27.9.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 280/50

—

neemt kennis van het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot maatregelen om de kosten van de aanleg van elektronische hogesnelheidscommunicatienetwerken te verlagen, dat de Europese Commissie op 26 maart 2013 heeft gepresenteerd als onderdeel van een tienpuntenplan dat is aangekondigd in het kader van de tussentijdse herziening van de Digitale strategie voor Europa;

—

is zeer te spreken over de in het voorstel voor een verordening genoemde prioriteiten — hogesnelheidsnetwerken, civieltechnische werken, gezamenlijk gebruik van bestaande infrastructuur, doeltreffender uitrol van fysieke infrastructuur, en terugdringing van de administratieve lasten en de bureaucratie — omdat dit stuk voor stuk gebieden zijn waarop de steden en regio's zowel dienstverleners als begunstigden zijn;

—

heeft er al eerder op gewezen dat maatregelen op het vlak van rationalisering, modernisering en vermindering van de administratieve lasten als een prioritaire strategie om kosten te besparen en de dienstverlening en administratieve procedures effectiever te maken en te vereenvoudigen, tot een dynamischere economie en minder bureaucratische lasten en beslommeringen zouden leiden. Bovendien zou de relatie tussen de burgers en de overheid er eenvoudiger op worden en zouden deze maatregelen er ook toe bijdragen dat de administratieve kosten voor ondernemingen worden verlaagd (zeker bij de ontwikkeling van infrastructuur voor snelle internetverbindingen), hun concurrentiepositie wordt verbeterd en hun ontwikkeling wordt gestimuleerd;

—

is van mening dat lokale en regionale overheden moeten bijdragen aan de financiering van digitale infrastructuur in gebieden die door particuliere exploitanten weinig rendabel worden geacht, bv. plattelandsgebieden. Om alle burgers en alle gebieden gelijke toegang tot de nieuwe technologieën te garanderen wordt de Commissie verzocht de financieringsinspanningen van territoriale overheden te ondersteunen door enerzijds ermee in te stemmen dat de Europese structuurfondsen kunnen worden gebruikt voor financiering van digitale infrastructuur in alle Europese regio's en anderzijds te erkennen dat het bij projecten inzake digitale uitrusting van plattelands- en dunbevolkte gebieden gaat om een dienst van economisch en algemeen belang.

Rapporteur

Gábor BIHARY (HU/PSE), lid van de Algemene Vergadering van Boedapest

Referentiedocument

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot maatregelen om de kosten van de aanleg van elektronische hogesnelheidscommunicatienetwerken te verlagen

COM(2013) 147 final

1.

neemt kennis van het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot maatregelen om de kosten van de aanleg van elektronische hogesnelheidscommunicatienetwerken te verlagen, dat de Europese Commissie op 26 maart 2013 heeft gepresenteerd als onderdeel van een tienpuntenplan dat is aangekondigd in het kader van de tussentijdse herziening van de Digitale strategie voor Europa.

2.

Het CvdR stelt met voldoening vast dat het voorstel voor een verordening is gebaseerd op de beste praktijken van de lidstaten, waarbij de organisatorische aspecten aan de discretionaire bevoegdheid van de lidstaten worden overgelaten en de nieuwe cultuur van breedbandtoegang wordt bevorderd.

3.

Het is zeer te spreken over de in het voorstel voor een verordening genoemde prioriteiten — hogesnelheidsnetwerken, civieltechnische werken, gezamenlijk gebruik van bestaande infrastructuur, doeltreffender uitrol van fysieke infrastructuur, en terugdringing van de administratieve lasten en de bureaucratie — omdat dit stuk voor stuk gebieden zijn waarop de steden en regio's zowel dienstverleners als begunstigden zijn.

4.

De breedbandinfrastructuur vormt een pijler van de digitale eengemaakte markt en is een absolute voorwaarde voor de internationale concurrentiepositie, bijvoorbeeld op het gebied van elektronische handel. Zoals uiteengezet in de mededeling "Akte voor de interne markt II" (1), kan een toename met 10 % van de breedbandpenetratie leiden tot een jaarlijkse stijging met 1-1,5 % van het BBP en een stijging van de arbeidsproductiviteit met 1,5 % (2). Innovatie in ondernemingen door de invoering van breedband kan in 2020 tot 2 miljoen extra banen opleveren. (3)

5.

Het CvdR hamert erop dat de EU het zich niet kan veroorloven om de ontwikkeling van dergelijke infrastructuur voorbij te laten gaan aan haar burgers en bedrijven, en dat de EU zich achter de ambitieuze doelstellingen van de Digitale agenda voor Europa heeft geschaard: alle Europeanen in 2013 hebben voorzien van basisbreedband en ervoor zorgen dat in 2020 i) iedereen toegang heeft tot veel sneller internet (30 Mbps of meer) en ii) dat ten minste 50 % van de Europese huishoudens over een internetverbinding van meer dan 100 Mbps beschikt. Deze doelstellingen kunnen echter alleen worden verwezenlijkt indien de aanlegkosten van infrastructuur in de hele EU omlaag worden gebracht.

6.

Het is van het allergrootste belang dat, in het kader van het beheer van de procedures waarop het onderhavige voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad en de daarmee verband houdende beleidsmaatregelen betrekking hebben, de activiteiten van de Europese Unie, de lidstaten en de decentrale overheden worden gecoördineerd en dat het subsidiariteitsbeginsel volledig in acht wordt genomen, zoals het CvdR heeft aangegeven in zijn Witboek over multilevel governance (4).

7.

Net als in eerdere adviezen wijst het CvdR erop dat Europa's potentieel om ICT-diensten in de openbare en de particuliere sector te ontwikkelen volledig moet worden benut, en dat ICT moet worden gebruikt als een middel om de dienstverlening van lokale en regionale overheden op gebieden als gezondheidszorg, onderwijs, het creëren van werkgelegenheid, openbare orde, veiligheid en sociale dienstverlening te verbeteren. Door de EU gesteunde publiek-private partnerschappen tussen lokale en regionale overheden en op het gebied van ICT-ontwikkeling actieve kleine en middelgrote ondernemingen, die gericht zijn op openbare ICT-diensten, kunnen als basis dienen om lokale vaardigheden en kennis in de hele EU uit te breiden (5).

8.

Het CvdR heeft er al eerder op gewezen dat maatregelen op het vlak van rationalisering, modernisering en vermindering van de administratieve lasten als een prioritaire strategie om kosten te besparen en de dienstverlening en administratieve procedures effectiever te maken en te vereenvoudigen, tot een dynamischere economie en minder bureaucratische lasten en beslommeringen zouden leiden. Bovendien zou de relatie tussen de burgers en de overheid er eenvoudiger op worden en zouden deze maatregelen er ook toe bijdragen dat de administratieve kosten voor ondernemingen worden verlaagd(zeker bij de ontwikkeling van infrastructuur voor snelle internetverbindingen), hun concurrentiepositie wordt verbeterd en hun ontwikkeling wordt gestimuleerd (6).

9.

Het CvdR benadrukt dat de Commissie en de lidstaten alles in het werk zouden moeten stellen om lokale en regionale overheden volledig en op een zinnige manier te betrekken bij initiatieven op het gebied van ICT (7).

10.

Het CvdR neemt kennis van het voorstel voor een verordening om de kwaliteit van de informatiediensten en -producten voor de Europese consument te verbeteren en om nutteloze kosten en administratieve lasten terug te dringen, terwijl de digitale eengemaakte markt en de doelstellingen van de Europa 2020-strategie worden gesteund.

11.

Lokale en regionale overheden behoren tot de belangrijkste doelgroepen van de aanbevelingen van de digitale strategie om met name breedband te verspreiden; zij kunnen dan ook een beslissende bijdrage leveren aan de verwezenlijking ervan. De prioriteiten die in de nieuwe strategie op lokaal en regionaal niveau zijn vastgesteld kunnen de levenskwaliteit verbeteren, de sociaaleconomische activiteit van de burgers ondersteunen, de regionale ontwikkeling stimuleren en zorgen voor doeltreffendere en meer specifiek gerichte openbare diensten en lokale ondernemingen. Regio's en steden beschikken over tal van middelen om dit potentieel optimaal te benutten.

