---

BIJLAGE

ALOMVATTEND PROGRAMMA VAN DE OVSE TER ONDERSTEUNING VAN DE INSPANNINGEN VAN OEKRAÏNE TER BESTRIJDING VAN DE ILLEGALE HANDEL IN WAPENS, MUNITIE EN EXPLOSIEVEN

1.   Achtergrond

De laatste jaren wordt Oekraïne geconfronteerd met aanzienlijke veiligheids- en beveiligingsrisico’s en uitdagingen in verband met de verspreiding van illegale wapens, munitie en explosieven (WME) over zijn grenzen en op zijn grondgebied. Deze risico’s en uitdagingen zijn met name verergerd door de crisis in en rond Oekraïne en zijn tot uiting gekomen in illegaal bezit van, misbruik van en illegale handel in WME.

Oekraïne blijft een punt van zorg en een belangrijke uitdaging wat betreft de EU-strategie tegen illegale vuurwapens, kleine en lichte wapens (SALW) en munitie daarvoor (de “EU-SALW-strategie”). In de EU-SALW-strategie wordt gesteld dat “de huidige instabiliteit in Oost-Europa in verschillende landen in de regio, zoals Oekraïne, [heeft] geleid tot een groei van de illegale handel in vuurwapens. Dit is een significante bedreiging van de veiligheid op de lange termijn voor zowel Oekraïne als de EU. Samenwerking tussen de EU en Oekraïne is dan ook van wederzijds belang. De EU blijft werken aan haar bilaterale relatie met Oekraïne en andere landen in de regio en stelt de strijd tegen illegale SALW stelselmatig aan de orde in dialogen over veiligheidskwesties met partnerlanden die grenzen aan de EU.”.

Wat het Oostelijk Nabuurschap in het algemeen en Oekraïne in het bijzonder betreft, voorziet de EU-SALW-strategie in de volgende acties:

Op basis van het oorspronkelijke verzoek van de nationale grenswacht van Oekraïne in mei 2016 heeft het OVSE-secretariaat de “Beoordeling van de behoeften inzake de bestrijding van illegale handel in wapens, munitie en explosieven in en over de grenzen van Oekraïne” uitgevoerd (“de behoeftenbeoordeling”). Bij de behoeftenbeoordeling die in april 2018 werd gepubliceerd, werden verschillende ministeries en instanties betrokken die zich bezig houden met regelgevings-, rechtshandhavings-, en beveiligingskwesties op het gebied van WME. Daaruit bleek dat de huidige aanpak voor de opsporing en bestrijding van illegale handel in WME in en over de grenzen van Oekraïne een uitdaging vormt. De steun met betrekking tot het ontwikkelen van personele en technische middelen, bevattelijke wetgeving en de coördinatie tussen instanties, alsmede de internationale steun en samenwerking moeten worden bevorderd. De behoeftenbeoordeling vormde tevens de basis voor het verstrekken van technische bijstand en institutionele steun teneinde de capaciteiten van de Oekraïense autoriteiten te ontwikkelen in hun inspanningen om illegale handel in WME op holistische en duurzame wijze te bestrijden.

Op 7 juni 2018 bevestigden de belangrijkste ministeries en instanties in Oekraïne die zich bezig houden met regelgevings-, rechtshandhavings-, en beveiligingskwesties op het gebied van WME de resultaten van de behoeftenbeoordeling tijdens een bijeenkomst op hoog niveau in Kiev. Ze herhaalden dat ze een goed inzicht hadden in de huidige en toekomstige dreigingen van de illegale handel in WME en bevestigden de toezeggingen om de situatie ter plaatse te verbeteren. Dit omvatte de goedkeuring van de door middel van de behoeftenbeoordeling ontwikkelde routekaart, die een geïntegreerde, alomvattende en op samenwerking gebaseerde aanpak ondersteunt voor de doeltreffende ontwikkeling van capaciteiten en de doeltreffende werking van de regeling ter bestrijding van illegale handel in WME in Oekraïne.

Op 12 maart 2019 kwamen dezelfde autoriteiten bijeen voor de tweede bijeenkomst op hoog niveau in Kiev, tijdens welke terdege nota werd genomen van de vooruitgang bij het bespreken van uitdagingen en concrete behoeften en initiatieven in verband met de bestrijding van illegale handel in WME in en over de grenzen van Oekraïne. Bovendien werden tijdens de bijeenkomst tevens nationale en internationale toezeggingen gedaan om het optreden te versterken.

Verschillende ministeries en instanties die zich bezig houden met rechtshandhaving en beveiliging, hebben via schriftelijke weg officieel blijk gegeven van hun belangstelling, en hebben het OVSE-secretariaat om medewerking verzocht bij de ondersteuning van de inspanningen van Oekraïne ter bestrijding van illegale handel in WME, namelijk de nationale grenswacht (in mei 2016), de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten (in juli 2018) en het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Oekraïne (in maart 2019). Deze ministeries en instanties hebben de OVSE-projectcoördinator in Oekraïne verzocht om uiterlijk medio september 2019 de praktische uitvoering van projectactiviteiten te ondersteunen.

2.   Algemene doelstelling

De capaciteiten van de Oekraïense autoriteiten ter voorkoming en bestrijding van illegale handel in wapens, munitie en explosieven versterken.

3.   Beschrijving van de actie

De actie is gebaseerd op de bevindingen en aanbevelingen van het OVSE-secretariaat “ Beoordeling van de behoeften inzake de bestrijding van illegale handel in WME in en over de grenzen van Oekraïne ”. Bovendien werd de actie verder ontwikkeld als reactie op de expliciete verzoeken om samenwerking en bijstand die de nationale grenswacht, de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten en het Ministerie van Binnenlandse Zaken van Oekraïne hebben gericht aan het OVSE-secretariaat en de OVSE-projectcoördinator in Oekraïne. Op de verzoeken volgde uitgebreid technisch overleg tussen de OVSE en de genoemde overheidsactoren.

In nauwe samenwerking met de betrokken Oekraïense autoriteiten heeft de OVSE drie projecten voorbereid die betrekking hebben op verschillende aspecten van hun mandaten in verband met de bestrijding van illegale handel in WME. De projecten worden gebundeld in een uniform alomvattend programma teneinde de algemene veiligheid en beveiliging in Oekraïne te versterken. Het alomvattend programma ondersteunt de EU-strategie tegen illegale vuurwapens, kleine en lichte wapens (SALW) en munitie daarvoor (2018), en met name acties in de landen van het Oostelijk Nabuurschap.

3.1.   Project 1: ondersteuning van de nationale grenswacht van Oekraïne bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in wapens, munitie en explosieven (WME)

3.1.1.   Doelstelling

De projectdoelstelling is de nationale grenswacht van Oekraïne bij te staan bij het vergroten van haar capaciteit voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME.

3.1.2.   Beschrijving

De nationale grenswacht is een van de rechtshandhavingsinstanties in Oekraïne die belast is met de bestrijding van de illegale handel in WME. Zij is verantwoordelijk voor de waarborging van de onschendbaarheid van de staatsgrenzen en de bescherming van de soevereine rechten van Oekraïne binnen zijn exclusieve (maritieme) economische zone.

Het project zal gericht zijn op het aanpakken van de geconstateerde vermogenslacunes binnen de nationale grenswacht via: a) opleiding, ontwikkeling van technische en operationele capaciteit voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME, en b) de overdracht van internationale goede praktijken en uitwisseling van informatie, in het bijzonder met EU-lidstaten, partners van de Westelijke Balkan en landen in het nabuurschap.

3.1.3.   Verwachte resultaten

Resultaat 1: versterkte vermogens van de nationale grenswacht bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME

Indicatoren:

3.1.4.   Activiteiten

3.1.4.1.   Alomvattend opleidingsprogramma voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale grenswacht, dat voldoet aan de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld

De activiteit omvat:

3.1.4.2.   Bijstandsprogramma betreffende apparatuur voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale grenswacht, dat voldoet aan de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld

Deze activiteit omvat:

3.1.4.3.   Diensthondenprogramma voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale grenswacht, dat voldoet aan de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld

Deze activiteit omvat:

3.2.   Project 2: ondersteuning van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de nationale politie van Oekraïne, die onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken valt, bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in wapens, munitie en explosieven.

3.2.1.   Doelstelling

De projectdoelstelling is het bijstaan van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de nationale politie van Oekraïne, die onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken valt, bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME.

3.2.2.   Beschrijving

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken is een van de belangrijkste nationale autoriteiten in Oekraïne die niet alleen het legaal gebruik van WME reguleert en controleert, maar ook operationele en coördinerende maatregelen ter voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME uitvoert, hetzij rechtstreeks, hetzij via haar ondergeschikte instanties.

Het project pakt de geconstateerde vermogenslacunes bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken op het vlak de doeltreffende voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME aan door dit ministerie ondersteuning te bieden bij de verbetering van: a) zijn toezichtcapaciteiten wat betreft het toezicht op de legale vervaardiging, markering en registratie van WME; b) zijn operationele capaciteiten wat betreft forensisch onderzoek, analyse, opsporing en onderzoek van illegale handel in WME; c) de wetgevingsmechanismen voor het reguleren en controleren van het legale verkeer en gebruik van WME, en het vergroten van het bewustzijn wat betreft illegaal bezit, misbruik van en illegale handel in WME; en d) de mechanismen voor coördinatie en samenwerking met de andere relevante nationale instanties ter ondersteuning van gezamenlijke strategische en operationele benaderingen wat betreft de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME

3.2.3.   Verwachte resultaten

Resultaat 1: grotere toezichtcapaciteiten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken wat betreft het toezicht op de productie, markering en registratie van WME, naargelang de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld.

Indicatoren:

Resultaat 2: versterkte operationele capaciteiten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de nationale politie van Oekraïne wat betreft forensisch onderzoek, analyse, opsporing en onderzoek van illegale handel in WME

Indicatoren:

Resultaat 3: versterkte capaciteiten van het Ministerie van Binnenlandse Zaken wat betreft het verbeteren van de wetgevende mechanismen voor het reguleren en controleren van het verkeer en gebruik van WME, en vergroot bewustzijn bij het publiek over de risico’s van illegaal bezit van, misbruik van en illegale handel in WME, naargelang de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld.

Indicatoren:

Resultaat 4: verbeterde coördinatie en samenwerking tussen de instanties met het oog op de ontwikkeling van een strategische aanpak, de verzameling en analyse van gegevens ter voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME in Oekraïne, naargelang de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld.

Indicatoren:

3.2.4.   Activiteiten

3.2.4.1.   Bevordering en overdracht van internationale en Europese normen en goede praktijken voor de controle op de vervaardiging, markering en registratie van WME in Oekraïne, inclusief wat betreft de voorkoming van de illegale vervaardiging van WME, onder meer door het illegaal opnieuw bruikbaar maken, het illegaal transformeren of andere methoden.

Deze activiteit omvat:

3.2.4.2.   Ontwikkeling en uitrol van de uniforme elektronische WME-classificator en de integratie ervan in het WME-register

Deze activiteit omvat:

3.2.4.3.   Bevordering van goede praktijken en kennisoverdracht wat betreft forensisch onderzoek en onderzoek naar illegale handel in WME

Deze activiteit omvat:

3.2.4.4.   Bevordering van goede praktijken, kennisoverdracht en bijstandsprogramma betreffende apparatuur voor de bestrijding en opsporing van de illegale handel in WME voor de nationale politie van Oekraïne

Deze activiteit omvat:

3.2.4.5.   Nationaal opinieonderzoek, studie naar attitudes en bewustmakings- en voorlichtingscampagnes over de risico’s van illegaal bezit van, misbruik van en illegale handel in WME.

Deze activiteit omvat:

3.2.4.6.   Bevordering van de verbetering van de wetgevingsmechanismen voor het reguleren en controleren van het verkeer en gebruik van WME en de uitvoering daarvan.

Deze activiteit omvat:

3.2.4.7.   Bevordering van de ontwikkeling van een strategische aanpak bij de preventie en bestrijding van de illegale handel in WME in Oekraïne

Deze activiteit omvat:

3.2.4.8.   Bevordering van de ontwikkeling van een alle instanties omvattend systeem voor de verzameling, analyse en verspreiding van gegevens over illegaal bezit van, misbruik van en illegale handel in WME

Deze activiteit omvat:

3.3.   Project 3: Ondersteuning van de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten van Oekraïne bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME

3.3.1.   Doel

De projectdoelstelling is de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten bij te staan bij het vergroten van hun capaciteit voor de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME.

3.3.2.   Beschrijving

De nationale belastingdiensten/nationale douanediensten hebben als opdracht smokkel te voorkomen en tegen te gaan en schendingen van douanevoorschriften te bestrijden op de controlepunten aan de staatsgrens van Oekraïne, op het grondgebied van zee- en rivierhavens, luchthavens, spoorwegstations en andere plaatsen als bepaald in het douanewetboek van Oekraïne. Dit omvat maatregelen om de illegale handel in WME te voorkomen en tegen te gaan.

Het project zal gericht zijn op het aanpakken van de geconstateerde vermogenslacunes binnen de nationale belastingdiensten op het gebied van: a) opleiding, technische en operationele vermogens ter bestrijding van de illegale handel in wapens, munitie en explosieven, en b) de overdracht van internationale goede praktijken en de uitwisseling van informatie, in het bijzonder met EU-lidstaten, partners van de Westelijke Balkan en landen in het nabuurschap.

3.3.3.   Verwachte resultaten

Resultaat 1: Versterkte capaciteit van de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten bij de voorkoming en bestrijding van de illegale handel in WME.

Indicatoren:

3.3.4.   Activiteiten:

3.3.4.1.   Alomvattend opleidingsprogramma voor de bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten, dat overeenkomt met de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld.

Deze activiteit omvat:

3.3.4.2.   Bijstandsprogramma betreffende apparatuur voor de bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten, dat overeenkomt met de behoeften die in de behoeftenbeoordeling zijn vastgesteld.

Deze activiteit omvat:

3.3.4.3.   Diensthondenprogramma voor de preventie en bestrijding van de illegale handel in WME voor de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten

Deze activiteit omvat:

4.   Projectbeheer en administratieve ondersteuning voor de uitvoering van de actie

In het OVSE-secretariaat en in het bureau van de OVSE-projectcoördinator in Oekraïne zal specifiek personeel voor het project worden ingezet voor de coördinatie en het beheer van de uitvoering van de actie en de hiermee verband houdende activiteiten, zoals uiteengezet in deel 3. De specifieke projectmedewerkers — georganiseerd in projectbeheers- en uitvoeringsteams — zullen de ontwikkeling van het kader voor samenwerking tussen de Oekraïense partners en de samenwerking en coördinatie met de internationale gemeenschap verder ondersteunen.

De specifieke projectmedewerkers zullen de volgende taken uitvoeren:

5.   Genderperspectief

Teneinde WME-beheersmaatregelen doelmatiger te maken en ervoor te zorgen dat de uitvoering ervan de veiligheid voor zowel vrouwen als mannen verhoogt, zal het genderperspectief worden geïntegreerd in de door dit besluit ondersteunde maatregelen en aandacht krijgen via technisch advies en technische expertise, via de ontwikkeling van kennisproducten en via opleiding.

6.   Begunstigden

De rechtstreekse begunstigden van de actie zijn de nationale autoriteiten van Oekraïne die verantwoordelijk zijn voor het voorkomen en bestrijden van de illegale handel in WME. Het betreft voornamelijk de volgende nationale autoriteiten: het Ministerie van Binnenlandse zaken, met inbegrip van zijn gespecialiseerde en vergunningverlenende diensten, de nationale politie, de nationale grenswacht en de nationale belastingdiensten/nationale douanediensten. Andere bevoegde nationale autoriteiten, zoals de veiligheidsdienst van Oekraïne, zullen per geval worden betrokken.

De indirecte begunstigden van de actie zijn de inwoners van Oekraïne en van zijn Europese buurlanden die gevaar lopen door het gebruik van illegale WME voor criminele activiteiten, terrorisme en gewelddadig misbruik.

De EU en haar lidstaten zijn eveneens indirecte begunstigden van het project, aangezien zij baat zullen hebben bij de feedback van de Oekraïense autoriteiten over de in kaart gebrachte smokkelroutes van illegale wapens.

7.   Zichtbaarheid van de Unie

De OVSE zal er met passende maatregelen voor zorgen dat bekend wordt gemaakt dat de Unie de actie heeft gefinancierd. Die maatregelen worden getroffen aan de hand van de Handleiding communicatie en zichtbaarheid van de Commissie voor het externe optreden van de Europese Unie (Communications and Visibility Manual for European Union External Actions). De OVSE zal zo de zichtbaarheid van de Uniebijdrage verzekeren met passende profilering en publiciteit, waarin de rol van de Unie wordt benadrukt, voor transparantie van het optreden van de Unie wordt gezorgd en bekendheid wordt gegeven aan de redenen die tot het besluit hebben geleid, aan de steun van de Unie voor het besluit en aan de resultaten waartoe die steun heeft geleid. Op het door het project geproduceerde materiaal zal de vlag van de Europese Unie duidelijk zichtbaar zijn, overeenkomstig de richtsnoeren van de Unie voor het juiste gebruik en de juiste weergave van de vlag.

Aangezien de voorgenomen activiteiten sterk verschillen qua reikwijdte en aard zal gebruik worden gemaakt van een veelheid aan promotie-instrumenten, waaronder: traditionele media; websites; sociale media; en informatie- en promotiemateriaal waaronder infographics, folders, nieuwsbrieven, persmededelingen en andere instrumenten, naargelang van het geval. Op de in het kader van dit project gefinancierde publicaties, publieke evenementen, campagnes, uitrusting en bouwwerken zal de nodige informatie worden vermeld. Teneinde de impact van het project verder te vergroten door middel van bewustmaking van de diverse nationale regeringen en de bevolking, de internationale gemeenschap en de lokale en internationale media, zal iedere doelgroep worden aangesproken in een passende taal.

8.   Duur

Op basis van de ervaring met de uitvoering van Besluit (GBVB) 2017/1424 en gezien de ruime werkingssfeer van de actie, het aantal begunstigden en het aantal en de complexiteit van de voorgenomen activiteiten, is voor de uitvoering 36 maanden uitgetrokken.

9.   Technische uitvoeringsinstantie

De technische uitvoering van dit besluit wordt toevertrouwd aan het Conflictpreventiecentrum van het OVSE-secretariaat en de OVSE-projectcoördinator in Oekraïne. De OVSE zal de activiteiten in het kader van dit besluit uitvoeren in overleg en in samenwerking met andere internationale organisaties en instanties, met name om effectieve synergieën tot stand te brengen en verdubbeling van activiteiten te vermijden.

10.   Stuurcomité

Het stuurcomité voor dit project zal worden samengesteld uit vertegenwoordigers van de hoge vertegenwoordiger, van de EU-delegatie in Kiev en van de in punt 6 van deze bijlage bedoelde uitvoeringsinstantie. De uitvoerende instantie zal er, met de hulp van het stuurcomité, voor zorgen dat de uitvoering van het project wordt gecoördineerd met de andere daaraan gerelateerde assistentie van de EU aan Oekraïne, zoals de strategie voor geïntegreerd grensbeheer (ondersteund door het Europees nabuurschapsinstrument van de Commissie); de regionale samenwerking met de Westelijke Balkan op het gebied van SALW-beheersing die wordt uitgevoerd door het UNDP/Seesac (ondersteund door de Besluiten (GBVB) 2018/1788 ( 1 ) en (GBVB) 2016/2356 ( 2 ) van de Raad); de samenwerking tussen de EU en Oekraïne inzake rechtshandhaving op het gebied van de illegale handel in vuurwapens (ondersteund door het DG Migratie en Binnenlandse Zaken van de Commissie, Europol en Empact Firearms); het werk van Conflict Armament Research in Oekraïne (ondersteund door Besluit (GBVB) 2017/2283 ( 3 ) van de Raad); de EU-missies in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid EUAM Ukraine en EUBAM Moldavië-Oekraïne en de bijbehorende ondersteunende activiteiten voor grenscontrole; en de werkzaamheden van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) rond ontwapening, demobilisatie en re-integratie van ex-strijders (ondersteund door het instrument voor bijdrage aan stabiliteit en vrede van de Commissie). Het stuurcomité zal regelmatig vertegenwoordigers van de Oekraïense overheidspartners uitnodigen. Het stuurcomité kan ook vertegenwoordigers uitnodigen van entiteiten die betrokken zijn bij projecten in Oekraïne die een soortgelijk of verwant doel hebben. Het stuurcomité zal de uitvoering van dit besluit regelmatig evalueren, ten minste elk half jaar, onder meer met behulp van elektronische communicatiemiddelen.

11.   Verslaglegging

De inhoudelijke en financiële verslaglegging heeft betrekking op de volledige actie die wordt beschreven in de betreffende overeenkomst voor de bijdrage en de bijbehorende begroting, ongeacht of de actie volledig of gedeeltelijk bij besluit van de Raad wordt gefinancierd.