EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52022DC0107
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE EUROPEAN COUNCIL, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS European solidarity with refugees and those fleeing war in Ukraine
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO’S Europese solidariteit met vluchtelingen en zij die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO’S Europese solidariteit met vluchtelingen en zij die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne
COM/2022/107 final
EUROPESE COMMISSIE
Straatsburg, 8.3.2022
COM(2022) 107 final
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE EUROPESE RAAD, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO’S
Europese solidariteit met vluchtelingen en zij die op de vlucht zijn voor de oorlog in Oekraïne
1.EUROPESE SOLIDARITEIT MET OEKRAÏNE
De niet-uitgelokte militaire agressie tegen en invasie van Oekraïne door Rusland hebben de wereld geschokt. De wereldwijde veroordeling werd bevestigd door een overweldigende meerderheid van de staten in de Verenigde Naties 1 . Rusland heeft de op regels gebaseerde internationale orde geschonden en zijn optreden is bedoeld om de Europese beveiligingsarchitectuur te destabiliseren. Lukrake aanvallen op burgers hebben geleid tot een enorm verlies van mensenlevens, talloze tragedies voor gezinnen en de vernieling van vreedzame gemeenschappen. De vastberadenheid van het Oekraïense volk om hun land en democratie te allen prijze te verdedigen, is bewonderenswaardig.
De EU en haar lidstaten hebben, samen met partners, het voortouw genomen bij de inspanningen om bloedvergieten te voorkomen en te reageren op Poetins aanval op de soevereine en vreedzame natie van Oekraïne door nooit eerder geziene sancties tegen de Russische Federatie en Belarus af te kondigen 2 . Dit weerspiegelt ook de wereldwijde golf van verontwaardiging over de minachting voor het menselijk leven, de mensenrechten, het internationaal recht en de waarden die ons dierbaar zijn.
Deze combinatie van alomvattende en verenigde steun van de EU en de inspirerende solidariteit van individuele Europeanen blijkt duidelijk uit de steun voor al wie op de vlucht is voor de oorlog. Ondertussen werden miljoenen mensen uit hun huis verdreven en gedwongen Oekraïne te ontvluchten, en hun aantal neemt nog elk uur toe. De EU neemt het voortouw in de inspanningen om directe humanitaire hulp te verlenen aan de slachtoffers van de agressie. Zij steunt de buitengewone inspanningen van lidstaten die onder druk staan, door rechtstreeks onderdak, voedsel en gezondheidszorg te verschaffen en door mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten een nooit eerder gezien aanbod van tijdelijk bescherming te doen, zodat zij een duidelijke status krijgen.
Het effect van deze dynamische beleidsrespons wordt nog versterkt door het persoonlijk medeleven van miljoenen Europeanen met het lot van de vluchtelingen 3 . De bereidheid van gezinnen om vluchtelingen in hun huizen op te vangen, van gemeenschappen om voedsel en onderdak te bieden, van bedrijven om diensten en werkgelegenheid aan te bieden, van mensen in de hele EU en daarbuiten om goederen en steun te verstrekken, maakt duidelijk wat de Europese waarden in de praktijk betekenen. Dit engagement is iets om op voort te bouwen nu de steeds groter wordende vluchtelingencrisis samenvalt met de noodzaak om mensen stabiliteit te bieden na het trauma van de oorlog. De Commissie zal informatie op de Europa-website plaatsen om burgers en de privésector te helpen ervoor te zorgen dat hun steun aan de oorlogsvluchtelingen via betrouwbare organisaties verloopt en aansluit bij de behoeften 4 . Het is ook belangrijk ervoor te zorgen dat betrouwbare informatie wordt verstrekt, als tegengewicht voor de desinformatie die verspreid wordt om de Europese solidariteit te ondermijnen.
Het engagement van de EU om mensen in nood te helpen is onwrikbaar. Wij zullen onze waarden in de praktijk brengen en hulp bieden aan iedereen die op de vlucht is voor de Russische agressie, met respect en menselijkheid. Wij zullen de effectieve verlening van noodhulp en humanitaire bijstand blijven opvoeren. Voor de EU is solidariteit de hoeksteen bij de opvang van vluchtelingen in de komende maanden.
|
·Op 6 maart 2022 waren 1,8 miljoen mensen op de vlucht voor de oorlog in Oekraïne. ·In Polen, Hongarije, Slowakije en Roemenië komen dagelijks grote aantallen vluchtelingen aan. Aankomsten in Polen, Hongarije, Slowakije en Roemenië
·Naast de aankomsten in de directe buurlanden van Oekraïne, trekken vluchtelingen nu ook verder naar andere lidstaten: sommige lidstaten hebben ramingen verstrekt (100 000 naar Tsjechië, meer dan 40 000 naar Bulgarije, meer dan 17 000 naar Italië), en deze aantallen veranderen nog naarmate de vluchtelingen doortrekken naar andere lidstaten. ·Ongeveer vier vijfde van de mensen die de oorlog in Oekraïne ontvluchten, zijn Oekraïners. Naast terugkerende EU-burgers zijn er andere nationaliteiten, zoals Indiërs, Nigerianen en Turken. ·De aantallen aan de grens tussen Oekraïne en de EU schommelen van dag tot dag en occasioneel is er sprake van congestie; Frontex meldt vertragingen van ongeveer één uur aan de aan de EU-zijde van de meeste grensovergangen (6 maart). De vertragingen aan Oekraïense zijde zijn groter, maar nemen af. ·Op dit ogenblik is de opvangcapaciteit toereikend, aangezien veel binnenkomers snel doorreizen naar familie of vrienden. Polen, Roemenië, Hongarije en Slowakije blijven melden dat er nog capaciteit beschikbaar is. ·Van 28 februari tot en met 6 maart dienden 8 467 Oekraïense onderdanen een asielaanvraag in de EU+ in 5 . 39 % van de aanvragen werd geregistreerd in de vier lidstaten die grenzen aan Oekraïne. |
2. HUMANITAIRE HULP
De humanitaire ramp in Oekraïne wordt nog elke dag groter. Europa wordt geconfronteerd met vernietiging en ontheemding op een schaal die niet meer vertoond is sinds de donkerste dagen van de vorige eeuw. De EU levert een enorme inspanning om humanitaire noodhulp te leveren, samen met de lidstaten, hulporganisaties en bondgenoten in de internationale gemeenschap. Minstens 500 miljoen euro uit de EU-begroting wordt uitgetrokken om de humanitaire gevolgen van deze tragische oorlog op te vangen, zowel in Oekraïne als daarbuiten.
De EU verleent grootschalige steun zodat Oekraïne zelf het hoofd kan bieden aan de crisis, waaronder macrofinanciële noodhulp ten belope van 1,2 miljard euro in de vorm van leningen en nog eens 120 miljoen euro aan begrotingssteun. Bovendien heeft de Europese Investeringsbank, met instemming van de Europese Commissie, aangekondigd 668 miljoen euro aan leningen om te zetten in liquiditeitssteun voor de Oekraïense autoriteiten. Ook belangrijke partners uit het maatschappelijk middenveld in Oekraïne blijven steun krijgen.
De humanitaire ramp in Oekraïne....
Het aantal burgerslachtoffers neemt elke dag toe in Oekraïne. Zelfs degenen die een schuilplaats hebben gevonden voor de aanval lopen gevaar door de schade aan huizen, watervoorziening en elektriciteit. Door de vijandelijkheden verloopt de voedselbevoorrading steeds moeilijker. Kritieke ziekenhuisdiensten hebben voortdurend te kampen met stroomonderbrekingen, en ambulances en gezondheidswerkers lopen het risico dat zij onder vuur komen te liggen. Hulporganisaties ondervinden steeds meer moeilijkheden om goederen tot bij de hulpbehoevenden te krijgen, en dit probleem verergert naarmate de oorlog uitbreidt.
....vraagt om toegang voor humanitaire hulp
Ondanks de oorlog moet het mogelijk blijven hulp tot bij de getroffenen te krijgen. Broodnodige humanitaire hulp moet alle delen van Oekraïne kunnen bereiken. Burgers, ongeacht hun nationaliteit, moeten de kans krijgen om belegerde steden te verlaten. Toegang voor humanitaire hulp, onder meer via de totstandbrenging van humanitaire corridors, is daarom een dringende prioriteit. Volgens het internationale humanitaire recht bestaat er een wettelijke verplichting om veilige en onbelemmerde toegang te verlenen voor humanitaire hulpverleners en goederen. De EU zal met internationale organisaties en partners blijven samenwerken om toegang mogelijk te maken en om deze humanitaire corridors zo snel mogelijk operationeel te maken.
De steun uit de eerste EU-pakketten komt aan....
De EU stelt onmiddellijk een humanitair financieringspakket van 85 miljoen euro ter beschikking van de slachtoffers van de oorlog in Oekraïne, om voedsel, water, geneesmiddelen, gezondheidszorg, onderdak en bescherming te verstrekken. De EU geeft ook 5 miljoen euro steun voor de vluchtelingen in Moldavië, zodat zij in hun basisbehoeften kunnen voorzien. Tegelijkertijd werken 27 landen aan de levering van meer dan 100 miljoen euro aan goederen via het Uniemechanisme voor civiele bescherming (UCPM). De eerste leveringen van meer dan 4 miljoen artikelen, waaronder voertuigen, medische noodpakketten, tenten, dekens en slaapzakken, hebben de hulpbehoevenden in Oekraïne reeds bereikt. Er is ook gespecialiseerde medische apparatuur onderweg, zoals beademingstoestellen en zuurstof, uit de strategische medische reserve van rescEU.
...maar de levering vormt een uitdaging
De EU werkt samen met de Verenigde Naties, het Rode Kruis en internationale niet-gouvernementele organisaties om de humanitaire hulp zo snel mogelijk ter plaatse te krijgen. De Commissie is voortdurend in contact met de Oekraïense autoriteiten om goederen over de grens met Oekraïne te krijgen. Via het UCPM zijn hubs opgezet in Polen, Slowakije en Roemenië, om sneller bijstand te kunnen verlenen aan Oekraïne.
Steun aan de lidstaten die het meest onder druk staan...
De Commissie heeft zich meermaals ter plaatse begeven 6 en was zelf getuige van de aanzienlijke steunprogramma’s die Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië hebben opgezet voor de vluchtelingen die aan hun grenzen aankomen, en van de inspanningen die het naburige Moldavië heeft geleverd. De inspanningen van deze landen en de vrijgevigheid en het medeleven van hun burgers hebben het trauma van de vluchtelingen en ontheemden helpen verzachten.
....met rechtstreekse hulp voor de solidariteitsinspanning
De EU moet deze inspanningen op alle mogelijke manieren ondersteunen. Polen en Slowakije hebben het UCPM geactiveerd en beginnen noodopvang en medische hulp te krijgen. De grote aantallen vluchtelingen brengen specifieke gezondheidsproblemen met zich mee, en bij aankomst moeten elementaire gezondheidscontroles worden uitgevoerd. Onder de vluchtelingen kunnen zich gewonden bevinden of mensen met chronische aandoeningen die onmiddellijk medische zorg nodig hebben. Ook COVID-19 zorgt nog steeds voor problemen. De Commissie en haar agentschappen werken intensief samen met de lidstaten om te zorgen voor toegang tot gezondheidszorg en geneesmiddelen en om de behoeften in kaart te brengen en de operationele hulp daarop af te stemmen; het gaat onder meer om ziekenhuisbedden, chirurgische behandeling van brandwonden en vervoer van patiënten in nood.
In deze situatie waarin de lidstaten mogelijk zeer snel onderdak, goederen en diensten moeten verstrekken, mogen de regels voor dringende overheidsopdrachten worden toegepast, zoals tijdens de migratiecrisis van 2015-2016 en de COVID-19-pandemie 7 .
De lidstaten kunnen onmiddellijk over EU-financiering beschikken via hun programma's voor binnenlandse zaken 2014-2020, die nog steeds kunnen worden gebruikt om financiële steun te verlenen voor onder meer noodopvang, voedsel en gezondheidszorg, met inbegrip van extra personeel. De Commissie zal alles in het werk stellen om ervoor te zorgen dat de bestaande middelen gemakkelijk en snel beschikbaar zijn en volledig kunnen worden uitgegeven. De Commissie stelt voor de uitvoeringsperiode van deze instrumenten 8 te verlengen om de lidstaten extra flexibiliteit te geven: een snelle goedkeuring door het Europees Parlement en de Raad zou ongeveer 420 miljoen euro extra steun vrijmaken. Ook zal de beschikbare noodfinanciering in het kader van het Fonds voor asiel, migratie en integratie 2021-2027 prioritair worden ingezet voor steun aan de getroffen lidstaten.
3. DE UITDAGING AAN DE GRENS
De crisis zet de EU-grens met Oekraïne onder extreme druk. De aankomende mensen moeten worden geregistreerd, moeten hulp krijgen om in hun onmiddellijke behoeften te voorzien en moeten veilig naar hun volgende opvangplaats worden begeleid. Dit proces moet snel maar ordelijk verlopen, zonder dat de essentiële veiligheidscontroles in het gedrang komen. Het is de gedeelde verantwoordelijkheid van de EU om de lidstaten aan de grens te helpen deze druk op te vangen.
Steun voor grensbeheer in Oekraïne
Een eerste probleem is de congestie aan de Oekraïense kant van de grens. De Oekraïense grensautoriteiten moeten hun regels toepassen, maar hebben te kampen met een gebrek aan personeel, problemen met IT-systemen en een groot aantal achtergelaten auto’s. Oekraïne heeft geprobeerd de vluchtelingenstromen doeltreffend te beheren door mensen door te verwijzen en de procedures te vereenvoudigen. De lidstaten en de EU werken samen met de Oekraïense autoriteiten om knelpunten weg te werken. Het is met name belangrijk de doorgang voor hulpgoederen naar Oekraïne vrij te houden.
De meeste mensen die aankomen aan de grens tussen Oekraïne en de lidstaten zijn Oekraïense onderdanen. Als zij in het bezit zijn van een biometrisch paspoort genieten zij visumvrije toegang tot de EU voor een periode van 90 dagen. Zij kunnen zelfs de EU binnenkomen via elektronische toegangspunten, zonder langs een grenswacht te hoeven passeren. Velen onder hen zijn op weg naar familie en vrienden en sommigen zullen van het land van eerste binnenkomst doortrekken naar andere lidstaten waar zij contacten hebben. Daarbij is het belangrijk dat de grensoverschrijdingen tussen lidstaten zo vlot mogelijk verlopen. De aankomsten vallen echter in veel verschillende categorieën, zoals terugkerende EU-burgers, mensen die internationale bescherming van Oekraïne genieten, waaronder veel Belarussen die het Loekasjenko-regime waren ontvlucht, en studenten en werknemers van landen over de hele wereld. Het is van het allergrootste belang dat degenen die op de vlucht zijn voor de Russische agressie in Oekraïne zonder uitzondering met alle eerbied en zorg worden behandeld.
....om de mensenstromen veilig te laten verlopen...
De lidstaten worden geconfronteerd met een enorme toestroom aan mensen, bijna 100 000 per dag alleen al aan de Poolse grens. Al deze mensen hebben een bijzondere behandeling nodig. De lidstaten hebben gereageerd door meer personeel in te zetten en de procedures te stroomlijnen. Het is van essentieel belang dat de binnenkomst in de EU ordelijk verloopt en gebaseerd is op gemeenschappelijke normen, en dat de grens open blijft voor mensen die op de vlucht zijn uit gebieden met gewapende conflicten en die toegang tot de EU moeten krijgen op humanitaire gronden of om redenen van internationale bescherming. De Commissie heeft al operationele richtsnoeren 9 uitgevaardigd om de grenswachters van de lidstaten te helpen de aankomsten efficiënt te beheren, met behoud van een hoog veiligheidsniveau. In deze richtsnoeren wordt uiteengezet hoe instrumenten als rijstroken voor noodhulp de ondersteuning van kwetsbare personen kunnen versnellen en hoe sommige procedures, zoals douaneprocedures, kunnen worden gestroomlijnd.
