–

għal VYSOČINA WIND a.s., minn M. Flora, advokát,

–

għall-Gvern Ċek, minn M. Smolek, J. Vláčil u L. Dvořáková, bħala aġenti,

–

għall-Gvern Ġermaniż, minn J. Möller u S. Heimerl, bħala aġenti,

–

għall-Parlament Ewropew, minn C. Ionescu Dima, O. Hrstková Šolcová u W. D. Kuzmienko, bħala aġenti,

–

għall-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, minn A. Maceroni u M. Moore, bħala aġenti,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn L. Haasbeek u P. Ondrůšek, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal‑Artikolu 13 tad-Direttiva 2012/19/UE tal-Parlament Ewropew u tal‑Kunsill tal‑4 ta’ Lulju 2012 dwar skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) (ĠU 2012, L 197, p. 38).

2

Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ kawża bejn impriża li topera impjant tal‑enerġija solari, VYSOČINA WIND a.s., u ċ-Česká republika – Ministerstvo životního prostředí (il-Ministeru għall-Ambjent, ir‑Repubblika Ċeka) dwar talba għal kumpens imressqa minn din il‑kumpannija għad-dannu li hija ġarrbet minħabba t‑traspożizzjoni allegatament mhux korretta tad-Direttiva 2012/19.

3

Id-Direttiva 2002/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑27 ta’ Jannar 2003 dwar skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE) (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 15, Vol. 7, p. 359), kienet tipprovdi, fl-Artikolu 7(3) tagħha li, bil-għan li jiġu kkalkolati l-miri ta’ rkupru tal-iskart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku (WEEE), l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-produtturi, jew it‑terzi li jaġixxu f’isem il-produtturi, iżommu rekords dwar il-massa tal-WEEE, il-komponenti, il-materjal jew is-sustanzi tiegħu meta dan jidħol (“input”) fil‑faċilità ta’ trattament u meta dan joħroġ minnha (“output”) u/jew meta dan jidħol (“input”) fil-faċilità ta’ rkupru jew ta’ riċiklaġġ.

4

L-Artikolu 9 ta’ din id-direttiva, bit-titolu “Finanzjament rigward WEEE minn utenti oħra għajr djar privati”, kien jipprovdi:

“L-Istati Membri għandhom jiżguraw li, sat‑13 ta’ Awwissu 2005, il‑finanzjament ta’ l-ispejjeż għall-ġbir, it-trattament, l-irkupru u r‑rimi/qerda b’mod ambjentali sod ta’ WEEE minn utenti oħra għajr djar privati minn prodotti li jinħarġu fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 irid jiġi pprovdut minn produtturi.

Għal WEEE minn prodotti li jinħarġu fis-suq qabel it‑13 ta’ Awwissu 2005 (skart storiku), il-finanzjament ta’ l-ispejjeż tat-tmexxija għandhom jiġu pprovduti minn produtturi. L-Istati Membri jistgħu, bħala alternattiva, jipprovdu li utenti oħra għajr djar privati jsiru wkoll, parzjalment jew totalment, responsabbli għal dan il‑finanzjament.

Produtturi u utenti oħra għajr djar privati jistgħu, mingħajr preġudizzju għal din id-Direttiva, jikkonkludu ftehim li jistipula metodi oħra ta’ finanzjament.”

5

L-Artikolu 13 tad-Direttiva 2002/96, kif emendata bid‑Direttiva 2008/34/KE tal‑Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑11 ta’ Marzu 2008 (ĠU 2008, L 81, p. 65), kien jipprevedi:

“Kwalunkwe emenda li tkun meħtieġa sabiex tadatta l-Artikolu 7(3), l‑Anness IB (b’mod partikolari bil-għan li potenzjalment iżżid id-dwal fid-djar, bozoz tal‑filament u prodotti fotovoltajċi, per eżempju, panels solari), l-Anness II, (b’mod partikolari billi tikkunsidra l-iżviluppi ġodda tekniċi għat-trattament tal‑WEEE), u l-Annessi III u IV għall‑progress xjentifiku u tekniku għandha tiġi adottata. Dawk il-miżuri, imfassla sabiex jemendaw elementi mhux essenzjali ta’ din id-Direttiva, għandhom ikunu adottati skond il-proċedura regolatorja bi skrutinju msemmija fl-Artikolu 14(3).

Qabel ma jiġu emendati l-Annessi, il-Kummissjoni għandha tikkonsulta inter alia, il-produtturi ta’ tagħmir elettriku u elettroniku, riċiklaturi, operaturi tat-trattament, organizzazzjonijiet ambjentali u għaqdiet ta’ l‑impjegati u tal-konsumaturi.”

6

Il-premessa 3 tad-Direttiva 2003/108/KE tal-Parlament Ewropew u tal‑Kunsill tat‑8 ta’ Diċembru 2003 li temenda d-Direttiva 2002/96 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 15, Vol. 7, p. 692), tipprovdi:

“Skond id-Dikjarazzjoni Konġunta, il-Kummissjoni eżaminat l‑implikazzjonijiet finanzjarji għal produtturi li jirriżultaw mill-kliem attwali ta’ l-Artikolu 9 tad‑Direttiva [2002/96], u sabet li l-obbligu ta’ teħid lura għal STEE imqiegħed fis-suq fl-imgħoddi joħloq responsabbilt[à] retroattiva li dwarha ma kienet saret ebda disposizzjoni u li aktarx ser tesponi ċerti produtturi għal riskji ekonomiċi serji”.

7

Id-Direttiva 2003/108 issostitwixxiet l-Artikolu 9 tad-Direttiva 2002/96 permezz tat-test sussegwenti:

“1.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw illi, sat‑13 ta’ Awwissu 2005, il‑finanzjament ta’ l-ispejjeż dwar ġbir, trattament, irkuprar u r-rimi skond ħtiġijiet ambjentali ta’ STEE minn utenti għajr djar privati ta’ prodotti mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 għandu jsir mill‑produtturi..

L-Istati Membri għandhom jiżguraw illi, sat‑13 ta’ Awwissu 2005, dwar STEE minn prodotti mqiegħda fis-suq qabel it‑13 ta’ Awwissu 2005 (skart storiku), il‑finanzjament għall-ispejjeż ta’ amministrazzjoni ikun kif preskritt fit-tielet u r‑raba’ subparagrafi.

Dwar skart storiku mibdul bi prodotti ġodda ekwivalenti jew bi prodotti ġodda bl‑istess funzjoni, il-finanzjament ta’ l-ispejjeż għandu jkun ir‑responsabbilt[à] tal‑produtturi ta’ dawk il-prodotti meta jfornuhom. L‑Istati Membri jistgħu, alternattivament, jiddisponu li utenti għajr djar privati ikunu wkoll responsabbli, parzjalment jew totalment, għal dan il‑finanzjament..

Dwar skart storiku ieħor, il-finanzjament ta’ l-ispejjeż għanu jkun ir‑responsabbilt_ ta’ l-utenti għajr djar privati.

2.   Produtturi u utenti għajr djar privati jistgħu, bla ħsara għal din id‑Direttiva, jikkonkludu ftehimiet li jistipulaw metodi oħra ta’ finanzjament”.

8

Id-Direttiva 2008/98/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad‑19 ta’ Novembru 2008 dwar l-iskart u li tħassar ċerti Direttivi (ĠU 2008, L 312, p. 3) tiddefinixxi, fl-Artikolu 3(1) tagħha, il-kunċett ta’ “skart” bħala “kwalunkwe sustanza jew oġġett li d-detentur jarmi jew bi ħsiebu jew huwa meħtieġ li jarmi”.

9

L-Artikolu 14 ta’ din id-direttiva jipprovdi:

“1.   Skond il-prinċipju ta’ min iniġġes iħallas, l-ispejjeż ta’ l‑immaniġġar ta’ l‑iskart għandhom jinġarru mill-produttur oriġinali ta’ l-iskart jew mid-detentur attwali jew ta’ qabel ta’ l-iskart.

2.   L-Istati Membri jistgħu jiddeċiedu li l-ispiża ta’ l-immaniġġar ta’ l-iskart għandha tinġarr parzjalment jew b’mod sħiħ mill-produttur tal‑prodott li minnu jkun ġie l-iskart u li d-distributuri ta’ tali prodott jistgħu jikkondividu dawn l‑ispejjeż.”

10

Id-Direttiva 2012/19 ħassret id-Direttiva 2002/96.

11

Il-premessi 9, 12 u 23 tad-Direttiva 2012/19 huma fformulati kif ġej:

[…]

[…]

12

L-Artikolu 1 ta’ din id-direttiva jippreċiża li din “tistabbilixxi miżuri għall‑protezzjoni tal-ambjent u s-saħħa tal-bniedem permezz tal‑prevenzjoni jew it-tnaqqis tal-impatti negattivi tal-ġenerazzjoni u l‑ġestjoni tal-iskart minn [WEEE] u bit-tnaqqis tal-impatti ġenerali mill‑użu ta’ riżorsi u t-titjib tal‑effiċjenza f’dan it-tip ta’ użu skont l‑Artikoli 1 u 4 tad-Direttiva [2008/98], u b’hekk jingħata kontribut għall-iżvilupp sostenibbli”.

13

L-Artikolu 2(1) tad-Direttiva 2012/19 jipprevedi:

“Din id-Direttiva għandha tapplika għal [EEE] kif ġej.

14

L-Artikolu 3(1)(a) ta’ din id-direttiva jiddefinixxi t-“tagħmir elettriku u elettroniku” jew “EEE” bħala “tagħmir li huwa dipendenti fuq kurrenti tal‑elettriku jew kampijiet elettromanjetiċi biex jaħdem b’mod adatt u tagħmir għall-ġenerazzjoni, it-trasferiment u l-kejl ta’ kurrenti u kampijiet ta’ dan it-tip u ddisinjat għall-użu ma’ vultaġġ massimu li ma jaqbiżx l‑1 000 volt għal kurrent alternanti u 1500 volt għal kurrent dirett”.

15

Barra minn hekk, skont l-Artikolu 3(1)(e) tal-istess direttiva, “skart ta’ tagħmir elettriku u elettroniku” jew “WEEE” huwa “tagħmir elettriku jew elettroniku li huwa skart fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad‑Direttiva [2008/98], inklużi l-komponenti kollha, is-submontaturi u l-oġġetti tal-konsum li huma parti mill-prodott fil-waqt li jintrema”.

16

Skont l-Artikolu 4 tal-imsemmija direttiva:

“L-Istati Membri għandhom, mingħajr preġudizzju għar-rekwiżiti tal‑leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar il-funzjonament korrett tas-suq intern u dwar id-disinn tal-prodott, […] jinkoraġġixxu kooperazzjoni bejn il‑produtturi u dawk li jirriċiklaw u miżuri li jippromwovu d-disinn u l‑produzzjoni ta’ EEE, notevolment fid-dawl li jiffaċilitaw l-użu mill‑ġdid, iż-żarmar u l-irkupru tal-WEEE, il-komponenti u l‑materjali tagħhom. […]”

17

L-Artikolu 12 tad-Direttiva 2012/19, bit-titolu “Finanzjament tal-WEEE minn djar privati” jipprovdi, fil-paragrafu 4 tiegħu, li l-WEEE minn prodotti mqiegħda fis‑suq qabel it‑13 ta’ Awwissu 2005 jew f’dik id‑data għandu jitqies bħala “skart storiku”.

18

L-Artikolu 13 ta’ din id-direttiva, bit-titolu “Finanzjament tal-WEEE minn utenti għajr djar privati”, huwa fformulat kif ġej:

“1.   L-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-finanzjament tal-ispejjeż għall-ġbir, it-trattament, l-irkupru u r-rimi li ma jagħmilx ħsara lill‑ambjent tal-WEEE minn utenti għajr djar privati li jirriżultaw minn prodotti mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 jkun ipprovdut mill-produtturi.

Għal skart storiku li qed jinbidel bi prodotti ġodda ekwivalenti jew bi prodotti ġodda bl-istess funzjoni, il-finanzjament tal-ispejjeż għandu jkun ipprovdut mill‑produtturi ta’ dawk il-prodotti meta jfornuhom. L‑Istati Membri jistgħu, alternattivament, jistipulaw li utenti għajr djar privati jsiru wkoll responsabbli, parzjalment jew totalment, għal dan il‑finanzjament.

Għal skart storiku ieħor, il-finanzjament tal-ispejjeż għandu jkun ipprovdut mill‑utenti għajr djar privati.

2.   Produtturi u utenti għajr djar privati jistgħu, mingħajr preġudizzju għal din id-Direttiva, jikkonkludu ftehimiet li jistipulaw metodi oħra ta’ finanzjament.”

19

L-Artikolu 24(1) tal-imsemmija direttiva jippreċiża dan li ġej:

“L-Istati Membri għandhom idaħħlu fis-seħħ il-liġijiet, ir-regolamenti jew id‑dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa biex jikkonformaw ma’ din id‑Direttiva sal‑14 ta’ Frar 2014. Dawn għandhom jikkomunikaw minnufih it-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet lill‑Kummissjoni.”

20

L-Anness I tad-Direttiva 2012/19, bit-titolu “Kategoriji ta’ EEE koperti minn din id-Direttiva matul il-perjodu tranżizzjonali kif previst fl-Artikolu 2(1)(a)”, isemmi l-pannelli fotovoltajċi. Dawn huma msemmija wkoll fl-Anness II ta’ din id‑direttiva, li jinkludi lista indikattiva tal-EEE li jaqa’ fil-kategoriji elenkati fl‑imsemmi Anness I, kif ukoll fl-Anness IV tal-imsemmija direttiva, li jistabbilixxi l-lista mhux eżawrjenti ta’ EEE li jaqa’ fil-kategoriji elenkati fl‑Anness III tal-istess direttiva.

21

Ir-Repubblika Ċeka implimentat l-obbligi tagħha taħt id‑Direttiva 2002/96, b’mod partikolari, permezz tal-adozzjoni taż‑zákon č. 185/2001 Sb., o odpadech a o změně některých dalších zákonů (il‑Liġi Nru 185/2001 dwar l-Iskart u li Temenda Ċerti Liġijiet Oħra, iktar ’il quddiem il-“Liġi dwar l-Iskart”).

