(1)

Op grond van artikel 325 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) dienen de Unie en de lidstaten fraude, corruptie en alle andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, te bestrijden. De Unie moet op deze gebieden ondernomen acties ondersteunen.

(2)

Eerdere steun voor dergelijke acties krachtens Besluit nr. 804/2004/EG van het Europees Parlement en de Raad (3) (het Hercules-programma), gewijzigd en uitgebreid bij Besluit nr. 878/2007/EG van het Europees Parlement en de Raad (4) (het Hercules II-programma), ingetrokken en vervangen bij Verordening (EU) nr. 250/2014 van het Europees Parlement en de Raad (5) (het Hercules III-programma), heeft een impuls gegeven aan het optreden van de Unie en de lidstaten tegen fraude, corruptie en alle andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad.

(3)

Het ondersteunen van de rapportage via het Irregularity Management System (IMS) door lidstaten, kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten over onregelmatigheden en fraude waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad, is vanaf de programmeringsperiode 2014-2020 een vereiste van sectorale wetgeving voor het Europees Landbouwgarantiefonds en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (6), het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling, het Europees Sociaal Fonds, het Cohesiefonds en het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (7), het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het instrument voor financiële steun voor politiële samenwerking, voorkoming en bestrijding van criminaliteit, en crisisbeheersing (8), het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (9), alsook voor pretoetredingssteun (10). Het IMS is een beveiligd elektronisch communicatiemiddel dat de lidstaten alsook kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaat-lidstaten helpt hun verplichting om ontdekte onregelmatigheden te melden na te komen en het beheer en de analyse van onregelmatigheden ondersteunt.

(3 bis)

Er is een oplossing nodig voor de verscheidenheid aan rechts- en bestuurssystemen in de lidstaten om een einde te maken aan onregelmatigheden en fraude te bestrijden. Schommelingen in het aantal onregelmatigheden kunnen worden gekoppeld aan de voortschrijding van de cycli voor meerjarenprogramma's en aan laattijdige rapportage. Dit alles vereist de invoering van een uniform systeem voor het verzamelen van gegevens over onregelmatigheden en fraudegevallen in de lidstaten, teneinde het meldingsproces te standaardiseren en de kwaliteit en vergelijkbaarheid van de verstrekte gegevens te waarborgen. [Am. 1]

(3 ter

) De preventiemaatregelen van de Commissie en het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) zijn van ontegenzeggelijk belang, evenals de bevordering van de tenuitvoerlegging van het systeem voor vroegtijdige opsporing en uitsluiting (EDES), het antifraude-informatiesysteem (AFIS) en de afronding van de nationale fraudebestrijdingsstrategieën. In het kader van deze activiteiten moet een door alle lidstaten toe te passen kader voor de digitalisering van alle tenuitvoerleggingsprocessen met betrekking tot beleid van de Unie (inclusief oproepen tot het indienen van voorstellen, toepassing, beoordeling, tenuitvoerlegging en betalingen) worden ontworpen. [Am. 2]

(4)

Verordening (EG) nr. 515/97 (11) en Besluit 2009/917/JBZ (12) bepalen dat de Unie de wederzijdse bijstand tussen de administratieve autoriteiten van de lidstaten en de samenwerking tussen deze autoriteiten en de Commissie moet ondersteunen met het oog op de juiste toepassing van de douane- en landbouwvoorschriften.

(5)

Die steun wordt verleend voor een aantal operationele activiteiten. Daartoe behoort het informatiesysteem AFIS (Anti-Fraud Information System), een IT-platform bestaande uit een serie toepassingen onder een gemeenschappelijk, door de Commissie beheerd systeem. Ook het IMS draait op het AFIS-platform. Een dergelijk systeem heeft voor zijn continuïteit behoefte aan een stabiele en voorspelbare financiering.

