SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla)
11 ta’ Novembru 2021 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Protezzjoni tas-sigurtà u tas-saħħa tal-ħaddiema – Organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol – Direttiva 2003/88/KE – Artikolu 2 – Kunċett ta’ ‘ħin tax-xogħol’ – Pumpier riżerva – Stand by – Eżerċizzju, matul il-perijodu on call, ta’ attività professjonali bħala persuna li taħdem għal rasha – Restrizzjonijiet li jirriżultaw mis-sistema ta’ stand by”
Fil-Kawża C‑214/20,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mil-Labour Court (il-Qorti tax-Xogħol, l-Irlanda), permezz ta’ deċiżjoni tas‑6 ta’ Mejju 2020, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fl‑20 ta’ Mejju 2020, fil-proċedura
MG
vs
Dublin City Council,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (Il-Ħames Awla),
komposta minn E. Regan, President tal-Awla, K. Lenaerts, President tal-Qorti tal-Ġustizzja, li qiegħed jaġixxi bħala Imħallef tal-Ħames Awla, C. Lycourgos (Relatur), President tar-Raba’ Awla, I. Jarukaitis u M. Ilešič, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: G. Pitruzzella,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal MG, minn B. O’Brien, |
– |
għal Dublin City Council, minn E. Hunt, bħala aġent, |
– |
għall-Gvern Belġjan, minn L. Van den Broeck u M. Van Regemorter, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Franċiż, minn E. de Moustier u N. Vincent, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Olandiż, minn M.K. Bulterman, C. S. Schillemans u H. S. Gijzen, bħala aġenti, |
– |
għall-Gvern Finlandiż, inizjalment minn S. Hartikainen u A. Laine, sussegwentement minn H. Leppo u A. Laine, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, inizjalment minn D. Recchia u C. Valero kif ukoll minn M. Wilderspin, sussegwentement minn D. Recchia u C. Valero, bħala aġenti, |
wara li rat id-deċiżjoni, meħuda wara li nstema’ l-Avukat Ġenerali, li l-kawża tinqata’ mingħajr konklużjonijiet,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑4 ta’ Novembru 2003 li tikkonċerna ċerti aspetti tal-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 4, p. 381). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn MG u d-Dublin City Council (il-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin, l-Irlanda) dwar il-kalkolu tas-sigħat ta’ xogħol maħduma għal dan tal-aħħar matul perijodi ta’ stand by. |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
Id-Direttiva 89/391/KEE
3 |
L-Artikolu 5(1) tad-Direttiva tal-Kunsill 89/391 tat‑12 ta’ Ġunju 1989 dwar l-introduzzjoni ta’ miżuri sabiex jinkoraġġixxu titjib fis-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema fuq ix-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 1, p. 349), jipprevedi: “Min iħaddem għandu jkollu l-obbligu li jiżgura s-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema f’kull aspett relatat max-xogħol.” |
4 |
L-Artikolu 6(1) ta’ din id-direttiva jipprovdi: “Fi ħdan il-kuntest tar-responsabbilitajiet tiegħu, min iħaddem għandu jieħu l-miżuri meħtieġa għas-sigurtà u l-protezzjoni tas-saħħa tal-ħaddiema, inkluż il-prevenzjoni tar-riskji ikkaġunati mix-xogħol u l-għoti ta’ informazzjoni u taħriġ, kif ukoll ta’ l-għoti ta’ l-organizzazzjoni u mezzi meħtieġa. […]” |
Id-Direttiva 2003/88
5 |
L-Artikolu 1 tad-Direttiva 2003/88, intitolat “Għan u skop”, jipprovdi: “1. Din id-Direttiva tistabbilixxi ħtiġiet minimi tas-siġurtà u s-saħħa għall-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol. 2. Din id-Direttiva tapplika għal:
