–

għal Ditta individuale Pippo Pizzo, minn R. Rotigliano, avvocato,

–

għall-Gvern Taljan, minn G. Palmieri, bħala aġent, assistita minn C. Colelli, avvocato dello Stato, u de M. Cherubini, procuratore dello Stato,

–

għall-Kummissjoni Ewropea, minn G. Wils, G. Gattinara u P. Ondrůšek, bħala aġenti,

1

It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Frar 2014 dwar l-akkwist pubbliku u li tħassar id-Direttiva 2004/18/KE (ĠU 2014, L 94, p. 65, rettifika fil-ĠU 2015, L 275, p. 68), moqri flimkien mal-prinċipji ta’ libertà ta’ stabbiliment u ta’ libertà li jiġu pprovduti servizzi stabbiliti fl-Artikoli 49 u 56 TFUE.

2

Din it-talba ġiet ippreżentata fil-kuntest ta’ kawża bejn Caruter Srl u S.R.R. Messina Provincia SCpA (iktar ’il quddiem is-“SRR”), u Comune di Basicò (il-Komun ta’ Basicò, l-Italja), u Comune di Falcone (il-Komun ta’ Falcone, l-Italja), u Comune di Fondachelli Fantina (il-Komun ta’ Fondachelli Fantina, l-Italja), u Comune di Gioiosa Marea (il-Komun ta’ de Gioiosa Marea, l-Italja), u Comune di Librizzi (il-Komun ta’ Librizzi, l-Italja), u Comune di Mazzarrà Sant’Andrea (il-Komun ta’ Mazzarrà Sant’Andrea, l-Italja), u Comune di Montagnareale (il-Komun ta’ Montagnareale, l-Italja), u Comune di Oliveri (il-Komun ta’ Oliveri, l-Italja), u Comune di Piraino (il-Komun ta’ Piraino, l-Italja), u Comune di San Piero Patti (il-Komun ta’ San Piero Patti, l-Italja), u Comune di Sant’Angelo di Brolo (il-Komun ta’ Sant-Angelo di Brolo, l-Italja), kif ukoll ir-Regione Siciliana – Urega – Ufficio regionale espletamento gare d’appalti lavori pubblici Messina (ir-Reġjun ta’ Sicilia – Urega – l-Uffiċċju Reġjonali għall-Infrastrutturi u għall-Mobbiltà, l-Italja) u r-Regione Siciliana – Assessorato regionale delle infrastrutture e della mobilità (id-Dipartiment Reġjonali għall-Infrastrutturi u għall-Mobbiltà, l-Italja) dwar l-għoti ta’ kuntratt pubbliku għas-servizz tal-ġbir, tal-ġbir u tat-trasport tal-iskart solidu urban magħżul u mhux magħżul kif ukoll ta’ servizzi oħra ta’ iġjene pubblika fi 33 komun miġbur fi ħdan is-SRR.

3

Skont il-premessi 1 u 2 tad-Direttiva 2014/24:

4

L-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, intitolat “Definizzjonijiet”, jipprevedi fil-paragrafu 1 tiegħu:

“Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva:

[…]

[…]”

5

L-Artikolu 19 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Operaturi ekonomiċi”, jipprevedi, fil-paragrafu 2 tiegħu:

“Gruppi ta’ operaturi ekonomiċi, inklużi assoċjazzjonijiet temporanji, jistgħu jipparteċipaw fil-proċeduri tal-akkwist. Dawn m’għandhomx jintalbu li jkollhom forma legali speċifika mill-awtoritajiet kontraenti sabiex jippreżentaw offerta jew talba ta’ parteċipazzjoni.

Fejn meħtieġ, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jiċċaraw fid-dokumenti tal-akkwist kif gruppi ta’ operaturi ekonomiċi għandhom jissodisfaw ir-rekwiżiti dwar is-sitwazzjoni ekonomika u finanzjarja jew l-abbiltà teknika u professjonali msemmija fl-Artikolu 58 dment li dan ikun ġustifikat minn raġunijiet oġġettivi u proporzjonat. L-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu termini standard dwar kif grupp ta’ operaturi ekonomiċi għandhom jilħqu dawk ir-rekwiżiti.

kuntratt minn tali gruppi ta’ operaturi ekonomiċi, li huma differenti minn dawk imposti fuq parteċipanti individwali, għandhom ukoll ikunu ġustifikati b’raġunijiet oġġettivi u għandhom ikunu proporzjonati.”

