16.12.2014   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 451/51

Rapporteur:

Daniella Rondinelli

1.1

Het EESC is ingenomen met het stappenplan voor de voltooiing van de interne markt voor de bezorging van online gekochte goederen, die een groot potentieel in zich draagt voor groei en werkgelegenheid. Efficiënte en betrouwbare bezorgdiensten zijn van essentieel belang om de elektronische handel te bevorderen en het vertrouwen tussen verkopers en klanten te versterken.

1.2

De voltooiing van de interne markt voor pakketbezorging en het dichten van de aanzienlijke kloof tussen verwachtingen, belangenbescherming en beschikbaarheid vragen volgens het EESC om het volgende: gezamenlijke aansprakelijkheid, traceerbaarheid, lokalisering en interoperabiliteit; toegang tot een bredere keuze op het hele grondgebied van de EU, ook in eilandgebieden; zekerheid over de rechten en plichten van de betrokken actoren — met name kmo's en consumenten — vooral voor klachten en retourzendingen; een eenvoudige gegevensverzameling die onderlinge vergelijking mogelijk maakt; een sterke sociale en onderwijsdimensie.

1.3

Het EESC herhaalt (1) dat deze doelstelling niet alleen gebaseerd moet zijn op vrijwillige overeenkomsten en gedragscodes, maar ook op een Europees referentiekader van minimumregels dat op efficiënte en flexibele wijze kan inspelen op de onopgeloste tekortkomingen van de markt, die er de oorzaak van zijn dat consumenten en kmo's ervan worden weerhouden om online producten te kopen, en dat een oplossing kan bieden voor de volgende problemen:

1.4

Het stappenplan zou duidelijke termijnen moeten bevatten en het tijdschema voor de tenuitvoerlegging dient een combinatie te zijn van regelgeving en zelfregulering, om het vertrouwen van alle betrokken actoren te versterken, met name het vertrouwen van de Europese burgers in de volledige inachtneming en bescherming van de wederzijdse rechten.

1.5

Het EESC vraagt om nog twee maatregelen toe te voegen aan het stappenplan, de ene voor de toegankelijkheid van een betaalbare dienstverlening en de andere voor de sociale dimensie van de markt.

1.6

Het EESC beveelt de Commissie, het EP en de Raad aan om:

1.7

Het EESC verzoekt de Commissie om — met steun van de Eurofound — een tweejaarlijks verslag uit te brengen aan het EESC, het Europees Parlement, de Raad en de sociale partners, over de werkgelegenheid en de arbeidsomstandigheden in de sector, over de voorwaarden voor de consument en de marktdeelnemers in de hele keten en over hun ontwikkelingsvooruitzichten.

2.1

Binnen Europa is de elektronische handel een potentiële motor van economische en werkgelegenheidsgroei die wordt geschat op meer dan 10 % per jaar tussen 2013 en 2016 (5). 45 % van de EU-burgers heeft de afgelopen 12 maanden onlineaankopen gedaan, en geeft aan dat de meeste problemen samenhangen met de bezorging of vertragingen bij de bezorging (6).

2.2

De Commissie (7) heeft de „belangrijke belemmeringen voor de digitale eengemaakte markt” aangewezen en „een actieplan voor het opheffen van deze belemmeringen” geschetst, en wijst erop dat „10 % van de personen niet online (8) [koopt] omdat ze zich zorgen maken over de kosten van leveringsdiensten, en met name grensoverschrijdende diensten, en de kwaliteit van de geleverde dienst”.

2.3

Het EESC heeft in zijn advies over het Groenboek (9) aangedrongen op een richtlijn inzake de gezamenlijke en hoofdelijke aansprakelijkheidsregeling voor webwinkeliers, de traceerbaarheid en lokalisering van de leveringen, de verplichting om de consument meerdere verzendopties te bieden, een Europees netwerk van nationale centra voor problem solving, de verplichting om billijke arbeidsvoorwaarden te waarborgen en een verplichting inzake transparante voorwaarden en prijzen.

2.4

Het debat over het Groenboek heeft in december 2013 geleid tot de publicatie van de mededeling over het stappenplan voor de voltooiing van de interne markt voor de bezorging van online gekochte goederen (10).

