1

Permezz tar-rikors tagħha, il-Kummissjoni Ewropea titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkonstata li, billi ma kkumpensax it-telf ta’ riżorsi proprji li kellhom jiġu kkonstatati u jitqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-baġit tal-Unjoni Ewropea skont l-Artikoli 2, 6, 10, 11 u 17 tar-Regolament tal-Kunsill (KEE, Euratom) Nru 1552/89 tad‑29 ta’ Mejju 1989 li jimplimenta d-Deċiżjoni 88/376/KEE, Euratom dwar is-sistema tar-riżorsi proprji tal-Komunitajiet (ĠU 1989, L 155, p. 1) (li saru l-Artikoli 2, 6, 10, 11 u 17 tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1150/2000 tat‑22 ta’ Mejju 2000 li jimplimenta d-Deċiżjoni 94/728/KE, Euratom dwar is-sistema tar-riżorsi tagħhom tal-Komunitajiet (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1, Vol. 3, p. 169)), kieku ma nħarġux ċertifikati ta’ moviment EUR. 1 bi ksur, minn naħa, tal-Artikolu 101(1) tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 91/482/KEE tal‑25 ta’ Lulju 1991 dwar l-assoċjazzjoni tal-pajjiżi u t-territorji extra-Ewropej mal-Komunità Ekonomika Ewropea (ĠU 1991, L 263, p. 1, iktar ’il quddiem id-“Deċiżjoni PTEE tal‑1991”), u tal-Artikolu 12(6) tal-Anness II tal-imsemmija deċiżjoni għal dak li jirrigwarda l-importazzjoni ta’ trab tal-ħalib u ta’ ross minn Curaçao matul il-perijodu 1997/2000 u, min-naħa l-oħra, tal-Artikolu 35(1) tad-Deċiżjoni tal-Kunsill 2001/822/KE tas‑27 ta’ Novembru 2001 dwar l-assoċjazzjoni tal-pajjiżi u t-territorji extra-Ewropej mal-Komunità Ewropea (“Deċiżjoni dwar l-Assoċjazzjoni Extra-Ewropea”) (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 11, Vol. 38, p. 319, rettifika fil-ĠU 2014, L 365, p. 165) u tal-Artikolu 15(4) tal-Anness III tal-imsemmija deċiżjoni għal dak li jirrigwarda l-importazzjoni ta’ xgħir u barli mitħun oħxon u ta’ smida minn Aruba matul il-perijodu 2002/2003, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu taħt l-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 4(3) TUE).

2

Il-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti ġiet iffirmata f’San Francisco fis‑26 ta’ Ġunju 1945. L-Artikolu 73 ta’ din il-Karta, li jinsab fil-Kapitolu XI tagħha, intitolat “Dikjarazzjoni dwar Territorji li ma jiggvernawx lilhom infushom”, jistabbilixxi li:

“Il-Membru [Membri] tan-Nazzjonijiet Uniti li għandhom jew jassumu responsabbiltajiet għall-amministrazzjoni ta’ territorji li l-popli tagħhom ma jiggvernawx lilhom infushom għal kollox jaċċettaw il-prinċipju li l-interessi tan-nies ta’ dawn it-territorji jiġu qabel kollox, u jaċċettaw bħala responsabbiltà sagra l-obligu li jippromwovu kemm jistgħu, skond is-sistema tal-paċi u s-sigurezza internazzjonali stabbilità permezz tal-Karta preżenti, il-prosperità tan-nies ta’ dawn it-territorji, u, għal dan il-għan:

[…]

b. li jiżviluppaw sistema kif huma jiggvernaw lilhom infushom, li jagħtu kunsiderazzjoni xierqa ta’ aspirazzjonijiet politiċi tal-popli, u li jgħinuhom fl-iżvilupp progressiv ta’ l-istituzzjonijiet politiċi ħielsa tagħom, skont iċ-ċirkostanzi partikolari ta’ kull territorju u l-popli tiegħu, u l-istadji varji tagħhom ta’ progress;

[…]”

3

Il-fatti li wasslu għan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu kkritikat seħħew kemm qabel kif ukoll wara d-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Amsterdam li emenda t-Trattat KE. Madankollu, id-dispożizzjonijiet rilevanti għal dan ir-rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu baqgħu essenzjalment identiċi. L-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE) kien ifformulat kif ġej:

“L-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri xierqa ġenerali jew speċjali biex jassiguraw it-twettiq tal-obbligi li jirriżultaw minn dan it-Trattat jew mid-deċiżjonijiet tal-istituzzjonijiet tal-Komunità, u għandhom jiffaċilitaw l-adempiment tal-missjoni tal-Komunità.

Huma ma għandhom jieħdu ebda miżura li tkun tista’ tipperikola r-realizzazzjoni tal-għanijiet ta’ dan it-Trattat.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

4

Din id-dispożizzjoni ġiet, essenzjalment, issostitwita bl-Artikolu 4(3) TUE.

5

Ir-Raba’ parti ta’ dan it-Trattat, intitolata “L-Assoċjazzjoni ta’ pajjiżi u territorji extra-Ewropej” [traduzzjoni mhux uffiċjali] kienet tiġbor l-Artikoli 131 sa 137 tiegħu (li saru, wara emenda, l-Artikoli 182 KE sa 188 KE u li sussegwentement saru l-Artikoli 198 sa 204 TFUE). Skont l-imsemmi Artikolu 131 (li sar, wara emenda, l-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 198 TFUE):

“L-Istati Membri jaqblu li jassoċjaw mal-Komunità dawk il-pajjiżi u t-territorji mhux Ewropej u li għandhom relazzjonijiet speċjali mal-Belġju, mad-Danimarka, ma’ Franza, mal-Italja, mal-Pajjiżi l-Baxxi u mar-Renju Unit. Dawn il-pajjiżi u territorji (hawn iktar ’l isfel imsejħa bħala ‘il-pajjiżi u t-territorji’) huma elenkati fl-Anness IV ta’ dan it-Trattat.

L-iskop ta’ din l-assoċjazzjoni huwa li jippromwovi l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tal-pajjiżi u t-territorji, u li tistabbilixxi relazzjonijiet ekonomiċi viċini bejnhom u l-Komunità kollha.

B’mod konformi mal-prinċipji stabbiliti fil-Preambolu ta’ dan it-Trattat, din l-assoċjazzjoni għandha, fl-ewwel lok, tippermetti t-titjib tal-interessi u tal-prosperità tal-abitanti ta’ dawn il-pajjiżi u territorji sabiex twassalhom għall-iżvilupp ekonomiku, soċjali u kulturali li jistennew.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

6

L-Artikolu 133(1) tal-imsemmi Trattat (li sar, wara emenda, l-Artikolu 184(1) KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 200(1) TFUE) kien jipprevedi li:

“L-importazzjonijiet li joriġinaw mill-pajjiżi u t-territorji għandhom jibbenefikaw, mad-dħul tagħhom fl-Istati Membri, mill-eliminazzjoni totali tad-dazji tad-dwana li għandha sseħħ progressivament bejn l-Istati Membri skont id-dispożizzjonijiet ta’ dan it-Trattat.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

7

Skont l-Artikolu 136 tal-istess Trattat (li sar, wara emenda, l-Artikolu 187 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 203 TFUE):

“Għal perijodu inizjali ta’ ħames snin mid-dħul fis-seħħ ta’ dan it-Trattat, il-modalitaljiet u l-proċedura għall-assoċjazzjoni bejn il-pajjiżi u t-territorji u l-Komunità għandhom jiġu stabbiliti minn konvenzjoni ta’ implimentazzjoni annessa ma’ dan it-Trattat.

Qabel ma tiskadi l-konvenzjoni prevista fil-paragrafu preċedenti, il-Kunsill, b’mod unanimu, għandu, abbażi tal-esperjenza akkwistata u tal-prinċipji mniżżla f’dan it-Trattat, jistabbilixxi d-dispożizzjonijiet li għandhom jiġu adottati għal perijodu ġdid.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

8

L-Artikolu 227(1) u (3) tat-Trattat KE (li sar, wara emenda, l-Artikolu 299(1) u (3) KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 52(1) TUE u l-Artikolu 355(2) TFUE), kien jistabbilixxi li:

“1.   Dan it-Trattat għandu japplika għar-Renju tal-Belġju, ir-Renju tad-Danimarka, ir-Repubblika Federali tal-Ġermanja, ir-Repubblika Ellenika, ir-Renju ta’ Spanja, ir-Repubblika Franċiża, l-Irlanda, ir-Repubblika Taljana, il-Gran Dukat tal-Lussemburgu, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, ir-Repubblika tal-Awstrija, ir-Repubblika Portugiża, ir-Repubblika tal-Finlandja, ir-Renju tal-Isvezja, ir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq.

[…]

3.   L-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni mniżżla fir-Raba’ parti ta’ dan it-Trattat għandhom japplikaw għall-pajjiżi u t-territorji extra-Ewropej imniżżla fl-Anness IV ta’ dan it-Trattat.

Dan it-trattat ma japplikax għal dawk il-pajjiżi u territorji extra-Ewropej li jkollhom relazzjonijiet speċjali mar-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq li ma humiex inklużi fil-lista msemmija hawn fuq.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

9

Il-lista li tinsab fl-Anness IV tat-Trattat KE (li sar, wara emenda, l-Anness II tat-Trattat KE u li sussegwentement sar l-Anness II tat-Trattat FUE), intitolata “Pajjiżi u territorji extra-Ewropej li għalihom japplikaw id-dispożizzjonijiet tar-Raba’ parti tat-Trattat” [traduzzjoni mhux uffiċjali], kienet tirrigwarda, b’mod partikolari, Aruba u l-Antilli Olandiżi, li fosthom kien hemm Curaçao.

10

L-Artikoli 2, 6, 10, 11 u 17 tar-Regolament Nru 1552/89 (li saru l-Artikoli 2, 6, 10, 11 u 17 tar-Regolament Nru 1150/2000) kienu jirregolaw suċċessivament, fiż-żmien meta seħħew il-fatti, il-kundizzjonijiet li fihom l-Istati Membri kienu obbligati jikkonstataw u jqiegħdu għad-dispożizzjoni tal-baġit tal-Unjoni r-riżorsi proprji tagħha, li fosthom kien hemm id-dazji doganali.

