61984J0209

1 . PREJUDICIELE VRAGEN - BEVOEGDHEID VAN HOF - ONNAUWKEURIGE BESCHRIJVING VAN NATIONAAL RECHT IN VERWIJZINGSVONNIS - BESTAAN VAN INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN DIE VAN INVLOED KUNNEN ZIJN OP BEOORDELING VAN NATIONALE BEPALINGEN VANUIT GEMEENSCHAPSRECHTELIJK OOGPUNT - NIET RELEVANT

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 177 )

2 . VERVOER - LUCHTVERVOER - TOEPASSELIJKHEID VAN ALGEMENE VERDRAGSREGELS - MEDEDINGINGSREGELS - DAARONDER BEGREPEN

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 3 , SUB F , 74 , 84 EN 85 - 90 )

3 . MEDEDINGING - GEMEENSCHAPSREGELS - TOEPASSING - BEVOEGDHEID VAN LID-STATEN - AUTORITEITEN VAN LID-STATEN - BEGRIP

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 88 )

4 . MEDEDINGING - GEMEENSCHAPSREGELS - UITVOERINGSBEPALINGEN , VASTGESTELD OP GROND VAN ARTIKEL 87 EEG-VERDRAG - ONTSTENTENIS - BEVOEGDHEID VAN NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIES - BEVOEGDHEID AFHANKELIJK VAN VASTSTELLING VAN INBREUK DOOR LID-STATEN OF COMMISSIE

( EEG-VERDRAG , ARTIKEL 85 - 89 )

5 . MEDEDINGING - GEMEENSCHAPSREGELS - VERPLICHTINGEN VAN LID-STATEN

( EEG-VERDRAG , ARTIKELEN 85 EN 86 )

6 . MEDEDINGING - GEMEENSCHAPSREGELS - VERPLICHTINGEN VAN LID-STATEN - GOEDKEURING VAN LUCHTVAARTTARIEVEN - ONVERENIGBAARHEID - VOORWAARDEN

( EEG-VERDRAG , ARTIKELEN 3 , SUB F , 5 , 85 , 87 , 88 EN 89 , LID 2 )

1 . AANGEZIEN DE PREJUDICIELE PROCEDURE NIET IS INGEVOERD VOOR DE UITLEGGING VAN NATIONALE WETTELIJKE OF BESTUURSRECHTELIJKE MAATREGELEN KAN HET HOF NIET TEN GEVOLGE VAN EVENTUELE ONNAUWKEURIGHEDEN IN DE IN HET VERWIJZINGSVONNIS GEGEVEN BESCHRIJVING VAN HET NATIONALE RECHT DE BEVOEGDHEID VERLIEZEN OM DE HEM GESTELDE PREJUDICIELE VRAAG TE BEANTWOORDEN .

HET BESTAAN VAN INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN DIE INVLOED KUNNEN HEBBEN OP DE BEOORDELING VANUIT GEMEENSCHAPSRECHTELIJK OOGPUNT VAN DE NATIONALE BEPALINGEN WAARVAN DE NATIONALE RECHTER OM TOEPASSING IS VERZOCHT , IS GEEN OMSTANDIGHEID WAARDOOR HET HOF DE HEM INGEVOLGE ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG TOEKOMENDE BEVOEGDHEID TOT UITLEGGING VAN DE RELEVANTE BEPALINGEN VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT VERLIEST .

2 . UIT DE BEWOORDINGEN VAN ARTIKEL 74 , BLIJKT DAT DE DOELSTELLINGEN VAN HET VERDRAG , MET INBEGRIP VAN HET IN ARTIKEL 3 , SUB F , GENOEMDE DOEL - TE WETEN DE INVOERING VAN EEN REGIME WAARDOOR WORDT GEWAARBORGD DAT DE MEDEDINGING BINNEN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT NIET WORDT VERVALST - , EVENEENS GELDEN VOOR DE VERVOERSECTOR .

NU HET VERDRAG GEEN ANDERSLUIDENDE BEPALINGEN BEVAT , MOET WORDEN AANGENOMEN , DAT DE VERDRAGSBEPALINGEN INZAKE DE MEDEDINGING , EN INZONDERHEID DIE VAN DE ARTIKELEN 85 TOT EN MET 90 , VAN TOEPASSING ZIJN OP DE VERVOERSECTOR .

WAT HET LUCHTVERVOER BETREFT , KAN ARTIKEL 84 EEG-VERDRAG NIET WORDEN UITGELEGD IN DIE ZIN , DAT DAARIN HET LUCHTVERVOER WORDT ONTTROKKEN AAN DE TOEPASSING VAN DE ALGEMENE REGELS VAN HET VERDRAG , MET INBEGRIP VAN DIE BETREFFENDE DE MEDEDINGING .

3 . HET BEGRIP ' ' AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN ' ' IN ARTIKEL 88 EEG-VERDRAG DOELT HETZIJ OP DE ADMINISTRATIEVE AUTORITEITEN WELKE IN DE MEESTE LID-STATEN BELAST ZIJN MET DE TOEPASSING VAN HET NATIONALE MEDEDINGINGSRECHT , BEHOUDENS DE CONTROLE OP DE WETTIGHEID DOOR DE BEVOEGDE RECHTERLIJKE INSTANTIES , HETZIJ OP DE RECHTERLIJKE INSTANTIES WAARAAN IN ANDERE LID-STATEN DEZELFDE TAAK IN HET BIJZONDER IS OPGEDRAGEN .

VAT MEN DIT BEGRIP ALDUS OP , DAN VALLEN DAARONDER NIET DE STRAFRECHTERS DIE TOT TAAK HEBBEN DE BESTRAFFING VAN WETSOVERTREDINGEN TE VERZEKEREN .

4 . DE ARTIKELEN 88 EN 89 EEG-VERDRAG KUNNEN NIET EEN ZO VOLLEDIGE TOEPASSING VAN ARTIKEL 85 VERZEKEREN , DAT UIT HUN ENKELE BESTAAN MAG WORDEN GECONCLUDEERD TOT EEN VOLLEDIGE TOEPASSELIJKHEID VAN DIT ARTIKEL VANAF DE INWERKINGTREDING VAN HET VERDRAG .

HIERUIT VOLGT , DAT WANNEER DE BEVOEGDE AUTORITEITEN NIET KRACHTENS ARTIKEL 88 HEBBEN BESLIST DAT EEN BEPAALDE TARIEFAFSPRAAK TUSSEN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 1 , VERBODEN IS EN DAT KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 3 , TER ZAKE GEEN ONTHEFFING KAN WORDEN VERLEEND , OF WANNEER DE COMMISSIE GEEN BESCHIKKING KRACHTENS ARTIKEL 89 , LID 2 , HEEFT GEGEVEN WAARIN ZIJ MET BETREKKING TOT EEN DERGELIJKE AFSPRAAK EEN INBREUK OP ARTIKEL 85 , LID 1 , VASTSTELT , EEN NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIE DIE NIET KAN WORDEN BESCHOUWD ALS EEN NATIONALE AUTORITEIT IN DE ZIN VAN ARTIKEL 88 , INZONDERHEID OM REDENEN VERBAND HOUDENDE MET DE NALEVING VAN HET ALGEMENE BEGINSEL VAN DE RECHTSZEKERHEID NIET UIT EIGEN BEWEGING DE ONVERENIGBAARHEID VAN BEDOELDE TARIEFAFSPRAAK MET ARTIKEL 85 , LID 1 , KAN VASTSTELLEN .

WANNEER DE BEVOEGDE NATIONALE OF COMMUNAUTAIRE AUTORITEITEN ECHTER EEN DERGELIJKE INBREUK OP ARTIKEL 85 , LID 1 , HEBBEN VASTGESTELD , DIENEN DE NATIONALE RECHTERS DAARUIT ALLE CONSEQUENTIES TE TREKKEN , MET INBEGRIP VAN DE IN ARTIKEL 85 , LID 2 , BEDOELDE NIETIGHEID VAN RECHTSWEGE .

5 . WELISWAAR BETREFFEN DE ARTIKELEN 85 EN 86 EEG-VERDRAG DE GEDRAGINGEN VAN ONDERNEMINGEN EN NIET DE WETTELIJKE OF BESTUURSRECHTELIJKE MAATREGELEN VAN DE LID-STATEN ; NOCHTANS LEGT HET VERDRAG DE LID-STATEN DE VERPLICHTING OP GEEN MAATREGELEN TE NEMEN OF TE HANDHAVEN WELKE DIE BEPALINGEN HUN NUTTIG EFFECT KUNNEN ONTNEMEN . DIT IS MET NAME HET GEVAL , WANNEER EEN LID-STAAT MET ARTIKEL 85 STRIJDIGE MEDEDINGSREGELINGEN STIMULEERT OF DE GEVOLGEN DAARVAN VERSTERKT .

