Voor het internationaal publiekrecht hebben alleen de originele VN/ECE-teksten rechtsgevolgen. Voor de status en de datum van inwerkingtreding van dit reglement, zie de recentste versie van VN/ECE-statusdocument TRANS/WP.29/343 op: http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html

Reglement nr. 103 van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties (VN/ECE) — Uniforme voorschriften voor de goedkeuring van vervangingskatalysatoren voor motorvoertuigen

Addendum 102: Reglement nr. 103

Bevat de volledige geldige tekst tot en met:

Wijziging 1 — Datum van inwerkingtreding: 6 juli 2000

Wijziging 2 — Datum van inwerkingtreding: 4 april 2005

1.   TOEPASSINGSGEBIED

Dit reglement is van toepassing op de typegoedkeuring als technische eenheid van katalysatoren die bestemd zijn om als vervangingsonderdeel op een of meer typen motorvoertuigen van de categorieën M1 en N1 te worden gemonteerd.

2.   DEFINITIES

Voor de toepassing van dit reglement wordt verstaan onder:

2.1.   „originele katalysator”: een katalysator of een samenstel van katalysatoren die onder de voor het voertuig verleende typegoedkeuring valt of vallen en waarvan het type in de documenten met betrekking tot bijlage 2 bij Reglement nr. 83 is aangegeven;

2.2.   „vervangingskatalysator”: een katalysator of een samenstel van katalysatoren waarvoor overeenkomstig dit reglement goedkeuring kan worden verkregen en die niet onder punt 2.1 valt of vallen;

2.3.   „originele vervangingskatalysator”: een katalysator of een samenstel van katalysatoren waarvan het type in de documenten met betrekking tot bijlage 2 bij Reglement nr. 83 is aangegeven, maar die door de houder van de typegoedkeuring van het voertuig als technische eenheid op de markt wordt of worden gebracht;

2.4.   „katalysatortype”: katalysatoren die onderling niet verschillen op essentiële punten zoals:

2.5.   „voertuigtype”:

zie punt 2.3 van Reglement nr. 83;

2.6.   „goedkeuring van een vervangingskatalysator”: de goedkeuring van een katalysator bestemd voor montage als vervangingsonderdeel op een of meer specifieke voertuigtypen met betrekking tot de beperking van de verontreinigende emissies, het geluidsniveau, het effect op de prestaties van het voertuig en, indien van toepassing, het boorddiagnosesysteem (OBD-systeem);

2.7.   „vervangingskatalysator met verslechterde werking”: een katalysator die dermate verouderd is of waarvan de werking op kunstmatige wijze dermate is verslechterd dat hij voldoet aan de voorschriften van Reglement nr. 83, bijlage 11, aanhangsel 1, punt 1.

3.   GOEDKEURINGSAANVRAAG

3.1.   De aanvraag om goedkeuring van een type vervangingskatalysator wordt door de fabrikant of door zijn gemachtigde vertegenwoordiger ingediend.

Voor elk type vervangingskatalysator waarvoor typegoedkeuring wordt aangevraagd, gaat de goedkeuringsaanvraag vergezeld van de volgende documenten in drievoud:

3.2.1.   tekeningen van de vervangingskatalysator, waarop met name alle in punt 2.4 vermelde kenmerken zijn aangegeven;

3.2.2.   een beschrijving van het voertuigtype (de voertuigtypen) waarvoor de vervangingskatalysator is bestemd, met vermelding van de nummers en/of symbolen van het motor- en voertuigtype (de motor- en voertuigtypen);

3.2.3.   een beschrijving en tekeningen waarop de plaats van de vervangingskatalysator ten opzichte van het uitlaatspruitstuk (de uitlaatspruitstukken) van de motor is aangegeven;

3.2.4.   tekeningen waarop de voor het goedkeuringsmerk bestemde plaats is aangegeven;

3.2.5.   een document dat aangeeft of de vervangingskatalysator bestemd is om compatibel te zijn met de OBD-voorschriften;

3.2.6.   in het aanhangsel wordt een model van het inlichtingenformulier gegeven.