22

Fit‑30 ta’ Mejju 2012, ġie inkluż f’din il-liġi artikolu ġdid, l‑Artikolu 37p, li jistabbilixxi mekkaniżmu għall-finanzjament tal‑ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi. Skont dan l-artikolu, l-operatur ta’ impjant solari għandu l-obbligu li jiffinanzja, permezz ta’ kontribuzzjonijiet għar‑riċiklaġġ, l-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2013. Għal dan il-għan, ġie previst l‑obbligu għal dan l-operatur li jikkonkludi kuntratt, sa mhux iktar tard mit‑30 ta’ Ġunju 2013, li jiggarantixxi sistema kollettiva ta’ finanzjament, u dan sabiex l-imsemmi finanzjament jiġi żgurat sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2019. Fir-rigward tal-pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara l‑1 ta’ Jannar 2013, dan l-obbligu jaqa’ fuq il-produttur tagħhom.

23

VYSOČINA WIND topera impjant tal-enerġija solari, li beda jopera fl‑2009 u li huwa mgħammar b’pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 iżda qabel l‑1 ta’ Jannar 2013.

24

Konformement mal-obbligu previst fl-Artikolu 37p tal-Liġi dwar l-Iskart, din il‑kumpannija pparteċipat fil-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi u ħallset, f’dan ir-rigward, kontribuzzjonijiet ta’ ammont totali ta’ 1613 773.24 koruna Ċeka (CZK) (madwar EUR 59500) matul is-snin 2015 u 2016.

25

Peress li VYSOČINA WIND qieset li dan l-obbligu kien jirriżulta direttament minn traspożizzjoni mhux korretta tad-Direttiva 2012/19 mir-Repubblika Ċeka, u li l-ħlas ta’ dawn il-kontribuzzjonijiet kien jikkostitwixxi dannu, hija ppreżentat, quddiem l-Obvodní soud pro Prahu 10 (il-Qorti tad-Distrett Amministrattiv ta’ Praga 10, ir-Repubblika Ċeka), rikors għad-danni kontra dan l-Istat Membru. B’mod partikolari, hija qieset li l-Artikolu 37p tal-Liġi dwar l-Iskart imur kontra l‑Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 li jimponi fuq il-produttur tal-EEE, u mhux fuq l-utent tiegħu, il-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005.

26

Permezz ta’ sentenza tas‑6 ta’ April 2018, dik il-qorti laqgħet dak ir-rikors fl-intier tiegħu. Ir-Repubblika Ċeka appellat minn dik is-sentenza quddiem il-Městský soud v Praze (il-Qorti Muniċipali ta’ Praga , ir-Repubblika Ċeka), li ċaħdet dak l‑appell bħala infondat permezz ta’ sentenza tal‑14 ta’ Novembru 2018. Skont dik il-qorti, mill-kliem tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 jirriżulta b’mod ċar li l-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 għandu jiġi żgurat mill‑produtturi, b’mod li l-Artikolu 37p tal-Liġi dwar l-Iskart, billi jkompli jimponi dan l-obbligu fuq l-utenti, ma huwiex konformi ma’ din id-direttiva.

27

Ir-Repubblika Ċeka għalhekk ippreżentat appell ta’ kassazzjoni quddiem in‑Nejvyšší soud (il-Qorti Suprema, ir-Repubblika Ċeka) fejn sostniet, l-ewwel, li tali interpretazzjoni tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 twassal sabiex tagħti lil din id-dispożizzjoni natura retroattiva illegali. It-tieni, ċertu numru ta’ produtturi li qiegħdu fis-suq pannelli fotovoltajċi bejn is-sena 2005 u s-sena 2013 ma humiex iktar f’attività, fatt li jipprekludi li jiġi żgurat il-finanzjament tal‑ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart mill-imsemmija pannelli. It-tielet, ir-Repubblika Ċeka hija tal-opinjoni li l-assenza ta’ osservazzjonijiet min-naħa tal-Kummissjoni fil-kuntest tal-proċedura EU Pilot dwar it-traspożizzjoni, fid-dritt nazzjonali, tad-Direttiva 2012/19 kif ukoll l-assenza ta’ proċedura għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu mibdija minn dik l-istituzzjoni fil-konfront tagħha jikkonfermaw li dan l-Istat Membru ttraspona korrettament id-Direttiva 2012/19, hekk kif ikkonfermat il-Kummissjoni matul laqgħa bilaterali li nżammet fl‑1 ta’ Ottubru 2018.

28

F’dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju tistaqsi dwar l-interpretazzjoni tal‑Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 sa fejn, għalkemm huwa paċifiku li din id-dispożizzjoni teżiġi li l-Istati Membri jimponu li l-produtturi jiffinanzjaw l‑ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi sa fejn dawn ikunu pannelli mqiegħda fis-suq wara l-iskadenza tat-terminu għat‑traspożizzjoni ta’ din id-direttiva, fl‑14 ta’ Frar 2014, u li, għall-“iskart storiku”, minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq qabel it‑13 ta’ Awwissu 2005, l-Istati Membri jistgħu jimponu dan l-obbligu fuq l-utenti, tqum il-kwistjoni, għall-kuntrarju, tal-applikazzjoni ta’ dan l-obbligu ta’ finanzjament fil-każ ta’ skart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq bejn it‑13 ta’ Awwissu 2005 u l‑14 ta’ Frar 2014.

29

Skont il-qorti tar-rinviju, għandu, qabel kollox, jiġi ddeterminat il-mument li fih iqum l-obbligu ta’ finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi. F’dan ir-rigward, hija taqbel mal-pożizzjoni tar‑rikorrenti fil-kawża prinċipali li tgħid li dan l-obbligu huwa meqjus li jqum biss meta jiġi ġġenerat l-iskart u mhux, hekk kif tallega r-Repubblika Ċeka, meta jitqiegħdu fis-suq l-imsemmija pannelli. Konsegwentement, jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ratione materiae tad-Direttiva 2012/19 il-pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq qabel l-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni ta’ din id‑direttiva, jiġifieri l‑14 ta’ Frar 2014, u li jipproduċu skart wara din id-data, b’tali mod li l-obbligu hekk impost mill-Artikolu 13(1) tal-imsemmija direttiva bl‑ebda mod ma huwa retroattiv.

30

Sussegwentement, il-qorti tar-rinviju għandha dubji dwar il-fatt li d‑Direttiva 2012/19 ġiet trasposta korrettament fl-ordinament ġuridiku Ċek peress li, l-ewwel, il-Kummissjoni stess ikkonstatat, waqt l-adozzjoni tad‑Direttiva 2003/108 li temenda d-Direttiva 2002/96, li l-obbligu ta’ finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn prodotti mqiegħda fis-suq qabel l-iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni ta’ din l-aħħar direttiva kien joħloq responsabbiltà retroattiva li tista’ tesponi lill-produtturi għal riskji ekonomiċi serji, fejn tali konstatazzjoni tista’ tiġi applikata b’mod simili għall-pannelli fotovoltajċi inklużi reċentement fil-kamp ta’ applikazzjoni tal‑leġiżlazzjoni tal-Unjoni permezz tad-Direttiva 2012/19. It-tieni, jiġu ppreġudikati l-aspettattivi leġittimi tal-produtturi tal-pannelli fotovoltajċi li ma setgħux jippreżupponu li tali obbligu ta’ finanzjament kien ser jiġi impost fuqhom għal skart minn pannelli diġà mqiegħda fis-suq fil-passat u li, għalhekk, ma kinux iffatturaw l-ispejjeż għal tali finanzjament fil-prezz tal-prodotti tagħhom. It-tielet, jidher illi hemm differenza fit-trattament bejn l-utenti li diġà kienu qegħdin jissodisfaw l-obbligu ta’ finanzjament previst mid-dritt nazzjonali qabel l‑iskadenza tat-terminu għat-traspożizzjoni tad-Direttiva 2012/19 u dawk li ma kinux qegħdin jissodisfawh. Ir-raba’, il-qorti tar-rinviju tirrileva li r-Repubblika Federali tal-Ġermanja, ir-Repubblika Ellenika u r-Repubblika tal-Awstrija lanqas ma ttrasponew l-imsemmija direttiva billi żammew l-obbligu għall-produtturi li jiffinanzjaw l-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn prodotti mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005.

31

Fl-aħħar nett, hija tistaqsi jekk il-leġiżlazzjoni nazzjonali tikkontradixxix id-dritt tal‑Unjoni inkwantu, wara l-adozzjoni tad-Direttiva 2012/19, il-kuntratti, li l‑operaturi tal-impjanti tal-enerġija solari kienu meħtieġa jikkonkludu sabiex jiżguraw il-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi u li kienu jipprevedu l-ħlas bin-nifs tal-kontribuzzjonijiet relatati, inżammu minkejja li dan il-finanzjament jaqa’ fuq il-produttur skont l‑imsemmija direttiva.

32

Huwa f’dawn iċ-ċirkustanzi li n-Nejvyšší soud (il-Qorti Suprema) iddeċidiet li tissospendi l-proċeduri quddiemha u li tagħmel id-domandi preliminari sussegwenti lill-Qorti tal-Ġustizzja:

33

B’mod konformi mal-Artikolu 61(1) tar-Regoli tal-Proċedura tagħha, il-Qorti tal‑Ġustizzja stiednet lill-partijiet fil-kawża prinċipali u lill-persuni kkonċernati l‑oħra msemmija fl-Artikolu 23 tal-Istatut tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea sabiex iwieġbu bil-miktub għal ċerti mistoqsijiet li jirrigwardaw, b’mod partikolari, il-validità tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19.

34

Permezz tal-ewwel domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li timponi l-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2013 fuq l-utenti ta’ dawn il-pannelli u mhux fuq il‑produtturi tagħhom.

35

Preliminarjament, għandu jiġi kkonstatat li, għalkemm din id-domanda tirrigwarda, formalment, biss l-interpretazzjoni tal-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19, mill-motivi tat-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li l-qorti tar-rinviju qiegħda tistaqsi wkoll dwar il-validità ta’ din id-dispożizzjoni fid-dawl tal-effett retroattiv eventwali tagħha. Essenzjalment, dik il-qorti tenfasizza li tali effett jista’ jirriżulta mill-fatt li, skont l-imsemmija dispożizzjoni, il-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi għandu jiġi sostnut mill-produtturi meta dan l-iskart jirriżulta minn prodotti mqiegħda fis‑suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005, data li fiha t-terminu għat-traspożizzjoni stabbilit minn din id-direttiva ma kienx għadu skada. Għalhekk, l-istess dispożizzjoni tista’ toħloq responsabbiltà retroattiva li tista’ tesponi lill-produtturi għal riskji ekonomiċi serji.

36

Issa, għalkemm, fil-kuntest tat-tqassim tal-funzjonijiet bejn il-qrati nazzjonali u l‑Qorti tal-Ġustizzja għall-applikazzjoni tal-Artikolu 267 TFUE, huma l-qrati nazzjonali li għandhom jiddeċiedu dwar ir-rilevanza tad-domandi magħmula, madankollu jibqa’ rriżervat għall-Qorti tal-Ġustizzja li tislet mill-elementi kollha pprovduti mill-qorti nazzjonali dawk l-elementi tad-dritt tal-Unjoni li jeħtieġu, fid‑dawl tas-suġġett tat-tilwima, interpretazzjoni jew evalwazzjoni ta’ validità (sentenza tas‑17 ta’ Settembru 2020, Compagnie des pêches de Saint‑Malo, C‑212/19, EU:C:2020:726, punt 27 u l-ġurisprudenza ċċitata).

37

Konsegwentement, sabiex tingħata risposta kompleta lill-qorti tar-rinviju, għandha tiġi eżaminata wkoll il-validità tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 fid-dawl tal-prinċipju ta’ ċertezza legali sa fejn l-imsemmija dispożizzjoni teżiġi li l‑finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi jiġi żgurat mill-produtturi għall-iskart minn dawn il-pannelli mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005, jiġifieri f’data qabel id-dħul fis‑seħħ ta’ din id-direttiva.

38

Għaldaqstant, hemm lok, l-ewwel, li jiġi interpretat l-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19 hekk kif mitlub mill-qorti tar-rinviju. Fl-ipoteżi li din id‑dispożizzjoni jkollha tiġi interpretata fis-sens li tipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li timponi l-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 fuq l‑utenti tagħhom u mhux fuq il-produtturi, ikun neċessarju, sussegwentement, li tiġi eżaminata l-validità tal-imsemmija dispożizzjoni.

39

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar, l-ewwel, li, skont ġurisprudenza stabbilita, interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni ma jistax ikollha r-riżultat li ċċaħħad lill-formulazzjoni ċara u preċiża ta’ din id-dispożizzjoni minn kull effett utli (sentenza tas‑6 ta’ Settembru 2012, Czop u Punakova, C‑147/11 u C‑148/11, EU:C:2012:538, punt 32 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). Għalhekk, meta s-sens ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni jirriżulta mingħajr ambigwità mill‑formulazzjoni stess tagħha, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tistax titbiegħed minn din l-interpretazzjoni.

40

Issa, skont l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19, l-Istati Membri għandhom jiżguraw li l-finanzjament tal-ispejjeż għall-ġbir, għat-trattament, għall-irkupru u għar-rimi li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent tal-WEEE minn utenti għajr djar privati li jirriżulta minn prodotti mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 jiġi żgurat mill-produtturi.

41

Skont id-definizzjoni stabbilita fl-Artikolu 3(1)(e) ta’ din id-direttiva, il-kunċett ta’ “WEEE” jkopri t-tagħmir elettriku u elettroniku li jikkostitwixxi skart, fis-sens tal-Artikolu 3(1) tad-Direttiva 2008/98, inklużi l-komponenti kollha, is‑submontaturi u l-oġġetti tal-konsum li jifformaw parti integrali mill-prodott fil‑mument tar-rimi.

42

B’mod partikolari, skont l-Artikolu 2(1)(a) tagħha, id-Direttiva 2012/19 għandha tapplika, mill-perijodu tranżitorju ta’ bejn it‑13 ta’ Awwissu 2012 u l‑14 ta’ Awwissu 2018, għall-EEE li jaqa’ fil-kategoriji elenkati fl-Anness I tagħha, li jinkludu espliċitament il-pannelli fotovoltajċi, imsemmija wkoll fl-Anness II ta’ din id-direttiva li jispeċifika dawn il-kategoriji ta’ EEE kif ukoll fil-premessi 9 u 23 tagħha li jenfasizzaw, b’mod partikolari, li l-prodotti li għandhom ċiklu ta’ ħajja twil, bħall-pannelli fotovoltajċi, issa huma koperti mill-imsemmija direttiva.

43

B’dan il-mod, hekk kif irrilevat, essenzjalment, l-Avukata Ġenerali fil-punt 29 tal‑konklużjonijiet tagħha, il-leġiżlatur tal-Unjoni wera l-intenzjoni tiegħu, mingħajr ebda ambigwità possibbli, li l-pannelli fotovoltajċi jitqiesu li huma EEE, fis-sens tal-Artikolu 3(1)(a) tad-Direttiva 2012/19, u li dawn jaqgħu, għaldaqstant, fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva.

44

Għaldaqstant, għandu jiġi kkonstatat li l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 jeżiġi li l-Istati Membri jadottaw id-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolamentari u amministrattivi neċessarji sabiex ir-responsabbiltà għall-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi taqa’ fuq il‑produtturi tagħhom u mhux fuq l-utenti meta dawn il-pannelli jkunu tqiegħdu fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005.

45

Għaldaqstant, bla ħsara għall-eżami tal-validità msemmi fil-punt 38 ta’ din is‑sentenza, l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li timponi l-finanzjament tal‑ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005 fuq l-utenti ta’ dawn il-pannelli u mhux fuq il-produtturi tagħhom.

46

Fid-dawl ta’ din l-interpretazzjoni, huwa neċessarju, fit-tieni lok, hekk kif imsemmi fil-punti 37 u 38 ta’ din is-sentenza, li tiġi evalwata wkoll il-validità ta’ din id-dispożizzjoni.

47

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-prinċipju ta’ ċertezza legali, li jifforma parti mill-prinċipji ġenerali tad-dritt tal-Unjoni, jeżiġi li d-dispożizzjonijiet legali jkunu ċari, preċiżi u prevedibbli fl-effetti tagħhom, b’mod partikolari meta dawn ikun jista’ jkollhom konsegwenzi sfavorevoli fuq l-individwi u l-impriżi, sabiex il‑partijiet fil-kawża jkunu jistgħu jkunu jafu mingħajr ambigwità d-drittijiet u l‑obbligi tagħhom u jaġixxu konsegwentement (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑28 ta’ Marzu 2017, Rosneft, C‑72/15, EU:C:2017:236, punt 161, u tat‑30 ta’ April 2019, L‑Italja vs Il‑Kunsill (Kwota ta’ qabdiet ta’ pixxispad tal-Mediterran), C‑611/17, EU:C:2019:332, punt 111 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). Barra minn hekk, skont ġurisprudenza stabbilita, minkejja li l-prinċipju ta’ ċertezza legali jipprekludi li dispożizzjoni legali ġdida tkun tapplika retroattivament, jiġifieri għal sitwazzjoni stabbilita qabel id-dħul fis-seħħ tagħha, l-istess prinċipju jeżiġi li kull sitwazzjoni ta’ fatt għandha normalment, u bla ħsara għal indikazzjoni espressa kuntrarja, tiġi evalwata fid-dawl tad-dispożizzjonijiet legali kontemporanji għaliha (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑3 ta’ Settembru 2015, A2A, C‑89/14, EU:C:2015:537, punt 37, kif ukoll tas‑26 ta’ Marzu 2020, Hungeod et, C‑496/18 u C‑497/18, EU:C:2020:240, punt 94 kif ukoll il‑ġurisprudenza ċċitata).

48

Barra minn hekk, dispożizzjoni legali ġdida tapplika immedjatament għall-effetti futuri ta’ sitwazzjoni li tkun qamet taħt il-liġi preċedenti kif ukoll għas‑sitwazzjonijiet ġuridiċi l-ġodda (sentenzi tal‑15 ta’ Jannar 2019, E.B., C‑258/17, EU:C:2019:17, punt 50, u tal‑14 ta’ Mejju 2020, Azienda Municipale Ambiente, C‑15/19, EU:C:2020:371, punt 57 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). Bla ħsara għall-prinċipju ta’ nuqqas ta’ retroattività tal-atti ġuridiċi, is-sitwazzjoni tista’ tkun madankollu differenti jekk id-dispożizzjoni l-ġdida tkun akkumpanjata b’dispożizzjonijiet speċifiċi li jiddeterminaw speċifikament il-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni ratione temporis tagħha (sentenzi tas‑16 ta’ Diċembru 2010, Stichting Natuur en Milieu et, C‑266/09, EU:C:2010:779, punt 32; tas‑26 ta’ Marzu 2015, Il‑Kummissjoni vs Moravia Gas Storage, C‑596/13 P, EU:C:2015:203, punt 32; u tal‑15 ta’ Jannar 2019, E.B., C‑258/17, EU:C:2019:17, punt 50).

49

Is-sitwazzjoni tista’ wkoll eċċezzjonalment tkun differenti, hekk kif l-Avukata Ġenerali rrilevat, essenzjalment, fil-punt 63 tal-konklużjonijiet tagħha, meta għan ta’ interess ġenerali jkun jeħtieġ dan u meta l-aspettattivi leġittimi tal-persuni kkonċernati jkunu debitament osservati (sentenzi tas‑26 ta’ April 2005, Goed Wonen, C‑376/02, EU:C:2005:251, punt 33, u tad‑19 ta’ Marzu 2009, Mitsui & Co. Deutschland, C‑256/07, EU:C:2009:167, punt 32).

50

F’dan il-każ, mill-Artikolu 2(1)(a) tad-Direttiva 2012/19 jirriżulta li din id‑direttiva tapplika għat-tagħmir imsemmi fl-Anness I tagħha, fosthom il-pannelli fotovoltajċi, mit‑13 ta’ Awwissu 2012, data li barra minn hekk tikkoinċidi ma’ dik tad-dħul fis-seħħ tagħha, jiġifieri, konformement mal-Artikolu 26 tal-imsemmija direttiva, l-għoxrin jum wara l-pubblikazzjoni tagħha f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal‑Unjoni Ewropea li seħħet fl‑24 ta’ Lulju 2012. Għall-kuntrarju, skont l‑Artikolu 24(1) tal-istess direttiva, l-Istati Membri għandhom jikkonformaw ruħhom mad-dispożizzjonijiet tagħha sa mhux iktar tard mill‑14 ta’ Frar 2014.

51

Għaldaqstant, id-dispożizzjoni legali stabbilita fl-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19 tapplika, ratione temporis, biss sa fejn l-operazzjonijiet għall-ġbir, għat-trattament, għall-irkupru u għar-rimi li ma jagħmilx ħsara lill‑ambjent tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi li huma elenkati fih jitwettqu mit‑13 ta’ Awwissu 2012. Fil-fatt, fil-każ li tali operazzjonijiet ikunu twettqu qabel din id-data, il-pannelli inkwistjoni ma jkunux għadhom jeżistu iktar fl‑imsemmija data u l-ispejjeż relatati ma’ dawn l-operazzjonijiet ikunu diġà ġġarrbu fid-data tad-dħul fis-seħħ tad-Direttiva 2012/19, b’mod li l-Artikolu 13(1) tagħha ma jistax japplika għall-imsemmija operazzjonijiet.

52

Fid-dawl tal-ġurisprudenza ċċitata fil-punti 47 u 48 ta’ din is-sentenza, għandu għalhekk jiġi ddeterminat jekk l-applikazzjoni tad-dispożizzjoni legali, stabbilita fl-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19, li tipprovdi li l-produtturi jkunu meħtieġa jiżguraw il-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005, meta dawn il‑pannelli jkunu saru jew ikunu ser isiru skart mit‑13 ta’ Awwissu 2012, hijiex ta’ natura li tippreġudika sitwazzjoni stabbilita qabel id-dħul fis-seħħ ta’ din id‑direttiva jew jekk din l-applikazzjoni hijiex intiża, għall-kuntrarju, li tirregola l‑effetti futuri ta’ sitwazzjoni li tkun qamet qabel id-dħul fis-seħħ tal-imsemmija direttiva.

53

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li, skont il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni li kienet teżisti qabel l-adozzjoni tad-Direttiva 2012/19, l-obbligu ta’ finanzjament tal‑ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi kien irregolat mill-Artikolu 14 tad-Direttiva 2008/98, li kien iħalli lill-Istati Membri l‑għażla li jeżiġu li l-ispejjeż għal dan l-immaniġġar jiġġarrbu jew mid-detentur attwali jew preċedenti tal-iskart jew mill-produttur jew mid-distributur tal-pannelli fotovoltajċi.

54

Konsegwentement, fil-każ fejn Stat Membru kien għażel, qabel l-adozzjoni tad‑Direttiva 2012/19, li jeżiġi li l-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi jiġġarrbu mill-utenti ta’ dawn il-pannelli u mhux mill‑produtturi tagħhom, hekk kif kien il-każ fir-Repubblika Ċeka, id-dħul fis‑seħħ tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19, flimkien mal-obbligu li din id‑dispożizzjoni tiġi trasposta fi ħdan l-ordinament ġuridiku nazzjonali kellu effett, hekk kif irrilevat l-Avukata Ġenerali fil-punti 53 u 57 tal-konklużjonijiet tagħha, fuq sitwazzjonijiet stabbiliti qabel id-dħul fis-seħħ ta’ din id-direttiva.

55

Fil-fatt, tali bidla tal-allokazzjoni tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi li kienet tapplika bis-saħħa tal-leġiżlazzjoni eżistenti fid-data tat-tqegħid fis-suq ta’ dawn il-pannelli u tal-bejgħ tagħhom bi prezz speċifiku, data u tranżazzjoni kummerċjali li l-produttur ma jistax jemenda a posteriori, ma tistax titqies li tikkostitwixxi l-applikazzjoni ta’ regola ġdida għall-effetti futuri ta’ sitwazzjoni stabbilita taħt ir-reġim tar-regola preċedenti inkwantu l-effetti inkwistjoni huma diġà ċerti fl-aspetti kollha tagħhom u għalhekk stabbiliti, bid-differenza ta’ dawk li kienu inkwistjoni fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal‑14 ta’ Mejju 2020, Azienda Municipale Ambiente (C‑15/19, EU:C:2020:371), li kienet tirrigwarda bidla, f’data li fiha l-landfill inkwistjoni kienet għadha operattiva, tal-perijodu ta’ manutenzjoni ta’ din il-landfill wara l‑għeluq tagħha.

56

Ċertament, il-validità ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni ma tistax tiddependi fuq l-istat tad-dritt nazzjonali. Madankollu, meta l-leġiżlatur tal-Unjoni l-ewwel jagħti lill-Istati Membri l-għażla li jiddeterminaw l-allokazzjoni tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn ċerti prodotti u jiddeċiedi, sussegwentement, li jistabbilixxi regola li permezz tagħha dawn l-ispejjeż għandhom, fl-Istati Membri kollha, jiġġarrbu mill-produtturi, inkluż fir-rigward tal-prodotti li dawn kienu diġà qiegħdu fis-suq f’mument meta l-imsemmija leġiżlazzjoni preċedenti tal-Unjoni kienet fis-seħħ, għandu jitqies li din ir-regola tapplika retroattivament, fis-sens tal-ġurisprudenza ċċitata fil-punt 47 ta’ din is‑sentenza, u għalhekk tista’ tikser il-prinċipju ta’ ċertezza legali.

57

F’dawn iċ-ċirkustanzi, għandu jiġi vverifikat jekk l-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19, fid-dawl tal-fatt li dan japplika għall-pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq bejn it‑13 ta’ Awwissu 2005 u d-data tad-dħul fis-seħħ tad‑Direttiva 2012/19, jiġifieri t‑13 ta’ Awwissu 2012, u li għalhekk jirregola sitwazzjonijiet stabbiliti qabel din l-aħħar data, josservax il-kundizzjonijiet li jirriżultaw mill-ġurisprudenza mfakkra fil-punti 48 u 49 ta’ din is-sentenza.

58

Ċertament, din ir-regola l-ġdida hija akkumpanjata minn dispożizzjonijiet speċjali li jiddeterminaw b’mod speċifiku l-kundizzjonijiet għall-applikazzjoni ratione temporis tagħha, fis-sens tal-imsemmija ġurisprudenza, inkwantu din tkopri b’mod espliċitu, u mingħajr ebda ambigwità, l-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq wara t‑13 ta’ Awwissu 2005. Madankollu, dispożizzjoni legali ġdida li tapplika għal sitwazzjonijiet stabbiliti preċedentement ma tistax titqies li hija konformi mal-prinċipju ta’ nuqqas ta’ retroattività tal-atti ġuridiċi sa fejn din tbiddel, a posteriori u b’mod imprevedibbli, l-allokazzjoni ta’ spejjeż li l-okkorrenza tagħhom ma tistax tiġi evitata iktar, peress li operaturi setgħu leġittimament jibbażaw ruħhom fil-kuntest ta’ tranżazzjonijiet kummerċjali fuq l-allokazzjoni ta’ dawn l-ispejjeż prevista fil-leġiżlazzjoni eżistenti f’dak iż‑żmien, u b’hekk iċċaħħad lil dawn l-operaturi minn kull possibbiltà reali li jieħdu passi wara d-dħul fis-seħħ ta’ din ir-regola l-ġdida.