[…]” |
6 |
L-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, intitolat “Definizzjonijiet”, jistabbilixxi: “Għall-għanijiet ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:
[…]” |
7 |
Skont l-Artikolu 3 tal-imsemmija direttiva, intitolat “Serħan ta’ kull jum”: “L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa ħalli jassiguraw li kull ħaddiem ikun intitolat għal perjodu minimu ta’ serħan kull jum ta’ 11-il siegħa konsekuttivi f’perjodu ta’ 24-siegħa.” |
8 |
Taħt it-titolu “Perjodu ta’ serħan ta’ kull ġimgħa”, l-Artikolu 5 tal-istess direttiva jipprevedi: “L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa ħalli jassiguraw li, f’kull perjodu ta’ sebat ijiem kull ħaddiem ikun intitolat għal perjodu minimu mingħajr interruzzjoni ta’ serħan kull perjodu ta’ 24 il-siegħa flimkien ma 11-il siegħa serħan ta’ kull jum kif li hemm referenza għalih fl-Artikolu 3. […]” |
9 |
L-Artikolu 6 tad-Direttiva 2003/88, intitolat “Ħin massimu ta’ xogħol matul ġimgħa”, jipprovdi: “L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri meħtieġa ħalli jassiguraw li, skond il-ħtieġa tal-protezzjoni tas-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema:
|
Id-dritt Irlandiż
10 |
L-Organisation of Working Time Act 1997 (il-Liġi tal-1997 dwar l-Organizzazzjoni tal-Ħin tax-Xogħol) implimentat fid-dritt Irlandiż id-Direttiva tal-Kunsill 93/104/KE tat‑23 ta’ Novembru 1993 dwar xi aspetti ta’ l-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 2, p. 197), li tħassret u ġiet issostitwita bid-Direttiva 2003/88. |
11 |
L-Artikolu 2(1) ta’ din il-liġi jipprovdi: “[…] B’‘ħin tax-xogħol’ wieħed ifisser kwalunkwe perijodu li matulu l-impjegat:
[…]” |
Il-kawża prinċipali u d-domandi preliminari
12 |
MG huwa pumpier riżerva impjegat, part-time, mill-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin. Skont sistema ta’ stand by, dan tqiegħed għad-dispożizzjoni tal-Brigata fil-kwartieri li permezz tagħha ġie ffurmat. |
13 |
MG huwa obbligat li jipparteċipa għal 75 % tal-interventi ta’ din il-brigata, bil-fakultà li jastjeni għal dak li jirrigwarda l-kumplament tal-interventi. Mingħajr ma jkun obbligat, matul il-perijodi on call tiegħu, li jkun preżenti f’post speċifiku, huwa għandu, meta jirċievi sejħa ta’ emerġenza għall-parteċipazzjoni f’intervent, jagħmel sforz sabiex jasal fil-kwartieri fil-ħames minuti wara s-sejħa u, fi kwalunkwe każ, josserva terminu massimu tal-wasla ta’ għaxar minuti. |
14 |
Dan il-perijodu ta’ stand by taħt is-sistema ta’ stand by huwa, bħala prinċipju, ta’ 7 ijiem minn 7 u ta’ 24 siegħa fuq 24. Din hija interrotta biss bil-perijodi ta’ leave, kif ukoll bil-perijodi li għalihom MG innotifika minn qabel l-indisponibbiltà tiegħu, sakemm il-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin jagħti l-kunsens tiegħu għal dawn il-perijodi tal-aħħar. |
15 |
MG jirċievi salarju bażiku, imħallas kull xahar, intiż sabiex jitħallas ta’ stand by, kif ukoll remunerazzjoni addizzjonali għal kull intervent. |
16 |
Huwa awtorizzat jeżerċita attività professjonali f’ismu stess jew għal persuna li timpjega oħra, sakemm din l-attività ma taqbiżx medja ta’ 48 siegħa fil-ġimgħa bħala medja. Min-naħa l-oħra, MG huwa pprojbit milli jeżerċita tali attività matul is-“sigħat ta’ xogħol attivi” tiegħu bħala pumpier riżerva, peress li dawn is-sigħat ma humiex biss dawk li jgħaddu fuq inċident, iżda wkoll dawk iddedikati għall-attivitajiet l-oħra tal-brigata, bħat-taħriġ. |
