SENTENZA TAL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla)
10 ta’ Lulju 2019 ( *1 )
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Moviment liberu tal-persuni – Ugwaljanza fit-trattament – Vantaġġi soċjali – Regolament (UE) Nru 492/2011 – Artikolu 7(2) – Għajnuna finanzjarja għal edukazzjoni ogħla – Studenti mhux residenti – Kundizzjoni marbuta mat-tul tax-xogħol tal-ġenituri tagħhom fit‑territorju nazzjonali – Tul minimu ta’ ħames snin – Perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin – Metodu għall‑kalkolu tal-perijodu ta’ riferiment – Data tat-talba għall-għajnuna finanzjarja – Diskriminazzjoni indiretta – Ġustifikazzjoni – Proporzjonalità”
Fil-Kawża C‑410/18,
li għandha bħala suġġett talba għal deċiżjoni preliminari skont l-Artikolu 267 TFUE, imressqa mit-Tribunal administratif (it-Tribunal Amministrattiv, il-Lussemburgu), permezz ta’ deċiżjoni tal-20 ta’ Ġunju 2018, li waslet fil-Qorti tal-Ġustizzja fit-22 ta’ Ġunju 2018, fil-proċedura
Nicolas Aubriet
vs
Ministre de l’Enseignement supérieur et de la Recherche,
IL-QORTI TAL-ĠUSTIZZJA (L-Ewwel Awla),
komposta minn J.-C. Bonichot, President tal-Awla, C. Toader, A. Rosas (Relatur), L. Bay Larsen u M. Safjan, Imħallfin,
Avukat Ġenerali: G. Pitruzzella,
Reġistratur: A. Calot Escobar,
wara li rat il-proċedura bil-miktub,
wara li kkunsidrat l-osservazzjonijiet ippreżentati:
– |
għal N. Aubriet, minn S. Jacquet, avukat, |
– |
għall-Gvern Lussemburgiż, minn D. Holderer, bħala aġent, assistita minn P. Kinsch, avukat, |
– |
għall-Gvern Daniż, minn J. Nymann-Lindegren u M. Wolff, bħala aġenti, |
– |
għall-Kummissjoni Ewropea, minn M. Van Hoof u D. Martin, bħala aġenti, |
wara li rat id-deċiżjoni meħuda, wara li semgħet lill-Avukat Ġenerali, li l-kawża tiġi deċiża mingħajr ma jsiru konklużjonijiet,
tagħti l-preżenti
Sentenza
1 |
It-talba għal deċiżjoni preliminari tirrigwarda l-interpretazzjoni tal-Artikolu 45 TFUE u tal-Artikolu 7(2) tar-Regolament (UE) 492/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta’ April 2011 dwar il-moviment liberu tal-ħaddiema fi ħdan l-Unjoni (ĠU 2011, L 141, p. 1). |
2 |
Din it-talba tressqet fil-kuntest ta’ tilwima bejn Nicolas Aubriet (iktar ’il quddiem “Aubriet l-iben”) u l-Ministre de l’Enseignement supérieur et de la Recherche (il‑Ministru tal-Edukazzjoni Ogħla u tar-Riċerka, il-Lussemburgu) dwar ir-rifjut tal-awtoritajiet Lussemburgiżi li jagħtuh l-għajnuna finanzjarja, għas-sena akkademika 2014/2015, sabiex ikompli l-edukazzjoni għolja tiegħu fi Strasbourg (Franza). |
Il-kuntest ġuridiku
Id-dritt tal-Unjoni
3 |
L-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 492/2011 jipprevedi: “1. Ħaddiem ċittadin ta’ xi Stat Membru ma jistax, fit-territorju ta’ Stat Membru ieħor, ikun trattat b’mod differenti minn ħaddiema nazzjonali minħabba ċ-ċittadinanza tiegħu fir-rigward ta’ kwalunkwe kondizzjoni tal-impjieg u tax-xogħol, partikolarment fir-rigward ta’ paga, tkeċċija u jekk hu jisfa’ mingħajr xogħol, ingaġġ mill-ġdid jew impjieg mill-ġdid. 2. Huwa għandu jgawdi l-istess vantaġġi soċjali u ta’ taxxa bħall-ħaddiema nazzjonali. […]” |
4 |
L-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011 huwa fformulat bl-istess mod bħall-Artikolu 7(2) tar-Regolament tal-Kunsill (KEE) Nru 1612/68 tal-15 ta’ Ottubru 1968 dwar il-libertà tal-moviment għall-ħaddiema fi ħdan il-Komunità (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 1, p. 15), kif emendat bid-Direttiva 2004/38/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tad-29 ta’ April 2004 (ĠU Edizzjoni Speċjali bil-Malti, Kapitolu 5, Vol. 5, p. 46). |
Id-dritt Lussemburgiż
Il-leġiżlazzjoni ta’ qabel is-sena 2014
5 |
