52012DC0746

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

Gezonde EU-regelgeving

1.           Slimme regelgeving: inspelen op de economische eisen

Om de doelstellingen van het EU-verdrag te verwezenlijken en de voorwaarden te scheppen voor slimme, duurzame en inclusieve groei die zowel burgers en ondernemingen als werknemers ten goede komt, is EU-wetgeving essentieel. De Commissie, de andere Europese instellingen en de lidstaten moeten er samen voor zorgen dat deze doestellingen worden gehaald. De economische en financiële crisis heeft aangetoond waartoe immobilisme en zwakke wetgeving en rechtshandhaving in bepaalde domeinen kunnen leiden. De crisis maakt duidelijk dat een sterker economisch bestuur en een betere financiële regelgeving op EU-niveau nodig zijn. Tegelijk vestigde de crisis ook de aandacht op de kostprijs van EU-wetgeving en op de problemen bij de tenuitvoerlegging en handhaving van de bestaande wetgeving. Nationale overheidsdiensten, die al onder druk staan, vinden het moeilijk de omzetting en uitvoering van EU-wetgeving bij te benen. Ondernemingen en burgers uiten hun bezorgdheid over de complexiteit en administratieve last van wetten. De Europese Raad riep op tot verdere vermindering van de regeldruk op Europees en nationaal niveau.

De Commissie houdt rekening met deze bezorgdheid. Sinds zij twee jaar geleden nieuwe initiatieven voorstelde[1], heeft zij het systeem voor effectbeoordeling verfijnd. Het in het actieprogramma ter vermindering van de administratieve lasten gestelde doel van 25 % is ruimschoots gehaald. Wetgeving werd vereenvoudigd en gecodificeerd. Het Europees Parlement en de Raad bestuderen voorstellen voor aanzienlijke vereenvoudigingen op meerdere beleidsvlakken. De Commissie stelde bijvoorbeeld een ambitieuze agenda voor vereenvoudiging voor inzake het nieuwe meerjarig financieel kader[2]. De Commissie past het “denk eerst klein”-beginsel al toe en gebruikt een reeks regelgevende instrumenten (van versterking van raadplegingen en van effectbeoordeling tot specifiek toezicht op uitvoering) om de EU-wetgeving aan te passen aan de behoeften van micro-ondernemingen[3]. Bij wijze van proef zijn beleidsevaluaties ("gezondheidstests") ingevoerd[4]. Heel wat problemen met de juiste uitvoering van EU-wetgeving kunnen worden opgelost zonder dat een formele inbreukprocedure nodig is. Het publiek wordt systematisch geraadpleegd over beleidsinitiatieven.

De Commissie zet deze activiteiten voort en is vastbesloten de beleidsdoelstellingen tegen minimale kosten te verwezenlijken, om zo de voordelen te benutten die alleen EU-wetgeving kan bieden en de onnodige administratieve belasting uit te bannen. Zij zal de regelgevende instrumenten nog versterken en blijven toepassen bij haar regelgevingswerkzaamheden. De Commissie zal de uitvoering en handhaving versnellen en zal daarbij nauw samenwerken met de andere Europese instellingen en de lidstaten. Zij zal meerdere lopende initiatieven samenvoegen in een programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Regulatory Fitness and Performance Programme - REFIT), dat overbodige kosten in verband met regelgeving moet uitbannen en ervoor moet zorgen dat het geheel van de EU-wetgeving beantwoordt aan het beoogde doel.

De Commissie is niet van mening dat het gewenste resultaat kan worden geboekt door algemene doelstellingen en/of streefcijfers te formuleren voor het beheren van de wetgeving. Er is een aanpak op maat nodig waarbij de werkelijke kosten en baten worden beoordeeld en waarbij wordt bepaald of zij rechtstreeks samenhangen met de EU-wetgeving dan wel met de keuzes die de lidstaten maken bij de uitvoering ervan. Een dergelijke aanpak kan de kostenvermindering en de verbeteringen van de regelgeving doelgerichter maken en is beter geschikt voor de specifieke vereisten van de beleidsvorming in de EU.

Bij de versterking van haar aanpak van slimme regelgeving heeft de Commissie zich gebaseerd op informatie van het Europees Parlement[5], het Comité van de Regio's[6], een publieke raadpleging[7], de Raad voor effectbeoordeling[8], het werk van de groep van nationale regelgevingsdeskundigen op hoog niveau en de groep van onafhankelijke belanghebbenden op hoog niveau inzake administratieve lasten, en de OESO-aanbeveling uit 2012 inzake regelgevend beleid en bestuur[9].