11

L-ewwel premessa tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 kienet tgħid li:

“[B]illi huwa neċessarju li jiġu stabbiliti, għal perijodu ġdid, id-dispożizzjonijiet applikabbli għall-assoċjazzjoni tal-pajjiżi u t-territorji extra-Ewropej mal-Komunità Ekonomika Ewropea, iktar ’il quddiem imsejħa ‘PTEE’; billi dawn id-dispożizzjonijiet japplikaw għat-territorji taħt ir-responsabbiltà tar-Repubblika Franċiża, għall-pajjiżi u għat-territorji taħt ir-responsabbiltà tar-Renju Unit, għall-pajjiżi taħt ir-responsabbiltà tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi u, parzjalment, għall-Groenlandja”. [traduzzjoni mhux uffiċjali]

12

Skont l-Artikolu 1 ta’ din id-deċiżjoni, din kellha l-għan li tippromwovi u tħaffef l-iżvilupp ekonomiku, kulturali u soċjali u t-tisħiħ tal-istrutturi ekonomiċi tal-PTEE elenkati fl-Anness I tal-imsemmija deċiżjoni. Il-punt 4 ta’ dan l-anness kien jirrigwarda l-Antilli Olandiżi, fosthom Curaçao, kif ukoll Aruba, bħala PTEE tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi.

13

L-ewwel paragrafu tal-Artikolu 6 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 kien jistabbilixxi li:

“Fil-kuntest tal-kompetenzi rispettivi tagħhom, l-awtoritajiet li jipparteċipaw fil-proċedura ta’ sħubija msemmija fl-Artikolu 10 għandhom jeżaminaw perjodikament ir-riżultati tal-applikazzjoni tagħha u jagħtu l-opinjonijiet u l-impetus neċessarji sabiex jintlaħqu l-għanijiet ta’ din id-deċiżjoni.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

14

Skont l-Artikolu 10 ta’ din id-deċiżjoni:

“Sabiex ikun possibbli li l-awtoritajiet lokali kompetenti tal-PTEE jiġu involuti iktar fl-implimentazzjoni tal-prinċipji tal-assoċjazzjoni tal-PTEE mal-KEE, filwaqt li jiġu osservati l-kompetenzi tal-awtoritajiet ċentrali rispettivi tal-Istati Membri kkonċernati, għandha tiġi stabbilita proċedura konsultattiva bbażata fuq il-prinċipju tas-sħubija bejn il-Kummissjoni, l-Istat Membru u l-PTEE.

Din is-sħubija, li l-modalitajiet tagħha huma stabbiliti fl-Artikoli 234, 235 u 236 ta’ din id-deċiżjoni, għandha tippermetti li jiġi eżaminat dak li jkun inkiseb fil-kuntest tal-assoċjazzjoni u li jiġu diskussi l-problemi li jqumu eventwalment fir-relazzjonijiet bejn il-PTEE u l-Komunità.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

15

L-Artikolu 101(1) tal-imsemmija deċiżjoni kien ifformulat kif ġej:

“Il-prodotti li joriġinaw mill-PTEE għandhom jiġu importati fil-Komunità ħielsa minn dazji doganali u minn taxxi li għandhom effett ekwivalenti.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

16

Skont l-ewwel inċiż tal-Artikolu 108(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991, il-kunċett ta’ prodotti li joriġinaw u l-metodi ta’ kooperazzjoni amministrattiva relatati miegħu kienu ddefiniti fl-Anness II tagħha.

17

Skont l-Artikolu 234 ta’ din id-deċiżjoni:

“L-azzjoni Komunitarja għandha tkun ibbażata kemm jista’ jkun fuq konsultazzjoni mill-qrib bejn il-Kummissjoni, l-Istat Membru responsabbli għal PTEE u l-awtoritajiet lokali kompetenti tal-PTEE.

Din il-konsultazzjoni hija msejħa minn issa ’l quddiem ‘sħubija’.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

18

L-Artikolu 235(1) u (2) tal-imsemmija deċiżjoni kien jipprevedi li:

“1.   Is-sħubija għandha tkopri l-ippjanar, il-preparazzjoni, il-finanzjament, il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni ta’ azzjonijiet immexxija mill-Komunità fil-kuntest ta’ din id-deċiżjoni, kif ukoll kull problema li tqum fir-relazzjonijiet bejn il-PTEE u l-Komunità.

2.   Għal dan il-għan, gruppi ta’ ħidma f’assoċjazzjoni mal-PTEE, ta’ natura konsultattiva u komposti mit-tliet imsieħba msemmija fl-Artikolu 234, jistgħu jinħolqu jew skont iż-żona ġeografika ta’ PTEE, jew skont il-grupp ta’ PTEE taħt ir-responsabbiltà tal-istess Stat Membru, fuq talba, b’mod partikolari, tal-PTEE inkwistjoni. Dawn il-gruppi għandhom jiġu kkostitwiti:

19

Skont l-Artikolu 237 tal-istess deċiżjoni:

“Bla ħsara għad-dispożizzjonijiet speċjali għal dak li jirrigwarda r-relazzjonijiet bejn il-PTEE u d-dipartimenti Franċiżi extra-Ewropej previsti hemmhekk, din id-deċiżjoni tapplika għat-territorji li fihom japplika t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea u skont il-kundizzjonijiet previsti mill-imsemmi Trattat, minn naħa, u għat-territorji tal-PTEE, min-naħa l-oħra.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

20

L-Artikolu 1 tal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991, dwar id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “prodotti li joriġinaw” u l-metodi ta’ kooperazzjoni amministrattiva, kien jistabbilixxi li:

“Għall-finijiet tal-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ kooperazzjoni kummerċjali tad-Deċiżjoni, prodott għandu jitqies li joriġina mill-‘PTEE’, mill-Komunità jew mill-Istati AKP jekk ikun inkiseb għalkollox jew ikun ġie pproċessat suffiċjentement hemmhekk.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

21

L-Artikolu 12(1) u (6) ta’ dan l-anness kien jipprevedi li:

“1.   Prova tal-istatus ta’ oriġini ta’ prodotti, fis-sens ta’ dan l-Anness, għandha tingħata b’ċertifikat ta’ moviment EUR. 1, li mudell tiegħu jinsab fl-Anness 4 ta’ dan l-Anness.

[…]

6.   Iċ-ċertifikat ta’ moviment EUR. 1 għandu jinħareġ mill-awtoritajiet doganali tal-PTEE ta’ esportazzjoni, jekk il-prodotti jkunu jistgħu jitqiesu bħala ‘prodotti li joriġinaw’ fis-sens ta’ dan l-Anness.” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

22

L-Artikolu 26 tal-imsemmi anness, intitolat “Kontroll taċ-ċertifikati ta’ moviment EUR. 1 u tal-formoli EUR. 2” [traduzzjoni mhux uffiċjali], kien jistabbilixxi li:

“1.   Il-kontroll a posteriori ta’ ċertifikati ta’ moviment EUR. 1 jew ta’ formoli EUR. 2 għandu jitwettaq għal għarrieda u kull meta l-awtoritajiet doganali tal-Istat ta’ importazzjoni jkollhom dubji raġonevoli dwar l-awtentiċità tad-dokument jew dwar l-eżattezza tal-informazzjoni li tikkonċerna l-oriġini reali tal-prodotti inkwistjoni.

[…]

6.   Meta l-proċedura ta’ kontroll jew kull informazzjoni oħra disponibbli tidher li tindika li jkunu qegħdin jinkisru d-dispożizzjonijiet ta’ dan l-anness, l-PTEE għandu jwettaq, fuq inizjattiva tiegħu stess jew fuq talba tal-Kummissjoni, l-investigazzjonijiet neċessarji, jew jieħu passi sabiex dawn l-investigazzjonijiet jitwettqu bl-urġenza meħtieġa sabiex jiġi identifikat u evitat tali ksur. Il-Kummissjoni tista’ tipparteċipa f’dawn l-investigazzjonijiet.

[…]

7.   Il-kontestazzjonijiet li ma setgħux jiġu rregolati bejn l-awtoritajiet doganali tal-Istat ta’ importazzjoni u dawk tal-PTEE ta’ esportazzjoni jew li jqajmu problema ta’ interpretazzjoni ta’ dan l-anness għandhom jiġu sottomessi lill-Kumitat dwar l-oriġini stabbilit mir-[Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 802/68 tas‑27 ta’ Ġunju 1968 dwar id-definizzjoni komuni tal-kunċett ta’ oriġini tal-merkanzija (ĠU 1968, L 148, p. 1)].” [traduzzjoni mhux uffiċjali]

23

Skont l-Artikolu 12(1) ta’ dan ir-regolament, il-Kumitat dwar l-oriġini huwa kompost minn rappreżentanti tal-Istati Membri u ppresedut minn rappreżentant tal-Kummissjoni.

24

Id-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 baqgħet applikabbli sal‑1 ta’ Diċembru 2001. Fit‑2 ta’ Diċembru tal-istess sena, id-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 daħlet fis-seħħ. L-Artikolu 4(1) ta’ din tal-aħħar kien jistabbilixxi li:

“Fil-qafas tas-sħubija preskritta fl-Artikolu 7, l-awtoritajiet tal-PTEE għandhom jassumu responsabbilta primarja għall-formulazzjoni ta’ strateġiji ta’ assoċjazzjoni u ta’ żvilupp u l-implimentazzjoni tagħhom permezz tal-preparazzjoni, flimkien mal-Kummissjoni u l-Istat Membru li miegħu il-PTEE huwa marbut, ta’ Dokumenti ta’ Programmazzjoni Waħdiena […] u programmi ta’ koperazzjoni.”

25

L-Artikolu 7 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 kien jipprevedi li:

“1.   Bil-għan li l-PTEE jkunu jistgħu jieħdu parti sħiħa fl-implimentazzjoni ta’ l-assoċjazzjoni tal-PTEE-KE, b’rigward kif mistħoqq għall-mod kif l-istituzzjonijiet ta’ l-Istati Membri konċernati huma organizzati, l-assoċjazzjoni għandha tuża proċedura ta’ konsulta bażata fuq id-dispożizzjonijiet riferiti hawn isfel. Għandha titratta kull kwistjoni li tinħoloq f’relazzjonijiet bejn il-PTEE u l-Komunità.

[…]

3.   Għandu jkun hemm sħubija separata bejn il-Kummissjoni, l-Istat Membru li miegħu l-PTEE huwa marbut u kull PTEE rappreżentat mill-awtoritajiet tiegħu, biex jiġu permess li l-għanijiet u l-prinċipji ta’ din id-Deċiżjoni, partikolarment dawk riferiti fl-Artikoli 4 u 19 jibdew iseħħu. Din il-konsultazzjoni trilaterali għandha minn issa ‘l quddiem tissejjaħ is-‘sħubija’.