De aanvrager stelt de voor de uitvoering van de goedkeuringstesten verantwoordelijke technische dienst het volgende ter beschikking:

3.3.1.   een of meer voertuigen van een type dat overeenkomstig Reglement nr. 83 is goedgekeurd en van een nieuwe originele katalysator is voorzien. Deze voertuigen worden door de aanvrager geselecteerd met instemming van de technische dienst. Zij moeten voldoen aan de voorschriften van punt 3 van bijlage 4 bij Reglement nr. 83.

Het emissiebeperkingssysteem van de testvoertuigen mag geen defecten vertonen; een origineel onderdeel dat van invloed is op de emissie en te versleten is of slecht functioneert, moet worden hersteld of vervangen. De testvoertuigen moeten vóór de uitvoering van de emissietesten naar behoren worden afgesteld volgens de specificaties van de fabrikant;

3.3.2.   één monster van het type vervangingskatalysator. Op dit exemplaar moeten de handelsnaam of het merk van de aanvrager en de handelsbenaming goed leesbaar en onuitwisbaar zijn aangebracht;

3.3.3.   in het geval van een vervangingskatalysator die bestemd is voor montage op een voertuig met een OBD-systeem, een extra monster van dit type vervangingskatalysator. Op dit exemplaar moeten de handelsnaam of het merk van de aanvrager en de handelsbenaming goed leesbaar en onuitwisbaar zijn aangebracht. De werking ervan moet op de in punt 2.7 bedoelde wijze zijn verslechterd.

4.   GOEDKEURING

4.1.   Als de vervangingskatalysator waarvoor krachtens dit reglement goedkeuring wordt aangevraagd, aan de voorschriften van punt 5 voldoet, wordt voor dat type vervangingskatalysator goedkeuring verleend.

Originele vervangingskatalysatoren van een type dat onder punt 18 van bijlage 2 bij Reglement nr. 83 valt en die bestemd zijn voor montage op een voertuig waarnaar in het desbetreffende typegoedkeuringsdocument wordt verwezen, hoeven niet krachtens dit reglement te worden goedgekeurd, mits zij aan de voorschriften van de punten 4.2.1 en 4.2.2 voldoen.

4.2.1.   Merktekens

Op originele vervangingskatalysatoren worden ten minste de volgende identificatiemiddelen aangebracht:

4.2.1.1.   de naam of het handelsmerk van de fabrikant van het voertuig;

4.2.1.2.   het merk en het identificatienummer van de originele vervangingskatalysator, zoals aangegeven in de in punt 4.2.3 bedoelde informatie.

4.2.2.   Documentatie

Originele vervangingskatalysatoren gaan vergezeld van de volgende informatie:

4.2.2.1.   de naam of het handelsmerk van de fabrikant van het voertuig;

4.2.2.2.   het merk en het identificatienummer van de originele vervangingskatalysator, zoals aangegeven in de in punt 4.2.3 bedoelde informatie;

4.2.2.3.   de voertuigen waarvoor de originele vervangingskatalysator van een type is dat onder punt 18 van bijlage 2 bij Reglement nr. 83 valt, eventueel met inbegrip van een merkteken dat aangeeft of de originele vervangingskatalysator geschikt is voor montage op een voertuig dat met een OBD-systeem is uitgerust;

4.2.2.4.   installatievoorschriften, indien nodig;

4.2.2.5.   deze informatie wordt verstrekt:

Deze informatie moet in ieder geval zijn opgenomen in de productcatalogus die door de voertuigfabrikant aan de verkooppunten wordt verstrekt.

4.2.3.   De voertuigfabrikant verstrekt de technische dienst en/of de goedkeuringsinstantie de nodige informatie in elektronisch formaat om het verband te leggen tussen de desbetreffende onderdeelnummers en de typegoedkeuringsdocumentatie.

Deze informatie omvat:

4.3.   Aan elk goedgekeurd type vervangingskatalysator wordt een goedkeuringsnummer toegekend. De eerste twee cijfers (00 voor het reglement in zijn huidige vorm) geven de wijzigingenreeks aan met de recentste belangrijke technische wijzigingen van het reglement op de datum van goedkeuring. Dezelfde overeenkomstsluitende partij mag hetzelfde nummer niet aan een ander type vervangingskatalysator toekennen. Het goedgekeurde type vervangingskatalysator mag wel onder hetzelfde goedkeuringsnummer op verschillende voertuigtypen worden gebruikt.

