Instelling van het Europees Openbaar Ministerie

 

SAMENVATTING VAN:

Verordening (EU) 2017/1939 — Nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (EOM)

WAT IS HET DOEL VAN DE VERORDENING?

• Met de verordening wordt er een onafhankelijk openbaar ministerie van de Europese Unie (EU) ingesteld dat de bevoegdheid heeft om strafbare feiten tegen de financiële belangen van de EU op te sporen, te vervolgen en voor de rechter te brengen.
• Ze voorziet in een systeem van gedeelde bevoegdheden tussen het Europees Openbaar Ministerie (EOM) en de nationale autoriteiten bij de bestrijding van dergelijke misdrijven, waarbij voorrang wordt gegeven aan de bevoegdheden van het EOM.

KERNPUNTEN

Deelnemende landen

• De verordening tot instelling van het EOM in het kader van nauwere samenwerking is van toepassing op de 22 deelnemende EU-lidstaten: België, Bulgarije, Tsjechië, Duitsland, Estland, Griekenland, Spanje, Frankrijk, Kroatië, Italië, Cyprus, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije en Finland.
• Ierland, Hongarije, Polen en Zweden kunnen op elk ogenblik toetreden. Denemarken geniet een permanente opt-out van de EU-maatregelen op strafrechtelijk gebied.

Toepassingsgebied

• Het EOM is een onafhankelijk openbaar ministerie van de EU met een gedecentraliseerde structuur. Het is bevoegd om strafbare feiten tegen de EU-begroting, zoals fraude (van meer dan 10 000 EUR), corruptie, witwassen van geld, verduistering of grensoverschrijdende btw-fraude van meer dan 10 miljoen EUR te onderzoeken, te vervolgen en voor de rechter te brengen (voor nationale rechtbanken).
• Bestaande EU-organen, zoals het Europees Bureau voor fraudebestrijding (OLAF), het Europees Agentschap voor samenwerking op strafrechtelijk gebied (Eurojust) en het Europees Agentschap voor samenwerking op het gebied van rechtshandhaving (Europol), beschikken niet over de bevoegdheden om strafrechtelijke onderzoeken en vervolgingen uit te voeren. Het EOM heeft met deze organen nauwe betrekkingen aangeknoopt op basis van wederzijdse samenwerking binnen hun respectieve mandaten.

Organisatie

Het EOM is in twee niveaus opgebouwd.

• Het centrale niveau, dat bestaat uit een centraal kantoor in de vestigingsplaats van het EOM in Luxemburg en dat wordt gevormd door de Europese hoofdaanklager, zijn twee plaatsvervangers, de Europese aanklagers (een per deelnemende lidstaat) en de administratief directeur.
• Het decentrale niveau, dat bestaat uit gedelegeerde Europese aanklagers die in de deelnemende lidstaten zijn gevestigd.

Onafhankelijkheid

• Het personeel van het EOM handelt in het belang van de EU als geheel en mag geen instructies van derden aanvragen of ontvangen.
• Het EOM is structureel onafhankelijk van andere EU-instellingen of -diensten.
• De Europese hoofdaanklager wordt geselecteerd op basis van een openbare sollicitatieoproep en wordt benoemd door het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie. De ambtstermijn duurt maximaal zeven jaar en kan niet worden verlengd.
• De Europese hoofdaanklager kan alleen op verzoek van het Parlement, de Raad of de Europese Commissie door een beslissing van het Hof van Justitie van de EU worden ontslagen.
• Gedelegeerd Europese aanklagers moeten volledig onafhankelijk zijn van nationale strafvervolgingsinstanties.

Start van de operaties

In een uitvoeringsbesluit, Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/856, is 1 juni 2021 vastgesteld als datum waarop het EOM de onderzoeks- en vervolgingstaken op zich heeft genomen die het bij Verordening (EU) 2017/1939 heeft gekregen.

Verwerking van operationele persoonsgegevens

Bij een gedelegeerde handeling, Gedelegeerde Handeling (EU) 2020/2153, is Verordening (EU) 2017/1939 gewijzigd en is een bijlage toegevoegd met de categorieën operationele persoonsgegevens en de categorieën betrokkenen van wie de operationele persoonsgegevens door het EOM in het register van dossiers mogen worden verwerkt.

VANAF WANNEER IS DE VERORDENING VAN TOEPASSING?

Het kaderbesluit is sinds 20 november 2017 van toepassing.

ACHTERGROND

Zie voor meer informatie:

• Europees Openbaar Ministerie (Europese Commissie)
• Europees Openbaar Ministerie (EMO).

BELANGRIJKSTE DOCUMENT

Verordening (EU) 2017/1939 van de Raad van 12 oktober 2017 betreffende nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (“EOM”) (PB L 283 van 31.10.2017, blz. 1-71)

Achtereenvolgende wijzigingen aan Verordening (EU) 2017/1939 werden in de basistekst opgenomen. Deze geconsolideerde versie is enkel van documentaire waarde.

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Uitvoeringsbesluit (EU) 2021/856 van de Commissie van 25 mei 2021 tot vaststelling van de datum waarop het Europees Openbaar Ministerie zijn taken op het gebied van onderzoek en strafvervolging opneemt (PB L 188 van 28.5.2021, blz. 100-102)

Zie de geconsolideerde versie.

Besluit (EU) 2018/1103 van de Commissie van 7 augustus 2018 ter bevestiging van de deelname van Malta aan de nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (PB L 201 van 8.8.2018, blz. 2-3)

Besluit (EU) 2018/1094 van de Commissie van 1 augustus 2018 ter bevestiging van de deelname van Nederland aan de nauwere samenwerking bij de instelling van het Europees Openbaar Ministerie (PB L 196 van 2.8.2018, blz. 1-2)

Richtlijn (EU) 2017/1371 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juli 2017 betreffende de strafrechtelijke bestrijding van fraude die de financiële belangen van de Unie schaadt (PB L 198 van 28.7.2017, blz. 29-41)

Laatste bijwerking 14.03.2022