Kumitati tax-xogħol ta’ sħubija, li jaġixxu f’kapaċita konsultattiva, għandhom jitwaqqfu għal kull PTEE. Is-sħubija tagħhom għandha tikkomprendi t-tliet sieħba msemmija fuq. Dawn il-kumitati tax-xogħol jistgħu jiġu mlaqqa’ fuq talba tal-Kummissjoni, ta’ Stat Membru jew ta’ PTEE. Fuq talba ta’ wieħed mis-sieħba, diversi kumitati tax-xogħol ta’ sħubija jistgħu jorganizzaw laqgħat konġunti biex jikkonsidraw suġġetti ta’ interess komuni jew aspetti reġjonali ta’ l-assoċjazzjoni.

4.   Din il-konsultazzjoni għandha tiġi kondotta f’konformità sħiħa mal-poteri istituzzjonali, legali u finanzjarji rispettivi ta’ kull wieħed mit-tliet sieħba.

[…]”

26

L-Artikolu 35 ta’ din id-deċiżjoni kien jistabbilixxi li:

“1.   Prodotti li joriġinaw mill-PTEE għandhom jiġu mportati fil-Komunità ħielsa mid-dazju ta’ mportazzjoni.

Il-kunċett ta’ prodotti li joriġinaw u l-metodi ta’ koperazzjoni amministrattiva li għandhom x’jaqsmu ma’ dan huma preskritti fl-Anness III.”

27

L-Artikolu 2 tal-Anness III tal-imsemmija deċiżjoni, dwar id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “prodotti li joriġinaw” u l-metodi ta’ kooperazzjoni amministrattiva, kien jiddetermina, fil-paragrafu 1 tiegħu, il-prodotti li għandhom jitqiesu bħala prodotti li joriġinaw mill-PTEE.

28

Skont l-Artikolu 14(1)(a) ta’ dan l-anness, il-prodotti li joriġinaw mill-PTEE kienu jibbenefikaw mid-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 meta kienu jiġu importati fil-Komunità, fuq preżentazzjoni ta’ ċertifikat EUR. 1.

29

L-Artikolu 15(1) u (4) tal-imsemmi anness kien jipprevedi li:

“1.   Ċertifikat ta’ moviment EUR.1 għandu jinħareġ mill-awtoritajiet tad-dwana tal-PTEE esportatur fuq applikazzjoni li tkun saret bil-miktub mill-esportatur jew, fuq ir-responsabbilta ta’ l-esportatur, mir-rappreżentant awtorizzat tiegħu.

[…]

4.   Ċertifikat ta’ moviment EUR.1 għandu jinħareġ mill-awtoritajiet tad-dwana tal-PTEE esporatatur jekk il-prodotti konċernati jkunu jistgħu jitqiesu bħala prodotti li joriġinaw mill-PTEE, mill-Komunità jew mill-AKP u li jwettqu l-ħtiġijiet l-oħra ta’ dan l-Anness.”

30

L-Artikolu 32 tal-Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001, intitolat “Il-verifika ta’ provi ta’ l-oriġini”, kien ifformulat kif ġej:

“1.   Sabiex tiġi żgurata l-applikazzjoni kif suppost ta’ dan l-Anness, il-PTEE, il-Komunità u l-Istati ta’ l-AKP għandhom jgħinu lil xulxin permezz ta’ l-amministrazzjonijiet kompetenti tad-dwana, fl-ispezzjonar ta’ l-awtentiċita taċ-ċertifikati ta’ moviment EUR.1 jew id-dikjarazzjonijiet tal-fattura u l-korrettezza tat-tagħrif mogħti f’dawn id-dokumenti.

[…]

2.   Verifiki sosegwenti ta’ provi ta’ l-oriġini għandhom jitwettqu kif ġie ġie [għal għarrieda] jew kull meta l-awtoritajiet tad-dwana tal-pajjiż importatur ikollhom dubbji raġunevoli rigward l-awtentiċita ta’ dawn id-dokumenti, l-istat ta’ l-oriġini tal-prodotti konċernati jew it-twettieq tal-ħtiġijiet l-oħra ta’ dan l-Anness.

[…]

8.   Fejn il-proċedura tal-verifika jew kull tagħrif ieħor disponibbli jidher li qed jindika li d-dispożizzjonijiet ta’ dan l-Anness qed jinkisru, il-PTEE fuq l-inizjattiva tiegħu stess jew fuq it-talba tal-Komunità għandu jwettaq inkjesti xierqa jew jirranġa sabiex dawn l-inkjesti jitwettqu bl-urġenza meħtieġa sabiex jidentifika u jipprevjeni dawn il-kontravenzjonijiet. Il-Kummissjoni tista’ tipparteċipa fl-inkjesti.”

31

L-Artikolu 34 ta’ dan l-anness, intitolat “Il-ftehim f’nuqqas ta’ qbil”, kien jistabbilixxi fl-ewwel paragrafu tiegħu li:

“Fejn jinħoloq nuqqas ta’ qbil rigward il-proċeduri ta’ verifika ta’ l-Artikoli 32 u 33 fejn ma jistax jintlaħaq ftehim bejn l-awtoritajiet tad-dwana li qed jitolbu verifika u l-awtoritajiet tad-dwana responsabbli għat-twettieq ta’ din il-verifika jew fejn iqajjmu mistoqsija rigward l-interpretazzjoni ta’ dan l-Anness, għandhom jiġu sottomessi lill-Kumitat tal-Kodiċi tad-Dwana – Taqsima Oriġini mwaqqfa mir-[Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 2913/92 tat‑12 ta’ Ottubru 1992 li jwaqqaf il-Kodiċi Doganali tal-Komunità (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 2, Vol. 4, p. 307)].”

32

Skont l-Artikolu 247(1) ta’ dan ir-regolament, il-Kumitat tal-Kodiċi Doganali kien kompost minn rappreżentanti tal-Istati Membri u ppresedut minn rappreżentant tal-Kummissjoni.

33

L-Artikolu 220(2)(b) kif ukoll l-Artikolu 239 tar-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 2913/92 tat‑12 ta’ Ottubru 1992 li jwaqqaf il-Kodiċi Doganali tal-Komunità (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 2, Vol. 4, p. 307), kif emendat bir-Regolament (KE) Nru 2700/2000 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tas‑16 Novembru 2000 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 2, Vol. 10, p. 239) (iktar ’il quddiem il-“Kodiċi Doganali”), kienu jippreċiżaw il-kundizzjonijiet li fihom l-Istati Membri setgħu jastjenu minn dħul fil-kontijiet a posteriori tad-dazji doganali jew iwettqu rimbors jew maħfra ta’ dawn id-dazji.

34

Ir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 tal‑25 ta’ Ġunju 2002 rigward ir-Regolament Finanazjarju applikabbli ghall-bagit generali tal-Komunitajiet Ewropej (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1, Vol. 4, p. 74), kif emendat bir-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1995/2006 tat‑13 ta’ Diċembru 2006 (ĠU 2006, L 390, p. 1, rettifika fil-ĠU 2008, L 48, p. 88) (iktar ’il quddiem ir-“Regolament finanzjarju”), jistabbilixxi, fl-Artikolu 73a tiegħu, li:

“Bla preġudizzju għad-dispożizzjonijiet ta’ regolamenti speċifiċi u l-applikazzjoni tad-Deċiżjoni tal-Kunsill marbuta mas-sistema tar-riżorsi proprji tal-Komunitajiet, id-drittijiet tal-Komunitajiet fir-rigward ta’ partijiet terzi u d-drittijiet ta’ partijiet terzi fir-rigward tal-Komunitajiet għandhom ikunu soġġetti għal perijodu ta’ limitazzjoni ta’ ħames snin.

Id-data biex jiġi kkalkulat il-perijodu ta’ limitazzjoni u l-kondizzjonijiet għall-interruzzjoni tal-perijodu għandhom jitniżżlu fir-regoli implimentattivi.”

35

L-Artikolu 85b tar-Regolament tal-Kummissjoni (KE, Euratom) Nru 2342/2002 tat‑23 ta’ Diċembru 2002 li jippreskrivi regoli ddettaljati għall-implimentazzjoni tar-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 1605/2002 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 1, Vol. 4, p. 145), kif emendat bir-Regolament tal-Kummissjoni (KE, Euratom) Nru 478/2007 tat‑23 ta’ April 2007 (ĠU 2007, L 111, p. 13) (iktar ’il quddiem ir-“Regolament ta’ implimentazzjoni”), intitolat “Regoli għal perjodi ta’ limitazzjoni”, jistabbilixxi, fl-ewwel subparagrafu tal-paragrafu 1 tiegħu, li:

“Il-perjodu ta’ limitazzjoni għal drittijiet tal-Komunitajiet fir-rigward ta’ partijiet terzi għandu jibda jiddekorri malli tinqabeż l-iskadenza kkomunikata lid-debitur fin-nota ta’ debitu […].”

36

Skont l-iStatuut voor het Koninkrijk der Nederlanden (il-Karta għar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi), fil-verżjoni tagħha applikabbli matul il-perijodu inkwistjoni, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi kien ikkostitwit minn tliet pajjiżi (landen), jiġifieri r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi (Nederland), l-Antilli Olandiżi (Nederlandse Antillen) u Aruba. Matul dan il-perijodu, Curaçao kienet tagħmel parti integrali mill-Antilli Olandiżi.

37

Skont l-Artikolu 3(1)(b) ta’ din il-Karta, l-affarijiet barranin kienu jaqgħu “taħt il-kompetenza tar-Renju”.

38

Skont l-Artikolu 50(1) tal-imsemmija Karta:

“Il-miżuri leġiżlattivi u amministrattivi fl-Antilli Olandiżi u f’Aruba li jmorru kontra din il-Karta, strument internazzjonali, liġi tar-Renju jew regolament ta’ amministrazzjoni pubblika għar-Renju, jew l-interessi li l-promozzjoni jew il-protezzjoni tagħhom jaqgħu taħt il-kompetenza tar-Renju, jistgħu jiġu sospiżi u annullati mir-Re bħala Kap tar-Renju permezz ta’ digriet motivat. […]”

39

L-Artikolu 51 tal-istess Karta kien ifformulat kif ġej:

“Jekk korp fl-Antilli Olandiżi u f’Aruba ma jwettaqx dmirijietu jew ma jwettaqhomx b’mod adegwat kif mitlub minn din il-Karta, minn strument internazzjonali, minn liġi tar-Renju jew minn regolament ta’ amministrazzjoni pubblika għar-Renju, regolament ta’ amministrazzjoni pubblika għar-Renju li jindika l-bażijiet legali u l-motivi li fuqhom huwa bbażat jista’ jistabbilixxi b’liema mod l-imsemmija funzjonijiet għandhom jiġu ssodisfatti.”

40

L-Artikolu 52 tal-Karta għar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi kien jistabbilixxi li:

“Bil-kunsens tar-Re, il-leġiżlazzjoni tal-pajjiż tista’ tagħti lir-Re, bħala Kap tar-Renju, jew lill-Gvernatur, bħala korp tar-Renju, setgħat fir-rigward tal-affarijiet tal-imsemmi pajjiż.”

41

Matul is-snin 1997 sa 2000, trab tal-ħalib u ross minn Curaçao ġew importati fil-Ġermanja, kif ukoll, matul is-snin 2002 u 2003, xgħir u barli mitħun oħxon u smida minn Aruba ġew importati fil-Pajjiżi l-Baxxi.

42

L-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba kienu ħarġu ċertifikati ta’ moviment EUR. 1 (iktar ’il quddiem iċ-“ċertifikati EUR. 1”) għal din il-merkanzija, għalkemm din tal-aħħar ma kinitx tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex titqies bħala prodott ta’ oriġini preferenzjali skont l-Artikolu 101(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 u l-Artikolu 35(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001.

43

Il-ħruġ ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba kien is-suġġett ta’ investigazzjonijiet mill-Uffiċċju Ewropew ta’ Kontra l-Frodi (OLAF). Dan ippubblika r-rapporti ta’ missjoni tiegħu dwar Curaçao u Aruba rispettivament fl‑24 ta’ Ottubru 2000 u fit‑23 ta’ Diċembru 2004.

44

Wara dawn l-investigazzjonijiet, il-Kummissjoni informat lill-awtoritajiet Olandiżi u Ġermaniżi dwar in-natura illegali ta’ dawn iċ-ċertifikati EUR. 1 u stednithom jirkupraw id-dazji doganali relatati mal-importazzjonijiet korrispondenti. L-awtoritajiet Olandiżi u Ġermaniżi kkonstataw biss parti minn dawn id-dazji doganali, peress li l-kumplament kien preskritt.

45

Permezz ta’ ittri tas‑27 ta’ Jannar u tal‑31 ta’ Mejju 2012 rispettivament, il-Kummissjoni żammet lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi responsabbli tal-iżball imwettaq mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba. Hija talbet lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi sabiex jikkumpensa, mhux iktar tard mill‑20 ta’ Marzu u mill‑20 ta’ Lulju 2012 rispettivament, it-telf ta’ riżorsi proprji li rriżulta minnu.

46

Peress li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ma kkonformax ruħu ma’ din it-talba, il-Kummissjoni, fil‑21 ta’ Novembru 2013, bagħtet ittra ta’ intimazzjoni lil dan tal-aħħar, li għaliha l-awtoritajiet Olandiżi wieġbu fl‑20 ta’ Frar 2014 fejn ċaħdu kull responsabbiltà għall-atti tal-PTEE tiegħu.

47

Fis‑17 ta’ Ottubru 2014, il-Kummissjoni bagħtet opinjoni motivata lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, fejn hija żammet il-pożizzjoni esposta fl-ittra ta’ intimazzjoni tagħha. It-terminu sabiex jittieħdu l-miżuri neċessarji għall-konformità mal-opinjoni motivata skada fis‑17 ta’ Diċembru 2014.

48

Permezz ta’ ittra tad‑19 ta’ Novembru 2015, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi wieġeb għall-opinjoni motivata, fejn kompla jiċħad kull responsabbiltà.

49

Għaldaqstant, il-Kummissjoni ddeċidiet li tippreżenta dan ir-rikors.

50

Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jikkontesta l-ammissibbiltà tar-rikors għar-raġuni li r-rikors huwa ambigwu u ma jippreżentax b’mod koerenti u preċiż il-bażi tan-nuqqas ta’ twettiq tal-obbligi li jirriżultaw mill-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 4(3) TUE) allegat fil-konfront tiegħu. F’dan ir-rigward, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi josserva li, f’ċerti punti tar-rikors, il-Kummissjoni tidher li qiegħda ssostni li huwa responsabbli għall-atti tal-awtoritajiet doganali tal-PTEE tiegħu bħallikieku dawn kienu jikkostitwixxu l-awtoritajiet tiegħu stess, filwaqt li, f’punti oħra, hija tikkritikah talli naqas milli jadotta miżuri adegwati sabiex jipprekludi l-ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 minn dawn l-awtoritajiet.

51

Il-Kummissjoni ssostni li r-rikors tagħha huwa ammissibbli.

52

Minn ġurisprudenza stabbilita dwar l-Artikolu 120 (c) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li kull rikors promotur għandu jindika b’mod ċar u preċiż is-suġġett tal-kawża u għandu jinkludi espożizzjoni fil-qosor tal-motivi invokati sabiex il-konvenut ikun jista’ jipprepara d-difiża tiegħu u sabiex il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ teżerċita l-istħarriġ tagħha. Minn dan jirriżulta li l-punti essenzjali ta’ fatt u ta’ liġi li fuqhom huwa bbażat tali rikors għandhom jirriżultaw b’mod koerenti u li jinftiehem mit-test tar-rikors stess u li t-talbiet ta’ dan tal-aħħar għandhom ikunu fformulati b’mod inekwivoku sabiex jiġi evitat li l-Qorti tal-Ġustizzja tiddeċiedi ultra petita jew li tonqos milli tiddeċiedi dwar ilment (sentenza tal‑11 ta’ Lulju 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Belġju, C‑356/15, EU:C:2018:555, punt 32 u l-ġurisprudenza ċċitata).

53

Il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet ukoll li, fil-kuntest ta’ rikors ippreżentat skont l-Artikolu 258 TFUE, dan għandu jippreżenta l-ilmenti b’mod koerenti u preċiż, sabiex l-Istat Membru u l-Qorti tal-Ġustizzja jkunu jistgħu jifhmu eżattament il-portata tal-ksur tad-dritt tal-Unjoni allegat, li hija kundizzjoni neċessarja sabiex l-imsemmi Stat ikun jista’ jinvoka b’mod effettiv l-eċċezzjonijiet tad-difiża tiegħu u sabiex il-Qorti tal-Ġustizzja tkun tista’ tivverifika l-eżistenza tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu allegat (sentenza tal‑11 ta’ Lulju 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Belġju, C‑356/15, EU:C:2018:555, punt 33 u l-ġurisprudenza ċċitata).

54

B’mod partikolari, ir-rikors tal-Kummissjoni għandu jkun fih espożizzjoni koerenti u ddettaljata tar-raġunijiet li wassluha għall-konvinzjoni li l-Istat Membru kkonċernat naqas milli jwettaq wieħed mill-obbligi tiegħu taħt it-Trattati (sentenza tal‑11 ta’ Lulju 2018, Il-Kummissjoni vs Il-Belġju, C‑356/15, EU:C:2018:555, punt 34 u l-ġurisprudenza ċċitata).

55

F’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-Kummissjoni tindika bi preċiżjoni d-dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni allegatament miksura mir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, jiġifieri l-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 4(3) TUE), kif ukoll il-fatti allegati fil-konfront tiegħu, jiġifieri l-assenza li jiġi kkumpensat l-ammont, li għandu jiżdied bl-interessi, li jikkorrispondi għat-telf ta’ riżorsi proprji tradizzjonali li jirriżulta mill-ħruġ, mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba, ta’ ċertifikati EUR. 1 bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001.

56

Barra minn hekk, għalkemm ir-rikors tal-Kummissjoni jsemmi omissjoni eventwali tal-Pajjiżi l-Baxxi li jadotta l-miżuri adegwati sabiex jiġi evitat tali ħruġ illegali, minn dan ir-rikors jirriżulta b’mod ċar li r-rikors tal-Kummissjoni ma għandux bħala suġġett din l-ommissjoni eventwali, iżda biss l-assenza li jiġi kkumpensat, mir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, it-telf ta’ riżorsi proprji tradizzjonali li jirriżulta mill-ħruġ illegali taċ-ċertifikati EUR. 1 inkwistjoni.

57

Barra minn hekk, kif l-Avukat Ġenerali osserva, essenzjalment, fil-punt 43 tal-konklużjonijiet tiegħu, il-fatt li l-imsemmi rikors ma jippreċiżax jekk, skont il-Kummissjoni, dan il-ħruġ illegali huwiex ir-riżultat ta’ atti tal-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba imputabbli lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jew il-konsegwenza tal-ommissjoni minn dan l-Istat Membru li jadotta l-miżuri adegwati għall-finijiet tal-prevenzjoni ta’ tali ħruġ ma pprekludiex lil dan tal-aħħar milli jeżerċita b’mod effettiv id-drittijiet tad-difiża tiegħu fir-rigward tan-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu allegat.

58

Għaldaqstant, l-eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà mqajma mir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi għandha tiġi miċħuda.

59

Il-Kummissjoni ssostni li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa obbligat, skont il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 4(3) TUE), jikkumpensa t-telf ta’ riżorsi proprji tradizzjonali li jirriżulta mill-fatt li l-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba ħarġu ċertifikati EUR. 1 bi ksur tad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 u, b’dan il-mod, ipprekludew lill-Istati Membri ta’ importazzjoni milli jirkupraw ċerti dazji doganali relatati mal-importazzjonijiet inkwistjoni.

60

F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tqis, fl-ewwel lok, li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi għandu, bħala Stat Membru, jassumi r-responsabbiltà tal-atti adottati u tan-negliġenza mwettqa mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba li jmorru kontra d-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, fid-dawl tar-relazzjonijiet speċjali li huwa kellu ma’ dawn il-PTEE, li, skont il-Kummissjoni, ma kinux Stati indipendenti u t-tnejn li huma kienu jagħmlu parti integrali minn dan ir-Renju.

61

Il-Kummissjoni żżid li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ma jistax jinvoka l-awtonomija li kellhom Curaçao u Aruba, skont il-Karta għar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, sabiex jiġġustifika n-nuqqas ta’ osservanza tal-obbligi tiegħu li jirriżultaw mill-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali. Barra minn hekk, l-awtonomija ta’ dawn il-PTEE ma hijiex assoluta, sa fejn, skont l-Artikoli 50 sa 52 ta’ din il-Karta, l-awtoritajiet tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi għandhom setgħat li jippermettu li tiġi żgurata l-osservanza, mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba, tad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001.