....via financiële steun en EU-agentschappen
De EU trekt ook meer financiële steun uit voor lidstaten in het kader van het Instrument voor grensbeheer en visa, om te helpen bij grensbeheerstaken als identificatie van aankomende vluchtelingen, eerste opvang en medische zorg.
Ook EU-agentschappen zorgen voor extra personeel en deskundigheid ter ondersteuning van de lidstaten. De eerste groep van 49 Frontex-personeelsleden die gestationeerd zijn aan de grenzen tussen de EU en Oekraïne en de grens met Moldavië krijgt versterking van 162 personeelsleden die worden ingezet in Roemenië. Frontex is klaar om meer dan 2 600 functionarissen naar de grenzen tussen de EU en Oekraïne te sturen. Het Asielagentschap van de EU is bereid om tot 130 deskundigen af te vaardigen om hulp te bieden op het gebied van screening, registratie, informatieverstrekking en asielverwerking. Europol verleent essentiële situationele ondersteuning, onder meer met betrekking tot de mogelijke aanwezigheid van buitenlandse strijders of andere bekende bedreigingen voor de veiligheid. Europol is op het terrein aanwezig in Slowakije en Polen en weldra ook in Roemenië en Hongarije. Andere EU-agentschappen, zoals eu-LISA 10 en het Bureau voor de grondrechten 11 , hebben hun werkzaamheden ook snel geheroriënteerd om de lidstaten te ondersteunen.
…en steun aan buurlanden
Moldavië moest sinds 24 februari meer dan 368 000 aankomende vluchtelingen opvangen. Het UCPM-pakket aan onmiddellijke bijstand en steun aan Moldavië zal gepaard gaan met aanvullende maatregelen om de veranderende situatie aan te pakken, waaronder 15 miljoen euro om de vluchtelingencrisis te helpen beheren.
Via een nieuwe actie voor operationele steun en capaciteitsopbouw, zal de Commissie steun verlenen om onderdanen van derde landen veilige doorgang te verlenen en vanuit buurlanden te repatriëren naar hun land van herkomst. De Commissie zal snel beoordelen of de huidige projecten in Moldavië moeten worden opgeschaald en zal steun verlenen, onder meer via EU-agentschappen, indien passend.
4. DE EU VERWELKOMT VLUCHTELINGEN EN ONTHEEMDEN
Om het hoofd te bieden aan de huidige vluchtelingencrisis zal de EU al haar mogelijkheden moeten aanspreken om snel en doortastend op te treden. Deze uitdaging zal in de hele EU worden gevoeld, en alle lidstaten zullen hun steentje moeten bijdragen om de vluchtelingen op te vangen. Dit betekent niet alleen dat financiële steun moet worden verleend, maar ook dat op alle niveaus groepen moeten worden samengebracht die hulp kunnen bieden vanuit het maatschappelijk middenveld en de diasporagemeenschappen. We moeten ook samen met onze partners over de hele wereld een gezamenlijke inspanning leveren. Onder meer in coördinatie met partners zet de EU snel systemen op om de oorlogsvluchtelingen een stabiele en gastvrije omgeving te bieden en om nationale overheidsdiensten die onder extreme druk staan, te helpen bij de uitvoering van hun essentiële taken. Er moet bijzondere aandacht worden besteed aan de behoeften van de meest kwetsbaren, degenen die het risico lopen gemarginaliseerd te worden en degenen die het grootste gevaar lopen. Een groot gedeelte van de aankomende vluchtelingen zijn vrouwen en niet-begeleide minderjarigen en andere kinderen. Het garanderen van passende informatie en huisvesting, het voorkomen van op gender gebaseerde uitbuiting, het ondersteunen van kinderopvang en het zorgen voor snelle toegang tot onderwijs zullen tot de onmiddellijke prioriteiten behoren.
Een duidelijke juridische status ....
Om duidelijkheid en veiligheid te verschaffen aan de enorme aantallen mensen in grote nood die op de vlucht zijn voor de Russische militaire agressie, doet de EU hun een ongekend aanbod van tijdelijke bescherming 12 . Hierdoor krijgen Oekraïners en hun gezinnen een veilige status in de hele EU, ook nadat de visumvrije periode van 90 dagen is afgelopen. Dit geldt ook voor veel onderdanen van andere derde landen die op de vlucht zijn voor de oorlog, zoals degenen die internationale bescherming genoten in Oekraïne of niet veilig kunnen terugkeren naar hun land van herkomst. Iedereen die op de vlucht is voor de oorlog is welkom in Europa: zij die niet onder de tijdelijke bescherming vallen, krijgen bescherming en onderdak en worden vervolgens geholpen om veilig terug te keren naar huis 13 . Er worden manieren ontwikkeld om de meest kwetsbare onderdanen van derde landen te helpen bij hun terugkeer naar huis. Sommige derde landen hebben reeds met de lidstaten samengewerkt om de repatriëring van hun onderdanen te ondersteunen 14 , waarbij bijzondere aandacht moet worden besteed aan de meest kwetsbaren.
De solidariteit tussen de lidstaten staat centraal in deze aanpak: via een solidariteitsplatform kunnen de lidstaten informatie uitwisselen over hun opvangcapaciteit, het aantal mensen dat tijdelijke bescherming geniet op hun grondgebied en andere behoeften aan aanvullende steun. Samen met het Asielagentschap van de EU zal de Commissie de operationele respons coördineren, met inbegrip van de overbrenging van personen tussen EU-lidstaten onderling en naar derde landen. In eerste instantie geldt de tijdelijke bescherming voor één jaar, maar ze kan twee keer automatisch met zes maanden worden verlengd.
Deze status biedt bescherming, met inbegrip van een verblijfsvergunning, sociale bijstand en gezondheidszorg, toegang tot onderwijs en tot de arbeidsmarkt 15 . Hiermee bewijzen de EU en de Europeanen dat de vluchtelingen welkom zijn en een belangrijke rol kunnen spelen in onze gemeenschappen. Dit voorkomt ook dat de asielstelsels van de lidstaten overstelpt worden, en het helpt de lidstaten om de opvang van deze nieuwkomers op een geharmoniseerde, georganiseerde en voorspelbare manier te beheren. Het is nu zaak om de tijdelijke bescherming op snelle, passende en gecoördineerde wijze uit te voeren. De Commissie zal snel richtsnoeren presenteren om de lidstaten bij te staan en zal, samen met EU-agentschappen, helpen om deze nieuwe uitdagingen het hoofd te bieden.
Steun voor de lidstaten op langere termijn....
De openbare diensten, met inbegrip van gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting en sociale bescherming, moeten in staat zijn tegemoet te komen aan de nieuwe behoeften van mensen die Oekraïne ontvluchten; een aanzienlijk gedeelte van de vluchtelingen kan waarschijnlijk niet terugvallen op familie in de EU. Veel openbare diensten staan al zwaar onder druk door de pandemie. Europa moet alle beschikbare middelen inzetten, maar moet ook een beroep doen op het medeleven en de gastvrijheid van haar burgers om de belofte van opvang voor vluchtelingen waar te maken.
....door EU-financiering ter beschikking te stellen
Het cohesiebeleid draagt reeds bij aan de werkzaamheden van de lidstaten om migratieproblemen aan te pakken in het kader van het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF), die allebei opvangcapaciteit en ondersteunende diensten kunnen financieren. De uitdaging is echter zo groot dat nieuwe stappen nodig zijn om te zorgen voor daadwerkelijke toegang tot steun. Om het EFRO, het ESF en het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) flexibeler te kunnen inzetten, stelt de Commissie het initiatief “Maatregelen voor vluchtelingen in Europa uit hoofde van het cohesiebeleid” (CARE) voor. Hierdoor kunnen delen van de resterende financiering in het kader van de cohesieprogramma’s voor 2014-2020 worden geheroriënteerd om de problemen aan te pakken die zich sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben voorgedaan. Om de lidstaten verder te ondersteunen, wordt het uitzonderlijke medefinancieringspercentage van 100 % dat in reactie op de pandemie wordt toegepast, met een jaar verlengd. Bovendien kan ongeveer 10 miljard euro van de herstelbijstand voor cohesie en de regio's van Europa (React-EU) voor 2022 eveneens worden gebruikt voor deze nieuwe uitdagingen, binnen het algemene doel van herstel na de pandemie.
Dankzij de nieuwe generatie fondsen voor binnenlandse zaken voor 2021-2027 krijgen de lidstaten toegang tot aanzienlijke extra middelen om doeltreffende opvangfaciliteiten op te zetten, waaronder gespecialiseerde steun voor kwetsbare personen, en om de asielprocedures te beheren. Dit is van essentieel belang om te reageren op de nieuwe uitdagingen naarmate deze verder evolueren, onder meer door tijdelijke bescherming te bieden. Deze middelen kunnen eveneens worden gebruikt om de vluchtelingenhulp vanuit het maatschappelijk middenveld te ondersteunen. De lidstaten leggen de laatste hand aan hun nationale programma’s voor 2021-2027 om de steun snel op gang te brengen 16 . De snelle uitvoering van bestaande en nieuwe nationale programma’s zal aanzienlijke middelen opleveren en de Commissie zal de lidstaten ook helpen om de plannen af te stemmen op dit nieuwe doel en om noodhulp uit te rollen, indien nodig. De Commissie is ook van plan de solidariteit tussen de lidstaten te versterken door hen de mogelijkheid te bieden een vrijwillige bijdrage te leveren tot de AMIF-middelen voor 2021-2027.
… en door een reactie van de hele samenleving te katalyseren….
Duizenden burgers, bedrijven en organisaties uit de privésector geven blijk van ongekende solidariteit en bereidheid om hulp te bieden aan hen die op de vlucht zijn voor de oorlog. De Commissie zal de lidstaten en belanghebbenden op nationaal en lokaal niveau helpen om de bijstand in goede banen te leiden en de maatregelen af te stemmen op de opkomende behoeften.
5. DE UITDAGING AANGAAN
De volledige omvang van de uitdaging waarmee wij worden geconfronteerd, is nog niet duidelijk, maar het UNHCR gaat ervan uit dat tot 8 miljoen mensen Oekraïne zullen ontvluchten. De EU en haar partners in de hele wereld worden op de proef gesteld en moeten hun eensgezindheid tonen tegenover degenen die hen willen verzwakken of verdelen. Wij moeten onze beginselen en waarden als maatstaf hanteren wanneer wij de uitdaging aangaan om mensen in nood te helpen.
We moeten tonen dat we opgewassen zijn tegen de taak om misschien wel miljoenen extra mensen op te vangen die op de vlucht slaan voor de oorlog in onze nabuurschap. Tegelijkertijd zullen wij sterk blijven pleiten voor de eerbiediging van het internationaal humanitair recht en voor effectieve toegang voor humanitaire actoren in Oekraïne. Onze vastberadenheid om tegemoet te komen aan de behoeften van degenen die ons om hulp vragen en om hun rechten, vrijheden en welzijn te beschermen, zal een grote voorbereidende inspanning en een langetermijnfocus op de uitvoering vergen in alle lidstaten. Onze eensgezinde aanpak, waarbij alle via de EU beschikbare middelen en wederzijdse ondersteuning worden ingezet, is van essentieel belang. We hebben echter veel troeven in handen: onze menselijkheid, onze veerkracht en onze vindingrijkheid zullen ervoor zorgen dat we deze uitdaging het hoofd bieden met alle nodige middelen.
Tussen 23 februari en 2 maart 2022 is overeenstemming bereikt over drie opeenvolgende sanctiepakketten.
Het Bureau voor de grondrechten bezoekt grensovergangen en ontvangstfaciliteiten van lidstaten die onder druk staan.