12.

Het Comité verheugt zich erover dat de ontwerpverordening de mogelijkheid biedt om ruimschoots bij te dragen aan het dichten van de digitale kloof en aan de verwezenlijking van de Europa 2020-doelstellingen. Tegelijk wordt tegemoet gekomen aan de belangrijkste behoeften van de Europese burgers op sociaal, cultureel en economisch gebied (8).

13.

De informatiemaatschappij heeft voor een enorme versnelling van de economische en sociale ontwikkelingen gezorgd en een betere uitrol van de breedbandinfrastructuur zou deze tendens nog moeten versterken. Het Comité attendeert evenwel op het gemak waarmee inhoud die schadelijk is voor jongeren en voor de democratische grondwaarden, verspreid kan worden en onderstreept dat op waarden steunend onderwijs en uitgebreide mediaeducatie (9) voor deze dreiging een tegenwicht kunnen bieden.

14.

De territoriale overheden spelen een cruciale rol omdat zij eerlijke en betaalbare breedbandtoegang mee kunnen helpen verzekeren, bijvoorbeeld in regio's waar het marktmechanisme niet in staat is dit te doen, omdat zij proefprojecten lanceren teneinde de bestaande kloof op het gebied van e-toegankelijkheid te dichten, en nieuwe manieren van aanpak ontwikkelen waarbij openbare online diensten worden afgestemd op de behoeften van de burgers (10).

15.

Wat de financiering van breedbandinfrastructuur door territoriale overheden betreft, attendeert het Comité de Europese Commissie erop dat niet-terugvorderbare staatssteun noodzakelijk zou kunnen blijken en zou het graag zien dat reglementering in die zin wordt uitgewerkt.

16.

Het herhaalt het voorstel dat het reeds in zijn advies over de digitale strategie voor Europa heeft geformuleerd, nl. dat met de toegekende financiering en de andere steunmaatregelen de uitrol moet worden bevorderd van open breedbandnetwerken, die gebaseerd zijn op een horizontale netwerkarchitectuur en een economisch model waarbij de fysieke toegangverlening en de dienstenlevering gescheiden blijven en waarbij de thans bestaande glasvezelnetwerken openstaan voor concurrentie (11). Concreet betekent dit dat reserveglasvezelleidingen (in het Engels: dark fiber) deel dienen uit te maken van de passieve infrastructuur voor algemeen gebruik.

17.

Het economisch belang van een en ander in dichtbevolkte regio's is duidelijk; om het geografische evenwicht te garanderen moet evenwel bijzonder belang worden gehecht aan het stimuleren van particuliere investeringen in rurale zones, dunbevolkte gebieden en ultraperifere regio's. Lokale en regionale overheden kunnen dan ook een eersterangsrol spelen door de vraag naar breedbandtoegang van overheidsdiensten, openbare veiligheidsinstellingen, lokale onderwijsinstellingen en gezondheidsdiensten te coördineren, alsook door op lokaal niveau ervoor te zorgen dat in groepen (van scholen, gemeenschappen, kmo's, enz.) en op andere plekken breedbandinfrastructuur aan gebruikers gedemonstreerd wordt en opleiding ter zake georganiseerd wordt.

18.

Daar er in gebieden die weinig rendabel worden geacht, bv. plattelandsgebieden, te weinig particuliere exploitanten zijn, moeten lokale en regionale overheden bijdragen aan de financiering van digitale infrastructuur. Om alle burgers en alle gebieden gelijke toegang tot de nieuwe technologieën te garanderen wordt de Commissie verzocht de financieringsinspanningen van territoriale overheden te ondersteunen door enerzijds ermee in te stemmen dat de Europese structuurfondsen kunnen worden gebruikt voor financiering van digitale infrastructuur in alle Europese regio's en anderzijds te erkennen dat het bij projecten inzake digitale uitrusting van plattelands- en dunbevolkte gebieden gaat om een dienst van economisch en algemeen belang.

19.

Bij ICT die ten grondslag liggen aan een open informatiemaatschappij voor iedereen, zou rekening moeten worden gehouden met de behoeften van alle leden van de samenleving en met name met degenen die met sociale uitsluiting bedreigd worden.

20.

Toegang tot kwaliteitsvolle en betaalbare breedbandverbindingen kan bijdragen aan een gemakkelijkere toegang tot diensten die door territoriale overheden worden verleend en aan de kwaliteit van die diensten, en kan het voor kleine en middelgrote ondernemingen eenvoudiger maken om hun producten op de markt te brengen. Er mag worden verwacht dat afgelegen regio's en gemeenschappen en met name ultraperifere gebieden veel baat zullen vinden bij deze mogelijkheid om meer en sneller toegang te krijgen tot breedbanddiensten (12).

21.

De nieuwe toepassingen en digitale diensten zijn van vitaal belang voor de aantrekkelijkheid en evenwichtige ontwikkeling van de regio's. Toegang tot digitalisering voor allen is een voorwaarde om de EU-doelstellingen van economische, sociale en territoriale samenhang te verwezenlijken.

22.

Net als in een eerder advies (13) wijst het CvdR erop dat ten volle gebruik moet worden gemaakt van de mogelijkheden die zullen worden geboden wanneer dankzij de onderhavige verordening het netwerk versneld zal kunnen worden uitgerold. Een en ander zal het immers mogelijk maken ICT-diensten in de openbare en de particuliere sector te ontwikkelen en ICT bijgevolg te gebruiken als een middel om de dienstverlening van lokale en regionale overheden op gebieden als gezondheidszorg, onderwijs, openbare aanbestedingen, veiligheid en sociale dienstverlening te verbeteren.

23.

Zoals het eveneens in een eerder advies heeft uiteengezet (14), pleit het Comité voor een volledig gebruik van bovenvermelde mogelijkheden om voorts ook transnationale e-overheidsdiensten te ontwikkelen en ervoor te zorgen dat er bij de betreffende informatiseringsprojecten rekening wordt gehouden met aspecten als interoperabiliteit en identificatie van de burgers (STORK-project), de elektronische handtekening, online aanmelding en andere elementen van e-overheid, teneinde deze binnen een Europees kader aan te pakken.

24.

Om voordeel te kunnen halen uit het potentieel dat cloud computing (15) biedt moet de daarvoor nodige basisinfrastructuur zo spoedig mogelijk tot stand worden gebracht.

25.

De digitale interne markt is een hoeksteen van de Digitale Agenda voor Europa. Hierdoor kan een zich uitbreidende, succesvolle en dynamische pan-Europese markt voor de creatie en distributie van legale digitale inhouden en online-diensten ontstaan en wordt een gemakkelijke, veilige en flexibele toegang tot digitale inhoud en dienstenmarkten mogelijk gemaakt (16). Zeer positief is dan ook dat de voorgestelde verordening dit proces zowel zal versnellen als de kosten ervan zal laten dalen.

26.

Als hogesnelheidsnetten worden aangelegd, is het essentieel dat regionale en lokale overheidsinstellingen intern over de vereiste kennis en toereikende financiële middelen voor de digitalisering van dossiers beschikken (17).

27.

De voorgestelde verordening zal een impact hebben op de maatregelen waarmee wordt beoogd om m.b.v. ICT uitdagingen op het vlak van energie-efficiëntie aan te gaan (18), en op de structuren voor de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen.

28.

Vanuit het streven naar optimale synergie tussen netwerken kan het CvdR zich vinden in de complexe aanpak die wordt gevolgd, op grond waarvan de verordening niet alleen is gericht tot exploitanten van elektronische communicatienetwerken, maar ook tot eigenaren van fysieke infrastructuur voor bijvoorbeeld elektriciteit, gas, drink- en afvalwater, verwarming en transportdiensten waarin elementen van elektronische communicatienetwerken kunnen worden ondergebracht. Het heeft echter bedenkingen bij de toepassing van de verordening op kritische infrastructuur zoals metrotunnels in grote steden, om veiligheidsredenen en vanwege de hoge kosten die hiermee gemoeid zullen zijn.

29.

Helaas zijn telecommunicatiediensten en -infrastructuur thans nog steeds sterk verspreid over de verschillende lidstaten, hoewel breedband- en hogesnelheidsinfrastructuur de ruggengraat van de digitale interne markt vormen en een absolute voorwaarde voor het wereldwijde concurrentievermogen zijn.

30.

Aangezien civieltechnische werken het leeuwendeel vertegenwoordigen van de totale kosten voor de aanleg van netwerken, is het een belangrijke vooruitgang in de regelgeving dat elke netwerkexploitant het recht heeft toegang te bieden tot fysieke infrastructuur (bijv. kabelgoten, leidingen, mangaten, straatkasten, palen, masten, antennes, torens en andere ondersteunende constructies) of daarvan te profiteren (tegen billijke prijzen en voorwaarden) met het oog op de aanleg van elementen van elektronische hogesnelheidscommunicatienetwerken. Ook de eis dat alle in dit verband benodigde informatie bij een centraal informatiepunt beschikbaar moet zijn, is een stap voorwaarts.

31.

Als prijzen en tarieven worden vastgelegd, dienen echter sociale en cohesiedoelstellingen niet genegeerd te worden.

32.

Tot tevredenheid van het CvdR komt in de verordening de coördinatie van civieltechnische werken aan de orde, aangezien vooral de investeringen daartoe geheel of gedeeltelijk met publiek geld worden gefinancierd. In de verordening wordt echter nergens gesproken over de gevolgen van de voorgestelde maatregelen voor overheidsopdrachten.

33.

Helaas komt in de verordening de rol van de lokale overheden in dit verband evenmin ter sprake, terwijl de coördinatie van civieltechnische werken op hun grondgebied plaatsvindt. De Commissie zou daarom in de verordening de lokale overheden moeten noemen.

34.

Het CvdR kan zich vinden in de rol die het centrale informatiepunt krijgt bij de facilitering en coördinatie van vergunningsprocedures en vindt de maximale termijn van zes maanden voldoende.

35.

Het betreurt dat in de verordening niet wordt gesproken over de rol die decentrale overheden spelen in vergunningsprocedures, hoewel lokale overheden daarvoor meestal bevoegd zijn. Het is bezorgd over de aanzienlijke kosten die in dit verband vaak voor rekening van deze overheden komen.

36.

Het is een grote stap voorwaarts dat voor het verkrijgen van een bouwvergunning voor nieuwe gebouwen als voorwaarde wordt gesteld dat deze uitgerust dienen te worden met een op hoge snelheden afgestemde inpandige fysieke infrastructuur tot de eindaansluitingspunten van het netwerk.

37.

Het is een goede zaak dat nieuwe meergezinswoningen, maar ook oudere die uitgebreid gerenoveerd worden, moeten worden voorzien van een concentratiepunt dat de exploitant van de elektronische communicatienetwerken toegang verleent tot het netwerk. Deze verplichting zou echter ook moeten gelden voor investeringen in de sociale huisvesting, zodat bewoners die risico op digitale uitsluiting lopen van breedbanddiensten gebruik kunnen maken. In dat geval moeten maatregelen worden genomen om de verwezenlijking van deze doelstelling ten volle te ondersteunen.

38.

De in het voorstel bepleite maatregelen lijken in overeenstemming te zijn met het subsidiariteitsbeginsel. De EU moet maatregelen nemen om de kosten van de aanleg van elektronische hogesnelheidscommunicatie-infrastructuur omlaag te brengen en zo de voorwaarden voor de totstandbrenging en de werking van de interne markt te verbeteren. Het doel moet zijn om een einde te maken aan door de uiteenlopende nationale en subnationale regels en administratieve praktijken veroorzaakte belemmeringen voor de interne markt, die uitbreiding en groei van Europese bedrijven tegenhouden, het concurrentievermogen van Europa aantasten en grensoverschrijdende investeringen en activiteiten in de weg staan.

39.

De voorgestelde maatregelen met een grensoverschrijdende dimensie zijn noodzakelijk, omdat de lidstaten en/of lokale en regionale overheden alleen niet in staat zijn om belangrijke transnationale zaken op een adequate manier te regelen, terwijl een complete breedbanddekking de territoriale cohesie ten goede zou komen.

40.

De verordening beoogt in essentie de uitrol van fysieke infrastructuur die geschikt is om elektronische hogesnelheidscommunicatienetwerken te vergemakkelijken en aan te moedigen door het gezamenlijk gebruik van bestaande infrastructuur te bevorderen en de aanleg van nieuwe infrastructuur mogelijk te maken, zodat deze netwerken tegen lagere kosten kunnen worden uitgerold.

41.

De voorgestelde maatregelen verdienen duidelijk de voorkeur boven de geïsoleerde activiteiten op lokaal, regionaal en nationaal niveau, vooral omdat de voornaamste maatregelen betrekking hebben op de volgende vier zaken: hogesnelheidsnetten, civieltechnische werkzaamheden, gezamenlijk gebruik van bestaande infrastructuur en efficiëntere aanleg van nieuwe materiële infrastructuur, en vermindering van administratieve lasten.

42.

Een gezamenlijke Europese aanpak van de zaken in kwestie biedt een toegevoegde waarde, omdat op die manier onnodig dubbel werk wordt voorkomen en schaalvoordelen worden bereikt. Zo'n aanpak is van cruciaal belang, aangezien het alomtegenwoordige en grensoverschrijdende internet onontbeerlijk is om het economische en sociale potentieel van ICT te vergroten.

43.

De in het voorstel bepleite maatregelen lijken in overeenstemming te zijn met het evenredigheidsbeginsel. Zij blijven beperkt tot wat nodig is om de doelstellingen te verwezenlijken: ze ruimen de obstakels voor toegang tot fysieke infrastructuur uit de weg.

44.

De voorgestelde maatregelen om de kosten te verlagen zijn vooral gericht op een verbetering van de coördinatie en transparantie alsmede de harmonisering van minimuminstrumenten, zodat de belanghebbenden in kwestie synergieën kunnen benutten en de inefficiëntie bij de uitrol kunnen verminderen.

45.

De voorgestelde maatregelen leggen geen specifieke zakelijke modellen op. De lidstaat behoudt bovendien de mogelijkheid meer gedetailleerde bepalingen vast te stellen. Op die manier vullen zij de nationale initiatieven aan in plaats van ze te beïnvloeden. Bovendien kunnen de lidstaten zich zo baseren op de maatregelen die momenteel op hun grondgebied worden uitgevoerd en nieuwe of bestaande maatregelen zo goed mogelijk op hun situatie af te stemmen, zonder dat daar per se extra kosten mee gemoeid zijn.

46.

Met het oog op de rechtszekerheid zou in de verordening moeten worden aangegeven welke stappen de Europese Commissie zal nemen ten aanzien van een door een lidstaat aangemelde vrijstelling.

47.

Hoewel een richtlijn de lidstaten meer manoeuvreerruimte zou laten, is de keuze voor een verordening te billijken. Als de verordening soepel genoeg wordt toegepast, kan zij ervoor zorgen dat er snel instrumenten voor kostenreductie voorhanden zijn en dat de uitvoering van de digitale strategie voor Europa, die in 2020 haar beslag moet hebben gekregen, niet aan dynamiek inboet.

48.

Wat betere regelgeving betreft wordt in het verordeningsvoorstel diverse malen specifiek gewag gemaakt van het lokale en regionale niveau. Gezien de bevoegdheden van lokale en regionale overheden en de belangrijke rol die hun toekomt bij de ontwikkeling en uitvoering van maatregelen voor ICT-toepassingen (en met name voor de ontwikkeling van hogesnelheidsnetten), zouden de EU-instellingen hen regelmatig moeten raadplegen bij het uitstippelen en doorvoeren van maatregelen ter uitvoering van de digitale strategie voor Europa.

49.

Het CvdR zou te zijner tijd graag door de Commissie worden geraadpleegd over het evaluatieverslag, dat drie jaar na de inwerkingtreding van de verordening wordt gepresenteerd.