62

Fit-tieni lok, il-Kummissjoni tfakkar li l-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali jimponi fuq l-Istati Membri l-obbligu li jieħdu l-miżuri kollha xierqa sabiex jiggarantixxu l-portata u l-effikaċja tad-dritt tal-Unjoni. F’dan il-każ, il-ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba pprekluda l-irkupru tad-dazji doganali u t-tqegħid għad-dispożizzjoni ta’ dawn id-dazji fil-baġit tal-Unjoni bħala riżorsi proprji. Issa, billi naqas milli jikkumpensa dan it-telf ta’ riżorsi proprji, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi pprekluda l-funzjonament tajjeb tas-sistema ta’ riżorsi proprji tal-Unjoni, sa fejn l-imsemmi telf għandu jiġi kkumpensat mill-Istati Membri kollha permezz ta’ żieda fir-riżorsi tagħhom stess ibbażata fuq id-dħul nazzjonali gross. Għaldaqstant, il-protezzjoni tal-baġit tal-Unjoni teżiġi li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jkun jista’ jinżamm responsabbli għall-ksur, mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba, tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, u jkun obbligat li jikkumpensa t-telf ta’ riżorsi li jirriżulta minnu.

63

Il-Kummissjoni ssostni, fit-tielet lok, li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi għandu jħallas interessi moratorji fuq l-ammont li jikkorrispondi għal dan it-telf ta’ riżorsi proprji. Skont il-Kummissjoni, l-obbligu li jitħallsu tali interessi moratorji ma huwiex ibbażat fuq il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam tar-riżorsi proprji, iżda jirriżulta direttament mill-obbligu ta’ kooperazzjoni leali, fid-dawl tar-rabta indissoċjabbli li teżisti bejn l-obbligu li jiġu kkonstatati r-riżorsi proprji tal-Unjoni, dak li jiddaħħlu fil-kontijiet tal-Kummissjoni fit-termini stabbiliti u, fl-aħħar nett, l-obbligu li jitħallsu interessi moratorji.

64

Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, sostnut mir-Renju Unit tal-Gran Brittanja u l-Irlanda ta’ Fuq, jikkontesta n-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu allegat fil-konfront tiegħu. Fl-ewwel lok, filwaqt li jirrikonoxxi li huwa direttament responsabbli għall-atti tal-pajjiżi li jifformawh, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jqis li din ir-responsabbiltà testendi biss għal ksur tal-obbligi li huwa għandu bħala Stat Membru tal-Unjoni.

65

Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li tirriżulta mill-Opinjoni 1/78 (Ftehim internazzjonali dwar il-gomma naturali), tal‑4 ta’ Ottubru 1979 (EU:C:1979:224, punt 62), huwa importanti li jiġi ddeterminat f’liema kwalità r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jista’ jinżamm responsabbli, jiġifieri bħala Stat Membru tal-Unjoni jew bħala rappreżentant tal-PTEE tiegħu fir-relazzjonijiet internazzjonali. Issa, skont l-Artikolu 227(3) tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 299(3) KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 355(2) TFUE), il-kamp ta’ applikazzjoni territorjali ta’ dan it-trattat huwa limitat għall-parti Ewropea tar-Renju, jiġifieri l-Pajjiżi l-Baxxi, filwaqt li l-PTEE huma rregolati esklużivament mill-arranġamenti speċjali li huma s-suġġett tar-Raba’ parti tal-imsemmi Trattat. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet ġenerali ta’ dan l-istess Trattat ma humiex applikabbli għall-PTEE fl-assenza ta’ referenza espressa. B’mod partikolari, il-PTEE għandhom jiġu ttrattati bħala pajjiżi terzi għal dak li jirrigwarda l-importazzjoni ta’ merkanzija fl-Unjoni. Għaldaqstant, il-PTEE ma jistgħux jitqiesu li jagħmlu parti integrali mill-Istat Membru li miegħu huma assoċjati.

66

F’dan il-kuntest, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jenfasizza li billi r-Renju biss huwa suġġett tad-dritt internazzjonali pubbliku u għandu l-kompetenza sabiex jikkonkludi trattati, huwa rrattifika t-Trattat KE biss għall-Pajjiżi l-Baxxi, b’tali mod li huma biss dawn tal-aħħar li huma marbuta bid-drittijiet u bl-obbligi li jirriżultaw mill-adeżjoni tiegħu mal-Unjoni.

67

Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jqis li, fid-dawl tal-awtonomija li kellhom l-Antilli Olandiżi u Aruba, l-argument li jgħid li l-Pajjiżi l-Baxxi huma responsabbli għall-atti tal-awtoritajiet ta’ dawn il-PTEE jmur kontra l-Artikolu 4(2) TUE u l-Artikolu 73 tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti. Skont id-dispożizzjonijiet tal-Karta għar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, l-Antilli Olandiżi u Aruba ma jistgħux jitqiesu li jagħmlu parti mill-Pajjiżi l-Baxxi matul il-perijodu inkwistjoni, għaliex jekk dawn iż-żewġ territorji kellhom, bħall-Pajjiżi l-Baxxi, il-kwalità ta’ pajjiż (landen) tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, kull wieħed minnhom kellu l-iStaatsregeling (il-Liġi Fundamentali) tiegħu stess u kellu awtonomija kbira fil-livell tar-Renju. Barra minn hekk, l-Artikoli 50 sa 52 tal-Karta għar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ma jagħtu l-ebda setgħa lill-Pajjiżi l-Baxxi fir-rigward tal-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba, u jipprovdu biss il-possibbiltà li jiġu adottati deċiżjonijiet fir-rigward ta’ dawn it-territorji fi ħdan il-Kunsill tal-Ministri tar-Renju.

68

Fit-tieni lok, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jsostni li l-obbligu ta’ kumpens u ta’ ħlas ta’ interessi moratorji invokat la huwa fondat fil-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar ir-riżorsi proprji u lanqas fid-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001. Għalhekk, l-ammissjoni ta’ tali obbligu tmur kontra l-prinċipju ta’ ċertezza legali. Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jżid li l-Kummissjoni lanqas ma tista’ tibbaża ruħha, f’dan ir-rigward, fuq l-Artikolu 5 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 10 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 4(3) TUE), mingħajr ma tistabbilixxi li l-Pajjiżi l-Baxxi kisru l-obbligi tagħhom skont id-dritt tal-Unjoni. Issa, il-Kummissjoni ma pproduċietx din il-prova u tgħid biss li l-Pajjiżi l-Baxxi ma rreaġixxewx “b’mod adegwat” fil-konfront tal-ksur imwettaq mill-PTEE kkonċernati.

69

Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi josserva wkoll li, skont id-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, il-ħruġ taċ-ċertifikati EUR. 1 kien ir-responsabbiltà tal-awtoritajiet tal-PTEE biss, filwaqt li l-awtoritajiet tal-Istati Membri ma kellhom l-ebda possibbiltà ta’ ndħil u lanqas ma kienu suġġetti għal kwalunkwe responsabbiltà f’dan ir-rigward. B’mod partikolari, dawn id-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 kienu stabbilixxew sistema ta’ kooperazzjoni amministrattiva bejn, minn naħa, l-awtoritajiet tal-PTEE u, min-naħa l-oħra, il-Kummissjoni kif ukoll l-awtoritajiet tal-Istati Membri, li tippermetti li tiġi vverifikata l-osservanza ta’ dawn id-deċiżjonijiet u li, għal dan il-għan, jiġu indirizzati direttament l-awtoritajiet tal-PTEE. Barra minn hekk, il-problemi li jinħolqu bejn il-PTEE u l-Unjoni kellhom jiġu rregolati fil-kuntest tas-sħubija.

70

Barra minn hekk, it-tqegħid inkwistjoni tar-responsabbiltà tal-Pajjiżi l-Baxxi bħala Stat Membru tmur kontra l-prinċipju ta’ ċertezza legali u l-prinċipju ta’ amministrazzjoni tajba. F’dan ir-rigward, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jsostni li, kuntrarjament għall-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tat‑13 ta’ Novembru 2014, Nencini vs Il-Parlament (C‑447/13 P, EU:C:2014:2372, punt 48), il-Kummissjoni ma aġixxietx f’terminu raġonevoli, sa fejn din l-istituzzjoni talbet it-tqegħid għad-dispożizzjoni tad-dazji doganali inkwistjoni iktar minn seba’ snin u minn ħdax-il sena rispettivament wara li l-OLAF ikkonstata l-irregolaritajiet inkwistjoni.

71

Preliminarjament, għandu jiġi enfasizzat li, għalkemm, fiż-żmien tal-aġir tal-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba li wassal għal dan ir-rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu, il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali kien stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat KE u sussegwentement fl-Artikolu 10 KE, meta l-Kummissjoni talbet lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jikkumpensa t-telf ta’ riżorsi proprji li hija tgħid jirriżulta minn dan l-aġir, dawn id-dispożizzjonijiet kienu ġew issostitwiti bl-Artikolu 4(3) TUE. Minn dan isegwi li huwa fid-dawl tal-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali kif stabbilit f’din l-aħħar dispożizzjoni li r-rikors għandu jiġi eżaminat.

72

Skont it-tieni subparagrafu tal-Artikolu 4(3) TUE, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa obbligat, bħala Stat Membru tal-Unjoni, li jieħu kull miżura ġenerali jew partikolari xierqa sabiex jiżgura l-eżekuzzjoni tal-obbligi tiegħu li jirriżultaw mit-Trattat jew li jirriżultaw mill-atti tal-istituzzjonijiet tal-Unjoni.

73

Għalkemm, għal dan il-għan, huma l-awtoritajiet kollha ta’ dan l-Istat Membru li għandhom jiżguraw l-osservanza tar-regoli tad-dritt tal-Unjoni fil-kuntest tal-kompetenzi tagħhom, l-imsemmi Stat Membru jibqa’, skont l-Artikolu 258 TFUE, unikament responsabbli, fil-konfront tal-Unjoni, għall-osservanza tal-obbligi li jirriżultaw minn dan id-dritt (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑4 ta’ Ottubru 2012, Byankov, C‑249/11, EU:C:2012:608, punt 64 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tat‑13 ta’ Mejju 2014, Il-Kummissjoni vs Spanja, C‑184/11, EU:C:2014:316, punt 43 u l-ġurisprudenza ċċitata).

74

Issa, kif ippreċiżat il-Kummissjoni fir-replika tagħha, dan ir-rikors għal nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu huwa bbażat mhux fuq żbalji mwettqa minn awtoritajiet tal-Pajjiżi l-Baxxi, iżda fuq ir-responsabbiltà ta’ dan l-Istat Membru għal telf ta’ riżorsi proprji wara l-ksur, li ma huwiex ikkontestat, tad-dispożizzjonijiet tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 li jirregolaw il-ħruġ ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba.

75

Kif jirriżulta mill-Artikolu 227(3) tat-Trattat KE, moqri flimkien mal-Anness IV tiegħu (li saru l-Artikolu 299(3) KE u l-Anness II tat-Trattat KE u li sussegwentement saru l-Artikolu 355(2) TFUE u l-Anness II tat-Trattat FUE), Curaçao u Aruba kienu fost il-PTEE elenkati fl-imsemmi anness u kienu, minħabba f’hekk, suġġetti għall-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni ddefiniti fir-Raba’ parti tat-Trattat KE, li kien jiġbor flimkien l-Artikoli 131 sa 137 tiegħu (li saru l-Artikoli 182 sa 188 KE u li sussegwentement saru l-Artikoli 198 sa 204 TFUE), arranġamenti li l-modalitajiet u l-proċeduri tagħhom ġew stabbiliti mid-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, abbażi tal-Artikolu 136 tal-imsemmi Trattat (li sar l-Artikolu 187 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 203 TFUE).

76

F’dan il-kuntest, għandu jiġi enfasizzat li, għalkemm il-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li d-dispożizzjonijiet ġenerali tat-Trattat KE, jiġifieri dawk li ma humiex inklużi fir-Raba’ parti tiegħu, ma humiex applikabbli għall-PTEE mingħajr referenza espressa (sentenza tal‑5 ta’ Ġunju 2014, X u TBG, C‑24/12 u C‑27/12, EU:C:2014:1385, punt 45 kif ukoll il-ġurisprudenza ċċitata), in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu allegat fil-konfront tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ma jaqax taħt il-każ previst minn din il-ġurisprudenza. Fil-fatt, il-Kummissjoni ma ssostnix li l-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali japplika għal Curaçao u għal Aruba, iżda ssostni li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa obbligat, skont dan il-prinċipju, li jwieġeb għall-konsegwenzi ta’ ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba. Issa, kif tfakkar fil-punt 72 ta’ din is-sentenza, l-imsemmi prinċipju huwa impost fuq ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi bħala Stat Membru tal-Unjoni.

77

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, hemm lok li jiġi eżaminat, fl-ewwel lok, jekk ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwiex, skont l-obbligi tiegħu bħala Stat Membru taħt l-Artikolu 4(3) TUE, responsabbli, fil-konfront tal-Unjoni, għall-ħruġ eventwali ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, fit-tieni lok, jekk huwiex obbligat, skont din id-dispożizzjoni, jikkumpensa l-ammont, jekk ikun il-każ flimkien ma’ interessi moratorji, ta’ telf eventwali ta’ riżorsi proprji tal-Unjoni li jirriżulta minnu u, fit-tielet lok, fl-affermattiv, jekk in-nuqqas ta’ twettiq ta’ obbligu allegat fil-konfront tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwiex fondat.

78

Il-Kummissjoni ssostni li huwa minħabba relazzjonijiet speċjali li jorbtu lil Curaçao u lil Aruba mar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi li dan l-Istat Membru għandu jwieġeb, fil-konfront tal-Unjoni, għall-atti u għall-ommissjonijiet tal-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba meta dawn ħarġu ċertifikati EUR. 1 bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001.

79

Ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jinsab fost l-Istati Membri li għandhom, skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 198 TFUE), “relazzjonijiet speċjali” ma’ PTEE. Konformement ma’ din id-dispożizzjoni, l-issuġġettar ta’ dawn il-pajjiżi u territorji għall-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni ddefiniti fir-Raba’ parti tat-Trattat KE kien ibbażat, fiż-żmien ta’ dan il-ħruġ, fuq dawn ir-relazzjonijiet speċjali.

80

L-imsemmija relazzjonijiet speċjali huma kkaratterizzati mill-fatt li l-PTEE ma humiex Stati indipendenti, iżda jikkostitwixxu pajjiżi u territorji li jiddependu fuq tali Stat, li jiżgura b’mod partikolari r-rappreżentanza tagħhom fuq livell internazzjonali (ara, f’dan is-sens, l-Opinjonijiet 1/78 (Ftehim internazzjonali dwar il-gomma naturali), tal‑4 ta’ Ottubru 1979, EU:C:1979:224, punt 62, u 1/94 (Ftehimiet annessi mal-Ftehim WTO), tal‑15 ta’ Novembru 1994, EU:C:1994:384, punt 17).

81

Skont l-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 198 TFUE), l-applikazzjoni tal-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni ddefiniti fir-Raba’ parti ta’ dan it-Trattat, intiżi sabiex jippromwovu l-iżvilupp ekonomiku, soċjali u kulturali tal-PTEE, tibbenefika biss lil pajjiżi u lil territorji li għandhom relazzjonijiet speċjali mal-Istat Membru kkonċernat, li jkun talab li jsiru applikabbli għalihom l-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni. Għal dak li jirrigwarda, b’mod partikolari, Curaçao u Aruba, li kienu jagħmlu parti mill-Antilli Olandiżi meta daħal fis-seħħ it-Trattat KEE, l-Istati Membri kkonkludew il-Konvenzjoni 64/533/KEE tat‑13 ta’ Novembru 1962 li tirrevedi t-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ekonomika Ewropea sabiex tagħmel applikabbli għall-Antilli Olandiżi l-arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni ddefiniti fir-Raba’ parti ta’ dan it-Trattat (ĠU 1964, P 150, p. 2414).

82

Għalhekk, il-kliem użat, b’mod partikolari, fl-ewwel premessa kif ukoll fl-Artikolu 234 u fl-Artikolu 235(2) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 kif ukoll, b’mod partikolari, fl-Artikoli 4 u 7 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 sabiex jiġi indikat l-Istat Membru “responsabbli għal” PTEE jew l-Istat Membru “li miegħu huma marbuta” il-PTEE huma l-espressjoni tar-relazzjonijiet speċjali li jeżistu bejniethom, skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 198 TFUE). Din l-interpretazzjoni hija kkorroborata mill-Artikolu 1 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991, moqri flimkien mal-punt 4 tal-Anness I tagħha, li minnu jirriżulta li Curaçao u Aruba kienu PTEE “tar-”Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi.

83

Barra minn hekk, fil-kuntest tal-imsemmija arranġamenti speċjali għal assoċjazzjoni, il-prodotti li joriġinaw minn Curaçao u minn Aruba kienu jibbenefikaw minn aċċess ipprivileġġat għas-suq intern ħielsa minn dazji doganali u minn taxxi b’effett ekwivalenti, skont l-Artikolu 133(1) tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 184(1) KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 200(1) TFUE), moqri flimkien mal-Artikolu 101(1), l-ewwel inċiż tal-Artikolu 108(1) kif ukoll l-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 (Artikolu 35 u l-Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001).

84

Issa, il-ħruġ ta’ ċertifikati EUR. 1 kien irregolat mid-dritt tal-Unjoni. Fil-fatt, skont l-Artikolu 12(6) tal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 (l-Artikolu 15(4) tal-Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001), li kien japplika għat-territorju tal-PTEE skont l-Artikolu 237 tiegħu, dawn iċ-ċertifikati, li jistabbilixxu din l-oriġini, kellhom jinħarġu mill-awtoritajiet tal-PTEE. Għalhekk, meta dawn l-awtoritajiet kienu joħorġu tali ċertifikati, huma kellhom l-obbligu li josservaw ir-rekwiżiti li jinsabu fl-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 (Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001).

85

Barra minn hekk, il-proċeduri previsti mid-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 għar-riżoluzzjoni ta’ tilwim jew ta’ problemi li jistgħu jqumu f’dan il-kuntest kienu jirriflettu n-natura ċentrali li kellhom, għall-arranġamenti għal assoċjazzjoni ddefiniti fir-Raba’ parti tat-Trattat KE, ir-relazzjonijiet speċjali, fis-sens tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 198 TFUE), bejn il-PTEE kkonċernat u l-Istat Membru responsabbli għalih.

86

F’dan ir-rigward, għandu jittieħed inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, l-Artikolu 26(7) tal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 kif ukoll l-Artikolu 34 tal-Anness III tad-deċiżjoni PTEE tal‑2001, li jgħidu li t-tilwim dwar il-legalità ta’ ċertifikati EUR. 1 li dwarhom ma setax jintlaħaq ftehim bejn l-awtoritajiet doganali tal-Istat ta’ importazzjoni u dawk tal-PTEE ta’ esportazzjoni kellhom jiġu deċiżi fil-livell tal-Kumitat dwar l-oriġini u sussegwentement fil-livell tal-Kumitat tal-Kodiċi Doganali, fil-kuntest ta’ proċedura li fiha kien jipparteċipa, b’mod partikolari, rappreżentant tal-Istat Membru responsabbli għall-PTEE ta’ esportazzjoni iżda mhux l-awtoritajiet lokali kompetenti ta’ dan il-PTEE.

87

Barra minn hekk, għal dak li jirrigwarda r-riżoluzzjoni eventwali ta’ problemi li jistgħu jqumu fil-kuntest ta’ ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 fil-kuntest tas-sħubija msemmija fl-Artikoli 234 u 235 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 (u wara l-Artikolu 7 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001), għandu jiġi kkonstatat li din is-sħubija ma setgħetx tkun ibbażata fuq djalogu bilaterali bejn il-PTEE kkonċernat u l-Kummissjoni, iżda kienet teħtieġ konsultazzjoni trilaterali li fiha kellhom jipparteċipaw, minbarra l-Kummissjoni, l-Istat Membru responsabbli għal PTEE u l-awtoritajiet lokali kompetenti ta’ dan tal-aħħar. Skont l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 10 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991, il-parteċipazzjoni tal-Istat Membru responsabbli għall-PTEE f’din il-konsultazzjoni trilaterali kienet meħtieġa sabiex tiġi żgurata l-osservanza tal-“kompetenzi tal-awtoritajiet ċentrali rispettivi tal-Istati Membri kkonċernati”. Bl-istess mod, l-Artikolu 7(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 kien jenfasizza n-neċessità li jiġi osservat il-“mod kif l-istituzzjonijiet ta’ l-Istati Membri konċernati huma organizzati”.

