EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 8.12.2016

COM(2016) 792 final

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD

Vierde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije

Vierde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije

Inleiding

Gedurende de periode die door dit vierde verslag 1 wordt bestreken, heeft de uitvoering van de verklaring EU-Turkije 2 de trend bevestigd van gestage vooruitgang, hoewel nog veel horden moeten worden genomen.

Er is een aanzienlijke daling van het aantal oversteken sinds de verklaring EU-Turkije in werking is getreden, die zich ook heeft doorgezet in de periode waarop dit verslag betrekking heeft. Het verlies van mensenlevens is tot stilstand gebracht. Het gemiddelde dagelijkse aantal aankomsten vanuit Turkije naar de Griekse eilanden bleef op ongeveer 81 personen, veel lager dan de piek in dezelfde periode van vorig jaar. Tegelijkertijd is het tempo van de terugkeer uit Griekenland naar Turkije te traag. Daardoor komen de reeds overbelaste opvangfaciliteiten op de Griekse eilanden extra onder druk te staan, hetgeen heeft bijgedragen tot de recente inbreuken op de openbare orde. Hoewel de totale omvang van de toestroom naar Griekenland nu veel lager ligt dan vóór de verklaring EU-Turkije, dient op deze ontwikkeling niet alleen zorgvuldig te worden toegezien, maar zijn vooral extra inspanningen nodig om de situatie op de Griekse eilanden te helpen verbeteren.

Daarnaast is er tevens vooruitgang geboekt bij andere elementen van de verklaring EU-Turkije. Bijvoorbeeld verloopt de hervestiging van Syrische vluchtelingen uit Turkije ook steeds sneller. De EU heeft meer dan 2,2 miljard euro toegekend van de 3 miljard euro die beschikbaar is in het kader van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije; tot dusver is daarvan 677 miljoen euro uitbetaald.

In dit vierde verslag wordt de voortgezette vooruitgang beschreven, alsook de maatregelen die nog noodzakelijk zijn om de verklaring EU-Turkije zo uit te voeren dat zij een stabiele en duurzame basis gaat vormen voor het EU-beleid. De Europese Raad van 20 oktober 3 heeft vastgesteld dat een duurzame stabilisatie van de situatie langs de oostelijke Middellandse-Zeeroute een verdergaande uitvoering van de verklaring EU-Turkije vergt. In zijn conclusies heeft de Raad opgeroepen tot verdere bespoediging van de terugkeer vanuit de Griekse eilanden naar Turkije; tot snelle benoeming van permanente coördinatoren in de Griekse hotspots; tot integrale beantwoording door de lidstaten van de oproepen voor middelen door de betrokken EU-agentschappen om Griekenland bij te staan; en tot verdere vooruitgang over het volledige spectrum van in de verklaring opgenomen verplichtingen ten aanzien van alle lidstaten, met inbegrip van visumliberalisering. Dit verslag bevestigt de dringende noodzaak om vooruitgang te boeken op al deze terreinen.

1.Huidige situatie

Sinds het derde verslag van 28 september 2016 zijn in totaal 5.687 4 personen vanuit Turkije op de Griekse eilanden aangekomen, d.w.z. gemiddeld 81 5 per dag. Hoewel de dagelijkse aankomsten nog steeds hoger liggen dan vóór de zomer, zijn de aantallen toch veel lager in vergelijking met dezelfde periode een jaar voordien (in totaal ongeveer 390.000 van 28 september tot en met 4 december 2015), en in vergelijking met de maand voorafgaand aan de datum van de verklaring EU-Turkije (toen het aantal aankomsten per dag gemiddeld hoger lag dan 1.700). Sinds de verklaring EU-Turkije is het aantal opgetekend van 63 dodelijke slachtoffers en vermiste personen in de Egeïsche Zee. Hoewel elk verlies aan mensenlevens zeer betreurenswaardig is, betekent dit toch een aanzienlijke daling van het verlies aan mensenlevens, aangezien meer dan 592 mensen het leven verloren in dezelfde periode in 2015 6 .

Betere coördinatie en samenwerking

De EU-coördinator voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije 7 zorgt voor de dagelijkse follow-up van de verklaring EU-Turkije met de Griekse en de Turkse autoriteiten, EU-agentschappen, internationale organisaties en andere lidstaten, waarbij de aandacht vooral uitgaat naar een versnelling van de asielprocedures, een verhoging van het aantal migranten dat terugkeert van de Griekse eilanden naar Turkije, en de invoering van passende beveiligingsmaatregelen in de hotspots. Om te zorgen voor een volledige tenuitvoerlegging van de verklaring EU-Turkije en ter verlichting van de druk op de Griekse eilanden, moet de uitvoering worden versterkt en versneld. Te dien einde, en met betrekking tot maatregelen van de kant van de EU, heeft de EU-coördinator tezamen met de Griekse autoriteiten een gezamenlijk actieplan opgesteld dat vandaag wordt gepubliceerd. Het actieplan werd opgesteld om rekening te houden met de aanvullende inspanningen die op alle gebieden nodig zijn, van de kant van Griekenland, de lidstaten, de Europese grens- en kustwacht, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, de Commissie en internationale organisaties (Internationale Organisatie voor Migratie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen), om te zorgen voor volledige uitvoering van de verklaring EU-Turkije en in het bijzonder ter verlichting van de druk op de Griekse eilanden. Bij samenwerking op deze basis is het de bedoeling om tegen april 2017 de achterstand bij de behandeling van asielverzoeken op de Griekse eilanden weg te werken. De Commissie van haar kant onderschrijft de belangrijkste punten van het gezamenlijke actieplan die zijn opgenomen in bijlage 1.

De deelname van de lidstaten is onontbeerlijk om de steun van de EU-agentschappen voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije doeltreffend te maken. De Europese Raad van 20 oktober onderstreepte het belang om ten volle te voldoen aan de behoeften van de EU-agentschappen aan personeel, alsmede die van de asiel-interventiepool van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, om de lidstaten in de frontlinie steeds en in voldoende mate te ruggensteunen. Teneinde een snelle follow-up van de oproep om extra personeel van de Europese Raad te vergemakkelijken, heeft het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken bij wijze van proef een uitgebreid opleidingsprogramma opgezet om ervoor te zorgen dat deskundigen met beperkte nationale ervaring kunnen worden ingezet ter ondersteuning van de Griekse autoriteiten. De tekortkomingen die in de voorgaande verslagen zijn vastgesteld, werden nog niet volledig verholpen.

Per 5 december heeft het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken 93 tolken in Griekenland en 74 deskundigen van de lidstaten ingezet, waarvan 52 in de hotspots en 39 daarvan als dossierbehandelaars. Er zijn momenteel 61 dossierbehandelaars te kort. Gezien de behoefte aan extra inzet deed het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken op 11 november een aanvullende oproep voor 150 asieldeskundigen van de lidstaten, met inbegrip van 100 dossierbehandelaars voor de eilanden, maar op basis van de detacheringen tot en met 5 december zal het totale aantal ingezette deskundigen in de praktijk naar verwachting afnemen van nu tot het einde van het jaar. Tenzij dit met spoed wordt verholpen, zijn zeer negatieve gevolgen te verwachten voor de snelheid waarmee zaken kunnen worden behandeld en komt het tot grotere risico’s van een grotere overbevolking op de eilanden.

Wat de ondersteuning aan de grens betreft, had de Europese grens- en kustwacht per 5 december in Griekenland 682 ambtenaren ingezet, met inbegrip van een totaal van 54 ambtenaren voor de ondersteuning van de uitvoering van de verklaring EU-Turkije. Dit betekent een tekort van 13 gedetacheerde ambtenaren tot 14 december, met vervolgens een stijging van het tekort tot 57. Wat Europol betreft, is het aantal gedetacheerden dat momenteel in de hotspots wordt ingezet om secundaire veiligheidscontroles uit te voeren, gestegen tot 24 (met inbegrip van 21 gedetacheerden en 3 eigen personeelsleden van Europol). Voorlopig zijn, bovenop de personeelsleden van Europol die zijn ingezet op de 5 eilanden voor het uitvoeren van secundaire veiligheidscontroles, 4 extra ambtenaren gestationeerd in de Europese regionale taskforce in Piraeus met het oog op de coördinatie. De inzet via Europol lijkt voldoende te blijven, maar er moet nauwlettend worden toegezien op de noodzaak van aanpassingen aan de toekomstige ontwikkeling van de migratiestromen.

Tegen deze achtergrond, met name het gevaar van de toenemende overbevolking van de opvangcentra op de eilanden en de daarmee verband houdende risico’s voor de openbare orde (zie hieronder), moeten de lidstaten dringend meer toezeggingen voor het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken doen. De lidstaten moeten ook hun beloften waarmaken om de gevraagde ambtenaren naar het Europese grens- en kustwachtagentschap te zenden, met name overeenkomstig het gevraagde aantal en profiel. Het is van wezenlijk belang voor de operationalisering, d.w.z. voor dit agentschap en de grensbewakingsautoriteiten van de lidstaten die zich bezighouden met de irreguliere migratiestroom langs de oostelijke Middellandse-Zeeroute, dat de voortdurende inzetbaarheid wordt gegarandeerd van de gedetacheerden en van de technische apparatuur die nodig is voor een doeltreffende uitvoering van de operaties die worden gecoördineerd door de Europese grens- en kustwacht.

De Turkse verbindingsofficieren, die in de nasleep van de poging tot staatsgreep waren teruggeroepen, werden op 25 oktober opnieuw op de Griekse eilanden ingezet. De Turkse kustwacht patrouilleert actief in de oostelijke wateren van de Egeïsche Zee, met als gevolg een hoog wekelijks niveau van preventie van vertrek uit Turkije (ongeveer 450-500 aanhoudingen).

Voortbouwend op de inzet van een verbindingsofficier van de Europese grens- en kustwacht op het vlaggenschip van de NAVO in april 2016 en de ondertekening van operationele standaardprocedures tussen de Europese grens- en kustwacht en het maritieme commando van de NAVO in juli, werd de samenwerking in de Egeïsche Zee uitgebreid in de vorm van een gemeenschappelijk situatiebeeld, vroegtijdige waarschuwing, toezichtsactiviteiten en de uitwisseling van operationele informatie met de Griekse en de Turkse kustwacht. Deze samenwerking heeft ten doel de voortdurende verbetering van het reeds hoge opsporingspercentage en een snellere uitwisseling van informatie over migrantensmokkel. De NAVO heeft in dit verband onlangs apparatuur geleverd om de Europese grens- en kustwacht toegang te verlenen tot haar regionale beperkte netwerk, teneinde de platforms voor de uitwisseling van informatie tussen de twee operaties verder uit te bouwen.

Informatie-initiatieven

Op basis van de werkzaamheden van de Taskforce voor een informatiestrategie voor migranten is een gerenommeerd media-consortium bezig met de voorbereiding van een online "migranten-informatieportaal" in samenwerking met de Commissie. Dit portaal zal naar verwachting begin 2017 operationeel worden en miljoenen potentiële migranten over de hele wereld informeren over gevaarlijke reisroutes en de juridische obstakels om de EU binnen te komen.

Als follow-up van de voorlichtingscampagne, die was georganiseerd op alle hotspoteilanden in juli-augustus om migranten te informeren over hun rechten en mogelijkheden, helpt de Commissie de Griekse autoriteiten om in alle hotspots permanente informatiepunten op te zetten. Deze punten moeten worden bemand door deskundigen van de Griekse autoriteiten en deskundigen van Europese en internationale organisaties, als betrouwbare informatiebron voor migranten. Het informatiepunt op Chios is reeds opgezet, terwijl dat op Lesbos in voorbereiding is. Achtergronddocumenten en informatiemateriaal worden opgesteld door de Commissie in samenwerking met de Griekse autoriteiten, de EU-agentschappen, de Internationale Organisatie voor Migratie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen.

Belangrijkste problemen en volgende stappen     Met het oog op de risico’s van steeds meer overbevolkte opvangcentra en de daarmee verband houdende risico’s voor de openbare orde moeten de lidstaten dringend de nodige deskundigen, zoals toegezegd tijdens de Europese Raad van oktober, voor het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken beschikbaar stellen, om vaart te zetten achter de behandeling van asielverzoeken op de Griekse eilanden, indien nodig door gebruik te maken van de omvattende opleiding die is ontwikkeld door het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken met het oog op de inzet van lagere ambtenaren. De lidstaten moeten blijven deskundigen leveren aan de Europese grens- en kustwacht, in overeenstemming met het aantal en de profielen die nodig zijn. De lancering van het "migranten-informatieportaal" begin 2017 door het media-consortium. De zo snel mogelijke oprichting van informatiepunten op alle hotspoteilanden voor het verstrekken van rechtstreekse informatie aan migranten.

2.Terugkeer van alle nieuwe irreguliere migranten van Griekenland naar Turkije

De verklaring EU-Turkije voorziet in de terugkeer van alle nieuwe irreguliere migranten en asielzoekers met een niet-ontvankelijk of ongegrond verklaard asielverzoek die na 20 maart de oversteek vanuit Turkije naar de Griekse eilanden hebben gemaakt. Die maatregelen worden uitgevoerd in strikte overeenstemming met de vereisten van het EU-recht en het internationale recht, en met volledige inachtneming van het beginsel van non-refoulement.

Stand van zaken met betrekking tot terugkeer

Sinds het derde verslag van 28 september 2016, de terugkeer van Turkse verbindingsofficieren op de eilanden en de hervatting van de terugkeeroperaties begin september, zijn 170 personen die Griekenland via Turkije waren binnengekomen, in het kader van de verklaring EU-Turkije naar Turkije teruggestuurd, waaronder 42 Syriërs. Dat brengt het totale aantal migranten dat naar aanleiding van de verklaring EU-Turkije naar Turkije is teruggestuurd, op 748. Andere nationaliteiten omvatten: Pakistanen (394), Afghanen (61), Algerijnen (68), Irakezen (17), Bengalezen (26), Iraniërs (18), Sri Lankanen (16) en Marokkanen (15). De personen die zijn teruggekeerd, hadden een negatief asielbesluit ontvangen (ook in tweede aanleg), hadden hun asielverzoek ingetrokken, of hadden niet om asiel verzocht. In totaal zijn in de loop van 2016 in het kader van de verklaring EU-Turkije of het Grieks-Turkse bilaterale overnameprotocol 1.187 irreguliere migranten uit Griekenland naar Turkije teruggestuurd, waarvan 95 Syriërs.

Over het algemeen was het aantal terugkeerders laag, het lag echter ook onder dat van de aankomsten. Het aantal terugkeerders is enigszins toegenomen in oktober, met operaties die wekelijks plaatsvonden, maar in de eerste helft van november (toen slechts 4 Pakistanen zijn teruggestuurd) werden ontbrekende of te late antwoorden van de Turkse autoriteiten op verzoeken door de Griekse autoriteiten voor de uitvoering van terugkeeroperaties in het kader van de verklaring EU-Turkije 8 vastgesteld. Hoewel de Griekse asieldienst het aantal van zijn deskundigen dat op de eilanden werkzaam is, heeft verdubbeld, en naar verwachting voor het eind van dit jaar nog extra deskundigen zullen worden aangeworven, zijn er nog verdere inspanningen nodig, onder meer via de inzet van deskundigen uit de lidstaten via het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, waardoor de behandeling van asielverzoeken in eerste aanleg wordt bespoedigd en het aantal mensen dat terugkeert, wordt vergroot en verduurzaamd 9 .

Niet-Syrische migranten worden teruggestuurd naar Turkije per boot en overgebracht naar een uitzetcentrum in Kırklareli waar zij op de hoogte worden gesteld van hun rechten, met inbegrip van de mogelijkheid om een verzoek voor een beschermde status in Turkije in te dienen. Tot dusver hebben naar verluidt 47 personen hun verzoek bij de Turkse autoriteiten ingediend. Eén persoon is de vluchtelingenstatus verleend, terwijl 46 personen zijn vrijgelaten uit het uitzetcentrum in afwachting van een besluit over hun verzoek. Tot nu toe zijn 417 personen, die geen vluchtelingenstatus in Turkije hadden aangevraagd, teruggestuurd naar hun land van herkomst. Wat betreft Syriërs, zij worden per vliegtuig vanuit de Griekse eilanden teruggestuurd en opgevangen in een vluchtelingenkamp in Düziçi. Zij hebben het recht te verzoeken om tijdelijke bescherming en, na een snelle eerste registratie voor tijdelijke bescherming, worden zij vrijgelaten en staat het hun vrij zich te vestigen in de provincie van hun keuze, of in het kamp te blijven. Tot nu toe werden alle teruggestuurde Syriërs gepreregistreerd, met uitzondering van 10 van hen die besloten vrijwillig terug te keren naar Syrië. De Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen en de delegatie van de Europese Unie in Turkije hebben onlangs een bezoek gebracht aan het uitzetcentrum in Kırklareli en het vluchtelingenkamp in Düziçi.

In Turkije hebben in 2016 (per 15 november) tot dusver 11.102 Syrische onderdanen een werkvergunning gekregen.

Sinds het derde verslag van 28 september 2016 zijn 869 personen vrijwillig naar hun land van herkomst teruggekeerd uit continentaal Griekenland en 163 vanuit de eilanden, met steun van het Programma voor begeleide vrijwillige terugkeer en reïntegratie. Sinds 1 januari 2016 hebben in totaal 5.710 migranten van dit programma in Griekenland gebruikgemaakt. Om die inspanningen te intensiveren werd het programma bijgesteld. Voortaan moeten alle deelnemers uit de eilanden volledig kunnen profiteren van de reïntegratieondersteuning. De volledige participatie van Griekenland in de door de EU gefinancierde terugkeerprogramma’s, met name het Europese reïntegratienetwerk-programma, en de zo volledig mogelijke gebruikmaking van de financiële en technische bijstand die deze programma’s bieden, zouden ook een ruggesteun vormen voor alle inspanningen op het gebied van terugkeer.

Juridische maatregelen

De nieuwe beroepsinstantie is inmiddels operationeel, met 6 permanente beroepscommissies (en 1 plaatsvervangende commissie naast de permanente). Deze commissies besluiten over beroepen die sinds 20 juli zijn ingesteld in het kader van de ontvankelijkheids- en gegrondheidsprocedures (toegepast op nationaliteiten met een lage erkenningsgraad) tegen de besluiten in eerste aanleg van de Griekse asieldienst. Ter verbetering van de efficiëntie van de nieuwe beroepsinstantie en ter verhoging van het aantal besluiten in tweede aanleg, heeft de Griekse regering op 25 oktober besloten 10  7 extra beroepscommissies op te zetten, waardoor het totale aantal van dergelijke commissies op 13 komt. Het is de bedoeling om het aantal commissies tegen eind februari 2017 op 20 te brengen en daardoor het aantal besluiten per maand te verhogen. Het ministerie van Justitie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen hebben de laatste hand gelegd aan de selectie van de leden van de 7 extra commissies, die naar verwachting operationeel zullen worden tegen eind december. De Commissie blijft steun verlenen aan de Griekse autoriteiten met het oog op versnelde asielprocedures in eerste en tweede aanleg en de verbetering van de productiviteit van de asieldienst en de beroepsinstantie.

