Verbod op handel in folterinstrumenten

De Europese Unie (EU) is tegen de doodstraf, foltering en andere wrede en ongebruikelijke straffen* in niet-EU-landen. Om deze reden verbiedt de EU de handel in bepaalde soorten apparatuur en producten die kunnen worden gebruikt voor dergelijke doeleinden zoals galgen, elektrische stoelen en dodelijke-injectiesystemen.

BESLUIT

Verordening (EG) nr. 1236/2005 van de Raad van 27 juni 2005 met betrekking tot de handel in bepaalde goederen die gebruikt zouden kunnen worden voor de doodstraf, foltering of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing

SAMENVATTING

WAT DOET DEZE VERORDENING?

Door deze verordening wordt elke uitvoer of invoer van goederen die geen andere toepassingen in de praktijk hebben dan de doodstraf, foltering of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing verboden. Ook voorziet de verordening in een vergunningsstelsel voor de uitvoer van goederen die voor dergelijke doeleinden gebruikt zouden kunnen worden.

KERNPUNTEN

• Autoriteiten in EU-landen moeten een onderscheid maken tussen goederen die geen andere toepassingen in de praktijk hebben dan de doodstraf of foltering en goederen die voor dergelijke doeleinden gebruikt zouden kunnen worden.
• Goederen die onder deze verordening vallen, zijn opgenomen in bijlage II en III. De Europese Commissie kan deze lijsten aanpassen zodra er nieuwe apparatuur op de markt verschijnt.
• Als de betrokken goederen in het land van bestemming worden gebruikt om in een museum te worden tentoongesteld, kunnen de autoriteiten van het uitvoerende EU-land een uitzondering maken op het verbod.
• Om uitvoervergunningen te weigeren, moeten de autoriteiten van een EU-land goede redenen hebben om aan te nemen dat de goederen gebruikt zouden kunnen worden voor doeleinden van foltering of andere wrede of ongebruikelijke bestraffing.
• Uitvoer- en invoervergunningen worden uitgegeven met behulp van een formulier gebaseerd op het model in bijlage V. Deze vergunningen zijn in de hele EU geldig.
• Autoriteiten van EU-landen mogen weigeren een uitvoervergunning toe te kennen en een reeds toegekende vergunning annuleren, opschorten, wijzigen of intrekken.
• Indien geen vergunning wordt toegekend, houden de douaneautoriteiten de aangegeven goederen vast en wijzen zij op de optie om een vergunning aan te vragen. De goederen worden na zes maanden vernietigd indien deze autoriteiten binnen deze termijn geen aanvraag voor een vergunning hebben ontvangen.
• Bij een besluit tot afwijzing van een aanvraag voor een vergunning moeten de autoriteiten van een EU-land alle andere landen en de Europese Commissie op de hoogte brengen.
• EU-landen moeten, indien mogelijk met de hulp van de Europese Commissie, jaarlijkse activiteitenverslagen opstellen.

ACHTERGROND

Het absolute verbod op foltering en mishandeling dat in de kern van de mensenrechtenverdragen van de Verenigde Naties verankerd zit, komt op EU-niveau terug in het Handvest van de grondrechten, waarin staat dat „niemand mag worden onderworpen aan folteringen of aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen”. Ook de doodstraf is in het handvest verboden.

KERNBEGRIPPEN

*Ongebruikelijke straf: bestraffing waarbij pijn, lijden of vernedering wordt veroorzaakt die verder gaat dan het morele besef van een gemeenschap.

Kijk voor meer informatie op de website van de Europese Commissie over anti-folteringsmaatregelen.

GERELATEERDE BESLUITEN

Uitvoeringsverordening (EU) nr. 775/2014 van de Commissie van 16 juli 2014 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1236/2005 van de Raad met betrekking tot de handel in bepaalde goederen die gebruikt zouden kunnen worden voor de doodstraf, foltering of andere wrede, onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing (PB L 210 van 17.7.2014, blz. 1-10)

Laatste bijwerking 03.08.2015