19.12.2008   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 325/44

—

is ingenomen met de Commissiemededeling die een toereikende eerste inleiding geeft op het basisconcept van precommerciële inkoop en de wijze waarop hiermee kan worden omgegaan; niettemin vertoont het document enkele lacunes wat de concrete toepassing van de voorgestelde procedure betreft;

—

beklemtoont dat, als lokale en regionale overheden kiezen voor precommerciële inkoop ter bevordering van innovatie en om problemen aan te pakken die dankzij de resultaten van deze procedure kunnen worden opgelost, zij met verschillende uitdagingen zullen worden geconfronteerd die in de Commissiemededeling niet voldoende worden onderzocht;

—

is van mening dat de Europese Commissie moet zorgen voor duidelijke en gedetailleerde begeleiding alsook voor mogelijkheden tot vorming en opleiding van lokale en regionale aanbestedende overheden inzake de wijze waarop precommerciële inkopen van O&O-diensten gebruikt kunnen worden zonder inbreuk te plegen op het Europees recht;

—

vindt tevens dat begeleiding en opleiding op deze gebieden des te meer geboden is daar in de context van precommerciële inkopen aanzienlijke problemen rijzen inzake intellectuele en industriële eigendom — een rechtsgebied dat tot dusver zelfs de juridische diensten van centrale overheden niet in het bijzonder bezighoudt.

Rapporteur

:

De heer TSIGOUNIS, burgemeester van Leonidio (Arcadië)

1.

Zou graag zien dat wordt nagegaan welke rol lokale en regionale overheden op het gebied van precommerciële inkoop kunnen spelen bij de aanpak van belangrijke maatschappelijke problemen, waaronder de verzekering van betaalbare gezondheidszorg van hoge kwaliteit die inspeelt op de gevolgen van de vergrijzing, bestrijding van de klimaatverandering, verbetering van de energie-efficiëntie, verzekering van kwalitatief hoogstaander en toegankelijker onderwijs en doeltreffender aanpak van de bedreigingen op veiligheidsgebied;

2.

Om deze kwesties aan te pakken zullen vermoedelijk nieuwe innoverende oplossingen nodig zijn. Gelet op de technologische eisen die daaraan verbonden zijn, zijn deze thans nog niet commercieel beschikbaar, ofwel beantwoorden de thans aangeboden oplossingen nog niet volledig aan de vereisten. Nieuw O&O is dan ook geboden. Het CvdR stelt daarom voor dat lokale en regionale overheden actief meewerken aan de totstandbrenging van het nieuwe kader voor precommerciële inkoop en de mogelijkheden ervan versterken om deze nieuwe soort overheidsopdrachten doeltreffend te beheren en te gebruiken.

3.

Door O&O op te nemen in overheidsopdrachten ter bevordering van innoverende oplossingen wordt aan lokale en regionale overheden de kans geboden een beslissende bijdrage te leveren aan de efficiëntie en effectiviteit op middellange en lange termijn van de door hen aangeboden diensten alsook aan de bevordering van de innovatieprestatie en het concurrentievermogen van de Europese industrie.

4.

Aangezien een groot deel van dergelijke uitgaven door lokale en regionale overheden wordt gedragen, is het zaak dat deze overheden terdege voorbereid zijn om op Europees niveau een hefboomeffect op O&O-gebied teweeg te kunnen brengen.

5.

De Europese Commissie moet met de beleidsprioriteiten van het Comité voor de periode 2008-2010 rekening houden. Deze hebben o.a. betrekking op de tenuitvoerlegging van de Lissabonstrategie voor groei en ontwikkeling, de aanpak van uitdagingen i.v.m. klimaatverandering, diversificatie en duurzaam gebruik van energiebronnen, verbetering van de levenskwaliteit van de burgers, waaronder ook grensoverschrijdende samenwerking inzake civiele bescherming en toegang tot betere gezondheidszorg, bevordering van solidariteit via regionale en lokale overheden, interculturele en interreligieuze dialoog, bevordering van allerhande vormen van lokale culturen en tradities, deelname aan de dialoog over een gemeenschappelijk migratie- en asielbeleid, vooral met het oog op uitwisseling van goede integratiepraktijken, de prioriteit van een moderne interne markt met strategische bevordering van de kwaliteit van de sociale dienstverlening, enz. Dit zijn actiegebieden die van belang zijn voor lokale en regionale overheden, bijzondere mogelijkheden bieden voor overheidsopdrachten ter ondersteuning van O&O in informatie- en communicatietechnologieën en bij uitstek in aanmerking komen voor het hanteren van precommerciële inkopen.

6.

Het Comité is ingenomen met de Commissiemededeling COM(2007) 799 final die een toereikende eerste inleiding geeft op het basisconcept van precommerciële inkoop en de wijze waarop hiermee kan worden omgegaan; niettemin vertoont het document enkele lacunes wat de concrete toepassing van de voorgestelde procedure betreft.

7.

Als lokale en regionale overheden kiezen voor precommerciële inkoop ter bevordering van innovatie en om problemen aan te pakken die dankzij de resultaten van deze procedure kunnen worden opgelost, zullen zij met verschillende uitdagingen worden geconfronteerd die in de Commissiemededeling niet voldoende worden onderzocht.

8.

Het Comité is van mening dat de huidige wetgeving inzake overheidsopdrachten reeds complex genoeg is waardoor tal van lokale en regionale overheden aanzienlijke moeilijkheden ondervinden om ze correct ten uitvoer te leggen. Deze overheden zullen dan ook bijzonder terughoudend zijn om hun beheerssysteem en -procedures nog met een extra factor van complexiteit te belasten zoals het onderhavige initiatief van de Europese Commissie. Het zou daarom graag zien dat de regelgeving voor overheidsopdrachten niet toegepast wordt bij precommerciële orders.

9.

De Commissie zal moeten nagaan of het mogelijk is, de richtlijn inzake overheidsopdrachten zodanig aan te passen dat innovaties bijv. via samenwerkingsprojecten tot stand kunnen komen. In de praktijk vormen de rigide aanbestedingsprocedures een belangrijke sta-in-de-weg voor nieuwe innovaties. De eis van non-discriminatie, zoals vastgelegd in het EG-Verdrag, mag niet verkeerd worden geïnterpreteerd en ertoe leiden dat het voor ondernemingen en aanbestedende diensten in de praktijk onmogelijk wordt om te profiteren van de door bedrijven ontplooide O&O-activiteiten.

10.

Voor het uitwerken en opstellen van bijzonder technische gedeelten van openbare aanbestedingen ter bevordering van innovatie zijn specifieke kennis en vaardigheden vereist waarover lokale en regionale overheden over het algemeen niet beschikken en die zelfs bij centrale administraties van vele landen vaak slechts in een beperkt aantal diensten voorhanden zijn.

11.

Hetzelfde geldt voor de verschillende selectiestadia van de procedure voor precommerciële inkoop van O&O-diensten, die een niveau van technische kennis van en inzicht in de betreffende thema's vergen waarover lokale en regionale overheden doorgaans niet beschikken.

12.

Ook indien een precommerciële inkoop van O&O-diensten uiteindelijk vruchten afwerpt, blijft politieke activering en inzet van burgers op lokaal en regionaal niveau daarvoor moeilijk. Een factor die bijzonder zwaar weegt op de beslissingen van lokale en regionale overheden is het feit dat het lanceren van precommerciële inkopen van O&O-diensten onmiddellijk kosten meebrengt, die voor rekening komen van het lopende bestuur, terwijl de voordelen gewoonlijk op lange termijn worden waargenomen en de burgers zich daarvan vaak pas bewust worden na verloop van tijd — een tijd die meestal langer is dan de periode die twee opeenvolgende lokale of regionale verkiezingen van elkaar scheidt.

13.

Ingeval er politieke onenigheid bestaat over de opportuniteit van het plaatsen van een openbare aanbesteding m.b.t. precommerciële inkoop van O&O-diensten, en indien er na een verkiezing een nieuw lokaal of regionaal bestuur aan de macht komt dat op dat gebied bezwaar had geuit, vreest het CvdR dat die nieuwe formatie de voortzetting van de openbare aanbestedingsprocedure voor een inmiddels commercieel beschikbaar product op de helling zal zetten en aldus de wezenlijke voordelen teniet zal doen die de overheid die de aanbesteding oorspronkelijk heeft uitgeschreven, in het vooruitzicht stelde.

14.

Lokale en regionale overheden kunnen worden geconfronteerd met een aanzienlijk politiek probleem als de uiteindelijke opdrachtnemers van de precommerciële inkoop van O&O-diensten niet op dezelfde plek als de aanbestedende lokale of regionale overheid, of zelfs in een andere lidstaat gevestigd zijn.

15.

Ingeval de precommerciële inkoop van O&O-diensten niet tot resultaten leidt — hetgeen niet mag worden uitgesloten met name op bepaalde O&O-gebieden waar het succespercentage nog tamelijk laag ligt — zullen lokale en regionale overheden het bijzonder moeilijk hebben om zich te verantwoorden en de burgers ervan te overtuigen dat precommerciële inkoop zelfs met een dergelijk resultaat verkieslijk is boven investeringen in reeds bestaande en commercieel beproefde technologie.

16.

Gelet op de bovengenoemde problemen waarmee lokale en regionale overheden in de context van precommerciële inkoop van O&O-diensten geconfronteerd worden, moeten de Europese Commissie en de lidstaten een aantal maatregelen uitstippelen en goedkeuren die noodzakelijk zijn willen precommerciële inkopen van O&O op lokaal en regionaal niveau effect sorteren, hetgeen van aanzienlijke invloed zal zijn op de algemene prestaties van de Europese Unie op O&O-gebied ten opzichte van haar concurrenten op de internationale markt.

17.

Ook mag niet uit het oog worden verloren dat als het niet lukt om procedures voor precommerciële inkoop van O&O-diensten op een courante en functionele manier op lokaal en regionaal niveau te introduceren, er voor O&O op communautair vlak mogelijk middelen verloren zullen gaan.

18.

De Europese Commissie moet zorgen voor duidelijke en gedetailleerde begeleiding alsook voor mogelijkheden tot vorming en opleiding van lokale en regionale aanbestedende overheden inzake de wijze waarop precommerciële inkopen van O&O-diensten gebruikt kunnen worden zonder inbreuk te plegen op het Europees recht.

19.

Daar in de context van precommerciële inkopen aanzienlijke problemen rijzen inzake intellectuele en industriële eigendom — een rechtsgebied dat tot dusver zelfs de juridische diensten van centrale overheden niet in het bijzonder bezighoudt — is begeleiding en opleiding op deze gebieden des te meer geboden.

20.

Lidstaten en Europese Commissie moeten ondersteunende structuren ontwikkelen zodat, wanneer lokale en regionale overheden beslissen over te gaan tot een precommerciële inkoop van O&O-diensten, zij daarop een beroep kunnen doen en duidelijke en bruikbare informatie en degelijke bijstand kunnen krijgen, met name wat betreft een correctere verdeling van risico's en voordelen tussen de aanbestedende overheid en de uiteindelijke kandidaat-opdrachtnemers.

21.

Daar precommerciële inkopen van O&O-diensten voor lokale en regionale aanbestedende overheden duidelijk te identificeren risico's op korte termijn met zich meebrengen terwijl de voordelen op lange termijn anderzijds moeilijk aan te wijzen en vaak diffuus zijn, zodat lokale en regionale overheden daarover begrijpelijkerwijs hun twijfels hebben, moeten de lidstaten en de Europese Commissie deze overheden terdege ondersteunen op verschillende vlakken en aan alle betrokkenen duidelijk maken dat een eventuele mislukking onlosmakelijk deel uitmaakt van een dergelijke procedure, die erop gericht is innoverende oplossingen te zoeken voor problemen waarmee Europese samenlevingen al geruime tijd of pas recent te kampen hebben.

22.

Omdat precommerciële inkopen van O&O-diensten openstaan voor actoren uit alle lidstaten, zal dit onvermijdelijk leiden tot althans gedeeltelijke verschuiving van regionale middelen voor de financiering van O&O naar regio's in andere lidstaten. Op het niveau van de Europese Unie is dit natuurlijk geen probleem maar op lokaal/regionaal niveau vormt dit een belangrijke remmende factor voor de financiering van precommerciële inkopen van O&O-diensten.

23.

De Europese Commissie zou moeten aantonen dat precommerciële inkopen voordelen kunnen opleveren voor regio's die daartoe overgaan, zelfs als de kandidaat-opdrachtnemers niet in die bewuste regio's gevestigd zijn.

24.

De Commissie moet dringend grote groeperingen van lokale en regionale overheden die samen tot een precommerciële inkoop willen overgaan, aanmoedigen en ondersteunen, zodat de risico's waarmee zij geconfronteerd worden, kleiner worden dan ingeval slechts één lokale of regionale overheid van een lidstaat bij een dergelijke inkoop betrokken zou zijn.

25.

Alleen Europese netwerkvorming en totstandbrenging van permanente contacten tussen lokale en regionale overheden van verschillende lidstaten die dezelfde behoeften hebben, zijn het geschikte bindmiddel voor samenwerking tussen landen, regio's en gemeenten en voor coördinatie van precommerciële inkopen van O&O-diensten.

26.

Acties ter ontwikkeling en consolidering van precommerciële inkopen van O&O-diensten op het niveau van lokale en regionale overheden zouden moeten worden gefinancierd via een herverdeling van EU-begrotingsmiddelen, die mogelijk door een herziening van het gemeenschappelijk landbouwbeleid ter beschikking kunnen komen.

27.

De Europese interne ruimte voor O&O (de Europese Onderzoeksruimte) zou een nieuwe gestalte en een nieuwe dynamiek kunnen krijgen als precommerciële inkopen van O&O-diensten in de huidige procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten worden opgenomen.

28.

Inschakeling van lokale/regionale universiteiten, onderzoekscentra en met name kennisintensief en technologisch innoverend MKB in een nieuw samenwerkingskader met lokale/regionale overheden van lidstaten waar deze bedrijven gevestigd zijn, zou samen met netwerkkoppeling (via deze overheden) met andere lokale/regionale overheden van andere lidstaten en dito universiteiten, onderzoekscentra en MKB, de strategie ter bevordering van precommerciële inkopen van O&O-diensten kracht bijzetten.

29.

Totstandbrenging binnen verschillende lokale/regionale overheden van contactpunten voor informatie en databanken betreffende de lokale/regionale problemen die prioritair moeten worden aangepakt en een innoverende oplossing behoeven, alsook voorlichting over lokaal O&O-potentieel kunnen voor toenadering zorgen tussen regio's met gemeenschappelijke problemen, onderzoekscentra en bedrijven die over aanvullende/bijkomende mogelijkheden beschikken om via samenwerking tot innoverende oplossingen te komen.

30.

Financiering door het Europees fonds voor regionale ontwikkeling, het cohesie- en het sociaal fonds moet worden toegespitst op acties die betrekking hebben op O&O via precommerciële inkopen in door deze fondsen gefinancierde sectoren.