Bekendmaking van een aanvraag overeenkomstig artikel 6, lid 2, van Verordening (EG) nr. 510/2006 van de Raad inzake de bescherming van geografische aanduidingen en oorsprongsbenamingen van landbouwproducten en levensmiddelen

2012/C 128/09

Deze bekendmaking verleent het recht om op grond van artikel 7 van Verordening (EG) nr. 510/2006 van de Raad (1) bezwaar aan te tekenen tegen de aanvraag. Bezwaarschriften moeten de Commissie bereiken binnen zes maanden te rekenen vanaf de datum van deze bekendmaking.

ENIG DOCUMENT

VERORDENING (EG) Nr. 510/2006 VAN DE RAAD

„PA DE PAGÈS CATALÀ”

EG-nummer: ES-PGI-0005-0880-15.06.2011

BGA ( X ) BOB ( )

1.   Naam:

„Pa de Pagès Català”

2.   Lidstaat of derde land:

Spanje

3.   Beschrijving van het landbouwproduct of levensmiddel:

3.1.   Productcategorie:

3.2.   Beschrijving van het product waarvoor de in punt 1 vermelde naam van toepassing is:

Het product met de BGA „Pa de Pagès Català” (Catalaans boerenbrood) is een traditioneel rond brood met een knapperige korst en met zacht kruim waarin grote gaten zitten, dat op zijn minst op manuele wijze wordt gevormd. Het langzaam rijzen van het brood en het obligate bakken ervan op een vuurvaste ovenvloer, zijn twee onderdelen van het traditionele fabricageproces.

Het brood met de BGA vertoont de volgende kenmerken:

3.3.   Grondstoffen (alleen voor verwerkte producten):

Tarwemeel: W tussen 150 en 240 en P/L tussen 0,4 en 0,6.

Water: ongeveer 60 à 70 % water wordt aan het deeg toegevoegd (liters water/kg meel).

Moederdesem van een vorige gisting: 15 à 20 % van de hoeveelheid gekneed meel.

Gist (Saccharomyces cerevisiae L.): maximaal 2 %.

Keukenzout: maximaal 1,8 % (voor 100 kg meel)

3.4.   Diervoeders (alleen voor producten van dierlijke oorsprong):

—

3.5.   Specifieke onderdelen van het productieproces die in het afgebakende geografische gebied moeten plaatsvinden:

Alle onderdelen van het productieproces moeten in het afgebakende geografische gebied plaatsvinden.

3.6.   Specifieke voorschriften betreffende het in plakken snijden, het raspen, het verpakken, enz.:

Het product met de BGA „Pa de Pagès Català” wordt in zijn geheel, dus als ongesneden brood, op de markt gebracht.

Ieder brood wordt bij de verkoop afzonderlijk verpakt. Alleen papieren zakken of zakken van een ander duurzaam en biologisch afbreekbaar materiaal zijn toegestaan.

Het brood moet net vóór de verkoop, op de plek waar het wordt verkocht, worden verpakt omdat het verpakken ervan tot gevolg kan hebben dat het vocht van het broodkruim sneller wordt geabsorbeerd door de korst, waardoor deze verweekt en gummiachtig wordt en het brood dus niet langer knapperig en sponzig is.

Het brood mag, indien de klant gesneden brood wenst, pas op het ogenblik van de verkoop worden gesneden (de sneden worden „llesques” genoemd).

3.7.   Specifieke voorschriften betreffende de etikettering:

Behalve de gegevens waartoe de geldende wetgeving verplicht, moeten ook de volgende gegevens op duidelijke wijze op de buitenzijde van de verpakking worden aangebracht: de naam van de BGA „Pa de Pagès Català”, het specifieke BGA-logo en het logo van de EU. Ieder bedrijf dat de voorwaarden in het productdossier van de BGA vervult, heeft het recht om van het logo van de beschermde geografische aanduiding „Pa de Pagès Català” gebruik te maken.

Zwart-wit reproductie van het logo van de BGA:

Pantone-kleuren van het logo van de BGA: ovenpaal: 457, schaduw van het brood 265, korst van het brood 124.

4.   Beknopte omschrijving van de afbakening van het geografische gebied:

Het geografische gebied van de beschermde geografische aanduiding „Pa de Pagès Català” beslaat de gehele autonome regio Catalonië.

5.   Verband met het geografische gebied:

5.1.   Specificiteit van het geografische gebied:

Het „Pa de Pagès de Català”, dat onder die benaming in heel Catalonië bekend is, geniet in de regio ook de grootste historische bekendheid. De etymologische betekenis van de benaming „pa de pagès” geeft reeds een duidelijke hint met betrekking tot de oorsprong van het brood, te weten het platteland. „Pagès” in het Catalaans betekent „landbouwer”. Het „pa de pagès” werd in heel Catalonië door de landbouwers op het platteland gebakken en door hen geconsumeerd. Bijgevolg was het een onmiskenbaar artisanaal product want het brood werd gebakken op de boerderijen (eenvoudige woningen van de landbouwers) en ook in andere huizen in het dorp. Ook de beroepsbakkers op het platteland bakten het „pa de pagès” want dat brood kon verscheidene dagen optimaal worden bewaard, wat de landbouwers goed uitkwam. Het belangrijkste kenmerk van het brood met de ronde vorm, is dat het met de hand wordt vormgegeven, langzaam rijst en in een oven met een vuurvaste vloer wordt gebakken, een traditie die reeds meer dan zes eeuwen overeind blijft.

De knowhow met betrekking tot het bakken van een „pa de pagès” werd eeuwenlang van vader op zoon overgeleverd zowel in het geval van het huisbereide als in het geval van het door de beroepsbakkers bereide brood. Het zijn die plattelandsbakkers die de consumenten in de grote steden of de omliggende gemeenten, na de plattelandsvlucht waarvan Catalonië van de 16de tot de 18de eeuw herhaalde malen het slachtoffer was, geleidelijk met het „pa de pagès” vertrouwd hebben gemaakt.

Aan het eind van de 19de eeuw hebben bepaalde historische gebeurtenissen ertoe geleid dat het „Pa de Pagès Català” definitief werd geaccepteerd als het meest karakteristieke product van de Catalaanse bakkers. De wereldtentoonstellingen van 1888 en 1929 in Barcelona vielen samen met de toenmalige industrialisering van Catalonië en hadden een massale uittocht van de landbouwers naar de Catalaanse hoofdstad tot gevolg. Duizenden personen verlieten hun dorpen in het zuidelijk gedeelte van het Catalaanse binnenland en gingen op zoek naar betere mogelijkheden om aan de kost te komen in de fabrieken van Barcelona of in andere industriële centra zoals Manresa, Reus enz. Een behoorlijk aantal van deze inwijkelingen beoefende in zijn dorp van herkomst de bakkersstiel of was er met het bakken van het „pa de pagès” in de eigen woning belast. Velen konden in de stad niet in de fabrieken maar wel in de bakkerijen aan de slag en gingen brood bakken voor de constant groeiende bevolking.

Gelijktijdig met de integratie van deze personen als werkkracht in de bakkerijen, werden in de bakkerijsector evenwel ook andere werkwijzen geïntroduceerd waarbij enerzijds machines in gebruik werden genomen en anderzijds meel werd gebruikt dat fijner was dan het meel dat tot dusverre gekend was. In die periode deden de lange broden, die gemakkelijker en vlugger te bakken waren dan de traditionele boerenbroden, hun intrede. De nieuwe stadsbewoners bleven evenwel trouw aan hun traditionele broden en er was in de bakkerijen vraag naar de „pa de pagès” zodat de bakkers in de stad zowel de moderne langwerpige broden als het boerenbrood aanboden.

In die periode genoot het „pa de pagès” reeds in heel Catalonië een goede faam als traditioneel en ambachtelijk bereid brood, dat totaal verschillend was van de nieuwe broodvormen. Tot op heden werd aan deze reputatie geen afbreuk gedaan. Zozeer zelfs dat een van de meest fameuze schotels van de Catalaanse gastronomie, het tomatenbrood (of „pa amb tamàquet”) ondenkbaar is zonder „Pa de Pagès Català”.

De wijze waarop het „pa de pagès” wordt bereid in Barcelona en in andere Catalaanse industriesteden heeft zich in de 19de-20ste eeuw in heel Catalonië verspreid. Volgens de afstammelingen van alle bakkersfamilies van Catalonië is de wijze waarop dit brood wordt bereid onveranderd gebleven en wordt dit brood in wezen op dezelfde wijze gebakken als 100 jaar geleden. Het deeg wordt nog altijd bewerkt in het kader van een langzaam proces waarbij ook bijzondere aandacht wordt besteed aan het bakken zelf en vooral aan het effect van de tijdens het bakken toegevoegde stoom waarbij de vaardigheid van de bakker om de hoek komt kijken; deze stoom is van essentieel belang om de korst haar definitieve aspect te verlenen.

5.2.   Specificiteit van het product:

Het „Pa de Pagès Català” is de meest representatieve specialiteit van de Catalaanse bakkers. Het is een brood dat langzaam rijst, volledig met de hand wordt bereid en langzaam bakt in een oven met een vuurvaste vloer; het heeft een knapperige, gegrilde korst en zacht en sponzig broodkruim met grote gaten, waardoor de indruk van frisheid en de aangename textuur tot 8 à 9 uur nadat het brood is gebakken, bewaard blijven. Deze elementen, die de vrucht zijn van de knowhow en de lange ervaring van de Catalaanse bakkers, verlenen dit brood specifieke kenmerken die sedert zijn ontstaan ongewijzigd zijn gebleven en die ervoor hebben gezorgd dat het zijn faam in de loop der tijden kon hooghouden.

5.3.   Causaal verband tussen het geografische gebied en de kwaliteit of de kenmerken van het product (voor een BOB) dan wel een bepaalde hoedanigheid, de faam of een ander kenmerk van het product (voor een BGA):

De kenmerken die het product linken aan het geografische gebied hebben in hoofdzaak te maken met de stevige historische faam die het product geniet en met de overdracht, gedurende generaties, van het fabricageprocedé van vader op zoon onder de Catalaanse bakkers, waardoor nimmer van de fabricagevoorschriften werd afgeweken. De faam van het „Pa de Pagès Català” is van een zodanige aard dat het in de Catalaanse gastronomie een onontbeerlijk element is.

In Catalonië zijn de ambachtelijke reputatie en de kwaliteit van het „Pa de Pagès Català” al eeuwenlang een uitgemaakte zaak en in talrijke gevallen is deze kwaliteit een oorzaak van geschillen. Zo schrijft Antoni Riera, professor aan de universiteit van Barcelona, in een studie over de bereiding, de verkoop en de consumptie van brood in de moderne Catalaanse steden in de periode van de 14de tot de 18de eeuw, dat het brood dat op het platteland werd vervaardigd en in de stad op de markt werd gebracht, voor spanningen zorgde. Mijnheer Riera had het meer bepaald over «het „pa de pagès” uit de omliggende dorpen». Het is niet moeilijk om deze spanningen tussen de bakkers in de stad en die van buiten de Catalaanse hoofdstad te begrijpen: het „pa de pagès” was van betere kwaliteit dan het brood dat werd vervaardigd door de bakkers van Barcelona en genoot dus de voorkeur van de consumenten. Dat bevestigt ook de historicus Jesús Àvila in verband met de broden die van elders kwamen maar in Barcelona werden verkocht: „de inwoners van de stad gaven de voorkeur aan de broden die werden gebakken door de broeders van Sant Jeroni de la Vall d’Hebron”. Behalve de „pa de pagès”, het brood dat op het platteland, zoals in Valls en Reus werd vervaardigd, waren ook de Franse „baguettes” en de „llonguets” behoorlijk populair geworden. De historici beschouwden het „pa de pagès català” dus reeds als een typisch Catalaans brood van een andere kwaliteit, tenminste vanaf de 18de eeuw.

Andere specialisten van de broodbereiding, gastronomen of historici (F. Tejero, X. Barriga, J. C. Capel, E. Rosset, P. Roca) verwijzen herhaaldelijk naar het „Pa de Pagès Català” als specifiek Catalaans product.

Uit illustratief oogpunt is het interessant om na te gaan hoe ook de kunst het brood als uniek element heeft geïntegreerd. Een van de oudste figuratieve verwijzingen naar het „Pa de Pagès Català” is terug te vinden in de muurschilderingen van Pia Almoina de Lleida (XIVe-XVe eeuw); hierop is een tafel van arme lieden te zien met daarop grote ronde broden, dit in schril contrast met de broden die de rijkere bevolkingslagen consumeerden. Na dit korte overzicht van de kunstgeschiedenis, moeten ook de concrete werken worden vermeld waarin de vormen van het traditionele Catalaanse brood terug te vinden zijn, zoals de schilderijen van Picasso en Dali (begin en midden van de 20ste eeuw) en de stillevens van schilders van de tweede helft van vorige eeuw, die op de internationale scene minder bekend zijn.

Er moet worden op gewezen dat op andere broden die een vergelijkbare „kerf” („grigne”) vertonen als het „Pa de Pagès Català” ook de benaming pa de pagès (boerenbrood) mag worden toegepast, zoals dat het geval is op de Balearen of in de aan Catalonië grenzende provincies (Huesca of Castellón bijvoorbeeld). Dat wordt duidelijk aangetoond door José Carlos Capel [„El pan. Elaboración, formas, mitos, ritos y gastronomía”. (Het brood. Bereiding, vormen, mythen, riten en gastronomie), Barcelona, Montserrat Mateu, 1991], gastronomisch criticus die de Spaanse eetgewoonten heeft bestudeerd en verspreid en die bevestigt dat de „benaming „boerenbrood” wordt gebruikt voor broden die op basis van hun uiterlijke aspect en hun smaakkenmerken, de concurrentie proberen aan te gaan — in het algemeen zonder succes — met het excellente Catalaanse brood”.

De officiële lijsten met de broodprijzen die door de diverse Spaanse provincies worden gepubliceerd onder toezicht van de nationale autoriteiten, tonen aan hoe het „pa de pagès” ingeburgerd geraakte. In de vier Catalaanse provincies is het boerenbrood in de lijsten opgenomen tot op het ogenblik dat de broodprijzen worden vrijgegeven (1986); op de Balearen daarentegen, waar ook een „boeren”-brood op de markt is, wordt dit brood niet in de lijsten vermeld. Alleen de „baguette” (het gewone brood) wordt daar in de lijsten vermeld.

De laatste jaren wordt in talrijke artikelen gewezen op de uitmuntende stielkennis van de in heel Catalonië verspreide bakkers die dankzij familiale ovens die zij aan een eeuwenoude traditie te danken hebben, het „Pa de Pagès Català” als een van hun specialiteiten hebben bewaard.

Verwijzing naar de bekendmaking in het productdossier:

De geconsolideerde tekst van het productdossier kan worden geraadpleegd via de volgende link:

http://www.gencat.cat/daam/pliego-pa-pages-catala

(1)  PB L 93 van 31.3.2006, blz. 12.