88

F’dawn iċ-ċirkustanzi, l-eżistenza ta’ relazzjonijiet speċjali, fis-sens tal-ewwel paragrafu tal-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 198 TFUE), bejn ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi u l-PTEE tiegħu hija ta’ natura li toħloq responsabbiltà speċifika ta’ dan l-Istat Membru fil-konfront tal-Unjoni meta l-awtoritajiet ta’ dawn l-PTEE joħorġu ċertifikati EUR. 1 bi ksur tal-imsemmija deċiżjonijiet.

89

Madankollu, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jikkontesta l-eżistenza ta’ tali responsabbiltà. L-ewwel nett, huwa jsostni li, peress li t-Trattat KE ġie rrattifikat biss għall-Pajjiżi l-Baxxi, hemm lok li ssir distinzjoni bejn Curaçao u Aruba, minn naħa, u r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi bħala Stat Membru, min-naħa l-oħra, skont il-ġurisprudenza li tirriżulta mill-Opinjoni 1/78 (Ftehim internazzjonali dwar il-gomma naturali), tal‑4 ta’ Ottubru 1979 (EU:C:1979:224, punt 62). It-tieni nett, skont ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, is-sistema ta’ kooperazzjoni amministrattiva stabbilita permezz tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 kienet tippermetti li jiġu indirizzati direttament l-awtoritajiet tal-imsemmija PTEE, b’tali mod li l-Kummissjoni ma tistax iżżommu responsabbli għall-atti ta’ dawn l-awtoritajiet abbażi tal-Artikolu 4(3) TUE. It-tielet nett, ir-rikonoxximent ta’ tali responsabbiltà jippreġudika l-awtonomija ta’ dawn il-PTEE, bi ksur tal-Artikolu 4(2) TUE u tal-Artikolu 73 tal-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti.

90

Għal dak li jirrigwarda l-ewwel argument, huwa minnu li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet essenzjalment, fil-punt 62 tal-opinjoni ċċitata fil-punt preċedenti, li, meta Stat Membru jikkonkludi ftehim internazzjonali bħala rappreżentant internazzjonali ta’ PTEE taħt ir-responsabbiltà ta’ dan l-Istat, huwa ma jaġixxix fil-kwalità ta’ Stat Membru. Madankollu, din il-konstatazzjoni, li ppermettiet lill-Qorti tal-Ġustizzja tikkonkludi li tali rappreżentanza ma kellhiex effett fuq id-“delimitazzjoni tal-isferi ta’ kompetenza fi ħdan il-Komunità”, ma hijiex rilevanti sabiex tiġi evalwata r-responsabbiltà ta’ Stat Membru fil-kuntest tal-ħruġ, mill-awtoritajiet ta’ PTEE taħt ir-responsabbiltà ta’ dan l-Istat Membru, ta’ ċertifikati EUR. 1 bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, li kien irregolat mir-regoli tad-dritt tal-Unjoni applikabbli fit-territorju tal-PTEE.

91

Għal dak li jirrigwarda t-tieni argument tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, ibbażat fuq is-sistema ta’ kooperazzjoni amministrattiva stabbilita permezz tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, huwa minnu li, skont l-Artikolu 26(6) tal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 u sussegwentement l-Artikolu 32(8) tal-Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001, kienu l-awtoritajiet tal-PTEE kkonċernat li kellhom, b’mod partikolari, iwettqu l-investigazzjonijiet neċessarji meta l-proċedura ta’ kontroll prevista fl-Artikolu 26(1) tal-Anness II tal-ewwel deċiżjoni u sussegwentement fl-Artikolu 32(2) tal-Anness III tat-tieni deċiżjoni jew kull informazzjoni oħra disponibbli kienet tidher li tindika li d-dispożizzjonijiet ta’ dawn l-annessi kienu ġew miksura. Madankollu, minn naħa, dawn l-istess dispożizzjonijiet kienu jipprevedu li l-Kummissjoni “tista’ tipparteċipa” fl-investigazzjonijiet intiżi sabiex jiġi identifikat u jiġi evitat ksur tad-dispożizzjonijiet li jirregolaw il-ħruġ taċ-ċertifikati EUR. 1, mingħajr ma jimponu fuqha obbligu f’dan ir-rigward. Min-naħa l-oħra, għalkemm l-Artikolu 26(7) tal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 u sussegwentement l-Artikolu 34 tal-Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 kienu jistabbilixxu li t-tilwimiet fir-rigward ta’ tali investigazzjonijiet jew li jqajmu problema ta’ interpretazzjoni “għandhom jiġu sottomessi” għal proċedura ta’ riżoluzzjoni ta’ tilwim, mill-kliem stess ta’ dawn id-dispożizzjonijiet jirriżulta li dawn kienu intiżi biss għat-tilwim bejn l-Istat ta’ importazzjoni u l-PTEE ta’ esportazzjoni u, għaldaqstant, ma kinux jorbtu lill-Kummissjoni.

92

Barra minn hekk, u kuntrarjament għal dak li jsostni r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi, id-dispożizzjonijiet relatati mal-konsultazzjoni msejħa “sħubija” lanqas ma jipprekludu li Stat Membru jkun jista’ jinżamm responsabbli, skont l-Artikolu 4(3) TUE, għall-ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet tal-PTEE tiegħu. Fil-fatt, skont l-Artikolu 234 tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991, l-azzjoni tal-Unjoni kellha tkun ibbażata “kemm jista’ jkun” fuq din il-konsultazzjoni bejn il-Kummissjoni, l-Istat Membru responsabbli għall-PTEE u l-awtoritajiet lokali kompetenti ta’ dan tal-aħħar. Barra minn hekk, skont l-Artikolu 235(2) ta’ din id-deċiżjoni, gruppi ta’ ħidma ta’ assoċjazzjoni “jistgħu jinħolqu”, fuq talba, b’mod partikolari, tal-PTEE kkonċernati, sabiex tiġi ttrattata kwalunkwe problema bejn l-PTEE u l-Unjoni. Bl-istess mod, l-Artikolu 7(3) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001 kien jipprevedi biss li l-gruppi ta’ ħidma ta’ sħubija stabbiliti għal kull PTEE “jistgħu jiġu mlaqqa’” fuq talba b’mod partikolari ta’ PTEE. Għaldaqstant, għalkemm huwa minnu li din il-proċedura ta’ sħubija ma ġietx implimentata f’dan il-każ, xorta jibqa’ l-fatt li l-formulazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet tindika li dawn kienu jagħtu natura fakultattiva lil din l-implimentazzjoni.

93

It-tielet argument, ibbażat fuq l-awtonomija kostituzzjonali ta’ Curaçao u ta’ Aruba, lanqas ma jista’ jintlaqa’, peress li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ma jesponix kif ir-responsabbiltà ta’ Stat Membru għall-atti tal-PTEE tiegħu, li hija bla ħsara għall-missjonijiet fdati lil dawn tal-aħħar permezz tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, tista’ tkun ta’ natura li tippreġudika l-awtonomija tagħhom.

94

Għandha tiġi evalwata wkoll il-kwistjoni dwar liema tipi ta’ żbalji mwettqa minn PTEE fil-kuntest tal-ħruġ ta’ ċertifikati EUR. 1 għandhom jitqiesu bħala r-responsabbiltà tal-Istat Membru li huwa responsabbli għal dan il-PTEE.

95

F’dan ir-rigward, mill-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, stabbilit fl-Artikolu 4(3) TUE, jirriżulta li l-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri kollha xierqa sabiex jiggarantixxu l-portata u l-effikaċja tad-dritt tal-Unjoni (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas‑7 ta’ Ottubru 2010, Stils Met, C‑382/09, EU:C:2010:596, punt 44, u tal‑5 ta’ Diċembru 2017, Il-Ġermanja vs Il-Kunsill, C‑600/14, EU:C:2017:935, punt 94).

96

Issa, fid-dawl tan-natura preferenzjali u derogatorja tal-proċedura doganali li minnha kienu jibbenefikaw il-prodotti li joriġinaw mill-PTEE, fil-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 133(1) tat-Trattat KE (li sar l-Artikolu 184(1) KE u li sussegwentement sar l-Artikolu 200(1) TFUE) u fl-Artikolu 101(1), moqri flimkien mal-ewwel inċiż tal-Artikolu 108(1) kif ukoll mal-Anness II tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 (Artikolu 35 u Anness III tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001), l-obbligu mfakkar fil-punt preċedenti japplika b’rigorożità partikolari f’dan il-każ. Għaldaqstant, ir-responsabbiltà lejn l-Unjoni li taqa’ fuq l-Istat Membru responsabbli għal PTEE hija estiża, skont l-Artikolu 4(3) TUE, għal kull żball imwettaq mill-awtoritajiet ta’ dan il-PTEE, fil-kuntest tal-ħruġ ta’ ċertifikati EUR. 1.

97

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha, għandu jiġi konkluż li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa, skont l-obbligi imposti fuqu bħala Stat Membru taħt l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 131 tat-Trattat KE (li sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 182 KE u li sussegwentement sar l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 198 TFUE) kif ukoll taħt l-Artikolu 4(3) TUE, responsabbli, fil-konfront tal-Unjoni, għall-ħruġ eventwali mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba ta’ ċertifikati EUR. 1 bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001 (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-lum, Il-Kummissjoni vs Ir-Renju Unit (Responsabbiltà għall-azzjoni ta’ PTEE), C‑391/17, punt 95).

98

Hija ġurisprudenza stabbilita li, skont il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, l-Istati Membri huma obbligati jħassru l-konsegwenzi illeċiti ta’ ksur tad-dritt tal-Unjoni. Għaldaqstant, huma l-awtoritajiet tal-Istati Membri li għandhom jieħdu, fil-kuntest tal-kompetenzi tagħhom, il-miżuri kollha neċessarji sabiex jirrimedjaw ksur ta’ dan id-dritt (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal‑21 ta’ Ġunju 2007, Jonkman et, C‑231/06 sa C‑233/06, EU:C:2007:373, punti 37 u 38, kif ukoll tas‑26 ta’ Lulju 2017, Comune di Corridonia et, C‑196/16 u C‑197/16, EU:C:2017:589, punt 35 u l-ġurisprudenza ċċitata, kif ukoll tas‑27 ta’ Ġunju 2019, Belgisch Syndicaat van Chiropraxie et, C‑597/17, EU:C:2019:544, punt 54).