6 . HET IS IN STRIJD MET DE INGEVOLGE ARTIKEL 5 EEG-VERDRAG , JUNCTIS DE ARTIKELEN 3 , SUB F , EN 85 , MET NAME LID 1 , EEG-VERDRAG OP DE LID-STATEN RUSTENDE VERPLICHTINGEN , OM LUCHTVAARTTARIEVEN GOED TE KEUREN EN DUSDOENDE DE WERKING ERVAN TE VERSTERKEN , WANNEER , BIJ ONTSTENTENIS VAN EEN DOOR DE RAAD OP GROND VAN ARTIKEL 87 VASTGESTELDE REGELING , IN DE VORM EN VOLGENS DE PROCEDURES GENOEMD IN ARTIKEL 88 OF ARTIKEL 89 , LID 2 , WORDT VASTGESTELD DAT DIE TARIEVEN HET RESULTAAT ZIJN VAN EEN OVEREENKOMST , EEN BESLUIT VAN EEN ONDERNEMINGSVERENIGING OF EEN MET ARTIKEL 85 STRIJDIGE ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGING .

IN DE GEVOEGDE ZAKEN 209-213/84 ,

BETREFFENDE EEN VERZOEK AAN HET HOF KRACHTENS ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG VAN HET TRIBUNAL DE POLICE TE PARIJS , IN DE ALDAAR DIENENDE STRAFZAKEN

TEGEN

1 ) L . ASJES E.A .,

2 ) A . GRAY E.A .,

3 ) A . GRAY E.A .,

4 ) J . MAILLOT E.A .,

5 ) L . LUDWIG E.A .,

OM EEN PREJUDICIELE BESLISSING OVER DE UITLEGGING VAN DE ARTIKELEN 84 , LID 2 , EN 85 E.V . EEG-VERDRAG ,

1 BIJ VIJF VONNISSEN VAN 2 MAART 1984 , INGEKOMEN TEN HOVE OP 17 AUGUSTUS 1984 , HEEFT HET TRIBUNAL DE POLICE TE PARIJS KRACHTENS ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG EEN PREJUDICIELE VRAAG GESTELD OVER DE UITLEGGING VAN EEN AANTAL BEPALINGEN VAN HET EEG-VERDRAG TEN EINDE HEM IN STAAT TE STELLEN TE ONDERZOEKEN OF DE IN HET FRANSE RECHT VOORZIENE GOEDKEURINGSPROCEDURE VOOR LUCHTVAARTTARIEVEN VERENIGBAAR IS MET DEZE BEPALINGEN .

2 DEZE VRAAG IS GEREZEN IN HET KADER VAN EEN AANTAL STRAFZAKEN TEGEN DIRECTEUREN VAN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN EN REISBUREAUS , AAN WIE WORDT TELASTEGELEGD DAT ZIJ IN STRIJD MET DE ARTIKELEN L 330-3 , R 330-9 EN R 330-15 VAN DE FRANSE CODE DE L ' AVIATION CIVILE BIJ DE VERKOOP VAN VLIEGBILJETTEN TARIEVEN HEBBEN TOEGEPAST DIE NIET TER GOEDKEURING WAREN VOORGELEGD AAN DE MINISTER VOOR BURGERLIJKE LUCHTVAART DAN WEL VAN DE GOEDGEKEURDE TARIEVEN AFWEKEN .

3 KRACHTENS VORENGENOEMD ARTIKEL L 330-3 MAG HET LUCHTVERVOER SLECHTS GESCHIEDEN DOOR ONDERNEMINGEN WAARAAN DOOR DE MINISTER VOOR BURGERLIJKE LUCHTVAART EEN VERGUNNING IS VERLEEND . DEZE ONDERNEMINGEN MOETEN BOVENDIEN HUN TARIEVEN TER GOEDKEURING VOORLEGGEN AAN DE MINISTER . ARTIKEL R 330-9 BEPAALT , WELKE GEGEVENS DAARTOE MOETEN WORDEN VERSTREKT . VOLGENS DE TWEEDE ALINEA VAN DIT ARTIKEL GELDEN DEZE BEPALINGEN OOK VOOR BUITENLANDSE ONDERNEMINGEN . KRACHTENS ARTIKEL R 330-15 KUNNEN OVERTREDINGEN VAN DEZE BEPALINGEN WORDEN GESTRAFT MET EEN GEVANGENISSTRAF VAN TIEN DAGEN TOT EEN MAAND EN/OF MET EEN GELDBOETE VAN 600 FF TOT 1 000 FF . DOOR EEN BESLUIT WAARBIJ HET DOOR EEN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ VOORGELEGDE TARIEF WORDT GOEDGEKEURD , WORDT DIT TARIEF DUS VERBINDEND VOOR ALLE ONDERNEMINGEN DIE VLIEGBILJETTEN VAN DEZE MAATSCHAPPIJ VERKOPEN VOOR HET TRAJECT WAARVOOR DE GOEDKEURING IS AANGEVRAAGD .

4 HET TRIBUNAL DE POLICE TE PARIJS , WAARBIJ DE STRAFZAKEN AANHANGIG ZIJN GEMAAKT , VROEG ZICH AF , OF DE REGELING , VERVAT IN BOVENGENOEMDE BEPALINGEN , VERENIGBAAR IS MET HET EEG-VERDRAG , EN MET NAME MET ARTIKEL 85 , LID 1 , EEG-VERDRAG , VOOR ZOVER IN BEDOELDE BEPALINGEN VOLGENS HET TRIBUNAL EEN ONDERLINGE AFSTEMMING TUSSEN DE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN WORDT INGEVOERD DIE IN STRIJD IS MET GENOEMD ARTIKEL . HET TRIBUNAL VERWIERP DAN OOK HET HIERTEGEN INGEBRACHTE ARGUMENT , DAT INGEVOLGE ARTIKEL 84 , LID 2 , ARTIKEL 85 NIET ZOU GELDEN VOOR HET LUCHTVERVOER ; HET WAS NAMELIJK VAN MENING DAT ARTIKEL 84 , LID 2 , ENKEL DE REGELING VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJK VERVOERBELEID IN DE BETROKKEN SECTOR OVERLAAT AAN EEN BESLUIT VAN DE RAAD , DOCH DEZE SECTOR OVERIGENS NIET AAN DE TOEPASSING VAN DE ANDERE VERDRAGSBEPALINGEN , INZONDERHEID ARTIKEL 85 , ONTTREKT .

5 IN VERBAND HIERMEE HEEFT DE NATIONALE RECHTER BESLOTEN DE BEHANDELING VAN DE ZAAK TE SCHORSEN EN DE ZAAK AAN HET HOF VOOR TE LEGGEN , ZODAT UITSPRAAK KAN WORDEN GEDAAN OVER DE VRAAG ' ' OF DE ARTIKELEN L 330-3 , R 330-9 EN R 330-15 VAN DE FRANSE CODE DE L ' AVIATION CIVILE IN OVEREENSTEMMING ZIJN MET HET GEMEENSCHAPSRECHT ' ' .

6 KRACHTENS ARTIKEL 20 VAN ' S HOFS STATUUT-EEG ZIJN SCHRIFTELIJKE OPMERKINGEN INGEDIEND DOOR NOUVELLES FRONTIERES SA ( IN DE ZAKEN 212 EN 213/84 ) EN DE NATIONALE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN AIR FRANCE EN KONINKLIJKE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ NV ( RESPECTIEVELIJK IN DE ZAKEN 212/84 EN 209/84 ), DOOR DE DRIE CIVIELRECHTELIJK AANSPRAKELIJKE PARTIJEN IN HET HOOFDGEDING , ALSOOK DOOR DE FRANSE REPUBLIEK , DE ITALIAANSE REPUBLIEK , HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN , HET VERENIGD KONINKRIJK EN DE COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN .

7 BIJ BESCHIKKING VAN 26 SEPTEMBER 1984 HEEFT HET HOF KRACHTENS ARTIKEL 43 VAN HET REGLEMENT VOOR DE PROCESVOERING BESLOTEN DE ZAKEN VOOR DE BEHANDELING EN HET ARREST TE VOEGEN .

A - DE BEVOEGDHEID VAN HET HOF OM DE PREJUDICIELE VRAAG TE BEANTWOORDEN

8 AIR FRANCE , KLM EN DE FRANSE EN ITALIAANSE REGERING HEBBEN ENIGE ARGUMENTEN AANGEVOERD TEGEN DE BEVOEGDHEID VAN HET HOF OM DE PREJUDICIELE VRAAG VAN DE NATIONALE RECHTER TE BEANTWOORDEN .

9 IN DE EERSTE PLAATS BETOGEN AIR FRANCE EN KLM , GESTEUND DOOR DE FRANSE REGERING , DAT EEN ANTWOORD VAN HET HOF OP DEZE VRAAG OVERBODIG IS , WAAR DE NATIONALE RECHTER IN DE VERWIJZINGSVONNISSEN EEN STANDPUNT HEEFT INGENOMEN OMTRENT DE TOEPASSELIJKHEID VAN ARTIKEL 85 OP HET LUCHTVERVOER ALSMEDE OMTRENT DE NIETIGHEID VOLGENS ARTIKEL 85 , LID 2 , VAN DE TARIEFAFSPRAKEN DIE TEN GRONDSLAG LIGGEN AAN DE IN DE HOOFDGEDINGEN BEDOELDE TARIEVEN .

