15.12.2015   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 417/36

—

De doelstelling van Europa 2020 op het gebied van onderwijs om het gemiddelde Europese percentage voortijdige schoolverlaters (1) tegen 2020 terug te brengen tot minder dan 10 % (2);

—

De conclusies van de Raad van 12 mei 2009 betreffende een strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding („ET 2020”) (3);

—

Het gezamenlijk verslag 2015 van de Raad en de Commissie over de uitvoering van het strategisch kader voor Europese samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (4),

—

De aanbeveling van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake sleutelcompetenties voor een leven lang leren (5);

—

De conclusies van de Raad van 11 mei 2010 over de sociale dimensie van onderwijs en opleiding (6);

—

De conclusies van de Raad over opvang en onderwijs voor jonge kinderen: de beste voorbereiding van al onze kinderen op de wereld van morgen (7);

—

De aanbeveling van de Raad van 2011 inzake beleid ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten (8), met name het bijgaande beleidskader, en zijn oproep aan de lidstaten om er zorg voor te dragen uiterlijk eind 2012 een breed opgezet beleid inzake voortijdig schoolverlaten vast te stellen met onder meer preventie-, interventie- en compensatiemaatregelen;

—

De resolutie van het Europees Parlement van 1 december 2011 over bestrijding van voortijdig schoolverlaten (9);

—

De aanbeveling van de Raad van 22 april 2013 tot invoering van een jongerengarantie (10);

—

De Verklaring van Parijs van 17 maart 2015 over de bevordering van burgerschap en de gemeenschappelijke waarden van vrijheid, tolerantie en non-discriminatie door middel van onderwijs,

—

Het door het Luxemburgse voorzitterschap georganiseerde symposium Staying on Track — tackling early school leaving and promoting success in school (Luxemburg, 9 en 10 juli 2015), waar beleidsmakers, onderzoekers en praktijkdeskundigen uit de gehele EU bijeenkwamen om over dit belangrijke onderwerp te debatteren;

—

De door het Luxemburgse voorzitterschap belegde conferentie Diversity and Multilingualism in Early Childhood Education and Care (Luxemburg, 10 en 11 september 2015);

—

Het eindverslag van de thematische ET 2020-werkgroep voortijdig schoolverlaten uit 2013 en de beleidsboodschappen van de werkgroep schoolbeleid uit 2015;

—

Het verslag van de thematische ET 2020-werkgroep opvang en onderwijs voor jongere kinderen uit 2014, waarin essentiële beginselen voor een kwaliteitskader op dit gebied worden voorgesteld,

1.

Voortijdig schoolverlaten komt gewoonlijk voort uit een aantal vaak onderling verbonden persoonlijke, sociale, economische, culturele, educatieve, gendergerelateerde en gezinsfactoren en houdt verband met meervoudige achterstandssituaties waarvan de oorsprong vaak in de vroege kinderjaren ligt. Groepen met een lage sociaaleconomische status worden er meer door getroffen, en het percentage voortijdige schoolverlaters is alarmerend hoog bij bepaalde specifieke groepen, zoals kinderen met een migrantenachtergrond (waaronder die van pas aangekomen migranten en kinderen die in het buitenland zijn geboren), Romakinderen en kinderen met speciale onderwijsbehoeften.

2.

De opzet en de kwaliteit van onderwijsstelsels zijn eveneens van grote invloed op de participatie en prestaties van leerlingen. Daarnaast kunnen bepaalde systemische factoren een negatieve invloed hebben op het leerproces. Ook kunnen factoren als een ongunstig klimaat in de klas, geweld en pesten, een leeromgeving waarin leerlingen zich niet gerespecteerd en gewaardeerd voelen, onderwijsmethoden en -programma's die niet altijd het meest geschikt zijn, onvoldoende ondersteuning voor leerlingen, gebrek aan beroepskeuzevoorlichting en -begeleiding en een moeizame verhouding tussen docent en leerling ertoe leiden dat leerlingen het onderwijs voortijdig verlaten.

3.

Er is in onze steeds diversere samenlevingen dringend behoefte aan inclusieve en gecoördineerde antwoorden van belanghebbenden van zowel binnen als buiten het onderwijs, opdat gemeenschappelijke waarden als verdraagzaamheid, wederzijds respect, gelijke kansen en non-discriminatie worden bevorderd en sociale integratie, intercultureel begrip en het gevoel ergens bij te horen in de hand worden gewerkt.

4.

Om marginalisering en sociale uitsluiting te voorkomen en het gevaar van extremisme en radicalisering tegen te gaan, is het van cruciaal belang dat elke jongere gelijke toegang heeft tot hoogwaardig en inclusief onderwijs (13) en de kans krijgt om zijn/haar volledige potentieel te ontwikkelen, ongeacht individuele, gezins- of gendergerelateerde factoren, sociaaleconomische status of levenservaringen.

5.

Vaak wordt afronding van het hoger middelbaar onderwijs of van beroepsonderwijs en -opleiding beschouwd als de minimaal benodigde kwalificatie voor een succesvolle overgang van onderwijs naar de arbeidsmarkt en voor toegang tot de volgende onderwijs- en opleidingsfasen. Omdat wie het onderwijs of de opleiding voortijdig verlaat, een groter risico op werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting loopt, kunnen investeringen die de onderwijsprestaties van jongeren ten goede komen, de vicieuze cirkel van achterstelling en de intergenerationele overdracht van armoede en ongelijkheid helpen doorbreken.

1.

Werk te maken van de uitvoering van de Aanbeveling van de Raad inzake beleid ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten van 2011, met name door:

2.

Naast de EU-indicator over schooluitval ook andere mogelijkheden te verkennen voor de ontwikkeling of verbetering van nationale systemen die regelmatig een breed scala aan informatie (14) over leerlingen verzamelen, met name over risicogroepen en voortijdige schoolverlaters. Wanneer zij op alle onderwijs- en opleidingsniveaus en -types betrekking hebben en geheel sporen met de nationale wetgeving inzake gegevensbescherming, maken dergelijke gegevensverzamelingssystemen het volgende mogelijk:

3.

Zo nodig te overwegen om ambitieuzere nationale streefcijfers te hanteren voor het terugdringen van het aantal voortijdige schoolverlaters, vooral indien de bestaande streefcijfers reeds zijn bereikt.

4.

De scholen of lokale omgevingen in kaart te brengen die een hoog risico voor voortijdig schoolverlaten vormen en hoge onderwijsachterstand vertonen en baat kunnen hebben bij aanvullende steun of middelen.

5.

Zo nodig te streven naar hervormingen van de onderwijsstelsels, waarbij het volledige onderwijs- en opleidingsaanbod — met inbegrip van niet-formeel leren en erkenning van de rol van jongerenwerk — in beschouwing wordt genomen, om structurele, pedagogische, professionele en onderwijscontinuïteit te versterken, overgangen makkelijker te maken, segregatie en ongelijkheden binnen onderwijsstelsels aan te pakken en maatregelen te propageren die de voortgang en onderwijsprestaties van leerlingen ondersteunen en hen motiveren om hun opleiding te voltooien.

6.

Een algemene, billijke toegang tot hoogwaardige en betaalbare voor- en vroegschoolse educatie en opvang te waarborgen. De cognitieve en niet-cognitieve vaardigheden die kinderen tijdens voor- en vroegschoolse educatie en opvang ontwikkelen, helpen hen om hun volledige potentieel te ontwikkelen en vormen de grondslag voor succes op school en in het leven. Daarnaast moeten structuren voor voor- en vroegschoolse educatie en opvang ook aanzetten tot het daadwerkelijk verwerven van de taal waarin wordt onderwezen, en de culturele en taaldiversiteit respecteren. Het ontwikkelen van het gevoel ergens bij te horen is, net als het op jonge leeftijd ontwikkelen van veilige en op vertrouwen gebaseerde banden, cruciaal voor de verdere scholing en ontwikkeling van kinderen.

7.

Lokale samenwerking tussen scholen (benadering „voor de gehele school”) om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan, te bevorderen en te stimuleren, bijvoorbeeld door:

8.

Hoge verwachtingen te wekken voor alle leerlingen en de toegang tot essentiële vaardigheden en kennis te bevorderen, zodat zij het best toegerust zijn voor de toekomst, en tegelijk de mogelijkheden van meer gepersonaliseerde, op de leerling gerichte vormen van onderwijs en leren te verkennen (onder meer door middel van digitale hulpmiddelen), naast het gebruik van alternatieve beoordelingsmethoden zoals opleidingsevaluaties (15).

9.

Ervoor te zorgen dat leraren, opleiders, leidinggevenden op school, personeel belast met voor- en vroegschoolse educatie en opvang, en ander personeel zowel tijdens de initiële lerarenopleiding als door middel van bij- en nascholing de vaardigheden, competenties en kennis verwerven die nodig zijn voor een beter begrip en een betere aanpak van onderwijsachterstanden en mogelijke risicofactoren die tot een verlies aan interesse of voortijdig schoolverlaten kunnen leiden, waarbij de autonomie van de verschillende instellingen in acht moet worden genomen. Dergelijke vaardigheden, competenties en kennis kunnen onder meer betrekking hebben op leiderschapsstrategieën in de klas en het omgaan met diversiteit, het opbouwen van goede banden, conflictoplossing, technieken om pesten te voorkomen en beroepskeuzevoorlichting en -begeleiding.

10.

Ervoor te zorgen dat iedereen die leert, toegang heeft tot beroepskeuzevoorlichting en -begeleiding, flexibeler leertrajecten en hoogwaardig beroepsonderwijs en hoogwaardige beroepsopleidingen van eenzelfde niveau als het algemene onderwijs.

11.

Alle jongeren die het onderwijs voortijdig hebben verlaten, toegang te bieden tot hoogwaardige tweedekansprogramma's en andere mogelijkheden om opnieuw aan het reguliere onderwijs deel te nemen en ervoor te zorgen dat alle op deze wijze en door middel van niet-formeel en informeel leren verworven kennis, vaardigheden en competenties worden erkend in overeenstemming met de aanbeveling van de Raad van 2012 (16).

1.

Maximaal gebruik te maken van de kansen binnen het strategische „ET 2020”-kader en de open coördinatiemethode, inclusief de mogelijkheid tot intensivering van peer learning, en om waar nodig onderzoek en studies uit te laten voeren om beleid beter empirisch te kunnen onderbouwen en om voorbeelden van succesvolle beleidspraktijken te ontwikkelen en te verspreiden.

2.

Gebruik te maken van de financieringsmogelijkheden van EU-instrumenten als het Erasmus+-programma, het Europees Sociaal Fonds en het Europees Fonds voor strategische investeringen (17) om maatregelen te ondersteunen die — als onderdeel van een breed opgezet beleid — voortijdig schoolverlaten moeten terugdringen en samenwerking binnen en rond scholen moeten bevorderen.

3.

Aan de hand van onderzoek en peer learning verder te gaan met het in kaart brengen van voorbeelden van de meest doeltreffende samenwerkingspraktijken op school- en lokaal niveau die onderwijsachterstand moeten reduceren, voortijdig schoolverlaten moeten terugdringen, en inclusiever onderwijs moeten waarborgen. Te zorgen voor ruime verspreiding van dergelijke praktijken onder schoolmedewerkers en belanghebbenden, met name door middel van de e-twinninggemeenschap en de School Education Gateway, het portaal voor schoolonderwijs.

1.

Door te gaan met het opvolgen van, en verspreiden van informatie over, ontwikkelingen in de lidstaten en in het kader van het Europees semester en de ET 2020-rapportageregelingen geregeld verslag uit te brengen over de vorderingen met betrekking tot het Europa 2020-doel en de uitvoering van de nationale strategieën of gelijkwaardig geïntegreerd beleid inzake voortijdig schoolverlaten, onder meer met behulp van de Onderwijs- en opleidingenmonitor.

2.

De samenwerking met onderzoekers, de lidstaten, belanghebbenden, netwerken en organisaties verder te ontwikkelen om daarmee de uitvoering van het nationale en Europese beleid inzake voortijdig schoolverlaten te ondersteunen.

3.

De samenwerking hieromtrent met de betrokken internationale organisaties, zoals de OESO, te versterken, met medewerking van de lidstaten.

4.

In het kader van de geplande evaluatie halverwege van Erasmus+ de aandacht gevestigd te houden op het belang van inclusief onderwijs en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten.

—

de leeftijd waarop onderwijs of opleiding worden afgebroken;

—

het verband tussen voortijdig schoolverlaten en spijbelen;

—

verschillen in gender, academische prestaties of het bereikte onderwijsniveau als het gaat om voortijdig schoolverlaten;

—

de sociaaleconomische achtergrond of een soortgelijke parameter, zoals informatie over de woonomgeving;

—

de achtergrond van de leerling en/of zijn/haar moedertaal.