2.12.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 319/92

(1)

Bij elektronische aanmelding van 26 juni 2009 heeft Letland, overeenkomstig artikel 108, lid 3, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU), een maatregel aangemeld inzake overheidsfinanciering voor de aanleg van haveninfrastructuur in de haven van Ventspils.

(2)

Bij brief van 15 december 2009 heeft de Commissie Letland in kennis gesteld van haar besluit de formele onderzoekprocedure van artikel 108, lid 2, VWEU in te leiden ten aanzien van een deel van de maatregel.

(3)

Het besluit van de Commissie tot inleiding van de procedure is in het Publicatieblad van de Europese Unie  (2) gepubliceerd (hierna „het besluit tot inleiding van de procedure” genoemd). De Commissie heeft de belanghebbenden uitgenodigd hun opmerkingen te maken.

(4)

De Commissie heeft van de belanghebbenden geen opmerkingen ter zake ontvangen. Bij brieven van 16 maart 2010, 7 april 2010, 12 april 2010 en 14 april 2010 hebben de Letse autoriteiten hun opmerkingen over het besluit tot inleiding van de procedure ingediend.

(5)

Bij brieven van 21 september 2010, 22 december 2010 en 18 maart 2011 verzocht de Commissie om aanvullende informatie over de maatregel. De Letse autoriteiten hebben de verzochte informatie verstrekt bij brieven van 8 oktober 2010, 20 januari 2011, 22 maart 2011 en 31 maart 2011.

(6)

Daarnaast hebben verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden tussen de diensten van de Commissie en de Letse autoriteiten. De Letse autoriteiten hebben voor en na die bijeenkomsten aanvullende informatie verstrekt.

(7)

Doel van het project is de modernisering van de haveninfrastructuur. Het project omvat de volgende deelprojecten die in de periode 2010-2014 zullen worden opgezet:

(8)

In haar besluit van 15 december 2009 (3) stelde de Commissie dat het niet nodig was na te gaan of de overheidsfinanciering voor de golfbreker, de versterking van de kanaaloever en de renovatie van de aanlegsteigers voor de schepen van de havenautoriteit staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU inhielden op het niveau van de havenautoriteit, aangezien dergelijke steun verenigbaar met de interne markt zou zijn.

(9)

Wat betreft de overheidsfinanciering voor de baggerwerken en de toegangssporen meende de Commissie dat daarbij sprake was van staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU en dat deze steun op het niveau van de havenautoriteit verenigbaar was met de interne markt.

(10)

Wat betreft de overheidsfinanciering voor de nieuwe terminal en de twee aanlegplaatsen was de Commissie van mening dat daarbij sprake was van staatssteun op het niveau van de havenautoriteit. De Commissie concludeerde dat de steun voor de havenautoriteit verenigbaar was met de interne markt.

(11)

De terminal voor droge bulkgoederen en de twee aanlegplaatsen zullen door particuliere partijen worden geëxploiteerd. Daartoe zal de havenautoriteit met leveranciers van havendiensten concessieovereenkomsten voor een periode van 35 jaar sluiten. Voor de toekenning van de concessieovereenkomsten wordt geen aanbesteding gehouden. De concessievergoedingen die door de desbetreffende leveranciers van havendiensten moeten worden betaald, werden vooraf vastgesteld op basis van een evaluatie van een onafhankelijke deskundige.

(12)

In haar besluit van 15 december 2009 uitte de Commissie twijfels over de vraag of de concessievergoedingen al dan niet staatssteun inhouden. De Commissie kon op basis van de in die fase beschikbare informatie niet oordelen over het steunkarakter van de overheidsfinanciering op het niveau van de drie concessiehouders van de gebruikersspecifieke haveninfrastructuur.

(13)

De Commissie stelde ook vast dat de eindgebruikers op niet-discriminerende voorwaarden toegang zullen hebben tot de nieuw aangelegde infrastructuur.

(14)

Bijgevolg valt alleen de potentiële steun op het niveau van de concessiehouders onder de formele onderzoekprocedure.

(15)

De havenautoriteit is voornemens de concessieovereenkomst voor de exploitatie van de nieuwe terminal te verlenen aan […] (4). Deze exploitant voert momenteel vrachtbehandelingswerkzaamheden uit in het gebied dat door de havenautoriteit wordt verhuurd aan […] op basis van een met […] gesloten onderhuurcontract.

(16)

Volgens de Letse autoriteiten is […] voornemens zijn werkzaamheden uit te breiden en het verhuurde gebied volledig voor zijn eigen activiteiten te gebruiken, en is hij dus van plan het onderhuurcontract te beëindigen.

(17)

De havenautoriteit besloot een nieuwe terminal te bouwen en de concessie daarvoor vervolgens te verlenen aan […], zodat […] actief kan blijven in de haven.

(18)

Volgens de Letse autoriteiten kan de capaciteit voor vloeibare ladingen in de haven van Ventspils alleen op deze bijzondere locatie worden hersteld wegens de vereiste diepgang voor het aanmeren van vloeibareladingschepen met een passende tonnage.

(19)

Het volledige aanpalende gebied is momenteel verhuurd aan […]. De Letse autoriteiten zijn van plan de concessieovereenkomst voor de exploitatie van de nieuwe aanlegplaats te verlenen aan […], aangezien deze reeds vloeibare lading in de haven heeft behandeld en dus de daarvoor noodzakelijke overslaguitrusting, met inbegrip van de brandblusuitrusting, bezit.

(20)

Eén van de gebruikers van de aanlegplaats wordt een dochteronderneming van […], welke voornemens is een fabriek voor modulaire bouwsystemen in het havengebied te vestigen, op basis van een langdurige grondhuurovereenkomst met de havenautoriteit. De bouwmodules zullen via roroschepen naar de exportmarkten worden vervoerd.

(21)

Het vervoer van modules van de fabriek zelf naar de aanlegplaats zal gebeuren via het spoor en de weg, langs het grondgebied van de algemene terminal nr. 2, die wordt geëxploiteerd door […]. Te dien einde zal na de bouw van de aanlegplaats een trilaterale overeenkomst worden gesloten tussen […], […] en de havenautoriteit.

(22)

Volgens de Letse autoriteiten zijn […] en […] de enige potentiële exploitanten van aanlegplaats nr. 12. De havenautoriteit was oorspronkelijk van plan de concessie toe te kennen aan […].

(23)

In haar besluit tot inleiding van de procedure luidde het voorlopige standpunt van de Commissie dat bij de vaststelling van de concessievergoedingen die de toekomstige concessiehouders zouden worden aangerekend, niet volledig was voldaan aan de vereiste criteria om te concluderen dat de havenautoriteit handelde als een particuliere investeerder.

(24)

De Commissie uitte twijfels zowel over de methode die was gebruikt om de concessievergoedingen zelf vast te stellen als over het onafhankelijke karakter van de taxatie door de deskundige.

(25)

De onafhankelijke deskundige heeft de concessievergoedingen getaxeerd volgens twee verschillende methoden, namelijk de benchmarking- en de inkomstenmethode. Voor de aanlegplaats voor vloeibare ladingen baseerde de deskundige zich alleen op de inkomsten.

(26)

Wat de benchmarking betreft, merkte de Commissie op dat deze vooral gebaseerd is op de lopende overeenkomsten in dezelfde haven, waardoor zij twijfels had over de betrouwbaarheid ervan. De Commissie meende dat een dergelijke benchmarking geen uitsluitsel kon geven aangezien er geen aanwijzingen waren dat overeenkomstig de referentieovereenkomsten een marktconforme concessievergoeding werd betaald. Daarenboven merkte de Commissie op dat de analyse was uitgevoerd ten aanzien van drie identieke concessieovereenkomsten, zowel voor de terminal voor droge bulkgoederen als voor aanlegplaats nr. 12 voor stuk- en bulkgoederen, hoewel die terminals zeer verschillend van aard lijken te zijn.

(27)

Wat betreft de bij de taxatie gebruikte inkomstenmethode, meende de Commissie dat deze in het geval van de terminal voor droge bulkgoederen en aanlegplaats nr. 12 niet alle investeringskosten leek te weerspiegelen.

(28)

Volgens de Commissie bleek uit een reeds in maart 2006 genomen besluit van het havenbestuur dat er een toezegging bestond om de concessie voor de exploitatie van aanlegplaats nr. 35 na afloop van de bouwwerkzaamheden aan […] toe te kennen. In dat besluit is de methode beschreven voor de berekening van de concessievergoeding, op basis van dezelfde beginselen als de onafhankelijke evaluatie. Bijgevolg uitte de Commissie twijfels over het onafhankelijke karakter van de taxatie als dusdanig.

(29)

De Commissie was van oordeel dat de overheidsfinanciering voor de bouw van de terminal en de twee aanlegplaatsen een selectief economisch voordeel leek te verlenen aan de betrokken exploitanten van de infrastructuur en derhalve staatssteun vormde in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU.

(30)

Het voorlopige standpunt van de Commissie luidde dat alle eventuele steun voor de concessiehouders neerkomt op exploitatiesteun, die de kosten verlicht die zij normalerwijze moeten dragen. Volgens de jurisprudentie van het Hof is dergelijke exploitatiesteun in beginsel onverenigbaar met de interne markt (5).

(31)

De Letse autoriteiten stellen dat de drie exploitanten op objectieve gronden door de havenautoriteit zijn gekozen en het meest levensvatbare alternatief vormen om de nieuw aangelegde infrastructuur te exploiteren.

(32)

De havenautoriteit is voornemens de concessie voor de exploitatie van de terminal voor droge bulkgoederen toe te kennen aan […], die zich vooral bezighoudt met houtoverslag. De Letse autoriteiten leggen uit dat de aanwezigheid van […] in de haven van essentieel belang is wegens de bijzondere betekenis van de houtuitvoer in de regio.

(33)

Zoals hierboven reeds is uiteengezet, verleent […] momenteel vrachtbehandelingsdiensten aan […], op het grondgebied dat op basis van een onderhuurcontract met de […] door de havenautoriteit verhuurd is aan […]. Aangezien […] voornemens is zijn werkzaamheden uit te breiden en het verhuurde gebied in zijn geheel te gebruiken, nam het havenbestuur in oktober 2005 een besluit om een nieuwe terminal te bouwen en de concessie voor de exploitatie daarvan dan toe te kennen aan […] (zie bijlage I).

(34)

De Letse autoriteiten beweren dat het besluit tot toekenning van de concessieovereenkomst aan deze bijzondere exploitant gebaseerd is op zuiver objectieve commerciële voorwaarden. In dit verband onderstrepen de Letse autoriteiten dat […] de meest haalbare oplossing is om de terminal te exploiteren aangezien dit bedrijf reeds eigenaar is van de benodigde uitrusting voor de behandeling van droge ladingen. Bovendien heeft geen enkele andere potentiële concessiehouder belangstelling laten blijken om de terminal voor droge bulkgoederen te exploiteren. De Letse autoriteiten onderstrepen dat het in het belang van de havenautoriteit is om onderhandelingen met alle potentiële belangstellenden aan te gaan, vooral omdat een aanzienlijk deel van de havengronden nog ongebruikt zijn.

(35)

[…] heeft reeds een overslagvolume van meer dan […] duizend m3/jaar in de haven en beschikt dus reeds over een solide commercieel netwerk. De havenautoriteit meent dat de onderneming deze vrachtomzet in de toekomst in stand zou kunnen houden en dus de noodzakelijke garanties biedt voor de terugverdiening van de investeringen van de havenautoriteit.

(36)

Deze aanlegplaats moet aanlegsteiger nr. 1 voor de overlading van gevaarlijke vloeibare ladingen vervangen. De aanlegsteiger is verouderd en kan derhalve niet voor vrachtbehandeling worden gebruikt. Zoals hierboven reeds is vermeld, kan de capaciteit voor vloeibare ladingen in de haven van Ventspils alleen op deze bijzondere locatie worden hersteld omdat voor het aanmeren van vloeibareladingschepen met een passende tonnage bepaalde veiligheidsnormen en voorwaarden inzake de vereiste diepgang gelden.

(37)

De Letse autoriteiten stellen dat de concessie voor de exploitatie van aanlegplaats nr. 35 in de praktijk niet aan een andere onderneming kan worden toegekend precies wegens de specifieke locatie van deze infrastructuur in de haven. Momenteel is het aanpalende havengebied volledig verhuurd aan […] (zie bijlage II).

(38)

Bovendien voeren zij aan dat, net zoals in het geval van […], deze exploitant reeds vloeibare ladingen in de haven van Ventspils heeft behandeld, en dus alle noodzakelijke uitrusting voor de overlading van dergelijke ladingen bezit, hetgeen van essentieel belang is voor de exploitatie van de aanlegplaats.

(39)

Met dit project wordt een verhoging van de loscapaciteit voor stukgoederen beoogd. De Letse autoriteiten leggen uit dat de beslissing om de aanlegplaats te bouwen samenhangt met de sluiting van een langlopend grondhuurcontract tussen de havenautoriteit en een dochteronderneming van […]. De dochteronderneming van […] is voornemens een fabriek voor modulaire bouwsystemen in het havengebied te bouwen. De bouwmodules kunnen alleen via roroschepen naar de exportmarkten worden vervoerd.

(40)

De Letse autoriteiten onderstrepen evenwel dat de havenautoriteit vóór de ondertekening van het huurcontract met […], zonder succes had deelgenomen aan verschillende inschrijvingen georganiseerd door expediteurs en potentiële concessiehouders van aanlegplaats nr. 12, zoals […].

(41)

Volgens de Letse autoriteiten kan het vervoer van de modules van de fabriek zelf naar de aanlegplaats alleen over de weg en via het spoor gebeuren, langs het grondgebied van de algemene terminal nr. 2, die geëxploiteerd wordt door […]. Daarvoor zal na de bouw van de aanlegplaats een trilaterale overeenkomst worden gesloten tussen […], […] en de havenautoriteit.

(42)

Voorts stellen de Letse autoriteiten dat er slechts twee potentiële exploitanten van de aanlegplaats zijn, namelijk […] en […]. Uit de opmerkingen die de Letse autoriteiten in het kader van de formele onderzoekprocedure hebben ingediend, bleek dat de concessieovereenkomst voor de exploitatie van de aanlegplaats zou worden toegekend aan […].

(43)

Aangezien de bouwmodules alleen via de aan […] verhuurde grond van de fabriek naar aanlegplaats nr. 12 kunnen worden gebracht (zie bijlage III), beschouwt de havenautoriteit […] als het meest realistische alternatief.

(44)

De Letse autoriteiten onderstrepen daarenboven dat het oppervlak van het havenperceel naast de aanlegplaats niet geschikt is voor goederenopslag. Derhalve moet worden gezorgd voor betrouwbare verbindingen met andere gebieden van de haven waar opslag mogelijk is.

(45)

Ook stellen de autoriteiten dat deze aanlegplaats, rekening houdend met de locatie en de technische parameters ervan, expediteurs zal bedienen in een gebied van maximaal 12 ha, ongeacht de soort lading die wordt behandeld.

(46)

Voor elk van de concessieovereenkomsten voor de gebruikersspecifieke infrastructuur werd een onafhankelijke taxatie uitgevoerd. De Letse autoriteiten geven aan dat deze waardebepalingen overeenkomstig de Letse en de internationale taxatienormen werden uitgevoerd.

(47)

Wat de gebruikte methode betreft, onderstrepen de Letse autoriteiten dat, gezien de locatie en de kenmerken van de havens van Riga en Liepaja, de benchmarking-exercitie (de zogenaamde comparatieve methode) volledig betrouwbaar is. De door de dienstverleners in deze havens betaalde concessievergoedingen werden door de havenautoriteiten zelf meegedeeld, en gelden derhalve als betrouwbaar.

(48)

Ook de herziene taxaties op basis van een cash flow-analyse zouden volgens de Letse autoriteiten de twijfels van de Commissie over het onafhankelijke karakter ervan moeten wegnemen.

(49)

Hieronder wordt de door de deskundige gebruikte methode om de concessievergoedingen vast te stellen, door de Commissie in detail beschreven.

(50)

De beoordeling is gebaseerd op twee methoden, namelijk:

(51)

De benchmarking-exercitie was toegespitst op drie vergelijkbaar geachte contracten in de haven van Ventspils. De deskundige maakte gebruik van correctiecoëfficiënten om een passende concessievergoeding vast te stellen. Daarbij werden de volgende factoren in aanmerking genomen: tijdstip en voorwaarden van ondertekening van de overeenkomst, locatie, beschrijving van de aanlegplaatsen, gehuurd perceel, technische staat van de terminals en toegang tot nutsvoorzieningen.

(52)

De concessievergoeding werd berekend op […] EUR per m2 per jaar. De taxateur stelde de concessievergoeding vast op […] EUR per m2 per jaar.

(53)

De inkomstenmethode wordt gebruikt om te beoordelen of de toekomstige inkomsten — uitgedrukt in contante waarde — de totale investeringskosten (met inbegrip van de kosten voor de uitbaggering, de laadzone en de toegangssporen) volledig kunnen dekken en levert financiële prognoses op voor een periode van 25 jaar. De geraamde inkomsten en kosten worden gecorrigeerd met een disconteringspercentage van 7,5 %, dat het investeringsrisico weergeeft.

(54)

De onafhankelijke beoordeling is gebaseerd op de inkomsten uit havengelden en -heffingen en de inkomsten uit het gebruik van havengronden en -infrastructuur. De totale investeringskosten worden in aanmerking genomen.

(55)

Op basis van verschillende niveaus van vrachtomzet worden de verwachte netto contante waarde (NPV), het intern rendement (IRR) en de kosten-batenverhouding (BCR) aangegeven voor concessievergoedingen die variëren van […] EUR per m2 tot […] EUR per m2 per jaar. Op basis van de financiële indicatoren is een concessievergoeding van ten minste […] EUR per m2 per jaar bij een gemiddelde vrachtomzet van […] ton per jaar en […] EUR per m2 per jaar bij een gemiddelde vrachtomzet van […] ton per jaar gerechtvaardigd. Indien de gemiddelde vrachtomzet […] ton per jaar zou overschrijden, kan een minimale concessievergoeding worden aangerekend.

(56)

Aangezien de verwachte gemiddelde vrachtomzet […] ton per jaar beloopt, concludeert de onafhankelijke taxateur dat een jaarlijkse concessievergoeding tussen […] EUR en […] EUR per m2 per jaar gerechtvaardigd is.

(57)

Rekening houdend met beide hierboven beschreven methoden stelde de onafhankelijke taxateur de concessievergoeding vast op […] EUR per m2 per jaar.

(58)

Onderstaande tabel bevat de financiële indicatoren van het project, rekening houdend met de berekende concessievergoeding:

Vrachtomzet […] ton, concessievergoeding […] EUR per m2 per jaar, disconteringspercentage 7,5 %, groeipercentage 2,28 %

(59)

Op basis van de beoordeling van de onafhankelijke taxateur kon dus worden bevestigd dat de concessievergoeding berekend zoals hierboven beschreven, d.w.z. […] EUR per m2 per jaar, passend is.

(60)

De inkomstenmethode levert financiële prognoses op voor een periode van 25 jaar. De geraamde inkomsten en kosten worden gecorrigeerd met hetzelfde disconteringspercentage van 7,5 %, dat het investeringsrisico weergeeft.

(61)

De onafhankelijke beoordeling houdt rekening met de inkomsten uit havengelden en -heffingen en de inkomsten uit het gebruik van havengronden en -infrastructuur. De totale investeringskosten worden in aanmerking genomen.

(62)

Op basis van verschillende niveaus van vrachtomzet worden de verwachte netto contante waarde (NPV), het intern rendement (IRR) en de kosten-batenverhouding (BCR) aangegeven voor concessievergoedingen die variëren van […] EUR tot […] EUR per jaar. Op basis van de financiële indicatoren is een jaarlijkse concessievergoeding van meer dan […] EUR per jaar bij een verwachte vrachtomzet van […] ton per jaar en […] EUR per jaar bij een verwachte vrachtomzet van […] ton per jaar gerechtvaardigd. In geval van een hogere vrachtomzet kan een minimale concessievergoeding worden aangerekend.

(63)

Rekening houdend met een afschrijvingsperiode van 30 jaar voor diepwateraanlegplaatsen, stelde de onafhankelijke taxateur de waarde van de concessievergoeding vast op […] EUR per jaar, of 1/30 van de investeringskosten voor de aanlegplaats, baggerwerken niet inbegrepen.

(64)

Onderstaande tabel bevat de financiële resultaten van het project voor een jaarlijkse vrachtomzet van […] ton, rekening houdend met een concessievergoeding van […] EUR per jaar. De totale investeringskosten, met inbegrip van baggerwerken, zijn opgenomen in de berekening.

Vrachtomzet […] ton, concessievergoeding […] EUR per jaar, disconteringspercentage 7,5 %, groeipercentage 2,28 %

(65)

Derhalve bepaalde de taxateur de concessievergoeding op […] EUR per jaar (in plaats van […] EUR per jaar, als oorspronkelijk voorzien).

(66)

De taxatie is gebaseerd op twee methoden, met name de comparatieve methode en de inkomstenmethode.

(67)

Eerst wordt de concessieovereenkomst vergeleken met drie vergelijkbaar geachte overeenkomsten in de haven van Ventspils. Rekening houdend met de specifieke kenmerken en eigenschappen van de infrastructuur waarop deze drie contracten betrekking hadden, paste de deskundige correctiecoëfficiënten toe. De volgende factoren werden in aanmerking genomen: tijdstip en voorwaarden bij ondertekening van de overeenkomst, locatie, beschrijving van de aanlegplaatsen, gehuurd perceel, technische staat van de infrastructuur en toegang tot nutsvoorzieningen.

(68)

De berekende concessievergoeding komt uit op […] EUR per m2 per jaar. De concessievergoeding werd vastgesteld op […] EUR per m2 per jaar.

(69)

De inkomstenmethode, die wordt gebruikt om te beoordelen of de toekomstige inkomsten - uitgedrukt in contante waarde - de totale investeringskosten (met inbegrip van de kosten voor de uitbaggering, de laadzone en de toegangssporen) volledig kunnen dekken, levert financiële prognoses op voor een periode van 25 jaar. De geraamde inkomsten en kosten worden gecorrigeerd met een disconteringspercentage van 7,5 %, dat het investeringsrisico weergeeft.

(70)

De onafhankelijke beoordeling is gebaseerd op de inkomsten uit havengelden en -heffingen en de inkomsten uit het gebruik van havengronden en -infrastructuur. De totale investeringskosten worden in aanmerking genomen, met inbegrip van de overheidsfinanciering.

(71)

Op basis van verschillende niveaus van vrachtomzet worden de verwachte netto contante waarde (NPV), het intern rendement (IRR) en de kosten-batenverhouding (BCR) aangegeven voor concessievergoedingen die variëren van […] EUR per m2 tot […] EUR per m2 per jaar. De onafhankelijke taxateur concludeerde dat op grond van de financiële indicatoren (de netto contante waarde is positief) een concessievergoeding van minstens […] EUR per m2 per jaar bij een verwachte vrachtomzet van […] ton per jaar en […] EUR per m2 per jaar bij een verwachte vrachtomzet van […] ton per jaar gerechtvaardigd is.

(72)

Gelet op het verwachte volume van […] ton per jaar, concludeerde de taxateur dat een concessievergoeding van minstens […] EUR per m2 per jaar gerechtvaardigd is.

(73)

Rekening houdend met de resultaten van beide hierboven beschreven methoden stelde de onafhankelijke taxateur de concessievergoeding vast op […] EUR per m2 per jaar.

(74)

Onderstaande tabel bevat de financiële indicatoren van het project rekening houdend met de berekende concessievergoeding:

Vrachtomzet […] ton, concessievergoeding […] EUR per m2 per jaar, disconteringspercentage 7,5 %, groeipercentage 2,28 %

(75)

Op basis van de beoordeling van de onafhankelijke taxateur kon dus worden bevestigd dat de concessievergoeding berekend zoals hierboven beschreven, d.w.z. […] EUR per m2 per jaar, passend is.

(76)

Op basis van de taxaties van de onafhankelijke taxateur, besloten de Letse autoriteiten de concessievergoedingen als volgt vast te stellen:

(77)

Volgens artikel 107, lid 1, VWEU zijn maatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd, die de mededinging door begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties vervalsen of dreigen te vervalsen, onverenigbaar met de interne markt, voor zover deze steun het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloedt, tenzij anders is bepaald in het VWEU.

(78)

De criteria van artikel 107, lid 1, VWEU zijn cumulatief. Om te bepalen dat de aangemelde maatregel staatssteun is in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU moet derhalve aan alle bovenvermelde voorwaarden zijn voldaan. De financiële steun dient met name:

(79)

Volgens de jurisprudentie (6) van het Hof bestaat er geen voordeel voor de concessiehouder indien een particuliere investeerder in soortgelijke omstandigheden een even hoge concessievergoeding zou hebben gehanteerd.

(80)

Om te beginnen merkt de Commissie op dat de concessievergoedingen in dit geval van tevoren werden vastgesteld door middel van afzonderlijke taxaties van een externe deskundige. De Letse autoriteiten hebben in dit verband bewezen dat de deskundige voldoende bekwaam is en genoeg ervaring heeft.