59

Barra minn hekk, sa fejn, konformement mal-ġurisprudenza ċċitata fil-punt 49 ta’ din is-sentenza, l-applikazzjoni retroattiva ta’ regola ġdida tista’ wkoll tiġi ġġustifikata meta għan ta’ interess ġenerali jkun jeżiġi dan u meta l-aspettattivi leġittimi tal-persuni kkonċernati jkunu debitament osservati, għandu jiġi rrilevat li, f’dan il-każ, l-applikazzjoni retroattiva tal-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 tkun tmur kontra l-għan iddikjarat fil-premessa 12 ta’ din id-direttiva li huwa intiż li jinkoraġġixxi lill-produtturi jieħdu inkunsiderazzjoni b’mod sħiħ u jiffaċilitaw, fil-mument tad-disinn tal-prodotti tagħhom, it-tiswija, it-titjib eventwali, l-użu mill-ġdid, iż-żarmar u r-riċiklaġġ tagħhom Fil-fatt, hekk kif sostna l-Gvern Ġermaniż fit-tweġibiet tiegħu għall-mistoqsijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja li kellhom jingħataw tweġiba bil-miktub, it-twettiq ta’ tali għan jidher diffiċli li jintlaħaq peress li l-produtturi ma kinux f’pożizzjoni li jipprevedu, fil-mument tad-disinn tal-pannelli fotovoltajċi, li sussegwentement kienu ser ikunu meħtieġa jiżguraw il-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn dawn il-pannelli.

60

Fir-rigward tal-fatt, irrilevat mill-Parlament, mill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u mill-Kummissjoni fit-tweġibiet tagħhom għall-mistoqsijiet tal-Qorti tal-Ġustizzja li kellhom jingħataw tweġiba bil-miktub, li, skont l-Artikolu 13 tad‑Direttiva 2002/96, il-pannelli fotovoltajċi jistgħu eventwalment jiżdiedu mal‑Anness I B ta’ din id-direttiva, fil-kuntest tal-emendi neċessarji għall-finijiet, b’mod partikolari, tal-adattament tal-Artikolu 7(3) ta’ din id-direttiva, dwar il‑kalkolu tal-miri ta’ rkupru tal-WEEE li l-produtturi kienu meħtieġa jilħqu, għall-progress xjentifiku u tekniku, dan ma jistax jinvalida r-raġunament espost fil-punti 47 sa 59 ta’ din is-sentenza. Ċertament, din id-dispożizzjoni kienet tindika, sa mis-sena 2002, il-fatt li l-produtturi ta’ pannelli fotovoltajċi setgħu jintalbu jġarrbu l-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart mill-pannelli mqiegħda fis-suq sa minn data futura li tkun prevista, jekk ikun il-każ, f’direttiva ġdida. Madankollu, din ma tistax issostni l-konklużjoni li dawn il-produtturi kellhom jistennew li l-obbligu ta’ finanzjament tal-ispejjeż relatati mal‑immaniġġar tal-iskart minn EEE, kif previst fl-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19, jiġi impost fuqhom għall-pannelli fotovoltajċi diġà mqiegħda fis-suq bejn it‑13 ta’ Awwissu 2005 u t‑13 ta’ Awwissu 2012.

61

F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-applikazzjoni retroattiva tal-Artikolu 13(1) tad‑Direttiva 2012/19 tikser il-prinċipju ta’ ċertezza legali.

62

Minn dan isegwi li għandha tiġi kkonstatata l-invalidità ta’ din id-dispożizzjoni sa fejn din timponi fuq il-produtturi l-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal‑immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq bejn it‑13 ta’ Awwissu 2005 u t‑13 ta’ Awwissu 2012.

63

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, hemm lok li tingħata risposta għall-ewwel domanda kif ġej:

64

Permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk id-dritt tal-Unjoni għandux jiġi interpretat fis-sens li l-fatt li l-leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru, kuntrarja għal direttiva tal-Unjoni, tkun ġiet adottata qabel l-adozzjoni ta’ din id-direttiva għandu effett fuq l-evalwazzjoni tal-kundizzjonijiet għar‑responsabbiltà ta’ dan l-Istat Membru għad-dannu kkawżat lil individwu li jirriżulta mill-ksur tad-dritt tal-Unjoni.

65

Preliminarjament, mit-talba għal deċiżjoni preliminari jirriżulta li din id-domanda qiegħda ssir fil-każ li l-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 2012/19 jeżiġi li l-obbligu ta’ finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi jaqa’ fuq il-produtturi għall-pannelli mqiegħda fis-suq sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2013. Għaldaqstant, sa fejn mir-risposta għall-ewwel domanda magħmula mill-qorti tar-rinviju jirriżulta li dan l-obbligu għandu jiġi stabbilit għall-pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq sa mid-dħul fis-seħħ tad‑Direttiva 2012/19, jiġifieri t‑13 ta’ Awwissu 2012, għandu jitqies li, permezz tat-tieni domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tixtieq tkun taf jekk il‑fatt li l-leġiżlazzjoni Ċeka dwar l-iskart, kuntrarja għad-dritt tal-Unjoni, ġiet adottata qabel l-imsemmija direttiva, għandux effett fuq l-evalwazzjoni tal‑kundizzjonijiet għar-responsabbiltà tar-Repubblika Ċeka għad-dannu kkawżat lil utent ta’ pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq matul il-perijodu bejn it‑13 ta’ Awwissu 2012 u l‑1 ta’ Jannar 2013.

66

Issa, mill-elementi tal-proċess ippreżentat lill-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, hekk kif irrilevat l-Avukata Ġenerali fil-punt 94 tal-konklużjonijiet tagħha, hemm dubji dwar jekk it-tilwima fil-kawża prinċipali tirrigwardax effettivament pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq matul il-perijodu bejn it‑13 ta’ Awwissu 2012 u l‑1 ta’ Jannar 2013.

67

Madankollu, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja tista’ tirrifjuta li tiddeċiedi fuq talba mressqa minn qorti nazzjonali biss jekk ikun jidher b’mod ċar li l‑interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni mitluba ma jkollha l-ebda rabta mar-realtà jew mas-suġġett tat-tilwima fil-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew ukoll meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt u ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jsirulha (sentenza tat‑2 ta’ Lulju 2020, Magistrat der Stadt Wien (Grand hamster), C‑477/19, EU:C:2020:517, punt 40 u l-ġurisprudenza ċċitata).

68

B’dan premess, peress li ma jistax jiġi eskluż li VYSOČINA WIND effettivament akkwistat u użat, fil-kuntest tal-operat tal-impjant tal-enerġija solari li beda jopera fl‑2009, pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq matul il-perijodu bejn it‑13 ta’ Awwissu 2012 u l‑1 ta’ Jannar 2013, fatt li għandu jiġi vverifikat mill-qorti tar-rinviju, sabiex tingħata risposta utli lil dik il-qorti, għandha tingħata risposta għat-tieni domanda.