4.4.   Indien de aanvrager van de typegoedkeuring tegenover de typegoedkeuringsinstantie of de technische dienst kan aantonen dat de vervangingskatalysator van een type is dat in punt 18 van bijlage 2 bij Reglement nr. 83, wijzigingenreeks 05, is aangegeven, is de afgifte van een typegoedkeuringscertificaat niet afhankelijk van de controle van de naleving van de voorschriften van punt 5.

4.5.   Van de goedkeuring of de uitbreiding of weigering van de goedkeuring van een type vervangingskatalysator krachtens dit reglement wordt aan de overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, mededeling gedaan door middel van een formulier volgens het model in bijlage 1.

Op elke vervangingskatalysator die overeenstemt met een krachtens dit reglement goedgekeurd type vervangingskatalysator, wordt op een opvallende plaats die op het goedkeuringsformulier is vermeld, een internationaal goedkeuringsmerk aangebracht. Dit merk bestaat uit:

4.6.1.   een cirkel met daarin de letter „E”, gevolgd door het nummer van het land dat de goedkeuring heeft verleend (1);

4.6.2.   het nummer van dit reglement, gevolgd door de letter „R”, een liggend streepje en het goedkeuringsnummer in de nabijheid van de in punt 4.6.1 genoemde cirkel.

4.7.   Indien de vervangingskatalysator overeenstemt met een type vervangingskatalysator dat op basis van een of meer aan de overeenkomst gehechte reglementen is goedgekeurd in het land dat de goedkeuring krachtens dit reglement heeft verleend, hoeft het in punt 4.6.1 bedoelde symbool niet te worden herhaald; in dat geval worden het nummer van het reglement, het goedkeuringsnummer en de aanvullende symbolen van alle reglementen op basis waarvan goedkeuring is verleend in het land dat de goedkeuring krachtens dit reglement heeft verleend, in verticale kolommen rechts van het in punt 4.6.1 bedoelde symbool vermeld.

4.8.   Het goedkeuringsmerk moet onuitwisbaar en goed leesbaar zijn wanneer de vervangingskatalysator onder het voertuig wordt gemonteerd.

4.9.   In bijlage 2 worden voorbeelden van de opstelling van goedkeuringsmerken gegeven.

5.   VOORSCHRIFTEN

5.1.   Algemene voorschriften

5.1.1.   De vervangingskatalysator moet zodanig zijn ontworpen en gebouwd en zodanig kunnen worden gemonteerd dat het voertuig kan voldoen aan de bepalingen van de reglementen waaraan het oorspronkelijk voldeed en dat verontreinigende emissies tijdens de normale levensduur van het voertuig en onder normale gebruiksomstandigheden effectief worden beperkt.

5.1.2.   De vervangingskatalysator moet op exact dezelfde plaats als de originele katalysator worden geïnstalleerd en de plaats van de eventuele zuurstofsonde(s) en andere sensoren in de uitlaat mag niet worden gewijzigd.

5.1.3.   Indien de originele katalysator van een thermische beveiliging is voorzien, moet de vervangingskatalysator van een gelijkwaardige beveiliging zijn voorzien.

5.1.4.   De vervangingskatalysator moet duurzaam zijn, dat wil zeggen zodanig zijn ontworpen en gebouwd en zodanig kunnen worden gemonteerd dat hij in redelijke mate bestand is tegen de corrosie- en oxidatieverschijnselen waaraan hij wordt blootgesteld, rekening houdend met de gebruiksomstandigheden van het voertuig.

5.2.   Voorschriften betreffende emissies

De in punt 3.3.1 van dit reglement bedoelde voertuigen die voorzien zijn van een vervangingskatalysator van het type waarvoor goedkeuring wordt aangevraagd, worden onder de in de overeenkomstige bijlagen bij Reglement nr. 83 beschreven omstandigheden aan een test van type I onderworpen om volgens de hieronder beschreven procedure de prestatie van de vervangingskatalysator met die van de originele katalysator te vergelijken.

5.2.1.   Bepaling van de vergelijkingsbasis

De voertuigen worden voorzien van een nieuwe originele katalysator (zie punt 3.3.1) die met twaalf cycli buiten de stad (deel 2 van de type I-test) wordt ingereden.

Na deze voorconditionering worden de voertuigen opgesteld in een ruimte waar de temperatuur vrijwel constant tussen 293 en 303 K (20 en 30 °C) wordt gehouden. Deze conditionering duurt ten minste zes uur en wordt voortgezet totdat de temperatuur van de motorolie en die van de koelvloeistof tot op ±2 K overeenstemmen met die van de ruimte. Vervolgens worden drie uitlaatgastesten van type I uitgevoerd.

5.2.2.   Uitlaatgastest met vervangingskatalysator

De originele katalysator van de testvoertuigen wordt vervangen door de vervangingskatalysator (zie punt 3.3.2) die met twaalf cycli buiten de stad (deel 2 van de type I-test) wordt ingereden. Na deze voorconditionering worden de voertuigen opgesteld in een ruimte waar de temperatuur vrijwel constant tussen 293 en 303 K (20 en 30 °C) wordt gehouden. Deze conditionering duurt ten minste zes uur en wordt voortgezet totdat de temperatuur van de motorolie en die van de koelvloeistof tot op ±2 K overeenstemmen met die van de ruimte. Vervolgens worden drie uitlaatgastesten van type I uitgevoerd.

5.2.3.   Beoordeling van de verontreinigende emissies van voertuigen die met een vervangingskatalysator zijn uitgerust

De testvoertuigen met de originele katalysator moeten voldoen aan de voor de typegoedkeuring van de voertuigen geldende grenswaarden, eventueel rekening houdend met de verslechteringsfactoren die bij de typegoedkeuring van de voertuigen zijn toegepast.

Aan de voorschriften inzake de emissies van de voertuigen met vervangingskatalysator wordt geacht te zijn voldaan indien de resultaten voor elke gereglementeerde verontreiniging (CO, HC, NOx en deeltjes) aan de volgende voorwaarden voldoen:

waarbij:

Indien goedkeuring wordt aangevraagd voor verschillende voertuigtypen van dezelfde autofabrikant en op voorwaarde dat deze verschillende voertuigtypen van hetzelfde type originele katalysator zijn voorzien, mag de type I-test worden beperkt tot ten minste twee voertuigen die zijn geselecteerd met instemming van de voor de uitvoering van de goedkeuringstesten verantwoordelijke technische dienst.

5.3.   Voorschriften betreffende geluidsniveau en voertuigprestaties

De vervangingskatalysator moet voldoen aan de technische voorschriften van Reglement nr. 59. Als alternatief voor het meten van de tegendruk zoals gespecificeerd in Reglement nr. 59 kunnen de prestaties van het voertuig worden gecontroleerd door op een rollenbank het maximale opgenomen vermogen te meten bij een snelheid die overeenstemt met het maximale motorvermogen. De waarde die onder de in Reglement nr. 85 gespecificeerde atmosferische referentieomstandigheden met de vervangingskatalysator wordt vastgesteld, mag maximaal 5 % lager zijn dan de waarde die met de originele katalysator is vastgesteld.

5.4.   Voorschriften betreffende duurzaamheid

De vervangingskatalysator moet voldoen aan de voorschriften van punt 5.3.5 van Reglement nr. 83, dat wil zeggen de test van type V of verslechteringsfactoren uit de volgende tabel voor de resultaten van de testen van type I.

Voorschriften betreffende de compatibiliteit met het OBD-systeem (alleen van toepassing op vervangingskatalysatoren die bestemd zijn voor installatie op voertuigen met OBD-systeem).

De compatibiliteit met het OBD-systeem hoeft enkel te worden aangetoond indien de originele katalysator ook in de oorspronkelijke configuratie door dit systeem werd bewaakt.

5.5.1.   De compatibiliteit van de vervangingskatalysator met het OBD-systeem wordt aangetoond met behulp van de procedures die zijn beschreven in Reglement nr. 83, bijlage 11, aanhangsel 1, wijzigingenreeks 05.

5.5.2.   De voorschriften van Reglement nr. 83, bijlage 11, aanhangsel 1, wijzigingenreeks 05 die op andere onderdelen dan de katalysator van toepassing zijn, blijven hierbij buiten beschouwing.

5.5.3.   De fabrikant van de vervangingskatalysator mag dezelfde voorconditionerings- en testprocedure toepassen als bij de oorspronkelijke typegoedkeuring. In dit geval stellen de administratieve instanties, op verzoek en op niet-discriminerende basis, aanhangsel 1 van het mededelingenformulier betreffende de typegoedkeuring ter beschikking, waarin het aantal en de aard van de preconditioneringscycli en het type testcyclus zijn opgenomen die door de fabrikant van de originele apparatuur voor de OBD-test van de katalysator zijn gebruikt.

5.5.4.   Om na te gaan of alle andere door het OBD-systeem bewaakte onderdelen correct geïnstalleerd zijn en functioneren, mag het OBD-systeem vóór de installatie van de vervangingskatalysatoren geen storing aangeven en geen foutcodes hebben opgeslagen. Daarvoor kan worden gebruikgemaakt van een beoordeling van de toestand van het OBD-systeem aan het einde van de in punt 5.2.1 beschreven tests.

5.5.5.   De storingsindicator (zie punt 2.5 van bijlage 11 bij Reglement nr. 83, wijzigingenreeks 05) mag gedurende het in punt 5.2.2 beschreven gebruik niet worden geactiveerd.

6.   WIJZIGING VAN HET TYPE VERVANGINGSKATALYSATOR EN UITBREIDING VAN DE GOEDKEURING

Elke wijziging van het type vervangingskatalysator wordt meegedeeld aan de administratieve instantie die dat type vervangingskatalysator heeft goedgekeurd.

Deze instantie kan dan:

De overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, worden volgens de procedure van punt 4.5 in kennis gesteld van de bevestiging of weigering van de goedkeuring, met vermelding van de wijzigingen.

De bevoegde instantie die de goedkeuring uitbreidt, kent een volgnummer toe aan elk mededelingenformulier dat voor een dergelijke uitbreiding wordt opgesteld.

7.   OVEREENSTEMMING VAN DE PRODUCTIE

Voor de controle van de overeenstemming van de productie gelden de procedures van aanhangsel 2 van de overeenkomst (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2), met inachtneming van de volgende bepalingen.

7.1.   Krachtens dit reglement goedgekeurde vervangingskatalysatoren zijn zodanig vervaardigd dat ze overeenstemmen met het goedgekeurde type voor de in punt 2.4 bepaalde kenmerken. Ze moeten voldoen aan de voorschriften in punt 5 en — indien van toepassing — aan de voorschriften van de testen in dit reglement beantwoorden.

7.2.   De goedkeuringsinstantie kan elke controle of test uitvoeren die in dit reglement wordt beschreven, met name de testen in punt 5.2 (voorschriften betreffende emissies). In dat geval mag de houder van de goedkeuring ook vragen niet de originele katalysator als vergelijkingsbasis te gebruiken, maar de vervangingskatalysator die bij de typegoedkeuringstesten is gebruikt (of een ander exemplaar waarvan is aangetoond dat het in overeenstemming is met het goedgekeurde type). Emissiewaarden die aan het aan verificatie onderworpen exemplaar zijn gemeten, mogen dan gemiddeld met niet meer dan 15 % de gemiddelde waarden overschrijden die aan het als referentie gebruikte exemplaar zijn gemeten.

8.   SANCTIES IN GEVAL VAN NIET-OVEREENSTEMMING VAN DE PRODUCTIE

8.1.   De krachtens dit reglement voor een type vervangingskatalysator verleende goedkeuring kan worden ingetrokken indien niet aan de voorschriften van punt 7 is voldaan.

8.2.   Indien een overeenkomstsluitende partij die dit reglement toepast een eerder verleende goedkeuring intrekt, stelt zij de andere overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen daarvan onmiddellijk in kennis door middel van een mededelingenformulier volgens het model in bijlage 1.

9.   DEFINITIEVE STOPZETTING VAN DE PRODUCTIE

Indien de houder van de goedkeuring de productie van een krachtens dit reglement goedgekeurd type vervangingskatalysator definitief stopzet, stelt hij de instantie die de goedkeuring heeft verleend daarvan in kennis.

Zodra deze instantie de desbetreffende kennisgeving heeft ontvangen, stelt zij de andere overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen daarvan in kennis door middel van een mededelingenformulier volgens het model in bijlage 1.

10.   NAAM EN ADRES VAN DE VOOR DE UITVOERING VAN DE GOEDKEURINGSTESTEN VERANTWOORDELIJKE TECHNISCHE DIENSTEN EN VAN DE ADMINISTRATIEVE INSTANTIES

De overeenkomstsluitende partijen die dit reglement toepassen, delen het secretariaat van de Verenigde Naties de naam en het adres mee van de technische diensten die voor de uitvoering van goedkeuringstesten verantwoordelijk zijn en van de administratieve instanties die goedkeuring verlenen en waaraan de in andere landen afgegeven certificaten betreffende de goedkeuring en de uitbreiding, weigering of intrekking van de goedkeuring moeten worden toegezonden.

11.   DOCUMENTATIE

Elke nieuwe vervangingskatalysator gaat vergezeld van de volgende informatie:

11.1.1.   de naam of het handelsmerk van de fabrikant van de katalysator;

11.1.2.   de voertuigen (met vermelding van het bouwjaar) waarvoor de vervangingskatalysator is goedgekeurd, eventueel met inbegrip van een merkteken dat aangeeft of de vervangingskatalysator geschikt is voor voertuigen die met een OBD-systeem zijn uitgerust;

11.1.3.   installatievoorschriften, indien nodig.

11.2.   Deze informatie wordt verstrekt:

Deze informatie moet in ieder geval zijn opgenomen in de productcatalogus die door de fabrikant van vervangingskatalysatoren aan de verkooppunten wordt verstrekt.

(1)  1 voor Duitsland, 2 voor Frankrijk, 3 voor Italië, 4 voor Nederland, 5 voor Zweden, 6 voor België, 7 voor Hongarije, 8 voor Tsjechië, 9 voor Spanje, 10 voor Joegoslavië, 11 voor het Verenigd Koninkrijk, 12 voor Oostenrijk, 13 voor Luxemburg, 14 voor Zwitserland, 15 (niet gebruikt), 16 voor Noorwegen, 17 voor Finland, 18 voor Denemarken, 19 voor Roemenië, 20 voor Polen, 21 voor Portugal, 22 voor de Russische Federatie, 23 voor Griekenland, 24 voor Ierland, 25 voor Kroatië, 26 voor Slovenië, 27 voor Slowakije, 28 voor Wit-Rusland, 29 voor Estland, 30 (niet gebruikt), 31 voor Bosnië en Herzegovina, 32 voor Letland, 33 (niet gebruikt), 34 voor Bulgarije, 35-36 (niet gebruikt), 37 voor Turkije, 38-39 (niet gebruikt), 40 voor de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, 41 (niet gebruikt), 42 voor de Europese Gemeenschap (goedkeuring wordt verleend door de lidstaten door middel van hun respectieve ECE-symbool), 43 voor Japan, 44 (niet gebruikt), 45 voor Australië, 46 voor Oekraïne. De daaropvolgende nummers zullen worden toegekend aan andere landen in de chronologische volgorde waarin zij de Overeenkomst betreffende het aannemen van eenvormige technische voorschriften die van toepassing zijn op voertuigen op wielen, uitrustingsstukken en onderdelen die in een voertuig op wielen kunnen worden gemonteerd of gebruikt en de voorwaarden voor wederzijdse erkenning van overeenkomstig deze voorschriften verleende goedkeuringen ratificeren of tot deze overeenkomst toetreden. De aldus toegekende nummers zullen door de secretaris-generaal van de Verenigde Naties aan de overeenkomstsluitende partijen worden meegedeeld.

(2)  Alleen van toepassing op voertuigen die zijn goedgekeurd krachtens Reglement nr. 83, wijzigingenreeks 05.

(3)  Alleen van toepassing op voertuigen met elektrische ontsteking die zijn goedgekeurd krachtens eerdere wijzigingenreeksen van Reglement nr. 83.