(81)

Zoals hierboven is uiteengezet, heeft de onafhankelijke taxateur de berekende concessievergoedingen vergeleken met de tarieven van drie vergelijkbaar geachte overeenkomsten in de haven van Ventspils. Rekening houdend met de specifieke eigenschappen en kenmerken van de infrastructuur waarop deze overeenkomsten betrekking hadden, heeft deze deskundige correctiecoëfficiënten toegepast om een passende concessievergoeding vast te stellen.

(82)

De Commissie kan evenwel op basis van de beschikbare informatie niet met zekerheid vaststellen of voor deze referentieovereenkomsten een inschrijving werd georganiseerd, en zij heeft momenteel geen aanwijzingen dat de krachtens deze overeenkomsten betaalde concessievergoedingen als een marktprijs kunnen worden beschouwd.

(83)

In het licht van het bovenstaande meent de Commissie dat de benchmarking-exercitie niet voldoende betrouwbaar is en dus niet kan volstaan om uit te sluiten dat de concessiehouders een voordeel zullen genieten.

(84)

Volgens de tweede methode van de onafhankelijke taxateur zouden de concessievergoedingen en andere inkomsten van de havenautoriteit de terugverdiening van de infrastructuurinvesteringskosten en een bepaald rendement garanderen over 25 jaar. De havenautoriteit besloot de concessievergoeding voor de terminal voor droge bulkgoederen vast te stellen op […] EUR per m2 in plaats van […] EUR per m2 per jaar) en voor aanlegplaats nr. 35 op […] EUR in plaats van […] EUR per jaar), hetgeen aanzienlijk boven de door de deskundige aanbevolen waarde is. Derhalve is het daadwerkelijke, door de havenautoriteiten verwachte rendement beduidend hoger dan de door de deskundige berekende waarde.

(85)

Derhalve concludeert de Commissie dat de havenautoriteit de volledige investeringskosten van de infrastructuur, met inbegrip van baggerwerken en toegangssporen, door middel van de concessievergoeding en de andere inkomsten kan terugverdienen en een opbrengst kan realiseren die overeenkomt met de opbrengst die een particuliere investeerder verlangt.

(86)

Daarenboven merkt de Commissie op dat er in dit geval geen aanwijzingen zijn dat de havenautoriteit de concessievergoedingen zou hebben vastgesteld op een niveau dat zij geen maximale inkomsten zou genereren.

(87)

Aangezien bovendien een herzieningsclausule is opgenomen, kan de concessievergoeding periodiek worden herzien.

(88)

Rekening houdend met het bovenstaande meent de Commissie dat in dit geval kan worden geconcludeerd dat de op bovenstaande wijze vastgestelde concessievergoeding geen onrechtmatige voordelen verleent aan de concessiehouders van de gebruikersspecifieke infrastructuur.

(89)

Dit besluit loopt niet vooruit op een eventuele verdere beoordeling door de Commissie wat betreft de naleving van de EU-regels inzake overheidsopdrachten of andere algemene beginselen van de VWEU.

(90)

De Commissie is van mening dat de overheidsfinanciering van gebruikersspecifieke infrastructuur in de haven van Ventspils geen economisch voordeel met zich brengt voor de concessiehouders en dat de maatregel er derhalve niet toe leidt dat de gekozen dienstverleners een gunstigere concurrentiepositie verwerven dan hun concurrenten.

(91)

Volgens vaste rechtspraak kan een maatregel slechts als staatssteun worden aangemerkt indien aan alle voorwaarden van artikel 107, lid 1, VWEU is voldaan. (7) Aangezien de door de Letse autoriteiten voorgenomen maatregel geen economisch voordeel met zich brengt voor de toekomstige concessiehouders, voldoet hij niet aan alle cumulatieve voorwaarden om als staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU te worden beschouwd.

(92)

Gelet op het bovenstaande concludeert de Commissie dat de overheidsfinanciering voor de aanleg van gebruikersspecifieke infrastructuur in de haven van Ventspils geen steun inhoudt op het niveau van de concessiehouders.

(93)

Dit besluit heeft alleen betrekking op de staatssteunaspecten en laat de toepassing van andere VWEU-bepalingen, in het bijzonder betreffende dienstverleningsconcessies, onverlet.