(6)

De steun van de Unie voor de bescherming van de financiële belangen van de Unie, voor de rapportage over onregelmatigheden en voor de wederzijdse administratieve bijstand en de samenwerking op het gebied van douane en landbouw moeten worden gestroomlijnd in één enkel programma — het fraudebestrijdingsprogramma van de EU (hierna “het programma”) — om de synergetische effecten en de begrotingsflexibiliteit te vergroten en het beheer te vereenvoudigen zonder afbreuk te doen aan een effectieve controle van de tenuitvoerlegging van het programma door de medewetgevers . [Am. 3]

(7)

Daarom combineert het programma een onderdeel zoals het Hercules-programma, een tweede onderdeel voor de financiering van het IMS en een derde onderdeel voor de financiering van de activiteiten die bij Verordening (EG) nr. 515/97 aan de Commissie zijn opgedragen, waaronder het AFIS-platform.

(7 bis)

De bescherming van de financiële belangen van de Unie moet betrekking hebben op alle aspecten van de begroting van de Unie, zowel aan de ontvangstenzijde als aan de uitgavenzijde. In verband hiermee moet naar behoren rekening worden gehouden met het feit dat het programma het enige is waarmee specifiek de uitgavenzijde van de begroting van de Europese Unie wordt ondersteund. [Am. 4]

(8)

Het AFIS-platform bestaat uit verschillende informatiesystemen, waaronder het douane-informatiesysteem (DIS). Het DIS is een geautomatiseerd informatiesysteem dat tot doel heeft de lidstaten te helpen bij het voorkomen, onderzoeken en vervolgen van handelingen die in strijd zijn met de douane- of landbouwvoorschriften, door verbetering, via een snellere verspreiding van informatie, van de doeltreffendheid van de samenwerkings- en controleprocedures van de douaneadministraties. Het DIS omvat onder één infrastructuur zowel gevallen van administratieve als van politiële samenwerking. Wat de administratieve samenwerking betreft is het DIS ingesteld bij Verordening (EG) nr. 515/97, waarvoor de artikelen 33 en 325 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie de rechtsgrondslag zijn.

Wat de politiële samenwerking betreft is het DIS ingesteld bij Besluit 2009/917/JBZ, waarvoor artikel 30, lid 1, onder a), en artikel 34, lid 2, onder c), van het Verdrag betreffende de Europese Unie de rechtsgrondslag zijn. Het onderdeel politiële samenwerking van het DIS kan technisch gezien niet worden gescheiden van het administratieve onderdeel doordat beide één IT-systeem delen. Omdat het DIS zelf slechts een van verschillende informatiesystemen op het AFIS-platform is en het aantal gevallen van politiële samenwerking in het DIS kleiner is dan het aantal gevallen van administratieve samenwerking, wordt het onderdeel politiële samenwerking van het AFIS bijkomend geacht ten opzichte van het administratieve.

(9)

In deze verordening worden de financiële middelen vastgesteld voor de gehele looptijd van het programma, die het voornaamste referentiebedrag vormen in de zin van [verwijzing in voorkomend geval aan te passen aan het nieuwe interinstitutioneel akkoord: punt 17 van het Interinstitutioneel Akkoord van 2 december 2013 tussen het Europees Parlement, de Raad en de Commissie betreffende de begrotingsdiscipline, de samenwerking in begrotingszaken en een goed financieel beheer (13)], voor het Europees Parlement en de Raad ten behoeve van de jaarlijkse begrotingsprocedure.

(10)

De horizontale financiële regels die zijn aangenomen door het Europees Parlement en de Raad op grond van artikel 322 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie zijn van toepassing op deze verordening. Deze regels zijn vastgelegd in het Financieel Reglement en hebben in het bijzonder betrekking op de procedure voor de opstelling van de begroting, de uitvoering ervan via subsidies, overheidsopdrachten, prijzen, indirecte uitvoering, controle en rekening en verantwoording van de financiële actoren. Overeenkomsten in het kader van het programma die geheel of gedeeltelijk uit de begroting van de Unie worden gefinancierd, moeten derhalve onder meer voldoen aan de beginselen van transparantie, evenredigheid, gelijke behandeling en non-discriminatie, terwijl subsidies voorts moeten voldoen aan de beginselen van cofinanciering, niet-cumuleerbaarheid, het verbod op dubbele financiering, het verbod op terugwerkende kracht en het winstverbod. De op grond van artikel 322 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie aangenomen regels hebben eveneens betrekking op de bescherming van de begroting van Unie bij algemene tekortkomingen op het gebied van de rechtsstaat in de lidstaten, aangezien eerbiediging van de rechtsstaat een essentiële voorwaarde is voor goed financieel beheer en een doeltreffende EU-financiering. [Am. 5]

