(1)

Op 26 februari 2018 heeft de Commissie een klacht ontvangen van Ryanair dat de regering van de regio Valencia onrechtmatige staatssteun zou hebben verleend aan de Spaanse regionale luchtvaartmaatschappij Air Nostrum Líneas Aéreas del Mediterráneo SA (hierna “Air Nostrum”) in verband met de vernieuwing van haar vloot. Deze klacht is geregistreerd onder zaaknummer SA.50707 (2018/FC).

(2)

Op 17 april 2018 heeft de Commissie Spanje meegedeeld dat zij een klacht had ontvangen over vermeende staatssteun aan Air Nostrum. Spanje heeft zijn eerste opmerkingen op 18 mei 2018 ingediend. De Commissie heeft om aanvullende inlichtingen verzocht bij twee verzoeken van respectievelijk 11 juni 2018 en 3 oktober 2018, waarop Spanje heeft gereageerd op respectievelijk 27 juli 2018 en 27 december 2018. Op 8 april 2019 heeft de Commissie Spanje gevraagd of de voor 2018 toegekende steun inmiddels reeds was betaald. In haar brief van 26 april 2019 geeft de regering van de regio Valencia aan dat de vermeende steun niet was betaald. Op 2 juli 2019 zijn de diensten van de Commissie bijeengekomen met drie vertegenwoordigers van de regering van de regio Valencia. Op 26 juli 2019 heeft Spanje aanvullende inlichtingen toegezonden over de vermeende steunmaatregel.

(3)

Bij besluit van 28 oktober 2019 (hierna “het inleidingsbesluit van 2019”) heeft de Commissie besloten de formele onderzoeksprocedure van artikel 108, lid 2, VWEU in te leiden. De formele onderzoeksprocedure is geregistreerd onder nummer SA.50707 (2019/C).

(4)

Het inleidingsbesluit van 2019 is bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie op 20 december 2019 (1). De Commissie heeft de belanghebbenden verzocht hun opmerkingen over de betrokken maatregel binnen een maand na de bekendmakingsdatum in te dienen.

(5)

Op 26 december 2019 heeft de Commissie opmerkingen van Spanje over het inleidingsbesluit van 2019 ontvangen. Op respectievelijk 13 januari 2020 en 3 februari 2020 heeft de Commissie opmerkingen van derden ontvangen, met name van Ryanair en Air Nostrum. Op 11 maart 2020 heeft de Commissie Air Nostrum in een telefoongesprek met de wettelijke vertegenwoordigers van Air Nostrum aanvullende informatie over het inleidingsbesluit van 2019 verstrekt. Op 30 april 2020 heeft Spanje gereageerd op de opmerkingen van Ryanair.

(6)

Bij brief van 31 juli 2020 heeft Air Nostrum de regering van de regio Valencia in kennis gesteld van zijn besluit om af te zien van de steun voor de vernieuwing van zijn vloot. Bij brief van 7 augustus 2020 heeft Spanje de diensten van de Commissie meegedeeld dat het afzag van de steun en dat de Spaanse autoriteiten dit hadden aanvaard. Spanje benadrukte in zijn brief van 7 augustus 2020 dat de steun nooit is betaald.

(7)

Air Nostrum is een luchtvaartmaatschappij met hoofdkantoor in Valencia, met ongeveer 1 400 werknemers in de regio Valencia en een jaarlijkse omzet van meer dan 400 miljoen EUR. Air Nostrum is de op drie na grootste luchtvaartmaatschappij van Valencia en de grootste regionale burgerluchtvaartmaatschappij van Spanje, die opereert onder de naam Iberia Regional Air Nostrum.

(8)

In 2019 bestond bijna twee derde van de vloot van Air Nostrum uit de laatste Bombardier CRJ-1000-vliegtuigen. In de periode 2009-2019 is de vloot van Air Nostrum meermaals uitgebreid en veranderde de samenstelling, waarbij het aantal oudere vliegtuigmodellen (met name de modellen CRJ-200 en CRJ-900) werd beperkt en werd vervangen door de nieuwe CRJ-1000-vliegtuigen. De eerste twee CRJ-1000-modellen werden in 2010 aan de vloot van Air Nostrum toegevoegd. Eind 2012 omvatte de vloot reeds tien CRJ-1000-vliegtuigen. In 2016, 2017 en 2018 kwamen nog meer CRJ-1000-vliegtuigen bij de vloot van Air Nostrum.

(9)

Op 9 maart 2017 heeft Air Nostrum de regering van de regio Valencia een brief toegezonden met zijn investeringsplannen voor de uitbreiding en vernieuwing van zijn vloot en een verzoek om financiële steun voor de aankoop van nieuwe en milieuvriendelijkere vliegtuigen. Air Nostrum heeft een aanvraag ingediend voor een niet-terugvorderbare subsidie van maximaal 15 miljoen EUR.

(10)

De regering van de regio Valencia heeft besloten het programma voor de vernieuwing van de vloot van Air Nostrum financieel te steunen via een rechtstreekse subsidie van maximaal 9 miljoen EUR voor de aankoop van tien CRJ-1000-vliegtuigen, verdeeld over drie jaar (2018, 2019 en 2020). Volgens Spanje passen de investeringsplannen van Air Nostrum in de agenda van de regering van de regio Valencia om de economie weer op gang te brengen en de duurzame ontwikkeling van de regio te verbeteren (2).

(11)

De steun werd goedgekeurd voor de jaren 2018 en 2019. De regering van de regio Valencia heeft in de begrotingen 2018 en 2019 een nominatieve subsidie van 3 miljoen EUR per jaar ten gunste van Air Nostrum opgenomen. De samenwerkingsovereenkomsten tussen de regering van de regio Valencia en Air Nostrum (zoals vereist door de Spaanse wetgeving inzake rechtstreekse subsidies voor investeringen) zijn ondertekend op 25 oktober 2018 en 31 mei 2019. De betaling van de steun voor de jaren 2018 en 2019 heeft nog niet plaatsgevonden, zoals de regering van de regio Valencia heeft bevestigd (zie overweging 6).

(12)

Bij brief van 31 juli 2020 heeft Air Nostrum de regering van de regio Valencia in kennis gesteld van zijn wegens de COVID-19-pandemie gewijzigde investeringsplannen. Air Nostrum heeft afgezien van de steun voor de vernieuwing van zijn vloot die door de regering van de regio Valencia via de samenwerkingsovereenkomsten van 2018 en 2019 tussen de regering van de regio Valencia en Air Nostrum was goedgekeurd.

(13)

Bij besluit van 5 augustus 2020 heeft het Ministerie van Financiën en Economisch Model van Valencia ermee ingestemd dat Air Nostrum afziet van de steun voor de vernieuwing van zijn vloot.

(14)

Gelet op het feit dat Air Nostrum op 31 juli 2020 afzag van de steun, wat werd aanvaard door de regering van de regio Valencia, heeft Spanje de diensten van de Commissie op 7 augustus 2020 meegedeeld dat de steunmaatregel is ingetrokken en dat de steun niet is betaald (zie overweging 6). De formele onderzoeksprocedure die ten aanzien van de steunmaatregel ten belope van 9 miljoen EUR is ingeleid, is dan ook zonder voorwerp geworden.

(15)

De procedure van artikel 108, lid 2, VWEU is zonder voorwerp gebleven doordat Air Nostrum op 31 juli 2020 heeft afgezien van de steun en doordat Spanje de steunmaatregel heeft ingetrokken, en dient te worden afgesloten,