6

L-Artikolu 58 ta’din id-direttiva, intitolat “Kriterji ta’ għażla”, jipprevedi, fil-paragrafi 3 sa 4 tiegħu:

“3.   Fir-rigward tal-pożizzjoni ekonomika u finanzjarja, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jimponu rekwiżiti li jiżguraw li l-operaturi ekonomiċi għandhom il-kapaċità ekonomika u finanzjarja neċessarja biex iwettqu l-kuntratt. Għal dak il-għan, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jesiġu, b’mod partikolari, li l-operaturi ekonomiċi jkollhom ċertu fatturat annwali minimu, inkluż ċertu fatturat minimu fil-qasam kopert mill-kuntratt. Barra minn hekk, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jeħtieġu li l-operaturi ekonomiċi jipprovdu informazzjoni dwar il-kontijiet annwali tagħhom […]. Huma jistgħu wkoll jeżigu livell adegwat ta’ assigurazzjoni ta’ indennizz għar-riskju professjonali.

[…]

4.   Fir-rigward tal-abbiltà teknika u professjonali, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jimponu rekwiżiti li jiżguraw li l-operaturi ekonomiċi jkollhom ir-riżorsi umani u tekniċi u l-esperjenza meħtieġa sabiex iwettqu l-kuntratt bi standard adegwat ta’ kwalità.

[…]”

7

L-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24, intitolat “Dipendenza fuq il-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra”, jipprevedi:

“1.   Fir-rigward tal-kriterji relatati mal-qagħda ekonomika u finanzjarja kif stabbilit skont l-Artikolu 58(3), u l-kriterji relatati mal-abbiltà teknika jew professjonali kif stabbilit skont l-Artikolu 58(4), operatur ekonomiku jista’, fejn dan ikun adegwat u għal kuntratt partikolari, jiddependi fuq il-kapaċitjiet ta’ entitajiet oħra, irrilevanti min-natura legali tar-rabtiet li għandu magħhom. Fir-rigward tal-kriterji relatati mal-kwalifiki edukattivi u professjonali […] jew l-esperjenza professjonali rilevanti, l-operaturi ekonomiċi jistgħu madankollu jiddependu biss fuq il-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra meta dawn tal-aħħar ser iwettqu l-ħidmiet jew is-servizzi li għalihom huma meħtieġa dawn il-kapaċitajiet. Meta operatur ekonomiku jkun irid jiddependi fuq il-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra, dan għandu jagħti prova lill-awtorità kontraenti li huwa ser ikollu r-riżorsi meħtieġa għad-dispożizzjoni tiegħu, pereżempju, billi jippreżenta impenn minn dawk l-entitajiet għal dan il-għan.

[…]

Taħt l-istess kondizzjonijiet, grupp ta’ operaturi ekonomiċi kif imsemmi fl-Artikolu 19(2) jista’ jiddependi fuq il-kapaċitajiet ta’ parteċipanti fil-grupp jew ta’ entitajiet oħra.

2.   Fil-każ ta’ kuntratti ta’ xogħlijiet, kuntratti ta’ servizzi u operazzjonijiet ta’ tqegħid fil-post jew ta’ istallazzjoni fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ provvista, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jesiġu li ċerti kompiti kritiċi jitwettqu direttament mill-offerent stess jew, fejn l-offerta tkun sottomessa minn grupp ta’ operaturi ekonomiċi kif imsemmi fl-Artikolu 19(2), minn parteċipant f’dak il-grupp.”

8

L-Artikolu 83 tad-decreto legislativo tat-18 ta’ April 2016, n. 50 – Codice dei contratti pubblici (supplemento ordinario alla GURI n. 91, del 19 aprile 2016), (il-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi), li jirrigwarda l-kriterji ta’ għażla u l-għajnuna għat-tfassil tal-fajl, jipprevedi, fil-paragrafu 8 tiegħu:

“L-awtoritajiet kontraenti għandhom jindikaw, fl-avviż tal-kuntratt jew fl-istedina għall-konferma tal-interess, il-kundizzjonijiet għall-parteċipazzjoni meħtieġa, li jistgħu jiġu espressi bħala kapaċitajiet minimi, kif ukoll mezzi ta’ prova aċċettabbli u għandhom iwettqu verifika formali u sostanzjali tal-kapaċitajiet tat-twettiq, tal-kompetenzi tekniċi u professjonali, inklużi r-riżorsi umani interni għall-impriża, kif ukoll attivitajiet effettivament imwettqa. Għall-entitajiet imsemmija fl-Artikolu 45(2)(d), (e), (f) u (g), l-avviż ta’ kuntratt għandu jindika eventwalment il-proporzjon li fih dawn il-kriterji għandhom jiġu ssodisfatti mid-diversi parteċipanti. Il-mandatarju għandu, fi kwalunkwe każ, jissodisfa l-kriterji u jeżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi. L-avviżi ta’ sejħa għall-offerti u l-ittri tas-sejħa għall-offerti ma jistgħux jinkludu rekwiżiti oħra taħt piena ta’ esklużjoni ħlief dawk previsti minn dan il-kodiċi u dispożizzjonijiet legali oħra fis-seħħ. Tali rekwiżiti huma, fi kwalunkwe każ, nulli.”

9

L-Artikolu 89 ta’ dan il-kodiċi, li jirrigwarda l-possibbiltà li jintużaw il-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra, jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu:

“L-operatur ekonomiku, kemm jekk ikun waħdu jew membru ta’ grupp imsemmi fl-Artikolu 45, jista’, għal kuntratt partikolari, jissodisfa r-rekwiżit relatat mal-kriterji ta’ natura ekonomika, finanzjarja, teknika u professjonali msemmija fl-Artikolu 83(1)(b) u (ċ), li huma neċessarji għall-parteċipazzjoni fi proċedura ta’ sejħa għal offerti u, fi kwalunkwe każ, bl-esklużjoni tal-kriterji msemmija fl-Artikolu 80, billi jirrikorri għall-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra, inklużi dawk li jipparteċipaw fil-grupp, tkun xi tkun in-natura ġuridika tar-rabtiet li għandu ma’ dawn l-entitajiet. […]”

10

Is-SRR nieda proċedura ta’ kuntratt pubbliku għall-għoti tas-servizz ta’ ġbir, ta’ ġbir u ta’ trasport lejn l-installazzjonijiet ta’ trattament tal-iskart solidu urban magħżul u mhux isseparat, inkluż l-iskart simili, kif ukoll servizzi oħra ta’ iġjene pubblika fi 33 komun miġbura fi ħdanha. Il-kuntratt, ta’ valur totali ta’ EUR 42005 042.16 mingħajr taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) u għal perijodu ta’ seba’ snin, ġie maqsum fi tliet lottijiet. L-avviż ta’ kuntratt jippreċiża għal kull lott, ir-rekwiżiti ta’ kapaċità ekonomika/finanzjarja u teknika meħtieġa. Barra minn hekk, għall-finijiet tal-għoti tal-kuntratt, kien previst li jiġi applikat il-kriterju tal-offerta li hija l-iktar vantaġġuża ekonomikament, abbażi tal-aħjar bilanċ bejn il-kwalità u l-prezz.

11

Fir-rigward tal-lott 2, ta’ valur ta’ EUR 19087 724.73 u li kien jikkonċerna l-provvista ta’ servizzi għall-11-il komun, il-kuntratt ingħata lill-assoċjazzjoni temporanja ta’ impriżi kkostitwita mid-ditta individuale Pippo Pizzo, Onofaro Antonino Srl u Gial Plast Srl (iktar ’il quddiem l-“ATI Pippo Pizzo”), filwaqt li l-assoċjazzjoni temporanja ta’ impriżi kkostitwita minn Caruter Srl u Gilma Srl (iktar ’il quddiem l-“ATI Pippo Pizzo”), ingħatat it-tieni post.

12

l-ATI Caruter ippreżenta rikors quddiem it-Tribunale amministrativo regionale per la Sicilia (il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Sicilia, l-Italja) kontra d-deċiżjoni tal-għoti tal-kuntratt lill-ATI Pippo Pizzo. Din tal-aħħar ippreżentat ukoll rikors inċidentali kontra d-deċiżjoni ta’ ammissjoni tal-ATI Caruter għall-proċedura ta’ sejħa għal offerti.

13

Permezz ta’ sentenza tad-19 ta’ Diċembru 2019, din il-qorti laqgħet ir-rikors prinċipali u annullat l-ammissjoni għall-proċedura ta’ sejħa għal offerti tal-ATI Pippo Pizzo kif ukoll l-għoti tal-kuntratt lilha. Filwaqt li ddeċidiet fuq l-appell inċidentali, hija annullat ukoll id-deċiżjoni ta’ ammissjoni tal-ATI Caruter għall-proċedura ta’ sejħa għal offerti.

14

L-imsemmija qorti rrilevat li, skont id-dispożizzjonijiet magħquda tal-Artikolu 83(8) u tal-Artikolu 89 tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi, impriża mandatarja tista’ dejjem tirrikorri għall-kapaċitajiet tal-operaturi ekonomiċi l-oħra li jagħmlu parti mill-grupp iżda bil-kundizzjoni li hija tissodisfa hija stess il-kundizzjonijiet ta’ ammissjoni u twettaq is-għall-maġġoranza tas-servizzi meta mqabbla mal-operaturi ekonomiċi l-oħra. Issa, f’dan il-każ, id-ditta individuale Pippo Pizzo ma kinitx tissodisfa waħedha l-kundizzjonijiet previsti mill-avviż tal-kuntratt inkwistjoni fil-kawża prinċipali u hija ma setgħetx tibbaża ruħha fuq il-kapaċitajiet tal-impriżi l-oħra tal-assoċjazzjoni temporanja ta’ impriżi li tagħha hija kienet il-mandatarja.

15

L-ATI Caruter appella minn din is-sentenza quddiem il-Consiglio di giustizia amministrativa per la Regione siciliana (il-Kunsill għall-Ġustizzja Amministrattiva għar-Reġjun ta’ Sicilia, l-Italja), il-qorti tar-rinviju. Min-naħa tagħha, l-ATI Pippo Pizzo ppreżentat appell inċidentali kontra l-imsemmija sentenza.

16

Il-qorti tar-rinviju tqis li l-interpretazzjoni mogħtija mill-qorti tal-ewwel istanza tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi, li tgħid li l-mandatarju għandu, fi kwalunkwe każ, jissodisfa l-kundizzjonijiet ta’ ammissjoni u jeżegwixxi s-servizzi b’mod maġġoritarju, tista’ tmur kontra l-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24, peress li dan l-aħħar artikolu ma jidhirx li jillimita l-possibbiltà għal operatur ekonomiku li jirrikorri għall-kapaċitajiet ta’ operaturi terzi.

17

F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Consiglio di giustizia amministrativa per la Regione Siciliana (il-Kunsill għall-Ġustizzja Amministrattiva għar-Reġjun ta’ Sicilia) iddeċieda li jissospendi l-proċeduri quddiemu u li jagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja s-segwenti domandi preliminari:

“L-Artikolu 63 tad-Direttiva [2014/24] dwar l-akkwist pubbliku, flimkien mal-prinċipji ta’ libertà ta’ stabbiliment u ta’ libertà li jigu pprovduti servizzi, sanċiti fl-Artikoli 49 u 56 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), jipprekludi l-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni nazzjonali Taljana fil-qasam tal-‘kriterji ta’ selezzjoni u ta’ assistenza fil-preparazzjoni tal-offerta’ previst fl-inċiż inkluż fis-sentenza ta’ qabel tal-aħħar tal-Artikolu 83(8) tal-[Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi], li jeżiġi li f’każ li jintalab li jittieħdu inkunsiderazzjoni l-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra (skont l-Artikolu 89 tal-[Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi]), il-mandatarju għandu dejjem ikun jissodisfa r-rekwiżiti u jeżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi?”

18

Il-qorti tar-rinviju talbet li din il-kawża tkun suġġetta għall-proċedura ta’ deċiżjoni preliminari mħaffa prevista fl-Artikolu 105 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja.

19

Insostenn tat-talba tagħha, din il-qorti sostniet li din il-kawża tqajjem kwistjoni ta’ prinċipju li għandha effett fuq id-deċiżjonijiet tal-operaturi ekonomiċi li jixtiequ jirrikorru għall-kapaċitajiet ta’ impriża terza sabiex jipparteċipaw fi proċedura ta’ sejħa għal offerti, u li din il-kwistjoni hija s-suġġett ta’ diversi kawżi quddiem il-qrati Taljani. Barra minn hekk, it-tkomplija tal-proċedura għall-għoti tal-kuntratt pubbliku inkwistjoni fil-kawża prinċipali tiddependi mid-deċiżjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja, peress li hija diġà ddeċidiet fuq l-argumenti l-oħra kollha. Fl-aħħar nett, il-lott 2 ta’ dan il-kuntratt pubbliku jikkonċerna s-servizz ta’ ġbir u ta’ trasport tal-iskart solidu urban kif ukoll servizzi oħra ta’ iġjene pubbliku għall-ħdax-il komun tar-Reġjun ta’ Sicilia, u l-ammont tiegħu jammonta għal EUR 19087 724.73.

20

F’dan ir-rigward, l-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura jipprevedi li, fuq talba tal-qorti tar-rinviju jew, f’każijiet eċċezzjonali, ex officio, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja jista’, meta n-natura tal-kawża tkun teżiġi li tiġi ttrattata f’qasir żmien, u wara li jinstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, jiddeċiedi li r-rinviju għal deċiżjoni preliminari jiġi suġġett għal proċedura mħaffa.

21

Fir-rigward, qabelxejn, tal-fatt li l-kwistjoni mqajma hija s-suġġett ta’ kontenzjuż abbundanti fl-Italja, għandu jitfakkar li l-proċedura mħaffa prevista fl-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura tikkostitwixxi strument proċedurali intiż sabiex jirrispondi għal sitwazzjoni ta’ emerġenza straordinarja (id-Digrieti tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-31 ta’ Awwissu 2010, UEFA u British Sky Broadcasting, C‑228/10, mhux ippubblikat, EU:C:2010:474 punt 6; tal-20 ta’ Diċembru 2017, A. et, C‑661/17, mhux ippubblikat, EU:C:2017:1024 punt 17, kif ukoll tat‑18 ta’ Jannar 2019, Adusbef et, C‑686/18, mhux ippubblikat, EU:C:2019:68, punt 11).

22

Issa, in-numru kbir ta’ persuni jew ta’ sitwazzjonijiet legali potenzjalment ikkonċernati mid-domanda magħmula ma jistax, bħala tali, jikkostitwixxi ċirkustanza eċċezzjonali ta’ natura li tiġġustifika l-użu ta’ proċedura mħaffa (digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-8 ta’ Marzu 2018, Vitali, C‑63/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:199, punt 17 u l-ġurisprudenza ċċitata).

23

F’dak li jirrigwarda, sussegwentement, il-fatt li s-soluzzjoni tat-tilwima fil-kawża prinċipali tiddependi mir-risposta li l-Qorti tal-Ġustizzja ser tipprovdi għad-domanda magħmula, mill-ġurisprudenza jirriżulta li s-sempliċi interess tal-partijiet fil-kawża, ċertament leġittimu, li jiddeterminaw malajr kemm jista’ jkun il-portata tad-drittijiet li huma għandhom taħt id-dritt tal-Unjoni ma huwiex ta’ natura li jistabbilixxi l-eżistenza ta’ ċirkustanza eċċezzjonali, fis-sens tal-Artikolu 105(1) tar-Regoli tal-Proċedura (id-Digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat‑8 ta’ Marzu 2018, Vitali, C‑63/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:199, punt 18 u l-ġurisprudenza ċċitata).

24

Fir-rigward, barra minn hekk, tan-natura allegatament urġenti tax-xogħlijiet li huma s-suġġett tal-kuntratt pubbliku inkwistjoni fil-kawża prinċipali, għandu jiġi rrilevat li r-rekwiżit tat-trattament ta’ kawża pendenti quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja f’termini qosra ma jistax jirriżulta mis-sempliċi fatt li l-qorti tar-rinviju hija obbligata tiżgura soluzzjoni rapida tat-tilwima, u lanqas mis-sempliċi fatt li d-dewmien jew is-sospensjoni tax-xogħlijiet li huma s-suġġett ta’ kuntratt pubbliku jista’ jipproduċi effetti dannużi għall-persuni kkonċernati (ara, f’dan is-sens, id-digrieti tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-18 ta’ Lulju 2007, Il-Kummissjoni vs Il-Polonja, C‑193/07, mhux ippubblikat, EU:C:2007:465, punt 13 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tat-8 ta’ Marzu 2018, Vitali, C‑63/18, mhux ippubblikat, EU:C:2018:199, punt 19 u l-ġurisprudenza ċċitata).

25

Fl-aħħar, fir-rigward tal-valur tal-kuntratt inkwistjoni fil-kawża prinċipali, hija ġurisprudenza stabbilita li interessi ekonomiċi, daqstant importanti u leġittimi, ma humiex tali li jiġġustifikaw waħedhom l-użu tal-proċedura mħaffa (id-Digriet tal-President tal-Qorti tal-Ġustizzja tas‑16 ta’ Marzu 2017, Abanca Corporación Bancaria, C‑70/17, mhux ippubblikat, EU:C:2017:227, punt 13 u l-ġurisprudenza ċċitata).

26

F’dawn iċ-ċirkustanzi, fit-13 ta’ Jannar 2021, il-President tal-Qorti tal-Ġustizzja ddeċieda, wara li nstemgħu l-Imħallef Relatur u l-Avukat Ġenerali, li ma jilqax it-talba għal proċedura mħaffa.

27

Il-Gvern Taljan jeċċepixxi l-inammissibbiltà tat-talba għal deċiżjoni preliminari minħabba n-natura ipotetika tal-problema mqajma meta jitqies li r-rilevanza ta’ din it-talba fir-rigward tas-suġġett speċifiku tal-kawża prinċipali ma hijiex stabbilita.

28

F’dan ir-rigward, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, fil-kuntest tal-kooperazzjoni bejn din tal-aħħar u l-qrati nazzjonali stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, hija biss il-qorti nazzjonali adita bit-tilwima u li għandha tagħti d-deċiżjoni ġudizzjarja li għandha tevalwa, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari tal-kawża, kemm il-ħtieġa ta’ deċiżjoni preliminari sabiex tkun f’pożizzjoni li tagħti l-ġudizzju tagħha kif ukoll ir-rilevanza tad-domandi li hija tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement, meta d-domandi magħmula jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja hija, fil-prinċipju, marbuta li tagħti deċiżjoni (sentenza tal-4 ta’ Diċembru 2018, Minister for Justice and Equality u Commissioner of An Garda Síochána, C‑378/17, EU:C:2018:979, punt 26, kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata).

29

Minn dan isegwi li d-domandi li jirrigwardaw id-dritt tal-Unjoni jibbenefikaw minn preżunzjoni ta’ rilevanza. Ir-rifjut tal-Qorti tal-Ġustizzja li tiddeċiedi fuq talba għal deċiżjoni preliminari mressqa minn qorti nazzjonali huwa, fil-fatt, possibbli biss meta jidher b’mod ċar li l-interpretazzjoni jew l-evalwazzjoni tal-validità ta’ regola tad-dritt tal-Unjoni mitluba ma għandha l-ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew inkella meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt u ta’ liġi meħtieġa sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jkunu sarulha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tas-26 ta’ Frar 2013, Melloni, C‑399/11,EU:C:2013:107, punt 29, d-digriet tas-26 ta’ Marzu 2021, Fedasil, C‑134/21, EU:C:2021:257, punt 48).

30

F’dan il-każ, għandu jiġi rrilevat li d-domanda preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni, fosthom b’mod partikolari l-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24, u li d-deċiżjoni tar-rinviju tesponi l-kuntest fattwali u ġuridiku b’mod suffiċjenti sabiex il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tiddetermina l-portata ta’ din id-domanda.

31

Barra minn hekk, ma jidhirx li l-interpretazzjoni mitluba ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawżi prinċipali jew li l-problema hija ta’ natura ipotetika. Fil-fatt, filwaqt li l-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24 jippermetti biss lill-awtoritajiet kontraenti jeżiġu li l-impriża mexxejja ta’ grupp twettaq hija stess “ċerti kompiti kritiċi”, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li l-impriża li ngħatat il-kuntratt inkwistjoni fil-kawża prinċipali ġiet eskluża mill-proċedura minħabba li ma eżegwietx “[i]l-maġġoranza” tax-xogħlijiet kif jeżiġi l-Artikolu 83(8) tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi.

32

Konsegwentement, jidher li hija meħtieġa risposta mill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni mitluba mill-qorti ta’ rinviju sabiex din tal-aħħar tkun tista’ tagħti s-sentenza tagħha.

33

Għaldaqstant, it-talba għal deċiżjoni preliminari hija ammissibbli.

34

Permezz tad-domanda tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk l-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24, moqri flimkien mal-Artikoli 49 u 56 TFUE, għandux jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-impriża mandatarja ta’ grupp ta’ operaturi ekonomiċi li jipparteċipaw fi proċedura għall-għoti ta’ kuntratt pubbliku għandhiex tissodisfa l-kriterji previsti fl-avviż ta’ kuntratt u teżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi ta’ dan il-kuntratt.

35

Preliminarjament, għandu jiġi rrilevat li, kif jirriżulta mid-deċiżjoni tar-rinviju, id-Direttiva 2014/24 huwa applikabbli għall-fatti inkwistjoni fil-kawża prinċipali. Barra minn hekk, għandu jiġi enfasizzat li d-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva għandhom jiġu interpretati, bis-saħħa tal-premessa 1 tagħha, konformement mal-prinċipji tal-libertà ta’ stabbiliment u tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi kif ukoll dawk li jirriżultaw minnhom. Konsegwentement, ma hemmx lok li jsir eżami separat tad-domanda magħmula abbażi tal-Artikoli 49 u 56 TFUE (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-10 ta’ Novembru 2016, Ciclat, C‑199/15, EU:C:2016:853, punt 25). Peress li, barra minn hekk, dan ir-rinviju għal deċiżjoni preliminari ma jqajjem ebda kwistjoni ġdida dwar il-prinċipji tal-libertà ta’ stabbiliment u tal-libertà li jiġu pprovduti servizzi jew dawk li jirriżultaw minnu, huwa biżżejjed li d-domanda preliminari magħmula tiġi ttrattata b’riferiment għad-Direttiva 2014/24.

36

L-Artikolu 63 ta’ din id-direttiva jipprevedi, fil-paragrafu 1 tiegħu, li operatur ekonomiku jista’, għal kuntratt partikolari, jirrikorri għall-kapaċitajiet ta’ entitajiet oħra, fir-rigward tal-kriterji relatati mal-kapaċità ekonomika u finanzjarja kif ukoll mal-kriterji relatati mal-kapaċitajiet tekniċi u professjonali, u li, taħt l-istess kundizzjonijiet, grupp ta’ operaturi ekonomiċi jista’ jirrikorri għall-kapaċitajiet ta’ parteċipanti tal-grupp jew ta’ entitajiet oħra. Barra minn hekk, huwa jippreċiża, fil-paragrafu 2 tiegħu, li għal ċerti tipi ta’ kuntratt, fosthom il-kuntratti għal servizzi, “l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jesiġu li ċerti kompiti kritiċi jitwettqu direttament mill-offerent stess jew, fejn l-offerta tkun sottomessa minn grupp ta’ operaturi ekonomiċi […], minn parteċipant f’dak il-grupp”.

37

Issa, billi jimponi fuq l-impriża mandatarja tal-grupp ta’ operaturi ekonomiċi l-obbligu li jeżegwixxi “l-maġġoranza” tas-servizzi meta mqabbla mal-membri kollha tal-grupp, jiġifieri li jeżegwixxi l-parti l-kbira tas-servizzi kollha koperti mill-kuntratt, l-Artikolu 83(8) tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi jistabbilixxi kundizzjoni iktar rigoruża minn dik prevista mid-Direttiva 2014/24, li sempliċement tawtorizza lill-awtorità kontraenti tipprevedi, fl-avviż tal-kuntratt, li ċerti kompiti essenzjali ser jitwettqu direttament minn parteċipant tal-grupp ta’ operaturi ekonomiċi.

38

Skont is-sistema stabbilita minn din id-direttiva, huma l-awtoritajiet kontraenti li jistgħu jeżiġu li ċerti kompiti essenzjali jitwettqu direttament mill-offerent innifsu jew, jekk l-offerta tiġi sottomessa minn grupp ta’ operaturi ekonomiċi msemmi fl-Artikolu 19(2) tad-Direttiva 2014/24, minn parteċipant tal-imsemmi grupp, filwaqt li, skont id-dritt nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, huwa l-leġiżlatur nazzjonali li, b’mod orizzontali, jimponi għall-kuntratti pubbliċi kollha fl-Italja li l-mandatarju tal-grupp ta’ operaturi ekonomiċi jeżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi.

39

Huwa minnu li t-tieni subparagrafu tal-Artikolu 19(2) tad-Direttiva 2014/24 jipprevedi li l-Istati Membri jistgħu jistabbilixxu klawżoli standard li jispeċifikaw il-mod kif il-gruppi ta’ operaturi ekonomiċi għandhom jissodisfaw il-kundizzjonijiet relatati mal-kapaċità ekonomika u finanzjarja jew mal-kapaċitajiet tekniċi u professjonali msemmija fl-Artikolu 58 ta’ din id-direttiva.

40

Madankollu, anki jekk il-kapaċità li jitwettqu kompiti essenzjali taqa’ taħt il-kunċett ta’ “abbiltà teknika”, fis-sens tal-Artikoli 19 u 58 tad-Direttiva 2014/24, li jippermetti lil-leġiżlatur nazzjonali li jinkludiha fil-klawżoli standard previsti mill-Artikolu 19(2) tagħha, regola bħal dik li tinsab fit-tielet sentenza tal-Artikolu 83(8) tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi, li tobbliga lill-mandatarju tal-grupp ta’ operaturi ekonomiċi jwettaq huwa stess direttament il-maġġoranza tal-kompiti, tmur lil hinn minn dak li tippermetti din id-direttiva. Fil-fatt, tali regola ma hijiex limitata sabiex tippreċiża l-mod li bih grupp ta’ operaturi ekonomiċi għandu jiggarantixxi l-pussess tiegħu tar-riżorsi umani u tekniċi neċessarji sabiex jeżegwixxi l-kuntratt, fis-sens tal-Artikolu 19(2) tal-imsemmija direttiva, moqri flimkien mal-Artikolu 58(4) tagħha, iżda jirrigwarda l-eżekuzzjoni stess tal-kuntratt u teżiġi f’dan ir-rigward li din issir fil-parti l-kbira mill-mandatarju tal-grupp.

41

Fl-aħħar nett, huwa minnu li, skont l-Artikolu 63(2) tad-Direttiva 2014/24, l-awtoritajiet kontraenti jistgħu jeżiġu, b’mod partikolari għall-kuntratti għal servizzi, li “ċerti kompiti kritiċi” jitwettqu minn parteċipant fil-grupp ta’ operaturi ekonomiċi.

42

Madankollu, minkejja d-differenzi żgħar li jeżistu bejn il-verżjonijiet lingwistiċi tad-Direttiva 2014/24, mill-kliem “ċerti kompiti essenzjali”, użati f’diversi verżjonijiet lingwistiċi ta’ din id-direttiva, fosthom fil-lingwi Franċiża u Taljana (“taluni compiti essenziali”), l-istess bħall-kliem “certaines tâches critiques” użati f’verżjonijiet oħra tal-imsemmija direttiva, fosthom dawk bil-lingwi Spanjola (“determinadas tareas críticas”), Ġermaniża (“bestimmte kritische Aufgaben”), Ingliża (“certain critical tasks”), Olandiża (“bepaalde kritieke taken”) u Rumena (“anumite sarcini critice”), li r-rieda tal-leġiżlatur tal-Unjoni hija, skont l-għanijiet stabbiliti fil-premessi 1 u 2 tal-istess direttiva, li jillimita dak li jista’ jiġi impost fuq operatur wieħed ta’ grupp, wara approċċ kwalitattiv u mhux sempliċement kwantitattiv, sabiex tiġi inkoraġġita l-parteċipazzjoni ta’ gruppi bħal assoċjazzjonijiet temporanji ta’ intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju fi proċeduri ta’ għoti ta’ kuntratti pubbliċi. Rekwiżit bħal dak stabbilit fit-tielet sentenza tal-Artikolu 83(8) tal-Kodiċi tal-Kuntratti Pubbliċi, li jestendi għal “għall-maġġoranza tas-servizzi”, imur kontra tali approċċ, jeċċedi t-termini speċifiċi użati fl-Artikolu 63(2) tad-Direttiva 2014/24 u għalhekk jippreġudika l-għan, imfittex mil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam, li jinfetħu l-kuntratti pubbliċi għall-kompetizzjoni l-iktar wiesgħa possibbli u li jiġi ffaċilitat l-aċċess għall-impriżi żgħar u ta’ daqs medju (sentenza tat-2 ta’ Ġunju 2016, Pizzo, C‑27/15, EU:C:2016:404, punt 27).

43

Barra minn hekk, filwaqt li l-Artikolu 63(2) tad-Direttiva 2014/24 sempliċement jawtorizza lill-awtoritajiet kontraenti jeżiġu, b’mod partikolari għall-kuntratti għal servizzi, li ċerti kompiti jitwettqu minn parteċipant wieħed jew l-ieħor tal-grupp ta’ operaturi ekonomiċi, l-Artikolu 83(8) tal-Kodiċi dwar il-Kuntratti Pubbliċi jimponi r-rekwiżit ta’ eżekuzzjoni tal-maġġoranza tas-servizzi biss fuq il-mandatarju tal-grupp, bl-esklużjoni tal-impriżi l-oħra kollha li jipparteċipaw fih, u b’hekk jirrestrinġi indebitament is-sens u l-portata tat-termini użati fl-Artikolu 63(2) tad-Direttiva 2014/24.

44

Fid-dawl ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, ir-risposta għad-domanda magħmula għandha tkun li l-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24 għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-impriża mandatarja ta’ grupp ta’ operaturi ekonomiċi li jipparteċipaw fi proċedura għall-għoti ta’ kuntratt pubbliku għandha tissodisfa l-kriterji previsti fl-avviż ta’ kuntratt u teżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi ta’ dan il-kuntratt.

45

Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Ir-Raba’ Awla) taqta’ u tiddeċiedi:

L-Artikolu 63 tad-Direttiva 2014/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas-26 ta’ Frar 2014 dwar l-akkwist pubbliku u li tħassar id-Direttiva 2004/18/KE, għandu jiġi interpretat fis-sens li jipprekludi leġiżlazzjoni nazzjonali li tipprovdi li l-impriża mandatarja ta’ grupp ta’ operaturi ekonomiċi li jipparteċipaw fi proċedura għall-għoti ta’ kuntratt pubbliku għandha tissodisfa l-kriterji previsti fl-avviż ta’ kuntratt u teżegwixxi l-maġġoranza tas-servizzi ta’ dan il-kuntratt.