28.5.2013   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 141/32

(1)

Artikel 136, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) voorziet in de mogelijkheid voor de lidstaten die de euro als munt hebben, specifieke maatregelen vast te stellen om bij te dragen aan de goede werking van de Economische en Monetaire Unie.

(2)

Op 13 juli 2010 heeft de Raad overeenkomstig artikel 126, lid 6, VWEU besloten dat er in Cyprus sprake was van een buitensporig tekort (1) en heeft hij overeenkomstig artikel 126, lid 7, VWEU een aanbeveling tot Cyprus gericht om het buitensporige overheidstekort te verhelpen, waarin wordt verklaard dat „de autoriteiten van Cyprus zo spoedig mogelijk en uiterlijk in 2012 een einde moeten maken aan het huidige tekort”.

(3)

In de aanbeveling van de Raad van 10 juli 2012 over het nationale hervormingsprogramma 2012 van Cyprus, met een advies van de Raad over het stabiliteitsprogramma van Cyprus voor de periode 2012-2015 (2), heeft de Raad onder meer aanbevolen dat Cyprus actie moet ondernemen om een duurzame correctie van het buitensporige tekort in 2012 te bewerkstelligen, voldoende voortgang moet maken om de schuldreductiebenchmark te halen, de regelgeving voor de efficiënte herkapitalisatie van de financiële instellingen moet versterken en het concurrentievermogen moet verhogen.

(4)

Cyprus is op de financiële markten onder steeds grotere druk komen te staan terwijl toenemende bezorgdheid is ontstaan over de houdbaarheid van zijn overheidsfinanciën en onder meer de belangrijke steun die de overheid moet verlenen aan de verzwakte financiële sector. Een aantal van de onevenwichtigheden blijkt het gevolg te zijn van negatieve spill-overeffecten van de crisis in de eurozone, met inbegrip van de ontwikkelingen in Griekenland. Andere onevenwichtigheden, zoals weergegeven in de grondige evaluatie van de Commissie in 2012 voor Cyprus en de aanbeveling van de Raad van 10 juli 2012, zijn andere nationaal en langduriger van aard gebleken. Doordat ratingbureaus de ratings voor Cypriotische staatsobligaties herhaaldelijk naar beneden hebben bijgesteld, is het land niet langer in staat gebleken zich te herfinancieren tegen tarieven die verenigbaar zijn met de budgettaire houdbaarheid op lange termijn. Daarnaast werd het bankwezen steeds meer afgesneden van internationale marktfinanciering en vertoonden grote financiële instellingen aanzienlijke kapitaaltekorten.

(5)

In het licht van deze ernstige economische en financiële verstoringen hebben de Cypriotische autoriteiten op 25 juni 2012 officieel verzocht om financiële bijstand in de vorm van een lening van de Europese Faciliteit voor financiële stabiliteit (EFSF)/het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), alsmede van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), om de economie van Cyprus opnieuw op een duurzaam groeipad te helpen brengen, ervoor te zorgen dat het bankstelsel weer naar behoren functioneert, en om de financiële stabiliteit in de Europese Unie en in de eurozone te vrijwaren. Op 27 juni 2012 heeft de Eurogroep de Commissie, in overleg met de Europese Centrale Bank (ECB), de Cypriotische autoriteiten en het IMF verzocht in te stemmen met een macro-economisch aanpassingsprogramma voor Cyprus, met inbegrip van de financieringsbehoeften daarvan, en passende actie te ondernemen om de financiële stabiliteit te vrijwaren in de momenteel vrij onzekere context waarin risico bestaat op spill-overeffecten van de onrust op de markt voor overheidsobligaties. Op 25 maart 2013 heeft de Eurogroep met de Cypriotische autoriteiten een politieke overeenkomst bereikt over de hoekstenen van een marco-economisch aanpassingsprogramma. De banksector zou worden geherstructureerd en afgeslankt en er moesten meer inspanningen worden geleverd met het oog op begrotingsconsolidatie, structurele hervormingen en privatisering. Daarenboven, zou de herkapitalisatie van de twee grootste banken uitsluitend binnen die banken (d.w.z. door aandeelhouders, obligatiehouders en depositohouders) worden opgebracht.

(6)

In de huidige omstandigheden moet Cyprus een algemeen beleidspakket vaststellen dat in het kader van een macro-economisch aanpassingsprogramma van drie jaar moet worden uitgevoerd over de periode tussen het tweede kwartaal van 2013 en het eerste kwartaal van 2016.

(7)

Het alomvattende beleidsprogramma moet tot doel hebben het vertrouwen van de financiële markten te herwinnen, de macro-economische evenwichten te herstellen en de economie opnieuw op een duurzaam groeipad te brengen. Het programma moet op drie pijlers berusten. De eerste pijler moet een strategie voor de financiële sector zijn die gebaseerd is op herstructurering en afslanking van de financiële instellingen en op een strenger toezicht, en er moeten inspanningen worden geleverd om de kapitaal- en liquiditeitstekorten aan te pakken. De tweede pijler moet van bij de aanvang een ambitieuze strategie voor consolidatie van de begroting bieden, in het bijzonder door het uitvoeren van maatregelen om de lopende primaire uitgaven te verminderen, de overheidsinkomsten te verhogen, de werking van de overheidsdiensten te verbeteren en de begrotingsconsolidatie op middellange termijn te handhaven, terwijl de impact op kansarmen zo klein mogelijk moet worden gehouden en de goede aanwending van structuur- en andere EU-fondsen gevrijwaard blijft. De derde pijler moet bestaan uit een ambitieuze agenda voor structurele hervorming om het concurrentievermogen en de duurzame en evenwichtige groei te ondersteunen, waardoor het mogelijk wordt macro-economische onevenwichtigheden af te bouwen, in het bijzonder door het stelsel voor indexering van de lonen in overleg met de sociale partners te hervormen en belemmeringen voor een vlotte werking van de markten op te heffen. In het licht van de politieke overeenkomst van 28 februari 2013 over een aanbeveling van de Raad tot invoering van een jongerengarantie moeten jonge mensen kansen blijven krijgen en moeten hun vooruitzichten op werkgelegenheid gevrijwaard blijven.

(8)

Volgens de geactualiseerde prognoses van de diensten van de Commissie van de winter 2012 voor de nominale bbp-groei (– 0,5 % in 2012, – 8,2 % in 2013, – 2,9 % in 2014, 2,6 % in 2015 en 3,7 % in 2016) zou de brutoschuldquote van de overheid oplopen tot 87 % in 2012, 109 % in 2013, 123 % in 2014, 126 % in 2015 en 122 % in 2016. De brutoschuldquote zou derhalve snel toenemen tot 2015, daarna een neerwaartse tendens vertonen en in 2020 naar schatting 105 % bedragen. De schulddynamiek wordt negatief beïnvloed door een aantal operaties „onder de streep”. Volgens de geactualiseerde prognoses van de diensten van de Commissie van de winter 2013 voor de nominale bbp-groei zal het primaire overheidssaldo uitkomen op een tekort van 395 miljoen EUR (2,4 % van het bbp) in 2013, een tekort van 678 miljoen EUR (4,3 % van het bbp) in 2014, een tekort van 344 miljoen EUR (2,1 % van het bbp) in 2015 en een overschot van 204 miljoen EUR (1,2 % van het bbp) in 2016.

(9)

Om de financiële stabiliteit in Cyprus te bevorderen en — gelet op de sterke onderlinge banden — om de financiële stabiliteit in de eurozone in haar geheel te vrijwaren moet de weerbaarheid op lange termijn van de Cypriotische banksector worden bevorderd. Momenteel wordt de Cypriotische banksector fors afgeslankt en geherstructureerd. Het huis van afgevaardigden heeft wetgeving aangenomen voor de invoering van een algemeen kader voor herstel en afwikkeling van kredietinstellingen. Aan de hand van dat nieuwe kader is de Cypriotische banksector onmiddellijk en op grote schaal afgeslankt. Om de liquiditeit van de Cypriotische banksector te vrijwaren zijn tijdelijke administratieve maatregelen ingevoerd, met inbegrip van controle op het kapitaalverkeer.

(10)

Het doorvoeren van algemene en verstrekkende hervormingen op financieel, budgettair en structureel gebied moet de houdbaarheid van de Cypriotische overheidsschuld op middellange termijn veiligstellen.

(11)

De Commissie zal in overleg met de ECB, en waar nodig, met het IMF, op gezette tijden toezicht houden op de nauwgezette tenuitvoerlegging van het macro-economisch aanpassingsprogramma van Cyprus, door middel van inspecties en regelmatige driemaandelijkse verslaggeving door de Cypriotische autoriteiten.

(12)

Gedurende de hele uitvoering van het alomvattende beleidspakket van Cyprus dient de Commissie op specifieke gebieden aanvullend beleidsadvies en technische bijstand te verstrekken.

(13)

De Cypriotische autoriteiten moeten in overeenstemming met de bestaande nationale regels en praktijken met de sociale partners en met de organisaties van het maatschappelijke middenveld overleg plegen om het macro-economisch aanpassingsprogramma voor te bereiden, uit te voeren, te begeleiden en te evalueren.

(14)

Elke vorm van financiële bijstand aan Cyprus, die bedoeld is om de beleidsmaatregelen overeenkomstig het macro-economisch aanpassingsprogramma verder ten uitvoer te leggen, moet in overeenstemming zijn met de wetgeving en het beleid van de Unie, en met name met het economische governancekader van de Unie. Elke interventie ter ondersteuning van financiële instellingen moet worden uitgevoerd in overeenstemming met de mededingingsregels van de Europese Unie. De Commissie zal ervoor zorgen dat de maatregelen die in het kader van de gevraagde financiële bijstand van het ESM in een memorandum van overeenstemming worden neergelegd, volledig in overeenstemming zijn met dit besluit,

a)

zorgen voor nauwlettend toezicht op de liquiditeitspositie van de banken. Er wordt nauwlettend toegezien op de naleving van de recent ingevoerde tijdelijke beperkingen van het vrije verkeer van kapitaal (onder meer begrenzingen van geldopnemingen, elektronische betalingen en overdrachten naar het buitenland). Het beoogde doel is dat de controles zolang blijven duren als strikt noodzakelijk is om ernstige en onmiddellijke risico’s voor de financiële stabiliteit te voorkomen. De middellangetermijnfinanciering en de kapitaalplannen van binnenlandse banken die afhankelijk zijn van centralebankfinanciering of overheidssteun ontvangen, moeten op realistische wijze rekening houden met de versnelde afbouw van de schuldhefboom in de banksector en moeten de afhankelijkheid van leningen van de centrale banken verminderen, terwijl ook gedwongen verkopen van activa en kredietschaarste moeten worden voorkomen. De voorschriften inzake minimale liquiditeitsvereisten worden aangepast om buitensporige concentratie van emittenten in de toekomst te voorkomen;

b)

een onafhankelijke waardering van de activa van de Bank of Cyprus en de Cyprus Popular Bank opstellen en de activiteiten van de Cyprus Popular Bank zo spoedig mogelijk in de Bank of Cyprus onderbrengen. De waardering wordt zo snel mogelijk afgerond zodat de depositoruil bij de Bank of Cyprus kan worden voltooid;

c)

de nodige regelgeving vaststellen met betrekking tot de verhoging van de minimale Tier 1-kernkapitaalratio tot 9 % tegen het einde van 2013;

d)

stappen ondernemen om de kosten van de herstructurering van de banken voor de belastingbetaler te minimaliseren. Ondergekapitaliseerde commerciële en coöperatieve kredietinstellingen moeten zoveel mogelijk kapitaal aantrekken van particuliere bronnen, voordat steunmaatregelen van de overheid worden verleend. Elk plan voor herstructurering wordt uitdrukkelijk goedgekeurd volgens de staatssteunregels voordat de steunmaatregel wordt toegekend. Commerciële en coöperatieve kredietinstellingen met een tekort aan kapitaal mogen, wanneer andere maatregelen niet volstaan, vragen om herkapitalisatiesteun van de staat conform de procedures voor staatssteun;

e)

zorgen voor de invoering van een kredietregister, de herziening en aanpassing, indien nodig, van het bestaande toezicht- en regelgevingskader inzake de voorwaarden waaronder wordt geleend, alsook de wijze van beheer, en de vaststelling van wetgeving ter verbetering van het bestuur van commerciële banken;

f)

de governance van de banken versterken, onder meer door een verbod op kredietverlening aan onafhankelijke leden van het bestuur of verbonden partijen;

g)

oninbare leningen zoveel mogelijk terugvorderen en tegelijkertijd de stimulansen voor strategische wanbetaling door kredietnemers zoveel mogelijk beperken. Daartoe worden onder meer beperkingen op uitwinningen van onderpand versoepeld en oninbare leningen naar behoren gecontroleerd en beheerd. De centrale bank van Cyprus verstrekt richtsnoeren om alle leningen waarvoor de betalingsachterstand meer dan 90 dagen bedraagt, als „oninbaar”te classificeren;

h)

het toezicht- en regelgevingskader voor coöperatieve kredietinstellingen gelijkschakelen met dat voor commerciële banken;

i)

de leefbaarheid van coöperatieve kredietinstellingen verifiëren en in samenwerking met de Commissie, de ECB en het IMF een strategie ontwikkelen voor de toekomstige structuur, werking en levensvatbaarheid van de sector van coöperatieve kredietinstellingen. De tenuitvoerlegging van die strategie moet voltooid zijn tegen medio 2015;

j)

het toezicht op de schuldenlast van particulieren en huishoudens aanscherpen en een kader opstellen voor doelgerichte herstructurering van schulden van de particuliere sector om nieuwe leningen te vergemakkelijken en kredietbeperkingen te verminderen;

k)

het kader voor de strijd tegen witwassen van geld verder ontwikkelen en zorgen voor volledige transparantie van de entiteit (rechtspersonen en andere wettelijke regelingen, zoasl trusts), volgens de beste praktijken;

l)

verplicht toezicht op basis van het niveau van kapitalisatie invoeren;

m)

stress-testen integreren in het regelmatig uit te voeren extern bankentoezicht; en

n)

een uniform systeem voor gegevensrapportering voor banken en kredietinstellingen invoeren.

a)

aan de uitgavenzijde voorziet de begroting in een vermindering van de uitgaven voor huisvestingsprogramma’s met ten minste 36 miljoen EUR, een verdere trapsgewijze verlaging van de salarissen in de overheidssector en de stroomlijning van een aantal sociale uitkeringen;

b)

aan de inkomstenzijde omvatten de aanvullende maatregelen een verhoging van de vastgoedbelasting, het wettelijke tarief van de vennootschapsbelasting, het tarief van de belasting op rente, de bankheffing en de retributies voor openbare diensten;

c)

een hervorming van het belastingstelsel voor motorvoertuigen op basis van milieuvriendelijke criteria om extra inkomsten te verkrijgen;

d)

maatregelen om de uitgaven voor gezondheidszorg te beheersen en de efficiëntie in de gezondheidssector te verbeteren door de doeltreffendheid, het concurrentievermogen en de kostenefficiëntie van de openbare ziekenhuizen te verhogen. Daarnaast voert Cyprus een stelsel van medebetaling in voor een beperkt aantal medische diensten en farmaceutische producten; en

e)

de volledige uitvoering van de consolidatiemaatregelen die sinds december 2012 zijn vastgesteld.

a)

aan de uitgavenzijde voorziet de begroting in: een vermindering van de totale uitgaven voor sociale overdrachten door een doelgerichtere aanwending ervan, hetgeen ten minste 28,5 miljoen EUR moet opbrengen; een verdere vermindering van de ambtenarensalarissen en van de salarissen in de overheidssector in ruimere zin; de invoering van een bijdrage in het abonnement voor openbaar vervoer voor studenten en gepensioneerden; en structurele hervormingen in de onderwijssector om de uitgaven voor salarissen te verminderen; en

b)

aan de inkomstenzijde voorziet de begroting van 2014 in: een verlenging van de tijdelijke bijdrage op hoge inkomens van werknemers in de openbare en particuliere sector tot 31 december 2016; verhogingen van de btw; verhogingen van de accijnzen; en een verhoging van de bijdragen in het algemene socialezekerheidsstelsel.

a)

hervormingen van het algemene stelsel en het stelsel van overheidspensioenen om het pensioenstelsel op een duurzaam pad te brengen en tegelijkertijd de toereikendheid van de pensioenen te verzekeren. Indien noodzakelijk worden de hervormingen verder versterkt;

b)

beheersing van de groei van de medische uitgaven om de houdbaarheid van de financiering en de efficiëntie van de openbare gezondheidszorg te versterken;

c)

een verbetering van de efficiëntie van de overheidsuitgaven en van het begrotingsproces door middel van een doeltreffend begrotingskader op middellange termijn als onderdeel van een verbeterd beheer van de overheidsfinanciën in volledige overeenstemming met Richtlijn 2011/85/EU van de Raad van 8 november 2011 tot vaststelling van voorschriften voor begrotingskaders van de lidstaten (3) en het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur binnen de Economische en Mmonetaire Unie, op 2 maart 2012 ondertekend in Brussel;

d)

vaststelling van een passend juridisch en institutioneel kader voor publiek-private partnerschappen dat conform de beste praktijken is opgezet;

e)

opstelling van een programma om te komen tot een gedegen stelsel van ondernemingsbestuur voor publieke en semi-publieke ondernemingen en uitvoering van een privatiseringsplan om de economische efficiëntie te verbeteren en de houdbaarheid van de schuld te herstellen;

f)

opstelling en uitvoering van een algemeen hervormingsplan om de efficiëntie en doeltreffendheid van de inning en het beheer van de belastingen te verbeteren, onder meer door maatregelen om de volledige en tijdige toepassing van wetten en normen met betrekking tot internationale samenwerking op het gebied van belastingen en uitwisseling van informatie hierover te verzekeren;

g)

hervorming van de vastgoedbelastingsregeling;

h)

hervorming van de overheidsadministratie om de werking en de kostenefficiëntie ervan te verbeteren, met name door herziening van de omvang, de arbeidsvoorwaarden en de functionele organisatie van de overheidsdienst met de bedoeling het efficiënt gebruik van overheidsmiddelen en een kwaliteitsvolle dienstverlening aan de bevolking te verzekeren; en

i)

hervormingen van de algemene structuur en het niveau van de sociale uitkeringen, om te komen tot een efficiënt gebruik van middelen en te zorgen voor een passend evenwicht tussen sociale bijstand en stimulansen om aan het werk te gaan.

a)

een plan voor aanleg van de vereiste infrastructuur voor de exploitatie van gas;

b)

een ontwerp van regelgevingskader en marktordening voor de energiesector en de gasuitvoer; en

c)

een plan voor de invoering van een institutioneel kader voor het beheer van koolwaterstoffen, met inbegrip van een reservefonds, dat de overheidsinkomsten uit offshorewinning van gas ontvangt en beheert en dat wordt opgericht op basis van internationaal erkende beste praktijken.