69

F’dan il-kuntest, għandu jitfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet repetutament li, fid-dritt tal-Unjoni, dritt għal kumpens jiġi rrikonoxxut meta jiġu ssodisfatti tliet kundizzjonijiet, jiġifieri li d-dispożizzjoni legali miksura tkun intiża li tagħti drittijiet lill-individwi, li l-ksur ikun suffiċjentement serju u, fl-aħħar nett, li jkun hemm rabta diretta bejn il-ksur tal-obbligu impost fuq l-Istat Membru u d-dannu mġarrab mill-persuni leżi (sentenzi tal‑5 ta’ Marzu 1996, Brasserie du pêcheur u Factortame, C‑46/93 u C‑48/93, EU:C:1996:79, punt 51, kif ukoll tat‑8 ta’ Lulju 2021, Koleje Mazowieckie, C‑120/20, EU:C:2021:553, punt 61).

70

Barra minn hekk, minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li l-applikazzjoni tal‑kundizzjonijiet, imfakkra fil-punt preċedenti, li jippermettu li tiġi stabbilita r‑responsabbiltà ta’ Stat Membru għal danni kkawżati lill-individwi permezz ta’ ksur tad-dritt tal-Unjoni attribwibbli lilu għandha, bħala prinċipju, titwettaq mill‑qrati nazzjonali skont il-linji gwida pprovduti mill-Qorti tal-Ġustizzja għal tali applikazzjoni (sentenza tad‑29 ta’ Lulju 2019, Hochtief Solutions Magyarországi Fióktelepe, C‑620/17, EU:C:2019:630, punt 40 u l-ġurisprudenza ċċitata).

71

F’dan ir-rigward, fir-rigward, b’mod partikolari, tat-tieni waħda mill-imsemmija kundizzjonijiet, għandu jitfakkar li, sabiex jiġi ddeterminat jekk hemmx ksur suffiċjentement serju tad-dritt tal-Unjoni, il-qorti nazzjonali adita b’talba għall‑kumpens għandha tieħu inkunsiderazzjoni l-elementi kollha li jikkaratterizzaw is-sitwazzjoni mressqa quddiemha (sentenza tad‑29 ta’ Lulju 2019, Hochtief Solutions Magyarországi Fióktelepe, C‑620/17, EU:C:2019:630, punt 42).

72

F’dan il-każ, mill-proċess quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, iktar minn xahar qabel l-adozzjoni tad-Direttiva 2012/19, jiġifieri fit‑30 ta’ Mejju 2012, il‑leġiżlatur Ċek inkluda fil-Liġi dwar l-Iskart l-Artikolu 37p li jistabbilixxi r‑responsabbiltà tal-utenti għall-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2013. F’dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju tixtieq tkun taf, b’mod iktar partikolari, jekk il-fatt li r-Repubblika Ċeka emendat il-leġiżlazzjoni tagħha dwar l-iskart saħansitra qabel l-adozzjoni tad-Direttiva 2012/19 jistax jiġi imputat lilha sabiex tiġi stabbilita r-responsabbiltà tagħha minħabba l-kuntrarjetà ta’ dik il‑leġiżlazzjoni nazzjonali mal-imsemmija direttiva.

73

Sabiex tingħata risposta għal din id-domanda, għandu jiġi rrilevat li d‑Direttiva 2012/19 tistabbilixxi hija stess, fl-Artikolu 24(1) tagħha, terminu li mal-iskadenza tiegħu d-dispożizzjonijiet leġiżlattivi, regolamentari u amministrattivi neċessarji għall-konformità magħha għandhom ikunu daħlu fis‑seħħ fl-Istati Membri, jiġifieri l‑14 ta’ Frar 2014.

74

F’dan ir-rigward, għalkemm id-Direttiva 2012/19 tapplika bħala tali, ratione temporis, mit‑13 ta’ Awwissu 2012, hemm lok li jiġi enfasizzat li, konformement ma’ ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, peress li t‑terminu msemmi fil-punt preċedenti huwa intiż, b’mod partikolari, li jagħti lill‑Istati Membri ż-żmien neċessarju sabiex jadottaw il-miżuri ta’ traspożizzjoni ta’ direttiva, dawn l-Istati ma jistgħux jiġu kkritikati li ma ttrasponewx id-direttiva fl-ordinament ġuridiku tagħhom qabel ma dan it-terminu jkun skada. Xorta jibqa’ l-fatt li huwa matul it-terminu għat-traspożizzjoni tad-direttiva li l-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri neċessarji sabiex jiżguraw li r-riżultat previst minnha jintlaħaq mal-iskadenza ta’ dan it-terminu (sentenzi tat‑18 ta’ Diċembru 1997, Inter‑Environnement Wallonie, C‑129/96, EU:C:1997:628, punti 43 u 44, kif ukoll tas‑27 ta’ Ottubru 2016, Milev, C‑439/16 PPU, EU:C:2016:818, punti 30 u 31).

75

Minn dan jirriżulta, skont ġurisprudenza wkoll stabbilita, li, matul it-terminu għat‑traspożizzjoni ta’ direttiva, l-Istati Membri li lilhom din tiġi indirizzata għandhom jibqgħu lura milli jadottaw dispożizzjonijiet ta’ natura li jikkompromettu serjament il-kisba tar-riżultat previst minn din id-direttiva (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tat‑18 ta’ Diċembru 1997, Inter‑Environnement Wallonie, C‑129/96, EU:C:1997:628, punt 45, u tat‑13 ta’ Novembru 2019, Lietuvos Respublikos Seimo narių grupė, C‑2/18, EU:C:2019:962, punt 55).

76

F’din il-kawża, l-Artikolu 37p tal-Liġi dwar l-Iskart ġie adottat saħansitra qabel ma din id-direttiva ġiet adottata u ppubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea, b’tali mod li t-terminu għat-traspożizzjoni kien għadu ma bediex jiddekorri, u saħansitra qabel ma l-imsemmija direttiva setgħet tipproduċi effetti ġuridiċi fir-rigward tal-Istati Membri li lilhom din hija indirizzata.

77

Għaldaqstant, ir-Repubblika Ċeka ma tistax tiġi kkritikata li aġixxiet bi ksur tal‑ġurisprudenza mfakkra fil-punt 75 ta’ din is-sentenza.

78

Minn dan isegwi li l-inklużjoni fil-Liġi dwar l-Iskart, iktar minn xahar qabel l‑adozzjoni tad-Direttiva 2012/19, tal-Artikolu 37p, li jistabbilixxi r‑responsabbiltà tal-utenti għall-finanzjament tal-ispejjeż relatati mal-immaniġġar tal-iskart minn pannelli fotovoltajċi mqiegħda fis-suq sa mhux iktar tard mill‑1 ta’ Jannar 2013, ma tistax, bħala tali, tikkostitwixxi ksur suffiċjentement serju tad‑dritt tal-Unjoni.

79

Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għat-tieni domanda għandha tkun li d-dritt tal-Unjoni għandu jiġi interpretat fis-sens li l-fatt li Stat Membru jkun adotta leġiżlazzjoni kuntrarja għal direttiva tal-Unjoni qabel l‑adozzjoni ta’ din id-direttiva ma jikkostitwixxix, fih innifsu, ksur tad-dritt tal‑Unjoni, peress li l-kisba tar-riżultat previst mill-imsemmija direttiva ma tistax titqies li tkun serjament kompromessa qabel ma din tkun tifforma parti mill‑ordinament ġuridiku tal-Unjoni.

80

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in‑natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija dik il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal‑osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: