Samenvatting

Effectbeoordeling inzake het initiatief ter verbetering van de voedselvoorzieningsketen – oneerlijke handelspraktijken

A. Behoefte aan actie

Wat is het probleem en waarom is het een probleem op EU-niveau?

De verschillende marktdeelnemers in de voedselvoorzieningsketen hebben niet dezelfde onderhandelingspositie; de zwakkere partijen (bv. landbouwers) zijn het slachtoffer van oneerlijke handelspraktijken (OHP's). Elk land heeft zijn eigen nationale regeling inzake OHP's, met weinig coördinatie tussen de lidstaten (LS). Daardoor zijn bepaalde marktdeelnemers in sommige LS onvoldoende beschermd, verschilt het ondernemingsklimaat van land tot land en ontstaat er onzekerheid wat betreft grensoverschrijdende handel.

Wat is het streefdoel?

De aanpak van OHP's draagt bij tot een gelijk speelveld en biedt de marktdeelnemers die te kampen hebben met OHP's, effectieve verhaalmogelijkheden. Op die manier wordt bijgedragen aan de verwezenlijking van de volgende GLB-doelstellingen: een redelijke levensstandaard voor mensen die in de landbouw werkzaam zijn, een grotere veerkracht van zwakkere marktdeelnemers en een betere werking van de voedselvoorzieningsketen.

Wat is de meerwaarde van maatregelen op EU-niveau (subsidiariteit)?

EU-maatregelen zorgen voor een minimaal gemeenschappelijk kader, betere bescherming tegen OHP's en minder weerslag op de hele voedselvoorzieningsketen. Ook dragen ze bij tot een redelijke levensstandaard voor de landbouwbevolking (art. 39 VWEU) en tot coördinatie en uitwisseling van beste praktijken tussen de LS. Zonder EU-maatregelen zou dit moeilijk haalbaar zijn.

B. Oplossingen

Welke opties dienen zich aan? Is er een voorkeursoptie?

De opties zijn uitgesplitst naar de mate van harmonisatie, de reikwijdte van de OHP-regels, de betrokken producten, de betrokken marktdeelnemers, handhaving en coördinatie tussen de lidstaten. Voorkeursoptie: gedeeltelijke harmonisatie van OHP-regels, die betrekking hebben op landbouwproducten en verwerkte producten, met bescherming van kleine en middelgrote ondernemingen, minimumvereisten voor handhaving en een handhavingsmechanisme op EU-niveau.

Hoe reageren de verschillende belanghebbenden? Wie steunt welke optie?

De meeste belanghebbenden die deelnamen aan de openbare raadpleging waren een grote voorstander van EU-maatregelen, ook op het gebied van handhaving. (Grote) detailhandelaars zijn het er niet mee eens dat OHP's op grote schaal voorkomen en zijn tegen EU-maatregelen.

C. Effecten van de voorkeursoptie

Wat zijn de voordelen van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders van de belangrijkste opties)?

Kleine marktdeelnemers worden beschermd door middel van wetgeving inzake OHP's, hetgeen bevorderlijk is voor hun efficiëntie. Deze voordelen zouden positieve sociale en economische gevolgen moeten inhouden voor de samenleving.

Wat zijn de kosten van de voorkeursoptie (indien van toepassing, anders van de belangrijkste opties)?

De nalevingskosten voor bedrijven zullen naar verwachting niet hoog zijn. De sociale en ecologische gevolgen zullen wellicht neutraal of zelfs positief zijn. Er kunnen kosten voor de nationale overheden zijn (zie hieronder).

Wat zijn de gevolgen voor kleine en middelgrote ondernemingen en voor het concurrentievermogen?

De kleine en middelgrote ondernemingen zouden beter beschermd zijn en het algemene concurrentievermogen zal naar verwachting toenemen.

Zijn er significante gevolgen voor de nationale begrotingen en overheden?

In de meeste LS is reeds een of andere vorm van OHP-regels van kracht; voor hen zullen de administratieve kosten beperkt zijn. Voor de andere lidstaten zouden de kosten ietwat hoger liggen, maar de ervaring bij LS met OHP-wetgeving leert dat de uitvoeringskosten doorgaans laag zijn en kunnen worden opgevangen door de bestaande structuren.

Zijn er nog andere significante gevolgen?

Ook leveranciers uit derde landen zullen onder de maatregelen vallen.

Evenredigheid

De EU-maatregelen zullen enkel gelden voor kleine en middelgrote ondernemingen, voor de meest schadelijke OHP's en voor gebieden waar de LS alleen de doelstellingen niet kunnen halen. De verwachte kosten zijn minimaal. De LS kunnen hun regelingen behouden en wetgeving vaststellen buiten het toepassingsgebied van het beleid.

D. Opvolging

Wanneer wordt dit beleid geëvalueerd?

Het beleid zal jaarlijks onder de loep worden genomen door een ad-hocgroep van deskundigen op basis van verslagen van de LS. Een volledige evaluatie zal worden uitgevoerd na vier jaar.