Wat gevallen op de Griekse eilanden betreft, werden er tot dusver in totaal 2.014 11  beroepen ingesteld tegen de 6.040 12 besluiten van de asieldienst in eerste aanleg over de ontvankelijkheid en gegrondheid van de asielverzoeken. Tot dusverre werden van deze 2.014 gevallen 838 besluiten in tweede instantie genomen (d.i. 42% van de gevallen). Van de tot dusver 407 beroepsbesluiten over de ontvankelijkheid werden in 17 gevallen in tweede aanleg de besluiten in eerste aanleg inzake de niet-ontvankelijkheid bevestigd, en werden in 390 gevallen in tweede aanleg de besluiten in eerste aanleg inzake de niet-ontvankelijkheid vernietigd. 13 Wat de gegrondheid betreft, werden de negatieve besluiten inzake gegrondheid in eerste aanleg in 369 gevallen bevestigd en in 62 gevallen in tweede aanleg vernietigd.

De nieuwe beroepscommissies vervullen een essentiële rol om ervoor te zorgen dat iedereen de mogelijkheid heeft tot het uitoefenen van zijn wettelijke rechten. Het tempo van de besluitvorming verloopt echter traag, met rechtstreekse gevolgen voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije. Tot dusver hebben de nieuwe beroepscommissies 366 besluiten uitgevaardigd in het kader van de verklaring EU-Turkije - 14 over de ontvankelijkheid en 352 14 over de gegrondheid. Een hoorzitting voor de Griekse Raad van State betreffende de grondwettelijkheid van de samenstelling van de nieuwe beroepscommissies vond plaats op 29 november, en een besluit wordt verwacht voor het einde van dit jaar. Dit besluit zal van bijzonder belang zijn bij het bepalen van de vooruitgang in veel andere gevallen.

Operationele maatregelen

Steeds meer overbevolkte opvangcentra in de hotspots en recente incidenten met migranten en de lokale bevolking op de eilanden 15 hebben bijgedragen tot de toch al moeilijke werk- en woonomstandigheden op de eilanden. Er zijn 16.295 16 migranten aanwezig op de eilanden, terwijl er slechts 7.450 plaatsen zijn in de officiële opvangcentra, en nog eens 754 plaatsen in het kader van de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen. Het beheer van de situatie in de hotspots wordt ook bemoeilijkt door de zware last die de Griekse autoriteiten op het vasteland te dragen hebben: in totaal hebben de Griekse autoriteiten de aanwezigheid gemeld van ongeveer 62.000 migranten op het vasteland en de eilanden gecombineerd per 6 december.

Naast pogingen om de behandeling van asielverzoeken en de terugkeer van irreguliere migranten naar Turkije te versnellen, heeft Griekenland een aantal maatregelen getroffen ter bestrijding van de congestie van de hotspots. Kwetsbare migranten en gezinnen zijn doorverwezen naar de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen of aan hotels op de eilanden. Personen die niet kunnen worden teruggestuurd naar Turkije in het kader van de verklaring EU-Turkije, kwetsbare groepen en niet-begeleide minderjarigen worden ook overgebracht naar het vasteland. Per 1 december zijn in totaal 2.675 personen overgebracht naar het vasteland. Deze personen werden doorverwezen naar de huurregeling van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen of naar huisvesting op het vasteland, of zij regelden zelf hun accommodatie op het vasteland. De verstrekking van degelijke huisvesting voor niet-begeleide minderjarigen blijft een topprioriteit voor de Commissie, die middelen voor extra opvangcapaciteit beschikbaar heeft gesteld en de lidstaten aanmoedigt om een groter aantal in aanmerking komende niet-begeleide minderjarigen uit Griekenland en Italië te herplaatsen.

Een versnelde operationele procedure is opgezet op Lesbos voor migranten uit de landen van de Maghreb, Pakistan en Bangladesh, waarbij de registratie 17 , het interview en de kennisgeving binnen enkele dagen hun beslag krijgen. De Griekse autoriteiten werken ook, in samenwerking met de lokale overheden, aan het creëren van extra detentiecapaciteit of de uitbreiding van de bestaande locaties op de eilanden om de gesloten detentiecapaciteit in afwachting van uitzetting te vergroten. Er is een blijvende noodzaak om te zorgen voor een voldoende beschikbaarheid van winterklare opvangvoorzieningen op de eilanden; de verbetering van de huisvestingsfaciliteiten is aan de gang. In reactie op de winterse weersomstandigheden hebben de humanitaire partners met steun van de EU kleding en andere huishoudelijke artikelen op de eilanden verdeeld.

Om tegemoet te komen aan bezorgdheid over de veiligheid en om de omstandigheden van de openbare orde op de eilanden te verbeteren, heeft de Griekse politie veiligheids- en evacuatieplannen voor alle personen en organisaties in de hotspots opgesteld. De instructies bij noodgevallen voor de evacuatie van het personeel van de EU-agentschappen en de deskundigen van de lidstaten die in de hotspots werkzaam zijn, werden voor het geval van een incident opgesteld, de Griekse politie heeft meer politiefunctionarissen op de eilanden ingezet, inclusief speciaal opgeleide eenheden van de oproerpolitie in de buurt van de kantoren voor de behandeling van de asielverzoeken, en er zijn plannen om dergelijke inzet verder te intensiveren. Het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken heeft eveneens de veiligheidsvoorwaarden opgevoerd in de kantoren voor de behandeling van de asielverzoeken in de hotspots.

Ondanks de vooruitgang die tot dusver is geboekt, moet er nog meer worden gedaan om de situatie op de eilanden aan te pakken. De dienst voor registratie en identificatie moet zo spoedig mogelijk de operationele standaardprocedures voor de hotspots afronden en goedkeuren, met volledige inachtneming van de verklaring EU-Turkije, om de procedures te verbeteren. De termijn tussen het doen en het indienen van een verzoek moet worden verkort overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de richtlijn asielprocedures, die vereist dat een persoon die een asielverzoek doet, daadwerkelijk de mogelijkheid heeft om het verzoek zo snel mogelijk in te dienen. De Griekse permanente coördinatoren voor de hotspots hebben hun werkzaamheden nog niet opgenomen, ondanks het feit dat hun benoeming tijdens de afgelopen zes maanden herhaaldelijk is aangekondigd als zijnde op handen. Hun aanwezigheid is nu dringend noodzakelijk om het algemene beheer en de veiligheid van de hotspots te waarborgen. Er moeten ook veel meer politiebeambten worden ingezet. 18 Geschat wordt dat een adequate politiemacht die op voldoende wijze de veiligheid en de openbare orde in de hotspots garandeert, in de huidige configuratie drie of zelfs vier maal groter zou moeten zijn dan het aantal politieagenten dat momenteel wordt ingezet, waarbij de exacte inzetbehoeften variëren van het ene eiland tot het andere.

Financiële steun van de EU aan Griekenland

Daar waar de financiële steun van de EU aan Griekenland zich niet alleen op de hotspots heeft gericht, die met de meest dringende behoeften worden geconfronteerd, heeft ook de steun aan het vasteland een positief effect op de verwezenlijking van de verklaring EU-Turkije. Er worden maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de 509 miljoen euro die beschikbaar zijn in het kader van de nationale programma’s van Griekenland voor de periode 2014-2020 in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het Fonds voor interne veiligheid, zo spoedig mogelijk volledig worden gebruikt. De overdracht van de verantwoordelijke autoriteit voor het beheer van de nationale programma’s aan het ministerie van Economische Zaken, Ontwikkeling en Toerisme werd in oktober afgerond. De herziening van beide nationale programma’s werd noodzakelijk geacht om beter in te spelen op de huidige behoeften - dat van het Fonds voor asiel, migratie en integratie is onlangs goedgekeurd, terwijl dat voor het Fonds voor interne veiligheid momenteel wordt afgerond en zeer binnenkort zou moeten worden goedgekeurd. De Commissie blijft er bij de Griekse autoriteiten op aandringen op efficiënte en doeltreffende wijze gebruik te maken van de nationale programma’s, en zij werkt nauw samen met de Griekse autoriteiten om de uitvoeringsmechanismen te verbeteren, zodat de beschikbare middelen gebruikt kunnen worden om tegemoet te komen aan dringende behoeften, met name op het gebied van opvangvoorzieningen en grenscontrole (zoals registratie, de identificatie en het nemen van vingerafdrukken). Van de 352,8 miljoen euro, toegekend aan Griekenland als noodhulp via de genoemde twee Fondsen, werd ongeveer 70 miljoen euro rechtstreeks toegekend voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije, hetzij rechtstreeks aan de Griekse autoriteiten of via EU-agentschappen en internationale organisaties. 19  

Daarnaast is 199 miljoen euro beschikbaar gesteld in het kader van het noodhulpinstrument dat door de Raad op 15 maart 2016 is aangenomen. Een aanvullende begrotingstoewijzing van 50 miljoen euro zal in december beschikbaar zijn ter dekking van de in Griekenland bestaande lacunes met betrekking tot de verstrekking van voedsel en huisvesting, en om een snelle reactie op onvoorziene gebeurtenissen mogelijk te maken. De humanitaire partners die uit het noodhulpinstrument gefinancierd worden, bieden, zowel op het vasteland als op de eilanden, een op behoeften gebaseerde respons. Met name op de eilanden wordt de steun verstrekt via multifunctionele bijstand in contanten, de bouw van extra informele opvangfaciliteiten en gezondheidszorg, voedsel, water, sanitaire voorzieningen en andere basisdiensten.

Belangrijkste problemen en volgende stappen De behandeling van asielverzoeken vanaf de aanvraag tot aan het beroep en het uiteindelijke besluit sneller verwerken, met name op de eilanden, in overeenstemming met het EU-recht en het internationale recht. Verhoging van het aantal beroepscommissies en besluiten per beroepscommissie, met prioritering van de eilanden. De terugkeer naar Turkije in het kader van de verklaring EU-Turkije dringend sneller laten verlopen. Verbetering van de veiligheid en veiligheidsmaatregelen op de eilanden, met name door de aanwijzing van permanente coördinatoren in de hotspots en door een grotere inzet van de Griekse politie. Winterklare opnamecapaciteit op de eilanden garanderen. Zorgen voor de overbrenging van niet-begeleide minderjarigen naar gespecialiseerde voorzieningen. Volledig operationeel maken van de nieuw aangewezen nationale autoriteit die verantwoordelijk is voor het beheer van de nationale programma’s uit hoofde van het Fonds voor asiel, migratie en integratie en het Fonds voor interne veiligheid, teneinde met spoed een efficiënt en doeltreffend gebruik mogelijk te maken van de beschikbare middelen voor deze programma’s.

3."Een-op-een"-hervestiging vanuit Turkije naar de EU

Stand van zaken

Per 5 december bedraagt het totale aantal Syriërs dat vanuit Turkije naar de EU en Noorwegen werd hervestigd in het kader van de 1:1-regeling, 2.761. Sinds het derde verslag van 28 september 2016, werden (tot 5 december) 1.147 Syriërs hervestigd in 8 lidstaten (België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en Zweden). Het totale aantal personen in afwachting van hervestiging, na goedkeuring, bedraagt momenteel 340. Hierdoor is zoals in de vorige verslagperiode het tempo van de hervestiging aanzienlijk gestegen in vergelijking met de terugkeeroperaties vanuit de Griekse eilanden. Dit tempo moet gehandhaafd worden.

De communicatie tussen de lidstaten en Turkije over geplande selectiemissies naar Ankara en hervestigingen vanuit Ankara is verbeterd, waardoor een betere coördinatie en planning van de hervestigingsactiviteiten en een optimale benutting van de middelen mogelijk is. Een regelmatiger tempo van de hervestigingen is bereikt 20 . Een aantal lidstaten heeft onlangs aanvullende doorverwijzingen van kandidaten ontvangen van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen, terwijl andere lidstaten in de komende maanden reeds geplande verdere selectiemissies en operaties voor hervestiging hebben gepland.

Naast de lijst met doorverwijzing van 5.700 Syrische vluchtelingen die op 2 september met het oog op mogelijke hervestiging is ingediend, hebben de Turkse autoriteiten aan de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen nieuwe lijsten voorgelegd van 5.000 en 2.000 personen (respectievelijk op 7 oktober en 18 november). De indiening van een nieuwe lijst met ongeveer 2.000 Syriërs is gepland voor december, en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen verwacht eveneens dat de Turkse autoriteiten oudere lijsten met ongeveer 4.000 Syriërs nagaan. Mocht dit gebeuren, heeft de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen aangegeven dat een voldoende aantal doorverwijzingen beschikbaar zal zijn voor hervestigingsoperaties in de eerste maanden van 2017. De Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen schat evenwel dat daartoe de Turkse autoriteiten 10.000 dossiers op maandbasis tijdens de eerste drie maanden van 2017 zouden moeten indienen (alleen voor Europese hervestigingsprogramma’s). De lidstaten van de EU zijn begonnen de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen in kennis te stellen van hun hervestigingsquota voor volgend jaar.

Operationele maatregelen

Het EU-hervestigingsteam blijft zijn coördinerende functie voortzetten ter ondersteuning van operaties van de lidstaten en van de contacten met de Internationale Organisatie voor Migratie, de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen, en het Turkse directoraat-generaal voor migratiebeheer. De Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen heeft nauw samengewerkt met de Turkse autoriteiten voor het verbeteren van de kwaliteit van de registratie bij het opstellen van de lijsten voor doorverwijzing en ondersteunt de Turkse autoriteiten bij het instellen van een mechanisme voor doorlopende registratie van alle Syriërs die tijdelijke bescherming genieten in het land. Het project startte eind oktober, aanvankelijk voor 30 (van de 81) provincies met kleinere Syrische bevolkingsgroepen, en zou tot onmiddellijke resultaten moeten leiden voor een doeltreffende doorverwijzing.

Naar aanleiding van een toezeggingsronde voegt de Commissie momenteel aan de nationale programma’s van de betrokken lidstaten in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie een totaalbedrag van ongeveer 213 miljoen euro toe voor de toelating van Syrische onderdanen die zich in Turkije ophouden 21 .

Belangrijkste problemen en volgende stappen Het hervestigingstempo aanhouden. Voltooiing door de Commissie van financiële steun aan de relevante nationale programma’s uit hoofde van het Fonds voor asiel, migratie en integratie voor de toelating van Syrische onderdanen die in Turkije verblijven.

4.Voorkomen van nieuwe routes voor irreguliere migratie over land of over zee

De inspanningen ter beheersing van de migratiestromen langs de oostelijke Middellandse-Zeeroute hebben niet geleid tot grootschalige alternatieve routes vanuit Turkije maar er zijn wel enkele kleinschalige activiteiten geweest op het vlak van vervoer naar Italië en Cyprus. Tijdens de verslagperiode zijn 18 vaartuigen met een totaal van 1.500 migranten uit Turkije in Italië aangekomen en 2 boten arriveerden op Cyprus met in totaal 212 migranten 22 aan boord, allemaal Syriërs.

Over land werden regelmatig irreguliere oversteken vastgesteld aan de landgrenzen van Turkije met Bulgarije en Griekenland, hoewel het aantal opgespoorde gevallen lijkt te zijn afgenomen sinds het derde verslag van 28 september 2016. Momenteel worden dagelijks gemiddeld ongeveer 10 irreguliere oversteken vanuit Turkije via de landgrens naar Griekenland geregistreerd, en minder dan 4 vanuit Turkije naar Bulgarije 23 . Ter ondersteuning van het grens- en migratiebeheer in Bulgarije heeft de Commissie 160 miljoen euro voor noodfinanciering beschikbaar gesteld. 101 miljoen euro is reeds toegekend met uitbetaling van de voorschotten, en voor de resterende 59 miljoen euro zijn de financieringsverzoeken onlangs ingediend in verband met de noodbehoeften. Op 6 oktober is het nieuwe Europees Grens- en kustwachtagentschap officieel met zijn werkzaamheden gestart aan de grens van Bulgarije met Turkije. Per 5 december had de Europese grens- en kustwacht 68 beambten aan deze grens ingezet.

5.Vrijwillige regeling voor toelating op humanitaire gronden

Zoals eerder gemeld, wordt de finalisering van de operationele standaardprocedures voor de vrijwillige regeling voor toelating op humanitaire gronden momenteel in de Raad besproken, in nauwe samenwerking met de Commissie, het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen en de Internationale Organisatie voor Migratie. Zodra overeenstemming is bereikt over de operationele standaardprocedures, moet worden nagegaan of is voldaan aan de voorwaarden om de uitvoering van deze regeling aan te vatten. De verklaring EU-Turkije bepaalt dat de regeling in werking zal treden zodra de irreguliere oversteken tussen Turkije en de EU eindigen of in ieder geval aanzienlijk en duurzaam verminderen. De toepassing van de regeling zou de uitvoering van de verklaring EU-Turkije bevorderen en Syriërs een veilig en legaal alternatief bieden voor de irreguliere migratie naar de EU.

6.Visumliberalisering

Wat betreft de uitvoering van het stappenplan voor visumliberalisering, zijn er nog 7 criteria die moeten worden vervuld zoals vermeld in het derde verslag van 28 september 2016:

 

biometrische reisdocumenten uitgeven die volledig conform de EU-normen zijn;

de in het stappenplan genoemde maatregelen ter voorkoming van corruptie nemen;

een operationele samenwerkingsovereenkomst met Europol sluiten;

de wetgeving en praktijken inzake terrorismebestrijding afstemmen op de EU-normen;

de wetgeving inzake bescherming van persoonsgegevens aanpassen aan de EU-normen;

doelmatige justitiële samenwerking in strafzaken bieden aan alle EU-lidstaten;

alle bepalingen van de overname-overeenkomst EU-Turkije uitvoeren.    

De Commissie heeft zoals eerder gemeld de inspanningen geprezen die Turkije heeft geleverd om zo snel mogelijk te voldoen aan alle resterende criteria van het stappenplan voor visumliberalisering 24 . De Commissie en Turkije hebben hun intensieve dialoog voortgezet om oplossingen te vinden, inclusief de wettelijke en procedurele veranderingen die nodig zijn om aan alle resterende criteria te voldoen.

Met betrekking tot het criterium biometrische reisdocumenten, is Turkije op 1 november begonnen met de uitgifte van paspoorten van de tweede generatie (zowel met gezichtsopname als vingerafdrukken van de houder van het paspoort). De paspoorten die gebruik maken van het versleutelingssysteem (Extended Access Control - EAC) overeenkomstig de huidige normen van de ICAO en de normen van de EU van 2014, zullen tijdelijk worden afgegeven, tot zal worden begonnen met de afgifte van paspoorten van de derde generatie die volledig voldoen aan de EU-normen en het criterium van het stappenplan voor visumliberalisering. De derde generatie van paspoorten wordt medegefinancierd door de EU en zal naar verwachting tegen het einde van het eerste kwartaal van 2017 in omloop worden gebracht.

De Commissie heeft Turkije herhaaldelijk verzocht door te gaan met de uitvoering van de bilaterale overname-overeenkomst met Griekenland, Bulgarije en Roemenië. In september zijn de Turkse autoriteiten bilateraal met Bulgarije overeengekomen een praktische regeling te treffen voor de overname van onderdanen van derde landen uit Bulgarije. In het kader van deze regeling heeft Bulgarije gevraagd om de overname van 543 personen, waarvan Turkije tot dusver 19 personen heeft aanvaard. Wat betreft de overname van Turkse onderdanen, antwoordde Turkije van januari tot oktober 2016 positief op 148 van 301 overnameverzoeken, en werden 117 Turkse onderdanen overgenomen in het kader van de overname-overeenkomst tussen de EU en Turkije. Op het gebied van de praktische samenwerking blijven er problemen in verband met bijvoorbeeld de inachtneming van de uiterste termijnen als bedoeld in de overeenkomst 25 .

Tegelijk zetten de medewetgevers de besprekingen voort met het oog op een compromis over het voorstel van de Commissie 26 ter versterking van het huidige opschortingsmechanisme, waarin de omstandigheden zijn vastgesteld die kunnen leiden tot een opschorting van de visumvrijstelling voor burgers van alle landen die visumliberalisering genieten.

7.Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije

De Commissie heeft sinds het derde verslag van 28 september 2016 haar inspanningen voortgezet om te voorzien in de meest essentiële behoeften van de vluchtelingen en gastgemeenschappen in Turkije. Voor zowel humanitaire als niet-humanitaire bijstand is in het kader van de faciliteit in totaal 2,2 miljard euro toegekend voor 2016-2017. Dit vertegenwoordigt een groot deel van de totale 3 miljard euro. Intussen werden al voor 1,3 miljard euro van het toegewezen bedrag contracten gesloten. Van de bedragen waarvoor contracten zijn gesloten, is tot dusver 677 miljoen euro uitbetaald. 27 Deze middelen blijven een directe impact hebben op het terrein, waardoor het minder waarschijnlijk is dat de begunstigden van de fondsen naar de EU reizen.

Humanitaire bijstand

De Commissie heeft zich verder toegelegd op de uitvoering van haar humanitaire strategie in het kader van de Faciliteit 28 , met tot dusver een toegewezen budget van 595 miljoen euro. Hiervan zijn voor 512 miljoen euro contracten gesloten voor 26 humanitaire projecten met 19 partners voor de respons op fundamentele behoeften, bescherming, onderwijs, gezondheid, voedsel en onderdak. Van de 512 miljoen euro waarvoor contracten zijn gesloten, is tot dusver 407 miljoen euro uitbetaald.

De Commissie heeft op 26 september een begin gemaakt met het cruciale initiatief van deze humanitaire strategie in Turkije - het sociale vangnet voor noodgevallen -, samen met de Turkse autoriteiten en de partnerorganisaties die de regeling ten uitvoer leggen, en de registratie van de begunstigden ging op 28 november van start. Dit is het grootste humanitaire programma van de EU ooit, met een begroting van 348 miljoen euro 29 , en het beoogt de meest kwetsbare vluchtelingen te steunen met maandelijkse contante overdrachten naar een elektronische betaalkaart, zodat zij kunnen voorzien in hun basisbehoeften op het gebied van voedsel, huisvesting of onderwijs. Terwijl de eerste contante uitkeringen naar verwacht eind december 2016 zullen worden gedaan, is het de bedoeling om tegen het eerste semester van 2017 via dit sociale vangnet voor noodgevallen 1 miljoen van de meest kwetsbare vluchtelingen te bereiken.

Op het gebied van bescherming wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een omvattend responsplan. Een breed spectrum van beschermingsinterventies is reeds aan de gang, onder meer een project van 9 miljoen euro dat werd ondertekend in juli 2016 en dat wordt uitgevoerd door het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties. Het project vormt een uitbreiding van eerder door de Commissie gefinancierde interventies van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties, door steun te verlenen aan 20 veilige huizen voor vrouwen en meisjes, door te zorgen voor reproductieve gezondheidszorg en door interventies in verband met gendergerelateerd geweld. Het project is ook gericht op het vergemakkelijken van de toegang tot gezondheidszorg voor de meest kwetsbare vrouwen en meisjes onder de vluchtelingen.

Niet-humanitaire bijstand

De in het kader van het niet-humanitaire onderdeel van de Faciliteit (ongeveer 1,6 miljard euro) vrijgemaakte middelen zijn bijna volledig toegewezen. 790 miljoen euro is inmiddels vastgelegd en 270 miljoen euro uitbetaald.

In het kader van de bijzondere maatregel van juli 2016 over onderwijs, gezondheidszorg, gemeentelijke infrastructuur en sociaal-economische steun aan vluchtelingen in Turkije werden in september twee grote directe subsidies ondertekend voor een duur van twee jaar. Het eerste contract - voor 300 miljoen euro - met het Turkse ministerie van Onderwijs biedt bijna een half miljoen Syrische kinderen toegang tot formeel onderwijs en bestrijkt 15.000 onderwijzende en 2.000 niet-onderwijzende personeelsleden in het ministerie. Het tweede contract, ook van 300 miljoen euro, met het ministerie van Gezondheid biedt ongeveer 2 miljoen vluchtelingen toegang tot primaire gezondheidszorg door het creëren van meer dan 500 gezondheidszorgfaciliteiten, en revalidatie en geestelijke gezondheidszorg voor maximaal 1 miljoen vluchtelingen in Turkije. Bovendien zal worden gezorgd voor gezinsplanning, preventie van overdraagbare ziekten, aanwerving en opleiding van personeel in de gezondheidszorg, en voorlichting.

Bovendien werd op 28 november een contract ter waarde van 50 miljoen euro gesloten voor de bouw en uitrusting van 15 nieuwe scholen in provincies met een hoge concentratie van Syrische vluchtelingen. De scholen zullen worden gebouwd met 24 klaslokalen elk, met inbegrip van ruimten voor het personeel en 10 speciale ruimten voor gehandicapten en getraumatiseerde kinderen. De bouw en inrichting van deze scholen zullen ten goede komen aan 11.000 Syrische kinderen. Hiermee wordt ook de capaciteit van het ministerie van Onderwijs voor uitvoering en beheer vergroot 30 .

Andere projecten om scholen, ziekenhuizen en voorzieningen te helpen bouwen, zullen in de komende maanden met de internationale financiële instellingen worden ondertekend.

In het kader van het regionaal Trustfonds van de Europese Unie in respons op de Syrische crisis zullen naar verwachting twee contracten worden ondertekend vóór het eind van het jaar. Het eerste project, ter waarde van 33 miljoen euro, zal de toegang tot inclusieve en hoogwaardige gezondheidszorg voor Syrische vluchtelingen en de gastgemeenschappen verbeteren, met de steun van het Deense Rode Kruis en de Turkse Rode Halve Maan. Het tweede project, ter waarde van 5 miljoen euro, zal worden uitgevoerd door Spark, een Nederlandse ngo, en is gericht op grotere participatie en gelijke toegang tot voortgezet en hoger onderwijs voor kwetsbare Syrische jongeren die hun studies hebben moeten onderbreken. Verdere bottom-up projecten in het kader van het regionaal Trustfonds van de Europese Unie in respons op de Syrische crisis zijn in voorbereiding.

Het resultatenkader van de Faciliteit 31 wordt momenteel gefinaliseerd met het oog op de volgende vergadering van de stuurgroep in januari 2017. In het kader van het toezicht- en evaluatiesysteem van de Faciliteit moeten de output en resultaten van de Faciliteit worden gespecificeerd en de impact van de verwezenlijkingen bevestigd. Tevens wordt de laatste hand gelegd aan een communicatiestrategie voor de Faciliteit.

Belangrijkste problemen en volgende stappen Het waarborgen van de snelle uitbesteding van alle acties die zijn gepland en de doeltreffende en financieel gezonde verwezenlijking ervan in volledige samenwerking met de Turkse autoriteiten. Verdere humanitaire projecten op het gebied van gezondheid en onderwijs, overeenkomsten met internationale financiële instrumenten en via het regionaal Trustfonds van de Europese Unie in respons op de Syrische crisis worden in de komende maanden ondertekend. Voorbereiding van het humanitaire uitvoeringsplan voor Turkije 2017. Het resultatenkader van de Faciliteit finaliseren en het toezicht- en evaluatiesysteem in werking stellen. Afronding van de communicatiestrategie voor de Faciliteit. Het volgende stuurcomité is gepland voor 12 januari 2017.

8.Modernisering van de douane-unie

Het streven naar modernisering van de douane-unie werd geformuleerd op de top tussen de EU en Turkije van november 2015. Voortbouwend op het succes van de huidige douane-unie en de eerste economische dialoog op hoog niveau EU-Turkije van april 2016, en na een openbare raadpleging en een externe studie heeft de Commissie een effectbeoordeling uitgevoerd inzake de opening van onderhandelingen met Turkije om de douane-unie te moderniseren en de bilaterale preferentiële handelsbetrekkingen uit te breiden tot diensten, overheidsopdrachten en landbouw. Deze effectbeoordeling onderstreept de economische en sociale voordelen van een uitgebreide douane-unie voor zowel de EU als Turkije. Na de voorbereidende werkzaamheden van de Commissie moet het ontwerp voor de onderhandelingsrichtsnoeren worden voorgelegd aan de Raad.

9.Toetredingsproces

In het kader van de toetredingsonderhandelingen zijn 16 hoofdstukken geopend en 1 ervan is voorlopig afgesloten.

De voorbereidende werkzaamheden werden voortgezet op de belangrijke gebieden van rechterlijke macht en grondrechten, en justitie, vrijheid en veiligheid (hoofdstukken 23 en 24). De Commissie is bezig met de voltooiing van een bijwerking van de documenten, met inachtneming van de meest recente ontwikkelingen. Deze hoofdstukken bestrijken een reeks cruciale kwesties waaronder grondrechten zoals de vrijheid van meningsuiting, de rechterlijke macht, het anticorruptiebeleid, migratie en asiel, visumregelingen, grensbeheer, politiesamenwerking en de strijd tegen georganiseerde misdaad en terrorisme. De EU verwacht van Turkije dat het de hoogste normen respecteert inzake democratie, de rechtsstaat en de eerbiediging van de grondrechten, met inbegrip van de vrijheid van meningsuiting.

Afgelopen voorjaar werden reeds voorbereidende documenten ingediend bij de Raad, onverminderd de standpunten van de lidstaten overeenkomstig de bestaande voorschriften, inzake energie (hoofdstuk 15), onderwijs en cultuur (hoofdstuk 26) en buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid (hoofdstuk 31).

De Commissie bracht verslag uit over de algemene situatie in Turkije in haar verslag van 9 november 2016 32 .

10.Humanitaire situatie in Syrië

De humanitaire situatie in Syrië blijft uiterst zorgwekkend, met name in Oost-Aleppo, waar tussen 250.000 en 300.000 mensen sinds juli vastzitten zonder bijstand, met een gezondheidszorg aan de rand van de afgrond, voedselvoorzieningen die snel uitgeput raken en uit de pan rijzende prijzen voor de weinige overblijvende producten. Een doeltreffende en tijdige respons op de humanitaire behoeften van de bevolking van Oost-Aleppo en elders in het noorden van Syrië is sterk afhankelijk van de gezamenlijke inspanningen van de EU en Turkije, onder meer door toegang te verstrekken via alle mogelijke routes, niet in de laatste plaats door grensoverschrijdende bijstand uit naburige landen zoals Turkije en Jordanië.

 

In 2016 is 140 miljoen euro uitgetrokken voor levensreddende grensoverschrijdende operaties vanuit Turkije naar moeilijk te bereiken en belegerde gebieden in het noorden van Syrië voor de activiteiten van partnerorganisaties 33 . In het licht van de ernstige situatie in Oost-Aleppo heeft de EU op 2 oktober een humanitair initiatief gelanceerd ter ondersteuning van de medische evacuatie uit Oost-Aleppo en voor de levering van voedsel en geneesmiddelen naar Oost-Aleppo zodra toegankelijkheid en veiligheid gewaarborgd zijn. In het kader van dit initiatief heeft de Commissie 25 miljoen euro uitgetrokken voor de humanitaire partners. De financiering is echter ook bedoeld voor andere onverwachte noodsituaties in Syrië, waardoor de partners vooraf aangelegde voorraden snel kunnen mobiliseren om steun te bieden in pas toegankelijk geworden gebieden of om een antwoord te bieden op plotselinge ontheemding van de bevolking, bijvoorbeeld via hulpverleningskonvooien.

 

In het licht van het toenemende geweld en de toenemende humanitaire nood dringt de EU er constant bij alle partijen op aan hun verplichtingen uit hoofde van het internationaal humanitair recht na te komen en te waarborgen dat de bescherming van burgers de eerste prioriteit blijft.

11.Conclusie

Ondanks de moeilijke omstandigheden werd de uitvoering van de verklaring EU-Turkije verder uitgewerkt sinds het derde verslag van 28 september 2016. Het feit dat het aantal doden bij de oversteek en het aantal pogingen om de Egeïsche Zee over te steken sterk zijn gedaald sinds de verklaring EU-Turkije, bevestigt eens te meer de onderliggende strategie achter de ondertekening van de verklaring EU-Turkije.

Er is ook vooruitgang geboekt op andere gebieden, met name wat betreft het tempo van contractering in het kader van de Faciliteit voor vluchtelingen in Turkije, de uitvoering van projecten ter ondersteuning van de vluchtelingen ter plaatse, alsook de hervestiging van Syrische vluchtelingen vanuit Turkije.

Hoewel de EU en de lidstaten hun inspanningen ter versterking van het migratiebeheer en de capaciteit voor de behandeling van asielverzoeken van de Griekse overheid hebben voortgezet, moet er nog veel worden gedaan om de belangrijkste tekortkomingen die in het vorige verslag waren aangemerkt, te verhelpen. Zoals in het eerste verslag is opgemerkt, is er geen ruimte voor zelfgenoegzaamheid, aangezien met name een van de belangrijkste taken, het dagelijks in de praktijk brengen van de terugkeerprocedures met volledige inachtneming van de EU-regels en de internationale regels, nog niet als voltooid kan worden beschouwd. Een succesvolle uitvoering hangt in hoofdzaak af van de politieke wil van alle partijen om de nodige maatregelen te treffen. De situatie op de Griekse eilanden is aan het verslechteren als gevolg van het feit dat de terugkeer te traag verloopt en op een lager niveau ligt dan de aankomsten. Om dit te verhelpen moeten dringend gecoördineerde maatregelen worden genomen door de Griekse autoriteiten, de agentschappen van de EU en de lidstaten, om vaart te zetten achter de uitvoering van de relevante onderdelen van de verklaring EU-Turkije en te zorgen voor praktische resultaten ter plekke op de eilanden. Het is van essentieel belang dat onmiddellijk wordt voorzien in middelen voor een doeltreffende behandeling van asielverzoeken op de Griekse eilanden. Daartoe is vereist dat de lidstaten volledig beantwoorden aan de verzoeken van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken, en dat de Griekse autoriteiten garanderen dat de asielbesluiten snel worden getroffen, alsook het tempo van de terugkeer wordt opgedreven.

Turkije moet de nodige maatregelen nemen om zo spoedig mogelijk te voldoen aan de resterende criteria voor visumliberalisering, zodat de EU de visumplicht voor Turkse burgers kan opheffen.

De Commissie zal zich hiervoor blijven inzetten en haar vijfde verslag over de geboekte vooruitgang begin maart 2017 presenteren.

(1)

     Na COM(2016) 231 final van 20 april 2016 (hierna "het eerste verslag" genoemd), COM(2016) 349 final van 15 juni 2016 (hierna "het tweede verslag" genoemd) en COM(2016) 634 van 28 september 2016 (hierna "het derde verslag" genoemd).

(2)

     http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/03/07-eu-turkey-meeting-statement/

(3)

     http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/10/21-european-council-conclusions/

(4)

     Gegevens beschikbaar van de Europese grens- en kustwacht voor de periode van 26 september tot en met 4 december 2016.

(5)

     In totaal kwamen er 865.425 mensen aan tijdens de acht maanden vóór de verklaring EU-Turkije en 22.838 mensen tijdens de acht maanden daarna.

(6)

     Gegevens over dodelijke slachtoffers worden verstrekt door de Internationale Organisatie voor Migratie; de periode omvat de maanden april tot eind november. Terwijl het derde verslag slechts betrekking had op de Griekse Egeïsche Zee, beslaat het huidige verslag de gehele Egeïsche Zee.

(7)

     De EU-coördinator werd aangewezen door de voorzitter van de Europese Commissie (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-942_en.htm) naar aanleiding van de conclusies van de Europese Raad van maart 2016 (http://www.consilium.europa.eu/nl/press/press-releases/2016/03/18-european-council-conclusions/).

(8)

     Volgens de Griekse politie heeft dit geleid tot één operatie waarbij de voorgestelde terugkeer van 69 personen werd geannuleerd en twee operaties waarbij de voorgestelde terugkeer van 68 personen werd vertraagd.

(9)

     Dergelijke inspanningen omvatten met name een betere coördinatie van administratieve procedures, praktische samenwerking tussen de Griekse asieldienst (verantwoordelijk voor asiel) en de Griekse politie (verantwoordelijk voor terugkeer) via verbeterde uitwisseling van informatie gedurende de gehele procedure, en een betere inpassing van asiel- en terugkeer-/overnameprocedures. Met name moeten stappen worden ondernomen om de terugkeerprocedure in een zo vroeg mogelijk stadium aan te vatten.

(10)

     Gezamenlijk ministerieel besluit nr. 6373/2016.

(11)

     Per 27 november 2016.

(12)

     Per 27 november zijn in totaal 9.304 asielverzoeken op de Griekse eilanden ingediend sedert de verklaring EU-Turkije. Voor deze 9.304 verzoeken heeft de Griekse asieldienst in het kader van de procedures op de eilanden sinds 20 maart 6.040 besluiten genomen, waaronder 4.506 over de ontvankelijkheid en 1.534 over de gegrondheid.

(13)  Het totale aantal omvat besluiten in tweede aanleg tot vernietiging van niet-ontvankelijkheidsbesluiten in eerste aanleg, alsmede de toekenning van de vluchtelingenstatus.

(14)

     Waarbij de negatieve besluiten in eerste aanleg in 350 gevallen werden bevestigd en in 2 gevallen vernietigd.

(15)

     Bijvoorbeeld op Lesbos, waar eind oktober de werkomgeving van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken beschadigd raakte toen brand gesticht werd in de containers, terwijl medio november onderkomens in brand werden gestoken in het Souda-kamp op Chios.

(16)

     Per 5 december.

(17)

     Personen die een verzoek hebben gedaan, moeten de mogelijkheid hebben om het zo snel mogelijk in te dienen overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de richtlijn asielprocedures.

(18)

     180 politieagenten werden ingezet op de eilanden via de medefinanciering van de Europese grens- en kustwacht, als volgt: Lesbos: 40, Chios: 40, Samos: 40, Leros: 30, Kos: 30. Zij maken deel uit van de 247 politieagenten die op de eilanden worden ingezet.

(19)

     Deze aanzienlijke financiële steun van de EU gold de opvang, huisvesting, gezondheidszorg, het vervoer en andere faciliteiten in de hotspots en elders op de eilanden door middel van financiering aan het ministerie van Defensie en de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen. Tevens verhoogde deze steun de capaciteit van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Administratieve Hervorming voor de behandeling van asielverzoeken en de verlening van diensten aan onderdanen van derde landen; maakte hij een verhoging mogelijk van het aantal personeelsleden in de centra voor eerste opvang; bood hij versterking van de capaciteit van het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken bij de behandeling van asielverzoeken en het nemen van vingerafdrukken; en maakte hij de financiering mogelijk van een proefproject voor de begeleide vrijwillige terugkeer naar Turkije.

(20)

     COM(2016) 791 final.

(21)

     Dit volgt op de vaststelling van Besluit (EU) 2016/1754 van de Raad van 28 september waarmee de lidstaten in staat worden gesteld hun verplichtingen op grond van Besluit (EU) 2015/1601 gestand te doen, door gebruik te maken van de nog niet toegewezen 54.000 plaatsen, hetzij voor herplaatsing van verzoekers om internationale bescherming vanuit Italië en Griekenland, hetzij voor toelating op hun grondgebied van Syrische onderdanen die zich in Turkije ophouden, en die duidelijk behoefte hebben aan internationale bescherming, in de vorm van hervestiging en andere vormen van legale toelating.

(22)

     Sinds de verklaring EU-Turkije bedraagt het totale aantal irreguliere migranten van Turkije naar Cyprus 324.

(23)

     In vergelijking met ongeveer 14 respectievelijk 13 in dezelfde periode in 2015.

(24)

     Met name in bijeenkomsten op hoog niveau, waaronder die op 30 juni met eerste vicevoorzitter Timmermans, die op 1 september met commissaris Avramopoulos, die op 9 september in het kader van de politieke dialoog op hoog niveau EU-Turkije onder leiding van de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid/vicevoorzitter Mogherini en commissaris Hahn, die op 30 november en 6 december met eerste vicevoorzitter Timmermans en commissaris Avramopoulos.

(25)

     Volgens de gegevens die de lidstaten hebben verstrekt over de overname van Turkse onderdanen.

(26)

     COM(2016) 279 final van 4 mei 2016.

(27)

     Als onderdeel van de zichtbaarheidsacties van de Faciliteit geeft een interactieve kaart direct de locatie en de verwachte resultaten van de verschillende projecten weer: http://ec.europa.eu/enlargement/news_corner/migration/index_en.htm .  

(28)

     Het verlenen van humanitaire bijstand in het kader van de Faciliteit wordt onverminderd uitgevoerd in overeenstemming met het EU-recht inzake humanitaire bijstand en de beginselen die zijn vastgelegd in de Europese consensus over humanitaire hulp.

(29)

     Uitbesteed aan het Wereldvoedselprogramma en diens uitvoeringspartner de Turkse Rode Halve Maan, in nauwe samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Gezinsbeleid en met AFAD (Beheer van noodsituaties en rampen), dat rechtstreeks rapporteert aan de premier van Turkije en de reactie op de vluchtelingencrisis coördineert.

(30)

     Dit project komt bovenop een vergelijkbaar project, ter waarde van 70 miljoen euro, voor het opbouwen en leveren van 26 extra scholen, maar dat buiten het kader van de Faciliteit valt.

(31)

     Het kader moet worden opgevat als een levend document voor de continue evaluatie van de relevantie en de resultaten van de interventies. Het doel van het toezicht- en evaluatiesysteem van de Faciliteit is daarom drieledig: het kader moet tegelijkertijd een verantwoordingsmechanisme, een instrument voor prestatiebewaking en een informatiebeheersinstrument zijn.

(32)

     SWD(2016) 366 final.

(33)

     In sectoren zoals gezondheidszorg, bescherming en onderwijs en eerstelijnshulp, die zich richten op de meest kwetsbare gebieden.

EUROPESE COMMISSIE

Brussel, 8.12.2016

COM(2016) 792 final

BIJLAGE

bij de

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD

Vierde verslag over de vooruitgang bij de uitvoering van de Verklaring EU-Turkije

Gezamenlijk actieplan van de EU-coördinator voor de toepassing van een aantal bepalingen

van de verklaring EU-Turkije

Behandeling van asielverzoeken in eerste aanleg

1.Talrijkere inzet van personeel voor de behandeling van asielverzoeken op de eilanden:

Het EASO moet het aantal dossierbehandelaars van de lidstaten op de eilanden en in Korinthe verhogen van 39 nu tot 100 tegen medio januari.

Het EASO moet het aantal tolken verhogen van 66 nu tot 100 medio januari.

De lidstaten moeten snel reageren op aanvullende verzoeken om dossierbehandelaars en tolken.

De Griekse asieldienst moet zijn personeelsbezetting op de eilanden versterken van 65 nu tot 100 tegen medio januari.

2.Verwerking van gevallen van gezinshereniging onder Dublin:

De Griekse asieldienst moet onderzoeken, per individueel geval en met volledige inachtneming van artikel 7 van het EU-Handvest van de grondrechten, of de niet-ontvankelijkheidsprocedure krachtens artikel 55 en 56 van Wet 4375/2016 (artikel 33 van Richtlijn 2013/32/EU) toepasselijk is op gevallen van gezinshereniging onder Dublin, met het oog op een mogelijke terugkeer naar Turkije, mits door het EASO en de lidstaten relevante informatie is verstrekt die:

a) een toereikende rechtszekerheid biedt ten aanzien van de mogelijkheden van gezinshereniging vanuit/in Turkije; alsmede

b) het hierboven genoemde onderzoek mogelijk maakt.

De benodigde informatie moet in het bijzonder betrekking hebben op het recht op gezinshereniging uit Turkije of in Turkije uit hoofde van de nationale wetgeving van de lidstaten, voor zover niet bestreken door de richtlijn gezinshereniging (familieleden die in een lidstaat subsidiaire bescherming hebben gekregen), en de nationale wetgeving van Turkije.

De Griekse autoriteiten moeten de nodige bepalingen vaststellen om artikel 60, lid 4, onder f), van Wet 4375/2016 van toepassing te maken op gevallen van gezinshereniging onder Dublin.

3.Verwerking van gevallen van kwetsbaarheid:

De Griekse asieldienst moet onderzoeken, per individueel geval en met volledige inachtneming van de artikelen 6 en 7 van het EU-Handvest van de grondrechten, of de niet-ontvankelijkheidsprocedure krachtens artikel 55 en 56 van Wet 4375/2016 (artikel 33 van Richtlijn 2013/32/EU) toepasselijk is op gevallen van kwetsbare verzoekers, met het oog op een mogelijke terugkeer naar Turkije.

De Griekse autoriteiten moeten onderzoeken of artikel 60, lid 4, onder f), van Wet 4375/2016 van toepassing kan zijn op gevallen van kwetsbare verzoekers overeenkomstig artikel 24, lid 3, van de richtlijn asielprocedures.

Het EASO moet de relevante informatie, in het bijzonder wat betreft de behandeling van kwetsbare personen in Turkije, waardoor het bovengenoemde onderzoek mogelijk wordt, verstrekken aan de Griekse asieldienst.

4.Bespoediging van de interviews en de procedures voor de beoordeling van de asielverzoeken:

De Griekse asieldienst moet, met de steun van het EASO, een indeling per categorie gevallen invoeren, met het oog op een snellere en betere afhandeling (bv. gevallen van nieuwkomers en achterstallige zaken; nationaliteitsclusters volgens ontvankelijkheid, lage en hoge erkenningsgraad).

De Griekse asieldienst moet, met de steun van het EASO, instrumenten invoeren voor interviews en ter ondersteuning van de besluitvorming, zoals specifieke richtsnoeren per land van herkomst of tekstelementen.

De Griekse opvang- en identificatiedienst moet, met volledige steun van het EASO, migranten blijven informeren over hun rechten en plichten en over de beschikbare opties, hen kanaliseren naar de relevante procedure, met name de asielprocedure, en de desbetreffende follow-up garanderen.

De autoriteiten moeten de handhaving van de voorziene gevolgen van niet-medewerking in de asielprocedure verder versterken, ervoor zorgen dat de verblijfplaats van asielzoekers bekend is zolang hun verzoek in behandeling is (onder meer door het mogelijke gebruik van gesloten centra), en asielprocedures stopzetten in geval van impliciete intrekking (niet komen opdagen).

De Griekse autoriteiten moeten, met de steun van het EASO, de tijdsspanne inkorten tussen de blijk van belangstelling om een asielverzoek in te dienen en de feitelijke indiening van het asielverzoek, overeenkomstig artikel 6, lid 2, van de richtlijn asielprocedures ("zo snel mogelijk").

5.Handhaving en verdere versnelling van de gegrondheidsprocedure voor verzoekers uit landen van herkomst met een lage erkenningsgraad.

De Griekse asieldienst moet, met de steun van het EASO, de ontvankelijkheidsprocedure voor verzoekers, indien van toepassing, handhaven en verder versnellen.

Verbetering van de coördinatie, het beheer, de veiligheid en de beveiliging op de eilanden

6. Verbetering van de veiligheid en veiligheidsmaatregelen op de eilanden:

De Griekse politie moet, met financiële steun van de Europese grens- en kustwacht, de 24/7 aanwezigheid van politieambtenaren in centra voor de opvang en identificatie, zoals voorgeschreven door de omstandigheden, uitbreiden.

De Griekse opvang- en identificatiedienst moet, met de steun van de Griekse politie, de controles aan de ingangen van de centra voor de opvang en identificatie versterken, en binnen de accommodatieruimten van de hotspots patrouilleren.

De Griekse politie moet de controles in de detentiecentra versterken.

De Griekse politie moet, in samenwerking met de Griekse opvang- en identificatiedienst, veiligheids- en evacuatieplannen ontwikkelen en testen, met betrokkenheid van alle actoren in de hotspots, met name EU-organisaties.

De Griekse opvang- en identificatiedienst moet de veiligheidsinfrastructuur (omheining, scheiding van nationaliteiten, enz.) versterken, met het oog op de handhaving van de openbare orde en het waarborgen van volledige controle op de aanwezigheid van personen en goederen in de kampen, met de steun van de Griekse politie.

De Griekse autoriteiten moeten blijven zorgen voor veilige gebieden voor kwetsbare groepen, met name niet-begeleide minderjarigen, en ambtenaren aanwijzen voor de bescherming van kinderen.

De Griekse autoriteiten moeten, in samenwerking met de Europese grens- en kustwacht, onderzoeken hoe de steunverlening van de Europese grens- en kustwacht verder kan worden uitgebreid, binnen het kader van haar mandaat.

7.Benoeming van permanente coördinatoren voor de hotspots:

De Griekse autoriteiten moeten permanente hotspot-coördinatoren aanwijzen die hun taken zo snel mogelijk (uiterlijk medio december 2016) aanvatten om te zorgen voor de algemene coördinatie en het beheer van de hotspots.

De Griekse autoriteiten moeten operationele standaardprocedures voor de hotspots zo snel mogelijk (uiterlijk medio januari 2017) goedkeuren.

Behandeling van asielverzoeken in tweede aanleg

8.Verhoging van het aantal beroepscommissies:

De Griekse autoriteiten moeten het aantal beroepscommissies uitbreiden van 6 nu tot 13 tegen eind december 2016 en tot 20 tegen februari.

9.Verhoging van het aantal besluiten per beroepscommissie:

Onverminderd hun onafhankelijke positie moeten de beroepscommissies het aantal besluiten per commissie verhogen, door:

a) het gebruik van juridische bijstand bij het opstellen van besluiten; b) de specialisatie van de commissies, en c) het verkennen van de mogelijkheid van voltijdse activiteit van de commissieleden.

De Griekse autoriteiten moeten de nodige wettelijke bepalingen zo spoedig mogelijk vaststellen.

Beperking van de beroepsstappen in het kader van de asielprocedure

10.De Griekse autoriteiten moeten onderzoek verrichten naar de mogelijkheid tot beperking van het aantal beroepsstappen in het kader van de asielprocedure, met volledige inachtneming van de Griekse grondwet en artikel 46 van Richtlijn 2013/32/EU.

Zorgen voor efficiënte terugkeeroperaties naar Turkije en de landen van herkomst

11.De Europese grens- en kustwacht blijven inzetten op de benodigde niveaus:

De lidstaten en de Europese grens- en kustwacht moeten snel reageren op verzoeken om extra inzet en transportmiddelen die nodig zijn vanwege een stijging in het aantal terugkeeroperaties of het aantal terugkeerders.

De Griekse autoriteiten moeten exacte behoeftenramingen verstrekken voor vervoer, voor zover de omstandigheden dit toelaten.

De Griekse autoriteiten moeten, in samenwerking met de Europese grens- en kustwacht, onderzoeken hoe de steunverlening van de Europese grens- en kustwacht verder kan worden uitgebreid, binnen het kader van haar mandaat.

12.Beperking van het risico op onderduiken:

Als onmiddellijke prioriteit moeten de Griekse autoriteiten zorg dragen voor een duidelijk en nauwkeurig systeem voor registratie en follow-up (dat met name betrekking heeft op onder meer de precieze locatie en de lopende procedures) van alle irreguliere migranten in opvang- en detentiecentra, ter vergemakkelijking van de planning en uitvoering van terugkeerprocedures.

De Griekse autoriteiten moeten, met de technische en financiële steun van de EU, een elektronisch individueel follow-upsysteem opzetten dat kan worden geraadpleegd door alle betrokken autoriteiten.

De Griekse autoriteiten moeten actief blijven toezien op de naleving van de geografische beperkingen voor migranten op de eilanden, eventueel met steun van de Europese grens- en kustwacht.

13.Uitbreiding van het programma voor begeleide vrijwillige terugkeer en reïntegratie op de eilanden.

De Internationale Organisatie voor Migratie moet, met de steun van de EU, campagnes opvoeren ter bevordering van begeleide vrijwillige terugkeer en reïntegratie onder migranten in een zo vroeg mogelijk stadium.

De Griekse autoriteiten moeten de administratieve obstakels voor spoedige vrijwillige terugkeer uit de eilanden (met name met betrekking tot verzoeken om vrijwillige terugkeer naar Turkije) wegwerken.

Griekenland moet volledig gebruik maken van de mogelijkheden voor financiële steun en technische bijstand van door de EU gefinancierde terugkeerprogramma’s, naargelang van het geval.

14.Terugkeerbesluiten in een vroeger stadium van het terugkeerproces uitvaardigen:

De Griekse politie moet terugkeerbesluiten uitvaardigen tegelijk met de kennisgeving van een negatief asielbesluit in eerste aanleg, mits het terugkeerbesluit pas van kracht wordt zodra de asielprocedure is afgerond en de verzoeker niet langer het recht heeft om in Griekenland te blijven.

15.Intensivering van de EU-samenwerking inzake terugkeer:

Griekenland, de Commissie, de Europese grens- en kustwacht en de EU-programma’s inzake terugkeer moeten actief samenwerken om het aantal onvrijwillige terugkeerders naar hun land van herkomst te verhogen.

Griekenland moet een nationale werkruimte invoeren in de EU-toepassing voor geïntegreerd terugkeerbeheer.

De Commissie en de lidstaten moeten diplomatieke steun blijven verlenen om een doeltreffende terugkeer mogelijk te maken naar de landen van herkomst, waaronder Pakistan, Bangladesh en de Maghreb-landen.

16.Volledige gebruikmaking van de bestaande overname-overeenkomsten en -regelingen.

Griekenland moet met de actieve steun van de Europese Commissie en de EU-lidstaten de inspanningen inzake overname opvoeren in het kader van de bestaande overname-overeenkomsten en andere soortgelijke regelingen met het oog op het terugsturen van irreguliere migranten, met name naar Pakistan (EU RA) en Afghanistan ("Joint Way Forward"). De Europese grens- en kustwacht moet de daaruit voortvloeiende terugkeeroperaties ondersteunen.

Zorgen voor voldoende aanvullende opvang- en detentiecapaciteit op de eilanden

17.De Griekse autoriteiten moeten, met de steun van de EU, in overeenstemming met het voorstel van de Europese Commissie, extra opvangcapaciteit creëren en de bestaande faciliteiten verbeteren, hetzij door uitbreiding van de bestaande locaties, door de ontwikkeling van nieuwe locaties of via een huurregeling, in samenwerking met de lokale autoriteiten waar mogelijk.

18.De Griekse autoriteiten moeten, met de steun van de EU, in overeenstemming met het voorstel van de Europese Commissie, zo spoedig mogelijk voldoende detentiecapaciteit op de eilanden creëren, in samenwerking met de lokale autoriteiten waar mogelijk.

Voorkoming van illegale grensoverschrijding aan de noordelijke grenzen

19.Inzet van personeel van de Europese grens- en kustwacht aan de noordelijke grens met Albanië en de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië:

De Europese grens- en kustwacht moet positief reageren en zo spoedig mogelijk aan de noordelijke grens personeel inzetten. Indien er nog steeds een tekort bestaat met betrekking tot de oproepen van de Europese grens- en kustwacht, zullen de snel inzetbare pool en de interventieteams van het nieuwe Grens- en kustwachtagentschap worden gebruikt zodra zij operationeel zijn.

De Europese grens- en kustwacht moet de inzet van de Griekse politie aan de noordelijke grenzen, op verzoek van de Griekse autoriteiten, financieren.

Versnelde herplaatsing

20.Toezeggingen van de lidstaten tot herplaatsing verhogen:

De lidstaten moeten meer toezeggingen tot herplaatsing doen naargelang van hun toewijzing en moeten ernaar streven om dit vanaf december 2016 maandelijks te doen. Het doel moet zijn om tegen december 2016 te beschikken over ten minste 2.000 toezeggingen per maand en geleidelijk deze toezeggingen te verhogen tot aan de doelstelling van 3.000 herplaatsingen per maand tegen april 2017.

21.Toename van effectieve uitvoeringen van herplaatsing:

De lidstaten moeten maandelijks herplaatsingen uitvoeren en het aantal herplaatsingen per maand vanuit Griekenland verhogen tot ten minste 2.000 tegen december 2016, en tot ten minste 3.000 herplaatsingen per maand tegen april 2017, met een geleidelijke verdere toename van de maandelijkse herplaatsingen.

De lidstaten moeten voldoen aan de termijnen en procedures van het herplaatsingsbesluit (Besluit (EU) 2015/1523 van de Raad) en het desbetreffende protocol voor herplaatsing, vooral de responstijd van tien werkdagen, aanvaardingen sturen voor groepen van maximaal 50 personen, zich soepel opstellen inzake de organisatie van vluchten, vertragingen voorkomen in de overbrenging van herplaatsingskandidaten die zijn aanvaard, de verbindingsofficieren meer betrekken bij de culturele oriëntatie-activiteiten en informatieverstrekking, en zorgen voor een adequate motivering van afwijzingen via de veiligheidscorrespondentie die wordt geboden door de Griekse politie.

De lidstaten moeten naargelang van hun toewijzing de nodige opvangcapaciteit ontwikkelen, ook voor niet-begeleide minderjarigen, om te zorgen voor de herplaatsing van wachtende verzoekers.

De Griekse autoriteiten moeten aanvullende herplaatsingslocaties creëren (of de bestaande locaties tot herplaatsingslocaties omvormen), overeenkomstig de toegenomen verwerkingscapaciteit van de Griekse asieldienst en de geleidelijke toename van toezeggingen tot herplaatsing door de lidstaten.

De Internationale Organisatie voor Migratie moet haar verwerkingscapaciteit verhogen in overeenstemming met de nieuwe maandelijkse doelstellingen voor overbrenging.

Voorzien in financiële middelen en passende technische ondersteuning

22.Zorgen voor een zo groot mogelijke absorptie van de beschikbare financiering voor migratie en nauwgezet toezicht:

De Griekse autoriteiten moeten, met de steun van de Commissie, alle noodzakelijke maatregelen nemen om onverwijld te zorgen voor een volledige en doeltreffende aanwending van de financiële middelen van de nationale programma’s van Griekenland uit de fondsen voor binnenlandse zaken (AMIF en ISF).

De Griekse autoriteiten moeten de nodige medefinanciering beschikbaar stellen uit de nationale begroting.

De Griekse autoriteiten moeten zo spoedig mogelijk een actieplan voor de uitvoering van de nationale programma naar de Commissie zenden.  

De Griekse autoriteiten en de Commissie moeten spoedig de herziening afronden van de nationale programma's voor het AMIF/ISF, aangepast om rekening te houden met de nieuwe uitdagingen in Griekenland, met inbegrip van de uitvoering van de verklaring EU-Turkije.

23.Aanvulling van nationale programma’s van het AMIF en het ISF, indien nodig:

De Commissie moet de aanvullende financiering (noodhulp, humanitaire steun enz.) en technische steun aan Griekenland blijven verstrekken voor de uitvoering van de verklaring EU-Turkije in Griekenland, waar nodig.