99

Sa fejn il-ħruġ ta’ ċertifikat EUR. 1 bi ksur tad-Deċiżjonijiet PTEE tal‑1991 u tal‑2001, jipprekludi, fil-kundizzjonijiet previsti fl-Artikolu 220(2)(b) u fl-Artikolu 239 tal-Kodiċi Doganali, lill-awtoritajiet tal-Istat Membru ta’ importazzjoni kkonċernat milli jiġbru d-dazji doganali li kellhom jiġbru fl-assenza ta’ tali ċertifikat EUR. 1, it-telf ta’ riżorsi proprji tradizzjonali tal-Unjoni li jirriżulta minnu jikkostitwixxi l-konsegwenza illeċita ta’ ksur tad-dritt tal-Unjoni. Fil-fatt, skont il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja, tali telf għandu jiġi kkumpensat jew permezz ta’ riżorsi proprji oħra, jew permezz ta’ aġġustament tal-ispejjeż (ara, b’analoġija, is-sentenzi tal‑15 ta’ Novembru 2005, Il-Kummissjoni vs Id-Danimarka, C‑392/02, EU:C:2005:683, punt 54, u tal‑5 ta’ Ottubru 2006, Il-Kummissjoni vs Il-Ġermanja, C‑105/02, EU:C:2006:637, punt 88).

100

Għaldaqstant, l-Istat Membru li huwa responsabbli, fil-konfront tal-Unjoni, għall-ħruġ illegali ta’ tali ċertifikat għandu, skont il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, jieħu l-miżuri kollha neċessarji sabiex jirrimedja dan il-ksur tad-dritt tal-Unjoni u, b’mod partikolari, għandu jikkumpensa t-telf ta’ riżorsi proprji li jirriżulta minnu (ara, b’analoġija, is-sentenza tal-lum, Il-Kummissjoni vs Ir-Renju Unit (Responsabbiltà għall-azzjoni ta’ PTEE), C‑391/17, punt 98).

101

Għal dak li jikkonċerna, b’mod iktar partikolari, il-kwistjoni dwar jekk l-ammont ta’ tali telf ta’ riżorsi proprji għandux, skont il-każ, jiżdied b’interessi moratorji, huwa biżżejjed li jiġi osservat li l-kumpens biss tal-ammont tad-dazji doganali li ma setgħux jinġabru ma jistax ikun biżżejjed sabiex jitħassru l-konsegwenzi illeċiti ta’ ħruġ illegali ta’ ċertifikat EUR. 1.

102

Din l-interpretazzjoni ma tistax tiġi kkontestata bl-argument ibbażat fuq il-prinċipju ta’ ċertezza legali, invokat mir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi u mir-Renju Unit, li jgħid li tali obbligu ta’ kumpens ma jistax jeżisti fl-assenza ta’ dispożizzjoni espressa dwar tali obbligu fid-dritt tal-Unjoni. Fil-fatt, l-obbligu li jiġi kkumpensat it-telf ta’ riżorsi proprji li jirriżulta minn ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 jikkostitwixxi biss espressjoni partikolari tal-obbligu, li jirriżulta mill-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, li jipprovdi li l-Istati Membri għandhom jieħdu l-miżuri neċessarji kollha sabiex jirrimedjaw ksur tad-dritt tal-Unjoni u jħassru l-konsegwenzi illeċiti tiegħu. Kif jirriżulta mill-ġurisprudenza stabbilita mfakkra fil-punt 98 ta’ din is-sentenza, dan l-obbligu jestendi għall-konsegwenzi illeċiti kollha ta’ ksur ta’ dan id-dritt, b’mod partikolari għal dawk li huma ta’ natura finanzjarja, bħal dawk inkwistjoni f’dan il-każ.

103

Madankollu, l-interessi moratorji jibdew jiddekorru biss mid-data tat-talba mressqa lill-Istat Membru kkonċernat intiża sabiex jiġi kkumpensat l-imsemmi telf ta’ riżorsi proprji.

104

Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha, għandu jiġi konkluż li l-Istat Membru li huwa responsabbli fil-konfront tal-Unjoni għal ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 minn PTEE li għalih huwa responsabbli huwa obbligat, skont il-prinċipju ta’ kooperazzjoni leali, li jikkumpensa telf eventwali ta’ riżorsi proprji, miżjuda, jekk ikun il-każ, b’interessi moratorji.

105

Mill-proċess li għandha l-Qorti tal-Ġustizzja jirriżulta li, mill‑1997 sal‑2000 kif ukoll fl‑2002 u fl‑2003, merkanzija li tibbenefika minn ċertifikati EUR. 1 maħruġa mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba ġew importati fil-Pajjiżi l-Baxxi u fil-Ġermanja ħielsa minn dazji fuq l-importazzjoni.

106

Huwa paċifiku bejn il-partijiet li ċ-ċertifikati EUR. 1 inkwistjoni nħarġu mill-imsemmija awtoritajiet, minkejja li l-merkanzija inkwistjoni ma kinitx tissodisfa l-kundizzjonijiet meħtieġa sabiex titqies bħala prodotti ta’ oriġini preferenzjali, skont l-Artikolu 101(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 u l-Artikolu 35(1) tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001. Huwa paċifiku wkoll li l-ksur ta’ dawn id-dispożizzjonijiet wassal sabiex l-Unjoni ġarrbet telf ta’ riżorsi proprji, bħala dazji fuq l-importazzjoni.

107

F’dawn iċ-ċirkustanzi, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi huwa obbligat, skont l-Artikolu 4(3) TUE, jikkumpensa l-ammont ta’ dan it-telf ta’ riżorsi proprji, kif mitlub mill-Kummissjoni permezz ta’ ittri tas‑27 ta’ Jannar u tal‑31 ta’ Mejju 2012.

108

Madankollu, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jsostni li l-prinċipji ta’ ċertezza legali u ta’ amministrazzjoni tajba jipprekludu, f’dan il-każ, il-possibbiltà li jiġi kkonstatat nuqqas ta’ twettiq ta’ dan l-obbligu ta’ kumpens, għar-raġuni li l-Kummissjoni ma talbitux dan il-kumpens f’terminu raġonevoli konformement mal-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza tat‑13 ta’ Novembru 2014, Nencini vs Il-Parlament (C‑447/13 P, EU:C:2014:2372, punt 48).

109

F’dan ir-rigward, għandu jitfakkar li l-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza ċċitata fil-punt preċedenti tikkonċerna l-Artikolu 85b tar-Regolament ta’ implimentazzjoni li jistabbilixxi l-bidu tad-dekorrenza tat-terminu ta’ preskrizzjoni ta’ ħames snin tal-Artikolu 73a tar-Regolament finanzjarju għad-data ta’ skadenza kkomunikata lid-debitur fin-nota ta’ debitu.

110

Fl-imsemmija sentenza, huwa minnu li l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li, meta t-testi applikabbli jkunu siekta, il-prinċipju ta’ ċertezza legali jeżiġi li l-istituzzjoni kkonċernata tagħmel din il-komunikazzjoni f’terminu raġonevoli, filwaqt li tippreċiża li t-terminu ta’ komunikazzjoni ta’ nota ta’ debitu għandu jiġi preżunt irraġonevoli meta din il-komunikazzjoni sseħħ lil hinn minn perijodu ta’ ħames snin li jibda jiddekorri mill-mument li fih l-istituzzjoni ġeneralment setgħet titlob il-kreditu tagħha (ara, f’dan is-sens, is-sentenza tat‑13 ta’ Novembru 2014, Nencini vs Il-Parlament, C‑447/13 P, EU:C:2014:2372, punti 48 u 49).

111

Madankollu, mingħajr ma hemm lok li jiġi eżaminat jekk l-Artikolu 73a tar-Regolament finanzjarju u l-Artikolu 85b tar-Regolament ta’ implimentazzjoni japplikawx għall-obbligu li jiġi kkumpensat telf ta’ riżorsi proprji skont l-Artikolu 4(3) TUE, bħal dak inkwistjoni f’dan il-każ, għandu jiġi kkonstatat li l-Kummissjoni, fi kwalunkwe każ, ma qabżitx it-terminu ta’ ħames snin li lil hinn minnu t-terminu ta’ komunikazzjoni ta’ nota ta’ debitu għandu jiġi preżunt irraġonevoli skont il-ġurisprudenza li tirriżulta mis-sentenza ċċitata fil-punt preċedenti. Fil-fatt, ma huwiex ikkontestat bejn il-partijiet li t-telf ta’ riżorsi proprji tal-Unjoni li jirriżulta mill-ħruġ illegali ta’ ċertifikati EUR. 1 mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba sar definittiv biss fl‑2009. Sa fejn, qabel din id-data, il-Kummissjoni ma kinitx f’pożizzjoni li titlob il-kumpens tal-imsemmi telf, għandu jitqies li din osservat l-imsemmi terminu ta’ ħames snin meta talbet lir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi jwettaq dan il-kumpens fl‑2012.

112

Konsegwentement, għandu jiġi kkonstatat li, billi ma kkumpensax it-telf ta’ riżorsi proprji li jirriżulta mill-ħruġ illegali, fid-dawl tad-Deċiżjoni PTEE tal‑1991 u sussegwentement tad-Deċiżjoni PTEE tal‑2001, mill-awtoritajiet ta’ Curaçao u ta’ Aruba, ta’ ċertifikati EUR. 1 għal dak li jikkonċerna, rispettivament, importazzjonijiet ta’ trab tal-ħalib u ta’ ross minn Curaçao matul il-perijodu 1997/2000 u importazzjonijiet ta’ xgħir u barli mitħun oħxon u ta’ smida minn Aruba matul il-perijodu 2002/2003, ir-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi naqas milli jwettaq l-obbligi tiegħu taħt l-Artikolu 4(3) TUE.

113

Skont l-Artikolu 138(1) tar-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti tal-Ġustizzja, il-parti li titlef il-kawża għandha tbati l-ispejjeż, jekk dawn ikunu ntalbu. Peress li r-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi tilef, hemm lok li huwa jiġi kkundannat għall-ispejjeż kif mitlub mill-Kummissjoni.

114

Skont l-Artikolu 140(1) tal-istess Regoli tal-Proċedura, li jipprovdi li l-Istati Membri intervenjenti fil-kawża għandhom ibatu l-ispejjeż rispettivi tagħhom, ir-Renju Unit għandu jbati l-ispejjeż tiegħu stess.

Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (Awla Manja) taqta’ u tiddeċiedi: