EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52012DC0225
COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS A European Consumer Agenda - Boosting confidence and growth
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Een Europese consumentenagenda - Vertrouwen en groei stimuleren
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Een Europese consumentenagenda - Vertrouwen en groei stimuleren
/* COM/2012/0225 final */
MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S Een Europese consumentenagenda - Vertrouwen en groei stimuleren /* COM/2012/0225 final */
1. Consumentenbeleid als essentiële bijdrage aan Europa-2020 De consumptieve bestedingen zijn goed voor 56 % van het bbp van de EU
en zijn van essentieel belang voor het bereiken van de Europa 2020-doelstelling
slimme, duurzame en inclusieve groei. Het stimuleren van deze vraag kan een
belangrijke rol spelen om de EU een uitweg uit de crisis te bieden. Om dit mogelijk te maken moet het potentieel van de interne markt
worden benut. Uit gegevens blijkt dat online winkelende consumenten in de
gehele EU tot 16 keer zo veel keuze uit producten hebben, maar dat 60 % van de
consumenten nog geen gebruik maakt van dit detailhandelskanaal. Als gevolg van
deze terughoudendheid profiteren zij niet optimaal van het keuzeaanbod en de
prijsverschillen in de interne markt. Verbetering van het vertrouwen van de
consument in grensoverschrijdend online winkelen door het nemen van passende
beleidsmaatregelen kan een sterke stimulans geven aan de economische groei in
Europa. Mondige consumenten met vertrouwen kunnen de motor zijn van de Europese
economie. Goed opgezet en naar behoren uitgevoerd consumentenbeleid
op Europees niveau kan consumenten in staat te stellen met kennis van zaken
keuzes te maken en het doel van duurzame en energie-efficiënte groei helpen
realiseren, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften van alle
consumenten. Deze Europese consumentenagenda beschrijft de belangrijkste maatregelen
die op dit moment nodig zijn om consumenten mondiger te maken en hun vertrouwen
te vergroten. Bij deze maatregelen wordt de consument daadwerkelijk centraal
gesteld in al het EU-beleid, om zo de doelstellingen van Europa-2020 te
verwezenlijken[1].
De agenda bouwt voort en vormt een aanvulling op andere initiatieven zoals het
verslag over het EU‑burgerschap, de Akte voor de interne markt, een digitale
agenda voor Europa, de mededeling over elektronische handel, en het stappenplan
voor efficiënt hulpbronnengebruik[2].
Op het gebied van onderzoek en innovatie baseert de agenda zich op initiatieven
in het kader van Horizon 2020 om een dieper wetenschappelijk inzicht te
verkrijgen in het gedrag van de consument en de gezondheids-, veiligheids- en
duurzaamheidsaspecten van de keuzen die zij moeten maken[3]. Om consumenten mondiger te maken moet hun een solide kader van
beginselen en hulpmiddelen worden geboden waarmee zij een motor kunnen vormen
van een slimme, duurzame en inclusieve economie. Mondiger consumenten, die
kunnen rekenen op een solide basis waarbij zij verzekerd zijn van veiligheid,
informatie, voorlichting, rechten en verhaal- en handhavingsmiddelen, kunnen
actief deelnemen aan de markt en profiteren van de marktwerking door gebruik te
maken van hun keuzevrijheid en door hun rechten te laten gelden. In overeenstemming met het Verdrag (artikel 12 VWEU) en het
Handvest van de grondrechten (artikel 38) ontwikkelt de agenda een
systematische aanpak van de integratie van consumentenbelangen in alle
beleidsterreinen en legt zij bijzondere nadruk op het oplossen van de problemen
waarmee consumenten vandaag de dag te maken hebben in sectoren als de
voedselketen, energie, vervoer, en digitale en financiële diensten[4]. Zij bouwt voort op het nu al
hoge niveau van consumentenbescherming en de vooruitgang die al is geboekt bij
de totstandbrenging van een Europese rechtsruimte[5], door de rol van rechters,
juristen en handhavingsautoriteiten te versterken, ook over de grenzen heen. 2. Voortbouwen op sterke EU-consumentenbeschermingsregels In de afgelopen 50 jaar heeft de Europese Unie een solide pakket beleid
en regels opgebouwd om de consumenten in de EU een hoog beschermingsniveau te
bieden en het hun mogelijk te maken te profiteren van de sociale en economische
vooruitgang die Europa en de interne markt hebben bereikt. Dit omvat onder
andere overkoepelend beleid en wetgeving op het gebied van productveiligheid
dat voorkomt dat onveilige producten bij consumenten terechtkomen en de hoge
kwaliteit van de Europese export bevordert. Sterke consumentenwetgeving
vormt een kader voor de hele EU om oneerlijke handelspraktijken, oneerlijke
contractvoorwaarden en misleidende reclame aan te pakken in zowel binnenlandse
als grensoverschrijdende situaties, waarbij het recht van de consument om
contracten te herroepen en verhaal te halen veilig wordt gesteld. De onlangs
goedgekeurde richtlijn betreffende consumentenrechten heeft de rechten
van consumenten aanzienlijk versterkt, met name door harmonisatie van een
aantal regels voor onlinecontracten. Een tijdige en doelmatige toepassing en
handhaving van deze nieuwe regels is essentieel. De dienstenrichtlijn
bepaalt dat consumenten niet door handelaars mogen worden gediscrimineerd op
grond van enkel nationaliteit of verblijfplaats. De mededingingsregels
zijn een essentieel middel van de EU om misbruik van machtspositie, kartels en
onderling afgestemde feitelijke gedragingen ten nadele van de consument aan te
pakken. In afzonderlijke sectoren die van bijzonder belang zijn voor
consumenten, heeft de EU ook een breed scala aan belangrijke rechten
ontwikkeld. Zo hebben passagiers in de EU nu recht op kwalitatief goed
lucht-, spoorweg-, weg- en zeevervoer wanneer zij binnen de EU reizen. De roamingplafonds
van de EU hebben ervoor gezorgd dat de onredelijke kosten van roaming voor
consumenten met meer dan 70 % omlaag zijn gegaan, en het telecompakket biedt
consumenten de mogelijkheid gemakkelijk te wisselen van aanbieder van vaste of
mobiele telefoondiensten. De wetgeving betreffende de verstrekking van voedselinformatie
aan consumenten en de verordening inzake voedings- en gezondheidsclaims
voor levensmiddelen biedt een hoog niveau van consumentenbescherming en stelt
consumenten in staat weloverwogen keuzes te maken. Recente initiatieven zijn onder meer het "kwaliteitspakket"[6], dat de Commissie in 2010 heeft
goedgekeurd om de informatie voor consumenten over de kwaliteit van
levensmiddelen te verbeteren door middel van een omvattend beleid op het gebied
van certificeringsregelingen, aanduidingen betreffende de toegevoegde waarde en
normen voor landbouwproducten. In juli 2011 werd een herziene roamingverordening[7] ingediend, die consumenten de
mogelijkheid biedt eenvoudig over te stappen naar een alternatieve aanbieder
van roamingdiensten. Deze introduceert naast de al bestaande prijsplafonds een