17 |
MG għandu jgħix u jeżerċita l-attivitajiet professjonali tiegħu f’“distanza raġonevoli” mill-kwartieri tal-brigata tiegħu, sabiex ikun jista’ josserva t-terminu ta’ wasla f’dan il-kwartier. |
18 |
Peress li qieset li s-sigħat li matulhom huwa on call għall-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin għandhom jiġu kklassifikati bħala “ħin tax-xogħol”, fis-sens tal-Liġi tal-1997 dwar l-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol u tad-Direttiva 2003/88, MG ressaq ilment f’dan is-sens quddiem il-Workplace Relations Commission (il-Kummissjoni tar-Relazzjonijiet Professjonali, l-Irlanda). |
19 |
Peress li dan l-ilment ġie miċħud, huwa ppreżenta rikors quddiem il-Labour Court (il-Qorti Industrijali, l-Irlanda), il-qorti tar-rinviju. |
20 |
MG josserva quddiem din il-qorti li huwa għandu dejjem ikun f’pożizzjoni li jirrispondi malajr għal sejħa ta’ emerġenza. Dan jipprekludih milli jiddedika ruħu liberament għall-attivitajiet familjari u soċjali tiegħu kif ukoll għall-attività professjonali tiegħu ta’ xufier ta’ taxi. Huwa jindika li l-fatt li ma jiġux osservati l-obbligi tiegħu fir-rigward tal-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin jista’ jagħti lok għal miżuri dixxiplinari, jew saħansitra għat-tkeċċija. Billi impona on call ta’ 7 ijiem minn 7 u 24 siegħa fuq 24, u billi rrifjuta li jirrikonoxxi li s-sigħat on call jikkostitwixxu ħin tax-xogħol, il-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin jikser ir-regoli fil-qasam ta’ serħan ta’ kuljum, ta’ mistrieħ fil-ġimgħa u tal-ħin massimu ta’ xogħol fil-ġimgħa. |
21 |
Il-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin jirribatti li l-pumpieri riżerva ma humiex obbligati jibqgħu f’post speċifiku meta jkunu on call. Barra minn hekk, jekk pumpier riżerva ma jasalx fil-kwartieri fit-terminu massimu tal-wasla, il-konsegwenza tkun sempliċement li ma jirċevix remunerazzjoni. Fid-dawl tal-flessibbiltà tas-sistema ta’ stand by inkwistjoni, ma huwiex iġġustifikat li s-sigħat on call jiġu kklassifikati bħala “ħin tax-xogħol”. |
22 |
Il-qorti tar-rinviju tikkonstata li l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ “ħin tax-xogħol” hija determinanti għas-soluzzjoni tat-tilwima tal-kawża prinċipali, peress li l-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin huwa konvint li josserva r-regoli fil-qasam ta’ mistrieħ ta’ kuljum, ta’ mistrieħ fil-ġimgħa u tal-ħin massimu ta’ xogħol fil-ġimgħa, filwaqt li MG isostni li l-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin jikser dawn ir-regoli. |
23 |
Din il-qorti tfakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet, fis-sentenza tal‑21 ta’ Frar 2018, Matzak (C‑518/15, EU:C:2018:82), li l-ħin ta’ on call li pumpier għandu jgħaddi mid-domiċilju tiegħu mal-obbligu li jwieġeb għas-sejħiet tal-persuna li timpjegah f’terminu ta’ tmien minuti jirrestrinġi b’mod sinjifikattiv ħafna l-possibbiltajiet għal dan il-ħaddiem li jkollu attivitajiet oħra u għalhekk għandu jiġi kklassifikat bħala “ħin tax-xogħol”, fis-sens tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88. |
24 |
Is-sitwazzjoni li wasslet għal din is-sentenza għandha madankollu tiġi distinta minn dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, peress li l-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin ma jeżiġix li MG jinsab f’post iddeterminat meta jkun on call u jawtorizzah, barra minn hekk, jaħdem f’ismu stess, u dan jagħmel bħala xufier ta’ taxi, jew jaħdem għal persuna oħra li timpjega. |