L-għajnuna finanzjarja mill-Istat għas-segwiment tal-edukazzjoni għolja, mogħtija fil-Lussemburgu fil-forma ta’ għotja u ta’ self u li tista’ tintalab irrispettivament mill-Istat li fih l-applikant ikun beħsiebu jwettaq l-edukazzjoni ogħla tiegħu, kienet irregolata, sal-2014, mil-Liġi tat-22 ta’ Ġunju 2000 dwar l-għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla (Mémorial A 2000, p. 1106), li ġiet emendata diversi drabi. |
6 |
Skont il-Liġi tat-22 ta’ Ġunju 2000, kif emendata mil-Liġi tas-26 ta’ Lulju 2010 (Mémorial A 2010, p. 2040), li kienet fis-seħħ fiż-żmien tal-fatti fil-kawża prinċipali li wasslet għas-sentenza tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et (C‑20/12, EU:C:2013:411), il-benefiċċju ta’ għajnuna finanzjarja għal edukazzjoni ogħla ngħata lil kwalunkwe student li ġie ammess biex isegwi edukazzjoni ogħla li kien jew ċittadin Lussemburgiż jew membru tal-familja ta’ ċittadin Lussemburgiż u kien residenti fil-Lussemburgu jew kien ċittadin ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea u kien residenti fil-Lussemburgu bħala persuna impjegata, bħala persuna li taħdem għal rasha, bħala persuna li għandha tali status jew bħala membru tal-familja ta’ waħda mill-kategoriji ta’ persuni msemmija hawn fuq, jew akkwistat id-dritt ta’ residenza permanenti. |
7 |
Minħabba li l-iskema tal-Lussemburgu ta’ għajnuna finanzjarju għall-edukazzjoni ogħla, introdotta bil-liġi tat-22 ta’ Ġunju 2000, kif emendata mil-Liġi tas-26 ta’ Lulju 2010, instabet li hija inkompatibbli mad-dritt tal-Unjoni permezz tas-sentenza tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et (C‑20/12, EU:C:2013:411), il-kundizzjonijiet għall-għoti ta’ din l-għajnuna ġew emendati mil-Liġi tad-19 ta’ Lulju 2013 (Mémorial A 2013, p. 3214). Il-Liġi tat-22 ta’ Ġunju 2000, kif emendata mil-Liġi tad-19 ta’ Lulju 2013, kienet tissuġġetta l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla kemm għal kundizzjoni ta’ residenza tal-istudent fit-territorju Lussemburgiż kif ukoll, għall-istudenti li ma jkunux residenti f’dan it-territorju, għall-kundizzjoni li jkunu wlied ħaddiema li ħadmu jew eżerċitaw l-attività professjonali tagħhom fil-Lussemburgu matul perijodu kontinwu ta’ mill-inqas ħames snin mill-mument tat-talba għall-għajnuna finanzjarja. |
Il-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014
8 |
Il-liġi tal-24 ta’ Lulju 2014 dwar l-għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla (Mémorial A 2014, p. 2188) (minn hawn ’il quddiem “il-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014”) ħassret il-liġi emendata tat-22 ta’ Ġunju 2000. |
9 |
L-Artikolu 3 tal-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014 dwar l-għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla jipprevedi: “Jistgħu jibbenefikaw mill-għajnuna finanzjarja mill-Istat għal edukazzjoni ogħla, l-istudenti ddefiniti fl-Artikolu 2, deskritti iktar ’il quddiem bit-terminu “l-istudent”, u li jissodisfaw wieħed mir-rekwiżiti li ġejjin:
[…]
[…]” |
Il-kawża prinċipali u d-domanda preliminari
10 |
Aubriet l-iben, ċittadin Franċiż imwieled matul is-sena 1995, jirrisjedi fi Franza ma’ missieru, Bruno Aubriet (iktar ’il quddiem “Aubriet il-missier”). |
11 |
Fil-bidu tas-sena universitarja 2014/2015, Aubriet l-iben irreġistra għal taħriġ għal-liċenzja ta’ tekniku ogħla (BTS) fi skola għolja fi Strasbourg. |
12 |
Fid-29 ta’ Settembru 2014, Aubriet l-iben talab lid-dipartiment ta’ għajnuna finanzjarja tal-Ministeru Lussemburgiż tal-Edukazzjoni Ogħla u tar-Riċerka biex, fis-sena akkademika 2014/2015, jagħtih għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla, kif previst mil-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014. |
13 |
Aubriet l-iben ressaq din it-talba fil-kapaċità tiegħu bħala wild ta’ persuna impjegata fit-territorju tal-Gran Dukat tal-Lussemburgu. |
14 |
Fil-fatt, Aubriet il-missier, residenti Franċiż, huwa ħaddiem transkonfinali li eżerċita l-attività bħala impjegat fil-Lussemburgu b’perijodi ta’ interruzzjoni itwal jew inqas twal mill-1 ta’ Ottubru 1991. Huwa għalhekk eżerċita attività professjonali bħala persuna impjegata fil-Lussemburgu għal għaxar snin bejn l-1 ta’ Ottubru 1991 u t-30 ta’ Settembru 2001. Wara li kien qiegħed sal-5 ta’ Frar 2002, Aubriet il-missier reġa’ kellu kariga fit-territorju Lussemburgiż għal perijodu ta’ sitt snin, jiġifieri mis-6 ta’ Frar 2002 sal-14 ta’ Jannar 2008. Bejn il-15 ta’ Jannar 2008 u s-16 ta’ Diċembru 2012, huwa eżerċita attività professjonali fi Franza. Wara li reġa’ beda attività professjonali fil-Lussemburgu bejn is-17 ta’ Diċembru 2012 u t-30 ta’ Settembru 2014, huwa reġa’ spiċċa qiegħed, wara sensja għal kawża ekonomika. |
15 |
Fil-5 ta’ Novembru 2014, l-awtoritajiet Lussemburgiżi rrifjutaw it-talba ta’ Aubriet l-iben intiża li jikseb għajnuna finanzjarja biex isegwi l-edukazzjoni ogħla tiegħu fi Strasbourg, fuq il-bażi tal-Artikolu 3(5)(b) tal-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014, minħabba li Aubriet il-missier ma kienx eżerċita attività professjonali fil-Lussemburgu għal mill-inqas ħames snin fuq perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin, ikkalkolat b’mod retroattiv mid-29 ta’ Settembru 2014, id-data tat-tressiq tat-talba għall-għajnuna finanzjarja. |
16 |
Fis-6 ta’ Mejju 2015, Aubriet l-iben ippreżenta rikors kontra dan ir-rifjut quddiem it-Tribunal administratif (it-Tribunal Amministrattiv, il-Lussemburgu). Dan ir-rikors ġie sospiż wara li intervjena rinviju għal deċiżjoni preliminari fil-kawża li tat lok għas-sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et (C‑238/15, EU:C:2016:949). |
17 |
Fl-1 ta’ Lulju 2016, Aubriet l-iben ġie impjegat minn persuna li tħaddem fil-Lussemburgu li magħha wettaq il-perijodi ta’ prova professjonali tiegħu matul l-istudji tiegħu. Huwa jkompli jgħix fi Franza. |
18 |
Min-naħa tiegħu, Aubriet il-missier reġa’ lura għax-xogħol fil-Lussemburgu. Huwa ġie affiljat maċ-Ċentru komuni tas-Sigurtà Soċjali Lussemburgiż mill-14 ta’ Settembru 2017 sad-29 ta’ Settembru 2017 u mis-16 ta’ Ottubru 2017 sal-15 ta’ Ottubru 2018. |
19 |
F’dawn iċ-ċirkustanzi t-Tribunal administratif (it-Tribunal Amministrattiv) iddeċieda li jissospendi l-proċeduri u li jagħmel id-domanda li ġejja lill-Qorti tal-Ġustizzja: “Il-kundizzjoni imposta fuq l-istudenti li ma jirrisjedux fil-Gran Dukat tal-Lussemburgu mill-Artikolu 3(5)(b) tal-Liġi emendata tal-24 ta’ Lulju 2014 dwar l-għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla, bl-esklużjoni ta’ teħid inkunsiderazzjoni ta’ kwalunkwe kriterju ta’ rabta, jiġifieri li wieħed ikun wild ta’ ħaddiema li kienu impjegati jew li eżerċitaw l-attività tagħhom fil-Lussemburgu għal perijodu ta’ mill-inqas ħames snin matul perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin fil-mument tat-talba għall-għajnuna finanzjarja, hija neċċessarja sabiex jintlaħaq l-għan mixtieq mil-leġiżlatur Lussemburgiż, jiġifieri li dan l-Istat ifittex li jinkoraġġixxi ż-żieda fil-proporzjon tal-persuni li għandhom diploma ta’ edukazzjoni ogħla?” |
Fuq id-domanda preliminari
20 |
Bħala punt preliminari, għandu jiġi osservat li, anke jekk, fuq livell formali, permezz tad-domanda tagħha, il-qorti nazzjonali ma titlobx lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni ta’ dispożizzjoni speċifika tad-dritt tal-Unjoni, iżda titlobha biss biex tieħu pożizzjoni dwar jekk kundizzjoni imposta mil-liġi nazzjonali għall-istudenti mhux residenti fil-Gran Dukat tal-Lussemburgu hijiex “neċessarja” sabiex jibbenefikaw mill-għajnuna finanzjarja tal-Istat għall-edukazzjoni ogħla, li hija kundizzjoni għall-kisba ta’ għan intiż minn dik il-liġi, liema fatt jirriferi għall-prinċipju ta’ proporzjonalità tad-dritt tal-Unjoni, tali fatt ma jostakolax lill-Qorti tal-Ġustizzja milli tipprovdiha bl-elementi kollha ta’ interpretazzjoni tad-dritt tal-Unjoni li jistgħu jkunu rilevanti għas-sentenza tal-kawża quddiemha, kemm jekk dik il-qorti tkun għamlet riferiment għal dan fil-formulazzjoni tad-domandi tagħha kif ukoll jekk le. |
21 |
Fil-fatt, kif jirriżulta minn ġurisprudenza stabbilita, hija l-Qorti tal-Ġustizzja li għandha tislet, mill-elementi kollha pprovduti mill-qorti nazzjonali, u b’mod partikolari mill-motivazzjoni tad-deċiżjoni tar-rinviju, il-punti tal-imsemmi dritt li jeħtieġu interpretazzjoni fid-dawl tas-suġġett tat-tilwima fil-kawża prinċipali (sentenza tat-8 ta’ Mejju 2019, EN.SA., C‑712/17, EU:C:2019:374, punt 19 u l-ġurisprudenza ċċitata). |
22 |
F’dan ir-rigward, huwa ċar mid-deċiżjoni tar-rinviju li d-domanda preliminari tibni fuq is-sentenzi preċedenti tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et (C‑20/12, EU:C:2013:411), kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et (C‑238/15, EU:C:2016:949), mogħtija fuq talbiet għal deċiżjoni preliminari li ġejjin mill-istess qorti nazzjonali. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju ssemmi b’mod espliċitu mhux fil-formulazzjoni tad-domanda preliminari, iżda fl-istess test tad-deċiżjoni tar-rinviju, ir-regoli dwar il-moviment liberu tal-ħaddiema u tal-membri tal-familja tagħhom fi ħdan l-Unjoni, f’dan il-każ l-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011, moqri flimkien mal-Artikolu 45 TFUE. Fl-aħħar nett, il-qorti tar-rinviju tesponi b’mod xieraq ir-raġunijiet li wassluha sabiex issaqsi dwar l-interpretazzjoni ta’ dawn id-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni, kif ukoll ir-rabta li hija tistabbilixxi bejn dawn id-dispożizzjonijiet u l-leġiżlazzjoni nazzjonali applikabbli għat-tilwima fil-kawża prinċipali. |
23 |
Huwa għalhekk meħtieġ li wieħed jifhem id-domanda magħmula bħala li tfittex, essenzjalment, li wieħed isir jaf jekk l-Artikolu 45 TFUE u l-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011 għandhomx jiġu interpretati bħala li jipprekludu leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru li jagħmel l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla lill-istudenti mhux residenti suġġett għall-kundizzjoni li, fid-data tat-talba għal għajnuna finanzjarja, wieħed mill-ġenituri tal-istudent kien impjegat jew kien jeżerċita attività f’dak l-Istat Membru għal perijodu ta’ mill-inqas ħames snin fuq perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin li jkun ikkalkolat b’mod retroattiv mid-data ta’ dik it-talba għall-għajnuna finanzjarja, filwaqt li tiġi eskluża l-kunsiderazzjoni ta’ kwalunkwe kriterju ieħor ta’ rabta, waqt li tali kundizzjoni ma tkunx iktar prevista fir-rigward ta’ studenti li jirrisjedu fit-territorju ta’ dak l-Istat Membru. |
24 |
Skont l-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011, ħaddiem ċittadin ta’ Stat Membru għandu jgawdi, fit-territorju ta’ Stati Membri oħra, l-istess vantaġġi soċjali u ta’ taxxa bħaċ-ċittadini ta’ dak l-Istat Membru. Din id-dispożizzjoni tibbenefika mingħajr distinzjoni kemm lill-ħaddiema migranti residenti fi Stat Membru ospitanti, kif ukoll lill-ħaddiema transkonfinali li, filwaqt li jeżerċitaw l-impjieg bi ħlas tagħhom fl-Istat Membru tal-aħħar, huma residenti fi Stat Membru ieħor (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tas-27 ta’ Novembru 1997, Meints, C‑57/96, EU:C:1997:564, punt 50; tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punt 37; kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 39). |
25 |
Minn ġurisprudenza stabbilita jirriżulta li l-għajnuna mogħtija għal manteniment u taħriġ, bil-għan li jitkomplew l-istudji universitarji attestati minn kwalifika professjonali, tikkostitwixxi vantaġġ soċjali għall-ħaddiem migrant, skont it-tifsira tal-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011, li l-wild ta’ ħaddiem migrant jista’ huwa stess jagħmel użu minnu jekk, skont il-liġi nazzjonali, din l-għajnuna tingħata direttament lill-istudent (sentenzi tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punti 38 u 40, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 40). |
26 |
Il-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament stabbilit kemm fl-Artikolu 45 TFUE kif ukoll fl-Artikolu 7 tar-Regolament Nru 492/2011 jipprojbixxi mhux biss id-diskriminazzjoni diretta, ibbażata fuq in-nazzjonalità, iżda wkoll il-forom kollha ta’ diskriminazzjoni indiretta li, bl-applikazzjoni ta’ kriterji oħra ta’ distinzjoni, iwasslu fil-fatt għall-istess riżultat (ara s-sentenzi tat-13 ta’ April 2010, Bressol et, C‑73/08, EU:C:2010:181, punt 40, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 41). |
27 |
Il-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali tissuġġetta l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla kemm għal kundizzjoni ta’ residenza tal-istudent fit-territorju Lussemburgiż kif ukoll, għall-istudenti mhux residenti f’dan it-territorju, għall-kundizzjoni li wlied ħaddiema li ħadmu jew eżerċitaw l-attività professjonali tagħhom fil-Lussemburgu matul perijodu ta’ mill-inqas ħames snin fuq perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin qabel il-mument tat-talba għall-għajnuna finanzjarja. Anki jekk hija tapplika bla distinzjoni għal ċittadini Lussemburgiżi u għal ċittadini ta’ Stati Membri oħra, kundizzjoni bħal din ta’ perijodu ta’ xogħol minimu ma hijiex prevista għall-istudenti li huma residenti fit-territorju Lussemburgiż. |
28 |
Tali distinzjoni bbażata fuq ir-residenza, li tista’ tkun ta’ ħsara għal ċittadini ta’ Stati Membri oħra, sa fejn il-persuni mhux residenti huma normalment persuni li ma humiex ċittadini (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-14 ta’ Ġunju 2012, Il-Kummissjoni vs Il-Pajjiżi Baxxi, C‑542/09, EU:C:2012:346, punt 38, kif ukoll tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punt 44, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 43), tikkostitwixxi diskriminazzjoni indiretta bbażata fuq in-nazzjonalità li tista’ tkun aċċettata biss bil-kundizzjoni li tkun oġġettivament iġġustifikata. |
29 |
Sabiex tkun iġġustifikata, hija għandha tkun xierqa sabiex tiggarantixxi l-kisba ta’ għan leġittimu, u ma għandhiex tmur lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jinkiseb dan il-għan. |
30 |
F’dan ir-rigward, għandu l-ewwel jiġi rrilevat li, kif indika l-Gvern Lussemburgiż, il-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014, flimkien mal-Liġi tat-22 ta’ Ġunju 2000 kif emendata mil-Liġi tas-26 ta’ Lulju 2010, għandha l-għan li żżid b’mod sinjifikattiv il-proporzjon ta’ residenti li għandhom kwalifika ta’ edukazzjoni ogħla fil-Lussemburgu. |
31 |
Issa, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà sostniet li l-għan li tiġi promossa l-edukazzjoni ogħla huwa għan ta’ interess ġenerali rikonoxxut fil-livell tal-Unjoni u li azzjoni meħuda minn Stat Membru sabiex jiġi żgurat livell għoli ta’ taħriġ tal-popolazzjoni residenti tiegħu jkollha għan leġittimu li jista’ jiġġustifika diskriminazzjoni indiretta abbażi ta’ nazzjonalità (sentenzi tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punti 53 u 56, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 46). |
32 |
Fit-tieni lok, fir-rigward tal-kwistjoni jekk kundizzjoni ta’ tul ta’ xogħol minimu ta’ ħames snin fit-data tat-talba għall-borża ta’ studju bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali hijiex xierqa biex jintlaħaq dan l-għan, għandu jitfakkar li skont ġurisprudenza stabbilita, fir-rigward ta’ ħaddiema migranti u transkonfinali, il-fatt li għandhom aċċess għas-suq tax-xogħol ta’ Stat Membru, bħala prinċipju, joħloq rabta ta’ integrazzjoni suffiċjenti fis-soċjetà ta’ dan l-Istat li tippermettilhom li hemmhekk jibbenefikaw mill-prinċipju ta’ ugwaljanza fit-trattament meta mqabbla mal-ħaddiema nazzjonali fir-rigward ta’ vantaġġi soċjali (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-14 ta’ Ġunju 2012, Il-Kummissjoni vs Il-Pajjiżi Baxxi, C‑542/09, EU:C:2012:346, punt 65, kif ukoll tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punt 63). |