nieuw prijsplafond voor dataroaming. In oktober 2011 heeft de Commissie een gemeenschappelijk
Europees kooprecht[8]
voorgesteld om belemmeringen als gevolg van verschillen in verbintenissenrecht
weg te nemen: één geheel van regels voor koopovereenkomsten en overeenkomsten
voor de levering van digitale inhoud, die bedrijven en consumenten vrijwillig
kunnen toepassen. Door hiervan gebruik te maken krijgen consumenten meer
duidelijkheid over hun rechten, bijvoorbeeld bij aankopen via internet. Zij
zouden ook toegang kunnen krijgen tot een breder, grensoverschrijdend aanbod
van producten en digitale inhoud tegen lagere prijzen. In november 2011 werden
voorstellen ingediend over alternatieve geschillenbeslechting (Alternative
Dispute Resolution of ADR) en onlinegeschillenbeslechting (Online Dispute
Resolution of ODR)[9],
om deze snelle en goedkope manier om geschillen met handelaars op te lossen,
aan alle consumenten beschikbaar te stellen. Het Europees platform voor online
geschillenbeslechting zou gericht zijn op het vergroten van het vertrouwen van
de consument in grensoverschrijdende e-handel. Het in januari 2012 door de
Commissie voorgestelde hervormingspakket voor de gegevensbescherming[10] zal zorgen voor een sterker
EU-kader voor de bescherming van persoonsgegevens, doordat de rechten van
consumenten op het gebied van gegevensbescherming worden versterkt om hun
vertrouwen in de digitale interne markt en in grensoverschrijdende diensten te
vergroten. De daarop volgende herziening van de richtlijn inzake de
depositogarantiestelsels in juli 2010 versterkte de financiering van
depositogarantiestelsels en introduceerde een aantal consumentvriendelijke
bepalingen. In juli 2010 heeft de Commissie ook een herziening van de richtlijn
inzake de beleggerscompensatiestelsels voorgesteld om de bescherming te
versterken die beleggers in laatste instantie genieten wanneer
beleggingsondernemingen, vaak als gevolg van fraude, niet in staat zijn hun
activa terug te geven. Niet in de laatste plaats bieden de voorstellen van de Commissie voor
een herziening van de richtlijn markten voor financiële instrumenten
vanaf oktober 2011 bescherming voor particuliere beleggers door financiële
instellingen bepaalde verplichtingen op te leggen en de zakelijke gedragscode
aan te scherpen. 3. Huidige
problemen en toekomstige uitdagingen Ondanks het hoge niveau van consumentenbescherming dat de EU al kent,
is de situatie in de praktijk voor consumenten in de EU nog voor verbetering
vatbaar. Er zijn nieuwe uitdagingen bijgekomen, met name als gevolg van nieuwe
technologische ontwikkelingen, niet-duurzame consumptiepatronen en sociale
uitsluiting. Deze uitdagingen bieden echter ook nieuwe mogelijkheden. 3.1 Uitdagingen op het gebied van de goederen-, diensten- en
voedselveiligheid Een van de doelen van het consumentenbeleid is ervoor te zorgen dat
producten, diensten en voedsel veilig zijn. De manier waarop de lidstaten de
wetgeving inzake productveiligheid handhaven, kan verschillen en nu de
nationale instanties die verantwoordelijk zijn voor het markttoezicht maar
beperkte middelen tot hun beschikking hebben, probeert het hele
handhavingsnetwerk om meer met minder te doen. Tegelijkertijd gaat de globalisatie van de productieketen gewoon door
(zo worden steeds meer consumptiegoederen nu in China geproduceerd, waaronder
85 % van al het in de Europese Unie aangeschafte speelgoed). Dit maakt het
lastig onveilige producten op te sporen. Door de economische crisis richten consumenten en bedrijven zich vooral
op de prijs, met het risico dat er minder aandacht is voor veiligheidsaspecten
en er meer ruimte komt voor namaakproducten. De autoriteiten voor markttoezicht
moeten dit nauwlettend in de gaten blijven houden en zowel in als buiten de EU
moet meer worden gedaan aan samenwerking tussen de nationale autoriteiten en de
instanties voor rechtshandhaving. Met het groeiende belang van consumentendiensten en een toenemend
grensoverschrijdend gebruik van een aantal van deze diensten in de interne
markt moet de kwestie van de veiligheid grondiger worden aangepakt, om ervoor
te zorgen dat consumenten in de hele interne markt kunnen rekenen op hetzelfde
hoge niveau van veiligheid en om de meerwaarde van maatregelen op EU-niveau te
beoordelen. Europa heeft al een indrukwekkende staat van dienst op het gebied van
voedselveiligheid, maar dit beleidsgebied moet voortdurend worden aangepast
naarmate nieuw wetenschappelijk bewijs aan het licht komt. 3.2 Economische en maatschappelijke veranderingen ·
De digitale revolutie Internet heeft de wijze waarop consumenten winkelen en
bedrijven hun goederen en diensten adverteren en verkopen, ingrijpend veranderd.
Dit heeft geleid tot innovatieve manieren om informatie over bijvoorbeeld
prijzen, technische productkenmerken en kwaliteitsbeoordelingen te organiseren,
te verkrijgen, uit te wisselen en te beoordelen. Zoekmachines, websites met
prijs- en productvergelijkingen, onlinewaarmerken en consumentenbeoordelingen
zijn inmiddels algemeen gebruikte hulpmiddelen die vaste voet aan de grond
binnen te krijgen in het consumentengedrag en de bedrijfsmodellen. E-handel kan
aanzienlijke voordelen opleveren omdat consumenten ten minste twee keer zo veel
keuze hebben als zij online winkelen dan als zij offline winkelen. Met name
"cloud computing" kan flexibelere diensten bieden die niet
afhankelijk zijn van een apparaat of platform. Er is uitgerekend dat als de
e-handel in goederen 15 % van de detailhandelverkoop zou uitmaken en de
interne markt geen belemmeringen meer zou kennen, de totale winst voor de
consument rond 204 miljard EUR zou zijn (1,7 % van het bbp van de EU)[11].
Duurzame consumptie
De stijgende consumptie legt wereldwijd een toenemende druk
op het milieu – denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering – en heeft de
onderling strijd om hulpbronnen verhevigd[12].
Consumenten worden zich steeds beter bewust van de milieueffecten van hun
consumptiepatroon en moeten met behulp van particuliere of publieke
initiatieven worden gestimuleerd en geholpen om een duurzamer consumptiepatroon
te ontwikkelen. Consumenten moeten autonomer worden en worden geholpen en
aangemoedigd om duurzame en gezonde keuzes te maken, hetgeen kostenbesparingen
voor henzelf en voor de gehele samenleving zal opleveren. Consumenten hebben
het recht te weten welke milieueffecten de producten (goederen en diensten) die
zij willen kopen, gedurende de gehele levenscyclus hebben. Het moet makkelijker
worden een echt duurzame keuze te herkennen. Er zijn doeltreffende hulpmiddelen
nodig om hen te beschermen tegen misleidende en ongefundeerde milieu- en
gezondheidsclaims. De vraag van de consument naar duurzame producten kan de
groei en concurrentie stimuleren. Zo worden dergelijke producten breder
beschikbaar en betaalbaarder en worden bedrijven die hoogwaardige goederen en
diensten met een kleinere ecologische voetafdruk leveren, beloond.
Sociale uitsluiting, kwetsbare consumenten en
toegankelijkheid
Overal waar de economische en staatsschuldcrisis heeft toegeslagen,
heeft het vertrouwen van consumenten een deuk gekregen. Voor sommige
consumenten heeft dit geleid tot een forse inkomens- en koopkrachtdaling,
waardoor het risico van sociale uitsluiting en het risico dat zij essentiële
goederen en diensten niet meer kunnen betalen, groter is geworden. Deze risico's worden nog verergerd door het feit dat onze bevolking
vergrijst, de markten steeds complexer worden en sommige mensen geen kans
hebben of niet in staat zijn zich vertrouwd te maken met de digitale omgeving. Toegankelijkheid is een essentiële voorwaarde om
gebruik te maken van de voordelen die de digitale ontwikkelingen in materiële,
digitale en economische zin te bieden hebben. De
huidige context kan ook leiden tot een verslechtering van de toch al ongunstige
situatie van kwetsbare consumenten, zoals mensen met een handicap of met
beperkte mobiliteit, die moeilijkheden hebben om informatie te vinden en te
begrijpen en geschikte producten en diensten op de markt te vinden. 3.3 Te veel informatie — te weinig kennis In de huidige snel veranderende wereld worden consumenten vaak
overstelpt met informatie, maar krijgen zij niet altijd de informatie die zij
nodig hebben. Consumenten worden geconfronteerd met steeds complexere informatie en
keuzes en vertrouwen daarom steeds vaker op etiketten, bemiddelaars en filters,
zoals vergelijkende websites. Er is echter enige reden voor bezorgdheid over de
betrouwbaarheid en nauwkeurigheid daarvan. Consumentenorganisaties spelen een belangrijke rol in het verbeteren
van de informatie voor en de kennis van consumenten, maar hun positie verschilt
enorm tussen de lidstaten. Met name nationale consumentenorganisaties
beschikken vaak over onvoldoende middelen en expertise, en hun rol in het
doorgeleiden en filteren van de klachten van consumenten wordt niet altijd
voldoende erkend. Uit de enquête van 2011[13]
blijkt dat een op de vier Europese consumenten geen vertrouwen heeft en meer
dan een op de drie heeft het gevoel niet goed geïnformeerd te zijn. Slechts
2 % kon correct antwoorden op vragen over het herroepingsrecht, garantie
en bescherming tegen oneerlijke handelspraktijken. Door dit gebrek aan kennis
kunnen consumenten minder goed voor hun rechten opkomen. 3.4 Rechten in de praktijk niet volledig gerespecteerd In 2010 had een op de vijf Europeanen een probleem met een product of
dienst waarover zij meenden een klacht te kunnen indienen. Naar schatting
bedroeg de totale schade voor Europese consumenten als gevolg hiervan circa
0,4 % van het bbp van de EU[14]. Hoewel de wettelijke voorschriften doorgaans een hoog niveau van
consumentenbescherming bieden, worden problemen waarmee consumenten te maken
krijgen, nog steeds vaak niet opgelost. Uit de Eurobarometer-enquête onder
detailhandelaars van 2011 is gebleken dat slechts 26 % van de
detailhandelaars precies weet hoelang een consument het recht heeft een
gebrekkig product te retourneren. Veel problemen tussen consumenten en handelaars worden niet opgelost,
simpelweg omdat de consument niets onderneemt. Uit de enquête over de
mondigheid van de consument is gebleken dat slechts 16 % van de
consumenten die problemen hadden, contact met de consumentenorganisaties of de
autoriteiten opnam om tot een oplossing te komen. In de meeste gevallen overwegen
consumenten niet naar de rechter te stappen als een eerste contact met de
handelaar niets heeft opgeleverd, zeker als het slechts om kleine bedragen
gaat. Bovendien hebben de handhavingsinstanties te maken met
nieuwe praktische problemen, zoals een gebrek aan middelen, waardoor zij met
name in grensoverschrijdende situaties niet doeltreffend genoeg kunnen optreden[15]. Het samenwerkingsnetwerk voor
consumentenbescherming (SCB-netwerk), dat in december 2006 is opgericht om de
problemen in verband met grensoverschrijdend winkelen aan te pakken, realiseert
nog steeds niet zijn volledige potentieel. De mechanismen voor verhaal en
handhaving moeten nog verder worden verbeterd. Door het consumentenvertrouwen
te versterken en ervoor te zorgen dat oneerlijke handelspraktijken geen
concurrentievoordeel opleveren, zal ook de groei worden gestimuleerd. 3.5 Specifieke problemen in belangrijke sectoren Bepaalde sectoren zijn van bijzonder belang in tijden van economische
crisis, omdat zij van invloed zijn op de fundamentele belangen van alle
consumenten met betrekking tot essentiële goederen en diensten, zoals voedsel,
energie, vervoer, elektronische communicatie en financiële diensten. Er moet
rekening worden gehouden met de wijze waarop de bovengenoemde economische en
maatschappelijke veranderingen deze sectoren beïnvloeden. De EU moet bijzondere aandacht besteden aan de manier waarop
consumenten vandaag de dag financiële diensten begrijpen en uitkiezen.
Enerzijds maken technologische ontwikkelingen zoals thuisbankieren het leven
voor veel consumenten gemakkelijker, anderzijds vereisen de toegenomen
complexiteit en risico's van bepaalde financiële producten en diensten
(waaronder pensioenen) een grotere mate van transparantie en betere financiële
basiskennis. De kosten van elementaire financiële diensten zijn in het algemeen
nog steeds ondoorzichtig en consumenten worden nog steeds ontmoedigd om van
bank te veranderen doordat zij (vaak terecht) bang zijn dat dit lastig zal
zijn. Maar al te vaak profiteren consumenten niet ten volle van de voordelen
van de liberalisering van de netwerkindustrieën, zoals energie, vervoer en
elektronische communicatie, niet alleen wat de prijzen, maar ook wat de
kwaliteit van de dienst betreft. Met name de liberalisering van de vervoerssector heeft geleid tot meer
concurrentie, hetgeen in het voordeel is van het groeiende aantal reizende
burgers in Europa. Maar er is betere handhaving van de EU-wetgeving inzake
passagiersrechten nodig om op te treden tegen oneerlijke praktijken en
schendingen van het EU-recht. De wijze waarop de digitale revolutie de sector
heeft beïnvloed, betekent dat het belangrijk is dat de rechten van de consument
beter op hun doel worden afgestemd. De detailhandelsmarkten voor gas en elektriciteit zijn onlangs
geliberaliseerd, maar veel consumenten vinden het nog steeds moeilijk om
aanbieders met elkaar te vergelijken vanwege ingewikkelde procedures en/of
ondoorzichtige marktvoorwaarden[16]. Met betrekking tot energiebesparing is berekend dat huishoudens in de
EU jaarlijks gemiddeld tot 1 000 EUR kunnen besparen door eenvoudige
maatregelen te nemen om de energie-efficiëntie te verbeteren, zoals de isolatie
van woningen, de installatie van thermostaten en zonnepanelen om water te
verwarmen, dubbele beglazing voor ramen en de vervanging van oude
verwarmingssystemen[17].
Huishoudens kunnen dus forse kosteneffectieve verbeteringen van hun
energie-efficiëntie en besparingen van hun eindverbruik van energie
bewerkstelligen. Dit potentieel wordt verre van volledig benut, voornamelijk doordat
consumenten niet op de hoogte zijn van hun eigen werkelijke verbruik en door
het gebrek aan duidelijke en laagdrempelige meteropneming en facturering. Hoewel de markt voor elektronische communicatie veerkrachtig is
gebleken ten tijde van de economische crisis, profiteren consumenten niet
optimaal van de concurrentie als gevolg van onvoldoende transparantie van de
tarieven, de lage kwaliteit van diensten en obstakels bij het overstappen naar
een andere aanbieder. De algehele druk van de voedselconsumptie op het milieu zal naar
verwachting in de toekomst verder toenemen, onder andere als gevolg van
veranderende voedingsgewoonten en een toenemende hoeveelheid voedselafval. De
hoeveelheid voedselafval in Europa zal naar verwachting in de komende jaren stijgen[18], maar voedselverspilling
betekent verspilling van hulpbronnen en geld. 4. Vier belangrijke
2020-doelstellingen en de eerste stappen om deze te bereiken De hierboven beschreven uitdagingen vragen om een
langetermijnstrategie maar ook om een mix van kortetermijnmaatregelen die iets
moeten doen aan de belangrijkste zorgen van de burgers, om het vertrouwen en de
groei te bevorderen en de Europa 2020-strategie te ondersteunen. De acties die
in de volgende delen worden beschreven, zullen uiteraard onderworpen zijn aan
de controle van slimme regelgeving en de algemene beleidsprioriteiten van de
Commissie, onder meer door ervoor te zorgen dat de lasten voor kleine en
middelgrote ondernemingen grondig worden geanalyseerd. 4. 1. Verbetering van
de consumentenveiligheid Een van de hoofddoelen van
het consumentenbeleid is ervoor te zorgen dat producten, diensten en voedsel
veilig zijn. De doelstelling van een
doeltreffend productveiligheidsbeleid is het creëren van een veiligheidsnet
voor het hele traject van het bedrijf of de fabriek tot aan de voordeur. Door
verbetering van het governancesysteem voor productveiligheid zal de EU beter in
staat zijn het hoofd te bieden aan de uitdagingen van de wereldwijde
toeleveringsketens, doeltreffend te communiceren en nieuwe productveiligheidsrisico's
sneller en efficiënter aan te pakken. Aangezien consumenten
steeds vaker gebruikmaken van diensten over de grens, moet worden onderzocht of
de veiligheid daarvan een zaak is voor de EU is of via nationale wetgeving moet
worden aangepakt. Het EU-systeem van
officiële controles in de voedselketen moet nog efficiënter worden. Zo kunnen
de lidstaten, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze controles,
deze een maximale toegevoegde waarde geven en tegelijkertijd de lasten voor de
marktdeelnemers zo laag mogelijk houden. Om te voldoen aan de
doelstelling om de consumentenveiligheid te versterken, zal de Commissie
streven naar de volgende twee specifieke doelstellingen: Ø
1. verbetering van het regelgevingskader voor
de veiligheid van producten en diensten en verbetering van het kader voor
markttoezicht; Ø
2. verhoging van de veiligheid in de
voedselketen. Vóór 2014 zal een aantal
concrete stappen worden genomen om deze specifieke doelstellingen te
verwezenlijken. De herziening van het voor
2012 geplande wetgevingskader inzake productveiligheid moet ervoor
zorgen dat de EU en alle 500 miljoen consumenten in de EU kunnen rekenen op
moderne, uniforme regels voor markttoezicht. Dit moet leiden tot betere
nationale en grensoverschrijdende handhaving dankzij een betere planning,
samenwerking, prioriteitsbepaling en uitwisseling van informatie tussen de
autoriteiten van de lidstaten. Bedrijven zullen hier ook baat bij hebben
aangezien zij kunnen rekenen op regels die gemakkelijker toe te passen zijn en
waarvan de nalevingskosten lager zijn. Het herziene kader zal er ook op gericht
zijn oplossingen te vinden om de samenwerking tussen de nationale
handhavingsinstanties op EU-niveau te intensiveren, zodat een gelijk speelveld
ontstaat en oneerlijke concurrentie wordt tegengegaan. Er zullen
bewustwordingscampagnes worden georganiseerd, met name in landen die naar de EU
exporteren, om in de hele toeleveringsketen de kwestie van veiligheid onder de
aandacht te brengen en meer bekendheid te geven aan de EU-verordeningen. De Commissie zal overwegen in een aantal sectoren initiatieven op het
gebied van de veiligheid van diensten te nemen, onder meer in sectoren die
belangrijk zijn voor bepaalde categorieën kwetsbare consumenten. In 2012 zal
een Groenboek over de veiligheid van bepaalde diensten voor
consumenten worden besproken en in 2013 zal een herziene aanbeveling
inzake de brandveiligheid van hotels op de agenda worden gezet om rekening
te houden met de nieuwe aanpak van risicobeoordeling en -beheer van de sector. De verordening inzake
officiële controles op de voedselketen zal in 2012 worden herzien met als
doel deze te vereenvoudigen en ervoor te zorgen dat er voldoende duurzame
financiering beschikbaar is voor meer controles. Verder zal de Commissie het rechtskader
voor de gezondheid van dieren en planten en voor plantaardig
teeltmateriaal en de verordening inzake levensmiddelenhygiëne versterken
en actualiseren, met name door meer samenhang aan te brengen en de
verantwoordelijkheden van de exploitanten van levensmiddelenbedrijven te
verduidelijken. Dit zal de voedselveiligheid voor de consument ten goede komen. Op basis van de richtsnoeren
voor invoercontroles op het gebied van de veiligheid en conformiteit van
producten[19]
zullen de douane- en de markttoezichtautoriteiten samenwerken om de resultaten
van de invoercontroles tegen 2014 te verbeteren, te meten en te evalueren. 4. 2. Kennisvermeerdering Om consumenten mondig te maken, moeten zij duidelijke, betrouwbare en
vergelijkbare informatie krijgen en de nodige hulpmiddelen om die te begrijpen. Zowel consumenten als bedrijven moeten beter worden geïnformeerd over
hun EU-rechten en -plichten, om het wederzijds vertrouwen te stimuleren en
makkelijke manieren te bieden om een oplossing te vinden wanneer er iets
misgaat. Daarom zal de Commissie met bemiddelaars en handelaars samenwerken om
hen aan te moedigen verder te gaan dan alleen de naleving van de wettelijke
voorschriften en zelfregulering te ontwikkelen, en bovendien initiatieven op
het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen te ontplooien waardoor de
nadruk meer komt te liggen op klantenservice als essentiële concurrentiefactor. Verbetering van de kennis van de consument is vooral belangrijk in de
financiële dienstverlening, waarbij een actieve rol is weggelegd voor
instellingen zoals banken, centrale banken, financiële markttoezichthouders en
depositogarantie- en beleggerscompensatiestelsels om de financiële basiskennis
te vergroten, ook onder personen die niet of weinig gebruikmaken van bank- en
financiële diensten (de zogenoemde "unbanked" en
"underbanked"). Samen met de lidstaten en belanghebbende partijen zullen
bewustmakingscampagnes over belangrijke consumentenaangelegenheden op touw
worden gezet. Ook is het van essentieel belang dat de nationale autoriteiten en
particuliere organisaties zorgen voor een beter onderwijsaanbod voor
consumenten in de hele EU vanaf jonge leeftijd. Consumentenorganisaties spelen een belangrijke rol, niet alleen in de
voorlichting en bewustmaking van consumenten, maar ook in een doeltreffende
vertegenwoordiging en behartiging van hun belangen. De Commissie zal streven
naar de volgende twee specifieke doelstellingen: Ø
3. consumenten en handelaars beter
voorlichten en bewustmaken over hun rechten en belangen; Ø
4. de kennis en capaciteit van consumenten
opbouwen zodat zij effectiever aan de markt deelnemen. Vóór 2014 zal een aantal
concrete stappen worden genomen om deze specifieke doelstellingen te
verwezenlijken. In nauwe samenwerking met alle belanghebbende partijen, waaronder
bedrijven en consumentenorganisaties, organiseert de EU in 2013 als onderdeel
van het Europees jaar van de burger een campagne door de hele EU om de
kennis over de rechten en belangen van consumenten te vergroten. Non-profitorganisaties die algemeen financieel advies aan consumenten
geven, krijgen tussen het tweede kwartaal van 2012 en december 2013 een
specifieke financiële opleiding ter vergroting van hun vermogen om doeltreffend
en duurzaam te adviseren. De Commissie zal met de lidstaten samenwerken om
ervoor te zorgen dat de rol van de nationale consumentenorganisaties naar
behoren wordt erkend en zal hen ondersteunen door middel van capaciteitsopbouw
en door bijstand te verlenen aan Europese consumentenorganisaties. Er zal harder worden gewerkt aan alle bestaande Europese
netwerken die het best informatie onder consumenten, handelaars of juristen
kunnen verspreiden. Het netwerk van Europese Consumentencentra zal
worden versterkt om consumenten beter te informeren over hun rechten bij grensoverschrijdend
winkelen en om hen bij te staan als zij te maken krijgen met een
grensoverschrijdend geschil. Het Enterprise Europe Network zal vaker
worden gebruikt om ervoor te zorgen dat bedrijven, waaronder het mkb,
regelmatig van informatie over consumentenwetgeving worden voorzien. De Commissie zal samen met bemiddelaars en
handelaars werken aan gedragscodes, goede praktijkervaringen en richtsnoeren
voor het vergelijken van prijs, kwaliteit en duurzaamheid. De Commissie zal ook blijvend werken aan de verbetering van de op haar
eigen webpagina's aan consumenten en bedrijven geboden informatie over hun
rechten en plichten, zoals het Your Europe-portaal[20] aangevuld met
gespecialiseerde informatiehulpmiddelen in onder andere de eYou Guide[21] en de EU-code inzake
online-rechten. Zij zal ook samenwerken met in consumentenaangelegenheden
gespecialiseerde journalisten en media om een efficiënte verspreiding van
informatie te bevorderen. De Commissie zal nauw samenwerken met de lidstaten op het gebied van
consumentenvoorlichting. Zij komt in 2012 met een interactief platform voor
de uitwisseling van de beste praktijken en de verspreiding van
voorlichtingsmateriaal voor consumenten onder leerkrachten en andere
personen die beroepshalve te maken krijgen met 12- tot 18‑jarigen, onder meer
op het gebied van digitale geletterdheid, nieuwe mediatechnologieën[22] en duurzame consumptie. 4. 3. Betere
uitvoering, krachtiger handhaving en mogelijkheden tot verhaal Wil de interne markt een
succes blijven, dan moeten de marktdeelnemers meer vertrouwen krijgen in de
doeltreffende en efficiënte handhaving van hun rechten en moeten er betere
mogelijkheden tot verhaal komen. Alleen als consumenten overal
in de EU hun rechten kunnen uitoefenen en als goed bekend staande handelaars
zien dat oneerlijke concurrenten met passende sancties worden geconfronteerd,
kunnen wij verwachten dat de grensoverschrijdende handel in de EU blijft
groeien. Dit is des te belangrijker nu de digitale revolutie
grensoverschrijdend winkelen gemakkelijk maakt maar tevens meer kansen biedt
voor de oneerlijke praktijken van malafide handelaars. De Commissie zal streven
naar de volgende twee specifieke doelstellingen: Ø
5. een doeltreffende handhaving van de
consumentenwetgeving, met de nadruk op de belangrijkste sectoren; Ø
6. consumenten efficiënte oplossingen voor
geschillen bieden. Vóór 2014 zal een aantal
concrete stappen worden genomen om deze specifieke doelstellingen te
verwezenlijken. In 2012-2014 worden de jaarlijkse gecoördineerde handhavingsacties ("sweeps")
via het SCB-netwerk voortgezet. De Commissie zal doorgaan met haar
werkzaamheden om het netwerk bij de handhaving te faciliteren, te ondersteunen
en bij te staan. Waar nodig zal zij nog vaker inbreukprocedures starten
als de EU-wetgeving fout wordt toegepast. De Commissie is bezig de
werkingssfeer, de doeltreffendheid en de operationele mechanismen van de verordening
betreffende samenwerking met betrekking tot consumentenbescherming grondig
onder de loep te nemen. Tegen eind 2014 zal zij rapporteren over de wijze
waarop de grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van handhaving kan
worden verbeterd en, zo nodig, een voorstel tot wijziging van de regels doen. Ter verbetering van de handhaving van de EU-regels die van invloed zijn
op consumenten, zal beter gebruik worden gemaakt van het Europees justitieel
netwerk[23]
om de toegang tot de rechter te vergemakkelijken, te zorgen voor goed werkende
procedures met een grensoverschrijdend aspect en verzoeken om justitiële
samenwerking tussen de lidstaten te vergemakkelijken. Ook zal er verder aan worden gewerkt om belangrijke documentatie voor
de omzetting en tenuitvoerlegging van de consumentenwetgeving in de EU
beschikbaar te stellen aan alle belangstellende rechters en juristen, en tevens
aan burgers en bedrijven. Met dit doel zal in 2013 een gegevensbank voor
consumentenrecht worden aangelegd, die een geïntegreerd onderdeel zal
worden van het e-justitieportaal[24]. Uit ervaring met de toepassing van de richtlijn betreffende
oneerlijke handelspraktijken[25]
is gebleken dat de Commissie een prominentere rol moet gaan spelen in het
toezicht op en de coördinatie van de handhaving van de richtlijn door de
lidstaten, met name met betrekking tot terugkerende problemen en nieuwe
handelspraktijken, zoals het gebruik van hulpmiddelen voor online
prijsvergelijkingen of klantenbeoordelingen. Daartoe zal de Commissie de
coördinatie van het handhavend optreden met betrekking tot oneerlijke
handelspraktijken verbeteren en de leidraad voor de toepassing van de richtlijn
actualiseren. Een behoorlijke handhaving moet gegarandeerd zijn in de belangrijkste
sectoren. Om ervoor te zorgen dat de eisen met betrekking tot
consumentenvoorlichting in de digitale omgeving consequent worden
toegepast, zal de Commissie uiterlijk in 2014 richtsnoeren opstellen om
handhavende instanties te helpen de EU-regels en de onlangs aangenomen
richtlijn over consumentenrechten correct toe te passen. De Commissie en de
nationale autoriteiten zullen gecoördineerde acties ondernemen tegen oneerlijke
praktijken in de sector, zoals misleidende reclame over de snelheid van
breedbandverbindingen met internet. In de energiesector moet worden gezorgd voor
de volledige uitvoering van het derde energiepakket en de gedetailleerde
regels inzake de consumentenrechten. Het is ook van belang optimaal gebruik
te maken van de mogelijkheden van het speciale Energieforum voor de burger. In de sector financiële diensten zal de
Commissie naar aanleiding van haar aanbeveling van 2011[26] nauwlettend in de gaten houden
hoe de lidstaten het probleem van geweigerde toegang van burgers tot
bankrekeningen aanpakken. Dit is een reëel
probleem, niet alleen voor kwetsbare consumenten die financiële en sociale
uitsluiting ondervinden, maar ook voor veel burgers die in het buitenland
wonen, werken of studeren. Om de consument te beschermen tegen misleidende en ongefundeerde
milieuclaims hebben de nationale handhavingsinstanties meer steun nodig om
de voorschriften van de richtlijn betreffende oneerlijke handelspraktijken[27] op de juiste wijze toe te
passen. Daarom zal de Commissie de richtsnoeren voor misleidende
milieuclaims herzien. Er zullen voor alle vormen van vervoer richtsnoeren
worden opgesteld om de toepassing van verschillende verordeningen betreffende
de passagiersrechten te vergemakkelijken en te verbeteren. Verder publiceert de Commissie richtsnoeren
voor de toepassing van artikel 20, lid 2, van de dienstenrichtlijn, die
zullen helpen het aantal gevallen terug te brengen waarin consumenten te maken
krijgen met een ongerechtvaardigde weigering tot leveren of met een verschil in
behandeling op grond van hun verblijfplaats wanneer zij online
grensoverschrijdende diensten proberen af te nemen. In haar inspanningen voor een betere handhaving van de EU-wetgeving zal
de EU samenwerken met haar belangrijkste handelspartners om de naleving van de
basisbeginselen inzake consumentenbescherming te bevorderen. Wat veiligheid
betreft, zal versterking van de internationale samenwerking (met name met
China) het begrip "veiligheid aan de bron" ontwikkelen en helpen de
invoer van onveilige producten terug te dringen. Gezien de toenemende trend van
malafide handelaars die buiten de EU actief zijn om aan controles te
ontsnappen, moet het toezicht wereldwijd worden verscherpt. De Commissie zal
daarom de acties coördineren met de derde landen die het meest met dit probleem
te maken hebben en met de belangrijkste internationale organisaties (zoals de
OESO, de VN en de WTO). Meer internationale samenwerking is vooral nodig in de
digitale omgeving en de bestrijding van ongevraagde commerciële communicatie
(spam). Wat het recht van verhaal betreft, zal de Commissie zich op de korte
tot middellange termijn vooral richten op de goedkeuring en uitvoering van haar
recente voorstellen betreffende alternatieve geschillenbeslechting (ADR) en
onlinegeschillenbeslechting (ODR), zodat alle consumenten in de EU zo spoedig
mogelijk toegang krijgen tot eenvoudige en snelle procedures om voor hun
rechten op te komen. Dit zal bovendien zorgen voor een correcte omzetting en
toepassing van de mediationrichtlijn, die elke rechter in de EU het recht geeft
de partijen te verzoeken tot een minnelijke schikking van hun geschil te komen.
De richtlijn is van toepassing op grensoverschrijdende geschillen, maar de
lidstaten worden aangemoedigd ook in nationale zaken gebruik te maken van
bemiddeling/mediation. De Europese procedure voor geringe vorderingen,
die de kosten van grensoverschrijdende rechtszaken over vorderingen tot
2 000 EUR vereenvoudigt, versnelt en goedkoper maakt, zal toegankelijker
voor de consument worden gemaakt. In 2012 zal daarom een handleiding met
praktisch advies voor consumenten en juristen verschijnen. In de loop van 2013
zal de Commissie het formulier voor geringe vorderingen online beschikbaar
stellen en verslag uitbrengen over de werking van de procedure in het algemeen,
waaronder de noodzaak om het drempelbedrag aan te passen. Op basis van de resultaten van de openbare raadpleging van 2011 en naar
aanleiding van de resolutie van het Europees Parlement van 2 februari 2012[28] tot slot, zal de Commissie
nadenken over een vervolginitiatief over een EU-kader voor collectief verhaal. 4.4. Afstemming
van rechten en relevant beleid op economische en maatschappelijke veranderingen In de huidige veranderde markt is het essentieel om ervoor
te zorgen dat consumenten vertrouwen hebben in het online aanschaffen van zowel
traditionele materiële als digitale goederen en diensten. De
consumentenwetgeving moet dus worden aangepast om te voldoen aan de behoeften
van de veranderende markten en om rekening te houden met nieuwe inzichten uit
de gedragswetenschappen over de wijze waarop consumenten zich in de praktijk
gedragen. Bovendien moeten de obstakels worden weggenomen die
consumenten in de weg staan om overal in de EU gemakkelijk, legaal en
betaalbaar de digitale producten en diensten aan te schaffen die zij willen. Als eerste stap zullen de
recente voorstellen voor een gemeenschappelijk Europees kooprecht en het
hervormingspakket voor de gegevensbescherming een oplossing bieden voor
veel van de problemen die consumenten ondervinden als zij online-aankopen doen,
met name doordat zij meer vertrouwen krijgen in de digitale interne markt en in
grensoverschrijdende dienstverlening. Daarnaast moeten de voorstellen
voor alternatieve geschillenbeslechting (ADR) en onlinegeschillenbeslechting
(ODR) bijdragen tot een betere toegang tot schadeloosstelling voor
consumenten. In 2012 zal de Commissie het
Europees Parlement en de Raad steunen bij het bereiken van overeenstemming over
al deze voorstellen, zodat zij snel kunnen worden goedgekeurd en uitgevoerd. Het is meer dan ooit noodzakelijk te zorgen voor samenhang
en synergieën tussen de verschillende EU-beleidsterreinen zodat hun positieve
effect op de consumptieve bestedingen wordt versterkt, vooral in de essentiële
sectoren voedsel, energie, vervoer en financiële dienstverlening, en
tegelijkertijd duurzamere consumptiepatronen te bevorderen. Uit een recente momentopname die de Europese Commissie
heeft gemaakt van de 20 voornaamste punten van zorg van burgers en bedrijven in
de interne markt, blijkt dat energierekeningen nog steeds een bron van
frustratie voor consumenten zijn, en dat zij moeite hebben op te komen voor hun
rechten als passagier en niet gemakkelijk hun weg vinden in de wereld van de banken
en financiële diensten[29]. Om deze economische en
maatschappelijke kwesties aan te pakken, zal de Commissie streven naar de
volgende twee specifieke doelstellingen: Ø
7. het consumentenrecht aanpassen aan het
digitale tijdperk; Ø
8. duurzame groei bevorderen en de belangen
van consumenten in belangrijke sectoren behartigen. Vóór 2014 zal een aantal
concrete stappen worden genomen om deze specifieke doelstellingen te
verwezenlijken. ·
Digitaal Er moet een aantal maatregelen worden genomen om de
belangrijkste problemen van online gebruikers aan te pakken en ervoor te zorgen
dat zij voldoende beschermd zijn bij het gebruik en de aankoop van digitale
inhoud. Het kan daarbij gaan om de standaardisering van belangrijke informatie
die aan de consument wordt gegeven om vergelijkingen gemakkelijker te maken en
initiatieven om te beoordelen of corrigerende maatregelen in de hele EU voor de
aankoop van gebrekkige digitale inhoud nodig zijn, en eventueel de digitale
waarmerken te harmoniseren. De Commissie zal hardnekkige problemen aanpakken met het
territoriaal gerichte beheer van auteursrechten en zich buigen over de huidige
complexe regeling voor thuiskopieheffingen, die negatieve gevolgen kan hebben
voor de beschikbaarheid van digitale inhoud in de EU en de ontwikkeling van
innovatieve online bedrijfsmodellen kan tegenhouden. De Commissie zal in 2012
een wetgevingsvoorstel inzake collectief rechtenbeheer indienen en is
tevens gestart met een dialoog over thuiskopie- en reprografieheffingen, die
onder de verantwoordelijkheid van een mediator wordt gevoerd. De resultaten van
deze dialoog zullen worden gebruikt om aanbevelingen te formuleren voor
mogelijke wetgevingsmaatregelen op EU-niveau. De Commissie zal eveneens werk
maken van de aanpak van specifieke uitdagingen met betrekking tot auteursrecht
en de beschikbaarheid van audiovisuele inhoud en omroepdiensten in het licht
van de technologische ontwikkelingen, met name om grensoverschrijdende diensten
te bevorderen. Als onderdeel van haar taak om verslag uit te brengen over
de werking van de richtlijn betreffende oneerlijke praktijken, zal de Commissie
in 2012 nagaan of de huidige regels die kinderen moeten beschermen tegen
misleidende reclame, ook in de digitale omgeving, beter moeten worden
gehandhaafd. De aandacht blijft daarbij vooral gericht op de specifieke
situatie van minderjarigen die online digitale inhoud kopen of gebruiken. De Commissie zal ernaar streven commerciële interactie voor
zowel consumenten als handelaars betrouwbaarder te maken door in 2012 een
voorstel in te dienen voor een wetgevingskader voor elektronische
identificatie, authenticatie en handtekeningen. In dit voorstel zal worden
beschreven aan welke minimumvereisten de informatie over website-lokalisatie en
de rechtspersoon van de eigenaar moet voldoen, om de echtheid van de website te
garanderen. De Commissie zal ook ten volle rekening houden met de belangen van
de consument bij haar toekomstige beleidsvoorstellen voor "cloud
computing". Op basis van de reacties op de openbare raadpleging over
haar Groenboek over kaart-, internet- en mobiele betalingen van januari
2012 is de Commissie van plan in het eerste kwartaal van 2013 met concrete
voorstellen te komen. Daarnaast werkt de Commissie aan een Groenboek over de
bestelling van pakketpost, dat naar verwachting in het laatste kwartaal van
2012 zal worden goedgekeurd. Ook zal in 2012 een mededeling over online gokken worden ingediend,
die onder meer gericht is op een betere bescherming van consumenten en burgers,
met name van kwetsbare groepen en minderjarigen. ·
Financiële diensten Als onderdeel van haar taak om in 2012 verslag uit te brengen over de
werking van de richtlijn betreffende oneerlijke handelspraktijken, zal
de Commissie beoordelen of de huidige voorschriften ter bestrijding van
oneerlijke praktijken in de sector van de financiële diensten moeten worden
aangescherpt of strenger moeten worden gehandhaafd, ook ten aanzien van
kwetsbare consumenten. De Commissie werkt aan wetgevingsvoorstellen betreffende
pakketproducten voor retailbeleggingen om ervoor te zorgen dat particuliere
beleggers een kort, duidelijk en begrijpelijk document met essentiële
informatie krijgen om hen te helpen met kennis van zaken beleggingsbeslissingen
te nemen. Ook staat een herziening van de verzekeringsbemiddelingsrichtlijn,
die de verkoopprocessen voor verzekeringsproducten regelt, op de agenda. De Commissie zal de uitvoering van de richtlijn consumentenkrediet beoordelen,
met name met betrekking tot de vraag of deze voor de gebruikers goed werkt en
of nader moet worden gekeken naar bepaalde zaken die voornamelijk aan de
lidstaten worden overgelaten, zoals kleine leningen, uitgestelde debitering of
zgn. verantwoorde leningen. Dit is vooral belangrijk voor kwetsbare
consumenten. In dit verband is ook de schuldenproblematiek van huishoudens
zorgwekkend. Begin 2012 gaat een specifieke studie van start om een overzicht
te maken van de situatie en de beste praktijken die worden gebruikt om de
gevolgen te verzachten. Wil er sprake zijn van concurrentie in retailbanking, dan moeten consumenten
op de hoogte zijn van de kosten van bankdiensten en makkelijk kunnen
overstappen naar een andere bank. Daarom zal de Commissie in 2012 met een
wetgevingsinitiatief komen met betrekking tot bankrekeningen, die een eerste
behoefte voor consumenten zijn bij het beheer van hun financiën. ·
Voedsel Na de goedkeuring van de verordening betreffende de verstrekking van
voedselinformatie aan consumenten[30]
zal de Commissie zich sterk maken voor de toepassing van de nieuwe regels en
onderzoeken of er behoefte is aan nieuwe initiatieven. Dit geldt met name voor
de etikettering van de oorsprong van levensmiddelen en de etikettering van
alcoholhoudende dranken. De uitvoering van de verordening inzake voedings- en
gezondheidsclaims[31]
zal ervoor zorgen dat alle claims over bewezen heilzame nutritionele of
gezondheidseffecten van levensmiddelen wetenschappelijk onderbouwd zijn en niet
misleidend zijn voor de consument. Zij waarborgt ook het vrije verkeer van
levensmiddelen met voedings- en gezondheidsclaims die in overeenstemming zijn
met deze verordening. Verder zal de Commissie de kwestie van duurzame levensmiddelen, met
name voedselafval, onderzoeken, met inbegrip van op de consument gerichte
acties om de hoeveelheid voedselafval van huishoudens te verminderen die, om
doeltreffend te zijn, zullen moeten worden aangevuld met maatregelen voor
andere schakels van de voedselketen (landbouwers, detailhandelaars,
levensmiddelenproducenten enz.). ·
Energie De Commissie zal nog meer actie ondernemen om de concurrentie te bevorderen
en met name de prijzen voor elektriciteit en aardgas transparanter te maken,
zodat offertes van energiebedrijven begrijpelijker worden voor de consument. De
nieuwe richtlijn inzake energiezuinigheid geeft consumenten
uitgebreidere rechten op informatie, door middel van regels voor accurate
meteropneming en duidelijke, tijdige facturering op basis van het werkelijke
individuele verbruik van alle energiebronnen, waaronder centrale verwarming,
koeling en warm water in huis. Verder wil de Commissie ervoor zorgen dat consumenten betere informatie
krijgen over de manier waarop zij hun eigen energieverbruik beter kunnen
beheren en hen stimuleren in hun eigen voordeel gebruik te maken van zowel
bestaande technologie (zoals facturering via de mobiele telefoon op basis van
reëel verbruik) als nieuwe technologie (zoals slimme meters). Met dit doel
worden richtsnoeren voor prijstransparantie van de energiemarkt
ontwikkeld in coördinatie met de regelgevers en belanghebbende partijen. Verdere specifieke maatregelen op het gebied van slimme meters en
technologiegebruik door de consument worden uitgewerkt door de taakgroep slimme
netten onder leiding van de Commissie. De richtlijn energie-etikettering wordt in 2014
eveneens herzien. In de tussentijd zal de Commissie een voorstel doen om deze
ook online toe te passen, wat een veel sterker effect zal opleveren[32]. ·
Reizen en vervoer Begin 2013 zal de Commissie een voorstel doen voor een bijgewerkte richtlijn
pakketreizen, waarbij rekening wordt gehouden met recente ontwikkelingen
in de reismarkt. De hervorming zal met name rekening houden met de toenemende
trend van reizigers om online zgn. "dynamische pakketreizen" te
boeken in plaats van de gebruikelijke vooraf georganiseerde pakketreizen[33]. Daarnaast zullen in 2013 de
regels inzake de rechten van vliegtuigpassagiers, die passagiers beschermen in
geval van instapweigering, lange vertragingen en annuleringen, worden
geactualiseerd. Wat stedelijke mobiliteit betreft, zal de Commissie een dialoog met de
belanghebbende partijen voeren om beste praktijken en voorwaarden uit de gehele
EU te inventariseren om de passagiersrechten in het openbaar vervoer te
versterken[34].
Ook zal de Commissie in 2014 met specifieke maatregelen komen om de consument
onder meer vertrouwder te maken met de beschikbare alternatieven voor
particuliere voertuigen. De Commissie zal in 2013 een voorstel indienen om de regels voor de CO2-etikettering
van auto's te herzien om de consumenteninformatie te actualiseren. Zij zal ook
stappen ondernemen om een strategie voor alternatieve brandstoffen te
ontwikkelen om de consument te steunen in de keuze voor schonere brandstoffen[35] en beter voor te lichten over
nieuwe brandstoffen[36]. ·
Duurzame producten Om duurzame groei te verwezenlijken die gebaseerd is op
duurzame consumptie, zal de Commissie overwegen maatregelen te nemen om
consumptiegoederen duurzamer te maken, onder andere door reparatie- en
onderhoudsdiensten te ondersteunen. Zij zal nagaan hoe de beschikbaarheid en
betaalbaarheid van duurzamere producten kunnen worden verbeterd door middel van
passende stimuleringsmaatregelen of dan wel maatregelen op eigen initiatief. De Commissie zal geharmoniseerde methoden ontwikkelen om de
milieuprestaties gedurende de levenscyclus van producten en bedrijven te
beoordelen als basis voor het verstrekken van betrouwbare informatie aan de
consument. Bovendien zal de richtlijn ecologisch ontwerp, die
minimale milieueisen aan producten stelt, geleidelijk op steeds meer producten
van toepassing worden in het kader van het tweede werkplan inzake ecologisch
ontwerp en, waar nodig, gericht zijn op energieverbruik en andere belangrijke
milieueffecten van producten. 5. Conclusies Deze Europese consumentenagenda voorziet in een alomvattend
beleidskader die de consumenten centraal stelt in de interne markt: zij zijn
immers van essentieel belang zijn voor de groei in de EU. De agenda omvat de
maatregelen die deze Commissie ten behoeve van consumenten gedurende haar
mandaat wil nemen. Bij alle maatregelen wordt rekening gehouden met de veranderingen in
consumptiepatroon die in de praktijk worden geconstateerd, de snel evoluerende
markten, de technologische vooruitgang, en de behoefte om consumenten mondiger
te maken en ervoor te zorgen dat zij hun rechten doeltreffend kunnen laten
gelden. Om de belangrijkste doelstellingen van deze agenda op de
meest doeltreffende manier te bereiken en de administratieve lasten te
beperken, moeten beleidsmaatregelen gebaseerd zijn op betrouwbare gegevens over
hoe de markten in de praktijk werken en hoe consumenten zich gedragen.
Voorstellen om de bestaande EU-regels aan te passen zullen worden gebaseerd op
evaluaties van de momenteel geldende wetgeving en op een grondige analyse van
de verwachte effecten. De in deze agenda aangekondigde maatregelen zullen ook worden
ondersteund door voortdurend bijgewerkte bronnen van belangrijke informatie,
zoals het scorebord voor de consumentenmarkten, consumentenmarktclassificaties
en de scoreborden voor de consumentenvoorwaarden, benchmarking van het
consumentenklimaat in de lidstaten, en toezicht op de voortgang van de
integratie van de detailhandelsmarkten. Dit wordt aangevuld met marktstudies
die de redenen voor de gebrekkige werking van de markt analyseren en studies
over consumentengedrag. Ook in het onderzoek dat gefinancierd wordt in het
kader van de 2020-programma's, zal de nadruk op de consument liggen. Er zal naar worden gestreefd dat de voorgestelde
beleidsmaatregel van tevoren wordt getoetst aan de acht specifieke
doelstellingen van deze agenda, om te zorgen voor een grotere impact en een
betere aanvaarding door de consument, terwijl onnodige lasten voor het
bedrijfsleven worden vermeden. De trends die de komende paar jaar worden waargenomen,
zullen helpen bepalen welke aanvullende maatregelen na 2014 moeten worden genomen.
Of en in hoeverre de doelstellingen van deze agenda worden verwezenlijkt, zal
worden opgetekend in het verslag van de Commissie over de integratie van
consumentenbelangen in het EU- beleid. Deze agenda is bedoeld om in te spelen op de uitdagingen van het
stimuleren van groei en het vergroten van het vertrouwen in de Europese
economie door de consument autonomer te maken en beleidssynergieën te creëren.
Voor het bereiken van duurzame resultaten is de overtuigde inzet nodig van
iedereen die betrokken is bij de uitvoering van deze agenda, op EU-, nationaal
en internationaal niveau. Alleen een slimme en duurzame vraag van de consument
in combinatie met een eerlijk aanbod zal de EU helpen opnieuw de weg naar groei
in te slaan. [1] "Sterk
consumentenvertrouwen zorgt voor een bloeiende markt.. In het verlengde van de initiatieven van dit
najaar zullen in het volgende werkprogramma maatregelen worden aangekondigd om
de consumentenrechten te versterken, ook bij elektronische en
grensoverschrijdende transacties, en spijkers met koppen te slaan op het gebied
van gezondheid en veiligheid. Dit zal de vraag binnen de eengemaakte markt
bevorderen." Zie de brief van voorzitter Barroso aan voorzitter Buzek,
september 2011. [2] Verslag over het EU-burgerschap, COM(2010) 603 definitief; Akte voor
de interne markt, COM(2011) 206 definitief; Een digitale agenda voor Europa –
COM(2010) 245 definitief/2; mededeling over elektronische handel, COM(2011)
942; stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik, COM(2011) 571 definitief. [3] Voorstel voor een verordening tot vaststelling van het kaderprogramma
voor onderzoek en innovatie (COM(2011) 809 definitief). [4] Deze sectoren zijn in het scorebord voor de consumentenmarkten naar
voren gekomen als het meest problematisch voor consumenten. [5] Zie "Een ruimte van vrijheid, veiligheid en recht voor de
burgers van Europa – Actieplan ter uitvoering van het programma van
Stockholm", COM(2010) 171. [6] Voorstel voor een verordening inzake kwaliteitsregelingen voor
landbouwproducten (COM(2010) 733 definitief), voorstel voor een verordening tot
vaststelling van de handelsnormen (COM(2010) 738 definitief), richtsnoeren
betreffende certificeringsregelingen en de etikettering van levensmiddelen. [7] Voorstel voor een
verordening betreffende roaming op openbare mobiele-communicatienetwerken
binnen de Unie (COM(2011) 402 definitief). [8] Voorstel voor een verordening betreffende een gemeenschappelijk
Europees kooprecht (COM(2011) 635 definitief). [9] Voorstel voor een richtlijn betreffende ADR consumenten (COM(2011)
793/2), voorstel voor een verordening betreffende ODR consumenten (COM(2011)
794/2). [10] Voorstel voor een verordening betreffende de bescherming van
natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en
betreffende het vrije verkeer van die gegevens (COM(2012) 11 definitief);
voorstel voor een richtlijn betreffende de bescherming van natuurlijke personen
in verband met de verwerking van persoonsgegevens door bevoegde autoriteiten
met het oog op de voorkoming, het onderzoek, de opsporing en de vervolging van
strafbare feiten of de tenuitvoerlegging van straffen, en betreffende het vrije
verkeer van die gegevens (COM(2012) 10 definitief). [11] Werkdocument van de diensten van de Commissie "Bringing
e-commerce benefits to consumers", bijlage 2 bij de mededeling over
e-handel van 2012. [12] Stappenplan voor efficiënt hulpbronnengebruik, COM(2011) 571. [13] Consumer Empowerment survey (enquête over de mondigheid van de
consument); Eurobarometer No 342; 2010. [14] Idem. [15] COM(2009) 330 definitief. [16] Voor meer zie in de
studie "The functioning of the retail electricity markets for consumers in
the EU", http://ec.europa.eu/consumers/consumer_research/market_studies/docs/retail_electricity_full_study_en.pdf [17] Mededeling van de Commissie "Energie-efficiëntie: verwezenlijking
van de 20 %-doelstelling". [18] In de EU bedraagt de totale hoeveelheid voedselafval circa 90 miljoen
ton of 180 kg per hoofd van de bevolking per jaar, en deze cijfers zullen
tussen nu en 2020 naar verwachting met 40 % stijgen. Zie de door de EU
gefinancierde studie "Preparatory study on food waste across EU 27",
BIO IS december 2009 — oktober 2010. [19]http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/common/publications/info_docs/customs/product_safety/guidelines_nl.pdf [20] http://ec.europa.eu/youreurope [21] http://ec.europa.eu/eyouguide [22] Zoals aangekondigd in de digitale agenda voor Europa. [23] PB L 174 van 27.6.2001, blz. 25, en PB L 168 van 30.6.2009, blz. 35. [24] https://e-justice.europa.eu [25] Richtlijn 2005/29/EG. [26] 2011/442/EU: Aanbeveling van de Commissie van 18 juli 2011 betreffende
toegang tot een elementaire betaalrekening. [27] Richtlijn 2005/29/EG. [28] Resolutie van het Europees Parlement van 2 februari 2012 "Op weg
naar een samenhangende Europese aanpak van collectieve
verhaalmechanismen", P7_TA (2012) 0021. [29] SEC(2011) 1003 definitief. [30] Verordening (EU) nr. 1169/2011. [31] Verordening (EC) nr. 1924/2006. [32] Consumer 2020 http://ec.europa.eu/information_society/newsroom/cf/itemdetail.cfm?item_id=6782 [33] Een dynamische pakketreis is een product waarbij ten minste twee
verschillende reisdiensten (vervoer, logies en/of een andere toeristische
dienst) tegelijkertijd voor één reis in combinatie worden aangeboden of
verkocht door dezelfde leverancier of door commercieel met elkaar verbonden
leveranciers, waarbij de koper de inhoud van het pakket op basis van zijn/haar
voorkeuren kan combineren en aanpassen. [34] Actieplan stedelijke mobiliteit; COM(2011) 144 definitief. Witboek
"Stappenplan voor een interne Europese vervoersruimte – werken aan een
concurrerend en zuinig vervoerssysteem". [35] Witboek "Stappenplan voor een interne Europese vervoersruimte –
werken aan een concurrerend en zuinig vervoerssysteem"
(COM(2011) 144). [36] Gebaseerd op de behoeften die in kaart zijn gebracht in het kader van
het CARS 21-proces.