4.7.2006   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 180/20

(1)

Deze beschikking is gericht tot de volgende ondernemingen:

(2)

De zaak betreft twee hardcore kartels, tussen de producenten van respectievelijk isostatisch en geëxtrudeerd speciaal grafiet. De Commissie heeft bewijzen verzameld dat de karteldeelnemers van juli 1993 tot februari 1998 (isostatisch speciaal grafiet) en van februari 1993 tot november 1996 (geëxtrudeerd speciaal grafiet) afspraken maakten over richtprijzen voor het product, en verkoopvolumes en andere commerciële informatie uitwisselden. De twee kartels bestreken de hele wereld. Deze beschikking heeft betrekking op de inbreuken in de Gemeenschap en in de EER sinds 1 januari 1994.

(3)

Beide inbreuken bestaan uit de deelname van de hierboven vermelde adressaten in voortdurende overeenkomsten en/of onderling afgestemde feitelijke gedragingen die strijdig zijn met artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag (vanaf februari 1986) en artikel 53 van de EER-overeenkomst (vanaf januari 1994), die de hele EER bestrijken en waarbij zij afspraken maakten over richtprijzen voor het product; afspraken maakten over prijsverhogingen; verkoopvolumes en andere commerciële informatie uitwisselden; toezagen op de uitvoering van hun afspraken en deze afdwongen. De regelingen op de markt voor isostatisch speciaal grafiet hadden ook betrekking op afspraken van handelsvoorwaarden en, met name op lokaal niveau, occasionele verdeling van afnemers.

(4)

„Specialty graphites”, speciaal grafiet, is de in de betrokken sector algemeen gangbare benaming voor een groep van grafietproducten voor diverse toepassingen. Producten van speciaal grafiet worden vaak ingedeeld afhankelijk van de wijze waarop het grafiet wordt geproduceerd: isostatisch grafiet (geproduceerd door middel van isostatisch gieten) wordt gebruikt in EDM-elektroden, vormen voor continugieten, matrijzen voor warmpersen, halfgeleidertoepassingen; geëxtrudeerd grafiet (geproduceerd door middel van extrusie) wordt gebruikt in elektrolytische anoden en kathoden, schuitjes, sinterplaten, smeltkroezen. Deze procedure heeft betrekking op isostatisch en geëxtrudeerd speciaal grafiet in blokken en op maat gesneden blokken.

(5)

Begin juni 1997 stelde de Commissie een onderzoek in naar de markt voor grafietelektroden. De Commissie werd tijdens dit onderzoek door UCAR benaderd met een verzoek op grond van de „clementieregeling”. Het verzoek werd gedaan op 13 april 1999 en betrof vermeende concurrentievervalsende praktijken op een markt — speciaal grafiet — die verband houdt met de markt voor grafietelektroden.

(6)

Op basis van de documenten die werden verstrekt door UCAR, verzond de Commissie verzoeken om inlichtingen overeenkomstig artikel 11 van Verordening nr. 17 (2). In maart 2000 werden verzoeken gezonden aan SGL, Intech, POCO, LCL, Nippon Steel Corporation, Ibiden, Tokai en Toyo Tanso, waarin nadere uitleg werd gevraagd omtrent contacten met concurrenten, ontwikkeling van prijzen en relevante omzet. In juli 2000 werd een tweede reeks brieven verzonden aan Nippon Carbon, NSCC en Schunk. De ondernemingen beantwoordden deze verzoeken om inlichtingen in de periode van mei tot november 2000.

(7)

De Commissie zond in september en oktober 2001 nogmaals een reeks verzoeken om inlichtingen aan de adressaten van de mededeling van punten van bezwaar. De antwoorden werden ontvangen tussen eind oktober en begin december 2001.

(8)

Na ontvangst van deze antwoorden verzond de Commissie een definitief verzoek om inlichtingen aan dezelfde ondernemingen op 22 november 2001, dat zij in december 2001 beantwoordden.

(9)

Op 17 mei 2002 zond de Commissie een mededeling van punten van bezwaar aan de adressaten van deze beschikking. Alle partijen dienden schriftelijke opmerkingen in tegen de mededeling van punten van bezwaar van de Commissie. Nippon Steel Chemical Co., Ltd en NSCC Techno Carbon Co., Ltd dienden een gezamenlijk antwoord in. Ook Intech EDM BV en Intech EDM AG antwoordden gezamenlijk op de bezwaren van de Commissie.

(10)

De antwoorden op de mededeling van punten van bezwaar werden ontvangen tussen 19 en 25 juli 2002. Alle ondernemingen, behalve Intech EDM AG en Intech EDM BV, erkenden de inbreuk. Geen van de ondernemingen betwistte de feiten op wezenlijke punten. Op 10 september 2002 werd een hoorzitting gehouden tijdens welke alle partijen in de gelegenheid werden gesteld te worden gehoord.

(11)

Bij de vaststelling van het bedrag van de geldboete moet de Commissie rekening houden met alle relevante omstandigheden, en met name met de zwaarte en de duur van de inbreuk, twee criteria die uitdrukkelijk zijn genoemd in artikel 15, lid 2, van Verordening nr. 17.

(12)

Volgens de richtsnoeren inzake geldboeten moet de Commissie rekening houden met: i) de aard van de inbreuk, ii) de daadwerkelijke impact van de inbreuk op de markt en iii) de omvang van de relevante geografische markt.

(13)

De onderhavige inbreuken bestonden voornamelijk uit prijsafspraken en de uitwisseling van commerciële informatie, die per definitie zeer ernstige inbreuken op artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst zijn.

(14)

De kartelafspraken werden nauwgezet toegepast door producenten die gedurende de relevante periode het grootste deel van de wereldmarkt voor isostatisch en geëxtrudeerd speciaal grafiet voor hun rekening namen. Deze afspraken moeten derhalve een daadwerkelijke impact op beide markten in de EER hebben gehad.

(15)

De kartels bestreken de gehele gemeenschappelijke markt en, na de oprichting ervan, de gehele EER. Ieder deel van de gemeenschappelijke markt en later van het grondgebied van de EER werd hierdoor beïnvloed.

(16)

Rekening houdend met de aard van de onderzochte gedragingen, de daadwerkelijke gevolgen ervan voor de markten voor isostatisch en geëxtrudeerd speciaal grafiet en het feit dat zij de gehele gemeenschappelijke markt bestreken, alsmede de hele EER sinds de oprichting ervan, is de Commissie van mening dat de adressaten van dit ontwerp van beschikking in beide gevallen een zeer zware inbreuk hebben begaan op artikel 81, lid 1, van het Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst.

(17)

Binnen de categorie van de zeer zware inbreuken maakt de voorgestelde scala van geldboeten die kunnen worden opgelegd, het mogelijk tussen de betrokken ondernemingen te differentiëren volgens de mate waarin elk van die ondernemingen daadwerkelijk economisch bij machte is de mededinging aanzienlijke schade te berokkenen, en de boeten op een zodanig niveau vast te stellen dat daarvan een voldoende afschrikkende werking uitgaat.

(18)

Gezien de toedracht van deze zaak, waarbij verschillende ondernemingen betrokken zijn, moet bij het vaststellen van het basisbedrag van de geldboeten rekening worden gehouden met het specifieke gewicht van elke onderneming afzonderlijk, en bijgevolg met de daadwerkelijke invloed van haar inbreukmakend gedrag op de mededinging.

(19)

Om de boete wegens het kartel voor isostatisch grafiet te berekenen, wordt voorgesteld de ondernemingen te verdelen in vijf categorieën op basis van hun mondiale productomzet. De eerste categorie omvat SGL; de tweede Toyo Tanso; de derde LCL en Tokai; de vierde Ibiden en NSC/NSCC; de vijfde UCAR en Intech.

(20)

Wat het kartel voor geëxtrudeerd speciaal grafiet betreft, beschikten UCAR en SGL over een evenwaardig aandeel op de mondiale markt voor dit product. Daarom worden zij in één categorie ondergebracht.

(21)

SGL, LCL, Ibiden, Tokai, Toyo Tanso en NSC/NSCC hebben inbreuk gemaakt op artikel 81, lid 1, van het Verdrag van juli 1993 tot februari 1998, en van 1 januari 1994 tot februari 1998 op artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst. UCAR maakte dezelfde inbreuk van februari 1996 tot mei 1997, en Intech van februari 1994 tot mei 1997.

(22)

Derhalve hebben SGL, LCL, Ibiden, Tokai, Toyo Tanso en NSC/NSCC een inbreuk van vier jaar en zes maanden begaan — een inbreuk dus van middellange duur. De basisbedragen van de voor de zwaarte van de inbreuk vastgestelde geldboete worden daarom met 45 % verhoogd.

(23)

Intech heeft met drie jaar en twee maanden een inbreuk van middellange duur begaan. Het basisbedrag van de voor de zwaarte van de inbreuk vastgestelde geldboete wordt daarom met 30 % verhoogd.

(24)

UCAR heeft met één jaar en twee maanden een inbreuk van middellange duur begaan. Het basisbedrag van de voor de zwaarte van de inbreuk vastgestelde geldboete wordt daarom met 10 % verhoogd.

(25)

SGL en UCAR hebben inbreuk gemaakt op artikel 81, lid 1, van het Verdrag van februari 1993 tot november 1996 en op artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst van 1 januari 1994 tot november 1996 of gedurende drie jaar en acht maanden. Het gaat dus om een inbreuk van middellange duur. Het basisbedrag van de voor de zwaarte van de inbreuk vastgestelde geldboete wordt bijgevolg voor iedere onderneming verhoogd met 35 %.

(26)

SGL was de leider en aanzetter van de inbreuk op de markt van isostatisch speciaal grafiet. SGL heeft de bevindingen van de Commissie in dit verband niet betwist. Deze verzwarende omstandigheid rechtvaardigt een verhoging met 50 % van het basisbedrag van de aan SGL op te leggen boete wegens haar inbreuken op de markt voor isostatisch speciaal grafiet.

(27)

Voorts is de Commissie van oordeel dat er geen duidelijk kopstuk kan worden geïdentificeerd voor de inbreuk die de markt voor geëxtrudeerd speciaal grafiet trof.

(28)

De Commissie is van oordeel dat bij het kartel voor isostatisch speciaal grafiet enkel voor Intech een verzachtende omstandigheid kan gelden wegens bepaalde specifieke omstandigheden die enkel betrekking hebben op deze onderneming. Intech had een specifieke rol in het kartel voor isostatisch speciaal grafiet, omdat de onderneming in ruime mate handelde op instructie van Ibiden, om middels haar deelname aan de Europese en lokale bijeenkomsten, als distributeur van Ibiden de principebesluiten ten uitvoer te leggen die waren genomen op een hoger niveau (waaraan Ibiden wel en Intech niet deelnam). De Commissie is van oordeel dat die bijzondere omstandigheden een verlaging rechtvaardigen met 40 % van het basisbedrag van de aan Intech op te leggen boete wegens haar betrokkenheid bij de inbreuk op de markt voor isostatisch speciaal grafiet.

(29)

De adressaten van de beschikking hebben met de Commissie meegewerkt in de verschillende stadia van het onderzoek om de gunstige behandeling te kunnen krijgen als beschreven in de clementieregeling. In het ontwerp van beschikking wordt voorgesteld de clementieregeling als volgt toe te passen.

(30)

De Commissie erkent dat UCAR de eerste onderneming was die bewijsmateriaal van doorslaggevend belang heeft aangebracht in verband met het bestaan van een internationaal kartel dat de EER trof in de sectoren isostatisch en geëxtrudeerd speciaal grafiet. De Commissie erkent eveneens dat zij, toen UCAR contact met haar opnam, nog geen inspecties had gelast, noch over voldoende informatie beschikte om het bestaan van de inbreuken te bewijzen. UCAR heeft een eind gemaakt aan zijn betrokkenheid toen het het bestaan van de kartels aan het licht bracht en heeft geen andere onderneming gedwongen aan deze kartels deel te nemen. Derhalve voldoet UCAR voor beide inbreuken aan de voorwaarden uit deel B van de clementieregeling. Daarom verleent de Commissie UCAR een verlaging met 100 % van de geldboete die de onderneming anders zou zijn opgelegd wegens elke inbreuk.

(31)

SGL, LCL, Toyo Tanso, Tokai, Ibiden, NSC/NSCC of Intech waren niet de eersten om de Commissie doorslaggevend bewijsmateriaal te verstrekken over de kartels voor isostatisch of geëxtrudeerd speciaal grafiet, zoals vereist volgens deel C, onder a), van de clementieregeling. Bijgevolg voldoet geen van voormelde ondernemingen aan de in dit deel C genoemde voorwaarden.

(32)

Vóór de Commissie haar mededeling van punten van bezwaar vaststelde, hebben SGL, LCL, Ibiden, Tokai, Toyo Tanso en NSC/NSCC de Commissie informatie en bescheiden verstrekt die wezenlijk hebben bijgedragen tot het bewijs van het bestaan van de inbreuken. Geen van hen betwist fundamenteel de feiten waarop de Commissie haar mededeling van punten van bezwaar heeft gebaseerd. De meegedeelde informatie en documenten stelden de Commissie in staat de werking van de kartels en bepaalde elementen ervan te bevestigen en nader te detailleren.

(33)

Aangezien volgens de clementieregeling medewerking steeds vrijwillig moet zijn, en met name los moet staan van de uitoefening van enige onderzoeksbevoegdheden, is de Commissie van oordeel dat de door deze ondernemingen verstrekte informatie in feite voor een belangrijk stuk integrerend deel uitmaakt van hun antwoorden op de formele verzoeken om inlichtingen van de Commissie. De door deze ondernemingen verstrekte informatie wordt bijgevolg slechts beschouwd als vrijwillig verstrekt in de zin van de clementieregeling, mits ze verder reikte dan de informatie waarom op grond van artikel 11 van Verordening nr. 17 was verzocht.

(34)

De Commissie concludeert dat genoemde documenten gedetailleerd bewijsmateriaal bevatten over de organisatiestructuur van de kartelregelingen die de beide markten troffen, en op beslissende wijze hebben bijgedragen tot het vaststellen en/of bevestigen van wezenlijke elementen van deze inbreuken. Samen met de verklaringen van UCAR vormen deze bescheiden het belangrijkste bewijsmateriaal dat de Commissie gebruikte bij de voorbereiding van deze beschikking.

(35)

Voorts is de Commissie van oordeel dat het niet mogelijk is onderscheid te maken ten aanzien van de „toegevoegde waarde” van deze verklaringen voor het onderzoek op de markt voor isostatisch speciaal grafiet, aangezien al deze verklaringen, met beperkte verschillen in tijd, werden afgelegd in reactie op het formele verzoek om inlichtingen van de Commissie, en zij alle bewijsmateriaal van vergelijkbare kwaliteit bevatten. Bovendien was geen van deze verklaringen op zich van essentieel belang voor de Commissie om haar bezwaren ten aanzien van de inbreuk te substantiëren, aangezien zij elkaar grotendeels overlappen wat betreft de verschafte bewijzen.

(36)

In zijn antwoord op het verzoek om inlichtingen van de Commissie heeft Intech geen bewijsmateriaal verstrekt in verband met bijeenkomsten. Wel heeft het de feiten waarop de Commissie haar beschuldigingen in de mededeling van punten van bezwaar baseerde, niet fundamenteel betwist.

(37)

SGL, LCL, Ibiden, Tokai, Toyo Tanso en NSC/NSCC voldoen derhalve aan de voorwaarden van deel D, punt 2, eerste en tweede streepje, van de clementieregeling, en aan deze ondernemingen wordt een vermindering van de boete met 35 % verleend. Intech voldoet aan de voorwaarden van deel D, punt 2, tweede streepje, van de clementieregeling, en aan deze onderneming wordt een vermindering van de boete met 10 % verleend.

(38)

Volgens punt 5, onder b), van de richtsnoeren inzake geldboeten zou de Commissie bij het bepalen van geldboeten rekening moeten houden met bepaalde objectieve factoren die afhangen van de omstandigheden van een zaak.

(39)

SGL en NSC hebben een aantal argumenten gegeven in verband met hun vermogen te betalen. In het bijzonder hebben beide ondernemingen erop gewezen […] (3).

(40)

Om dit argument te onderzoeken heeft de Commissie om uitvoerige inlichtingen verzocht met betrekking tot de financiële positie van de ondernemingen. Na bestudering van het antwoord van de ondernemingen van 20 november 2002 en van de aanvullende verklaring van SGL van 8 november 2002 komt de Commissie tot de slotsom dat het in dit geval niet passend is om het bedrag van de geldboeten te wijzigen. Hoewel uit de door de beide ondernemingen verstrekte financiële gegevens blijkt dat zowel SGL als NSC […], zou rekening houden met het feit dat een onderneming vooral ten gevolge van algemene marktomstandigheden […], neerkomen op het verlenen van een ongerechtvaardigd concurrentievoordeel.

(41)

SGL is […].

(42)

Op 18 juli 2001 heeft de Commissie SGL een boete opgelegd van 80,2 miljoen EUR wegens inbreuk op artikel 81 van het Verdrag wegens de betrokkenheid van de onderneming bij het kartel voor grafietelektroden.

(43)

Hieruit blijkt zowel dat SGL […] als dat de Commissie de onderneming vrij kort geleden een aanzienlijke geldboete heeft opgelegd. De Commissie is van oordeel dat het opleggen van het volledige bedrag van de boete in deze bijzondere omstandigheden niet noodzakelijk lijkt om een doeltreffend afschrikkend effect te waarborgen.

(44)

Gelet op deze twee factoren, is de Commissie van oordeel dat de boete in dit specifieke geval met 33 % moet worden verminderd.

(45)

De volgende ondernemingen hebben inbreuk gemaakt op artikel 81, lid 1, van het Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst door in de vermelde perioden deel te nemen aan een geheel van overeenkomsten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen die de markten voor isostatisch speciaal grafiet in de Gemeenschap en de EER troffen:

(46)

De volgende ondernemingen hebben inbreuk gemaakt op artikel 81, lid 1, van het Verdrag en artikel 53, lid 1, van de EER-overeenkomst door in de vermelde perioden deel te nemen aan een geheel van overeenkomsten en onderling afgestemde feitelijke gedragingen die de markten voor geëxtrudeerd speciaal grafiet in de Gemeenschap en de EER troffen:

(47)

De hierboven genoemde ondernemingen maken onverwijld een eind aan de bedoelde inbreuken, voor zover zij zulks nog niet gedaan hebben. Zij onthouden zich van herhaling van enige hierboven bedoelde handeling of gedraging, alsmede van enige handeling of gedraging die dezelfde of gelijkaardige doelstellingen of gevolgen heeft.

(48)

Voor de hierboven bedoelde inbreuken worden de volgende geldboeten opgelegd aan de volgende ondernemingen: