Samenvatting

Effectbeoordeling betreffende de btw-tarieven op boeken, kranten en tijdschriften

A. Maatregelen zijn nodig

Waarom? Wat is het probleem?

In Richtlijn 2006/112/EG van de Raad (hierna de “btw-richtlijn” genoemd) worden langs elektronische weg verrichte diensten, met inbegrip van langs elektronische weg geleverde boeken, kranten en tijdschriften (hierna “e-publicaties” genoemd), uitdrukkelijk uitgesloten van de werkingssfeer van verlaagde btw-tarieven, terwijl de lidstaten een verlaagd btw-tarief kunnen toepassen op boeken, kranten en tijdschriften op fysieke dragers.

Dit leidt tot een situatie waarin de lidstaten op bepaalde gedrukte publicaties verlaagde btw-tarieven of zelfs tarieven die lager liggen dan 5 % (sterk verlaagde en nultarieven), kunnen toepassen, maar op e-publicaties het normale btw-tarief moeten toepassen. Hierdoor genieten e-publicaties een beduidend minder gunstige btw-behandeling in vergelijking met gedrukte publicaties. Door een aantal derogaties van de btw-richtlijn kunnen bovendien slechts 10 van de 28 lidstaten op bepaalde gedrukte publicaties sterk verlaagde en nultarieven toepassen, terwijl de andere lidstaten niet diezelfde mogelijkheid hebben.

De ongelijke behandeling tussen verschillende formaten is verankerd in de btw-richtlijn en laat de lidstaten niet toe de btw-tarieven voor e-publicaties te verlagen.

Wat is het doel van dit initiatief?

De specifieke doelstelling van het initiatief bestaat erin de lidstaten toe te staan de btw-tarieven voor e-publicaties af te stemmen op de tarieven die zij momenteel op gedrukte publicaties toepassen.

Wat is de meerwaarde van maatregelen op EU-niveau? 

De lidstaten moeten de btw-richtlijn naleven en die richtlijn belet hen om op langs elektronische weg geleverde publicaties dezelfde btw-tarieven toe te passen als deze die momenteel van toepassing zijn op gedrukte publicaties. Dit werd bevestigd door het Hof van Justitie in zijn arresten C-479/13 en C-502/13 van 5 maart 2015. Het Hof heeft duidelijk verklaard dat de lidstaten volgens de huidige richtlijn geen verlaagd btw-tarief mogen toepassen op e-boeken en dat de situatie niet kan worden opgelost met een eenvoudige uitlegging van de btw-richtlijn of met zachte wetgeving. Een wetgevingsinitiatief op EU-niveau tot wijziging van de richtlijn is bijgevolg noodzakelijk om dit probleem te verhelpen.

B. Oplossingen

Welke wetgevende en niet-wetgevende beleidsmaatregelen zijn overwogen? Heeft een bepaalde optie de voorkeur? Waarom?

De volgende twee beleidsopties zijn overwogen. Zoals uiteengezet in het vorige gedeelte, zijn niet-wetgevende beleidsmaatregelen ondoeltreffend, waardoor alle opties een wijziging van de btw-richtlijn vereisen.

In het geval van optie 1 zouden de lidstaten op e-publicaties een verlaagd btw-tarief kunnen toepassen en zouden 19 van de 28 lidstaten de btw-tarieven voor publicaties op elkaar kunnen afstemmen. In het geval van optie 2 zouden de lidstaten op e-publicaties ook sterk verlaagde en nultarieven kunnen toepassen en zouden alle 28 lidstaten de btw-tarieven voor publicaties op elkaar kunnen afstemmen. De gekozen optie 2 biedt bovendien het voordeel dat zij volledig in overeenstemming is met het actieplan betreffende de btw, in die zin dat derogaties (sterk verlaagde en nultarieven) waarover slechts een paar lidstaten beschikken, in een definitief btw-stelsel aan alle lidstaten worden toegestaan.

Wie steunt welke optie?

De respondenten van de openbare raadpleging steunden bijna unaniem het voorstel om de lidstaten de mogelijkheid te geven verlaagde btw-tarieven toe te passen op e-publicaties, een mogelijkheid die in beide opties is opgenomen. Minder dan 40 % van de respondenten steunde de mogelijkheid om alle lidstaten toe te staan op alle publicaties sterk verlaagde en nultarieven toe te passen, maar toch was dit de voorkeursoptie, met name voor belanghebbenden uit de drukkerij- en uitgeverijsector (66 %).

C. Effecten van de voorkeursoptie

Wat zijn de voordelen van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders die van de belangrijkste opties)?

Met de gekozen optie worden beperkingen voor de lidstaten opgeheven die niet langer gerechtvaardigd zijn in een belastingstelsel op basis van het bestemmingslandbeginsel (belastingheffing in het land waar de klant verblijft) en kunnen de lidstaten de btw-tarieven voor publicaties, ongeacht hun formaat, op elkaar afstemmen.

Wat zijn de kosten van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders die van de belangrijkste opties)?

Indien de lidstaten de btw-tarieven op e-publicaties verlagen, zullen de btw-inkomsten afnemen. Indien alle lidstaten dezelfde tarieven toepassen als die momenteel gelden voor gedrukte publicaties, kan het verlies aan btw-inkomsten volgens de gekozen optie oplopen tot maximaal 4,7 miljard euro per jaar.

Er zijn geen gevolgen voor de eigen middelen van de EU.

Wat zijn de gevolgen voor bedrijven, kleine, middelgrote en micro-ondernemingen?

Lagere btw-tarieven zouden de rentabiliteit van de bedrijven in de uitgeverijsector, waarvan 99 % kleine en middelgrote ondernemingen zijn, doen stijgen. Een beperkte verschuiving van fysieke naar elektronische publicaties zou enige druk kunnen zetten op de drukkerijsector en (niet-digitale) detailhandel, maar beide sectoren hebben reeds strategieën ontwikkeld om het hoofd te bieden aan de uitdaging die e-publicaties met zich meebrengen.

Zijn er significante gevolgen voor de nationale begrotingen en overheden?

Zoals hierboven reeds aangegeven, zullen de lidstaten, indien zij besluiten de btw-tarieven voor e-publicaties af te stemmen op de momenteel geldende btw-tarieven voor gedrukte publicaties, met een daling van de btw-inkomsten worden geconfronteerd. De gekozen optie dwingt hen er echter niet toe de btw-tarieven te wijzigen. Dat betekent dat de lidstaten mogelijke budgettaire gevolgen zelf kunnen bepalen of deze zelfs volledig kunnen vermijden.

Zijn er nog andere significante gevolgen? 

De uitvoering van beide opties, en met name van de gekozen optie, zou het btw-stelsel complexer maken, omdat de btw-tarieven op EU-niveau minder op elkaar zouden zijn afgestemd.

D. Naleving

Wanneer wordt dit beleid geëvalueerd?

Er zal worden toegezien op de correcte toepassing van de btw-richtlijn en in haar actieplan betreffende de btw heeft de Commissie reeds een voorstel voor een algemene btw-hervorming vóór eind 2017 aangekondigd.