This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52013DC0899
REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL Evaluation of the Europass initiative Second evaluation of the Decision of the European Parliament and the Council on a single Community framework for the transparency of qualifications and competences (Europass)
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Evaluatie van het Europass-initiatief Tweede evaluatie van de beschikking van het Europees Parlement en de Raad betreffende een enkel communautair kader voor transparantie op het gebied van kwalificaties en competenties (Europass)
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Evaluatie van het Europass-initiatief Tweede evaluatie van de beschikking van het Europees Parlement en de Raad betreffende een enkel communautair kader voor transparantie op het gebied van kwalificaties en competenties (Europass)
/* COM/2013/0899 final */
VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Evaluatie van het Europass-initiatief Tweede evaluatie van de beschikking van het Europees Parlement en de Raad betreffende een enkel communautair kader voor transparantie op het gebied van kwalificaties en competenties (Europass) /* COM/2013/0899 final */
1.
INLEIDING Leermogelijkheden
kennen vandaag beperkingen noch grenzen en zijn direct voorhanden. Mensen
kunnen niet alleen in de traditionele context van het klaslokaal leren en
nieuwe vaardigheden en competenties opdoen, maar ook steeds meer daarbuiten, en
dat alles in hun eigen tempo. In het huidige klimaat van snelle economische en
technologische veranderingen hebben mensen vaak ook te maken met diverse
overgangen in hun beroepsmatig en academisch leven, met het overschrijden van
grenzen, en met het afwisselen of combineren van werk, onderwijs, vervolgopleidingen
of vrijwilligerswerk. Omdat de roep om inzetbaarheid op de arbeidsmarkt en
betere vaardigheden toeneemt, is er behoefte aan onderwijs- en
opleidingsstelsels die opener en flexibeler zijn en die beter zijn toegespitst
op de behoeften en omstandigheden van lerenden en werkenden. Al hun
kwalificaties, vaardigheden en competenties moeten eenvoudig en snel door
werkgevers en door instellingen voor onderwijs en opleiding overal in Europa
worden erkend en begrepen. De afgelopen
jaren heeft de Commissie er in het kader van diverse initiatieven van de
Europa 2020-strategie en met name in het licht van de aanhoudende hoge
werkloosheid[1] op gehamerd hoe belangrijk het is om
lerenden en werkenden in staat te stellen hun vaardigheden en
kwalificatieprofielen duidelijk te presenteren, ongeacht of deze zijn opgedaan
in een formele, niet-formele of informele leeromgeving. De bedoeling hiervan is
de mobiliteit te bevorderen en de vooruitzichten voor werkgelegenheid en een
leven lang leren te verbeteren. Deze doelstelling wordt onderstreept in "Een
andere kijk op onderwijs"[2], waarin de Commissie aankondigt te zullen
werken aan de totstandbrenging van een Europese ruimte voor vaardigheden en
kwalificaties om ervoor te zorgen dat vaardigheden en kwalificaties gemakkelijk
kunnen worden erkend over de grenzen heen. Europass is opgezet
in 2005[3] en draagt bij aan de verwezenlijking van
deze doelstellingen door ervoor te zorgen dat de competenties en kennis van
lerenden en werkenden in heel Europa duidelijker worden begrepen, door middel
van instrumenten waarmee lerenden en werken zich kunnen registreren en hun
vaardigheden en kwalificaties transparant kunnen uiteenzetten (zie punt 2 voor
een uitgebreide beschrijving). Hoewel het oorspronkelijke doel steeds relevanter
wordt, moeten sommige van de huidige instrumenten worden aangepast als wij de uitdagingen
willen aanpakken die samenhangen met de verwachtingen en behoeften van de
lerenden van vandaag en de veranderende arbeidsmarkt. In dit verslag
worden de resultaten van het Europass-kader geanalyseerd op basis van de
externe evaluatie van Europass, die in 2012 is verricht[4]. Daarin
wordt benadrukt dat de oorspronkelijke doelstellingen nog altijd relevant zijn,
in het bijzonder in het licht van het strategisch kader voor Europese
samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding (ET 2020)[5]. Door
te zorgen dat vaardigheden, kwalificaties en leerresultaten kunnen worden
vergeleken, ondersteunt Europass het verkeer van lerenden en werkenden ten
