(1)

Een eerlijke en rechtvaardige transitie naar een klimaatneutrale Unie tegen 2050 staat centraal in de Europese Green Deal en de energie- en klimaatdoelstellingen van de EU voor 2030. De wetgevingspakketten voor de uitvoering van de Europese Green Deal, die in juli en december 2021 zijn gepresenteerd, focussen met name op het aanpakken van energiearmoede en het beschermen van kwetsbare groepen. Daarnaast wordt in de renovatiegolf (1), een belangrijk initiatief om de structurele renovatie van particuliere en openbare gebouwen te stimuleren, ook veel nadruk gelegd op het aanpakken van energiearmoede. In dit verband heeft de Commissie een initiatief voor betaalbare huisvesting gelanceerd voor de renovatie van 100 prioritaire wijken voor sociale en betaalbare huisvesting, en is in 2020 een aanbeveling van de Commissie over energiearmoede (2) aangenomen om energiearmoede uit te bannen “door de onderliggende oorzaken ervan aan te pakken” en energie-efficiënte renovatiestrategieën te bevorderen die de levenskwaliteit van de EU-burgers zullen verbeteren.

(2)

Energiearmoede is ook een concept dat is geconsolideerd in het wetgevingspakket “Schone energie voor alle Europeanen”, door consumenten centraal te stellen in een rechtvaardige energietransitie en verschillende gerichte maatregelen te nemen om specifieke kwetsbaarheden aan te pakken door middel van de energiewetgeving.

(3)

Toegang tot energiediensten is essentieel voor sociale inclusie. In de Europese pijler van sociale rechten, die op 17 november 2017 gezamenlijk is afgekondigd door het Europees Parlement, de Raad en de Commissie, is energie een van de essentiële diensten (3) waar iedereen recht op heeft. Wie er behoefte aan heeft, moet steun kunnen verkrijgen voor toegang tot deze diensten (4). Het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten (5) bevat concrete maatregelen om de 20 beginselen van de pijler in praktijk te brengen, waaronder concrete initiatieven voor 2022 die ook zullen bijdragen tot de bestrijding van energiearmoede.

(4)

Met haar aanbeveling over energiearmoede en een begeleidend werkdocument van de diensten van de Commissie heeft de Commissie ook voldaan aan haar verplichting om indicatieve richtsnoeren te verstrekken over passende indicatoren voor het meten van energiearmoede en over de definitie van een “aanzienlijk aantal huishoudens met energiearmoede”, zoals vereist op grond van Verordening (EU) 2018/1999 van het Europees Parlement en de Raad (6) (“de governanceverordening”) en de herschikte elektriciteitsrichtlijn. Het belang van het beleid in verband met de nationale energie- en klimaatplannen en met langetermijnrenovatiestrategieën om deze problemen aan te pakken wordt hierdoor ook benadrukt. De groep zal voortbouwen op de werkzaamheden van het Energieforum voor de burger en de EU-waarnemingspost voor energiearmoede.

(5)

Er wordt nog gewerkt aan de ontwikkeling van standaarddefinities van energiearmoede en kwetsbare consumenten. De lidstaten stellen daarom hun eigen criteria vast op basis van de nationale en lokale context. De inspanningen van de lidstaten om armoede in algemene zin terug te dringen, worden als even waardevol beschouwd. Bij de uitvoering en actualisering van de nationale energie- en klimaatplannen overeenkomstig de verordening inzake de governance van de energie-unie en van de klimaatactie moeten de richtsnoeren van de Commissie inzake energiearmoede (7) in aanmerking worden genomen.

(6)

Op grond van artikel 28 van Richtlijn (EU) 2019/944 van het Europees Parlement en de Raad (8) en artikel 3, lid 3, van Richtlijn 2009/73/EG van het Europees Parlement en de Raad (9) moeten lidstaten het begrip kwetsbare afnemers definiëren, dat kan verwijzen naar energiearmoede en onder meer naar het verbod op afsluiting van de elektriciteitstoevoer van dergelijke afnemers in kritieke tijden. Het concept “kwetsbare afnemers” kan duiden op inkomensniveaus, het percentage dat energie-uitgaven vormen van het besteedbare inkomen, de energie-efficiëntie van huizen, kritieke afhankelijkheid van elektrische apparatuur om gezondheidsredenen, leeftijd of andere criteria. De lidstaten moeten passende maatregelen nemen om afnemers te beschermen en met name om te voorzien in adequate waarborgen voor de bescherming van kwetsbare afnemers.

(7)

Artikel 29 van de herschikte elektriciteitsrichtlijn (EU) 2019/944 schrijft lidstaten tevens voor dat zij het aantal huishoudens dat kampt met energiearmoede beoordelen en dat zij de criteria die aan deze beoordeling ten grondslag liggen, bepalen en publiceren. Wanneer er aanzienlijke aantallen van dergelijke huishoudens zijn, moeten de lidstaten in hun nationale energie- en klimaatplannen een indicatieve doelstelling opnemen voor de vermindering van energiearmoede, een tijdschema verstrekken en relevant beleid en maatregelen uiteenzetten. Zij moeten vervolgens, overeenkomstig de verordening inzake de governance van de energie-unie en van de klimaatactie, verslag uitbrengen aan de Commissie over de voortgang die zij boeken in de richting van de doelstelling om het aantal huishoudens dat met energiearmoede kampt, terug te dringen. Evenzo moeten de lidstaten op grond van artikel 3, lid 4, van Richtlijn 2009/73/EG passende maatregelen nemen om energiearmoede aan te pakken.

(8)

Alle initiatieven in het kader van het “Fit for 55”-pakket om de klimaat- en energiedoelstellingen van de EU voor 2030 te verwezenlijken, zijn stelselmatig ontworpen om synergieën tot stand te brengen, om mogelijk negatieve verdelingseffecten (ook tussen lidstaten) te verzachten, met name voor de meest kwetsbaren en mensen in energiearmoede (voorstel voor een herschikking van de richtlijn energie-efficiëntie, voorstel voor een sociaal klimaatfonds, voorstel voor een herschikking van de energiebelastingrichtlijn, voorstel voor een herschikking van de richtlijn energieprestatie van gebouwen, het pakket waterstof en koolstofvrij maken van gas, voorstel voor een aanbeveling van de Raad inzake een eerlijke transitie naar klimaatneutraliteit). Om de lidstaten zo veel mogelijk te ondersteunen, heeft de Commissie een aanbeveling (10) goedgekeurd met richtsnoeren en voorbeelden voor de toepassing van het beginsel “energie-efficiëntie eerst” in de besluitvorming in de energiesector en daarbuiten.

(9)

De uitwisseling van beste praktijken en een betere coördinatie van beleidsmaatregelen tussen de lidstaten, andere betrokken belanghebbenden en de Commissie om kwetsbare, financieel zwakke of door energiearmoede getroffen huishoudens te ondersteunen, zijn van cruciaal belang om de inspanningen en toezeggingen voor een eerlijke en rechtvaardige Europese Green Deal te versterken. Daarom moet een coördinatiegroep voor energiearmoede en kwetsbare consumenten worden opgericht.

(10)

De algemene taak van de Coördinatiegroep energiearmoede en kwetsbare consumenten moet erin bestaan de Commissie en de lidstaten de nodige beleidsexpertise te verschaffen voor initiatieven die gericht zijn op het identificeren, ondersteunen en beschermen van de meest kwetsbare consumenten, en tegelijkertijd de goede werking van de interne energiemarkt te behouden en te verbeteren. De groep moet contacten onderhouden met de bevoegde voorbereidende instanties van de Raad, zoals het Comité voor sociale bescherming, met name wat betreft de gevolgen van het beleid voor kwetsbare huishoudens en huishoudens met een laag inkomen en de rol van sociaal beleid bij het aanpakken van energiearmoede.

(11)

De groep wordt samengesteld uit de bevoegde autoriteiten van de lidstaten. Er moeten regels voor de openbaarmaking van informatie door de leden van de groep worden vastgesteld,