Nieuwe nationale zijde van voor circulatie bestemde euromuntstukken

(2022/C 364/03)

Voor circulatie bestemde euromunten hebben in de gehele eurozone de status van wettig betaalmiddel. Om zowel degenen die beroepsmatig met euromunten omgaan als het grote publiek op de hoogte te houden, publiceert de Commissie alle nieuwe ontwerpen van euromunten (1).

Op 12 juli 2022 heeft de Raad van de Europese Unie besloten dat de Republiek Kroatië voldoet aan de nodige voorwaarden voor de aanneming van de euro op 1 januari 2023 (2).

Daarom zal de Republiek Kroatië vanaf 1 januari 2023 euromunten uitgeven, behoudens goedkeuring van de omvang van de uitgifte door de ECB (zie artikel 128, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie).

1 eurocent	2 eurocent	5 eurocent	10 eurocent
20 eurocent	50 eurocent	1 euro	2 euro

Land van uitgifte: Republiek Kroatië

Datum van afgifte:1 januari 2023

Beschrijving van de ontwerpen:

1, 2 en 5 cent: Glagolitisch schrift met het Kroatisch dambord op de achtergrond

Het middengedeelte van de munt bevat de letters “HR”, in de vorm van een ligatuur in het hoekige Glagolitische schrift, waarbij HR de officiële ISO 3166-1 alpha-2-code voor Kroatië is. Het Glagolitisch schrift is het oudste Slavische schrift en is, naast het Cyrillisch, één van de twee Slavische schriften. Het Glagolitisch alfabet is gevormd op basis van het Griekse alfabet, maar is een origineel schrift dat waarschijnlijk door Constantijn de Filosoof (heilige Cyrillus) is ontworpen om het christendom onder de Slavische volkeren te bevorderen. De Kroaten begonnen het Glagolitisch schrift te gebruiken in de tweede helft van de 9e eeuw en tegen het einde van de 12e eeuw waren zij het enige volk dat het schrift gebruikte en verder ontwikkelde. Slechts 28 jaar na de Gutenberg-bijbel, in 1483, was het “Misal po zakonu rimskoga dvora” (Missale Romanum Glagolitice), geschreven in het Kroatische (hoekige) Glagolitisch schrift, het eerste boek in Kroatië dat in de Kroatische Oudkerkslavische taal werd gedrukt. Het was het eerste incunabel in Europa dat niet in het Latijn en het Latijnse schrift werd gedrukt. Het Glagolitisch script werd in Kroatië gebruikt tot de eerste helft van de 19e eeuw en werd een belangrijk element van de Kroatische identiteit. Rechts en onder de ligatuur “HR” bevindt zich is het Kroatische dambord, dat deel uitmaakt van het wapenschild van de Republiek Kroatië. Boven in het midden staat het jaar van uitgifte en onderaan in het midden wordt het land van uitgifte vermeld. Langs de buitenrand zijn de 12 sterren van de Europese vlag afgebeeld.

10, 20 en 50 cent: Nikola Tesla met het Kroatisch dambord op de achtergrond

Het middengedeelte van de munt bevat een portret van Nikola Tesla, omgeven door lijnen van een magnetisch veld. De lijnen reiken van het portret tot de cirkel van 12 sterren en symboliseren de band van Nikola Tesla met EU-lidstaten waar hij een deel van zijn leven heeft doorgebracht. Nikola Tesla was een Kroatische, Europese en Amerikaanse uitvinder van Servische afkomst, die op 10 juli 1856 in het dorp Smiljan in Kroatië werd geboren. Hij liep school in Kroatië in Smiljan, Gospić en Karlovac, waar hij afstudeerde. Zijn octrooien en zijn theoretisch werk waren baanbrekend voor het wereldwijde gebruik van elektriciteit, en zijn werk op het gebied van hoogfrequente elektrische stromen en draadloze transmissie van elektromagnetische golven maakte de weg vrij voor de ontwikkeling van radiotechnologie en telecommunicatie. Een van zijn bekendste uitvindingen, de Tesla-transformator (Tesla coil) van 1891, werd gebruikt voor het opwekken van hoge hoogfrequente wisselstroom. De term “tesla” werd in 1960 op de 11e Algemene Conferentie over gewichten en maatregelen aangenomen als eenheid van magnetische fluxdichtheid. Links van het portret en de lijnen van het magnetisch veld bevindt zich het Kroatische dambord, dat deel uitmaakt van het wapenschild van de Republiek Kroatië. Tussen de lijnen van het magnetisch veld wordt bovenaan links het uitgevende land vermeld, en rechts onderaan staat het jaar van uitgifte.

1 euro: Marter met het Kroatisch dambord op de achtergrond

De nationale zijde van het 1-euromuntstuk toont een marter met het Kroatische dambord op de achtergrond. In het middelgedeelte van de nationale zijde van de munt wordt een marter afgebeeld. Dit snelle en behendige dier met een kostbare donkerbruine huid en een gele vlek op hals en borst is een symbool van de Kroatische muntgeschiedenis. In de middeleeuwen werden marterhuiden in Slavonië, de Kroatische kust en Dalmatië gebruikt voor de betaling van belastingen (kunovina of marturina). Vervolgens werd dit een rekeneenheid die dan kon dienen als geld in de moderne betekenis van het woord. Ook werd de marter afgebeeld op de zogenoemde banovac, een munt waarop dit motief voor de eerste maal prijkte van de eerste helft van de 13e eeuw tot einde 14e eeuw. Het motief speelt dus een belangrijke rol in de monetaire en fiscale geschiedenis van Kroatië.

Achter de marter bevindt zich het Kroatische dambord, dat deel uitmaakt van het wapenschild van de Republiek Kroatië. Links bovenaan staat het opschrift van het uitgevende land “HRVATSKA” en rechts onderaan het jaar van uitgifte “2023”.

2 euro: Geografische kaart van de Republiek Kroatië met het Kroatisch dambord op de achtergrond

Het middengedeelte van de munt is een symbolische en gestileerde geografische weergave van de Republiek Kroatië. In de herkenbare, kenmerkende geografische vorm van Kroatië komen zowel de aardrijkskunde als de geschiedenis van het land naar voren. Kroatië strekt zich geografisch uit van de uitgestrekte Pannonische vlakte, over de Dinarische bergketen tot aan de Adriatische kust, met een van de meest ingesneden kustlijnen ter wereld en een groot aantal eilanden. Het Pannonische gebied beslaat de helft van het Kroatische grondgebied, de Adriatische kustregio een derde en het Dinarische berggebied de rest. Om harmonie te brengen in het ontwerp van de munt, verschijnt achter de contouren van het land in strenge regelmaat het Kroatische dambord, dat deel uitmaakt van het wapenschild van de Republiek Kroatië, en contrasteert met de zeer “organische” grenzen van het land. Het jaar van uitgifte is rechts in het midden verwerkt. Onderaan links bevindt zich de vermelding van het land van uitgifte, in een lijn die de contouren van de landkaart volgt. Op de rand van de munt staan de mooiste verzen van de Hymne aan de Vrijheid “O lijepa, o draga, o slatka slobodo” (“O schone, o dierbare, o zoete vrijheid”), die deel uitmaken van het pastorale drama “Dubravka” van de 17e-eeuwse schrijver Ivan Gundulić.

(1)  Zie PB C 373 van 28.12.2001, blz. 1, PB C 254 van 20.10.2006, blz. 6, en PB C 248 van 23.10.2007, blz. 8, voor de andere euromunten.

(2)  Besluit van de Raad van 12 juli 2022 betreffende de aanneming van de euro door Kroatië op 1 januari 2023 (PB L 187 van 14.7.2022, blz. 31).