MEDEDELING VAN DE COMMISSIE

Richtsnoeren betreffende de uitoefening van het recht op vrij verkeer van werknemers tijdens de uitbraak van COVID-19

(2020/C 102 I/03)

De COVID-19-crisis heeft geleid tot de invoering van nooit eerder geziene maatregelen in alle EU-lidstaten, waaronder de herinvoering van controles aan hun binnengrenzen.

In de “Richtsnoeren voor grensbeheermaatregelen tot bescherming van de gezondheid en tot waarborging van de beschikbaarheid van goederen en essentiële diensten (1)” zijn de beginselen voor een geïntegreerde aanpak van doeltreffend grensbeheer ter bescherming van de gezondheid vastgesteld, die tegelijkertijd de integriteit van de interne markt waarborgen. Overeenkomstig punt 23 van de richtsnoeren moeten de lidstaten het verkeer van grensarbeiders mogelijk maken en faciliteren, met name – maar niet alleen – van de grensarbeiders die werken in de gezondheidszorg en de levensmiddelensector, en andere essentiële diensten (zoals kinderopvang, ouderenzorg, essentieel personeel voor nutsvoorzieningen) om een continuïteit in de beroepsactiviteit te waarborgen.

Hoewel de beperkingen van het recht van vrij verkeer van werknemers kunnen gerechtvaardigd zijn uit hoofde van de openbare orde, de openbare veiligheid of de volksgezondheid, moeten zij noodzakelijk en evenredig zijn en gebaseerd zijn op objectieve en niet-discriminerende criteria.

Grensarbeiders, gedetacheerde werknemers (2) en seizoenarbeiders wonen in het ene land, maar werken in een ander land. Velen van hen zijn voor hun ontvangende lidstaten van cruciaal belang, bijvoorbeeld voor de gezondheidszorg, het verlenen van andere essentiële diensten, waaronder het opzetten en onderhouden van medische uitrusting en infrastructuur, of het waarborgen van de levering van goederen. Daarom is een gecoördineerde aanpak op EU-niveau, die ervoor zorgt dat deze werknemers de binnengrenzen kunnen blijven overschrijden, van cruciaal belang.

Naar aanleiding van de oproep van de Europese Raad (3) aan de Commissie om de situatie van de grens- en seizoenarbeiders die essentiële activiteiten moeten kunnen blijven uitvoeren, aan te pakken en tegelijkertijd de verdere verspreiding van het virus te voorkomen, en naar aanleiding van de richtsnoeren voor grensbeheermaatregelen tot bescherming van de gezondheid en tot waarborging van de beschikbaarheid van goederen en essentiële diensten, en met name lid 23 daarvan, worden de lidstaten in de onderstaande richtsnoeren verzocht specifieke maatregelen te nemen om een gecoördineerde aanpak op EU-niveau te waarborgen (4). Het gaat hierbij om bovengenoemde werknemers, met name werknemers die de grens moeten overschrijden om hun werkplek te bereiken omdat zij cruciale beroepen uitoefenen waarbij zij activiteiten verrichten in verband met essentiële diensten. Dit moet ook gelden voor gevallen waarin de bovengenoemde werknemers een lidstaat slechts gebruiken als doorreisland om een andere lidstaat te bereiken. Deze richtsnoeren doen geen afbreuk aan de specifieke maatregelen die zijn uiteengezet in de Mededeling over de toepassing van green lanes (5) of in de Richtsnoeren inzake het vergemakkelijken van de luchtvaartverrichtingen tijdens de uitbraak van COVID-19 (6).

De lidstaten moeten zelfstandigen die de in deze richtsnoeren genoemde cruciale beroepen uitoefenen, op dezelfde wijze behandelen.

Werknemers die cruciale beroepen uitoefenen

Gezondheidscontroles:

Andere werknemers

Seizoenarbeiders

(1)  C(2020) 1753 final.

(2)  Werknemers die tijdelijk door hun werkgever die in een lidstaat is gevestigd, worden uitgezonden om in een andere lidstaat te werken om een dienst te verrichten.

(3)  Lid 4 van de gezamenlijke verklaring van de leden van de Europese Raad van 26 maart 2020.

(4)  De Leidraad voor de uitvoering van de tijdelijke beperking van niet-essentiële reizen naar de EU, het faciliteren van doorreisregelingen voor de repatriëring van EU-burgers, en de gevolgen voor het visumbeleid (C(2020) 2050 final) bevat maatregelen met betrekking tot grensarbeiders en seizoenarbeiders uit derde landen.

(5)  C(2020) 1897 final.

(6)  C(2020) 2010 final.

(7)  De categorieën volgen de ESCO-classificatie (Europese classificatie van vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen), de Europese meertalige classificatie van vaardigheden, competenties, kwalificaties en beroepen. Zie https://ec.europa.eu/esco/portal/howtouse/21da6a9a-02d1-4533-8057-dea0a824a17a?resetLanguage=true&newLanguage=nl

(8)  Zie verdere, specifieke richtsnoeren over werknemers in de vervoerssector in C(2020) 1897 final — Mededeling van de Commissie over de toepassing van green lanes in het kader van de Richtsnoeren voor grensbeheermaatregelen tot bescherming van de gezondheid en tot waarborging van de beschikbaarheid van goederen en essentiële diensten.

(9)  Bestuurders van motorrijwielen alleen wanneer zij medische uitrusting, medische hulpmiddelen of persoonlijke beschermingsmiddelen vervoeren.

(10)  In het geval van meerdere activiteiten in twee lidstaten, wanneer een grensarbeider die momenteel werkzaam is zowel in de werkstaat als in de lidstaat van verblijf en die verzekerd is in de werkstaat omdat zijn/haar activiteit in de lidstaat van verblijf niet aanzienlijk is, de drempel van 25 % van de werktijd overschrijdt als gevolg van de door bepaalde lidstaten genomen beperkende maatregelen.

(11)  Verordening (EG) nr. 883/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels.