Access to European Union law
<a href="https://eur-lex.europa.eu/content/help/eurlex-content/experimental-features.html" target="_blank">More about the experimental features corner</a>
Choose the experimental features you want to try
EUR-Lex
Access to European Union law

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

You are here
Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search

Document 52024IR0028

Advies van het Europees Comité van de Regio’s — Versterking van de Europese bestuurlijke ruimte (ComPAct) (initiatiefadvies)

COR 2024/00028

PB C, C/2024/5369, 17.9.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/5369/oj (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, GA, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/5369/oj

European flag

Publicatieblad
van de Europese Unie

NL

C-serie

C/2024/5369

17.9.2024

Advies van het Europees Comité van de Regio’s — Versterking van de Europese bestuurlijke ruimte (ComPAct)

(initiatiefadvies)

(C/2024/5369)

Rapporteur

:

Tom JUNGEN (LU/PSE), burgemeester van de gemeente Roeser

Referentiedocument

:

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s: Versterking van de Europese bestuurlijke ruimte (ComPAct)

COM(2023) 667 final

BELEIDSAANBEVELINGEN

HET EUROPEES COMITÉ VAN DE REGIO'S (CvdR),

1.

 is ingenomen met het voornemen van de Europese Commissie om de Europese bestuurlijke ruimte te versterken (ComPAct) zodat de samenwerking en de beleidsdialoog worden bevorderd en de capaciteit en de kwaliteit van overheidsdiensten op centraal, regionaal en lokaal niveau in Europa worden verbeterd.

2.

 Overheidsdiensten spelen een centrale rol spelen bij het versterken van de interne markt. De overheidssector biedt werk aan ongeveer 21 % van de beroepsbevolking in de EU en beheert een markt voor openbare werken en aanbestedingen ten belope van circa 670 miljard EUR.

3.

 Overheden voeren ongeveer een derde van de EU-begroting rechtstreeks uit, met name via het Cohesiefonds en de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF), terwijl het lokale en regionale niveau verantwoordelijk is voor het beheer van 34 % van de totale overheidsuitgaven en 56 % van de totale overheidsinvesteringen.

4.

 Het CvdR is verheugd over het feit dat de Europese Commissie in haar mededeling erkent dat het CvdR in het verleden een advies (1) over dit onderwerp heeft uitgebracht en dat een aantal ideeën uit dat advies in de mededeling zijn overgenomen.

5.

 Het CvdR dringt erop aan dat de Europese Commissie en de overheidsdiensten zich meer inspannen om de administratieve lasten, met name voor lokale en regionale overheden, opnieuw te beoordelen en te beperken. Overregulering moet in dit verband zoveel mogelijk worden vermeden, overeenkomstig de beginselen van betere regelgeving.

6.

 Er zijn meer inspanningen nodig om een echte Europese bestuurlijke ruimte tot stand te brengen. Na 30 jaar zijn er nog altijd belemmeringen voor de goede werking van de interne markt. Nationalistische houdingen maken het moeilijk om deze uit de weg te ruimen.

7.

 Hoewel de Europese Commissie haar mededeling over een Europese bestuurlijke ruimte presenteert, is er nog geen sprake van een echte Europese bestuurlijke ruimte en kan deze ook niet worden gecreëerd (als onderdeel van de interne markt) bij gebrek aan een Europese visie die de nationale belangen overstijgt en coherente en efficiënte regels en structuren op basis van een gemeenschappelijke consensus, met een duidelijke Europese meerwaarde. Het CvdR benadrukt dat regio’s en hun overheden in dit opzicht een rol kunnen spelen, aangezien zij vaak nationale grenzen overbruggen.

8.

 Het CvdR is verheugd over het feit dat in het verslag van Enrico Letta, getiteld “Much more than a Market”, krachtige steun wordt uitgesproken voor een versterkte administratieve capaciteit die meer impact heeft. Het CvdR wijst met name op de analyse dat sinds de financiële crisis in 2007-2008 budgettaire beperkingen de moderniseringsinspanningen van overheidsdiensten en hun vermogen om geschoold personeel aan te trekken en te behouden aanzienlijk hebben belemmerd, met een ongelijke en in sommige gevallen onvolledige uitvoering van EU-wetgeving in de hele EU tot gevolg. Het is in dit verband verheugd over het voorstel om een nieuwe faciliteit in het leven te roepen voor een pact ter versterking van de samenwerking en expertise van Europese overheidsdiensten (PEACE), die investeringen en hervormingen van overheidsdiensten zou kunnen stimuleren en steun zou kunnen verlenen aan individuele personen of aan een groep overheidsdiensten met vergelijkbare problemen of ambities. Het herinnert aan het pleidooi van Enrico Letta dat de faciliteit over een toereikend budget moet beschikken zodat de Commissie de expertise kan leveren die specifiek bedoeld is om de werking van de overheidsdiensten te verbeteren.

9.

 De Europese Commissie heeft weliswaar haar algemene ideeën over een Europese bestuurlijke ruimte uiteengezet, maar schetst in haar mededeling geen duidelijk beeld van wat zo’n grensoverschrijdende Europese bestuurlijke ruimte zou moeten inhouden.

10.

 Het CvdR is ingenomen met het instrument voor technische ondersteuning (TSI) als belangrijk EU-programma ter ondersteuning van het openbaar bestuur, ook op regionaal en lokaal niveau. Het probleem is echter dat veel overheidsdiensten, met name op regionaal en lokaal niveau, niet op de hoogte zijn van alle mogelijkheden die het instrument biedt. Het CvdR verzoekt de Commissie haar communicatie-inspanningen en bewustmakingscampagnes op te voeren.

11.

 Het CvdR is zich ervan bewust dat de lidstaten verschillende overheidsstructuren hebben en dat de wetgeving aan alle structuren moet worden aangepast. Het steunt de inzet voor decentralisatie en de inspanningen van de lidstaten om lagere bestuursniveaus bij het opstellen en uitvoeren van wetgeving te betrekken. Voor een succesvolle uitvoering moeten er niet alleen maatregelen worden genomen, maar er moeten ook middelen worden toegewezen aan elk niveau.

12.

 De ComPAct heeft tot doel administratieve samenwerking te bevorderen door aan de hand van een vaardighedenagenda personeel om- en bij te scholen, de digitale omslag te stimuleren en de groene transitie aan te voeren. Veel overheidsdiensten kampen echter met andere dringende problemen: demografische achteruitgang, braindrain, vergrijzing van het personeelsbestand en het onvermogen om jonge mensen aan te trekken, alsook een toekomstig tekort aan geschoolde arbeidskrachten op de hele arbeidsmarkt en meer concurrentie om beschikbare werknemers.

13.

 Bij het in kaart brengen van de uitdagingen in de lidstaten en de lokale en regionale overheden is territoriale differentiatie noodzakelijk, gezien de diversiteit aan structuren, tradities, middelen en capaciteiten. Het CvdR is daarom van mening dat de Europese bestuurlijke ruimte kansen biedt, maar dat er bij de toepassing regionale en lokale verschillen kunnen blijven bestaan.

14.

 Veel plattelandsgebieden, achtergestelde regio’s en ook mensen (die om uiteenlopende redenen geen toegang hebben tot digitale tools) ondervinden toegangsproblemen omdat de infrastructuur niet goed werkt, er geen snel internet is of omdat ze niet over de nodige vaardigheden beschikken. Zelfs met een voor 100 % gedigitaliseerde overheidsdienst moeten burgers kunnen rekenen op overheidssteun in hun gemeente als een dienst van algemeen belang.

15.

 Het CvdR dringt aan op een ambitieuzere strategie die voortbouwt op de Verklaring van Straatsburg over de gemeenschappelijke waarden en uitdagingen van Europese overheidsdiensten, waarin de lidstaten duidelijk hun bereidheid hebben uitgesproken om hun overheidsdiensten om te vormen, de uitwisseling van beste praktijken te bevorderen en hun samenwerking te verdiepen.

16.

 De totstandbrenging van een Europese bestuurlijke ruimte zou verder moeten gaan dan samenwerking tussen nationale overheden op nationaal niveau. Een hernieuwde Verklaring van Straatsburg zou zich vooral moeten richten op overheidsdiensten op subnationaal niveau.

17.

 Het CvdR is verheugd over het feit dat de Commissie met vergelijkbare overheidsdiensten samenwerkt, via aanvullende netwerken zoals de deskundigengroep inzake openbaar bestuur en het Netwerk van Europese overheidsdiensten. Het CvdR roept op tot een grotere actieve betrokkenheid van overheidsdiensten op alle niveaus, naargelang van de behoeften.

18.

 Het CvdR stelt voor dat ambtenaren als onderdeel van hun opleiding gedurende een beperkte periode stage lopen of werkervaring opdoen op een andere plaats dan waar zij zijn aangeworven, hetzij in een andere overheidsorganisatie in dezelfde lidstaat, hetzij zelfs in een ander land. Taalbarrières zouden dit in de weg kunnen staan. Daarom beveelt het CvdR aan gebruik te maken van artificiële intelligentie en vertaaltechnologieën om deze barrières zoveel mogelijk te omzeilen. Dergelijke uitwisselingsprogramma’s kunnen zich in eerste instantie op partnersteden richten. Het CvdR wijst op de uitdagingen die ze met zich meebrengen voor achtergestelde of afgelegen regio’s.

19.

 Het CvdR wijst op het positieve resultaat van de nieuwe verordening Interoperabel Europa, die de overheidsdiensten in Europa kosteneffectiever zal maken, omdat het hierdoor mogelijk wordt om verschillende niveaus met elkaar te verbinden, zelfs over de grenzen heen, en om echte leeromgevingen met digitale technologieën te ontwikkelen. Het zou een goede zaak zijn als wordt verduidelijkt hoe ComPAct zich verhoudt tot de interoperabiliteitsverordening en andere relevante regelgeving en dataruimten. Bepaalde instrumenten, zoals de op te richten ondersteuningscentra voor een Interoperabel Europa, kunnen namelijk ook voor deze dataruimten worden gebruikt.

20.

 Het CvdR betreurt dat de lokale en regionale overheden en de sociale partners in de EU niet formeel zijn geraadpleegd tijdens de uitwerking van de ComPAct. Het is belangrijk om in het kader van de agenda voor betere regelgeving feedback van het subnationale niveau op te nemen via het CvdR-netwerk van regionale hubs, de instrumenten voor plattelandstoetsing of de territoriale effectbeoordeling.

21.

 Het is belangrijk dat de doelstelling van het digitale decennium wordt verwezenlijkt, om in 2030 100 % van de belangrijkste overheidsdiensten online beschikbaar te hebben, wat moet leiden tot meer efficiëntie en een betere toegankelijkheid van deze diensten. Het CvdR is ingenomen met de inspanningen van de Commissie om dit centraal te stellen in de Europese bestuurlijke ruimte. Elke burger moet toegang hebben tot actuele digitale vaardigheden en infrastructuur en er moeten gerichte opleidingen worden georganiseerd voor mensen met beperkte digitale capaciteiten. De uitvoering van de ComPAct levert echter problemen op, vanwege het tijdschema voor de besluitvormingsfasen en de aanpassingen die nodig zijn om in te spelen op de toekomstige behoeften op nationaal, regionaal en lokaal niveau.

22.

 De EU staat voor de grootste uitbreiding nu steeds meer landen zich willen aansluiten. Daarom is het CvdR ingenomen met het streven van de ComPAct om kandidaat-lidstaten beter en vaker te betrekken bij de uitwisseling van praktijken met EU-lidstaten. Dit strookt met de bevordering van een goed en onpartijdig bestuur, dat deel uitmaakt van de uitbreidingscriteria van de EU.

23.

 Het CvdR roept de lidstaten op de uitdagingen op het gebied van administratieve capaciteit op alle bestuursniveaus aan te pakken in het kader van hun structurele begrotingsplannen voor de middellange termijn, die uiterlijk in september 2024 moeten worden ingediend als onderdeel van het hervormde kader voor economische governance.

Brussel, 20 juni 2024.

De voorzitter

van het Europees Comité van de Regio’s

Vasco ALVES CORDEIRO

(1)  Advies van het Europees Comité van de Regio’s over een verbetering van de bestuurlijke capaciteit van lokale en regionale overheden om investeringen en structurele hervormingen in 2021-2027 kracht bij te zetten (PB C 79 van 10.3.2020, blz. 25).

ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/5369/oj

ISSN 1977-0995 (electronic edition)

Top