De omvang en de algemene voorwaarden van de dekking van de EU-garantie voor externe verrichtingen van de EIB zijn vastgelegd in besluiten van het Europees Parlement en de Raad. Besluit nr. 466/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad van 16 april 2014 (hierna "het besluit" genoemd) is het meest recente besluit over EIB-financieringsverrichtingen buiten de Unie en bestrijkt de periode 2014-2020.

De noodzaak van een EU-begrotingsgarantie voor de externe verrichtingen van de EIB vloeit voort uit de statutaire verplichting voor de EIB om voldoende garanties te bieden voor al haar leningen en, meer algemeen, uit de noodzaak om de kredietwaardigheid van de EIB te waarborgen. De EU-garantie is het belangrijkste instrument geweest om de compatibiliteit te waarborgen tussen de financiële structuur van de EIB, die aanzienlijk meer slagkracht heeft dan andere internationale financiële instellingen (IFI's), en het aanzienlijk hogere inherente risico van kredietverschaffing aan derde landen, rekening houdende met de noodzaak om te vermijden dat de EIB haar AAA-rating verlaagd ziet en om tegelijkertijd het kapitaalverbruik van de EIB te beperken.

De Unie geeft een begrotingsgarantie aan de EIB af ter dekking van de landenrisico's en politieke risico's die verbonden zijn aan de financieringsverrichtingen die de EIB buiten de Unie ontplooit ter ondersteuning van de externe beleidsdoelstellingen van de Unie. Daarnaast financiert de EIB op eigen risico investeringswaardige verrichtingen buiten de Unie, alsmede activiteiten in het kader van specifieke mandaten zoals in ACS-landen.

Krachtens artikel 19 van het besluit moet de Commissie, in samenwerking met de EIB, bij het Europees Parlement en de Raad een tussentijds evaluatieverslag indienen over de toepassing van dit besluit tijdens de eerste jaren (2014-2016). Dat verslag dient in voorkomend geval vergezeld te gaan van voorstellen tot wijziging van het besluit. Het tussentijdse verslag is gebaseerd op een onafhankelijke externe evaluatie en bijdragen van de EIB. Met name wordt in het verslag voorgesteld om de lijst van in aanmerking komende landen te wijzigen.

Op basis van de EIB-prognoses voor kredietverschaffing in de regio voor de volledige duur van het mandaat, acht de Commissie het moeilijk om voor de rest van de huidige financiële vooruitzichten voor de periode 2014-2020 de externe EIB-financiering onder de EU-garantie voort te zetten. Bovendien zijn er, gelet op de risicorating van de landen (bijv. in het Oostelijke Nabuurschap), beperkte mogelijkheden om een beroep te doen op de eigen-risico-faciliteiten (ORF) van de EIB. Voorts heeft de Europese Raad op 18 maart 2016 de EIB verzocht om tijdens haar bijeenkomst "in juni een specifiek initiatief te presenteren dat erop gericht is snel aanvullende financiering beschikbaar te stellen ter ondersteuning van duurzame groei, essentiële infrastructuur en sociale cohesie in de landen van het Zuidelijk Nabuurschap en de Westelijke Balkan". Op 16 juni 2016 heeft de raad van bestuur van de EIB, in antwoord op de conclusies van de Europese Raad van 18 maart 2016, een document besproken dat de basis vormt voor het EIB-voorstel aan de Europese Raad. In zijn conclusies van 28 juni 2016 verklaarde de Europese Raad dat "het initiatief van de Europese Investeringsbank in de landen van het Zuidelijk Nabuurschap en de Westelijke Balkan, als eerste stap in het nieuwe samenwerkingskader, de investeringen in partnerlanden [zal] helpen bevorderen, en krijgt het onze volledige steun". Het EIB-document is gebouwd op drie bouwstenen:

Bouwsteen 1 (2 miljard EUR aan kredieten) zou verlopen binnen bestaande mandaten en faciliteiten, door de kredietverlening op te voeren tot een niveau dat de door het bestaande mandaat vastgestelde plafonds ten volle benut.

Voor bouwsteen 2 (1,4 miljard EUR aan kredieten) overwoog de EIB een verhoging van de totale plafonds van het mandaat met 1,4 miljard EUR.

Bouwsteen 3 houdt een verhoging van het kredietvolume met 2,3 miljard EUR in en een uitbreiding van de dekking door de EU-garantie tot commerciële risico's. Voor EIB-leningen aan de particuliere sector is de EU-garantie momenteel beperkt tot politieke risico's zoals beschreven in het besluit. Dat bedrag zou ten volle moeten worden benut om vluchtelingen en gastgemeenschappen in crisisgebieden te steunen.

Samen vormen deze drie bouwstenen het EIB-weerbaarheidsinitiatief in het Zuidelijk Nabuurschap en de Westelijke Balkan (hierna "EIB-weerbaarheidsinitiatief" genoemd), dat zelf dan weer integrerend deel uitmaakt van het EIP.

Op basis van de bevindingen van de tussentijdse evaluatie en gelet op het EIB-weerbaarheidsinitiatief stelt de Commissie voor om het besluit als volgt te wijzigen:

•    invoering van een vierde hoofddoelstelling voor het mandaat om onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken. Een en ander wordt ook nader toegelicht in deel 5;

•    vrijgeven van de optionele 3 miljard EUR met dezelfde verdeling van regionale plafonds als voordien. De Commissie stelt voor dat de EIB-steun aan de publieke sector van 1,4 miljard EUR voor vluchtelingen en gastgemeenschappen (bouwsteen 2 van het EIB-weerbaarheidsinitiatief) zou worden opgenomen in het geactiveerde optionele mandaat van 3 miljard EUR;

•    creëren van een aanvullend maximumplafond voor het EIB-mandaat voor de particuliere sector voor een bedrag van 2,3 miljard EUR (bouwsteen 3 van het EIB-weerbaarheidsinitiatief), terwijl een omvattende garantie wordt ingevoerd voor verrichtingen van de particuliere sector die rechtstreeks met vluchtelingen en gastgemeenschappen verband houden, waardoor de dekking door de EU-garantie wordt verruimd tot commerciële risico's;

•    de EIB meer flexibiliteit bieden om met bedragen te schuiven binnen de toewijzingen voor regionale plafonds (van thans 10% tussen regio's naar 20%), maar alleen richting de regio's die een hoge prioriteit voor de Unie hebben, met name Oekraïne en regio's die een antwoord moeten bieden op migratieproblemen of andere uitdagingen die zich verder nog in het mandaat voor de periode 2014-2020 zullen aandienen. Deze toegenomen flexibiliteit geldt niet voor het nieuwe EIB-mandaat voor de particuliere sector van het EIB-weerbaarheidsinitiatief.

Om die nieuwe elementen in te kunnen voeren, is een aantal wijzigingen van het besluit vereist.

De bestuursorganen van de EIB worden aangemoedigd de nodige maatregelen te nemen om de EIB-activiteiten aan te passen zodat deze daadwerkelijk bijdragen aan het extern beleid van de Unie en op adequate wijze aan de vereisten van het besluit voldoen. De EU-garantie wordt alleen afgegeven voor EIB-financieringsverrichtingen die aan de in het besluit uiteengezette voorwaarden voldoen, maar tegelijk een hoge toegevoegde waarde hebben op grond van de eigen beoordeling van de EIB, en waarmee een van de volgende hoofddoelstellingen in de zin van artikel 3 van het besluit wordt gesteund:

1. uitbouwen van de lokale particuliere sector, met name ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf (mkb);

2. ontwikkeling van sociale en economische infrastructuur, met inbegrip van vervoer-, energie- en milieu-infrastructuur en informatie- en communicatietechnologie (ict), zorg en onderwijs;

3. beperking van en aanpassing aan klimaatverandering.

Naast die drie hoofddoelstellingen wordt regionale integratie tussen landen, in het bijzonder economische integratie tussen pretoetredingslanden, nabuurschapslanden en de Unie, als een van de onderliggende doelstellingen beschouwd.

Het voorstel is om een vierde grote beleidsdoelstelling toe te voegen die erin bestaat een strategisch antwoord te bieden op onderliggende oorzaken van migratie.

Dankzij de dekking van de EU-garantie kan de EIB verrichtingen uitvoeren buiten de Unie, terwijl toch de risicoblootstelling van de EIB wordt beperkt en zij toch haar kredietwaardigheid behoudt. Via deze financieringsverrichtingen buiten de Unie draagt de EIB indirect bij tot de beleidsdoelstellingen van de Unie, zoals onder meer armoedebestrijding door middel van inclusieve groei en duurzame economische, ecologische en maatschappelijke ontwikkeling, en de welvaart van de Unie in de gewijzigde wereldwijde economische situatie.

Met het oog daarop werken de Commissie, de Europese Dienst voor extern optreden (hierna "EDEO" genoemd) en de EIB samen om het externe optreden van de EIB en de doelstellingen van het extern beleid van de EU op elkaar af te stemmen en zodoende de synergie-effecten tussen EIB-financiering en EU-begrotingsmiddelen te maximaliseren, met name door een regelmatige en stelselmatige dialoog en vroegtijdige consultatie over beleid, strategieën en projecten in voorbereiding ("project pipelines") (memorandum van overeenstemming tussen de Commissie en de EIB, in overleg met EDEO, ondertekend op 12 september 2013). Om met praktische maatregelen te kunnen komen waarmee de algemene doelstellingen van de EU-garantie kunnen worden aangesloten op de implementatie ervan door de EIB, heeft de Commissie haar regionale technische operationele richtsnoeren (RTOG's) op 8 mei 2015 geactualiseerd.

In het licht van het verzoek van de Europese Raad van 18 maart 2016 is het voorgenomen EIB-initiatief toegespitst op landen in het Zuidelijk Nabuurschap en de Westelijke Balkan. Die landen hebben bijzonder dringende financieringsbehoeften in verband met de vluchtelingencrisis. Die regio is ook de sleutelregio van de EIB-activiteiten waar de EIB kan bogen op aanzienlijke ervaring, netwerken en een trackrecord bij het aanbieden van gerichte financieringsoplossingen voor kredietverschaffing, blending en adviesverlening.

De EIB zal bijdragen tot de economische weerbaarheid en zal de duurzame ontwikkeling veilig stellen in een context van de instroom van migranten en vluchtelingen. Een en ander zal worden verwezenlijkt door haar werkzaamheden rond twee cruciale thema's:

- een antwoord bieden op toegenomen behoeften aan infrastructuur en daarmee samenhangende diensten en zo inspelen op de plotse bevolkingstoename;

- banenkansen stimuleren voor gast- en vluchtelingengemeenschappen om economische integratie te bevorderen en vluchtelingen in staat te stellen zelfredzaam te worden.

De EIB kan inspanningen ondersteunen om die uitdagingen aan te gaan zowel via steun aan de particuliere sector (zoals het mkb, bedrijfs- en microfinanciering) als door het ondersteunen van inspanningen van overheden (zoals ook gemeenten en overheidsinstanties) in termen van infrastructuur en diensten die een antwoord bieden op sterk toegenomen behoeften.

Het voorstel voor een besluit tot wijziging van Besluit nr. 466/2014/EU van het Europees Parlement en de Raad is gebaseerd op de dubbele rechtsgrondslag van de artikelen 209 en 212 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna "het Verdrag" genoemd). Met name in artikel 209, lid 3, van het Verdrag, gelezen in samenhang met artikel 208 van het Verdrag, is bepaald dat de EIB, onder de in haar statuten vastgestelde voorwaarden, bijdraagt tot de tenuitvoerlegging van de maatregelen die nodig zijn om de doelstellingen van het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid van de Unie te verwezenlijken.

Met het voorstel wordt het evenredigheidsbeginsel in acht genomen, want de EU-garantie is een efficiënt instrument gebleken voor de dekking van de politieke risico's en landenrisico's die samenhangen met de externe verrichtingen van de EIB ter ondersteuning van het externe beleid van de Unie. Met het mandaat voor de EU-garantie voor 2014-2020 kan de huidige efficiënte en economisch gezonde praktijk worden voortgezet.

Een tussentijdse evaluatie van de toepassing van het besluit is uitgevoerd. In artikel 19 van het besluit zijn specifieke eisen gesteld aan de inhoud van het verslag:

"Dit verslag bevat met name de volgende informatie:

a)    een beoordeling van de toepassing van het toewijzingsbeleid;

b)    een beoordeling van de rapportage door de EIB en in voorkomend geval passende aanbevelingen ter verbetering van die rapportage;

c)    een beoordeling van het KMR, de prestatie-indicatoren en -criteria inbegrepen, en de bijdrage die deze aan het verwezenlijken van de doelstellingen van dit besluit hebben geleverd;

d)    een uitvoerige beschrijving van de criteria die bij de aanbeveling betreffende de volledige of gedeeltelijke vrijmaking van het facultatieve aanvullende bedrag [in aanmerking zijn genomen]."

Dit verslag van de Commissie is mede gebaseerd op een evaluatie door een externe consultant (PwC) en op een bijdrage van de EIB.

Het verslag van de consultant is te vinden op de volgende adres:

http://ec.europa.eu/dgs/economy_finance/evaluation/completed/index_en.htm

In de tussentijdse evaluatie van de Commissie, waarvan het onderhavige voorstel vergezeld gaat, wordt een beschrijving gegeven van de beoordeling door de Commissie van de uitkomsten van de externe evaluatie en wordt een overzicht gegeven van de bevindingen van de tussentijdse evaluatie en de belangrijkste onderdelen van het voorstel van de Commissie, samen met de beoordeling door de Commissie van het EIB-antwoord op het verzoek van de Europese Raad van 18 maart 2016.

De evaluatie was met name gebaseerd op gedachtewisselingen met cruciale interne en externe stakeholders, zoals vertegenwoordigers van lidstaten en vertegenwoordigers van de belangrijkste betrokken ngo's. Doel daarvan was het verzamelen van kwalitatieve informatie en de kans bieden om opinies en standpunten van de belangrijkste stakeholders mee te nemen in het proces. Op basis van het diagnoseverslag is in mei 2016 een workshop gehouden met ngo's. Met vertegenwoordigers van ngo's is van gedachten gewisseld over de ideeën voor verbeteringen die tijdens de diagnosefase naar voren zijn gekomen, alsmede over de voorlopige aanbevelingen om deze te adresseren. Al die raadplegingen en gedachtewisselingen boden de externe consultant een basis om zich een idee te vormen van het standpunt van stakeholders. Nadere gegevens over de belangrijkste uitkomsten van deze consultaties zijn te vinden in het verslag van de consultant. Zijn evaluatie bevatte ook interviews met Commissie- en EIB-medewerkers, alsmede gevalstudies van projecten.

Het Garantiefonds, dat is ingesteld bij Verordening (EG, Euratom) nr. 480/2009 van de Raad van 25 mei 2009 tot instelling van een Garantiefonds, fungeert als liquiditeitsbuffer voor de Uniebegroting tegen verliezen op EIB-financieringsverrichtingen en ander extern optreden van de Unie, d.w.z. leningen voor macro-financiële bijstand en Euratom-leningen. Het EIB-mandaat vertegenwoordigt meer dan 90% van de door het Garantiefonds afgedekte portefeuille.

Het Garantiefonds ontvangt zijn middelen uit één jaarlijkse overmaking uit de Uniebegroting. De voorzieningsregeling van het Garantiefonds die erop is gericht de omvang van het fonds te houden op een niveau van 9% van de uitkeringen die in het kader van de leningen worden gedaan, houdt de facto een beperking in van de omvang van het externe EIB-mandaat dat door de EU-begrotingsgarantie wordt gedekt. De conclusie van een externe evaluatie in 2016 van het functioneren van het Garantiefonds 2 was dat een voorzieningspercentage van 9% passend werd geacht.

In het voorstel wordt voorzien in een verhoging van het totale plafond van de EIB-financieringsverrichtingen in het kader van de EU-garantie voor de hele periode 2014-2020 door het activeren van het in het besluit vermelde optionele bedrag van 3 miljard EUR en door het toevoegen van een nieuw mandaat voor leningen aan de particuliere sector ten behoeve van projecten die onderliggende oorzaken van migratie aanpakken, voor een bedrag van 2,3 miljard EUR. Het algehele plafond zal hierdoor uitkomen op in totaal 32,3 miljard EUR en zal worden opgesplitst in regionale plafonds en subplafonds.

De aanvullende begrotingsbehoeften voor voorzieningen van het Garantiefonds in verband met het optrekken van het totale plafond van het mandaat zullen worden gefinancierd uit EU-begrotingsonderdeel 01 03 06. Deze voorzieningen zullen worden gefinancierd binnen het meerjarig financieel kader en het bedrag ervan is berekend op basis van de verwachte uitkerings- en terugbetalingspatronen van de gegarandeerde leningen. Binnen het huidige meerjarig financieel kader zouden de bijkomende begrotingsbehoeften, op basis van de jaarlijkse prognoses voor de uitkering en terugbetaling van EIB-leningen, beperkt moeten blijven tot 115 miljoen EUR over de periode 2018-2020. Een deel van de leningen die op grond van het huidige EIB-mandaat worden afgesloten, zullen worden uitgekeerd en terugbetaald na 2020.

De EU-garantie voor de EIB-financieringsverrichtingen in het kader van het mandaat voor leningen aan de particuliere sector zullen worden beprijsd. De inkomsten uit de risicopremies voor EIB-financieringsverrichtingen in het kader van het mandaat voor leningen aan de particuliere sector zullen aan het Garantiefonds worden betaald om het commerciële risico af te dekken.

De gevolgen voor de begroting wat voorzieningen van het Garantiefonds betreft, met inbegrip van onderliggende aannames, worden beschreven in het aan dit voorstel gehechte financieel memorandum. 

EIB-financieringsverrichtingen onder de EU-garantie worden door de EIB beheerd en gemonitord in overeenstemming met de eigen regels en procedures van de EIB, welke onder meer in passende audit-, controle- en toezichtmaatregelen voorzien. Bovendien moet de Raad van Bewind van de EIB, waarin de Commissie is vertegenwoordigd door een bewindvoerder en een plaatsvervanger, elke EIB-financieringsverrichting goedkeuren en erop toezien dat het beheer van de EIB plaatsvindt in overeenstemming met haar statuten en met de algemene richtlijnen die door de Raad van Gouverneurs zijn vastgesteld.

In het bestaande tripartiete akkoord tussen de Commissie, de Rekenkamer en de EIB is vastgelegd volgens welke regels de Rekenkamer haar audits van de financieringsverrichtingen van de EIB onder de EU-garantie dient uit te voeren.

In het kader van het besluit worden regelmatig verslagen opgesteld. De Commissie brengt jaarlijks verslag uit aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van het mandaat door de EIB.

De verslaglegging over de resultaten zal zijn gebaseerd op een passend samenstel van indicatoren voor (waar mogelijk) de hele portefeuille, of voor een hele sector. In het kader van het Results Measurement (ReM) Framework (raamwerk voor resultaatmeting) zullen die indicatoren gedurende de hele projectcyclus worden gemeten tijdens de beoordelingsfase en gedurende de monitoring totdat het project volledig is uitgevoerd. De indicatoren zullen worden gemeten zodra de eerste ontwikkelingsresultaten beschikbaar zijn, gewoonlijk tot drie jaar na de voltooiing van het project. Ze worden, voor zover mogelijk, ook gebruikt voor de eindrapportage.

Voorts verschaft de EIB de Commissie alle statistische, financiële en boekhoudkundige gegevens over de financieringsverrichtingen onder de EU-garantie die de Commissie nodig heeft om haar rapportageverplichtingen na te komen of om aan verzoeken van de Rekenkamer te voldoen, alsmede een accountantsverklaring betreffende de in het kader van de financieringsverrichtingen uitstaande bedragen.

Op grond van de beoordeling door de Commissie van de bevindingen van de tussentijdse evaluatie en van de beleidscontext, met inbegrip van het voorstel voor het EIB-weerbaarheidsinitiatief, kunnen de belangrijkste punten waarop het besluit wordt gewijzigd, als volgt worden samengevat:

-    Door onverwachte geopolitieke gebeurtenissen die de EU dwingen om snel aanzienlijke financiële steun te verlenen via het externe mandaat, heeft het volume aan EIB-financieringsverrichtingen na 1,5 jaar uitvoering van het mandaat bepaalde regionale plafonds sterk aangetast, waardoor er in sommige regio's nog maar beperkte operationele marge is (Azië, Zuid-Afrika, Centraal-Azië, Oost-Europa, de zuidelijke Kaukasus). Die situatie zou een rem kunnen zijn voor de toekomstige EIB-verrichtingen en zou de mogelijkheden om met het mandaat de komende jaren in te spelen op zich potentieel aandienende nieuwe uitdagingen of EU-prioriteiten kunnen inperken. Daarom wordt voorgesteld om het optionele aanvullende bedrag van 3 miljard EUR te activeren en om de in bijlage I bij het besluit aangegeven regionale plafonds te wijzigen.

•    Een nieuwe horizontale hoofddoelstelling wordt toegevoegd om onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken.

•    Het optionele aanvullende bedrag van 3 miljard EUR zal een bedrag van 1,4 miljard EUR omvatten in verband met het EIB-weerbaarheidsinitiatief (bouwsteen 2) voor verrichtingen waarbij publieke partners betrokken zijn. Dat bedrag van 1,4 miljard EUR zal worden verdeeld over de regio's van pretoetredingslanden en Middellandse Zeelanden.

•    Verhoging van het totale plafond met 2,3 miljard EUR voor EIB-financieringsverrichtingen aan de particuliere sector (bouwsteen 3) ten behoeve van projecten ter ondersteuning van vluchtelingen en/of gastgemeenschappen. Dat bedrag zal, op basis van EIB-prognoses, worden verdeeld over de regio's van pretoetredingslanden en Middellandse Zeelanden. In dat verband en voor dat bedrag zal de dekking door de EU-garantie voor die verrichtingen worden uitgebreid tot alle aan de EIB verschuldigde, maar niet door haar ontvangen betalingen (hierna "alomvattende garantie" genoemd) - en is de garantie dus niet beperkt tot politieke risico's zoals thans in het kader van het besluit het geval is. De alomvattende EU-garantie in verband met dat nieuwe mandaat zal worden beprijsd. De inkomsten daarvan zullen worden betaald aan het Garantiefonds. Het maximumplafond van de EIB-verrichtingen onder de EU-garantie wordt dus opgetrokken tot 32,3 miljard EUR.

•    Wat het raamwerk voor resultaatmeting (ReM) betreft, de EIB moet indicatoren ontwikkelen en toepassen voor projecten die een strategisch antwoord inzake het aanpakken van onderliggende oorzaken van migratie bieden. In het kader van de jaarlijkse verslaglegging van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad over financieringsverrichtingen van de EIB wordt ook een effectbeoordeling gemaakt van de EIB-financieringsverrichtingen van dit strategische antwoord.

•    Herziening van de lijst van in aanmerking komende landen: van deze lijst worden landen geschrapt met een hoog inkomen die ook bijzonder investeringswaardig zijn, zoals Brunei, IJsland, Israël, Singapore, Chili en Zuid-Korea, alsmede de Chinese Speciale Administratieve Regio's Hongkong en Macao. Voorts wordt Iran toegevoegd aan de lijst van potentieel in aanmerking komende regio's en landen (in bijlage II bij het besluit).

•    Een verwijzing wordt opgenomen naar de in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering aangenomen Overeenkomst van Parijs. Het volume EIB-verrichtingen voor beperking van en aanpassing aan klimaatverandering moet het aandeel EIB-leningen ten behoeve van klimaatinvesteringen in ontwikkelingslanden tegen 2020 helpen op te trekken van 25% naar 35%. Over de periode waarop dit besluit ziet, dient het minimumvolume van die verrichtingen, rekening houdende met de nieuwe prioriteiten van het mandaat, nog steeds 25% van alle EIB-financieringsverrichtingen te vertegenwoordigen; tegelijk dient de EIB in te zetten op het volhouden van haar huidige sterke prestaties. Het voorstel is dat de EIB de aanpassingselementen zou versterken in haar bijdrage aan klimaatveranderingsprojecten.

•    Het plafond voor herverdeling tussen de regio's wordt opgetrokken van 10% naar 20% waar het erom gaat een antwoord te bieden op nood- en crisissituaties die zich tijdens de mandaatsperiode kunnen voordoen en die worden erkend als topprioriteiten voor het extern beleid van de EU. Deze herverdeling geldt niet voor de 2,3 miljard EUR in verband met het mandaat voor de particuliere sector of voor de 1,4 miljard EUR voor projecten uit de publieke sector om onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken.

Voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Besluit nr. 466/2014/EU van 16 april 2014 tot verlening van een EU-garantie voor verliezen van de Europese Investeringsbank op financieringsverrichtingen van projecten buiten de Unie

Titel 01 - Economische en financiële zaken

ABB-activiteit: Internationale economische en financiële zaken

De algemene doelstelling van de EIB-activiteit buiten de Unie krachtens het externe mandaat is het externe beleid van de Unie te ondersteunen door relevante investeringsprojecten in partnerlanden te financieren door middel van een combinatie van de EU-begrotingsgarantie met de eigen middelen van de EIB.

Via haar financieringsverrichtingen buiten de Unie onder de EU-garantie moet de EIB de duurzame economische, maatschappelijke en ecologische ontwikkeling van partnerlanden van de Unie en hun partnerschap met de Unie ondersteunen.

De algemene doelstellingen die met EIB-financieringsverrichtingen in het kader van het mandaat worden nagestreefd, zijn de volgende:

a) ontwikkeling van de lokale particuliere sector, met name steun aan het mkb;

b) ontwikkeling van sociale, economische en milieu-infrastructuur;

c) beperking van en aanpassing aan de klimaatverandering;

d) strategische respons om onderliggende oorzaken van migratie aan te pakken.

Specifieke ABM-doelstelling nr. 2: "Het verbeteren van het profiel, de externe vertegenwoordiging en de betrekkingen van de EU met de EIB en de EBWO, andere internationale financiële instellingen, met inbegrip van het verbeteren van de reputatie van de EU op relevante economische fora, met het oog op een nauwere afstemming van hun strategieën en activiteiten op de externe prioriteiten van de EU".

Betrokken ABM/ABB-activiteit(en)

Titel 01.03 – Internationale economische en financiële zaken

Bij de voorbereiding van dit besluit heeft de Commissie een effectbeoordeling gemaakt die bij het voorstel van de Commissie was gevoegd.

Aangezien dit voorstel tot wijziging van Besluit nr. 466/2014/EU alleen is bedoeld om de EU-Garantie uit te breiden en de plafonds op te trekken, dient het te worden vrijgesteld van het vereiste om een effectbeoordeling te maken.

Sinds 2012 heeft de EIB een kader ontwikkeld om de resultaten en effecten van de EIB-verrichtingen te meten door middel van de operationele monitoring van een reeks indicatoren. Het Results Measurement (ReM) Framework (raamwerk voor resultaatmeting) 8 verbetert de beoordeling vooraf van de verwachte projectresultaten en stelt de EIB beter in staat verslag uit te brengen over de daadwerkelijk behaalde resultaten. Het ReM-kader dient om te laten zien hoe de EIB-leningen outputs genereren, die op hun beurt resultaten opleveren en uiteindelijk leiden tot effecten die aansluiten bij de doelstellingen van het mandaat van de bank.

Daarnaast wordt de vooruitgang bij het behalen van specifieke en operationele doelstellingen van het voorstel gemonitord via kernindicatoren die hierna in het deel "Regels inzake het toezicht en de verslagen" zijn vermeld.

[Wat betreft de financiering van projecten ten behoeve van klimaatactie:

Volgens de EIB-klimaatnormen, die de EIB-doelstellingen inzake toegevoegde waarde bepalen, moet alle EIB-financiering zijn afgestemd op het EU-klimaatbeleid. Meer bepaald spant de EIB zich voor het volgende:

•    Haar leningportfolio klimaatvriendelijker maken door projecten voor beperking van klimaatverandering in uiteenlopende sectoren te bevorderen en te stimuleren dat energie-efficiënte oplossingen in de gefinancierde projecten worden opgenomen.

•    Overwegingen inzake klimaatrisico's volledig integreren in de projectcyclus en aanpassingsprojecten of projecten met aanpassingscomponenten en -maatregelen te bevorderen, met het oog op duurzaamheid op lange termijn.

•    De CO2-voetafdruk van door de EIB gefinancierde investeringsprojecten analyseren en daarover verslag doen via het onderdeel in het EIB-jaarverslag over de jaarlijkse geaggregeerde broeikasgasemissies en besparingen.

•    De kernprestatie-indicatoren van de Klimaatactie 2009 opnemen in het werkprogramma, waarbij het jaarstreefcijfer voor kredietverschaffing momenteel ten minste 25% bedraagt. Dit percentage is gebaseerd op een coherent samenstel van definities met betrekking tot klimaatactieprojecten.

•    Bij haar besluitvorming over financiering de waarde van CO2 - zowel financieel als economisch - laten meewegen in voorwaarden en procedures.

•    Zorgen voor meer transparantie en verantwoording, bewustmaking van en samenwerking rond klimaatvraagstukken met andere instellingen, met inbegrip van monetaire financiële instellingen, bilaterale financiële instellingen ("mutual reliance"), ngo's, de Europese Commissie en de academische wereld.

In artikel 19 van Besluit nr. 466/2014/EU is bepaald: "De Commissie dient uiterlijk op 31 december 2016, in samenwerking met de EIB, bij het Europees Parlement en de Raad een tussentijds evaluatieverslag over de toepassing van dit besluit in, in voorkomend geval vergezeld van een voorstel tot wijziging ervan. Het tussentijds verslag wordt gebaseerd op een onafhankelijke externe evaluatie en de bijdrage van de EIB.

Dit verslag bevat met name de volgende informatie:

a)    een beoordeling van de toepassing van het toewijzingsbeleid;

b)    een beoordeling van de rapportage door de EIB en in voorkomend geval passende aanbevelingen ter verbetering van die rapportage;

c)    een beoordeling van het KMR, de prestatie-indicatoren en -criteria inbegrepen, en de bijdrage die deze aan het verwezenlijken van de doelstellingen van dit besluit hebben geleverd;

d)    een uitvoerige beschrijving van de criteria die bij de aanbeveling betreffende de volledige of gedeeltelijke vrijmaking van het facultatieve aanvullende bedrag [in aanmerking zijn genomen]."

Met het oog daarop is een onafhankelijke externe evaluatie uitgevoerd door een externe consultant, waarin ook een bijdrage van de EIB is verwerkt. Het verslag van de Commissie geeft een beschrijving van de beoordeling door de Commissie van de uitkomsten van de externe evaluatie en vat de bevindingen samen.

De EIB-financieringsverrichtingen buiten de Unie vormen een zeer zichtbaar en doeltreffend instrument ter ondersteuning van het externe optreden van de Unie. De belangrijkste voordelen van een EIB-optreden in de betrokken landen zijn, naast de financiële bijdrage, onder meer de overdracht van deskundigheid aan projectpromotoren en de toepassing van de milieunormen, maatschappelijke normen en aanbestedingsnormen van de EU op de door de EIB gefinancierde investeringsprojecten. Daarbij komt nog dat de EIB de uit de EU-garantie voortvloeiende financiële voordelen en haar aantrekkelijke fundingkosten volledig aan de eindbegunstigden doorgeeft in de vorm van concurrerende rentetarieven.

Dankzij de EU-garantie biedt het mandaat de nodige politieke en financiële EU-steun voor EIB-kredietverlening in landen en aan investeringsprojecten die, als gevolg van het grote risico, anders niet zouden kunnen voldoen aan EIB-standaardrichtsnoeren en -criteria.

Nuttige ervaring die bij soortgelijke activiteiten in het verleden is opgedaan, is meegenomen in het kader van de effectbeoordeling, die als grondslag diende voor Besluit nr. 466/2014/EU.

Bovendien wordt in het besluit geëist dat de Commissie jaarlijks verslag uitbrengt over externe EIB-activiteiten waarbij de EU-begrotingsgarantie speelt. Jaarlijks dient de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een verslag in over de uitvoering van externe EIB-activiteiten. Het laatste jaarverslag dat is ingediend, is dat over het kalenderjaar 2015 9 . Het omvat:

•    een beoordeling van EIB-financieringsverrichtingen per project, sector, land en regio;

•    een beoordeling van de meerwaarde, de geraamde outputs, uitkomsten en het ontwikkelingseffect van de EIB-financieringsverrichtingen, uitgaande van het jaarverslag van het raamwerk voor resultaatmeting (ReM);

•    een beoordeling van de bijdrage die EIB-financieringsverrichtingen leverden aan de verwezenlijking van het externe beleid van de Unie en de strategische doelstellingen ervan;

•    een beoordeling van het financiële voordeel dat aan de begunstigden van EIB-financieringsverrichtingen is doorgegeven;

•    een beoordeling van de kwaliteit van EIB-financieringsverrichtingen;

•    nadere informatie over de uitwinning van de EU-garantie;

•    informatie over de omvang van de financiering met betrekking tot klimaatverandering en biodiversiteit;

•    een beschrijving van de samenwerking met de Commissie en andere Europese en internationale financiële instellingen, daaronder begrepen de medefinanciering;

•    informatie over de follow-up van het functioneren van het memorandum van overeenstemming tussen de EIB en de Europese Ombudsman.

EIB-financieringsverrichtingen zullen een aanvulling vormen op de activiteiten die in het kader van de instrumenten voor buitenlandse hulp worden ontplooid. Om het externe beleid van de Unie ten aanzien van elke specifieke regio nog krachtiger te ondersteunen, zal de samenhang tussen de EIB-prioriteiten en de Uniebeleidslijnen worden versterkt. Een en ander is verwezenlijkt door de vaststelling en de actualisering van de regionale technische operationele richtsnoeren (RTOG's) na de vaststelling van Besluit nr. 466/2014/EU. De Commissie heeft, samen met EDEO en de EIB, deze richtsnoeren in mei 2015 geactualiseerd.

Deze RTOG's willen een steviger kader bieden voor dialoog en samenwerking tussen de EIB en de Commissie. EIB-financieringsverrichtingen kunnen, waar passend, op nuttige wijze worden gecombineerd met steun uit de EU-begroting in de vorm van medefinancieringssubsidies, risicokapitaal, risicodeling of technische bijstand voor projectvoorbereiding en -uitvoering of verbetering van het toezichts- en regelgevingskader.

Opmerkingen

In het verlengde van de bestaande bepalingen moet de EIB investeringsprojecten financieren overeenkomstig haar eigen regels en procedures. De EIB en de Commissie moeten de garantieovereenkomst en terugvorderingsovereenkomst waarin de nadere bepalingen en procedures zijn vastgelegd, wijzigen.

EIB-financieringsverrichtingen onder EU-garantie worden door de EIB beheerd en gemonitord in overeenstemming met de eigen regels en procedures van de EIB, welke onder meer in passende audit-, controle- en toezichtmaatregelen voorzien.

Bovendien moet de Raad van Bewind van de EIB, waarin de Commissie is vertegenwoordigd door een bewindvoerder en een plaatsvervanger, elke EIB-financieringsverrichting goedkeuren en erop toezien dat het beheer van de EIB plaatsvindt in overeenstemming met de statuten ervan en met de algemene richtlijnen die door de Raad van Gouverneurs zijn vastgesteld.

In het bestaande tripartiete akkoord tussen de Commissie, de Rekenkamer en de EIB is nader uiteengezet volgens welke regels de Rekenkamer haar audits van de financieringsverrichtingen van de EIB onder de EU-garantie dient uit te voeren.

Regelmatige verslagen worden opgesteld overeenkomstig de eisen van Besluit nr. 466/2014/EU. De Commissie brengt jaarlijks verslag uit aan het Europees Parlement en de Raad over de uitvoering van het mandaat door de EIB. De verslaglegging over de resultaten is gebaseerd op een passend samenstel van indicatoren (het EIB-raamwerk voor resultaatmeting (ReM)) voor (waar mogelijk) de hele portefeuille, of voor een hele sector. Het ReM helpt bij het selecteren van solide projecten waarvan, op basis van concrete resultaten, wordt uitgemaakt of zij stroken met de EU-prioriteiten en waarbij de betrokkenheid van de EIB een meerwaarde biedt. Tijdens de projectbeoordelingsfase worden resultaatindicatoren vastgesteld met uitgangswaarden en streefcijfers voor indicatoren voor de verwachte economische, sociale en ecologische uitkomsten van de verrichting. De daadwerkelijk behaalde resultaten worden gedurende de gehele projectduur aan deze gespecificeerde prestatiebenchmarks getoetst en op twee belangrijke momenten wordt daarover gerapporteerd: bij de voltooiing van het project en drie jaar na de voltooiing van het project ("post-voltooiing") voor rechtstreekse verrichtingen; aan het einde van de investeringsperiode en aan het einde van de levensduur van private-equityfondsen, en aan het einde van de toewijzingsperiode voor via intermediairs verstrekte leningen. Deze indicatoren betreffen de volgende thema's: i) ondertekend bedrag per regio; ii) uitbetaald bedrag per regio; iii) vooruitgang bij het behalen van een evenwichtige verdeling van activiteiten per land; iv) overzicht van de activiteiten voor de verschillende doelstellingen; v) volume van leningen op het gebied van klimaatverandering in vergelijking met de voorgenomen financiering en gevolgen voor absolute en relatieve reducties van broeikasgassen; vi) aantal projecten waarvan het klimaatrisico is beoordeeld; vii) aantal en bedrag van verrichtingen gecombineerd met EU-subsidies, en viii) aantal en bedrag van verrichtingen die medegefinancierd zijn met andere internationale financiële instellingen (IFI's).

Voorts verschaft de EIB de Commissie alle statistische, financiële en boekhoudkundige gegevens over de financieringsverrichtingen onder de EU-garantie die de Commissie nodig heeft om haar rapportageverplichtingen na te komen of om aan verzoeken van de Rekenkamer te voldoen, alsmede een accountantsverklaring betreffende de in het kader van de financieringsverrichtingen uitstaande bedragen.

De Commissie dient tegen 31 december 2021 bij het Europees Parlement en de Raad een afsluitend evaluatieverslag over de toepassing van dit besluit in.

Het risico voor de EU-begroting is verbonden met de begrotingsgarantie die de Unie aan de EIB afgeeft voor haar verrichtingen in derde landen. De garantie biedt een alomvattende dekking voor alle betalingen die niet door de EIB ontvangen worden in het kader van verrichtingen op nationaal of subnationaal niveau en dekt alleen het politieke risico voor andere verrichtingen met risicodeling tussen de Unie en de EIB.

In het voorstel wordt het totale plafond voor de EIB-financieringsverrichtingen onder de EU-garantie opgetrokken door het in het besluit vermelde optionele bedrag van 3 miljard EUR te activeren. Ook wordt in het wijzigingsbesluit van de Commissie voorgesteld om het totale plafond met 2,3 miljard EUR te verhogen voor EIB-financieringsverrichtingen aan de particuliere sector ten behoeve van projecten ter ondersteuning van vluchtelingen en/of gastgemeenschappen. In dit verband zal dit mandaat de alomvattende garantie genieten - en niet alleen de garantie voor politieke risico's. Deze alomvattende garantie geldt voor EIB-financieringsverrichtingen aan de particuliere sector als onderdeel van het strategische antwoord voor de aanpak van onderliggende oorzaken van migratie.

Daarom zal het totale plafond in de periode 2014-2020 toenemen van 27 miljard EUR tot 32,3 miljard EUR.

Hoe dan ook is de Uniegarantie beperkt tot 65% van het totale bedrag aan uitbetaalde kredieten en verleende garanties, verminderd met de terugbetaalde bedragen en vermeerderd met alle daarmee verband houdende bedragen.

De begrotingspost ("p.m.") betreffende de begrotingsgarantie voor de EIB-leningen aan derde landen zal pas worden geactiveerd indien door de EIB daadwerkelijk een beroep wordt gedaan op de garantie die niet volledig door het Garantiefonds kan worden gedekt. Hoewel het onwaarschijnlijk is dat er een dergelijk beroep gedaan wordt op de begroting (d.w.z. buiten de activa het Garantiefonds), blijkt uit de opmerkingen bij de begrotingsonderdeel welke financieringsbehoeften zouden kunnen ontstaan in het geval van een EIB-verzoek tot uitkering betreffende een door de EU-garantie gedekte wanbetaling.

In 2015 en in de eerste helft 2016 is een beroep gedaan op het Garantiefonds om wanbetalingen voor leningen in Syrië te dekken. In de jaarlijkse verslagen van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad betreffende door de algemene begroting gedekte garanties worden landenrisico-indicatoren geanalyseerd en wordt aangeven hoe het wanbetalingsrisico evolueert. Het verslag verschaft informatie over de kwantitatieve aspecten van het risico dat door de EU-begroting wordt gedekt. De kwaliteit van de risico's hangt echter af van het soort verrichting en de status van de leningnemers. De risicobeoordeling in dit verslag is gebaseerd op de informatie over de economische en financiële situatie, ratings en andere feiten die bekend zijn over de landen die gegarandeerde leningen hebben ontvangen.

De Commissie is verantwoordelijk voor het beheer van de EU-garantie. EIB-financieringsverrichtingen in het kader van het voorgenomen wijzigingsbesluit worden uitgevoerd overeenkomstig het standaardreglement van de EIB en goede bancaire praktijken. De EIB en de Commissie gaan een overeenkomst aan waarin de nadere bepalingen en procedures met betrekking tot de tenuitvoerlegging van het voorgenomen besluit worden vastgelegd. Zie ook reeds het deel "Regels inzake het toezicht en de verslagen".

N.v.t.

De verantwoordelijkheid voor het treffen van fraudebestrijdingsmaatregelen berust in de eerste plaats bij de EIB, die op haar financieringsverrichtingen de EIB-beleidslijn ter voorkoming van corruptie, fraude, collusie, dwang, witwassen van geld en terrorismefinanciering bij activiteiten van de Europese Investeringsbank dient toe te passen. De EIB heeft beleidslijnen aangenomen ten aanzien van zwak gereguleerde, niet-transparante en niet-coöperatieve rechtsgebieden.

De EIB is vastbesloten om voor al haar activiteiten een strikt beleid aan te houden ten aanzien van belastingfraude, belastingontduiking en schadelijke fiscale praktijken, ook bij leningen verschaft via financiële intermediairs. Zij monitort voortdurend de vooruitgang die bij internationale normen ter zake wordt geboekt, om haar voortrekkersrol onder de internationale financiële instellingen te handhaven in de strijd tegen deze schadelijke fiscale praktijken en om ervoor te zorgen dat haar beleid ten aanzien van zwak gereguleerde, niet-transparante en niet-coöperatieve jurisdicties gelijke tred houdt met belangrijke ontwikkelingen.

Het AML-CFT-raamwerk van de EIB-groep, dat in 2014 is bijgewerkt en bekendgemaakt op de EIB-website, legt de belangrijkste beginselen vast inzake witwassen en terrorismefinanciering (AML/CFT) en de daarmee samenhangende integriteitsaspecten bij activiteiten van de EIB-groep en zet in op het voorkomen dat de EIB-groep bij zijn bestuursorganen, medewerkers en tegenpartijen wordt geassocieerd met of gebruikmaakt van witwassen, terrorismefinanciering of andere criminele activiteiten.

De geraamde bijkomende begrotingsbehoeften zijn hiervoor vermeld in het deel "Geraamde gevolgen voor de uitgaven" (115 miljoen EUR over de periode 2018-2020) en zullen worden gedekt door herschikking binnen Rubriek 4 of, in laatste instantie, door een beroep te doen op de niet-toegewezen marge.

Als het Garantiefonds boven zijn streefbedrag uitkomt, wordt het overschot naar het algemene begrotingsonderdeel teruggeboekt.

De methode voor het berekenen van de geraamde gevolgen voor de ontvangsten is hierboven nader beschreven in het deel "Geraamde gevolgen voor de beleidskredieten" over het functioneren van het Garantiefonds.