behoeve van een leven lang leren of van werk. Europass, en in het bijzonder het
Europass-cv, heeft zichzelf bewezen als een goed georganiseerd, betrouwbaar
merk voor transparantie en erkenning in Europa en daarbuiten. Uit de cijfers
van maart 2013 blijkt dat er vanaf de start in 2005 meer dan 27 miljoen
Europass-cv’s online zijn ingevuld. Bovendien zijn de Europass-instrumenten
kostenefficiënt en zijn het gebruik en de verspreiding ervan aanzienlijk
toegenomen sinds de eerste evaluatie van Europass in 2008. Dit verslag legt
tevens de huidige tekortkomingen van Europass bloot ten aanzien van de
veranderende omstandigheden op het gebied van onderwijs en opleiding en op de
arbeidsmarkt. Sommige van deze instrumenten dragen niet bij aan flexibele
leertrajecten en laten evenmin een uitgebreide documentatie van de door
niet-formeel of informeel leren verworven vaardigheden toe, waaronder
onlineleren, zoals ook wordt aangegeven in de recente mededeling van de
Commissie getiteld "Naar een opener onderwijs"[6]. Uit
de evaluatiegegevens blijkt tevens dat de meeste Europass-instrumenten een
grote hoeveelheid potentiële gebruikers nog niet helemaal bereiken. Momenteel
zijn veel Europass-gebruikers jong, vrouw en/of hoogopgeleid. Door betere samenwerking
met diensten die loopbaanbegeleiding bieden en door integratie daarvan binnen
het Europass-kader, zouden grote groepen kunnen worden benaderd, zoals
laagopgeleide werklozen, die vaak de nodige vaardigheden missen om Europass-documenten
in te vullen of deze te ingewikkeld of verwarrend vinden. Verdere noodzakelijke
verbeteringen zijn onder meer betere convergentie met andere Europese
referentie-instrumenten en betere interoperabiliteit van de IT-instrumenten van
Europass en de EU-instrumenten voor afstemming tussen vraag en aanbod. Om dergelijke
tekortkomingen te verhelpen moet de huidige opzet van Europass worden ontwikkeld
tot een eenvoudigere, doelgerichtere en modernere dienst. Dit mag echter niet
ten koste gaan van het oorspronkelijke doel van vergelijkbaarheid en
transparantie van vaardigheden en kwalificaties ter verbetering van de
geografische en beroepsmobiliteit van lerenden en werkenden. Een herziening van
Europass is des te urgenter omdat er momenteel diverse particuliere, lokale
en/of nationale initiatieven met vergelijkbare doelstellingen worden
ontwikkeld, met name in elektronische vorm, zoals e-portfolio’s. Deze overwegingen
zijn van cruciaal belang als wij de rol van Europass bij de ontwikkeling van
een Europese ruimte voor vaardigheden en kwalificaties kracht bij willen
zetten, opdat de Commissie de synergie tussen de verschillende EU-instrumenten
voor de transparantie en erkenning van vaardigheden en kwalificaties kan
vergroten. Ten behoeve hiervan worden de bevindingen in dit verslag gekoppeld aan
de resultaten van de evaluaties van het Europees kwalificatiekader en het
Europees referentiekader voor kwaliteitsborging in beroepsonderwijs en ‑opleiding
en die van het voortgangsverslag over kwaliteitsborging in het hoger onderwijs.
Tezamen zullen zij een bijdrage leveren aan het publieke debat dat in de winter
van 2013/2014 zal worden gevoerd over de Europese ruimte voor vaardigheden en
kwalificaties. 2.
RESULTATEN EN EFFECTEN Europass is in
2005 in het leven geroepen en is een portfolio van vijf verschillende
documenten die bedoeld zijn om beschrijvingen te bevatten van de algehele
leerresultaten, officiële kwalificaties, werkervaring, vaardigheden en
competenties die de houder mettertijd heeft opgedaan. Twee Europass-documenten
zijn instrumenten om eigen verklaringen op te stellen: het Europees curriculum
vitae (cv)[7] en het Europass-taalportfolio[8];
drie andere worden afgegeven door onderwijsinstellingen: het
Europass-diplomasupplement[9], het Europass-certificaatsupplement[10]
en het Europass-mobiliteitsdocument[11]. Alle documenten delen een
gemeenschappelijke naam (Europass) en het logo. Europass is gratis en is in
27 talen beschikbaar op de portaalsite van Europass, in een toegankelijke
elektronische opmaak[12]. Sinds 2012 kunnen gebruikers alle
Europass-documenten verzamelen in het Europees vaardighedenpaspoort, een
gebruiksvriendelijke elektronische map die de houder helpt een persoonlijke,
modulaire inventaris van de door hem of haar gedurende het leven verworven
persoonlijke vaardigheden en kwalificaties samen te stellen. 2.1.
Aanspreken van nieuwe doelgroepen Alle
Europass-documenten worden – in verschillende mate – als een succes beschouwd
in de zin dat zij de vaardigheden, competenties en kwalificaties tussen landen
en sectoren beter vergelijkbaar maken en de selectieprocedures voor werkgevers
en onderwijsinstellingen eenvoudiger maken. Internationale erkenning van de
documenten is de belangrijkste reden voor eindgebruikers om gebruik te maken
van Europass. Europass wordt beschouwd als een krachtige merknaam met een
aanzienlijke Europese meerwaarde, waarmee een breed en gericht publiek kan
worden bereikt. Belanghebbenden en nationale vertegenwoordigers van Eures[13]
geven bijvoorbeeld aan dat het cv en de diploma- en certificaatsupplementen
voor de huidige gebruikers van Eures de nuttigste Europass-documenten vormen. Al met al wordt het cv beschouwd als het
nuttigste, meest gewaardeerde en bekendste instrument van alle
Europass-instrumenten. Het gebruik ervan laat een gestage groei zien – alleen
al in 2012 zijn er online twaalf maal zo veel cv’s aangemaakt als in 2006. Zoals
aangegeven waren er in maart 2013 sinds de introductie van Europass meer dan 27 miljoen
cv’s aangemaakt. Bovendien worden het diploma- en het certificaatsupplement
beschouwd als belangrijke instrumenten voor onderwijsinstellingen om hun
onderwijsprogramma’s effectiever richting en structuur te geven op basis van
internationale standaarden. Desondanks bereiken de Europass-instrumenten een grote
groep potentiële gebruikers nog niet helemaal. In 2012 zijn er slechts
115 000 Europese taalportfolio's online aangemaakt en werden er slechts 80 000
Europass-mobiliteitsdocumenten uitgereikt. Belanghebbenden
(met inbegrip van werkgevers en vakbonden), eindgebruikers en potentiële
gebruikers zijn het erover eens dat de
Europass-instrumenten een positieve bijdrage leveren aan de mobiliteit voor een
leven lang leren of op de arbeidsmarkt. 58 % van de respondenten van het
onderzoek dat is verricht in het kader van de externe evaluatie[14]
was van oordeel dat zij dankzij het cv gemakkelijker voor een baan, een opleiding of vrijwilligerswerk werden gevraagd of
voorgeselecteerd; 46 % was van oordeel dat het hen had geholpen te worden
geaccepteerd voor een programma voor een leven lang leren (bijvoorbeeld het Erasmus-programma), een taalcursus enz.
Europass bewijst in het bijzonder zijn waarde wanneer mensen van baan of woonplaats
veranderen: 60,4 % van de respondenten was van oordeel dat Europass
hieraan bijdroeg. De Europass-documenten voldoen aan de behoeften van de
overgrote meerderheid van de gebruikers (ongeveer 80 %), ongeacht leeftijd
en opleidingsniveau. Dat neemt niet weg
dat Europass het meest wordt gebruikt door afgestudeerden. 40 % van de eindgebruikers van Europass heeft een
baan en 37 % volgt nog onderwijs of een
opleiding. Europass speelt ook een belangrijke rol bij zowel transnationale als
nationale mobiliteit: meer dan 40 % van
de in eigen land mobiele personen maakt nu gebruik van Europass-documenten. Veel
Europass-gebruikers zijn jong, vrouw en/of hoogopgeleid: bijna 60 % heeft een hogeronderwijsdiploma. Vrouwen
vertegenwoordigen 59,4 % van alle
gebruikers van Europass. Laagopgeleide
werklozen zijn de moeilijkst bereikbare groep, tezamen met vrijwilligers: deze
twee groepen vertegenwoordigen respectievelijk 12,8 %
en 1,1 % van de gebruikers van Europass. Uit
de gegevens (afbeelding 1) blijkt dat een groot aantal laagopgeleide en/of
werkloze personen die geen gebruik maken van Europass, vaak ook de vaardigheden
missen om de documenten in te vullen of deze te ingewikkeld of verwarrend
vinden. Gerichte begeleiding van deze groepen zou hun toegang tot
Europass-documenten kunnen verbeteren. Afbeelding 1: Gebruikers van Europass
naar opleidingsniveau/beroepsstatus[15] Opleidingsniveau/ beroepsstatus || Alle Europass- documenten || Europass-cv || Europass-tp || Europass-cs || Europass-ds || Europass-md Onderwijs of opleiding || 37,3 % || 30,2 % || 26,3 % || 20,1 % || 19,5 % || 30,5 % Vrijwillige activiteiten || 1,1 % || 1,5 % || 1,5 % || 1,1 % || 1,1 % || 1,0 % Arbeidsverband (minder dan vijf jaar) || 19,5 % || 20,2 % || 21,1 % || 31,4 % || 25,8 % || 32,4 % Arbeidsverband (meer dan vijf jaar) || 20,8 % || 26,4 % || 32,0 % || 29,1 % || 35,2 % || 12,3 % Werkloos/werkzoekend || 12,8 % || 15,9 % || 12,5 % || 9,9 % || 14,4 % || 12,6 % Overig || 8,5 % || 5,8 % || 6,6 % || 8,4 % || 4,0 % || 11,2 % Totaal || 100 % || 100 % || 100 % || 100 % || 100 % || 100 % Bron: Europass-evaluatie van 2012 (PPMI). Zoals blijkt uit
afbeelding 2, zijn relatief jonge respondenten (van minder dan 20 tot
35 jaar) de grootste gebruikers van Europass-documenten, mogelijk omdat zij
wellicht meer openstaan voor mobiliteit (wat betreft woonplaats, baan of
beroepssector). Afbeelding 2: Gebruikers van Europass
naar leeftijd[16] Leeftijd || Alle Europass- documenten || Europass-cv || Europass-tp || Europass-ds || Europass-cs || Europass-md < 20 || 9 % || 9 % || 10 % || 2 % || 11 % || 10 % 21-25 || 41 % || 40 % || 35 % || 35 % || 42 % || 49 % 26-35 || 30 % || 32 % || 31 % || 40 % || 27 % || 31 % 36-49 || 14 % || 15 % || 18 % || 18 % || 17 % || 7 % 50+ || 5 % || 5 % || 6 % || 4 % || 5 % || 3 % Bron: Europass-evaluatie van 2012 (PPMI). De percentages zijn afgerond. Europass heeft
tevens een "pedagogisch effect" op de eigenaar van de documenten.
Gebruikers worden aangemoedigd hun eigen vaardigheden en competenties tegen het
licht te houden en er helderder over te communiceren. Hierdoor worden
werkzoekenden geholpen zich te richten op die vaardigheden en competenties waar
in vacatures het meest om wordt gevraagd. 2.2. Bevordering van flexibele
leertrajecten Uit het onderzoek blijkt dat de
belanghebbenden van Europass meer en meer verwachten dat de dienst wordt aangepast
aan de veranderende behoeften van de gebruikers. Europass moet ervoor zorgen
dat alle vaardigheden en kwalificaties van gebruikers, ongeacht de onderwijs-
en opleidingssector en de soort leerervaring, volledig en eenvoudig kunnen
worden gedocumenteerd. Om tegemoet te komen aan de moderne, flexibele en
leerlinggerichte trajecten binnen het onderwijs en de opleidingen, is het
zonder meer wenselijk dat het gehele kader wordt vereenvoudigd en aangepast,
alsmede dat er voor meer interne samenhang wordt gezorgd. Europass houdt
momenteel nog geen rekening met het toenemende belang van niet-formeel of
informeel leren voor het verwerven van nieuwe vaardigheden en kwalificaties, of
met instrumenten zoals "open badges" die worden toegekend door onlineonderwijsverstrekkers. Ten aanzien van formeel onderwijs en
formele opleidingen worden in Europass momenteel twee afzonderlijke
supplementaire documenten ter beschikking gesteld, elk voor een specifieke onderwijssector
en met een apart systeem van studiepuntenoverdracht. Deze opzet zou een vlotte
overgang tussen leertrajecten, hoewel die wordt aanbevolen, kunnen belemmeren.
Het creëren van een gemeenschappelijke structuur voor deze supplementen, die
alle niveaus en soorten van onderwijs en opleiding (scholen, beroepsonderwijs
en ‑opleiding, hoger onderwijs en volwasseneneducatie) omvat, zou een gemeenschappelijke
interpretatie van kwalificaties bevorderen, ongeacht de sector die het
supplement afgeeft. Lerenden en werkenden kunnen dan hun vaardigheden
eenvoudiger aantonen wanneer zij zich voor bijscholing in een andere sector
aanmelden. Een gemeenschappelijk model waarin verschillen worden vermeden, zou
er eveneens voor kunnen zorgen dat de supplementen gemakkelijker kunnen worden
gelezen door werkgevers. Binnen Europass ontbreekt momenteel een
instrument waarmee alle vaardigheden en competenties kunnen worden vastgelegd
die zijn verworven door niet-formeel of informeel leren (met inbegrip van onlineleren).
Het huidige Europass-mobiliteitsdocument is tot op heden nog maar beperkt
gebruikt en kan uitsluitend worden toegepast in de strikte context van internationale
mobiliteit. Tot slot werd de enige eigen verklaring
van Europass in aanvulling op het cv – het taalportfolio – slechts door een heel
klein aantal personen gebruikt. Gebruikers en werkgevers hebben het gevoel dat
het cv op zich al een uitgebreid overzicht zou moeten geven van de persoonlijke
vaardigheden, zoals taalvaardigheid en ICT-competentie. Een aanvullende eigen verklaring
van de cv-houder wordt daarbij niet als een behoefte aangevoeld. Deze verbeteringen zouden het gehele
kader gemakkelijker en eenvoudiger in het gebruik moeten maken. Europass opnieuw
vormgeven zou een herziening van de huidige rechtsgrondslag kunnen vereisen,
aangezien de huidige beschikking voor geen enkel van de vijf oorspronkelijke
documenten van Europass voorziet in de mogelijkheid van vervanging, wijziging
of afschaffing. 2.3. Creëren
van meer synergie met andere Europese initiatieven Ter ondersteuning van het verkeer van
lerenden en werkenden zijn er in het laatste decennium naast Europass ook
andere Europese instrumenten ingevoerd, zoals het Europees kwalificatiekader
(EKK)[17], het Europees systeem voor overdracht van
leerresultaten voor beroepsonderwijs en -opleiding (Ecvet)[18]
en het Europees systeem voor het verzamelen en overdragen van studiepunten
(ECTS)[19]. Deze dragen bij aan echte Europese
mobiliteit en aan een goed begrip en een snelle erkenning van de kennis,
vaardigheden en competenties van een persoon. Deze instrumenten zijn niet afzonderlijk
van elkaar ontwikkeld en zij zijn complementair aan Europass. Naarmate de
tenuitvoerlegging van deze instrumenten vordert, kan geleidelijke integratie
met en verwijzing naar het EKK, het Ecvet en het ECTS in Europass worden
verwacht. In de aanbeveling tot vaststelling van een Europees kwalificatiekader
wordt gespecificeerd dat alle nieuwe certificaten, diploma’s en
Europass-documenten die door de bevoegde autoriteiten worden afgegeven, tegen
2012 – via de nationale kwalificatiesystemen – een duidelijke verwijzing naar
het passende niveau van het Europees kwalificatiekader moeten bevatten. Sommige
landen (CZ, DK, EE, FR en IE) zijn reeds begonnen deze niveaus vast te leggen
in de desbetreffende Europass-documenten (het diploma- en het
certificaatsupplement), maar in de resterende landen zijn bijkomende
inspanningen nodig. Ondanks het complementaire karakter van
deze initiatieven is er nog altijd ruimte voor verbetering van de samenhang,
zodat de verschillende instrumenten en diensten op een gecoördineerde manier
worden aangeboden. Momenteel hebben gebruikers nog niet op eenvoudig
begrijpelijke en samenhangende wijze toegang tot deze instrumenten. Bijna alle
Europese instrumenten ten behoeve van transparantie en mobiliteit hebben hun
eigen portaal en er bestaat wel enige mate van onderlinge afstemming – het
online-instrument voor een Europass-cv helpt Eures-gebruikers bijvoorbeeld bij
het aanmaken van een Europass-cv op de Eures-website – maar de verschillende instrumenten
zijn niet goed genoeg aan elkaar gekoppeld. Hierdoor wordt het voor potentiële
gebruikers moeilijker om de juiste informatie, documenten en diensten te
vinden. Er is behoefte aan grotere
interoperabiliteit van Europass en andere EU-instrumenten ten behoeve van de
afstemming tussen vraag en aanbod, waaronder Eures. Evenzo dient de synergie
tussen Europass en Youthpass, een instrument om de erkenning van de
leerresultaten te bevorderen van jongeren die deelnemen aan projecten die steun
ontvangen uit hoofde van het EU-programma "Jeugd in actie", te worden
verbeterd om potentiële overlapping te voorkomen. Een ander voorbeeld is het
besluit op grond waarvan een beroepskwalificatie die in een lidstaat toegang
verleent tot een gereglementeerd beroep, wordt erkend[20].
De houder van de kwalificatie moet in staat worden gesteld dit
erkenningsbesluit, op papier of elektronisch, bij te voegen bij de
Europass-documenten, ook wanneer dit is verkregen op grond van de nieuwe
procedure inzake de Europese beroepskaart. 2.4. Streven naar efficiënt en
duurzaam bestuur Het gebruik en de
bekendheid van de diverse Europass-instrumenten is sinds de introductie van het
initiatief in 2005 gestaag toegenomen. Het Europass-portaal is grotendeels
verantwoordelijk voor het toegenomen gebruik en de bekendheid van deze
transparantie-instrumenten. Het portaal is zeer succesvol gebleken voor wat
betreft bezoeken, gebruik en gebruikerstevredenheid. Het aantal bezoeken is elk
jaar gestegen, van ongeveer 3 miljoen in 2006 tot bijna
15 miljoen in 2012. Ongeveer 88 %
van de ondervraagde gebruikers onderschreef de stelling dat het
Europass-portaal gebruiksvriendelijk en duidelijk is. 60 % was van mening dat het portaal in de toekomst met name
informatie en advies zou moeten bevatten over transnationale mobiliteit, de erkenning
van kwalificaties en het zoeken naar een baan. Samen met het
Europass-webportaal zijn de nationale Europass-centra (NEC’s) het belangrijkste
middel voor de tenuitvoerlegging van Europass. Sinds medio 2005 zijn er NEC’s
actief in alle EU-landen (vanaf 2007 in Bulgarije en Roemenië en vanaf 2011 in
Kroatië) en in IJsland en Noorwegen, vanaf 2006 in Liechtenstein, vanaf 2008 in
Turkije en vanaf 2011 in Zwitserland. Hun missie om de bekendheid van Europass
te vergroten en de nodige informatie te verstrekken aan alle belanghebbenden, werd
naar tevredenheid uitgevoerd. Het merendeel van
de NEC’s werkt regelmatig samen met andere instanties, zoals Euroguidance en de
nationale informatiecentra voor academische erkenning, aan Eures gerelateerde
agentschappen, de nationale agentschappen voor het programma "Een leven lang
leren", Eurodesk en Europa Direct. Deze vormen van samenwerking zouden
echter kunnen worden verbeterd en de effecten van de synergie zouden meer
kunnen worden benut. Betere convergentie van al deze instanties zou
vereenvoudigde structuren en betere diensten opleveren die dichter bij de
lerenden en werkenden staan, en zou de toegang tot Europass vergemakkelijken,
met name voor die groepen die er momenteel het minst de voordelen van benutten.
De inspanningen van de NEC om de Europass-instrumenten te promoten onder particuliere
aanbieders van werkgelegenheidsdiensten, bleken echter minder succesvol. De
meeste van deze aanbieders zouden het gebruik van Europass-documenten alleen tegen
een financiële vergoeding willen stimuleren. Binnen het succes
van Europass speelt Cedefop een belangrijke rol. Cedefop beheert het
Europass-portaal doelmatig, ondersteunt de NEC’s en draagt met zijn expertise bovendien
ook bij aan de conceptuele ontwikkeling van het Europass-kader. In 2012 heeft de
Commissie uit hoofde van het programma "Een leven lang leren" in
totaal 2 250 000 EUR aan financiële steun aan de NEC’s
verstrekt. Al met al werd in de externe evaluatie ten aanzien van alle
onderzochte aspecten van Europass een toename van het efficiëntieniveau ten
opzichte van 2008 geconstateerd. Hoewel de financiering uit EU[21]
en nationale middelen geen aanzienlijke toename laat zien voor de periode
2008-2011, is de hoeveelheid Europass-documenten die online zijn aangemaakt en afgegeven,
alsmede het aantal bezoeken aan het portaal gestaag toegenomen, zonder dat er
tekenen zijn van een tanende populariteit van de Europass-instrumenten. Zowel met betrekking tot de promotieactiviteiten door
de NEC’s als met betrekking tot het gebruik van de diverse
Europass-instrumenten werd een toenemende efficiëntie geconstateerd. De totale kosten
van Europass (op basis van de nationale begrotingen en van die van de Commissie
en Cedefop) bedragen sinds de introductie ongeveer 31,5 miljoen EUR.
Uitgaande van de 54 miljoen Europass-cv’s die sinds 2005 zijn afgegeven
(28 miljoen online aangemaakt en 27 miljoen gedownload), bedragen de
gemiddelde kosten van één geproduceerd cv bij benadering 0,58 EUR,
ongeveer een kwart van het in 2008 geraamde bedrag (2,1 EUR). Gelet op de
lage kosten per document en de hoge mate van tevredenheid onder de gebruikers,
wordt in de evaluatie geconcludeerd dat Europass goede waar voor zijn geld
biedt. Niettemin kan Europass zonder voortgezette financiële steun uit Europa
waarschijnlijk niet duurzaam blijven. De meeste NEC’s zouden zonder
EU-financiering niet actief kunnen blijven. Er werd immers geen levensvatbare
alternatieve financiering voor Europass vastgesteld en aanvullende
overheidsfinanciering ligt niet in de lijn der verwachting. Tevens is er geen
specifieke prikkel voor particuliere actoren om ook zelf aan dit proces deel te
nemen, aangezien Europass geen enkel direct financieel voordeel voor hen
oplevert. 3.
CONCLUSIES Tegen de huidige
achtergrond van een afnemende beroepsbevolking en trage economische groei
bestaat een van de meest dringende uitdagingen voor de lidstaten erin de
onderwijs- en opleidingsstelsels te moderniseren en het aanbod van vaardigheden
en de behoeften van de arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen. Europass zou
aan deze opdracht moeten bijdragen en zou de komende jaren dan ook moeten
worden versterkt. De bevindingen en
aanbevelingen van de externe evaluatie bevestigen dat Europass zijn krachtige
rol ter bevordering van mobiliteit en vergelijkbaarheid van vaardigheden en
kwalificaties moet voortzetten. Voorgestelde verbeteringen zijn onder meer
betere rationalisering en integratie van Europass-documenten met als doel een
betere convergentie met andere Europese referentie-instrumenten en doelgerichte
begeleiding bij de Europass-instrumenten, waardoor de transnationale
mobiliteit, de erkenning van kwalificaties en het zoeken naar banen worden
ondersteund. Bovenal moet Europass een flexibeler en gebruiksvriendelijker instrument
worden, dat gebruik zou moeten maken van het potentieel van moderne
technologieën om continu met de behoeften van gebruikers mee te ontwikkelen.
Bestaande gebruikers moeten worden behouden, maar tevens moeten nieuwe worden
aangetrokken, met name onder laagopgeleide personen. Om dit te bereiken is
mogelijk een nieuwe rechtsgrondslag voor Europass vereist, op grond waarvan de
instrumenten periodiek kunnen worden bijgewerkt en aangepast. In het licht van
de toenemende ondersteuning door Europass van lerenden en werkenden die hun
vaardigheden en competenties willen presenteren, zouden met name de volgende
ontwikkelingen moeten worden overwogen: • betere synergie
tussen Europass en andere Europese initiatieven – Ondanks het globale
succes van Europass kan de begeleiding bij het gebruik van de
Europass-instrumenten worden verbeterd en aangescherpt door middel van betere coördinatie
met diensten voor loopbaanbegeleiding en transparantie en de erkenning van
kwalificaties, met het oog op een groter publiek en meer toegevoegde waarde.
Dit lijkt met name relevant voor groepen die meer moeilijkheden ervaren bij het
gebruik van Europass, zoals laagopgeleiden en werklozen. In de toekomst zou
Europass binnen de Europese ruimte voor vaardigheden en kwalificaties gericht
kunnen zijn op het aanbieden van informatiediensten en interactieve
instrumenten ter bevordering van de transparantie van vaardigheden en
kwalificaties. Hierbij zouden de verschillende Europese netwerken, informatiediensten
en andere instrumenten met betrekking tot vaardigheden en kwalificaties onder
een enkel toegangspunt kunnen worden samengebracht. Hierdoor zouden lerenden en
werkenden beter gebruik kunnen maken van de EU-instrumenten voor transparantie
en erkenning, die dan ook meer bekendheid zouden krijgen in onderwijsinstellingen
en ondernemingen en aldus effectiever zouden worden. Door deze middelen te
bundelen zouden er efficiëntieverbeteringen moeten worden gerealiseerd en zou integratie
met betrekking tot de nationale middelen mogelijk moeten worden. Bovendien zou
dit waarschijnlijk gunstig zijn voor een veel bredere promotie en uitvoering
van de Europass-instrumenten bij de verschillende belanghebbenden binnen het
gehele daaruit voortvloeiende eengemaakte dienstennet. ·
Europass als instrument ter bevordering van
flexibele leertrajecten – Er bestaat een duidelijke
behoefte om de huidige Europass-instrumenten aan te passen aan flexibelere en
meer leerlinggerichte leertrajecten en daarbij in te spelen op de behoeften van
de individuele gebruikers. Het ontwikkelde kader moet soepel genoeg zijn om op gepaste
wijze de nieuwe ontwikkelingen en technieken inzake onderwijs en opleiding, met
inbegrip van die in de ICT, te integreren. Momenteel zijn er twee sectoren waar
deze behoeften het meest dringend lijken: a) Europass heeft twee verschillende
instrumenten die aanvullende informatie over leerresultaten bieden: het diplomasupplement
voor hogeronderwijskwalificaties en het certificaatsupplement voor
beroepsopleidingen. Het zou verstandig zijn te onderzoeken of een enkel
document een gemeenschappelijke interpretatie van kwalificaties die zijn afgegeven
in om het even welke onderwijs- of opleidingssector, kan bevorderen, alsmede de
interoperabiliteit van de Europese puntenoverdrachtsystemen, zoals ECTS en Ecvet,
tussen onderwijs- en opleidingsniveaus en tussen landen kan stimuleren; b) vaardigheden vastleggen die zijn verworven
door niet-formeel of informeel leren, met inbegrip van onlineonderwijs: momenteel
voorziet alleen het Europass-mobiliteitsdocument in het vastleggen van
vaardigheden die in een niet-formele context in het buitenland zijn verworven.
Overeenkomstig de aanbeveling van de Raad betreffende de validatie van
niet-formeel en informeel leren dient Europass te worden herzien om ook de
identificatie en de documentatie mogelijk te maken van vaardigheden die door
niet-formeel of informeel leren zijn verworven, met of zonder mobiliteit, evenals
beoordelingen van die vaardigheden. Uitgaande van de voorbereidende
werkzaamheden die de Commissie reeds heeft ondernomen in het kader van een
mogelijk nieuw document "Europass ervaren", zouden deze nieuwe onderdelen
de Europese richtsnoeren inzake validatie van niet-formeel en informeel leren moeten
ondersteunen. Deze nieuwe onderdelen zouden ook relevant zijn voor de
initiatieven inzake de jongerengarantie en stages[22]; ook zou moeten worden bekeken hoe de in het
kader van Youthpass toegekende certificaten worden geregistreerd, om
overlapping te vermijden. Daarnaast moet nog nader worden onderzocht hoe nieuwe
transparantie-instrumenten zoals "open badges", die aan de hand van nieuwe
certificeringsprocessen voor digitaal leren worden aangemaakt, in Europass moeten
worden geïntegreerd, en hoe zij Europass moeten aanvullen. Ten slotte zouden functionele
en verdergaande ICT-vaardigheden duidelijker zichtbaar moeten worden in het
Europass-cv; ·
verbetering van de interoperabiliteit van
Europass en de EU-instrumenten die worden gebruikt voor afstemming tussen vraag
en aanbod – Dat er verschillende technische normen
bestaan, staat een betere convergentie van een aantal door werkzoekenden
gebruikte EU-instrumenten momenteel in de weg. Daarom zijn verdere inspanningen
nodig om het Europass-cv en het nieuwe Europese vaardighedenpaspoort te
verbinden met de cv-gegevensbank van Eures en de instrumenten van particuliere
diensten voor arbeidsbemiddeling, centra voor begeleiding en validatie, en instrumenten
voor de beoordeling van vaardigheden. Ook zou moeten worden onderzocht hoe het
erkenningsbesluit inzake een beroepskwalificatie in een lidstaat, ook wanneer
dit is verkregen aan de hand van de nieuwe procedure inzake de Europese
beroepskaart, aan Europass kan worden toegevoegd. Zoals gezegd werd
in "Een andere kijk op onderwijs" de rol benadrukt van onderwijs en vaardigheden
als essentiële strategische middelen voor economische groei,
concurrentievermogen en werkgelegenheid. Een van de voorstellen van "Een
andere kijk op onderwijs" is om de synergie en de convergentie van
bestaande EU-instrumenten voor transparantie en erkenning van vaardigheden en
kwalificaties nader te onderzoeken. Het doel hiervan is om een Europese ruimte van
competenties en kwalificaties tot stand te brengen, waarin iedereen zich vrij
kan verplaatsen, zijn of haar competenties en kwalificaties snel kan laten
erkennen met het oog op verder leren, en waarin werkgevers deze goed kunnen
begrijpen en beoordelen. De Commissie zal
de conclusies van dit verslag tijdens het publieke debat over de Europese
ruimte van vaardigheden en kwalificaties in de winter van 2013/2014 bespreken
met de relevante belanghebbenden. Op basis van de conclusies van dit debat over
het Europass-kader en op basis van een effectbeoordeling kan de Commissie overwegen
een herziening voor te stellen van de huidige rechtsgrondslag van Europass,
Beschikking nr. 2241/2004/EG van het Europees Parlement en de Raad van
15 december 2004. [1] COM(2010) 478 definitief, COM(2010) 682 definitief,
COM(2010) 245 definitief/2, COM(2012) 173 final, COM(2012) 485 final. [2] COM(2012) 669 final. [3] Beschikking nr. 2241/2004/EG van het Europees Parlement en de
Raad van 15 december 2004 ("de beschikking"). [4]Zie artikel 15 van de beschikking. Het huidige verslag is gericht
op de bevindingen van de tweede evaluatie van Europass, die in 2012 is verricht
door het Instituut voor overheidsbeleid en beheer (PPMI). Zie: http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/evalreports/index_en.htm#trainingHeader [5]
PB 2009/C 119/2. [6] COM(2013) 654 final. [7]
Sjabloon voor de beschrijving van het curriculum vitae van de houder. [8] Een zelfbeoordelingsinstrument voor taalvaardigheden op basis van de
referentieschalen voor taalvaardigheid van het gemeenschappelijk Europees
referentiekader voor talen. [9] Dit document geeft een overzicht van de prestaties van de houder van
een hogeronderwijsdiploma of -graad, met inbegrip van de gevolgde vakken en de
behaalde cijfers. [10] Dit document bevat een beschrijving van de inhoud van de
beroepskwalificaties in aanvulling op een reeds afgegeven certificaat van
beroepsonderwijs en -opleiding. [11] Dit document wordt afgegeven door nationale onderwijs- en
opleidingsinstellingen en bevat een beschrijving van werk- en leerervaringen in
andere Europese landen. [12] Het portaal is
ontwikkeld en wordt gehost en beheerd door Cedefop namens de Commissie. Zie: http:///europass.cedefop.europa.eu/nl/home [13] Zie: https://ec.europa.eu/eures/home.jsp?lang=nl&langChanged=true [14] http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/evalreports/training/2013/europass_en.pdf De gegevens in dit verslag zijn afkomstig van de externe evaluatie. [15] De afkortingen staan voor het volgende: cv: curriculum vitae; tp:
taalportfolio; md: mobiliteitsdocument; ds: diplomasupplement; cs:
certificaatsupplement. [16] Idem. [17] Zie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/eqf_en.htm [18] Zie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/ecvet_en.htm [19] Zie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/ects_en.htm [20]
Richtlijn 2005/36/EG. [21] De
EU-bijdrage vertegenwoordigt tot 50 % van de operationele kosten van de nationale Europass-centra. [22] Zie
ook: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1006&langId=nl