2.5

In recente internationale enquêtes (11) worden de volgende factoren als meest problematisch genoemd voor de ontwikkeling van elektronische handel business to consumer (B2C):

2.6

De Commissie wijst erop dat „relevante marktgegevens [...] over binnenlandse en grensoverschrijdende pakketstromen van alle aanbieders van postdiensten die op de B2C- en B2B-markt actief zijn, met inbegrip van tussenpersonen, consolidatoren en alternatieve exploitanten” nog ontbreken (12).

2.7

Verschillende studies bevestigen dat potentieel concurrentiebelemmerend gedrag in sommige segmenten van de postdiensten vaker lijkt voor te komen dan in andere, zodat toezicht op de naleving van de regelgeving gewenst is. Hierbij valt te denken aan de B2C-markt vs. B2B-diensten, en aan grensoverschrijdende diensten vs. binnenlandse postdiensten (13).

2.8

Het EESC is ermee ingenomen dat een groot deel van de conclusies uit zijn advies over het Groenboek zijn overgenomen. Zowel de Raad (14) als het EP (15) hebben de Commissie namelijk verzocht de huidige belemmeringen voor grensoverschrijdende bezorging in kaart te brengen en hiervoor adequate maatregelen te treffen. Ook heeft het EP (16) aangedrongen op toegankelijke, betaalbare, efficiënte en kwalitatief hoogwaardige besteldiensten en om platforms voor samenwerking en informatie-uitwisseling tussen besteldiensten op te richten, met snelle en goedkope procedures voor klachtenafhandeling en geschillenbeslechting.

3.1

Het EESC acht het van belang dat het vertrouwen van kmo's en onlineconsumenten wordt hersteld met interoperabele netwerken en systemen voor een snel en goedkoop beheer binnen een adequaat kader van regelgeving en zelfregulering dat door alle operatoren in de keten wordt aanvaard, waardoor er een vrije en open interne markt wordt gerealiseerd en overregulering wordt vermeden. Het dringt er dan ook op aan dat het stappenplan vlot en volgens een vastliggend schema binnen de hiervoor voorziene termijn van 18 maanden wordt uitgevoerd.

3.2

Het EESC is van mening dat de EU de interne markt voor pakketbezorging moet voltooien door de snelheid, kwaliteit, betrouwbaarheid en betaalbaarheid te waarborgen en de consumenten, de werknemers en alle marktdeelnemers — met inbegrip van kmo's in de sectoren elektronische handel, transport en logistiek — te beschermen en een oplossing te vinden voor het falen en de slechte werking van de eengemaakte markt.

3.3

Het EESC had echter verwacht dat de mededeling een specifieke verwijzing zou bevatten naar de situatie van in geografisch opzicht benadeelde regio's zoals eilanden, ultraperifere gebieden en berggebieden, aangezien de uitdagingen waar deze regio's voor staan moeilijk te overwinnen zijn als gevolg van de economische uitvoerbaarheid. Een werkelijk voltooide interne markt voor pakketbezorging kan alleen worden verwezenlijkt als deze regio's onderwerp zijn van de nodige aandacht en maatregelen.

3.4

Volgens het EESC zijn de voorgestelde acties hoofdzakelijk gebaseerd op vrijwillige zelfregulering, op de discipline van de nationale postdiensten, op het optreden van de Europese Groep van regelgevende instanties voor postdiensten en op de beginselen voor een correcte toepassing van de reeds bestaande Europese regelgeving, zonder dat er een uniform kader voor alle actoren komt en zonder dat er precieze termijnen worden gegeven binnen het genoemde tijdsbestek van 18 maanden.

3.5

Het EESC stelt vast dat het stappenplan naast de zelfreguleringsprocessen nog geen richtlijn bevat, waarom het EESC wel had gevraagd (17), waarmee op volledige, samenhangende en geconsolideerde wijze tegemoet zou wordt gekomen aan de eisen tot voltooiing van een interne markt voor grensoverschrijdende pakketbezorging voor alle marktdeelnemers.

3.6

Het EESC is van mening dat de EU moet streven naar een oplossing waarbij zowel regelgeving als zelfregulering worden bevorderd, teneinde de nog resterende problemen op de markt te verhelpen en consumenten en kmo's te beschermen, waarbij gedacht moet worden aan:

3.7

Hoewel in de voorstellen wordt verwezen naar de overeenstemming met het financieel kader van de EU voor 2014-2020, is het EESC van mening dat het stappenplan van de EU voor deze sector geen zin heeft zonder expliciete richtsnoeren inzake de relevante financiële instrumenten van de EU op het gebied van:

3.8

Het EESC dringt er bij de Commissie op aan om het CEN te belasten met de opstelling van Europese regulerende technische normen, en om alle belanghebbenden, met name kmo's en consumenten, hier volledig bij te betrekken. Ook is het van mening dat indicatoren moeten worden opgesteld voor een Europees veiligheids- en kwaliteitskeurmerk voor pakketbestellingen, waarmee de kwaliteit, betrouwbaarheid en duurzaamheid kunnen worden gewaarborgd, en sociale en veiligheidsgaranties kunnen worden gegeven.

4.1

Het EESC wijst op de noodzaak van twee bijkomende acties om de toegankelijkheid en de sociale dimensie van de markt te waarborgen.

4.1.1.1

Het EESC dringt erop aan om in het kader van de toekenning van het kwaliteitskeurmerk de verplichting op te nemen dat de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de markt op het hele grondgebied van de EU gewaarborgd moeten zijn. Het EESC is teleurgesteld dat perifere gebieden en eilanden geen specifieke aandacht hebben gekregen, en verwacht dan ook dat de nieuwe verordening rekening houdt met de positie van geografisch kwetsbare gebieden op de markt voor elektronische handel, omdat een substantieel percentage van de Europese burgers in dergelijke gebieden woont.

4.1.1.2

Volgens het EESC moeten alle marktdeelnemers volledig toegang krijgen tot de bij de besteldiensten gebruikte informatiestructuren en -bronnen, om de belangen van de gebruikers te beschermen en/of een doeltreffende mededinging te waarborgen.

4.1.1.3

Het EESC dringt er bij de Commissie op aan om de Nota uit 1998 over de toepassing van de mededingingsregels op de sector, in het licht van de ontwikkelingen op het gebied van de regelgeving en de markt die van invloed zijn op de grensoverschrijdende diensten en de standaardkosten, te herzien in de zin van een meer liberaal en op de kosten gericht beleid (18). Daarbij moeten de bepalingen van protocol 26 bij het Verdrag van Lissabon in acht worden genomen, met name als het gaat om de algemene toegang tot en betaalbare prijzen voor diensten van algemeen economisch belang.

4.1.2.1

Het EESC dringt erop aan dat wordt gezorgd voor een sterke en samenhangende sociale dimensie, die samen met de innovatie-inspanningen van de ondernemingen in de betrokken sectoren moet zorgen voor een hoogwaardige werkgelegenheid en vakkennis, mede dankzij adequate mogelijkheden op het gebied van opleiding en omscholing.

4.1.2.2

Het EESC hamert op het belang van billijke en fatsoenlijke arbeids- en loonvoorwaarden om onzeker en zwart werk te bestrijden, vooral voor het vervoer naar de eindbestemming („laatste kilometer”), dat vaak wordt uitbesteed. Het onderstreept in dat verband de bepalingen van Verordening (EU) nr. 1071/2009 betreffende de voorwaarden om het beroep van wegvervoerondernemer uit te oefenen, van Besluit 2009/992/EU en Verordening (EU) nr. 1213/2010, die een sluitende definitie van het begrip „arbeidsrelatie” geven teneinde schijnzelfstandigheid te kunnen tegengaan, zoals stond te lezen in een recent EESC-advies (19).

4.1.2.3

Het EESC beveelt aan een uitgebreide Europese sociale dialoog op gang te brengen waarbij alle sectoren van de online-leveringsketen en pakketbezorging (handel, post, transport en logistiek) betrokken zijn, en die betrekking heeft op alle kwesties in verband met werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden, groeivooruitzichten, innovatie en opwaardering van het menselijk kapitaal.

4.1.2.4

De Commissie zou — met steun van de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden — een tweejaarlijks verslag moeten uitbrengen aan het EESC, het EP, de Raad en de sociale partners, over de werkgelegenheid en de arbeidsomstandigheden in de sector en over de groeivooruitzichten.

4.2.1

Het EESC is van mening dat vrijwillige gedragscodes en de uitwisseling van goede praktijken elkaar aanvullen en dat een dergelijke aanpak op EU-niveau alleen een haalbare kaart is als hij wordt uitgewerkt en aanvaard door alle betrokken partijen en in het kader van een Europees regelgevingskader dat alle aspecten in verband met grensoverschrijdende leveringen van online gekochte goederen bestrijkt, ter bescherming van de consumenten, kleine marktdeelnemers en kmo's op voet van gelijkheid en zonder hen extra lasten op te leggen die moeilijk kunnen worden gedragen.

4.3.1

Wanneer exploitanten van besteldiensten en webwinkels gezamenlijke definities van de basisbegrippen van besteldiensten ontwikkelen, zonder dat de vertegenwoordigers van de consumenten en kmo's hierbij betrokken zijn, dreigen aspecten die van belang zijn voor de keuze van consumenten buiten beschouwing te worden gelaten, en wordt het aantal opties beperkt.

4.3.2

Het EESC dringt erop aan dat met de medewerking van alle betrokken partijen een gemeenschappelijke open en interactieve architectuur wordt ontwikkeld, naar het voorbeeld van het e-Freight project (20).

4.3.3

Het EESC dringt erop aan dat de Commissie toeziet op het correcte beheer van de webplatforms aan de hand van objectieve, van tevoren vastgestelde criteria die bovendien consumentvriendelijk zijn, in het kader van het door het EESC gevraagde regelgevingskader.

4.4.1

Om iets te doen aan het gebrek aan gedetailleerde en vergelijkbare statistieken over de keten van transacties en de actoren die betrokken zijn bij onlinebestellingen en grensoverschrijdende bezorging van producten, moeten de douane- en postautoriteiten, de belastingdiensten en de handelssector relevante, homogene en vergelijkbare informatie inwinnen bij alle pakketbezorgers die actief zijn op de markten, over de grensoverschrijdende pakketstromen, over de reikwijdte van de universele dienstverlening, over retourzendingen en over de aard van de klachten.

4.4.2

De gegevensverzameling moet geschieden volgens het one size fits all-beginsel, zonder dat daarbij sprake is van bureaucratische rompslomp en dubbel werk. De Commissie zou de wenselijkheid en betaalbaarheid van een goedkope forfaitaire verzekering voor transnationale pakketbezorgingen moeten bestuderen, die zou moeten worden gekoppeld aan het verkrijgen van een Europees kwaliteitskeurmerk.

4.5.1

Het is wenselijk dat exploitanten van bezorgdiensten en webwinkels op vrijwillige basis oplossingen ontwikkelen om de informatiesystemen en open interfaces te combineren met een doeltreffend en betaalbaar systeem van leveringen en retourzendingen, met name voor de „laatste kilometer”.

4.5.2

Het EESC is echter van mening dat deze ontwikkeling moet plaatsvinden op basis van vooraf gedefinieerde interoperabiliteitscriteria, binnen een gemeenschappelijk regelgevingskader.

4.6.1

Het EESC steunt het initiatief om het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) te machtigen standaardiseringsinstrumenten te ontwikkelen en om richtsnoeren te geven aan de lidstaten inzake de volledige en uniforme tenuitvoerlegging van Richtlijn 2011/83/EU, en het gebruik aan te moedigen van alternatieve instrumenten voor geschillenregeling in het kader van de tenuitvoerlegging van de ADR-richtlijn 2013/11/EU.

4.6.2

Voor de oplossing van het probleem van klachten acht het EESC het onvoldoende dat „exploitanten van besteldiensten, webwinkels en consumentenorganisaties gezamenlijk de samenwerking verbeteren inzake de systemen voor geschillenregeling en consumentenbescherming”. Het EESC beschouwt deze samenwerking als een goede zaak, op voorwaarde dat een en ander geschiedt binnen een gemeenschappelijk regelgevingskader.