(11)

De soorten financiering en de wijzen van uitvoering in het kader van deze verordening dienen te worden gekozen op grond van het vermogen bij te dragen tot de verwezenlijking van de specifieke doelstellingen van de acties en resultaten op te leveren, in het bijzonder rekening houdende met de kosten van controles, de administratieve lasten en het risico van niet-naleving. Dit houdt in dat in overweging wordt genomen vaste bedragen, forfaits en eenheidskosten, alsook financiering die niet gekoppeld is aan de kosten als bedoeld in artikel 125, lid 1, van het Financieel Reglement te gebruiken.

(11 bis)

De maximumpercentages voor de medefinanciering van subsidies in het kader van het programma mogen niet meer bedragen dan 80 % van de subsidiabele kosten. In uitzonderlijke en naar behoren gemotiveerde gevallen die in het werkprogramma zijn vastgesteld, bijvoorbeeld in verband met lidstaten die zijn blootgesteld aan een hoog risico met betrekking tot de financiële belangen van de Unie, moet het maximale medefinancieringspercentage worden vastgesteld op 90 % van de subsidiabele kosten. [Am. 6]

(12)

Om de continuïteit te waarborgen van de financiering van alle activiteiten die bij Verordening (EG) nr. 515/97 aan de Commissie zijn opgedragen, waaronder het AFIS-platform, is in bijlage I een indicatieve lijst opgenomen van activiteiten die zullen worden gefinancierd.

(12 bis)

De Commissie moet de werkprogramma's vaststellen overeenkomstig artikel 110 van het Financieel Reglement. De werkprogramma's moeten een beschrijving bevatten van de te financieren acties, alsmede een indicatie van het aan elke actie toegewezen bedrag, een indicatief tijdschema voor de uitvoering en het maximale medefinancieringspercentage voor subsidies. Bij de opstelling van het werkprogramma moet de Commissie rekening houden met de prioriteiten van het Europees Parlement zoals die tot uitdrukking zijn gebracht in het kader van de jaarlijkse evaluatie van de bescherming van de financiële belangen van de Unie. Het werkprogramma moet worden gepubliceerd op de website van de Commissie en worden toegezonden aan het Parlement. [Am. 7]

(12 ter)

De acties zijn subsidiabel op grond van hun vermogen om de in artikel 2 bedoelde specifieke doelstellingen van het programma te verwezenlijken. Hiertoe behoren onder meer het verlenen van bijzondere technische bijstand aan de bevoegde autoriteiten van de lidstaten, zoals het verstrekken van specifieke kennis, gespecialiseerde en technisch geavanceerde apparatuur en doeltreffende instrumenten op het gebied van informatietechnologie (IT); het waarborgen van de nodige ondersteuning en het vergemakkelijken van onderzoek, en met name het instellen van gezamenlijke onderzoeksteams en grensoverschrijdende operaties; of verbetering van de uitwisseling van personeel voor specifieke projecten. Bovendien kunnen subsidiabele acties ook de organisatie omvatten van gerichte gespecialiseerde opleidingen, workshops inzake risicoanalyse en, indien nodig, conferenties en studies. [Am. 8]

(13)

De aanschaf van apparatuur via het instrument van de Unie voor financiële steun voor controleapparatuur voor de douane (14) kan een positief effect hebben op de bestrijding van fraude waardoor de financiële belangen van de EU worden geschaad. Er moet worden op toegezien dat de steunverlening via het instrument van de Unie voor financiële steun voor controleapparatuur voor de douane en die via het programma elkaar niet overlappen. De steunverlening via het programma moet vooral gericht zijn op de aanschaf van uitrusting die niet onder het toepassingsgebied van het instrument van de Unie voor financiële steun voor controleapparatuur voor de douane valt, alsmede uitrusting waarvan de begunstigden andere autoriteiten zijn die waarvoor het instrument van de Unie voor financiële steun voor controleapparatuur voor de douane bedoeld is. Bovendien moet er een duidelijk verband bestaan tussen het effect van de gefinancierde uitrusting en de bescherming van de financiële belangen van de Unie. Er dient met name voor het vermijden van overlappingen en het tot stand brengen van synergieën tussen het programma en andere relevante programma's op gebieden zoals justitie, douane en binnenlandse zaken te worden gezorgd bij de opstelling van de jaarlijkse werkprogramma’s. [Am. 9]