2.           Programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving

In de huidige economische toestand moet de EU-wetgeving nóg doeltreffender en doelmatiger worden: de meerwaarde moet duidelijk worden aangetoond, alle voordelen moeten worden behaald tegen minimale kosten en de beginselen van subsidiariteit en evenredigheid moeten worden nageleefd. Het eindresultaat moet een eenvoudig, duidelijk, stabiel en voorspelbaar regelgevend kader zijn voor ondernemingen, werknemers en burgers.

Om op dit punt vooruitgang te boeken lanceert de Commissie een programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving (Regulatory Fitness and Performance Programme - REFIT), dat voortbouwt op haar ervaring met de beoordeling en vermindering van de administratieve lasten. Met REFIT moeten lasten, inconsistenties, lacunes en ondoeltreffende maatregelen aan het licht komen. Er zal ook aandacht zijn voor mogelijke lasten die voortvloeien uit de wijze waarop EU-wetgeving op nationaal en subnationaal niveau wordt toegepast[10]. Via REFIT kan de Commissie nagaan met welke initiatieven de kosten van regelgeving aanzienlijk kunnen worden verminderd en vervolgens die initiatieven beoordelen en goedkeuren en toezien op de uitvoering ervan.

REFIT bouwt voort op een bredere aanpak van beleidsevaluaties, die met de in 2010 gelanceerde gezondheidstests begon[11]. Uit de praktijk bleek dat deze beoordelingen binnen een gemeenschappelijk kader moeten plaatsvinden om te passen in de algemene doelstelling van slimme regelgeving en minder lasten, om alle relevante beleidsniveaus erbij te betrekken en om zoveel mogelijk belanghebbenden eraan te laten deelnemen.

REFIT zal van start gaan met een inventarisatie van wet- en regelgeving waarvoor de regels het makkelijkst kunnen worden vereenvoudigd en de kosten voor de ondernemingen en de burgers het makkelijkst kunnen worden verlaagd zonder de doelstellingen van het overheidsbeleid in gevaar te brengen. Uit de inventarisatie zal in principe ook blijken waar nog verdere evaluatie, ook van kosten en baten, nodig is. Bij de evaluatie moet ook worden nagegaan of er behoefte is aan kwantitatieve doelstellingen voor lastenvermindering in het betreffende domein en in verhouding tot de verantwoordelijkheden van de EU en die van de lidstaten. Als blijkt dat meer onmiddellijke actie noodzakelijk is, zal voor die voorstellen een effectbeoordelingsprocedure worden opgestart. Belanghebbenden worden in de loop van de procedure op de hoogte gehouden en hun standpunten zullen cruciaal zijn om te bepalen welke activiteiten voorrang krijgen.

De uitvoering van REFIT zal transparant verlopen. De Commissie houdt vast aan haar beleid om eerst een evaluatie te maken en bestudeert de voorstellen op het vlak van bestaande wetgeving dus niet voordat een inventarisatie en evaluatie is uitgevoerd. De planning zal openbaar zijn. De evaluaties in het kader van REFIT zullen in de versterkte meerjarenevaluatieplannen vanaf 2014 duidelijk worden aangegeven. In een specifieke bijlage bij het werkprogramma van de Commissie zullen alle geplande REFIT-initiatieven vanaf het werkprogramma 2014 worden opgelijst. Op een scorebord zal worden bijgehouden welke voortgang wordt gemaakt met de voorstellen, zowel tijdens hun parcours door de instellingen als in de uitvoeringsfase.

Ook activiteiten die nu al lopen of gepland zijn, kunnen in de planning voor de REFIT-evaluatie worden opgenomen. Dat zijn onder meer de resultaten van de lopende raadpleging van kleine en middelgrote ondernemingen in de EU over hun top tien van meest belastende EU-regels en de resultaten van de lopende gezondheidstests en andere evaluaties van de regelgeving[12]. Ook het lopende vereenvoudigingsprogramma en de werkzaamheden om de regeldruk voor kleinere ondernemingen te verminderen, worden meteen in het nieuwe programma opgenomen. Meer informatie zal ook voorhanden zijn als de evaluaties worden afgewerkt over de informatie- en consultatieronde van werknemers in de sociale sector, over de typegoedkeuring van motorvoertuigen, over wetgeving inzake de voedselketen en over het beleid inzake de interne luchtvaartmarkt. De evaluatie van afvalwetgeving, de detailhandel, gezondheid en veiligheid op het werk, petroleumraffinage, aluminium en andere industriële producten is ook al gepland.

REFIT zal ten slotte ook een vervolg bevatten op het actieprogramma ter vermindering van de administratieve lasten (ABRplus). Het programma 2007 stelde tot doel de lasten van EU-wetgeving voor ondernemingen tegen 2012 met 25 % te verminderen. Het had betrekking op ongeveer 80 % van de belangrijkste bronnen van administratieve lasten. Met voorstellen om ruim 30 % van de administratieve lasten weg te werken, heeft de Commissie heeft dit doel ruimschoots gehaald. De maatregelen die de medewetgevers al hebben goedgekeurd, zijn al goed voor een vermindering met 25 %. In het bijhorende werkdocumenten van de diensten van de Commissie worden de resultaten van hat actieprogramma in detail weergegeven[13].

De voordelen zullen pas blijken als het actieprogramma helemaal is uitgevoerd. ABRplus zal daarom voornamelijk de stand van zaken in de lidstaten opvolgen. De lidstaten zullen tegen 31 december 2013 verslag moeten uitbrengen over de uitvoering van de ABR-maatregelen. De groep op hoog niveau inzake administratieve lasten zal bij deze follow-up assisteren en adviseren, de geraamde resultaten vergelijken met de oorspronkelijke ramingen en de uitwisseling van goede methoden tussen de lidstaten bevorderen. Hij zal bij ondernemingen en de lidstaten eveneens nagaan hoever de lidstaten staan met de uitvoering van de EU-maatregelen voor de vermindering van de administratieve lasten, met name voor kleinere ondernemingen. Het mandaat van de groep op hoog niveau wordt daarom verlengd tot het einde van de ambtstermijn van deze Commissie.

3.           Instrumenten voor slimme regelgeving: prestaties verbeteren

In haar beleid inzake slimme regelgeving gebruikt de Commissie een aantal uiteenlopende instrumenten, die voortdurend worden bijgeschaafd.

3.1.        Effectbeoordeling

Het systeem dat de Commissie gebruikt voor de effectbeoordelingen wordt zeer goed bevonden[14]: wetgevende en niet-wetgevende beleidsmaatregelen worden op doorzichtige wijze beoordeeld door de voordelen en lasten ervan te bekijken in economisch, sociaal en ecologisch opzicht. Het systeem is grootschalig, transparant en onderworpen aan onafhankelijke controle[15]. Effectbeoordelingen worden uitgevoerd voor alle voorstellen met aanzienlijke rechtstreekse gevolgen. De afgelopen twee jaar werd operationele sturing verstrekt voor de effectbeoordeling inzake grondrechten[16], concurrentievermogen[17] en micro-ondernemingen[18]. Door de onafhankelijke controle door de Raad voor effectbeoordeling[19] verbetert de kwaliteit van de verslagen; daarnaast is in principe een positief advies van de Raad nodig voordat een voorstel ter goedkeuring aan de Commissie kan worden voorgelegd. Door doelgerichte wijzigingen aan zijn mandaat en zijn reglement van orde[20] kan de Raad strenger controleren. Of een effectbeoordeling al dan niet wordt uitgevoerd, staat beschreven in openbaar toegankelijke routekaarten[21]. Zowel de effectbeoordelingen als de adviezen van de Raad zijn openbaar toegankelijk. Sinds zijn oprichting in 2006 gaf de Raad voor effectbeoordeling ruim 700 adviezen. De oprichting in het Europees Parlement van een nieuw directoraat voor effectbeoordeling voegt een extern niveau toe aan de controle.

De meeste respondenten van de raadpleging van belanghebbenden steunen de geïntegreerde aanpak van de Commissie. De meest genoemde suggesties om de kwaliteit nog te verbeteren zijn: meer inspanningen leveren om de effecten te kwantificeren, de belangrijkste resultaten duidelijker presenteren, een raadpleging houden over ontwerpeffectbeoordelingen, externe leden betrekken bij de Raad voor effectbeoordeling en positieve adviezen van die Raad bindend maken.

Uit de praktijk en de bestaande studies blijkt dat het huidige systeem doeltreffend is. Volgens een studie van het Europees Parlement[22] is het EU-systeem goed ontwikkeld, met zowel interne als externe controle, en bestaat een algemene consensus dat de effectbeoordelingen mede dankzij de Raad voor effectbeoordeling beter worden. Uit een analyse van de CEPS/Universiteit van Exeter[23] blijkt dat in vergelijking met andere systemen de kwantificering van kosten en baten even frequent of zelfs frequenter plaatsvindt. Het advies van de onafhankelijke controleorganen is in geen enkel systeem bindend voor de beleidsmakers. De Commissie meent daarom dat voor de Raad voor effectbeoordeling geen externe leden nodig zijn en dat de adviezen niet bindend moeten zijn, ook omdat zulks niet zou overeenstemmen met haar initiatiefrecht, met de institutionele rollen van het Europees Parlement en de Raad en met de verantwoording die aan de burger moet worden afgelegd.

In verband met de oproep om raadplegingen te houden over verslagen van ontwerpeffectbeoordelingen moet worden opgemerkt dat de Commissie al eist dat de belanghebbenden worden geraadpleegd over alle kernaspecten van een effectbeoordeling, en dat de raadplegingen nog zullen worden verbeterd. Een raadpleging wordt meestal gehouden aan het begin van de effectbeoordelingsprocedure, zodat belanghebbenden vroeg in de procedure invloed kunnen uitoefenen op de manier waarop het probleem wordt geformuleerd en op de keuze van de opties. Als de raadpleging pas zou worden gehouden op basis van ontwerpeffectbeoordelingen, zouden de keuzes al zijn gemaakt en zouden de belanghebben dus veel minder zinvolle bijdragen kunnen leveren. Met twee raadplegingen zou de beleidscyclus nog langer worden. De verslagen van de effectbeoordelingen van Commissievoorstellen zijn trouwens openbaar, zodat belanghebbenden ook in de loop van de wetgevingsprocedure hun standpunten kunnen meedelen.

De kwaliteit en duidelijkheid van de verslagen van effectbeoordelingen kunnen nog wel worden verbeterd en de procedures voor de effectbeoordelingen kunnen nog beter worden gebruikt in REFIT. De Commissie zal de voorafgaande evaluatie van kosten en baten nog verbeteren. Zij zal ook een gestandaardiseerde samenvatting van twee bladzijden opnemen in ieder effectbeoordelingsverslag om een snelle identificatie van de belangrijkste resultaten, met een raming van kosten en baten, mogelijk te maken. Zij zal de richtlijnen voor de effectbeoordeling in 2014 bijwerken na een openbare raadpleging.

3.2.        Evaluatie

Evaluatie vormt een volwaardig onderdeel van de inspanningen van de Commissie om met het EU-beleid zoveel mogelijk voordelen te verkrijgen tegen minimale kosten, zoals ook werd gesteld in de mededeling van 2010 over slimme regelgeving. Een versterkte evaluatie van de EU-regelgeving moet samengaan met meer aandacht voor de evaluatie van financiële programma's. Artikel 318 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VWEU) verplicht de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad een evaluatieverslag voor te leggen over de financiën van de Unie op basis van de bereikte resultaten.

De Commissie versterkt haar evaluatiesysteem en past het beginsel toe om eerst een evaluatie te maken. Het aandeel omvangrijke voorstellen in het werkprogramma van de Commissie dat geëvalueerd is of wordt, steeg tussen 2011 en 2012 van 32 % naar 44 %.

De inspanningen om de evaluatie te versterken en de antwoorden in het kader van de openbare raadplegingen hebben een aantal zaken aan het licht gebracht. Bij evaluaties werd meestal aandacht besteed aan individuele financieringsprogramma's of stukken wetgeving, maar veel minder aan ruimere wetgevingsgebieden of transversale aspecten. Het probleem was ook dat het effect van zowel programma's als beleidsopties pas jaren later meetbaar was.

Om de evaluatieresultaten meer politieke relevantie te geven en om het gevoel van betrokkenheid te vergroten, herziet de Commissie haar evaluatiesysteem en zal zij in 2013 een herzien kader voor de beoordeling van beleid en programma's voorstellen. In die nieuwe aanpak zal worden nagegaan hoe de resultaten beter kunnen worden geïntegreerd in de beleidsvormingscyclus. Het evaluatieproces kan tegelijk met het eigenlijke beleid worden uitgewerkt, met meer ruimte voor toezicht en rapportering. De planning kan nog transparanter verlopen en met meer inspraak van de belanghebbenden. Een herziening op basis van de evaluatieresultaten aan het einde van de ambtstermijn van de Commissie kan worden overwogen.

De evaluatierichtlijnen, met sturing van de evaluaties in het kader van REFIT, zullen na een openbare raadpleging worden herzien. Aangezien de uitvoering belangrijk is voor de doeltreffendheid van de regelgeving zal ook een proefproject voor gezamenlijke evaluaties met geïnteresseerde lidstaten worden gestart. De groep van nationale regelgevingsdeskundigen op hoog niveau zal worden aangemoedigd om advies te verlenen over deze proefprojecten en over de manier waarop de lidstaten daarbij worden betrokken. Het mandaat van de groep wordt verlengd tot het einde van de huidige ambtstermijn van de Commissie, zodat hij kan blijven zorgen voor advies en de uitwisseling van goede methoden inzake slimme regelgeving.

De Commissie bekijkt eveneens hoe het verslag dat in artikel 318 VWEU wordt vermeld, kan worden verbeterd. Er is een betrouwbare methode nodig voor de jaarlijkse verslaglegging over geboekte resultaten, die gebaseerd is op het huidige en het nieuwe meerjarig financieel kader en op de controledata uit de instrumenten voor jaarlijkse verslaglegging van de Commissie[24].

3.3.        Raadpleging van burgers en belanghebbenden

Voor slimme regeling in alle fasen van de beleidscyclus is het cruciaal dat de burgers en de belanghebbenden worden gehoord. Overeenkomstig de Verdragen en de beleidsdocumenten beschikt de Commissie over een aantal contactmiddelen[25]. De Commissie beschikt over meerdere instrumenten - van routekaarten tot open en doelgerichte openbare raadplegingen - om in verschillende fasen de dialoog aan te gaan met belanghebbende partijen.

Sinds begin 2012 heeft de Commissie de belanghebbenden een krachtiger stem gegeven door de minimumperiode waarover zij beschikken om op een openbare raadpleging te reageren, te verlengen van acht naar twaalf weken[26]. Het mkb en de micro-ondernemingen hebben hun problemen rechtstreeks kenbaar kunnen maken tijdens specifieke conferenties in de lidstaten. De evaluatie van het raadplegingsbeleid is afgerond en de resultaten ervan zijn opgenomen in het bijgevoegde werkdocument van de diensten van de Commissie[27].

De Commissie houdt uitgebreide raadplegingen, waarbij zij openheid en transparantie hoog in het vaandel draagt en voldoet aan de minimale vereisten die algemeen als geschikt worden erkend, aan internationale goede methoden beantwoorden en meestal worden nageleefd. De afgelopen drie jaar werden belanghebbenden geraadpleegd via ruim 300 open raadplegingen op de website "Uw stem in Europa". Alle verslagen over openbare raadplegingen in diezelfde periode werden gebaseerd op uitvoerige open of doelgerichte raadplegingen. De mininumtermijn werd in negen van de tien raadplegingen nageleefd.

Uit de controle bleek dat het beleid en de instrumenten die de Commissie voor haar raadplegingen gebruikt, geschikt zijn en dat de afgelopen jaren vooruitgang werd geboekt inzake de uitvoering. De evaluatie en de standpunten van de belanghebbenden toonden ook aan op welke vlakken verbeteringen in de uitvoering mogelijk zijn. In de raadplegingen worden niet steeds de juiste vragen op het juiste tijdstip gesteld, en soms lukt het niet de rechtstreeks betrokkenen te bereiken omdat zij niet in hun moedertaal kunnen worden aangesproken. In het werkdocument van de diensten van de Commissie worden de voorgenomen maatregelen om deze kwesties aan te pakken, voorgesteld.

De Commissie zal de reikwijdte van haar raadplegingen vergroten door een voortdurend bijgewerkte kalender van de raadplegingen op de website "Uw stem in Europa" te plaatsen, door de communicatiekanalen in de lidstaten beter te gebruiken, door nieuwe raadplegingsinstrumenten uit te proberen, door de kwaliteit van de feedback te verbeteren en door na te gaan of raadplegingsdocumenten en samenvattingen binnen de bestaande budgettaire beperkingen vaker vertaald kunnen worden. De minimumnormen zullen ook worden bijgewerkt en verduidelijkt door er de operationele criteria in te verhelderen. Ten slotte zullen in het streven naar meer kwaliteit ook de interne controle- en ondersteuningsmechanismes (zoals de richtlijnen en de verzamelingen goede praktijken) worden uitgebreid. Al deze maatregelen samen zullen de openbare raadplegingen beter geschikt maken als ondersteuning in alle fasen van de evaluatie, de effectbeoordeling en de besluitvorming.

4.           Beheer van slimme regelgeving: verbetering van de uitvoering

De EU-wetgeving mist haar doel als zij niet doeltreffend wordt uitgevoerd en gehandhaafd. In iedere fase van de beleidscyclus moet aandacht worden besteed aan de uitvoering. De vooruitgang inzake de uitvoering zal bovendien cruciaal zijn om te beoordelen hoe gezond de regelgeving is.

4.1.        De uitvoering van EU-wetgeving ondersteunen

De lidstaten zijn primair verantwoordelijk voor de uitvoering van de EU-wetgeving. De Commissie beschikt over een aantal middelen om hen daarbij te helpen: uitvoeringsplannen om de grootste problemen bij de uitvoering op te sporen en ondersteuningsmaatregelen voor te stellen, mechanismen voor probleemoplossing (b.v. EU Pilot[28]) en uitwisseling van goede methoden (b.v. het verslag over de goede praktijkvoorbeelden van de groep op hoog niveau inzake administratieve lasten[29]). Ook de interinstitutionele dialoog en transparantie zijn verbeterd[30].

De Commissie blijft toezien op de vooruitgang in kerngebieden van de EU-wetgeving, met specifieke aandacht voor bepaalde actiegebieden voor de interne markt[31]. Er zal een meer systematische en op risico's gebaseerde aanpak nodig zijn voor de conformiteitsbeoordeling, die de verificatie van de naleving moet versterken en nuttige informatie moet leveren voor een ex-post-evaluatie. De Commissie zal ook meer systematisch uitvoeringsplannen voorbereiden voor richtlijnen en vaste data van inwerkingtreding invoeren voor verordeningen en besluiten die gevolgen hebben voor bedrijven. Tot slot zal de Commissie haar best doen om ervoor te zorgen dat er genoeg tijd is tussen de goedkeuring en de datum van omzetting.

4.2.        Wetgeving duidelijker en toegankelijker maken

De kwaliteit van de wetgeving beheren betekent ook ervoor zorgen dat deze zo duidelijk en toegankelijk mogelijk is en makkelijk kan worden nageleefd. De inspanningen die op dit vlak al worden geleverd, worden voortgezet. Zo worden wetteksten vereenvoudigd, gecodificeerd, herschikt en geconsolideerd en wordt de hoeveelheid wetgeving verminderd door achterhaalde bepalingen in te trekken. Sinds 2005 keurde de Commissie 640 initiatieven goed voor vereenvoudiging, codificering of herschikking. Meer dan 4450 rechtshandelingen werden ingetrokken, waarvan 1750 ten gevolge van een codificering of herschikking. Alle gewijzigde verordeningen en richtlijnen, en een deel van de besluiten, werden geconsolideerd in alle talen waarin zij oorspronkelijk werden vertaald, en kunnen via de website EUR‑Lex worden geraadpleegd. De elektronische toegang tot de EU-wetgeving is verbeterd: in 2011 werd het nieuwe e-justitieportaal geopend en in 2013 zal de nieuwe gemeenschappelijke EUR-Lex-portaalsite operationeel worden. In 2011 stelde de Commissie voor rechtsgevolgen te geven aan de elektronische publicatie van het Publicatieblad[32]. De Commissie zet ook haar inspanningen voort om de kwaliteit van de teksten te verhogen zodat zij beknopter en leesbaarder worden. Deze maatregelen zullen de geïntegreerde evaluatie van beleidsgebieden ondersteunen, de publieke raadplegingen vergemakkelijken en de nationale overheden helpen bij het omzetten en uitvoeren van de wetgeving.

5.           Slimme regelgeving: een gezamenlijke missie

5.1.        Het Europees Parlement, de Raad en adviesorganen

In haar mededeling uit 2010 verzocht de Commissie het Parlement en de Raad de effectbeoordeling beter te gebruiken in hun besluitvormingsprocedures en, in overeenstemming met hun engagement in het interinstitutioneel akkoord "Beter wetgeven", na te gaan welke gevolgen eventuele wijzigingen zouden hebben.

De Commissie wijst erop dat voorlopig slechts beperkte vooruitgang is geboekt op het vlak van de effectbeoordeling van grote wijzigingen.

Het verheugt de Commissie wel dat in het Europees Parlement een nieuw directoraat voor effectbeoordeling is opgericht. De Commissie ondersteunt de goede werkwijze van een aantal commissies die de effectbeoordeling van de Commissie als uitgangspunt nemen voor verdere analyse in het Europees Parlement. Op die manier kan de aanpak van de effectbeoordeling worden vergeleken met die van de Commissie en wordt er geen dubbel werk gedaan.

De Raad heeft niet gezorgd voor capaciteit voor effectbeoordeling. De Commissie meent dat de Raad in zijn besluitvormingsprocedure meer gebruik zou kunnen maken van de effectbeoordelingen, bijvoorbeeld door rekening te houden met de effectbeoordelingen van de Commissie als wordt begonnen aan de bijhorende voorstellen.

De Commissie blijft constructief antwoorden als haar wordt gevraagd om meer uitleg te geven over de effectbeoordelingen of om geval per geval de gegevens en methodologie te delen. Zij vraagt beide instellingen de nadruk te leggen op de resultaten, zodat een groter aandeel van de wijzigingen die zij doorvoeren rechtstreeks gebaseerd is op een empirisch onderbouwde effectbeoordeling.

Het verheugt de Commissie dat de instellingen haar inspanningen ondersteunen om de administratieve lasten en de regeldruk te verminderen en zij roept de instellingen dan ook op de vereenvoudigingsvoorstellen en het programma voor gezonde en resultaatgerichte regelgeving te ondersteunen.

Ten slotte is de Commissie ook verheugd over de steun van het Economisch en Sociaal Comité en van het Comité van de Regio's. Hun platformen en netwerken kunnen een belangrijke informatiebron zijn bij het voorbereiden van evaluaties en effectbeoordelingen.

5.2.        Lidstaten

Als alle voordelen van de EU-wetgeving tegen minimale kosten moeten worden geboden aan burgers, werknemers en ondernemingen, zullen de Commissie en de lidstaten moeten samenwerken. De nationale administratieve capaciteit en de kwaliteit van de nationale regelgeving bepalen rechtstreeks of de overheidsbeleidsdoelstellingen van de EU op het terrein worden behaald. De bijdragen van de overheden en instellingen van de lidstaten zijn essentieel voor het ontwerpen en evalueren van de EU-wetgeving. Bij de omzetting en uitvoering van EU-wetgeving, met inbegrip van de regels voor uit de EU-begroting gefinancierde activiteiten, moeten de lidstaten ervoor zorgen dat het regelgevend kader duidelijk en toegankelijk is. De nationale parlementen spelen een belangrijke rol bij de controle op de correcte toepassing van het subsidiariteitsbeginsel.

De Commissie spoort de autoriteiten van de lidstaten aan om actiever deel te nemen aan de openbare raadplegingen en evaluaties, ook via hun nationale gespecialiseerde netwerken, om zo tot betere basisgegevens voor de beleidsvorming te komen. Zij benadrukt dat het voor een degelijke subsidiariteitstoetsing essentieel is dat lidstaten hun input in een vroeg stadium meedelen.

De Commissie benadrukt ook dat een nationale effectbeoordeling nuttig kan zijn als in de Raad veranderingen aan het voorstel worden besproken en om de lidstaten te helpen als zij problemen hebben op het vlak van de uitvoering en de handhaving.

De Commissie verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat de lopende initiatieven voor de vermindering van de administratieve lasten op nationaal niveau efficiënt worden uitgevoerd, rekening te houden met de aanbevelingen uit het verslag over goede praktijken van februari 2012 om de EU-wetgeving met zo weinig mogelijk administratieve lasten uit te voeren en actief informatie uit te wisselen over efficiënte manieren om EU-regelgeving uit te voeren·. Zij verzoekt hun eveneens ten volle gebruik te maken van de mogelijkheden tot vereenvoudiging die de EU-wetgeving biedt en ervoor te zorgen dat de nationale regels die de EU-wetgeving omzetten, duidelijk en toegankelijk/begrijpelijk zijn.

Tot slot benadrukt de Commissie ook dat efficiënte overheidsdiensten belangrijk zijn bij het tijdig omzetten, uitvoeren en handhaven van EU-wetgeving.

6.           Conclusies

Om de kwaliteit van EU-regelgeving te waarborgen moeten de EU-wetgeving en de nationale regels voor de uitvoering ervan zo worden beheerd dat de overheidsbeleidsdoelstellingen doeltreffend worden gehaald. De regelgeving moet voor het beoogde doel geschikt zijn en blijven, ook als problemen veranderen, nieuwe oplossingen ontstaan en politieke prioriteiten veranderen. Daarom maakt de Commissie van de opsporing van overbodige kosten en van mogelijkheden om de prestaties te verbeteren, permanent een integraal onderdeel van de beleidsvorming en -programmering van de EU-wetgeving.

[1]               COM(2010) 543 "Slimme regelgeving in de Europese Unie".

[2]               Zie COM(2011) 500 "Een begroting voor Europa", Verordening (EU, Euratom) nr. 966/2012 en COM(2012) 42 "Een vereenvoudigingsagenda voor het MFK 2014-2020".

[3]               COM(2011) 803 "Regeldruk voor het mkb verminderen" - Begin 2103 zal de Commissie een eerste voortgangsverslag publiceren, met daarin een overzicht van de prioriteiten die kleine ondernemingen zelf hebben bepaald tijdens de conferenties in de lidstaten en tijdens de raadplegingen in de EU die tot eind 2102 zijn gehouden.

[4]               http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/evaluation/docs/fitness_check_en.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[5]               Verslag over het 18e verslag "De wetgeving verbeteren" en verslag over het 28e verslag over de controle op de toepassing van EU-wetgeving.

[6]               Advies van het Comité van de Regio"s over "Slimme regelgeving", 2012/C 9/04.

[7]                      http://ec.europa.eu/governance/better_regulation/smart_regulation/consultation_2012/docs/consultation_nl.pdf.

[8]               SEC(2012) 101, "Het verslag voor 2011 van de Raad voor effectbeoordeling".

[9]               http://www.oecd.org/gov/regulatorypolicy/49990817.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[10]             Naar schatting ontstaat een derde van de totale administratieve last bij het omzetten van EU-wetgeving naar wetgeving op nationaal niveau.

[11]             Op milieuvlak over het drinkwaterbeleid van de EU, op sociaal vlak over de informatie en raadpleging van werknemers, over de typegoedkeuring van motorvoertuigen, over wetgeving inzake de voedselketen en over het beleid inzake de interne luchtvaartmarkt.

[12]             Bijvoorbeeld voor de bouw, het toerisme en zakelijke dienstverlening zijn al resultaten beschikbaar.

[13]             SWD(2012) 422 "Review of the Commission Consultation Policy".

[14]             OESO 2011 "Sustainability in Impact Assessments — A review of Impact Assessment Systems in selected OECD Countries and the European Commission; Europees Parlement 2011, "Comparative study on the purpose, scope and procedures of impact assessments carried out in the Member States of the EU"; CEPS/Universiteit van Exeter 2012, "Regulatory Quality in the European Commission and the UK: Old questions and new findings".

[15]             Speciaal verslag van de Europese Rekenkamer, nr. 3/2010 "Effectbeoordelingen in de EU-instellingen: ondersteunen zij de besluitvorming?”

[16]             http://ec.europa.eu/governance/impact/key_docs/docs/sec_2011_0567_en.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[17]             http://ec.europa.eu/governance/impact/key_docs/docs/sec_2012_0091_en.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[18]             http://ec.europa.eu/governance/impact/key_docs/docs/meg_guidelines.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[19]             http://ec.europa.eu/governance/impact/iab/iab_en.htm (niet in het Nederlands beschikbaar).

[20]             http://ec.europa.eu/governance/impact/iab/members_en.htm (niet in het Nederlands beschikbaar).

[21]             http://ec.europa.eu/governance/impact/planned_ia/planned_ia_en.htm (niet in het Nederlands beschikbaar).

[22]             Zie voetnoot 14.

[23]             Zie CEPS/Universiteit van Exeter 2012 in voetnoot 14.

[24]             Dat wil zeggen de cyclus van strategische planning en programmering van de Commissie, dus het jaarlijks activiteitenverslag, de jaarlijkse begrotingsstaten enz.

[25]             Zie SWD(2012) 422.

[26]             http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/12/1&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en (niet in het Nederlands beschikbaar).

[27]             SWD(2012) 423 "Action Programme for Reducing Administrative Burdens in the EU – Final Report".

[28]             http://ec.europa.eu/eu_law/infringements/application_monitoring_nl.htm.

[29]             http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/admin_burden/best_practice_report/docs/bp_report_signature_en.pdf (niet in het Nederlands beschikbaar).

[30]             Zie PB L 304/47 en PB C 369/14.

[31]             Zie COM(2012) 259 "Betere governance van de interne markt".

[32]             COM(2011) 162 "Voorstel voor een verordening van de Raad betreffende elektronische publicatie van het Publicatieblad van de Europese Unie".