Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot verlening van een garantie van de Gemeenschap aan de Europese Investeringsbank voor verliezen op leningen voor bepaalde projecten in Rusland en de westelijke Nieuwe Onafhankelijke Staten (WNOS)

(door de Commissie ingediend)

TOELICHTING

1. Inleiding

Dit voorstel betreft een communautaire garantie voor maximaal 500 miljoen euro voor leningen van de Europese Investeringsbank (EIB) in Rusland en de westelijke Nieuwe Onafhankelijke Staten (WNOS) [1]. Het is een nadere uitwerking van het besluit over de Noordelijke Dimensie [2] en is in overeenstemming met het nieuwe nabuurschapsbeleid [3]. De tussentijdse evaluatie [4] van het EIB-mandaat voor leningen in derde landen overeenkomstig Besluit 2000/24/EG van de Raad [5] geeft aan dat meer investeringen in Rusland en de WNOS nodig zijn.

[1] Belarus, Moldavië en Oekraïne.

[2] Besluit 2001/777/EG van de Raad van 6 november 2001 tot verlening van een garantie van de Gemeenschap voor verliezen van de Europese Investeringsbank op buitengewone leningen, in het kader van de Noordelijke Dimensie verstrekt voor concrete milieuprojecten in het gebied rond de Oostzee in Rusland (PB L 292 van 9.11.2001, blz. 41).

[3] De grotere Europese nabuurschap: een nieuw kader voor de betrekkingen met de oostelijke en zuidelijke buurlanden, COM(2003) 104.

[4] Tussentijdse evaluatie van het EIB-mandaat voor leningen in derde landen overeenkomstig Besluit 2000/24/EG van de Raad van 22 december 1999, zoals gewijzigd, COM(2003) 603.

[5] Besluit 2000/24/EG van de Raad van 22 december 1999 tot verlening van een garantie van de Gemeenschap voor verliezen van de Europese Investeringsbank op leningen voor projecten buiten de Gemeenschap (Midden- en Oost-Europa, Middellandse-Zeegebied, Latijns-Amerika en Azië en de Republiek Zuid-Afrika) (PB L 9 van 13.1.2000, blz. 24).

(1) Opgedane ervaring

De Europese Raad van Luxemburg van december 1997 besprak voor het eerst op EU-niveau de Noordelijke Dimensie in het buitenlands en grensoverschrijdend beleid van de EU. De Europese Raden van Wenen (december 1998) en Keulen (juni 1999) gaven hieraan concreter vorm. In november 1999 organiseerde het Finse voorzitterschap een conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken over de Noordelijke Dimensie en een maand later verzocht de Europese Raad van Helsinki de Commissie om een actieplan voor 2000-2003. Dit werd in juni 2000 door de Europese Raad van Feira goedgekeurd. In oktober 2003 keurde de Europese Raad het tweede actieplan voor de Noordelijke Dimensie (2004-2006) goed, dat op 1 januari 2004 in werking trad.

De Europese Raad van Stockholm van 23-24 maart 2001 was het eens met een voorstel van de Commissie om EIB-leningen open te stellen voor concrete milieuprojecten in het gebied rond de Oostzee in Rusland, met een plafond van 100 miljoen euro en een garantiepercentage van 100%. De Raad stelde hiervoor de volgende specifieke criteria vast:

- De projecten dragen bij tot belangrijke milieudoelstellingen en zijn voor de EU van aanzienlijk belang.

- De EIB zorgt met het oog op een redelijke risicospreiding en passende projectconditionaliteit voor samenwerking en medefinanciering met andere internationale financiële instellingen (IFI's).

- De raad van bewind van de EIB legt projecten alleen ter goedkeuring aan de raad van gouverneurs voor als Rusland zijn internationale financiële verplichtingen vervult, onder meer jegens de Club van Parijs.

- De raad van gouverneurs van de EIB keurt de leningen per geval goed.

De leningactiviteit van de EIB uit hoofde van dit besluit nadert het plafond van 100 miljoen euro.

(2) Europees nabuurschapsbeleid

De Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van november 2002 maakte een begin met het initiatief voor een nieuw Europees nabuurschap en noemde daarbij de bijzondere situatie van Oekraïne, Moldavië en Belarus. De Europese Raad van Kopenhagen (december 2002) herhaalde dat door de uitbreiding de betrekkingen met Rusland sterker zouden worden en drukte de wens uit de betrekkingen met Oekraïne, Moldavië en Belarus te verbeteren via een langetermijnbenadering ter bevordering van hervormingen, duurzame ontwikkeling en handel.

In maart 2003 stelde de Commissie in haar mededeling over een nieuw nabuurschap voor om in de betrekkingen met de oostelijke en zuidelijke buurlanden te streven naar een zone van gemeenschappelijke waarden, stabiliteit, voorspoed en meer economische integratie, een "kring van vrienden".

In die geest onderschreef de Europese Raad van 19 juni 2003 de conclusies van de Raad Algemene Zaken en Externe Betrekkingen van 16 juni 2003 over de mededeling van de Commissie en gaf hij aan uit te zien naar het werk van de Raad en de Commissie om de elementen van deze beleidsinitiatieven tot een geheel te smeden. Commissielid Verheugen bracht mondeling verslag uit aan de Raad Algemene Zaken van oktober 2003. De Raad en vervolgens ook de Europese Raad van oktober verzochten de Commissie met aandrang om de werkzaamheden ter uitvoering van dit initiatief voort te zetten.

De mededeling van de Commissie stelt een geleidelijke en gerichte uitbreiding voor van het algemene leningmandaat van de EIB tot Rusland en de WNOS, in nauwe samenwerking met de EBWO en andere IFI's. De verruiming van de activiteit van de EIB moet erop gericht zijn hervormingsinspanningen in deze landen te belonen. Met deze verruiming geeft de EU ook aan dat ze de regio politiek belangrijk vindt en dat er behoefte is aan meer investeringen in infrastructuur, waar EIB-projecten toe kunnen bijdragen.

(3) Tussentijdse evaluatie van het EIB-mandaat voor leningen in derde landen

In oktober 2003 diende de Commissie bij het Parlement en de Raad een tussentijdse evaluatie van het EIB-mandaat voor leningen in derde landen in, met een voorstel tot wijziging van Besluit 2000/24/EG van de Raad om de communautaire begrotingsgarantie voor de resterende duur van het mandaat te herzien.

Er werd voorgesteld twee van de regionale budgetten [6] voor EIB-leningen aan derde landen te herschikken zonder het totale mandaatplafond te overschrijden, omdat de nieuwe lidstaten niet meer onder het algemene mandaat vallen en om de leningen af te stemmen op de ontwikkeling van de prioriteiten voor het buitenlands beleid van de Gemeenschap.

[6] Met plafonds van 9 185 miljoen euro voor de zuidoostelijke buurlanden, 6 520 miljoen euro voor het Middellandse-Zeegebied, 2 480 miljoen euro voor Azië en Latijns-Amerika, 825 miljoen euro voor Zuid-Afrika en 450 miljoen euro voor het speciaal actieprogramma voor de douane-unie EG-Turkije.

In overeenstemming met de mededeling over een nieuw nabuurschap stelde de Commissie ook voor om het algemene mandaat van de EIB voor leningen in derde landen geleidelijk uit te breiden tot Rusland en de WNOS, met een budget van 300 miljoen euro.

2. Voorstel

De Ecofin-Raad van 25 november 2003 stemde in zijn conclusies over de financiële samenwerking met Rusland en de WNOS in met een communautaire garantie voor maximaal 500 miljoen euro voor leningen die de EIB in deze landen uit eigen middelen verstrekt. Deze actie kan worden beschouwd als nadere uitwerking van Besluit 2001/777/EG en biedt ruimte voor beperkte leningen in bepaalde sectoren (milieu en vervoer-, telecommunicatie- en energie-infrastructuur op prioritaire TEN-trajecten met grensoverschrijdende gevolgen voor een lidstaat), met bij wijze van uitzondering een communautaire garantie van 100% buiten het algemene mandaat voor leningen in derde landen om.

De verruiming van de activiteit van de EIB tot de WNOS moet erop gericht zijn hervormingsinspanningen in deze nieuwe buurlanden te belonen. De leningactiviteit voor Rusland moet voortbouwen op de ervaring met het huidige leningmandaat voor milieuprojecten in het Russische gebied rond de Oostzee. Met deze verruiming geeft de EU ook aan dat ze de regio politiek belangrijk vindt en dat er behoefte is aan meer investeringen in infrastructuur, waar EIB-projecten toe kunnen bijdragen.

In het voorstel geldt voor dit mandaat een passende conditionaliteit die in overeenstemming is met de EU-overeenkomsten op hoog niveau over de politieke en macro-economische aspecten en met de overeenkomsten met andere IFI's over de sector- en projectspecifieke aspecten. Ook is een passende werkverdeling tussen de EIB en de EBWO nodig. De EIB-leningen worden per land geactiveerd mits het land gepaste hervormingen uitvoert. Elk land komt, zolang het maximum niet wordt overschreden, in aanmerking zodra de specifieke conditionaliteit in overeenstemming met de EU-overeenkomsten op hoog niveau over de politieke en macro-economische aspecten met het land vervuld is. De Commissie bepaalt wanneer dit het geval is en stelt de EIB daarvan op de hoogte.

In tegenstelling tot het besluit voor de Noordelijke Dimensie voorziet dit voorstel niet in de goedkeuring per geval door de raad van gouverneurs van de EIB.

In overeenstemming met Besluit 2000/24/EG over het algemene mandaat wordt voorgesteld het besluit te doen gelden voor EIB-leningen tot eind januari 2007.

De opname van Rusland en de WNOS in het algemene mandaat wordt bekeken bij de evaluatie van het algemene mandaat in 2006.

3. Gevolgen voor de begroting

Volgens de ramingen van de EIB voor leningen en de ramingen van de Commissie voor Euratom-leningen en leningen voor macrofinanciële bijstand is er voldoende ruimte om de garantie voor de voorgestelde uitbreiding van het mandaat te financieren uit de reserve voor het Garantiefonds. De directe gevolgen van de uitbreiding voor de begroting houden verband met het mechanisme van het Garantiefonds en beïnvloeden het gebruik van de reserve voor het Garantiefonds (tabel 1).

Tabel 1: Ramingen Garantiefonds

>REFERENTIE NAAR EEN GRAFIEK>

De begrotingsonderdelen voor de communautaire garantie worden pro memorie (p.m.) opgenomen.

2004/0121 (CNS)

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot verlening van een garantie van de Gemeenschap aan de Europese Investeringsbank voor verliezen op leningen voor bepaalde projecten in Rusland en de westelijke Nieuwe Onafhankelijke Staten (WNOS)

DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 308,

Gezien het voorstel van de Commissie [7],

[7] PB C [...] van [...], blz. [...].

Gezien het advies van het Europees Parlement [8],

[8] PB C [...] van [...], blz. [...].

Overwegende hetgeen volgt:

(1) Om het nabuurschapsbeleid van de Europese Unie te ondersteunen wil de Raad de Europese Investeringsbank (EIB) in staat stellen leningen te verstrekken voor bepaalde projecten in Rusland en de westelijke Nieuwe Onafhankelijke Staten (WNOS), namelijk Belarus, Moldavië en Oekraïne.

(2) Besluit 2001/777/EG van de Raad van 6 november 2001 tot verlening van een garantie van de Gemeenschap voor verliezen van de Europese Investeringsbank op buitengewone leningen, in het kader van de Noordelijke Dimensie verstrekt voor concrete milieuprojecten in het gebied rond de Oostzee in Rusland [9] is goedgekeurd om het door de Europese Raad van Helsinki van december 1999 gelanceerde initiatief voor de Noordelijke Dimensie te ondersteunen.

[9] PB L 292 van 9.11.2001, blz. 41.

(3) De leningactiviteit van de EIB uit hoofde van Besluit 2001/777/EG nadert het plafond.

(4) De Ecofin-Raad van 25 november 2003 heeft ingestemd met een extra toewijzing voor EIB-leningen aan Rusland en de WNOS als nadere uitwerking van Besluit 2001/777/EG, voor projecten op gebieden waarop de EIB een comparatief voordeel heeft en er een onbeantwoorde vraag naar krediet is. De volgende gebieden worden beschouwd als gebieden waarop de EIB een comparatief voordeel heeft: milieu en vervoer-, telecommunicatie- en energie-infrastructuur op prioritaire trajecten van een trans-Europees netwerk (TEN) met grensoverschrijdende gevolgen voor een lidstaat.

(5) Voor dit mandaat moet een passende conditionaliteit gelden die in overeenstemming is met de EU-overeenkomsten op hoog niveau over de politieke en macro-economische aspecten en met de overeenkomsten met andere internationale financiële instellingen over de sector- en projectspecifieke aspecten. Ook is een passende werkverdeling tussen de EIB en de Europese Bank voor wederopbouw en ontwikkeling (EBWO) nodig.

(6) De EIB-leningen moeten ter ondersteuning van het communautaire beleid worden beheerd volgens de gebruikelijke criteria en procedures van de EIB, waaronder passende controlemaatregelen, en volgens de regels en procedures in verband met het toezicht door de Rekenkamer en het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF). De EIB en de Commissie moeten regelmatig overleggen om de prioriteiten en activiteiten in de landen in kwestie te coördineren en de voortgang met de communautaire beleidsdoelstellingen te meten.

(7) Rusland en de WNOS moeten volledig in aanmerking worden genomen bij de evaluatie in 2006 van het algemene mandaat van de EIB uit hoofde van Besluit 2000/24/EG van de Raad van 22 december 1999 tot verlening van een garantie van de Gemeenschap voor verliezen van de Europese Investeringsbank op leningen voor projecten buiten de Gemeenschap (Midden- en Oost-Europa, Middellandse-Zeegebied, Latijns-Amerika en Azië en de Republiek Zuid-Afrika) [10].

[10] PB L 9 van 13.1.2000, blz. 24.

(8) Het Verdrag verleent voor de goedkeuring van dit besluit geen andere bevoegdheden dan die welke voortvloeien uit artikel 308,

BESLUIT:

Artikel 1

Doel

De Gemeenschap verleent de Europese Investeringsbank (EIB) een garantie voor alle betalingen die de EIB niet ontvangt, hoewel deze verschuldigd zijn wegens kredieten die volgens haar gebruikelijke criteria en ter ondersteuning van het buitenlands beleid van de Gemeenschap zijn verleend voor investeringsprojecten in Rusland en in de westelijke Nieuwe Onafhankelijke Staten, namelijk Belarus, Moldavië en Oekraïne.

Artikel 2

In aanmerking komende projecten

In aanmerking komen economisch haalbare projecten met een voor de Europese Unie aanzienlijk belang in de sectoren milieu en vervoer-, telecommunicatie- en energie-infrastructuur op prioritaire trajecten van een trans-Europees netwerk (TEN) met grensoverschrijdende gevolgen voor een lidstaat.

Artikel 3

Plafond en voorwaarden

1. Het totale plafond voor de opengestelde leningen bedraagt 500 miljoen euro.

2. De communautaire garantie aan de EIB dekt bij wijze van uitzondering 100% van de uit hoofde van dit besluit opengestelde leningen en alle gerelateerde bedragen.

3. Om te kunnen worden gefinancierd met door de garantie gedekte leningen moet voor een project gelden dat:

(a) het voldoet aan de voorwaarden in artikel 2;

(b) er sprake is van samenwerking tussen, en eventueel medefinanciering door, de EIB en andere internationale financiële instellingen met het oog op een redelijke risicospreiding en passende projectconditionaliteit.

Het werk wordt passend tussen de EIB en de EBWO verdeeld.

Artikel 4

In aanmerking komende landen

Een land komt, zolang het maximum niet wordt overschreden, in aanmerking voor leningen zodra het voldoet aan de specifieke conditionaliteit in overeenstemming met overeenkomsten op hoog niveau over politieke en macro-economische aspecten tussen de Europese Unie en dit land. De Commissie bepaalt wanneer dit het geval is en stelt de EIB daarvan op de hoogte.

Artikel 5

Verslagen

De Commissie brengt jaarlijks verslag uit aan het Europees Parlement en de Raad over de leningen uit hoofde van dit besluit en dient tegelijkertijd een beoordeling in van de uitvoering van dit besluit en van de coördinatie tussen de internationale financiële instellingen die bij de projecten betrokken zijn.

Dat verslag omvat een beoordeling van de bijdrage van de leningen uit hoofde van dit besluit tot de doelstellingen van de Gemeenschap voor het buitenlands beleid.

De EIB verstrekt de Commissie de nodige informatie voor de toepassing van de eerste en de tweede alinea.

Artikel 6

Duur

De garantie dekt uiterlijk op 31 januari 2007 gesloten leningen.

Als de door de EIB verstrekte leningen op die datum niet het in artikel 3, lid 1, genoemde totale plafond hebben bereikt, wordt de duur automatisch met zes maanden verlengd.

Artikel 7

Slotbepalingen

1. Dit besluit treedt in werking op de dag van zijn bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie.

2. De EIB en de Commissie bepalen de voorwaarden voor de verlening van de garantie.

Gedaan te Brussel, op

Voor de Raad

De voorzitter

>RUIMTE VOOR DE TABEL>