(13 bis)

Met het programma wordt samenwerking ondersteund tussen de administratieve en rechtshandhavingsautoriteiten van de lidstaten en tussen deze autoriteiten en de Commissie, met inbegrip van OLAF, alsmede andere relevante organen en agentschappen van de Unie, zoals het Agentschap voor justitiële samenwerking in strafzaken (Eurojust) en het Agentschap van de Europese Unie voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving (Europol), met het oog op een doeltreffender bescherming van de financiële belangen van de Unie. In verband hiermee zal met het programma ook samenwerking worden ondersteund met het Europees Openbaar Ministerie (EOM), zodra dit zijn functie opneemt. [Am. 10]

(14)

Aan het programma moet kunnen worden deelgenomen door de landen van de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) die lid zijn van de Europese Economische Ruimte (EER). Er moet ook aan kunnen worden deelgenomen door toetredende landen, kandidaat-lidstaten en potentiële kandidaten kandidaat-lidstaten , alsook door partnerlanden in het kader van het Europees nabuurschapsbeleid, in overeenstemming met de algemene beginselen en voorwaarden voor de deelname van deze landen aan programma's van de Unie die werden vastgesteld in de desbetreffende raamovereenkomsten en besluiten van de Associatieraad, of soortgelijke regelingen. Het programma moet ook openstaan voor andere derde landen, op voorwaarde dat zij een associatieovereenkomst hebben of een specifieke overeenkomst sluiten die hun deelname aan programma’s van de Unie omvat. [Am. 11]

(15)

In het licht van eerdere evaluaties van de Hercules-programma’s en ter versterking van het programma moet deelname van juridische entiteiten die zijn gevestigd in een derde land dat niet is geassocieerd met het programma uitzonderlijk mogelijk zijn zonder dat die entiteiten de kosten van hun deelname dragen.

(15 bis)

Met name moet de deelname worden aangemoedigd van entiteiten die gevestigd zijn in landen die een associatieovereenkomst met de Unie hebben, om de financiële belangen van de Unie beter te beschermen door middel van samenwerking op het gebied van douane en door de uitwisseling van beste praktijken, met name wat methoden betreft voor de bestrijding van fraude, corruptie en andere onwettige activiteiten die de financiële belangen van de Unie schaden, en wat de uitdagingen betreft in verband met nieuwe technologische ontwikkelingen. [Am. 12]

(16)

Het programma moet worden uitgevoerd met inachtneming van de aanbevelingen en maatregelen die vervat zijn in de mededeling van de Commissie van 6 juni 2013 met als titel “Intensivering van de bestrijding van sigarettensmokkel en andere vormen van illegale handel in tabaksproducten — Een integrale EU-strategie” (15) en van het voortgangsverslag over de tenuitvoerlegging van deze mededeling van 12 mei 2017 (16).

(17)

De Unie heeft in 2016 het Protocol betreffende de uitbanning van illegale handel in tabaksproducten bij het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging (“het protocol”) geratificeerd. Het protocol moet ertoe bijdragen de financiële belangen van de Unie te beschermen waar het gaat om de strijd tegen grensoverschrijdende illegale handel in tabak, die verantwoordelijk is voor derving van inkomsten. Het programma moet het secretariaat van het Kaderverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie inzake tabaksontmoediging steunen wat betreft zijn taken in verband met het protocol. Het moet ook andere activiteiten steunen die door het secretariaat worden georganiseerd in verband met de strijd tegen de illegale handel in tabaksproducten.

(18)

Overeenkomstig het Financieel Reglement, Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 van het Europees Parlement en de Raad (17), Verordening (EG, Euratom) nr. 2988/95 van de Raad (18), Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 van de Raad (19) en Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad (20) moeten de financiële belangen van de Unie worden beschermd door evenredige maatregelen, daaronder begrepen voorkoming, opsporing, correctie en onderzoek van onregelmatigheden, fraude daaronder begrepen, terugvordering van verloren gegane, onverschuldigd betaalde of onjuist bestede financiële middelen alsmede, in voorkomend geval, oplegging van administratieve sancties.

In het bijzonder kan het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF) overeenkomstig Verordening (EU, Euratom) nr. 883/2013 en Verordening (Euratom, EG) nr. 2185/96 administratieve onderzoeken, daaronder begrepen controles en verificaties ter plaatse, uitvoeren om vast te stellen of er sprake is van fraude, corruptie of andere onwettige activiteiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad. Overeenkomstig Verordening (EU) 2017/1939 kan het Europees Openbaar Ministerie (EOM) overgaan tot onderzoek en vervolging van fraude en andere strafbare feiten waardoor de financiële belangen van de Unie worden geschaad in de zin van Richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad (21). Personen of entiteiten die middelen van de Unie ontvangen, moeten overeenkomstig het Financieel Reglement ten volle meewerken aan de bescherming van de financiële belangen van de Unie, de nodige rechten en toegang verlenen aan de Commissie, OLAF, het EOM en de Europese Rekenkamer alsmede ervoor zorgen dat derden die betrokken zijn bij de uitvoering van middelen van de Unie gelijkwaardige rechten verlenen.

(19)

Derde landen die deel uitmaken van de EER kunnen deelnemen aan programma’s van de Unie in het kader van de samenwerking krachtens de EER-overeenkomst, die voorziet in de uitvoering van de programma’s bij een besluit uit hoofde van die overeenkomst. Derde landen kunnen ook deelnemen op grond van andere rechtsinstrumenten. In deze verordening dient een specifieke bepaling te worden opgenomen waarbij aan de bevoegde ordonnateur, OLAF en de Europese Rekenkamer de nodige rechten en toegang worden verleend om hun respectieve bevoegdheden ten volle uit te oefenen.

(20)

(21)

Volgens [verwijzing in voorkomend geval aan te passen aan een nieuw LGO-besluit: artikel 94 van Besluit 2013/755/EU van de Raad (22)] komen in landen en gebieden overzee (LGO's) gevestigde personen en entiteiten in aanmerking voor financiering, overeenkomstig de voorschriften en doelstellingen van het programma en eventuele regelingen die van toepassing zijn op de lidstaat waarmee het desbetreffende land of gebied overzee banden heeft.

(22)

Overeenkomstig de punten 22 en 23 van het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (23) moet dit programma worden geëvalueerd op basis van informatie die is verzameld aan de hand van specifieke monitoringvoorschriften door middel van voorschriften met betrekking tot rapportering, met name over de prestaties, monitoring en evaluatie , waarbij overregulering en administratieve lasten, in het bijzonder voor de lidstaten, worden vermeden. Waar passend kunnen in die voorschriften ook meetbare indicatoren worden opgenomen op basis waarvan de effecten van het programma op het terrein worden beoordeeld. De evaluatie moet worden uitgevoerd door een onafhankelijke beoordelaar. [Am. 13]

(23)

De bevoegdheid om handelingen vast te stellen Teneinde deze verordening aan te vullen moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie dient te worden gedelegeerd handelingen vast te stellen ten aanzien van de vaststelling van de werkprogramma's. Bovendien moet om deze verordening te wijzigen aan de Commissie met het oog op de vaststelling van bepalingen voor een kader voor toezicht op en evaluatie van het programma de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie handelingen vast te stellen ten aanzien van de indicatoren in bijlage II bij deze verordening . Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord over beter wetgeven van 13 april 2016. Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen. [Am. 14]

(24)

Artikel 42 bis, leden 1 en 2, van Verordening (EG) nr. 515/97 vormt de rechtsgrondslag voor de financiering van het AFIS. Deze verordening moet voorzien in een nieuwe rechtsgrondslag. Artikel 42 bis, leden 1 en 2, van Verordening (EG) nr. 515/97 moet daarom worden geschrapt.

(25)

Verordening (EU) nr. 250/2014 tot vaststelling van het programma Hercules III had betrekking op de periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2020. Deze verordening voorziet in een voortzetting van het programma Hercules III met ingang van 1 januari 2021. Verordening (EG) nr. 250/2014 moet derhalve worden ingetrokken,