10 IN DIT VERBAND ZIJ OPGEMERKT , DAT VOLGENS VASTE RECHTSPRAAK VAN HET HOF IN HET KADER VAN DE TAAKVERDELING TUSSEN DE NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIES EN HET HOF OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG , DE NATIONALE RECHTER MET VOLLE KENNIS HEEFT TE BEOORDELEN , OF DE IN HET VOOR HEM AANHANGIGE GESCHIL OPGEWORPEN RECHTSVRAGEN RELEVANT ZIJN EN OF EEN PREJUDICIELE UITSPRAAK NOODZAKELIJK IS OM VONNIS TE KUNNEN WIJZEN ( ZIE MET NAME HET ARREST VAN 14 . 2 . 1980 , ZAAK 53/79 , RIJKSDIENST VOOR WERKNEMERSPENSIOEN/DAMIANI , JURISPR . 1980 , BLZ . 273 ).

11 IN DE TWEEDE PLAATS BETOGEN AIR FRANCE EN KLM , DAT DE BESCHRIJVING VAN DE FRANSE WETTELIJKE REGELING IN DE VERWIJZINGSVONNISSEN ONJUISTHEDEN BEVAT , DAAR DE NATIONALE RECHTER GEEN REKENING HEEFT GEHOUDEN MET DE BEPALINGEN VAN DE TER ZAKE BESTAANDE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN .

12 OM TE BEGINNEN MOET ER OP WORDEN GEWEZEN , DAT DE PREJUDICIELE PROCEDURE VAN ARTIKEL 177 NIET IS INGEVOERD VOOR DE UITLEGGING VAN NATIONALE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN ( ZIE HET ARREST VAN 13 . 3 . 1984 , ZAAK 16/83 , PRANTL , JURISPR . 1984 , BLZ . 1299 ), ZODAT HET HOF NIET TEN GEVOLGE VAN EVENTUELE ONNAUWKEURIGHEDEN IN DE DOOR DE NATIONALE RECHTER IN HET VERWIJZINGSVONNIS GEGEVEN BESCHRIJVING VAN DE BETROKKEN NATIONALE REGELING DE BEVOEGDHEID KAN VERLIEZEN OM DE DOOR DEZE RECHTER GESTELDE PREJUDICIELE VRAAG TE BEANTWOORDEN .

13 WAT DE INVLOED BETREFT DIE DE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN OP HET GEBIED VAN DE BURGERLUCHTVAART ZOUDEN KUNNEN HEBBEN OP DE BEOORDELING VANUIT GEMEENSCHAPSRECHTELIJK OOGPUNT VAN NATIONALE BEPALINGEN ALS WAAROP DE NATIONALE RECHTER IN DE ONDERHAVIGE DOELT , ZIJ OPGEMERKT DAT HET BESTAAN VAN DEZE OVEREENKOMSTEN NIET EEN OMSTANDIGHEID IS WAARDOOR HET HOF DE HEM INGEVOLGE ARTIKEL 177 EEG-VERDRAG TOEKOMENDE BEVOEGDHEID TOT UITLEGGING VAN DE RELEVANTE BEPALINGEN VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT VERLIEST .

14 IN DE DERDE PLAATS MERKEN AIR FRANCE , KLM EN DE ITALIAANSE REPUBLIEK OP , DAT DE NATIONALE RECHTER NIET AANGEEFT AAN WELKE BEPALINGEN VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT HET HOF DE BESTREDEN FRANSE WETTELIJKE REGELING MOET TOETSEN .

15 BIJ LEZING VAN DE VERWIJZINGSVONNISSEN BLIJKT DE VRAAG ECHTER GESTELD MET BETREKKING TOT DE VERDRAGSBEPALINGEN INZAKE DE MEDEDINGING .

16 ZODOENDE DIENEN DE AANGEVOERDE ARGUMENTEN VOLGENS WELKE HET HOF NIET BEVOEGD ZOU ZIJN OM DE DOOR DE NATIONALE RECHTER IN DE ONDERHAVIGE ZAKEN GESTELDE PREJUDICIELE VRAAG TE BEANTWOORDEN , TE WORDEN VERWORPEN .

17 DEZE VRAAG MOET EVENWEL ALDUS WORDEN OPGEVAT , DAT DE NATIONALE RECHTER WIL VERNEMEN OF EN IN HOEVERRE HET IN STRIJD IS MET DE VERPLICHTINGEN DIE KRACHTENS DE ARTIKELEN 5 , 3 , SUB F , EN 85 , MET NAME LID 1 , EEG-VERDRAG , TER ZAKE VAN DE HANDHAVING VAN DE VRIJE MEDEDINGING OP DE GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT OP DE LID-STATEN RUSTEN , OM BEPALINGEN VAN EEN LID-STAAT TOE TE PASSEN , WAARBIJ VOOR DE LUCHTVAARTTARIEVEN EEN GOEDKEURINGSPROCEDURE WORDT INGEVOERD EN WAARBIJ OP HET NIET-TOEPASSEN VAN DE ALDUS GOEDGEKEURDE TARIEVEN SANCTIES , MET INBEGRIP VAN STRAFRECHTELIJKE SANCTIES , WORDEN GESTELD , WANNEER DEZE TARIEVEN HET RESULTAAT BLIJKEN TE ZIJN VAN EEN MET ARTIKEL 85 EEG-VERDRAG STRIJDIGE OVEREENKOMST , BESLUIT OF ONDERLINGE AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGING .

B - DE INTERNATIONALE REGELING VAN HET LUCHTVERVOER

18 VOOR EEN BETER BEGRIP VAN DE JURIDISCHE CONTEXT VAN DE FRANSE WETGEVING WAARNAAR DE FRANSE RECHTER VERWIJST , HEEFT DE FRANSE REGERING IN HAAR SCHRIFTELIJKE OPMERKINGEN HET ALGEMENE KADER VAN DE BESTAANDE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN OP HET GEBIED VAN DE BURGERLUCHTVAART UITEENGEZET . TE DEZEN NOEMDE ZIJ DE BASISOVEREENKOMST INZAKE DE BURGERLUCHTVAART , GETEKEND TE CHICAGO OP 7 DECEMBER 1944 ( VERDRAG VAN CHICAGO , UNTS , DEEL 15 , BLZ . 295 ), ALSOOK ALLE ANDERE DAARVAN AFGELEIDE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN .

19 ARTIKEL 6 VAN HET VERDRAG VAN CHICAGO LUIDT ALS VOLGT : ' ' GEEN GEREGELDE INTERNATIONALE LUCHTDIENST MAG WORDEN GEEXPLOITEERD OVER OF TOT IN HET GRONDGEBIED VAN EEN VERDRAGSLUITENDE STAAT ANDERS DAN MET DE BIJZONDERE TOESTEMMING OF VERGUNNING VAN DIE STAAT EN OVEREENKOMSTIG DE VOORWAARDEN VERBONDEN AAN EEN ZODANIGE TOESTEMMING OF VERGUNNING . ' ' HET VERDRAG BEVAT GEEN BEPALINGEN INZAKE DE TARIEVEN , DAAR DE VERDRAGSLUITENDE STATEN TER ZAKE GEEN OVEREENSTEMMING KONDEN BEREIKEN .

20 OP GROND VAN GENOEMD ARTIKEL 6 , DAT HET BEGINSEL DAT IEDERE STAAT DE SOEVEREINITEIT HEEFT OVER HET LUCHTRUIM BOVEN ZIJN GRONDGEBIED BEKRACHTIGT , IS EEN NET VAN BILATERALE OVEREENKOMSTEN GESLOTEN , WAARBIJ DE STATEN GOEDKEURING VERLENEN VOOR DE INSTELLING VAN EEN OF MEER LUCHTLIJNEN TUSSEN HUN GRONDGEBIEDEN .

