De Europese biodiversiteitsstrategie: een actuele voortgangsevaluatie

SAMENVATTING VAN:

De tussentijdse evaluatie van de biodiversiteitsstrategie van de EU voor 2020 — COM(2015) 478 final

SAMENVATTING

WAT DOET DIT VERSLAG?

In dit verslag staat een tussentijdse evaluatie van de voortgang betreffende de tenuitvoerlegging van de EU-biodiversiteitsstrategie. Dit moet beleidsmakers informeren in welke gebieden extra inspanningen nodig zijn.

KERNPUNTEN

In het verslag wordt benadrukt dat sinds 2010 biodiversiteitsverlies en de achteruitgang van ecosysteemdiensten wereldwijd en in de EU hebben doorgezet ondanks belangrijke vooruitgang in beleid, verbeterde kennis en talrijke instandhoudingssuccessen op lokaal niveau. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor het vermogen van ecosystemen om in de toekomst in de menselijke behoeften te blijven voorzien.

In het verslag wordt ook de voortgang richting elk van de zes operationele streefdoelen beoordeeld:

Streefdoel 1: volledige tenuitvoerlegging van EU-natuurwetgeving

• Natura 2000 is voor habitats op het land grotendeels voltooid en is in mariene gebieden toegenomen. Het aantal soorten en habitats in „verbeterde” staat is licht toegenomen, maar vele blijven in „ongunstig” staat en sommige zijn nog verder verslechterd. De belangrijkste uitdagingen tot 2020 zijn de afronding van het mariene Natura 2000-netwerk en waarborging van een doeltreffend beheer en financiering om Natura 2000 te ondersteunen.

Streefdoel 2: ecosystemen en hun diensten handhaven en verbeteren

• De kennis wordt uitgebreid en er zijn belangrijke beleidskaders opgesteld. De belangrijkste uitdagingen tot 2020 bestaan uit de ontwikkeling en tenuitvoerlegging van nationale en regionale systemen voor het herstel van ecosystemen (d.w.z. beschadigde of verwoeste ecosystemen helpen bij hun herstel) en groene infrastructuur, en nettoverlies van gewone biodiversiteit voorkomen.

Streefdoel 3A: duurzame landbouw

• Intensieve landbouwpraktijken en beëindiging van gebruik als landbouwgrond in combinatie met ongebreidelde stadsuitbreiding en door mensen aangelegde infrastructuur staan bovenaan de lijst met belangrijkste bedreigingen voor de biodiversiteit. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor 2014-2020 biedt een reeks potentieel doeltreffende instrumenten om biodiversiteit te beschermen en te herstellen. EU-landen moeten deze instrumenten gebruiken om de EU weer op het juiste spoor te zetten om het streefdoel te halen.

Streefdoel 3B: duurzame bosbouw

• Het bosareaal van de EU is licht toegenomen maar er zijn nog geen tekenen van verbetering van de staat van instandhouding voor boshabitats en -soorten die onder de natuurwetgeving van de EU vallen. Bosbeheerplannen of gelijkwaardige instrumenten kunnen een belangrijke, positieve rol spelen in de verwezenlijking van het streefdoel, maar het potentieel ervan blijft grotendeels onbenut.

Streefdoel 4: duurzame visserij

• De EU heeft maatregelen ingevoerd voor duurzame visserij (gemeenschappelijk visserijbeleid) en voor een goede milieutoestand (kaderrichtlijn mariene strategie). Het beleid is echter niet overal in de EU gelijkmatig uitgevoerd, en er moeten nog grote uitdagingen worden overwonnen, met name in de zuidelijke gebieden. Als gevolg van druk uit meerdere hoeken door vernietiging van habitats, overbevissing, vervuiling, klimaatverandering en verzuring (d.w.z. wanneer kooldioxide in de zee wordt geabsorbeerd, met water reageert en zuur produceert), blijven mariene soorten en ecosystemen in de Europese zeeën achteruitgaan.

Streefdoel 5: invasieve uitheemse soorten bestrijden

• De EU loopt op dit moment op schema met de aanpak van dit streefdoel dankzij de goedkeuring van de Richtlijn Invasieve uitheemse soorten (IUS) in 2014. Er wordt gewerkt aan een voorstel voor de eerste IUS-lijst met EU-belang. De volgende essentiële stap is de tenuitvoerlegging door EU-landen. Voortgang op andere gebieden is ook essentieel — met name de ratificering van het ballastwaterverdrag.

Streefdoel 6: bijdrage aan het afwenden van het wereldwijde biodiversiteitsverlies

• De EU blijft veruit de grootste financiële donor voor biodiversiteit en heeft vorderingen gemaakt door meer middelen vrij te maken. De EU heeft het Cites-verdrag geratificeerd en werkt aan de tenuitvoerlegging van het Protocol van Nagoya. De Houtverordening en de tenuitvoerlegging van biodiversiteitsbepalingen in bilaterale handelsovereenkomsten zijn belangrijke eerste stappen om factoren van wereldwijd biodiversiteitsverlies aan te pakken. Deze vorderingen volstaan echter niet om de effecten van de consumptiepatronen van de EU op de wereldwijde biodiversiteit in te perken, wat aangepakt moet worden in het kader van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.

Conclusies

• In het verslag wordt vastgesteld dat de streefdoelen voor 2020 enkel kunnen worden bereikt als er daadkrachtiger en ambitieuzer werk wordt gemaakt van de tenuitvoerlegging en handhaving ervan, en met een doeltreffender integratie van uiteenlopende beleidsvormen. De verwezenlijking van biodiversiteitsdoelstellingen zal ook bijdragen aan de agenda voor groei en werkgelegenheid, de voedsel- en waterzekerheid en de kwaliteit van leven, en aan de uitvoering van de agenda voor 2030 voor duurzame ontwikkeling.

ACHTERGROND

Biodiversiteit — de unieke verscheidenheid van leven op onze planeet — vormt de basis van de economie en het welzijn van de EU. Ze zorgt voor schone lucht en water, voedsel, grondstoffen en geneesmiddelen, gezondheid en recreatie; ze ondersteunt de bestuiving en de vruchtbaarheid van de bodem, regelt het klimaat en beschermt ons tegen extreme weersomstandigheden.

De afgelopen vijftig jaar verliepen de door de mens veroorzaakte veranderingen in de biodiversiteit echter sneller dan ooit in de geschiedenis van de mensheid. Daarom heeft de EU haar biodiversiteitsstrategie goedgekeurd met als belangrijkste streefdoelen biodiversiteitsverlies en de achteruitgang van ecosysteemdiensten in de EU uiterlijk in 2020 tot staan brengen en tevens de EU-bijdrage tot het verhoeden van het wereldwijde biodiversiteitsverlies opvoeren.

• EU-biodiversiteitsstrategie voor 2020 — naar de tenuitvoerlegging.

BESLUIT

Verslag van de Europese Commissie aan het Europees Parlement en de Raad — De tussentijdse evaluatie van de biodiversiteitsstrategie van de EU voor 2020 (COM(2015) 478 final) van 2.10.2015)

GERELATEERDE BESLUITEN

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s — Onze levensverzekering, ons natuurlijk kapitaal: een EU-biodiversiteitsstrategie voor 2020 (COM(2011) 244 definitief. van 3.5.2011)

Werkdocument van de Commissie: EU-beoordeling van de vorderingen bij de tenuitvoerlegging van de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2020 — Begeleidend document bij verslag van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad — De tussentijdse evaluatie van de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2020 (WDC(2015) 187 final van 2.10.2015)

Laatste bijwerking 12.01.2016