25 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi, il-Labour Court (il-Qorti tax-Xogħol) iddeċidiet li tissospendi l-kawża quddiemha u li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domandi preliminari li ġejjin:
|
Fuq id-domandi preliminari
Fuq l-ammissibiltà
26 |
Għandu jitfakkar li, fil-kuntest tal-kooperazzjoni bejn il-Qorti tal-Ġustizzja u l-qrati nazzjonali stabbilita fl-Artikolu 267 TFUE, hija l-qorti nazzjonali biss, li tkun tressqet il-kawża quddiemha u li għandha tkun responsabbli mid-deċiżjoni ġudizzjarja sussegwenti, li għandha tiddetermina, fid-dawl taċ-ċirkustanzi partikolari tal-kawża, kemm in-neċessità ta’ deċiżjoni preliminari sabiex tkun tista’ tagħti s-sentenza kif ukoll ir-rilevanza tad-domandi li tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja. Konsegwentement, peress li d-domandi magħmula jirrigwardaw l-interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni, il-Qorti tal-Ġustizzja hija, bħala prinċipju, marbuta li tagħti deċiżjoni (sentenza tal‑15 ta’ Lulju 2021, The Department for Communities in Northern Ireland, C‑709/20, EU:C:2021:602, punt 54 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
27 |
Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja ma tistax tiddeċiedi dwar domanda magħmula minn qorti nazzjonali meta jkun jidher b’mod manifest li l-interpretazzjoni ta’ regola tad-dritt tal-Unjoni, mitluba mill-qorti nazzjonali, ma għandha ebda relazzjoni mar-realtà jew mas-suġġett tal-kawża prinċipali, meta l-problema tkun ta’ natura ipotetika jew inkella meta l-Qorti tal-Ġustizzja ma jkollhiex il-punti ta’ fatt jew ta’ liġi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għad-domandi li jkunu sarulha (sentenza tat‑13 ta’ Diċembru 2018, Rittinger et, C‑492/17, EU:C:2018:1019, punt 37 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
28 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li n-neċessità li tingħata interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li tkun utli għall-qorti nazzjonali teżiġi li din tosserva skrupolożament ir-rekwiżiti li jikkonċernaw il-kontenut ta’ talba għal deċiżjoni preliminari u li jissemmew b’mod espliċitu fl-Artikolu 94 tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja. Għalhekk, huwa indispensabbli, b’mod partikolari, kif jistabbilixxi l-Artikolu 94(a) u (ċ) ta’ dan ir-regolament, li d-deċiżjoni tar-rinviju stess tinkludi espożizzjoni tal-informazzjoni fattwali li fuqha jkunu bbażati d-domandi kif ukoll tar-raġunijiet li wasslu lill-qorti tar-rinviju sabiex ikollha dubji dwar l-interpretazzjoni jew il-validità ta’ ċerti dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni (sentenza tat‑13 ta’ Diċembru 2018, Rittinger et, C‑492/17, EU:C:2018:1019, punti 38 u 39 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
29 |
F’dan il-każ, mid-deċiżjoni tar-rinviju jirriżulta li MG huwa pumpier riżerva u jeżerċita, matul il-perijodu on call żgurat taħt dan l-impjieg, attività professjonali f’ismu stess bħala xufier ta’ taxi. |
30 |
Peress li huwa paċifiku li l-attività professjonali eżerċitata minn MG matul l-għassa tiegħu żgurata għall-Kunsill Muniċipali ta’ Dublin titwettaq b’mod indipendenti, id-deċiżjoni tar-rinviju ma turi ebda relazzjoni bejn it-tielet u r-raba’ domanda u r-realtà jew is-suġġett tal-kawża prinċipali. |
31 |
Fil-fatt, permezz ta’ dawn id-domandi, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, kif il-kunċett ta’ “ħin tax-xogħol”, fis-sens tal-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88, għandu jiġi interpretat meta ħaddiem jeżerċita, matul il-perijodu on call żgurat għall-ewwel persuna li timpjega, attività professjonali għat-tieni persuna li timpjega. Issa, fl-assenza ta’ espożizzjoni ta’ informazzjoni fattwali li tippermetti li jinftiehem b’liema mod tiġi ppreżentata tali sitwazzjoni fil-kawża prinċipali, il-Qorti tal-Ġustizzja ma għandhiex l-elementi neċessarji sabiex tirrispondi b’mod utli għall-imsemmija domandi. |
32 |
Minn dan isegwi li t-tielet u r-raba’ domanda huma inammissibbli. |
33 |
Min-naħa l-oħra, l-ewwel u t-tieni domanda, li għandhom jiġu eżaminati flimkien, huma ammissibbli, sa fejn jikkonċernaw l-ipoteżi, imsemmija espliċitament fit-tieni domanda, fejn pumpier riżerva jeżerċita, matul l-istand by tiegħu, attività professjonali indipendenti. |
Fuq il-mertu
34 |
Permezz tal-ewwel u tat-tieni domanda tagħha, li t-trattament tagħhom għandu jiġi limitat bil-mod indikat fil-punt 33 ta’ din is-sentenza, il-qorti tar-rinviju tistaqsi, essenzjalment, jekk il-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88 għandux jiġi interpretat fis-sens li perijodu ta’ stand by żgurat minn pumpier riżerva, li matulu dan il-ħaddiem iwettaq, bl-awtorizzazzjoni tal-persuna li timpjegah, attività professjonali f’ismu stess iżda għandu, fil-każ ta’ sejħa għal emerġenza, jingħaqad ma’ kwartieri ta’ assenjazzjoni fit-terminu massimu ta’ għaxar minuti, jikkostitwixxi “ħin tax-xogħol”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni. |
35 |
Il-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88 jiddefinixxi l-kunċett ta’ “ħin tax-xogħol” bħala “ kwalunkwe perjodu li matulu il-ħaddiem ikunu għax-xogħol, għad-disposizzjoni ta’ min jimpjegah u jwettaq l-attivitajiet jew id-doveri tiegħu”. Skont il-punt 2 tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva, il-kunċett ta’ “perijodu ta’ serħan” huwa ddefinit negattivament bħala kwalunkwe perijodu li ma jkunx il-ħin tax-xogħol. Peress li dawn iż-żewġ kunċetti jeskludu lil xulxin, il-perijodu on call ta’ ħaddiem għandu jiġi kklassifikat jew bħala “ħin tax-xogħol” jew bħala “perijodu ta’ serħan” għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-Direttiva 2003/88, peress li din tal-aħħar ma tipprevedix kategorija intermedja (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑9 ta’ Settembru 2021, Dopravní podnik hl. Prahy, C‑107/19, EU:C:2021:722, punt 28 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
36 |
Għalkemm, fl-aħħar mill-aħħar, hija l-qorti tar-rinviju li għandha teżamina jekk il-perijodu ta’ stand by inkwistjoni fil-kawża prinċipali għandux jiġi kklassifikat bħala “ħin tax-xogħol” jew bħala “perijodu ta’ serħan”, xorta jibqa’ l-fatt li hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tipprovdilha indikazzjonijiet dwar il-kriterji li għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni matul dan l-eżami (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punt 25 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
37 |
F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li d-Direttiva 2003/88 għandha l-għan li tistabbilixxi rekwiżiti minimi intiżi sabiex itejbu l-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol tal-ħaddiema permezz tal-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjonijiet nazzjonali dwar, b’mod partikolari, it-tul tal-ħin tax-xogħol. Dawn id-dispożizzjonijiet jikkostitwixxu regoli tad-dritt soċjali tal-Unjoni li għandhom importanza partikolari li għandu jibbenefika minnhom kull ħaddiem. B’mod partikolari, billi tistabbilixxi d-dritt ta’ kull ħaddiem għal limitazzjoni tal-ħin massimu tax-xogħol u għal perijodi ta’ serħan ta’ kuljum u ta’ kull ġimgħa, din id-direttiva tippreċiża d-dritt fundamentali espressament stabbilit fl-Artikolu 31(2) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea u għandha, konsegwentement, tiġi interpretata fid-dawl ta’ dan l-Artikolu 31(2). Id-dispożizzjonijiet ta’ din id-direttiva ma jistgħux għalhekk ikunu s-suġġett ta’ interpretazzjoni restrittiva għad-detriment tad-drittijiet li l-ħaddiem jikseb minnha (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punti 26 sa 28 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
38 |
Fir-rigward tal-klassifikazzjoni tal-perijodi on call, il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li jaqgħu taħt il-kunċett ta’ “ħin tax-xogħol”, fis-sens tad-Direttiva 2003/88, il-perijodi on call kollha, inklużi dawk ta’ stand by, li matulhom ir-restrizzjonijiet imposti fuq il-ħaddiem huma ta’ natura tali li jaffettwaw oġġettivament u b’mod sinjifikattiv ħafna l-possibbiltà, għal dan tal-aħħar, li jiġġestixxi liberament, matul dawn il-perijodi, il-ħin li matulu s-servizzi professjonali tiegħu ma humiex mitluba u li jiddedika dan il-ħin għall-interessi tiegħu stess (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punt 38). |
39 |
Għall-kuntrarju, meta r-restrizzjonijiet imposti fuq il-ħaddiem matul perijodu on call partikolari ma jilħqux tali livell ta’ intensità u jippermettulu li jiġġestixxi l-ħin tiegħu u jiddedika ruħu għall-interessi tiegħu stess mingħajr limitazzjonijiet kbar, huwa biss il-ħin marbut mal-prestazzjoni ta’ xogħol li huwa, jekk ikun il-każ, effettivament imwettaq matul tali perijodu li jikkostitwixxi “ħin tax-xogħol”, għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-Direttiva 2003/88 (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier, C‑580/19, EU:C:2021:183), punt 39 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
40 |
Sabiex jiġi evalwat jekk stand by joħloqx, oġġettivament, restrizzjonijiet maġġuri li għandhom impatt sinjifikattiv ħafna fuq il-ġestjoni, mill-ħaddiem ikkonċernat, tal-ħin li matulu s-servizzi professjonali tiegħu ma humiex mitluba, għandhom jittieħdu inkunsiderazzjoni, b’mod iktar partikolari, it-terminu li għandu dan il-ħaddiem sabiex ikompli l-attivitajiet professjonali tiegħu mal-persuna li timpjegah li għaliha huwa jwettaq din l-għassa mill-mument li fih huwa jitlob dan, flimkien, jekk ikun il-każ, mal-frekwenza medja tal-interventi li l-imsemmi ħaddiem ser ikun effettivament mitlub minnu li jiżgura matul dan il-perijodu (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punt 45). |
41 |
F’dan ir-rigward, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li, meta dan it-terminu huwa, matul perijodu on call, limitat għal ftit minuti, dan il-perijodu għandu, bħala prinċipju, jitqies kollu kemm hu bħala “ħin tax-xogħol”. Madankollu huwa neċessarju, kif ippreċiżat ukoll il-Qorti tal-Ġustizzja, li jiġi evalwat l-impatt ta’ tali terminu ta’ reazzjoni fi tmiem evalwazzjoni konkreta li tieħu inkunsiderazzjoni, jekk ikun il-każ, restrizzjonijiet oħra imposti fuq il-ħaddiem, l-istess bħall-faċilitajiet mogħtija lilu matul dan l-istess perijodu (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punti 47 u 48 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
42 |
Hija l-qorti tar-rinviju li għandha tevalwa, fid-dawl taċ-ċirkustanzi kollha tal-każ ineżami u billi tibbaża ruħha fuq l-indikazzjonijiet imfakkra fil-punti 38 sa 41 ta’ din is-sentenza, jekk MG huwiex suġġett, matul il-perijodi ta’ stand by, għal restrizzjonijiet ta’ intensità tali li jaffettwaw, oġġettivament u b’mod sinjifikattiv ħafna, il-possibbiltà tiegħu li jiġġestixxi liberament, matul dawn il-perijodi, iż-żmien li matulu s-servizzi professjonali tiegħu bħala pumpier riżerva ma humiex mitluba. |
43 |
F’dan ir-rigward, il-possibbiltà offruta lil MG li jeżerċita attività professjonali oħra matul il-perijodi on call tiegħu tikkostitwixxi indikazzjoni importanti li l-modalitajiet tas-sistema ta’ stand by ma jissuġġettawx lil dan il-ħaddiem għal restrizzjonijiet kbar li għandhom impatt sinjifikattiv ħafna fuq il-ġestjoni tal-ħin tiegħu, sakemm jirriżulta li d-drittijiet u l-obbligi tiegħu li jirriżultaw mill-kuntratt ta’ impjieg tiegħu, ftehimiet kollettivi u mil-leġiżlazzjoni tal-Istat Membru kkonċernat jiġu organizzati b’mod li jippermetti l-eżerċizzju effettiv ta’ tali attività matul parti kunsiderevoli ta’ dawn il-perijodi. |
44 |
Iċ-ċirkustanzi li MG ma għandu, fl-ebda mument, isib ruħu f’post preċiż matul il-perijodi ta’ stand by tiegħu, li ma huwiex obbligat jipparteċipa fl-interventi kollha mwettqa mill-kwartieri ta’ assenjazzjoni tiegħu, peress li kwart ta’ dawn l-interventi jista’ f’dan il-każ iseħħ fl-assenza tiegħu, u li huwa permess jeżerċita attività professjonali oħra li ma taqbiżx il-medja ta’ 48 siegħa fil-ġimgħa, jistgħu jikkostitwixxu elementi oġġettivi li jippermettu li jiġi kkunsidrat li huwa f’pożizzjoni li jiżviluppa, skont l-interessi tiegħu stess, din l-attività professjonali oħra matul dawn il-perijodi u li jiddedika parti kunsiderevoli tal-ħin ta’ dawn, sakemm il-frekwenza medja ta’ sejħiet urġenti ma jostakolawx l-eżerċizzju effettiv ta’ attività professjonali li tista’ tingħaqad mal-impjieg ta’ pumpier riżerva, li hija l-qorti tar-rinviju li għandha tivverifika. |
45 |
Għandu jiġi ppreċiżat ukoll li d-diffikultajiet organizzattivi li jistgħu jirriżultaw mill-għażliet magħmula mill-ħaddiem ikkonċernat, bħall-għażla tal-post ta’ residenza jew ta’ post għall-eżerċizzju ta’ attività professjonali oħra li jinsabu ftit jew wisq ’il bogħod mill-post li huwa għandu jkun f’pożizzjoni li jingħaqad fit-terminu mogħti fil-kuntest tal-impjieg tiegħu ta’ pumpier riżerva, ma jistgħux jittieħdu inkunsiderazzjoni (ara, b’analoġija, is-sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier), C‑580/19, EU:C:2021:183, punti 41 u 42 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata). |
46 |
Jekk jirriżulta, fid-dawl taċ-ċirkustanzi rilevanti kollha fil-kawża prinċipali, li l-imsemmija perijodi on call ma jissodisfawx il-kundizzjonijiet sabiex jiġu kklassifikati bħala “ħin tax-xogħol”, fis-sens tal-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88, isegwi, kif jirriżulta mill-punt 35 ta’ din is-sentenza, li dawn l-istess perijodi għandhom jitqiesu, bl-eċċezzjoni tal-ħin marbut mas-servizzi ta’ xogħol effettivament imwettqa, bħala “perijodi ta’ serħan”, fis-sens tal-punt 2 tal-Artikolu 2 ta’ din id-direttiva. |
47 |
Madankollu, il-kwalifika ta’ perijodu on call bħala “perijodu ta’ serħan”, għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-Direttiva 2003/88, hija bla ħsara għall-obbligu ta’ min iħaddem li josserva l-obbligi speċifiċi imposti fuqhom, skont l-Artikoli 5 u 6 tad-Direttiva 89/391, sabiex jipproteġu s-sigurtà u s-saħħa tal-ħaddiema tagħhom. Minn dan jirriżulta li l-persuni li jimpjegaw ma jistgħux jintroduċu perijodi on call li sa dan il-punt ikunu twal jew frekwenti li jikkostitwixxu riskju għas-sigurtà jew għas-saħħa tal-ħaddiem, indipendentement mill-fatt li dawn il-perijodi jiġu kkwalifikati bħala “perijodi ta’ serħan”, fis-sens tal-punt 2 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88. Huma l-Istati Membri li għandhom jiddefinixxu, fid-dritt nazzjonali tagħhom, il-modalitajiet ta’ applikazzjoni ta’ dan l-obbligu (sentenza tad‑9 ta’ Marzu 2021, Stadt Offenbach am Main (Perijodu ta’ stand by ta’ pumpier) (C‑580/19, EU:C:2021:183, punt 60 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
48 |
Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, ir-risposta għall-ewwel u għat-tieni domanda għandha tkun li l-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88 għandu jiġi interpretat fis-sens li perijodu ta’ stand by żgurat minn pumpier riżerva, li matulu dan il-ħaddiem jeżerċita, bl-awtorizzazzjoni tal-persuna li timpjegah, attività professjonali f’ismu stess, iżda għandu, fil-każ ta’ sejħa ta’ emerġenza, jingħaqad mal-kwartieri ta’ assenjazzjoni tiegħu fiż-żmien massimu ta’ għaxar minuti, ma jikkostitwixxix “ħin tax-xogħol”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, jekk jirriżulta minn evalwazzjoni globali tal-fatti kollha f’dan il-każ, b’mod partikolari tal-portata u tal-modalitajiet ta’ din il-possibbiltà li jeżerċita attività professjonali oħra kif ukoll l-assenza ta’ obbligu li jipparteċipa fl-interventi żgurati kollha minn dawn il-kwartieri, li r-restrizzjonijiet imposti fuq l-imsemmi ħaddiem matul dan il-perijodu ma humiex ta’ natura bħal dawk li jaffettwaw oġġettivament u b’mod sinjifikattiv ħafna l-possibbiltà għal dan tal-aħħar li jiġġestixxi liberament, matul l-imsemmi perijodu, il-ħin li matulu s-servizzi professjonali tiegħu bħala pumpier ma humiex mitluba. |
Dwar l-ispejjeż
49 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Il-Ħames Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
Il-punt 1 tal-Artikolu 2 tad-Direttiva 2003/88/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal‑4 ta’ Novembru 2003 li tikkonċerna ċerti aspetti tal-organizzazzjoni tal-ħin tax-xogħol, għandu jiġi interpretat fis-sens li perijodu ta’ stand by żgurat minn pumpier riżerva, li matulu dan il-ħaddiem jeżerċita, bl-awtorizzazzjoni tal-persuna li timpjegah, attività professjonali f’ismu stess, iżda għandu, fil-każ ta’ sejħa ta’ emerġenza, jingħaqad mal-kwartieri ta’ assenjazzjoni tiegħu fiż-żmien massimu ta’ għaxar minuti, ma jikkostitwixxix “ħin tax-xogħol”, fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni, jekk jirriżulta minn evalwazzjoni globali tal-fatti kollha f’dan il-każ, b’mod partikolari tal-portata u tal-modalitajiet ta’ din il-possibbiltà li jeżerċita attività professjonali oħra kif ukoll l-assenza ta’ obbligu li jipparteċipa fl-interventi żgurati kollha minn dawn il-kwartieri, li r-restrizzjonijiet imposti fuq l-imsemmi ħaddiem matul dan il-perijodu ma humiex ta’ natura bħal dawk li jaffettwaw oġġettivament u b’mod sinjifikattiv ħafna l-possibbiltà għal dan tal-aħħar li jiġġestixxi liberament, matul l-imsemmi perijodu, il-ħin li matulu s-servizzi professjonali tiegħu bħala pumpier ma humiex mitluba. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: l-Ingliż.