21 IN EEN AANTAL BILATERALE OVEREENKOMSTEN , DIE ZIJN OPGESTELD VOLGENS ALGEMEEN GEBRUIKTE MODELLEN , ZOALS DE ZOGENAAMDE BERMUDA II-OVEREENKOMST VAN 13 JULI 1977 , TUSSEN DE VERENIGDE STATEN EN HET VERENIGD KONINKRIJK , WORDEN DE TOEGESTANE ROUTES EN DE LANDINGSPLAATSEN IN DE BETROKKEN LANDEN VASTGESTELD EN WORDT BEPAALD , DAT ELKE OVEREENKOMSTSLUITENDE STAAT DE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN AANWIJST DIE BEVOEGD ZIJN DE IN BEDOELDE OVEREENKOMST VERLEENDE RECHTEN UIT TE OEFENEN . DEZE OVEREENKOMSTEN WAARBORGEN DAT ALLE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN WAARAAN VERGUNNING IS VERLEEND , DEZE ROUTES ONDER DEZELFDE VOORWAARDEN KUNNEN EXPLOITEREN . VOORTS BEPALEN DEZE OVEREENKOMSTEN , DAT DE LUCHTVAARTTARIEVEN WORDEN VASTGESTELD DOOR DE MAATSCHAPPIJEN WAARAAN VERGUNNING IS VERLEEND OM DE IN DE BETROKKEN OVEREENKOMST GENOEMDE ROUTES TE EXPLOITEREN . VERVOLGENS WORDEN DEZE TARIEVEN TER GOEDKEURING VOORGELEGD AAN DE AUTORITEITEN VAN DE OVEREENKOMSTSLUITENDE STATEN . IN DIT TYPE BILATERALE OVEREENKOMSTEN GEVEN DE OVEREENKOMSTSLUITENDE STATEN ER EVENWEL UITDRUKKELIJK DE VOORKEUR AAN DAT DE TARIEVEN DOOR DE MAATSCHAPPIJEN WAARAAN VERGUNNING IS VERLEEND , IN ONDERLING OVERLEG WORDEN VASTGESTELD EN DAT DAAROVER , ZO MOGELIJK , WORDT ONDERHANDELD IN HET KADER VAN DE INTERNATIONAL AIR TRANSPORT ASSOCIATION ( IATA ).

22 DE IATA IS EEN PRIVAATRECHTELIJKE VERENIGING DIE TIJDENS EEN CONFERENTIE TE HAVANA IN APRIL 1945 DOOR DE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN IS OPGERICHT . ALS EEN VAN HAAR ACTIVITEITEN BIEDT ZIJ DE MAATSCHAPPIJEN DIE ROUTES IN EENZELFDE GEBIED EXPLOITEREN , EEN STRUCTUUR WAARBINNEN ZIJ OP ELKAAR AFGESTEMDE TARIEVEN KUNNEN VASTSTELLEN . DEZE TARIEVEN WORDEN VERVOLGENS OVEREENKOMSTIG DE VOORSCHRIFTEN VAN DE VERSCHILLENDE BILATERALE OVEREENKOMSTEN AAN DE BETROKKEN STATEN TER GOEDKEURING VOORGELEGD .

23 TER ZAKE VAN DE VASTSTELLING VAN DE TARIEVEN IS EEN MET BOVENGENOEMDE BILATERALE OVEREENKOMSTEN VERGELIJKBARE REGELING VOORZIEN IN DE INTERNATIONALE OVEREENKOMST INZAKE DE PROCEDURE VOOR DE VASTSTELLING VAN TARIEVEN VOOR GEREGELDE LUCHTDIENSTEN , DIE OP 10 JULI 1967 TE PARIJS IN HET KADER VAN DE RAAD VAN EUROPA IS GESLOTEN EN DOOR EEN AANTAL LID-STATEN IS BEKRACHTIGD .

24 NA BESCHRIJVING VAN BOVENGENOEMD INTERNATIONAAL KADER , VERKLAARDE DE FRANSE REGERING , DAT DE FRANSE WETTELIJKE REGELING BINNEN DIT KADER IS VASTGESTELD . ZIJ HEEFT ECHTER NIET GESTELD , DAT BEDOELDE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN DE LID-STATEN DIE ZE HEBBEN ONDERTEKEND , VERPLICHTEN DE MEDEDINGINGSREGELS VAN HET EEG-VERDRAG NIET NA TE LEVEN .

25 DIT STANDPUNT VAN DE FRANSE REGERING WORDT IN GROTE LIJNEN GEDEELD DOOR DE ANDERE PARTIJEN DIE IN DE ONDERHAVIGE ZAKEN OPMERKINGEN HEBBEN INGEDIEND EN DIE EVENEENS HEBBEN GEWEZEN OP HET DOOR DE FRANSE REGERING BESCHREVEN INTERNATIONAAL KADER .

26 ZO GEZIEN STAAN DE DOOR DE FRANSE REGERING EN DE ANDERE PARTIJEN GENOEMDE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN NIET ERAAN IN DE WEG DAT HET HOF DE DOOR DE NATIONALE RECHTER GESTELDE VRAAG OOK TOETST AAN GEMEENSCHAPSBEPALINGEN WAARNAAR DEZE RECHTER VERWIJST .

C - DE TOEPASSELIJKHEID VAN DE MEDEDINGINGSREGELS VAN HET EEG-VERDRAG OP HET LUCHTVERVOER

27 VAT MEN DEZE VRAAG VAN DE NATIONALE RECHTER IN DE HIERVOOR AANGEGEVEN ZIN OP , DAT DIENT VOOR DE DOOR DE NATIONALE RECHTER GESTELDE VRAAG TE WORDEN UITGEMAAKT OF HET GEMEENSCHAPSRECHT UIT HOOFDE VAN ARTIKEL 5 EEG-VERDRAG VOOR DE LID-STATEN IN DE SECTOR LUCHTVERVOER VERPLICHTINGEN MEEBRENGT OP HET GEBIED VAN DE MEDEDINGING . HIERTOE MOET EERST WORDEN ONDERZOCHT , OF DE IN HET VERDRAG OPGENOMEN MEDEDINGINGSREGELS BIJ DE HUIDIGE STAND VAN HET GEMEENSCHAPSRECHT VAN TOEPASSING ZIJN OP DE ONDERNEMINGEN DIE TOT DEZE SECTOR BEHOREN .

28 ALS EERSTE IS TE DEZEN VAN BELANG ARTIKEL 84 , DE SLOTBEPALING VAN TITEL IV VAN HET EERSTE DEEL VAN HET EEG-VERDRAG , BETREFFENDE HET VERVOER .

29 DIT ARTIKEL LUIDT ALS VOLGT :

' ' 1 ) DE BEPALINGEN VAN DEZE TITEL ZIJN VAN TOEPASSING OP HET VERVOER PER SPOOR , OVER DE WEG EN OVER DE BINNENWATEREN .

2 ) DE RAAD KAN MET EENPARIGHEID VAN STEMMEN BESLUITEN OF , IN HOEVERRE EN VOLGENS WELKE PROCEDURE , PASSENDE BEPALINGEN VOOR DE ZEEVAART EN DE LUCHTVAART ZULLEN WORDEN GENOMEN . ' '

30 IN HUN SCHRIFTELIJKE OPMERKINGEN BETOGEN NOUVELLES FRONTIERES , DE REGERING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN DE COMMISSIE , DAT DIT ARTIKEL DE TOEPASSELIJKHEID VAN DE VERDRAGSBEPALINGEN INZAKE DE MEDEDINGING , INZONDERHEID VAN ARTIKEL 85 , OP DE SECTOR LUCHTVERVOER NIET KAN UITSLUITEN .

31 IN DIT VERBAND VERWIJZEN ZIJ NAAR HET ARREST VAN 4 APRIL 1974 ( ZAAK 167/73 , COMMISSIE/FRANKRIJK , JURISPR . 1974 , BLZ . 359 ), WAARIN HET HOF HEEFT ERKEND DAT ARTIKEL 84 , LID 2 , DE TOEPASSING VAN HET EEG-VERDRAG OP DE IN DEZE BEPALINGEN GENOEMDE SOORTEN VERVOER GEENSZINS UITSLUIT , DOCH ALLEEN ZEGT DAT DE SPECIFIEKE BEPALINGEN VAN DE TITEL BETREFFENDE HET VERVOER DAAROP NIET VAN RECHTSWEGE VAN TOEPASSING ZULLEN ZIJN EN DAT DEZE SOORTEN VERVOER OP DEZELFDE VOET ALS DE ANDERE TAKKEN VAN VERVOER ONDERWORPEN BLIJVEN AAN DE ALGEMENE REGELS VAN HET VERDRAG .

32 TOT DEZE ALGEMENE REGELS VAN HET VERDRAG BEHOREN VOLGENS HEN OOK DE MEDEDINGINGSREGELS . DEZE ZOUDEN DERHALVE ONAFHANKELIJK VAN ENIG BESLUIT VAN DE RAAD ALS BEDOELD IN ARTIKEL 84 , LID 2 , VAN TOEPASSING MOETEN KUNNEN ZIJN OP HET LUCHTVERVOER .

33 DE FRANSE REPUBLIEK HULDIGT HET TEGENGESTELDE STANDPUNT .

34 ZIJ BETOOGT , DAT DE UITSPRAAK VAN HET HOF IN VOORNOEMD ARREST ENKEL SLOEG OP DE VOORSCHRIFTEN VAN HET TWEEDE DEEL VAN HET VERDRAG , INZAKE DE GRONDSLAGEN VAN DE GEMEENSCHAP , EN DUS NIET KAN WORDEN GETRANSPONEERD OP DE MEDEDINGINGSREGELS , VERVAT IN HET DERDE DEEL VAN HET VERDRAG , INZAKE HET BELEID VAN DE GEMEENSCHAP .

35 OPGEMERKT ZIJ , DAT VOLGENS ARTIKEL 74 , DE EERSTE BEPALING VAN DE TITEL OVER HET VERVOER , ' ' DE DOELSTELLINGEN VAN HET VERDRAG , WAT HET IN DEZE TITEL GEREGELDE ONDERWERP BETREFT , DOOR DE LID-STATEN WORDEN NAGESTREEFD IN HET KADER VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJK VERVOERBELEID ' ' .

36 UIT DE BEWOORDINGEN VAN DIT ARTIKEL BLIJKT REEDS , DAT DE DOELSTELLINGEN VAN HET VERDRAG , MET INBEGRIP VAN HET IN ARTIKEL 3 , SUB F , GENOEMDE DOEL - TE WETEN DE INVOERING VAN EEN REGIME WAARDOOR WORDT GEWAARBORGD DAT DE MEDEDINGING BINNEN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT NIET WORDT VERVALST - EVENEENS GELDEN VOOR DE VERVOERSECTOR .

37 INGEVOLGE ARTIKEL 61 EEG-VERDRAG WORDT HET VRIJE VERKEER VAN DE DIENSTEN OP HET GEBIED VAN HET VERVOER NIET GEREGELD DOOR DE BEPALINGEN VAN HET HOOFDSTUK INZAKE DE DIENSTEN , DOCH DOOR DE BEPALINGEN VOORKOMENDE IN DE TITEL BETREFFENDE HET GEMEENSCHAPPELIJK VERVOERBELEID . MITSDIEN HAD HET IN ARTIKEL 59 EEG-VERDRAG GESTELDE DOEL , TE WETEN DE GELEIDELIJKE OPHEFFING VAN DE BEPERKINGEN OP HET VRIJ VERRICHTEN VAN DIENSTEN BINNEN DE GEMEENSCHAP IN DE LOOP VAN DE OVERGANGSPERIODE , IN DE VERVOERSECTOR MOETEN WORDEN BEREIKT IN HET KADER VAN IN DE ARTIKELEN 74 EN 75 BEDOELDE GEMEENSCHAPPELIJKE BELEID .

38 DAARENTEGEN WORDT IN GEEN ENKELE ANDERE VERDRAGSBEPALING DE TOEPASSING VAN DE BETROKKEN BEPALING OP DE VERVOERSECTOR AFHANKELIJK GESTELD VAN DE TOTSTANDBRENGING VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJK BELEID OP DIT GEBIED .

39 WAT MET NAME DE MEDEDINGINGSREGELS BETREFT , WORDT IN ARTIKEL 77 BEPAALD , DAT MET HET VERDRAG VERENIGBAAR ZIJN ' ' DE STEUNMAATREGELEN DIE BEANTWOORDEN AAN DE BEHOEFTEN VAN DE COORDINATIE VAN HET VERVOER OF DIE OVEREENKOMEN MET DE VERGOEDING VAN BEPAALDE MET HET BEGRIP , OPENBARE DIENST ' VERBONDEN , VERPLICHTE DIENSTVERRICHTINGEN ' ' . HET IS DUIDELIJK , DAT EEN DERGELIJKE BEPALING ONDERSTELT , DAT DE VERDRAGSREGELS BETREFFENDE DE MEDEDINGING , WAARVAN DE BEPALINGEN BETREFFENDE STEUNMAATREGELEN VAN DE STATEN DEEL UITMAKEN , VAN TOEPASSING ZIJN OP DE VERVOERSECTOR , ONGEACHT OF IN DIE SECTOR EEN GEMEENSCHAPPELIJK VERVOERBELEID IS INGEVOERD .

40 VOORTS ZIJ OPGEMERKT , DAT WANNEER HET VERDRAG BEPAALDE ACTIVITEITEN AAN DE TOEPASSING VAN DE MEDEDINGINGSREGELS HEEFT WILLEN ONTTREKKEN , HET TER ZAKE EEN UITDRUKKELIJKE UITZONDERING HEEFT VOORZIEN . ZULKS IS HET GEVAL MET DE VOORTBRENGING VAN EN DE HANDEL IN LANDBOUWPRODUKTEN WAAROP DE MEDEDINGINGSREGELS KRACHTENS ARTIKEL 42 SLECHTS IN ZOVERRE VAN TOEPASSING ZIJN , ' ' ALS DOOR DE RAAD MET INACHTNEMING VAN DE IN ARTIKEL 39 VERMELDE DOELEINDEN ZAL WORDEN BEPAALD BINNEN HET RAAM VAN DE BEPALINGEN EN OVEREENKOMSTIG DE PROCEDURE VAN ARTIKEL 43 , LEDEN 2 EN 3 ' ' .

41 TER ZAKE VAN HET VERVOER KENT HET VERDRAG GEEN BEPALING DIE EVENALS ARTIKEL 42 DE TOEPASSING VAN DE MEDEDINGINGSREGELS UITSLUIT OF AFHANKELIJK STELT VAN EEN BESLUIT VAN DE RAAD .

42 MITSDIEN MOET WORDEN GECONCLUDEERD , DAT DE VERDRAGSREGELS BETREFFENDE DE MEDEDINGING , EN INZONDERHEID DIE VAN DE ARTIKELEN 85 TOT EN MET 90 , VAN TOEPASSING ZIJN OP DE VERVOERSECTOR .

43 WAT NU IN HET BIJZONDER HET LUCHTVERVOER BETREFT , MOET WORDEN VASTGESTELD , DAT REEDS UIT DE BEWOORDINGEN EN DE PLAATS IN HET VERDRAG VAN ARTIKEL 84 BLIJKT DAT HET ENKEL TEN DOEL HEEFT TER ZAKE VAN DE VERSCHILLENDE WIJZEN VAN VERVOER HET TOEPASSINGSGEBIED VAN DE ARTIKELEN 74 EN VOLGENDE AF TE BAKENEN ; DAARBIJ WORDT ONDERSCHEID GEMAAKT TUSSEN HET VERVOER PER SPOOR , OVER DE WEG EN OVER DE BINNENWATEREN , WAAROP ARTIKEL 84 , LID 1 , BETREKKING HEEFT , EN HET ZEE- EN LUCHTVERVOER , WAAROP ARTIKEL 84 , LID 2 , BETREKKING HEEFT .

44 IN VOORNOEMD ARREST VAN 4 APRIL 1974 HEEFT HET HOF MET BETREKKING TOT ARTIKEL 84 , LID 2 , VERKLAARD , DAT DOOR DEZE BEPALING , ZOLANG DE RAAD NIETS ANDERS HEEFT BESLOTEN , ENKEL HET ZEE- EN LUCHTVERVOER WORDT ONTTROKKEN AAN DE TOEPASSING VAN TITEL IV VAN HET TWEEDE DEEL VAN HET VERDRAG , BETREFFENDE HET GEMEENSCHAPPELIJK VERVOERBELEID .

45 HIERUIT VOLGT DAT HET LUCHTVERVOER OP DEZELFDE VOET ALS DE ANDERE TAKKEN VAN VERVOER ONDERWORPEN BLIJFT AAN DE ALGEMENE REGELS VAN HET VERDRAG , MET INBEGRIP VAN DIE BETREFFENDE DE MEDEDINGING .

D - DE GEVOLGEN VAN HET ONTBREKEN VAN EEN REGELING TOT TOEPASSING VAN DE ARTIKELEN 85 EN 86 EEG-VERDRAG IN DE SECTOR LUCHTVERVOER

46 IN HUN SCHRIFTELIJKE OPMERKINGEN BEKLEMTONEN AIR FRANCE EN KLM , EVENALS DE FRANSE , DE ITALIAANSE EN DE NEDERLANSE REGERING EN DE COMMISSIE , DAT VOOR DE SECTOR LUCHTVERVOER EEN REGELING ALS VOORZIEN IN ARTIKEL 87 THANS ONTBREEKT .

47 ONDER DEZE OMSTANDIGHEDEN ZIJN VOLGENS DE FRANSE EN DE ITALIAANSE REGERING DE AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN , BEDOELD IN ARTIKEL 88 EEG-VERDRAG , BEVOEGD OM DE ARTIKELEN 85 EN 86 OP DEZE SECTOR TOE TE PASSEN . DEZE AUTORITEITEN ZOUDEN OOK ONDER DE IN ARTIKEL 85 , LID 3 , VOORZIENE VOORWAARDEN ONTHEFFINGEN VAN HET VERBOD VAN ARTIKEL 85 , LID 1 , KUNNEN VERLENEN .

48 DE NEDERLANDSE REGERING IS EVENEENS VAN MENING DAT , NU UITVOERINGSMAATREGELEN TOT TOEPASSING VAN DE ARTIKELEN 85 EN 86 ONTBREKEN , HET OP DE WEG VAN DE IN ARTIKEL 88 BEDOELDE NATIONALE AUTORITEITEN , DOCH KRACHTENS ARTIKEL 89 OOK VAN DE COMMISSIE , LIGT OM DE NALEVING VAN DEZE BEPALINGEN TE VERZEKEREN . ZIJ BETOOGT DAT IN HET KADER VAN EEN PREJUDICIELE PROCEDURE ALS DE ONDERHAVIGE NIET KAN WORDEN VASTGESTELD OF EERSTGENOEMDE ARTIKELEN ZIJN GESCHONDEN .

49 DAARENTEGEN BELET HET ONTBREKEN VAN DE IN ARTIKEL 87 BEDOELDE UITVOERINGSMAATREGELEN VOLGENS DE COMMISSIE NIET , DAT DE NATIONALE RECHTER , IN VOORKOMEND GEVAL , WORDT GEVRAAGD OM ZICH UIT TE SPREKEN OVER DE VERENIGBAARHEID VAN EEN OVEREENKOMST OF EEN BEPAALDE GEDRAGING MET DE MEDEDINGINGSREGELS , DAAR DEZE REGELS RECHTSTREEKS WERKEN .

50 VOLGENS ARTIKEL 87 , LID 1 , STELT DE RAAD MET EENPARIGHEID VAN STEMMEN BINNEN EEN TERMIJN VAN DRIE JAAR , TE REKENEN VAN DE INWERKINGTREDING VAN HET EEG-VERDRAG , OF NADIEN MET GEKWALIFICEERDE MEERDERHEID VAN STEMMEN ' ' ALLE VERORDENINGEN OF RICHTLIJNEN VAST , DIENSTIG VOOR DE TOEPASSING VAN DE BEGINSELEN NEERGELEGD IN DE ARTIKELEN 85 EN 86 ' ' . BLIJKENS DE EERSTE OVERWEGING VAN DE PREAMBULE VAN VERORDENING NR . 17 VAN DE RAAD VAN 6 FEBRUARI 1962 ( PB 1962 , BLZ . 204 ) IS DE VASTSTELLING VAN DERGELIJKE VERORDENINGEN OF RICHTLIJNEN NOODZAKELIJK ' ' OM EEN REGIME IN TE VOEREN WAARDOOR WORDT GEWAARBORGD DAT DE MEDEDINGING BINNEN DE GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT NIET WORDT VERVALST ' ' EN OM ' ' ZORG TE DRAGEN DAT DE ARTIKELEN 85 EN 86 IN ONDERLING EVENWICHT EN IN DE LID-STATEN OP OVEREENKOMSTIGE WIJZE WORDEN TOEGEPAST ' ' .

51 OFSCHOON DE COMMISSIE EEN VOORSTEL IN DEZE ZIN HEEFT INGEDIEND ( PB 1982 , C 78 , BLZ . 2 ), HEEFT DE RAAD ECHTER TOT DUSVERRE VOOR HET LUCHTVERVOER NIET EEN DERGELIJKE REGELING VASTGESTELD . KRACHTENS VERORDENING NR . 141 VAN 26 NOVEMBER 1962 ( PB 1962 , BLZ . 2751 ) IS VERORDENING NR . 17 NAMELIJK NIET VAN TOEPASSING OP DEZE SECTOR , EN NADIEN IS EEN DERGELIJKE REGELING ALLEEN GETROFFEN VOOR HET VERVOER PER SPOOR , OVER DE WEG EN OVER DE BINNENWATEREN ( ZIE VERORDENING NR . 1017/68 VAN 19 . 7 . 1968 , PB 1968 , L 175 , BLZ . 1 ).

52 NU EEN REGELING , ALS VOORZIEN IN ARTIKEL 87 EEG-VERDRAG , ONTBREEKT , BLIJVEN DE ARTIKELEN 88 EN 89 VAN TOEPASSING .

53 ARTIKEL 88 LUIDT ALS VOLGT : ' ' TOT HET TIJDSTIP VAN INWERKINGTREDING VAN DE VOORSCHRIFTEN , OP GROND VAN ARTIKEL 87 VASTGESTELD , BESLISSEN DE AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN OVER DE TOELAATBAARHEID VAN MEDEDINGINGSREGELINGEN EN OVER HET MISBRUIK MAKEN VAN EEN MACHTSPOSITIE OP DE GEMEENSCHAPPELIJKE MARKT , IN OVEREENSTEMMING MET HUN NATIONALE RECHT EN DE IN ARTIKEL 85 , MET NAME LID 3 , EN IN ARTIKEL 86 NEERGELEGDE BEPALINGEN ' ' .

54 INGEVOLGE DIT ARTIKEL ZIJN HET DERHALVE DE ' ' AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN ' ' DIE , ZOLANG GEEN REGELING IN DE ZIN VAN ARTIKEL 87 IS VASTGESTELD , VERPLICHT ZIJN OM DE ARTIKELEN 85 , MET NAME LID 3 , EN 86 TOE TE PASSEN .

55 ZOALS HET HOF IN ZIJN ARREST VAN 30 JANUARI 1974 ( ZAAK 127/73 , BRT/SABAM , JURISPR . 1974 , BLZ . 51 ) HEEFT VERKLAARD , DOELT HET BEGRIP ' ' AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN ' ' IN ARTIKEL 88 HETZIJ OP DE ADMINISTRATIEVE AUTORITEITEN WELKE IN DE MEESTE LID-STATEN BELAST ZIJN MET DE TOEPASSING VAN HET NATIONALE MEDEDINGINGSRECHT , BEHOUDENS DE CONTROLE OP DE WETTIGHEID DOOR DE BEVOEGDE RECHTERLIJKE INSTANTIES , HETZIJ OP DE RECHTERLIJKE INSTANTIES WAARAAN IN ANDERE LID-STATEN DEZELFDE TAAK IN HET BIJZONDER IS OPGEDRAGEN .

56 VAT MEN HET BEGRIP ' ' AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN ' ' IN DE ZIN VAN ARTIKEL 88 ALDUS OP , DAN VALLEN DAARONDER NIET DE STRAFRECHTERS DIE TOT TAAK HEBBEN DE BESTRAFFING VAN WETSOVERTREDINGEN TE VERZEKEREN .

57 UIT DE STUKKEN IN DE ONDERHAVIGE ZAAK BLIJKT DAT MET BETREKKING TOT DE TARIEFAFSPRAKEN WAAROP DE STRAFVERVOLGING IN DE HOOFDGEDINGEN IS GEBASEERD , DOOR DE BEVOEGDE FRANSE AUTORITEITEN NIET KRACHTENS ARTIKEL 88 EEG-VERDRAG IS BESLIST OVER DE TOELAATBAARHEID VAN DEZE AFSPRAKEN IN HET LICHT VAN DE FRANSE MEDEDINGINGSBEPALINGEN OF VAN ARTIKEL 85 , MET NAME LID 3 . DE FRANSE REGERING ZELF HEEFT VERKLAARD , DAT EEN DERGELIJKE BESLISSING NIET IN DE GOEDKEURING VAN BEDOELDE TARIEVEN BESLOTEN KAN LIGGEN .

58 ARTIKEL 89 REGELT DE BEVOEGDHEDEN VAN DE COMMISSIE VOOR DE INWERKINGTREDING VAN DE BEPALINGEN VAN ARTIKEL 87 . DEZE OMVATTEN ONDER MEER DE BEVOEGDHEID OM , OP VERZOEK VAN EEN LID-STAAT OF AMBTSHALVE , EEN ONDERZOEK IN TE STELLEN NAAR ' ' DE GEVALLEN VAN VERMOEDELIJKE INBREUK OP ( DE ) ... BEGINSELEN ' ' VAN DE ARTIKELEN 85 EN 86 EN OM , INDIEN HAAR BLIJKT DAT INBREUK IS GEPLEEGD , PASSENDE MIDDELEN VOOR TE STELLEN OM ' ' DAARAAN EEN EIND TE MAKEN ' ' . WORDT AAN DEZE INBREUKEN GEEN EIND GEMAAKT , DAN KAN DE COMMISSIE KRACHTENS ARTIKEL 89 , LID 2 , DE INBREUK VASTSTELLEN ' ' IN EEN MET REDENEN OMKLEDE BESCHIKKING ' ' DIE KAN WORDEN BEKEND GEMAAKT , EN KAN ZIJ DE LID-STATEN MACHTIGEN ' ' DE NOODZAKELIJKE TEGENMAATREGELEN , WAARVAN ZIJ DE VOORWAARDEN EN DE WIJZE VAN TOEPASSING BEPALEN , TE TREFFEN OM DE TOESTAND TE VERHELPEN ' ' .

59 DE COMMISSIE HEEFT ECHTER NIET GESTELD , DAT ZIJ MET BETREKKING TOT BEDOELDE TARIEFAFSPRAKEN DE HAAR IN ARTIKEL 89 VERLEENDE BEVOEGDHEDEN EN MET NAME DE IN LID 2 BEDOELDE BEVOEGDHEID OM IN EEN MET REDENEN OMKLEDE BESCHIKKING EEN INBREUK OP ARTIKEL 85 VAST TE STELLEN , HEEFT UITGEOEFEND .

60 ONDER DEZE OMSTANDIGHEDEN DIENT MEN ZICH AF TE VRAGEN OF , BIJ GEBREKE VAN EEN DOOR DE RAAD OP GROND VAN ARTIKEL 87 VASTGESTELDE REGELING OF RICHTLIJN VOOR DE SECTOR LUCHTVERVOER , EEN NATIONALE RECHTER DIE NIET BEHOORT TOT DE IN ARTIKEL 88 BEDOELDE AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN , NIETTEMIN BEVOEGD IS OM IN HET KADER VAN GESCHILLEN ALS DE ONDERHAVIGE GESCHILLEN IN HET HOOFDGEDING VAST TE STELLEN , DAT EEN TARIEFAFSPRAAK TUSSEN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN IN STRIJD IS MET ARTIKEL 85 , WANNEER MET BETREKKING TOT DIE AFSPRAAK DOOR DE BEVOEGDE NATIONALE AUTORITEITEN GEEN BESLISSING , ALS BEDOELD IN ARTIKEL 88 IS GENOMEN , NOCH DOOR DE COMMISSIE EEN BESCHIKKING IS GEGEVEN , ALS BEDOELD IN ARTIKEL 89 , MET NAME LID 2 .

61 IN DIT VERBAND MOET ERAAN WORDEN HERINNERD DAT , ZOALS HET HOF REEDS HEEFT OVERWOGEN IN HET ARREST VAN 6 APRIL 1962 ( ZAAK 13/61 , BOSCH , JURISPR . 1962 , BLZ . 91 ), DE ARTIKELEN 88 EN 89 VAN HET VERDRAG NIET EEN ZO VOLLEDIGE TOEPASSING VAN ARTIKEL 85 VERZEKEREN , DAT UIT HUN ENKELE BESTAAN MAG WORDEN GECONCLUDEERD TOT EEN VOLLEDIGE TOEPASSELIJKHEID VAN DIT ARTIKEL VANAF DE INWERKINGTREDING VAN HET VERDRAG .

62 IN WERKELIJKHEID VOORZIET ARTIKEL 88 SLECHTS IN EEN BESLISSING VAN DE NATIONALE AUTORITEITEN OVER DE TOELAATBAARHEID VAN MEDEDINGINGSREGELINGEN , WANNEER DEZE OVEREENKOMSTIG DE NATIONALE REGELS OMTRENT HET MEDEDINGINGSRECHT TER GOEDKEURING AAN HEN WORDEN VOORGELEGD . ANDERZIJDS IS DE COMMISSIE KRACHTENS ARTIKEL 89 WEL BEVOEGD EVENTUELE INBREUKEN OP DE ARTIKELEN 85 EN 86 VAST TE STELLEN , DOCH NIET OM ONTHEFFINGEN IN DE ZIN VAN ARTIKEL 85 , LID 3 , TE VERLENEN .

63 ONDER DEZE OMSTANDIGHEDEN IS HET FEIT , DAT EEN MEDEDINGINGSREGELING ONDER HET TOEPASSINGSGEBIED VAN ARTIKEL 85 KAN VALLEN , OP ZICHZELF NIET VOLDOENDE OM HAAR ZONDER MEER ALS VERBODEN KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 1 , EN DERHALVE ALS VAN RECHTSWEGE NIETIG KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 2 , AAN TE MERKEN .

64 EEN DERGELIJKE CONCLUSIE ZOU NAMELIJK IN STRIJD ZIJN MET HET BEGINSEL VAN DE RECHTSZEKERHEID - EEN RECHTSNORM WELKE , ZOALS HET HOF IN BOVENGENOEMD ARREST-BOSCH HEEFT VERKLAARD , BIJ DE TOEPASSING VAN HET VERDRAG IN ACHT MOET WORDEN GENOMEN - , AANGEZIEN DAARDOOR BEPAALDE OVEREENKOMSTEN MET EEN VERBOD EN MET NIETIGHEID VAN RECHTSWEGE ZOUDEN WORDEN GETROFFEN , NOG VOORDAT DE MOGELIJKHEID HEEFT BESTAAN OM VAST TE STELLEN OF ARTIKEL 85 IN ZIJN GEHEEL OP DEZE OVEREENKOMST VAN TOEPASSING IS .

65 ZOALS HET HOF IN HET ARREST-BOSCH HEEFT VERKLAARD , MOET DUS WORDEN AANGENOMEN DAT TOT OP HET TIJDSTIP VAN DE INWERKINGTREDING VAN EEN VERORDENING OF RICHTLIJN TER UITVOERING VAN DE ARTIKELEN 85 EN 86 IN DE ZIN VAN ARTIKEL 87 , HET IN ARTIKEL 85 , LID 1 , BEDOELDE VERBOD ALSOOK DE IN ARTIKEL 85 , LID 2 , BEDOELDE NIETIGHEID VAN RECHTSWEGE SLECHTS INTREDEN MET BETREKKING TOT DE OVEREENKOMSTEN EN BESLUITEN TEN AANZIEN WAARVAN DE AUTORITEITEN VAN DE LID-STATEN OP GROND VAN ARTIKEL 88 VAN HET VERDRAG HEBBEN BESLIST , DAT ZIJ ONDER ARTIKEL 85 , LID 1 , VALLEN DOCH NIET VOOR EEN ONTHEFFING ALS BEDOELD IN ARTIKEL 85 , LID 3 , IN AANMERKING KOMEN , OF TEN AANZIEN WAARVAN DE COMMISSIE IS OVERGEGAAN TOT DE VASTSTELLING , BEDOELD IN ARTIKEL 89 , LID 2 .

66 DE COMMISSIE BETOOGT ECHTER , DAT DE IN HET ARREST-BOSCH ONTWIKKELDE BEGINSELEN NIET KUNNEN WORDEN UITGEBREID TOT MEDEDINGINGSREGELINGEN OP HET GEBIED VAN HET LUCHTVERVOER . VOLGENS DE COMMISSIE DOEN DE OMSTANDIGHEDEN DIE ZICH BIJ DIT ARREST VOORDEDEN - HET BETROF OVEREENKOMSTEN DIE VOOR DE INWERKINGTREDING VAN HET VERDRAG WAREN GESLOTEN EN KRACHTENS ARTIKEL 5 VAN VERORDENING NR . 17 MOESTEN WORDEN AANGEMELD EN BOVENDIEN BESTOND DE GENOEMDE VERORDENING REEDS TEN TIJDE VAN DE BEHANDELING VAN DEZE ZAAK - , NIET VOOR MET BETREKKING TOT DE MEDEDINGINGSREGELINGEN IN DE ONDERHAVIGE SECTOR .

67 DIT BETOOG KAN NIET WORDEN AANVAARD . DE IN HET ARREST-BOSCH ONTWIKKELDE BEGINSELEN BLIJVEN GELDEN , OOK WANNEER GEEN VERORDENING OF RICHTLIJN IN DE ZIN VAN ARTIKEL 87 IS VASTGESTELD EN DUS GEEN PROCEDURE IS VASTGESTELD VOOR DE TOEPASSING VAN ARTIKEL 85 , LID 3 .

68 WANNEER DE BEVOEGDE AUTORITEITEN NIET OP GROND VAN ARTIKEL 88 HEBBEN BESLIST DAT EEN BEPAALDE TARIEFAFSPRAAK TUSSEN LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 1 , VERBODEN IS EN DAT KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 3 , TER ZAKE GEEN ONTHEFFING KAN WORDEN VERLEEND , OF WANNEER DE COMMISSIE GEEN BESCHIKKING KRACHTENS ARTIKEL 89 , LID 2 , HEEFT GEGEVEN WAARIN ZIJ MET BETREKKING TOT EEN DERGELIJKE AFSPRAAK EEN INBREUK OP ARTIKEL 85 , LID 1 , VASTSTELT , KAN EEN NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIE ALS DIE WELKE ZICH IN DE ONDERHAVIGE HOOFDGEDINGEN TOT HET HOF HEEFT GEWEND , MITSDIEN NIET UIT EIGEN BEWEGING DE ONVERENIGBAARHEID VAN BEDOELDE TARIEFAFSPRAAK MET ARTIKEL 85 , LID 1 , VASTSTELLEN .

69 ZOLANG ER VOOR DE BETROKKEN SECTOR NOG GEEN REGELING ALS VOORZIEN IN ARTIKEL 87 IS GETROFFEN , DIENEN DE NATIONALE RECHTERS ECHTER , WANNEER HETZIJ OP INITIATIEF VAN DE NATIONALE AUTORITEITEN KRACHTENS ARTIKEL 88 , HETZIJ OP INITIATIEF VAN DE COMMISSIE KRACHTENS ARTIKEL 89 , LID 2 , EEN DERGELIJKE ONVERENIGBAARHEID IS VASTGESTELD , DAARUIT ALLE CONSEQUENTIES TE TREKKEN , EN DIENEN ZIJ OP BASIS DAARVAN KRACHTENS ARTIKEL 85 , LID 2 , MET NAME TOT DE NIETIGHEID VAN RECHTSWEGE VAN DE IN DEZE VASTSTELLING BEDOELDE TARIEFAFSPRAKEN TE CONCLUDEREN .

E - DE VERENIGBAARHEID VAN EEN NATIONALE GOEDKEURINGSPROCEDURE VOOR LUCHTVAARTTARIEVEN MET HET GEMEENSCHAPSRECHT

70 VOORTS MOET WORDEN ONDERZOCHT OF , EN IN HOEVERRE , HET IN STRIJD IS MET DE KRACHTENS ARTIKEL 5 , JUNCTIS DE ARTIKELEN 3 , SUB F , EN 85 VAN HET VERDRAG , OP DE LID-STATEN RUSTENDE VERPLICHTINGEN , OM TOEPASSING TE GEVEN AAN NATIONALE BEPALINGEN ALS DE DOOR DE NATIONALE RECHTER BEDOELDE , WAARIN VOOR DE LUCHTVAARTTARIEVEN EEN VERPLICHTE GOEDKEURINGSPROCEDURE WORDT VOORGESCHREVEN EN WAARIN SANCTIES - MET INBEGRIP VAN STRAFRECHTELIJKE SANCTIES - WORDEN GESTELD OP DE NIET-TOEPASSING VAN DE ALDUS GOEDGEKEURDE TARIEVEN , WANNEER BIJ ONTSTENTENIS VAN EEN VERORDENING OF RICHTLIJN IN DE ZIN VAN ARTIKEL 87 IN DE VORM EN VOLGENS DE PROCEDURE VAN ARTIKEL 88 OF ARTIKEL 89 , LID 2 , IS VASTGESTELD , DAT DIE TARIEVEN HET RESULTAAT ZIJN VAN EEN OVEREENKOMST , EEN BESLUIT VAN EEN ONDERNEMERSVERENIGING OF EEN ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGING , WELKE IN STRIJD ZIJN MET ARTIKEL 85 .

71 BLIJKENS VASTE RECHTSPRAAK VAN HET HOF BETREFFEN DE ARTIKELEN 85 EN 86 DE GEDRAGINGEN VAN ONDERNEMINGEN EN NIET DE WETTELIJKE OF BESTUURSRECHTELIJKE MAATREGELEN VAN DE LID-STATEN ; NOCHTANS LEGT HET VERDRAG DE LID-STATEN EVENEENS DE VERPLICHTING OP GEEN MAATREGELEN TE NEMEN OF TE HANDHAVEN WELKE DIE BEPALINGEN HUN NUTTIG EFFECT KUNNEN ONTNEMEN ( ARREST VAN 16 . 11 . 1977 , ZAAK 13/77 , INNO , JURISPR . 1977 , BLZ . 2115 ).

72 DIT IS MET NAME HET GEVAL , WANNEER EEN LID-STAAT MET ARTIKEL 85 STRIJDIGE MEDEDINGINGSREGELINGEN STIMULEERT OF DE GEVOLGEN DAARVAN VERSTERKT .

73 VOLGENS AIR FRANCE , KLM EN DE FRANSE REGERING ZIJN DE TARIEFAFSPRAKEN TUSSEN DE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN NIET EEN GEVOLG VAN DE OMSTANDIGHEID DAT ER IN FRANKRIJK EEN GOEDKEURINGSPROCEDURE BESTAAT , DOCH VLOEIEN ZIJ VOORT UIT BESLUITEN DIE DE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN UIT VERSCHILLENDE LANDEN IN HET KADER VAN DE IATA OF IN EEN VERGELIJKBAAR KADER VOLLEDIG ZELFSTANDIG HEBBEN GENOMEN .

74 DE REGERING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK EN DE COMMISSIE MENEN DAARENTEGEN , DAT DE NATIONALE BEPALINGEN INZAKE DE GOEDKEURING VAN DE LUCHTVAARTTARIEVEN OP ZICHZELF GEEN MAATREGEL VORMEN DIE DE ONDERNEMINGEN VERPLICHT OM ZICH AAN DE UIT ARTIKEL 85 VOORTVLOEIENDE VERPLICHTINGEN TE ONTTREKKEN , DOCH DAT DE SITUATIE ANDERS ZOU ZIJN , WANNEER DE NATIONALE AUTORITEITEN ZOUDEN VERLANGEN DAT DE MAATSCHAPPIJEN UITSLUITEND ONDERLING , BIJ VOORBEELD IN HET KADER VAN DE IATA OVEREENGEKOMEN TARIEVEN ZOUDEN VOORLEGGEN , DOCH ZOUDEN WEIGEREN ONAFHANKELIJK VOORGELEGDE TARIEVEN GOED TE KEUREN .

75 IN DIT VERBAND ZIJ OPGEMERKT , DAT DE VRAAG OF DE TOEPASSING VAN NATIONALE BEPALINGEN , ALS DOOR DE VERWIJZENDE RECHTER BEDOELD , VERENIGBAAR IS MET HET GEMEENSCHAPSRECHT MOET WORDEN ONDERZOCHT MET INACHTNEMING VAN DE AARD VAN DE TARIEVEN DIE HET VOORWERP ZIJN VAN DE GOEDKEURING , EN HUN VERENIGBAARHEID MET HET GEMEENSCHAPSRECHT .

76 WANNEER MET BETREKKING TOT DE AFSPRAKEN WAARBIJ DE LUCHTVAARTTARIEVEN WORDEN VASTGESTELD , DOOR DE NATIONALE AUTORITEITEN EEN BESLISSING IS GENOMEN , ALS BEDOELD IN ARTIKEL 88 , OF DOOR DE COMMISSIE EEN BESCHIKKING IS GEGEVEN , ALS BEDOELD IN ARTIKEL 89 , LID 2 , WAARBIJ WORDT VASTGESTELD DAT DEZE AFSPRAKEN ONVERENIGBAAR ZIJN MET ARTIKEL 85 , DAN IS HET IN STRIJD MET DE OP DE LID-STATEN RUSTENDE VERPLICHTINGEN OP HET GEBIED VAN DE MEDEDINGING OM DERGELIJKE TARIEVEN GOED TE KEUREN EN ZODOENDE DE WERKING ERVAN TE VERSTERKEN .

77 OP DE VRAAG VAN DE NATIONALE RECHTER MOET DERHALVE WORDEN GEANTWOORD , DAT HET IN STRIJD IS MET DE INGEVOLGE ARTIKEL 5 , EEG-VERDRAG , JUNCTIS DE ARTIKELEN 3 , SUB F , EN 85 , MET NAME LID 1 , OP DE LID-STATEN RUSTENDE VERPLICHTINGEN , OM LUCHTVAARTTARIEVEN GOED TE KEUREN EN DUSDOENDE DE WERKING ERVAN TE VERSTERKEN , WANNEER , BIJ ONTSTENTENIS VAN EEN DOOR DE RAAD OP GROND VAN ARTIKEL 87 VASTGESTELDE REGELING , IN DE VORM EN VOLGENS DE PROCEDURES GENOEMD IN ARTIKEL 88 OF ARTIKEL 89 , LID 2 , WORDT VASTGESTELD DAT DIE TARIEVEN HET RESULTAAT ZIJN VAN EEN OVEREENKOMST , EEN BESLUIT VAN EEN ONDERNEMERSVERENIGING OF EEN MET ARTIKEL 85 STRIJDIGE ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGING .

KOSTEN

78 DE KOSTEN DOOR DE FRANSE , DE ITALIAANSE , DE NEDERLANDSE EN DE BRITSE REGERING WEGENS INDIENING HUNNER OPMERKINGEN BIJ HET HOF GEMAAKT , KUNNEN NIET VOOR VERGOEDING IN AANMERKING KOMEN . TEN AANZIEN VAN DE PARTIJEN IN HET HOOFDGEDING IS DE PROCEDURE ALS EEN ALDAAR GEREZEN INCIDENT TE BESCHOUWEN , ZODAT DE NATIONALE RECHTERLIJKE INSTANTIE OVER DE KOSTEN HEEFT TE BESLISSEN .

HET HOF VAN JUSTITIE ,

UITSPRAAK DOENDE OP DE DOOR HET TRIBUNAL DE POLICE TE PARIJS BIJ VONNISSEN VAN 2 MAART 1984 GESTELDE VRAAG , VERKLAART VOOR RECHT :

HET IS IN STRIJD MET DE INGEVOLGE ARTIKEL 5 EEG-VERDRAG , JUNCTIS DE ARTIKELEN 3 , SUB F , EN 85 , MET NAME LID 1 , OP DE LID-STATEN RUSTENDE VERPLICHTINGEN , OM LUCHTVAARTTARIEVEN GOED TE KEUREN EN DUSDOENDE DE WERKING ERVAN TE VERSTERKEN , WANNEER , BIJ ONTSTENTENIS VAN EEN DOOR DE RAAD OP GROND VAN ARTIKEL 87 VASTGESTELDE REGELING , IN DE VORM EN VOLGENS DE PROCEDURES GENOEMD IN ARTIKEL 88 OF ARTIKEL 89 , LID 2 , WORDT VASTGESTELD DAT DIE TARIEVEN HET RESULTAAT ZIJN VAN EEN OVEREENKOMST , EEN BESLUIT VAN EEN ONDERNEMERSVERENIGING OF EEN MET ARTIKEL 85 STRIJDIGE ONDERLING AFGESTEMDE FEITELIJKE GEDRAGING .