(1)

In de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s van 20 juli 2010, “Naar een Europese verkeersveiligheidsruimte — Strategische beleidsoriëntaties inzake de verkeersveiligheid voor de periode 2011-2020”, wordt verklaard dat het de strategische doelstelling van de Unie is om het aantal verkeersdoden tegen 2020 te halveren in vergelijking met 2010, en tegen 2050 tot nagenoeg nul terug te brengen. In de afgelopen jaren is de vooruitgang op weg naar de verwezenlijking van die doelstellingen echter gestokt. In zijn conclusies van 8 juni 2017 over verkeersveiligheid, waarin de inhoud van de Verklaring van Valletta van maart 2017 wordt bekrachtigd, heeft de Raad zijn goedkeuring gehecht aan een nieuwe tussentijdse doelstelling om tegen 2030 het aantal ernstige verkeersletsels in vergelijking met 2020 te halveren. Er zijn daarom meer inspanningen nodig om die twee doelstellingen te halen.

(2)

Volgens de “Safe System”-benadering kunnen verkeersongevallen met doden en zwaargewonden bijna volledig worden voorkomen. Het moet een gedeelde verantwoordelijkheid op alle niveaus zijn om ervoor te zorgen dat verkeersongevallen geen ernstige of dodelijk letsel tot gevolg hebben. Met name goed ontworpen en onderhouden wegen die voorzien zijn van duidelijke markering en bebording moeten de kans op verkeersongevallen beperken, en als een ongeval toch plaatsvindt, moeten “vergevingsgezinde wegen” (intelligent aangelegde wegen die ervoor zorgen dat rijfouten niet onmiddellijk ernstige of dodelijke gevolgen hebben) de ernst van ongevallen beperken. De Commissie moet op basis van de door alle lidstaten opgedane ervaringen richtsnoeren verstrekken voor de aanleg en het onderhoud van “vergevingsgezinde wegkanten”.

(3)

De wegen van het trans-Europees vervoersnetwerk (“TEN-T-netwerk”), zoals vastgesteld in Verordening (EU) nr. 1315/2013 van het Europees Parlement en de Raad (4), spelen een cruciale rol bij de ondersteuning van de Europese integratie. Er moet dan ook worden gezorgd voor een hoog niveau van veiligheid op die wegen.

(4)

De op het TEN-T-netwerk toegepaste procedures voor het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur hebben het aantal doden en zwaargewonden in de Unie helpen terugdringen. Uit de beoordeling van de effecten van Richtlijn 2008/96/EG van het Europees Parlement en de Raad (5) blijkt duidelijk dat de lidstaten die de beginselen van het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur vrijwillig toepassen op hun nationale wegen die geen deel uitmaken van het TEN-T-netwerk, veel beter scoren op het gebied van verkeersveiligheid dan de lidstaten die dit niet doen. Het is derhalve wenselijk dat die beginselen ook op andere delen van het Europese wegennet worden toegepast.

(5)

Het is van belang dat de weggedeelten over bruggen en door tunnels die deel uitmaken van het netwerk dat onder het toepassingsgebied van deze richtlijn valt, ook onder deze richtlijn vallen voor zover het de verkeersveiligheid betreft, met uitzondering van de tunnels die onder Richtlijn 2004/54/EG van het Europees Parlement en de Raad vallen (6).

(6)

Met het oog op de verkeersveiligheid is het belangrijk dat de opritten naar en afritten van parkeerterreinen langs het netwerk dat onder het toepassingsgebied van deze richtlijn valt, in het bijzonder langs autosnelwegen en hoofdwegen, ook onder deze richtlijn vallen.

(7)

De seizoensgebonden omstandigheden verschillen sterk van lidstaat tot lidstaat en van regio tot regio. Het is derhalve van belang dat in de nationale bepalingen tot omzetting van deze richtlijn naar behoren rekening wordt gehouden met deze omstandigheden.

(8)

Een groot gedeelte van de verkeersongevallen doet zich voor op een klein gedeelte van het wegennet, namelijk op wegen met hoge verkeersvolumes en snelheden en met verkeer met grote verschillen in rijsnelheid. Een beperkte uitbreiding van het toepassingsgebied van Richtlijn 2008/96/EG tot de autosnelwegen en andere hoofdwegen die geen deel uitmaken van het TEN-T-netwerk, moet dan ook een aanzienlijke bijdrage leveren tot de verbetering van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur in de hele Unie.

(9)

Om ervoor te zorgen dat een dergelijke uitbreiding van het toepassingsgebied het beoogde effect heeft, is het logisch dat hoofdwegen die geen autosnelwegen zijn, alle wegen omvatten die in de nationale wegcategorisering behoren tot de hoogste wegcategorie die zich bevindt onder de categorie “autosnelweg”. Om dezelfde reden moeten de lidstaten worden aangemoedigd om ervoor te zorgen dat ten minste alle wegen waarop Richtlijn 2008/96/EG vóór de inwerkingtreding van de onderhavige richtlijn al dan niet op vrijwillige basis van toepassing was, ook onder de onderhavige richtlijn blijven vallen.

(10)

De verplichte toepassing van de procedures van Richtlijn 2008/96/EG op alle weginfrastructuurprojecten buiten stedelijke gebieden die met financiering van de Unie worden gerealiseerd, moet garanderen dat Uniemiddelen niet worden gebruikt om onveilige wegen aan te leggen.

(11)

Richtlijn 2008/96/EG heeft uitsluitend betrekking op weginfrastructuur. Deze richtlijn laat derhalve de wegverkeerswetgeving evenals de bevoegdheid van de lidstaten om op eigen gezag besluiten te nemen met betrekking tot wegverkeerswetgeving onverlet. Het VN-Verdrag van Genève inzake het wegverkeer van 19 september 1949, het Verdrag van Wenen inzake het wegverkeer van 8 november 1968 en het Verdrag van Wenen inzake verkeerstekens van 8 november 1968 moeten door de verdragsluitende partijen worden geëerbiedigd.

(12)

Risicogebaseerde verkeersveiligheidsbeoordelingen van het wegennet zijn een efficiënt en effectief instrument gebleken om te bepalen welke gedeelten van het wegennet aan een meer gerichte en gedetailleerde verkeersveiligheidsinspectie moeten worden onderworpen en welke investeringen prioriteit moeten krijgen omdat ze kunnen leiden tot een verbetering van de veiligheid op het volledige wegennet. Het volledige wegennet dat onder deze richtlijn valt, moet dan ook systematisch worden beoordeeld, onder meer aan de hand van elektronisch en digitaal verzamelde gegevens, om de verkeersveiligheid in de hele Unie te verbeteren.

(13)

Door de best presterende onderdelen van de oude procedure voor de “classificatie en het beheer van de verkeersveiligheid van het in gebruik zijnde wegennet” te integreren in de nieuwe procedure voor de verkeersveiligheidsbeoordeling van het wegennet kan beter worden bepaald welke weggedeelten het grootste potentieel bieden om de veiligheid te verbeteren en waar gericht ingrijpen tot de grootste verbeteringen leidt.

(14)

Om de kwaliteit, objectiviteit en efficiëntie van de procedures voor het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur te verbeteren, is het nuttig lidstaten in staat te stellen om, in voorkomend geval, te profiteren van de zich steeds verder ontwikkelende technologieën voor inspectie van weggedeelten, documentering van de verkeersveiligheid en verzameling van andere gegevens over de veiligheid van het wegennet.

(15)

Systematische follow-up van de bevindingen van de procedures voor het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur is van cruciaal belang om de verbeteringen van de veiligheid van de weginfrastructuur tot stand te brengen die nodig zijn om de verkeersveiligheidsdoelstellingen van de Unie te bereiken. Geprioriteerde actieplannen moeten ervoor zorgen dat de nodige ingrepen zo snel mogelijk worden uitgevoerd. Met name de bevindingen van de veiligheidsbeoordeling van het wegennet moeten leiden tot gerichte verkeersveiligheidsinspecties of, indien mogelijk en kostenefficiënt, tot directe remediërende maatregelen ter verwijdering of vermindering van de risico’s voor de verkeersveiligheid, zonder onnodige administratieve lasten op te leggen.

(16)

Het veiligheidsniveau van bestaande wegen moet worden verbeterd door de investeringen te richten op de weggedeelten met het hoogste aantal ongevallen en het grootste potentieel om het aantal ongevallen te doen afnemen.

(17)

Financiering en financiële stimulansen op het niveau van de Unie kunnen, in overeenstemming met de toepasselijke voorwaarden, worden gebruikt om dergelijke investeringen te ondersteunen, ter aanvulling van overeenkomstige nationale investeringen en stimulansen.

(18)

Het risico op ongevallen is met name groot op delen van het wegennet die grenzen aan wegtunnels van het trans-Europese wegennet die onder Richtlijn 2004/54/EG vallen. Om de veiligheid te verbeteren van het wegennet dat onder de onderhavige richtlijn valt, moet dan ook worden voorzien in gezamenlijke verkeersveiligheidsinspecties van die weggedeelten door vertegenwoordigers van zowel de bevoegde wegenautoriteiten als de bevoegde tunnelautoriteiten.

(19)

In 2017 maakten kwetsbare weggebruikers 47 % uit van alle verkeersdoden in de Unie. De veiligheid van de kwetsbare weggebruikers zou moeten verbeteren door ervoor te zorgen dat in alle procedures voor het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur rekening wordt gehouden met hun behoeften en door kwaliteitseisen te ontwikkelen inzake voor dergelijke weggebruikers bestemde infrastructuur.

(20)

Om de lidstaten in staat te stellen hun procedures te verbeteren die erop gericht zijn het operationele gebruik van hun wegmarkeringen en verkeersborden te waarborgen, moeten gemeenschappelijke specificaties worden vastgesteld om de effectieve leesbaarheid en detecteerbaarheid van wegmarkeringen en verkeersborden voor menselijke bestuurders en geautomatiseerde rijhulpsystemen te bevorderen.

(21)

Verbetering van de veiligheid is ook een prioriteit voor spoorwegovergangen (d.w.z. signalering, verbetering van de infrastructuur). Volgens het verslag over spoorwegveiligheid en -interoperabiliteit in de EU van 2018 van het Spoorwegbureau van de Europese Unie vonden er in 2016 op de 108 000 spoorwegovergangen in de Unie 433 ernstige ongevallen plaats, waarbij 255 personen stierven en 217 personen zwaargewond raakten. De overgangen die een groot veiligheidsrisico vormen, moeten dan ook worden geïdentificeerd met het oog op de verbetering van die overgangen.

(22)

Hoogwaardige wegmarkeringen en verkeersborden vervullen een cruciale ondersteunende rol voor bestuurders en verbonden en geautomatiseerde voertuigen. Gemeenschappelijke specificaties voor wegmarkeringen en verkeersborden moeten de basis vormen voor de uitrol van geavanceerde verbonden en geautomatiseerde mobiliteitssystemen. Een gezamenlijke Europese aanpak in overeenstemming met het Verdrag van Wenen inzake verkeerstekens van 1968 verdient in dit verband de voorkeur.

(23)

Om de verwachte resultaten van de toepassing van deze richtlijn te versterken en een adequaat veiligheidsniveau in noodsituaties te waarborgen, kunnen de lidstaten waar nodig en vooral op grensoverschrijdende weggedeelten de samenwerking tussen hun diensten voor civiele bescherming, noodhulp en verkeerspolitie bevorderen. Wanneer bij deze activiteiten samenwerking tussen de lidstaten nodig is, biedt het Uniemechanisme voor civiele bescherming op grond van Besluit nr. 1313/2013/EU van het Europees Parlement en de Raad (7) hiertoe een kader.

(24)

Onverminderd de wetgeving inzake overheidsopdrachten, met name Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad (8), moeten de technische specificaties inzake veiligheid voor het publiek toegankelijk worden gemaakt wanneer overheidsopdrachten in de sector weginfrastructuur worden aanbesteed.

(25)

Om de transparantie te garanderen en verantwoording te verbeteren, moet er over de veiligheidsclassificatie van de wegen worden gerapporteerd zodat weggebruikers op de hoogte kunnen worden gesteld van de toestand van de infrastructuur en over het algemeen beter geïnformeerd zijn.

(26)

De uitwisseling van ervaringen op het gebied van “Safe System”-methoden tussen vakmensen en de informatie-uitwisseling tussen verkeersveiligheidsauditoren moet worden aangemoedigd.

(27)

De bekendmaking van de resultaten van verkeersveiligheidsbeoordelingen van het wegennet moet het mogelijk maken om het niveau van veiligheid van weginfrastructuur in de hele Unie te vergelijken.

(28)

Daar de doelstelling van deze richtlijn, namelijk de vaststelling van procedures om een consequent hoog verkeersveiligheidsniveau op het hele TEN-T-netwerk en het hele netwerk van autosnelwegen en hoofdwegen in de Unie te verzekeren, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, aangezien in de hele Unie verbeteringen nodig zijn om te zorgen voor convergentie naar hogere normen voor de veiligheid van weginfrastructuur, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze richtlijn niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken. Ten gevolge van maatregelen op het niveau van de Unie moet reizen in de Unie veiliger worden, en dit moet op zijn beurt de werking van de interne markt verbeteren en de doelstelling van economische, sociale en territoriale samenhang ondersteunen.

(29)

Om te garanderen dat de inhoud van de procedures voor het beheer van de verkeersveiligheid van weginfrastructuur een weergave vormt van de beste beschikbare technische kennis, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie handelingen vast te stellen ten aanzien van de aanpassing van de bijlagen bij deze richtlijn aan de technische vooruitgang. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven (9). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

(30)

Er zijn specifieke maatregelen nodig om de praktijken op het gebied van het beheer van de verkeersveiligheid van het wegennet te blijven verbeteren en om de herkenning van wegmarkeringen en verkeersborden door voertuigen met rijhulpsystemen of hogere niveaus van automatisering te vergemakkelijken. Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van de desbetreffende bepalingen van deze richtlijn, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Die bevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (10).

(31)

Richtlijn 2008/96/EG moet derhalve dienovereenkomstig worden gewijzigd,