Aanbeveling voor een AANBEVELING VAN DE RAAD over het nationale hervormingsprogramma 2014 van Bulgarije en met een advies van de Raad over het convergentieprogramma 2014 van Bulgarije /* COM/2014/0403 final */
Aanbeveling voor een AANBEVELING VAN DE RAAD over het nationale hervormingsprogramma 2014
van Bulgarije
en met een advies van de Raad over het convergentieprogramma 2014 van Bulgarije DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE, Gezien het Verdrag betreffende de werking van
de Europese Unie, en met name artikel 121, lid 2, en artikel 148,
lid 4, Gezien Verordening (EG) nr. 1466/97 van
de Raad van 7 juli 1997 over versterking van het toezicht op
begrotingssituaties en het toezicht op en de coördinatie van het economisch
beleid[1],
en met name artikel 9, lid 2, Gezien Verordening (EU) nr. 1176/2011 van het
Europees Parlement en de Raad van 16 november 2011 betreffende de
preventie en correctie van macro-economische onevenwichtigheden[2], en met name artikel 6,
lid 1, Gezien de aanbeveling van de Europese
Commissie[3], Gezien de resoluties van het Europees
Parlement[4], Gezien de conclusies van de Europese Raad, Gezien het advies van het Comité voor de
werkgelegenheid, Gezien het advies van het Economisch en
Financieel Comité, Gezien het advies van het Comité voor sociale
bescherming, Gezien het advies van het Comité voor de
economische politiek, Overwegende hetgeen volgt: (1)
Op 26 maart 2010 heeft de Europese Raad zijn
goedkeuring gehecht aan het voorstel van de Commissie voor een nieuwe groei- en
werkgelegenheidsstrategie; deze Europa 2020-strategie moet voor een betere
coördinatie van het economisch beleid zorgen en spitst zich toe op de
sleutelgebieden waar Europa's potentieel voor duurzame groei en
concurrentievermogen een krachtige impuls nodig heeft. (2)
Op voorstel van de Commissie heeft de Raad op 13
juli 2010 een aanbeveling inzake de globale richtsnoeren voor het economisch
beleid van de lidstaten en de Unie (2010-2014) en op 21 oktober 2010 een
besluit betreffende de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de
lidstaten vastgesteld, die samen de "geïntegreerde richtsnoeren"
vormen. De lidstaten werd verzocht in hun nationaal economisch en
werkgelegenheidsbeleid met de geïntegreerde richtsnoeren rekening te houden. (3)
Op 29 juni 2012 hebben de staatshoofden en
regeringsleiders besloten tot een Pact voor groei en banen, dat een
samenhangend kader biedt voor actie op het niveau van de lidstaten, de EU en de
eurozone, waarbij alle mogelijke hefbomen, instrumenten en beleidsvormen worden
ingezet. Zij hebben bepaald welke maatregelen op het niveau van de lidstaten
moeten worden genomen, en met name verklaard vastbesloten te zijn om de
doelstellingen van de Europa 2020-strategie te verwezenlijken en de
landenspecifieke aanbevelingen uit te voeren. (4)
Op 9 juli 2013 heeft de Raad een aanbeveling over
het nationale hervormingsprogramma voor 2013 van Bulgarije vastgesteld en heeft
hij zijn advies uitgebracht over het geactualiseerde convergentieprogramma van
Bulgarije voor de periode 2012-2016. (5)
Op 13 november 2013 heeft de Commissie haar
goedkeuring gehecht aan de jaarlijkse groeianalyse[5] en daarmee de aanzet
gegeven tot het Europees semester 2014 voor coördinatie van het economisch
beleid. Op dezelfde dag heeft de Commissie op grond van Verordening (EU) nr. 1176/2011
het waarschuwingsmechanismeverslag[6]
aangenomen. Daarin werd Bulgarije genoemd als een van de lidstaten die aan een
diepgaande evaluatie zouden worden onderworpen. (6)
Op 20 december 2013 heeft de Europese Raad de
prioriteiten inzake financiële stabiliteit, begrotingsconsolidatie en
groeibevorderende maatregelen goedgekeurd. Hij benadrukte dat moet worden
gestreefd naar een gedifferentieerde, groeivriendelijke begrotingsconsolidatie,
normalisering van de kredietverschaffing aan de economie, bevordering van groei
en concurrentievermogen, aanpakken van de werkloosheid en van de sociale
gevolgen van de crisis, en modernisering van de overheidsdiensten. (7)
Op 5 maart 2014 heeft de Commissie de uitkomsten
gepubliceerd van de diepgaande evaluatie voor Bulgarije[7] die zij op grond van
artikel 5 van Verordening (EU) nr. 1176/2011 heeft
uitgevoerd. Op basis van haar analyse concludeert de Commissie dat Bulgarije
nog steeds wordt geconfronteerd met macro-economische onevenwichtigheden die in
het oog moeten worden gehouden en een doortastend beleidsoptreden vereisen. Met
name vereist de langdurige aanpassing van de arbeidsmarkt beleidsacties,
terwijl de correctie van de externe positie en de deleveraging door de
bedrijven goed opschieten. (8)
Op 17 april 2014 heeft Bulgarije zijn nationale
hervormingsprogramma 2014 en zijn convergentieprogramma 2014 ingediend. Om met
de onderlinge verbanden rekening te houden, zijn beide programma’s
tegelijkertijd geëvalueerd. (9)
De doelstelling van de begrotingsstrategie die in
het convergentieprogramma 2014 is opgenomen, is het behalen van de
middellangetermijndoelstelling van een structureel tekort van -1 % van het
bbp in 2016. De middellangetermijndoelstelling is stringenter dan hetgeen
het stabiliteits- en groeipact vereist. Bulgarije heeft gebruik gemaakt van de
mogelijkheid van een tijdelijke afwijking van de middellangetermijndoelstelling
met 0,6% van het bbp in 2013 en met 0,1% van het bbp in 2014 die voor gezamenlijk
gefinancierde projecten is toegestaan. In het programma wordt uitgegaan van een
verslechtering van het (herberekende) structurele saldo met 0,3 % van het
bbp in 2014, tot -1,3 % van het bbp, en van een verbetering met 0,3 %
van het bbp in 2015, tot -1,0 % van het bbp, waardoor wordt teruggekeerd
naar een situatie waarin de middellangetermijndoelstelling weer wordt
verwezenlijkt. De stijging van de overheidsuitgaven zou het desbetreffende
benchmarkreferentiepercentage voor de uitgaven op middellange termijn in 2014-2015
niet overschrijden. De begrotingsplannen zijn dus in overeenstemming met de
vereisten van het stabiliteits- en groeipact. De schuldquote bedraagt
aanzienlijk minder dan 60 % van het bbp; volgens het convergentieprogramma
zal zij naar verwachting slechts lichtjes toenemen tot 20,6% van het bbp tegen
het einde van de programmaperiode. Het macro-economische scenario dat aan de
begrotingsprognoses in het convergentieprogramma ten grondslag ligt, is
optimistisch voor de periode 2014-2015, met een verwachte jaarlijkse groei van 2,1 %
in 2014 en 2,6 % in 2015, in plaats van respectievelijk 1,7 % in 2014
en 2,0 % in 2015 in de voorjaarsprognoses 2014 van de Commissie. Volgens
de prognoses van de Commissie is de afwijking van Bulgarije van zijn
middellangetermijndoelstelling in 2014 groter dan hetgeen wordt toegestaan op
grond van de tijdelijke afwijking voor gezamenlijk gefinancierde projecten en
zou de vereiste terugkeer naar de middellangetermijndoelstelling in 2015 niet
worden verwezenlijkt. Op basis van zijn beoordeling van het convergentieprogramma
2014 en de prognoses van de Commissie is de Raad overeenkomstig
Verordening (EG) nr. 1466/97 van mening dat het risico bestaat
van een afwijking van de middellangetermijndoelstelling in 2014 en 2015. (10)
De naleving van de belastingwetgeving en de
kwaliteit van de belastingadministratie blijven prioritaire opgaven in
Bulgarije. Uit de beschikbare ramingen blijkt dat de schaduweconomie een
aanzienlijke omvang heeft, hetgeen wordt bevestigd door gegevens over zwartwerk
in Bulgarije. De administratieve kosten voor de inning van de ontvangsten en de
fiscale nalevingskosten zijn vrij hoog. Hoewel verscheidene maatregelen zijn
genomen om het hoofd te bieden aan deze problemen, ontbreekt het Bulgarije nog
steeds aan een volwaardige strategie voor de naleving van de belastingwetgeving,
die betrekking zou moeten hebben op de werkzaamheden van alle met de belastinginvordering
belaste instanties en een voorafgaande analyse zou moeten bevatten van de meest
aanzienlijke risico's inzake belastinginning, alsook een evaluatie van de reeds
genomen maatregelen, inclusief vereenvoudigingsmaatregelen en verbeterde
controles. (11)
In 2013 zette Bulgarije een stap terug ten aanzien
van in het verleden aangegane verplichtingen op het vlak van de hervorming van
het pensioenstelsel. Er werden aanvullende regelingen voor vervroegde
uittreding ingevoerd en de voorgenomen jaarlijkse verhoging van de wettelijke
pensioenleeftijd werd uitgesteld. Er is geen vooruitgang geboekt met betrekking
tot de harmonisatie van de pensioenleeftijd tussen mannen en vrouwen en er zijn
geen maatregelen genomen voor de invoering van striktere criteria om voor
invaliditeitspensioenen in aanmerking te komen en van controles om de
misbruiken bij de toewijzing van dergelijke pensioenen te beteugelen. Bulgarije
heeft een van de snelst vergrijzende bevolkingen in de EU, hetgeen negatieve
gevolgen heeft voor de arbeidsmarkt, de potentiële economische groei en de
financiering van zijn pensioenstelsel. Derhalve moet Bulgarije de hervorming
van zijn pensioenstelsel voortzetten. Bulgarije staat ook voor belangrijke
uitdagingen bij de rationalisering en het beheer van de ziekenhuissector, onder
meer een gebrek aan transparantie in de ziekenhuisfinanciering en onvoldoende
ontwikkelde diensten voor poliklinische zorg. Daarnaast blijven door het hoge
niveau van formele en informele betalingen die rechtstreeks ten laste zijn van
de patiënt, bepaalde segmenten van de bevolking daadwerkelijk verstoken van
toegang tot gezondheidszorg. Indicatoren voor de gezondheidstoestand zijn zwak
in vergelijking met andere lidstaten, hetgeen erop wijst dat structureel hogere
overheidsuitgaven voor de gezondheidszorg in de toekomst noodzakelijk kunnen
zijn. (12)
De voorbije jaren was er een ondermaats presterende
arbeidsmarkt, waardoor het aanpassingsvermogen van de economie werd beperkt en
het groeipotentieel ervan werd ondermijnd. In 2013 is de werkloosheid
afgevlakt, maar het aantal jonge en langdurige werklozen is blijven stijgen.
Bulgarije heeft te kampen met een van de hoogste percentages jongeren zonder
werk, scholing of opleiding, hetgeen wijst op een ernstige onderbenutting en
onderontwikkeling van het menselijk kapitaal. Er is slechts zeer beperkte
vooruitgang geboekt op het vlak van de versterking van de capaciteit van het
arbeidsbureau. Daarnaast moeten ook de reikwijdte en de efficiëntie van een
actief arbeidsmarktbeleid worden uitgebreid. Het ontbreekt Bulgarije aan
doeltreffende maatregelen om niet-geregistreerde jongeren te bereiken,
inclusief Roma, overeenkomstig de doelstellingen van de jongerengarantie. Een
aanzienlijk aandeel werklozen valt buiten de gebruikelijke vangnetten
(werkloosheidsuitkeringen en sociale bijstand) en is dus aangewezen op
solidariteit binnen hun familie of informele arbeid. Bulgaren lopen een van de
hoogste risico's op armoede of sociale uitsluiting in de EU. Het is mogelijk
dat door de minimumdrempels voor de betaling van socialezekerheidsbijdragen
laaggeschoolden verhinderd worden om volledig te participeren aan de formele
economie. Er zijn enkele onderzoeken uitgevoerd om de mogelijke effecten te
beoordelen en deze onderzoeken moeten worden geëvalueerd en opgevolgd met een
passend beleidsoptreden. Er zijn geen duidelijke richtsnoeren voor een transparante
vaststelling van het minimumloon in Bulgarije. De wettelijke minimumlonen zijn
in 2013 aanzienlijk gestegen, hetgeen negatieve effecten kan hebben op de
werkgelegenheid en dus moet worden opgevolgd. (13)
Bulgarije heeft nog steeds niet de wetgeving inzake
schoolonderricht goedgekeurd die een kader moet bieden voor de tenuitvoerlegging
van de noodzakelijke diepgaande hervormingen van het onderwijssysteem,
inclusief de modernisering van de leerplannen en de verbeterde
lerarenopleiding. De kwaliteit van het beroepsonderwijs en de
beroepsopleidingen in Bulgarije moet worden versterkt, waarbij moet worden
gezorgd voor een betere integratie in de algemene onderwijsstructuren om
flexibele trajecten mogelijk te maken, vroegtijdig schoolverlaten terug te
dringen en de toegang tot regelingen voor een leven lang leren te verbeteren. Het
hoger onderwijs wordt dan weer geconfronteerd met hardnekkige uitdagingen om
beter in te spelen op de behoeften van de arbeidsmarkt. Het lage peil van de
kwaliteitscertificatie draagt bij tot de zwakke prestaties. Er wordt overlegd
over een nieuwe strategie voor het hoger onderwijs, waarin wordt opgeroepen tot
de herstructurering van het bestuur van de universiteiten door de directe
betrokkenheid van de belanghebbenden, zoals ondernemers en studenten, de
consolidatie van de universiteiten en een prestatiegebonden benadering om de
onderwijsresultaten beter af te stemmen op de behoeften van de arbeidsmarkt.
Een permanente uitdaging blijft de toegang tot onderwijs voor kansarme
kinderen, in het bijzonder Roma-kinderen. De verplichte kleuterschool gedurende
twee jaar is een cruciale maatregel die de goede richting uitgaat en strikt ten
uitvoer moet worden gelegd, in samenhang met maatregelen om vroegtijdig
schoolverlaten tegen te gaan. De bestaande initiatieven om de lerarenopleiding
te verbeteren, moeten worden bevorderd en de feitelijke segregatie in de
scholen moet worden teruggedrongen. De regels die de kinderbijslag koppelen aan
onderwijsparticipatie zijn nog niet doeltreffend ten uitvoer gelegd. (14)
Bredere inspanningen om de overheidsdiensten te
moderniseren hebben een beperkte impact gehad als gevolg van een
gefragmenteerde benadering en een ontoereikende inzet voor diepgaande
hervormingen. Bulgarije heeft nood aan een gecoördineerde strategie voor de
hervorming van de overheidsdiensten om het professionalisme en de
onafhankelijkheid van de overheid en haar regelgevende instanties te
versterken, inclusief een op verdiensten gebaseerd systeem van aanstellingen en
loopbaanontwikkeling voor ambtenaren en doeltreffende structuren om het
corruptierisico aan te pakken. De inspanningen moeten worden voortgezet om het
algemene ondernemingsklimaat te verbeteren. De problemen hebben onder meer
betrekking op de procedures voor het verkrijgen van vergunningen en het
registreren van ondernemingen. Het afwikkelen van een faillissement neemt
gemiddeld meer dan drie jaar in beslag en het recuperatiepercentage is gering.
Nieuwe regels over betalingsachterstanden werden in 2013 vastgesteld en moeten
ten uitvoer worden gelegd. De ontwikkeling van de e-overheid is vastgelopen en de
coördinatie om te zorgen voor de interoperabiliteit tussen de systemen en aldus
een centraal aanspreekpunt op te richten is ontoereikend, waardoor de
inspanningen om de transparantie te verhogen en de administratieve lasten te
verminderen beperkt blijven. Op het vlak van de overheidsopdrachten ontbreekt
er een eenvoudig en gecodificeerd rechtskader, hetgeen resulteert in een
complexe wet- en regelgeving met onzekerheid voor de marktdeelnemers als
gevolg. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht blijft ook een
belangrijk punt van zorg dat een impact heeft op het ondernemingsklimaat in
Bulgarije. Bulgarije heeft enkele maatregelen genomen om de corruptie aan te
pakken, maar de algehele vooruitgang blijft beperkt en broos, waardoor meer
samenhangende controles en ontradende sancties ten aanzien van
belangenconflicten noodzakelijk zijn. Daarnaast moet ook gezorgd worden voor
een betere coördinatie tussen de instanties voor corruptiebestrijding en moeten
zij afgeschermd worden van politieke invloed. (15)
De mededinging in de elektriciteits- en gassectoren
blijft beperkt. Specifieke probleemgebieden voor een verbetering van de werking
van de energiemarkten zijn onder meer het ontbreken van zowel elektriciteits-
en gasbeurzen als een transparante groothandelsmarkt. De vrije
elektriciteitsmarkt wordt gedomineerd door één enkele leverancier en door de
beperkte omvang van deze markt kan de concurrentie haar rol inzake de
waarborging van kosteneffectiviteit niet vervullen. De onafhankelijkheid en
doeltreffendheid van de nationale toezichthouder blijven beperkt. Door de
afhankelijkheid van de invoer door een beperkt aantal leveranciers en de
ontoereikende ontwikkeling van de infrastructuur ontstaat het risico van
verstoringen van de toelevering. Een omvangrijk pakket maatregelen om de
energie-efficiëntie te verbeteren is voorgesteld om in aanmerking te komen voor
EU-financiering in de nieuwe programmeringsperiode 2014-2020. (16)
In de context van het Europees semester heeft de
Commissie een alomvattende analyse van het economische beleid van Bulgarije
verricht. Zij heeft zowel het convergentieprogramma als het nationale
hervormingsprogramma doorgelicht. Daarbij heeft zij niet alleen gekeken naar de
relevantie ervan voor een houdbaar budgettair en sociaaleconomisch beleid in Bulgarije,
maar ook nagegaan of de EU-regels en -richtsnoeren in acht zijn genomen, gezien
de noodzaak de algemene economische governance van de Europese Unie te
versterken door middel van een EU-inbreng in toekomstige nationale besluiten.
Haar aanbevelingen in het kader van het Europees semester
worden in de onderstaande aanbevelingen 1 tot en met 6 weergegeven. (17)
In het licht van deze beoordeling heeft de Raad het
convergentieprogramma van Bulgarije onderzocht. Zijn advies[8] daarover is met name in
onderstaande aanbeveling 1 weergegeven. (18)
In het licht van de diepgaande evaluatie van de
Commissie en deze beoordeling heeft de Raad het nationale hervormingsprogramma
en het convergentieprogramma onderzocht. Zijn aanbevelingen op grond van
artikel 6 van Verordening (EU) nr. 1176/2011 zijn in de
onderstaande aanbevelingen 3, 4 en 5 weergegeven, BEVEELT AAN dat Bulgarije in de periode
2014-2015 actie zou moeten ondernemen om: 1. De
begrotingsmaatregelen voor 2014 te versterken in het licht van de dreigende
kloof ten opzichte van de vereisten van het stabiliteits- en groeipact. De
begrotingsstrategie voor 2015 te versterken om ervoor te zorgen dat de
middellangetermijndoelstelling wordt gehaald en ook daarna wordt vastgehouden.
Ervoor te zorgen dat de nieuwe begrotingsraad in staat is om zijn mandaat te
vervullen. Een breed opgezette belastingstrategie ten uitvoer te leggen om de
belastinginning te versterken, de zwarte economie te bestrijden en de
nalevingskosten te drukken. 2. Een strategie voor de lange
termijn voor het pensioenstelsel vast te stellen, door zoals gepland voort te
gaan met de jaarlijkse verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd en een
mechanisme op te zetten om op lange termijn de wettelijke pensioenleeftijd aan
de levensverwachting te koppelen, waarbij regelingen voor vervroegde uittreding
geleidelijk worden afgebouwd en de wettelijke pensioenleeftijd voor mannen en
vrouwen wordt gelijkgeschakeld. Striktere criteria en procedures in te voeren
voor de toewijzing van invaliditeitspensioenen, bijvoorbeeld door beter
rekening te houden met de resterende arbeidscapaciteit van de aanvragers. Te
zorgen voor een efficiënte verlening van de gezondheidszorg door meer
transparantie in de ziekenhuisfinanciering tot stand te brengen, het
ziekenhuisnetwerk te verbeteren en poliklinische zorg te ontwikkelen. 3. De efficiëntie van het
arbeidsbureau te verbeteren door een systeem van prestatiebeoordeling te
ontwikkelen en de inspanningen meer toe te spitsen op de meest kwetsbaren,
zoals laaggeschoolde en oudere werknemers, de langdurig werklozen en de Roma.
De reikwijdte en de doeltreffendheid van het actieve arbeidsmarktbeleid uit te
breiden om de profielen van de werkzoekenden beter af te stemmen op de
arbeidsmarkt en niet-geregistreerde jongeren te bereiken die geen opleiding of
onderwijs volgen en geen werk hebben, overeenkomstig de doelstellingen van een
jongerengarantie.
De effectieve reikwijdte van werkloosheidsuitkeringen en
sociale bijstand en de band ervan met activeringsmaatregelen te verbeteren. De
grondige evaluatie van de minimumdrempels voor socialezekerheidsbijdragen
voortvarend af te handelen om te voorkomen dat het socialezekerheidsstelsel
ertoe leidt dat laaggeschoolden uit de arbeidsmarkt worden geprijsd. In overleg
met de sociale partners transparante richtsnoeren op te stellen voor de
aanpassing van het wettelijke minimumloon, waarbij rekening wordt gehouden met
de impact ervan op de werkgelegenheid en het concurrentievermogen. Teneinde de
armoede te verlichten, de toegankelijkheid en doeltreffendheid van sociale
diensten en overdrachten voor kinderen en ouderen verder te verbeteren. 4. De wetgeving inzake
schoolonderricht goed te keuren en de hervormingen van het beroepsonderwijs en
het hoger onderwijs voort te zetten om het niveau en de relevantie van de op
alle niveaus verworven vaardigheden te verbeteren, waarbij partnerschappen
worden bevorderd tussen de onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven om de
onderwijsresultaten beter af te stemmen op de behoeften van de arbeidsmarkt. De
kwaliteit van de instellingen voor beroepsonderwijs en opleiding te versterken
en de toegang tot regelingen voor een leven lang leren te bevorderen. Meer
inspanningen te leveren om de toegang te verbeteren tot inclusief peuter- en
schoolonderwijs van hoge kwaliteit voor kansarme kinderen, in het bijzonder
Roma, en de regelgeving die de uitbetaling van kinderbijslagen koppelt aan
participatie in het onderwijs strikt toe te passen. 5. Het ondernemingsklimaat, in
het bijzonder voor het mkb, te blijven verbeteren door de administratieve
rompslomp te verminderen, e-overheid te bevorderen, de insolventieprocedures te
stroomlijnen en de wetgeving betreffende betalingsachterstanden uit te voeren.
Het stelsel voor overheidsopdrachten te verbeteren door de administratieve
capaciteit uit te breiden, de voorafgaande controles door het bureau voor
overheidsopdrachten te versterken en concrete maatregelen te nemen voor de
tenuitvoerlegging van online aanbestedingsprocedures. De kwaliteit en de
onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te versterken en meer inspanningen
te leveren in de strijd tegen corruptie. 6. De hervorming van de
energiesector te bevorderen om de mededinging, de marktefficiëntie, de
transparantie en de energie-efficiëntie te verhogen, in het bijzonder door
marktbelemmeringen weg te nemen, het aandeel van het gereguleerde segment terug
te schroeven, grotere inspanningen te leveren met het oog op de oprichting van
een transparante groothandelsmarkt voor elektriciteit en aardgas, quota's
geleidelijk te laten uitdoven en de onafhankelijkheid en bestuurlijke
capaciteit van de energietoezichthouder te versterken. De
interconnectieprojecten met de aangrenzende lidstaten en kandidaat-lidstaten te
versnellen en de capaciteit om verstoringen te verhelpen, te versterken. Gedaan te Brussel, Voor
de Raad De
voorzitter [1] PB L 209 van 2.8.1997, blz. 1. [2] PB L 306 van 23.11.2011, blz. 25. [3] COM(2014) 403 final. [4] P7_TA(2014)0128 en P7_TA(2014)0129. [5] COM(2013) 800 final. [6] COM(2013) 790 final. [7] SWD(2014) 76 final. [8] Uit hoofde van artikel 9, lid 2, van
Verordening (EG) nr. 1466/97 van de Raad.