33 |
Ir-rabta tal-integrazzjoni tirriżulta b’mod partikolari mill-fatt li l-ħaddiema migranti jikkontribwixxu għall-finanzjament tal-politika soċjali tal-Istat Membru ospitanti bil-kontribuzzjonijiet fiskali u soċjali li huma jħallsu f’dak l-Istat, bis-saħħa tal-attività ta’ impjieg li jeżerċitaw. Għalhekk, huma għandhom jibbenefikaw taħt l-istess kundizzjonijiet bħall-ħaddiema nazzjonali (ara, f’dan is-sens, is-sentenzi tal-14 ta’ Ġunju 2012, Il-Kummissjoni vs Il-Pajjiżi Baxxi, C‑542/09, EU:C:2012:346, punt 66, kif ukoll tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punt 63). |
34 |
Madankollu, il-Qorti tal-Ġustizzja diġà aċċettat li leġiżlazzjoni nazzjonali indirettament diskriminatorja u li tirrestrinġi l-għoti ta’ vantaġġi soċjali lill-ħaddiema transkonfinali fis-sens tal-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011, fl-assenza ta’ rabta suffiċjenti mas-soċjetà li fiha jeżerċitaw attività mingħajr ma jirrisjedu hemmhekk, tista’ tkun oġġettivament iġġustifikata (ara s-sentenzi tat-18 ta’ Lulju 2007, Geven, C‑213/05, EU:C:2007:438, punt 26, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 51). |
35 |
Fir-rigward, b’mod partikolari, tal-għoti ta’ għajnuna finanzjarja mill-Istat għal edukazzjoni ogħla lit-tfal mhux residenti ta’ ħaddiema migranti u transkonfinali, il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat li l-okkupazzjoni ta’ impjieg mill-ġenituri tal-istudent ikkonċernat, għal tul sinjifikattiv fl-Istat Membru li jagħti l-għajnuna mitluba, setgħet tkun xierqa biex turi l-grad attwali ta’ rabta mas-soċjetà jew mas-suq tax-xogħol ta’ dak l-Istat (sentenzi tal-20 ta’ Ġunju 2013, Giersch et, C‑20/12, EU:C:2013:411, punt 78, kif ukoll tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 55). |
36 |
Fil-punt 58 tas-sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et (C‑238/15, EU:C:2016:949), il-Qorti tal-Ġustizzja aċċettat f’dan il-kuntest li r-rekwiżit li, sabiex it-tfal ta’ ħaddiem transkonfinali jkunu intitolati għall-għajnuna finanzjarja mill-Istat għall-edukazzjoni ogħla, il-ġenitur, ħaddiem transkonfinali, għandu jkun ħadem għal mill-inqas ħames snin fl-Istat Membru li jipprovdi l-għajnuna, ikun tali li jistabbilixxi tali rabta mas-soċjetà ta’ dak l-Istat kif ukoll probabbiltà raġonevoli li l-istudent jirritorna lejn l-Istat Membru li jipprovdi l-għajnuna, wara li dan tal-aħħar ikun lesta l-istudji tiegħu. |
37 |
Jekk kundizzjoni dwar it-tul minimu ta’ xogħol fid-data tat-talba għal għajnuna finanzjarja, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, tkun kapaċi tilħaq l-għan li tippromwovi edukazzjoni ogħla u żżid, b’mod sinjifikattiv, il-proporzjon tad-detenturi ta’ kwalifika ta’ edukazzjoni ogħla residenti fil-Lussemburgu, huwa meħtieġ, fit-tielet lok, li ssir riċerka jekk l-introduzzjoni ta’ perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin qabel it-talba għal għajnuna finanzjarja biex jiġi kkalkolat it-tul minimu ta’ ħames snin fl-Artikolu 3(5)(b) tal-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014, tmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jintlaħaq l-għan segwit. |
38 |
F’dan ir-rigward, huwa importanti li wieħed jiftakar li, fil-kawża li wasslet għas-sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et (C‑238/15, EU:C:2016:949), il-leġiżlazzjoni eżaminata ssuġġettat l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja lil studenti mhux residenti għall-kundizzjoni li ġenitur ikun ħadem kontinwament fil-Lussemburgu għal tul minimu ta’ ħames snin fid-data tat-talba għal għajnuna finanzjarja. |
39 |
Il-Qorti tal-Ġustizzja sostniet li tali leġiżlazzjoni kien fiha restrizzjoni li marret lil hinn minn dak li kien meħtieġ sabiex jintlaħaq l-għan leġittimu li jiżdied l-għadd ta’ gradwati tal-edukazzjoni ogħla fi ħdan il-popolazzjoni residenti, sakemm ma tippermettix lill-awtoritajiet kompetenti jagħtu tali għajnuna fejn il-ġenituri kienu, minkejja ftit interruzzjonijiet qosra, ħadmu fil-Lussemburgu għal perijodu sinjifikattiv, f’dan il-każ jiġifieri kważi tmien snin, fil-perijodu ta’ qabel it-talba għall-għajnuna finanzjarja, peress li tali interruzzjonijiet ma kinux tali li jkissru r-rabta bejn min jagħmel it-talba għal għajnuna finanzjarja u l-Gran Dukat tal-Lussemburgu (sentenza tal-14 ta’ Diċembru 2016, Bragança Linares Verruga et, C‑238/15, EU:C:2016:949, punt 69). |
40 |
F’din il-kawża, il-Gvern Lussemburgiż jargumenta li l-introduzzjoni fl-Artikolu 3(5)(b) tal-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014 ta’ perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin biex jiġi kkalkolat it-tul minimu ta’ xogħol ta’ ħames snin tippermetti, preċiżament, li jiġu kkunsidrati l-interruzzjonijiet qosra tax-xogħol ta’ ġenituri transkonfinali, peress li jkopri sitwazzjonijiet fejn il-ġenitur transkonfinali ma eżerċitax attività fil-Lussemburgu għal sentejn fuq perijodu totali ta’ seba’ snin. Min-naħa l-oħra, il-leġiżlatur nazzjonali jkun intitolat li jikkunsidra li, għall-kuntrarju ta’ interruzzjonijiet qosra, interruzzjonijiet itwal jiksru r-rabta bejn il-ħaddiema transkonfinali u t-tfal tagħhom studenti mal-Lussemburgu u jneħħu l-interess ta’ dak l-Istat Membru biex jipprovdi għajnuna lil dawn l-istudenti. B’mod partikolari, interruzzjoni ta’ xogħol ta’ kważi ħames snin, bħal dik ta’ Aubriet il-missier, tista’ b’mod leġittimu titqies li għandha tali effett. |
41 |
Barra minn hekk, il-Gvern Lussemburgiż jikkunsidra li, sabiex ikun possibbli li t-talbiet għal għajnuna finanzjarja jiġu pproċessati minn amministrazzjoni responsabbli għal proċedura ta’ massa standardizzata, huwa meħtieġ li jinżamm kriterju oġġettiv u newtrali bħal tul tax-xogħol minimu matul perijodu ta’ riferiment partikolari, eskluża l-inklużjoni ta’ kwalunkwe fattur ta’ rabta ieħor li jista’ jipprova li l-ħaddiem transkonfinali għandu rabta suffiċjenti mas-soċjetà Lussemburgiża. |
42 |
Tali possibbiltà tkun tfisser, fil-fatt, li l-amministrazzjoni responsabbli għall-ipproċessar ta’ talbiet għal għajnuna finanzjarja tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi partikolari ta’ kull każ u l-evalwazzjoni każ b’każ ta’ jekk kienx hemm element suġġettiv, jiġifieri “rabtiet suffiċjenti mas-soċjetà Lussemburgiża” ta’ ħaddiema transkonfinali impjegati fil-Lussemburgu għal inqas minn ħames snin matul perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin. Madankollu, il-prinċipju ta’ nondiskriminazzjoni u l-prinċipju ta’ proporzjonalità ma jistgħux jiġu interpretati bħala li jimponu tali evalwazzjoni każ b’każ minn amministrazzjoni pubblika responsabbli għal proċedura ta’ massa standardizzata. |
43 |
Madankollu, huwa importanti li wieħed jirrileva li, fil-kawża prinċipali, il-benefiċċju tal-għajnuna finanzjarja tal-Istat għal edukazzjoni ogħla ġie rrifjutat lil Aubriet l-iben, minkejja l-fatt li missieru kien, fis-snin ta’ qabel it-talba ta’ ibnu għall-għajnuna finanzjarja, żamm b’mod durabbli kariga ta’ impjegat fil-Lussemburgu għal tul sinjifikattiv, ferm iktar mit-tul minimu ta’ ħames snin. Fil-fatt, Aubriet il-missier kien kontribwent fil-Lussemburgu u kkontribwixxa għas-sistema tas-sigurtà soċjali ta’ dak l-Istat għal iktar minn 17-il sena fit-23 sena li ġew qabel it-talba ta’ ibnu għal għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla, jiġifieri mill-1991 sal-2014. |
44 |
Min-naħa l-oħra, Aubriet il-missier ma ssodisfax il-kundizzjoni tat-tul tax-xogħol minimi matul il-perijodu ta’ riferiment previst mil-Liġi tal-24 ta’ Lulju 2014, minħabba li kellu jinterrompi l-attività tiegħu fil-Lussemburgu matul il-perijodu bejn l-15 ta’ Jannar 2008 u s-16 ta’ Diċembru 2012 sabiex isib xogħol fl-Istat ta’ residenza tiegħu. |
45 |
Kif jirriżulta mis-sitwazzjoni ta’ Aubriet il-missier, il-kunsiderazzjoni tal-unika attività mwettqa mill-ħaddiem transkonfinali fil-Lussemburgu matul perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin qabel it-talba għall-għajnuna finanzjarja ma hijiex biżżejjed biex tevalwa bis-sħiħ il-miżura tar-rabtiet ta’ dak il-ħaddiem transkonfinali mas-suq tax-xogħol Lussemburgiż, b’mod partikolari fejn diġà kien impjegat għal tul sinjifikattiv qabel il-perijodu ta’ riferiment. |
46 |
Konsegwentement, regola bħal dik prevista fil-leġiżlazzjoni nazzjonali inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tagħmel l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla lill-istudenti mhux residenti b’kundizzjoni li jkollhom ġenitur li ħadem fil-Lussemburgu għal tul minimu ta’ ħames snin f’perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin qabel it-talba għall-għajnuna finanzjarja, fiha restrizzjoni li tmur lil hinn minn dak li huwa meħtieġ biex jintlaħaq l-għan leġittimu li jiżdied l-għadd ta’ gradwati ta’ edukazzjoni ogħla fi ħdan il-popolazzjoni residenti. |
47 |
Minn dawn il-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti jirriżulta li r-risposta għad-domanda magħmula għandha tkun li l-Artikolu 45 TFUE u l-Artikolu 7(2) tar-Regolament Nru 492/2011 għandhom jiġu interpretati bħala li jipprekludu leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tagħmel l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla lill-istudenti mhux residenti, bil-kundizzjoni li, fid-data tat-talba għall-għajnuna finanzjarja, wieħed mill-ġenituri tal-istudent ikun ġie impjegat jew ikun eżerċita attività f’dak l-Istat Membru għal perijodu ta’ mill-inqas ħames snin fuq perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin ikkalkolat b’mod retroattiv mid-data tal-imsemmija talba għall-għajnuna finanzjarja, sa fejn ma tippermettix fehim wiesa’ biżżejjed tal-eżistenza ta’ rabta suffiċjenti mas-suq tax-xogħol ta’ dan l-Istat Membru. |
Fuq l-ispejjeż
48 |
Peress li l-proċedura għandha, fir-rigward tal-partijiet fil-kawża prinċipali, in-natura ta’ kwistjoni mqajma quddiem il-qorti tar-rinviju, hija din il-qorti li tiddeċiedi fuq l-ispejjeż. L-ispejjeż sostnuti għas-sottomissjoni tal-osservazzjonijiet lill-Qorti tal-Ġustizzja, barra dawk tal-imsemmija partijiet, ma jistgħux jitħallsu lura. |
Għal dawn il-motivi, Il-Qorti tal-Ġustizzja (L-Ewwel Awla) taqta’ u tiddeċiedi: |
L-Artikolu 45 TFUE u l-Artikolu 7(2) tar-Regolament (UE) Nru 492/2011 tal‑Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta’ April 2011 dwar il-moviment liberu tal-ħaddiema fi ħdan l-Unjoni għandhom jiġu interpretati bħala li jipprekludu leġiżlazzjoni ta’ Stat Membru, bħal dik inkwistjoni fil-kawża prinċipali, li tagħmel l-għoti ta’ għajnuna finanzjarja għall-edukazzjoni ogħla lill-istudenti mhux residenti, bil-kundizzjoni li, fid-data tat-talba għall‑għajnuna finanzjarja, wieħed mill-ġenituri tal-istudent ikun ġie impjegat jew ikun eżerċita attività f’dak l-Istat Membru għal perijodu ta’ mill-inqas ħames snin fuq perijodu ta’ riferiment ta’ seba’ snin ikkalkolat b’mod retroattiv mid-data tal-imsemmija talba għall-għajnuna finanzjarja, sa fejn ma tippermettix fehim wiesa’ biżżejjed tal-eżistenza ta’ rabta suffiċjenti mas-suq tax-xogħol ta’ dan l-Istat Membru. |
Firem |
( *1 ) Lingwa tal-kawża: il-Franċiż.