Bevordering van kankerscreening in de Europese Unie

KERNPUNTEN

In 2020 kregen naar schatting 2,7 miljoen mensen in de EU de diagnose kanker. Naar schatting zal één op de twee EU-burgers tijdens zijn leven kanker krijgen, met langdurige gevolgen voor de kwaliteit van leven, en slechts de helft van alle kankerpatiënten zal overleven.

Het Europees kankerbestrijdingsplan is een belangrijke pijler van de Europese gezondheidsunie. Een nieuw, door de EU gesteund kankerscreeningprogramma maakt deel uit van een van de vier hoofdgebieden van het plan, namelijk het verbeteren van vroegtijdige opsporing.

Kankerscreeningprogramma’s

In de aanbeveling worden EU-lidstaten opgeroepen om:

• te zorgen voor gelijke toegang tot screening, rekening te houden met de behoeften van bepaalde sociaaleconomische groepen, mensen met een handicap en mensen die in landelijke of afgelegen gebieden wonen;
• te zorgen voor adequate en tijdige diagnostische procedures, behandelingen, psychologische ondersteuning en nazorg;
• een regelmatige systematische monitoring van screeningprogramma’s in te voeren, inclusief eventuele ongelijkheden, via het Europese informatiesysteem voor kanker en het Europese register voor ongelijkheden op kankergebied;
• meer mensen te laten deelnemen, op basis van volledig geïnformeerde toestemming;
• nieuwe screeningtests te introduceren, rekening houdend met internationale onderzoeksresultaten;
• nieuwe kankerscreeningtests in te voeren in de routinematige gezondheidszorg zodra ze positief zijn beoordeeld in gerandomiseerde onderzoeken;
• onderzoeken uit te voeren op de daaropvolgende diagnostische en behandelingsprocedures, klinische resultaten, bijwerkingen, morbiditeit en kwaliteit van leven;
• te overwegen om potentieel veelbelovende nieuwe screeningtests (of aanpassingen aan de bestaande) in te voeren in de routinematige gezondheidszorg, zodra het bewijs overtuigend is;
• personeel op te leiden op elk niveau om ervoor te zorgen dat ze screening van hoge kwaliteit kunnen leveren;
• ervoor te zorgen dat iedereen voor wie het kankerscreeningprogramma bedoeld is, wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het programma;
• gegevens te verzamelen, beheren en evalueren over alle screeningtests, beoordelingen en einddiagnoses, en te overwegen om de gegevens beschikbaar te stellen voor onderzoek, onder andere naar vroegtijdige diagnose en preventie;
• binnen drie jaar en daarna elke vier jaar verslag uit te brengen aan de Europese Commissie over hoe de aanbevelingen worden uitgevoerd.

De Commissie stemt ermee in om:

• samenwerking aan te moedigen tussen de lidstaten op het gebied van onderzoek en het delen van beste praktijken;
• onderzoek naar kankerscreening te ondersteunen , met inbegrip van het snel ontwikkelen van richtlijnen en kwaliteitsborgingsprogramma’s;
• nauw samen te werken met de lidstaten om de interoperabiliteit van informatiesystemen te verbeteren;
• nationale inspanningen aan te vullen, indien gevraagd, door technische ondersteuning te bieden bij voorlichtingsactiviteiten.

Borst-, baarmoederhals- en darmkanker

Bestaande EU-richtlijnen over borst-, darm- en baarmoederhalskanker zullen regelmatig worden bijgewerkt. De herziene EU-aanpak beveelt het volgende aan:

• borstkankerscreening met mammografie voor alle vrouwen in de leeftijd van 50 tot 69 jaar, en stelt het voor voor vrouwen in de leeftijd van 45 tot 74 jaar;
• testen op humaan papillomavirus (HPV) als het voorkeursinstrument voor screening op baarmoederhalskanker voor alle vrouwen in de leeftijd van 30 tot 65 jaar ten minste elke 5 jaar, rekening houdend met de HPV-vaccinatiestatus;
• testen op darmkanker met behulp van fecale immunochemische testen voordat personen tussen 50 en 74 jaar worden doorverwezen voor een follow-up endoscopie of colonoscopie.

Long-, prostaat- en maagkanker

Met financiële steun van EU4Health zullen EU-richtsnoeren voor screening en behandeling van long-, prostaat- en maagkanker worden ontwikkeld. Op basis van verder onderzoek worden de lidstaten uitgenodigd om:

• te onderzoeken hoe haalbaar en effectief lage-dosis computertomografie is voor het screenen van personen met een hoog risico op longkanker, waaronder zware rokers en ex-rokers, en screening te koppelen aan primaire en secundaire preventiebenaderingen;
• te evalueren hoe haalbaar en effectief georganiseerde prostaatkankerscreening is voor mannen, met behulp van prostaat-specifiek antigeen testen in combinatie met magnetische resonantie beeldvorming scannen als follow-up;
• screen-en-teststrategieën te volgen voor Helicobacter pylori (een bacterie die maagkanker kan veroorzaken) voor landen en regio’s met een een hoge incidentie en hoge sterftecijfers in verband met maagkanker.