ECO/616
Euro diġitali u l-valuta legali tal-karti tal-flus u l-muniti tal-euro
OPINJONI
Sezzjoni għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali
Euro diġitali u l-firxa u l-effetti tal-valuta legali tal-karti tal-flus u l-muniti tal-euro
(Opinjoni esploratorja mitluba mill-Presidenza Spanjola)
|
Kuntatt
|
eco@eesc.europa.eu
|
|
Amministratur
|
Krisztina PERLAKY-TÓTH
|
|
Data tad-dokument
|
13/09/2023
|
Relatur: Antonio GARCÍA DEL RIEGO
Korelatur: Stefano PALMIERI
|
Konsultazzjoni
|
Ittra mingħand Raúl FUENTES MILANI, Deputat Rappreżentant Permanenti ta’ Spanja għall-Unjoni Ewropea, 8/12/2022
|
|
Bażi legali
|
Artikolu 304 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea
|
|
|
|
|
Sezzjoni kompetenti
|
Sezzjoni għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali
|
|
Adozzjoni fis-sezzjoni
|
08/09/2023
|
|
Riżultat tal-votazzjoni
(favur/kontra/astensjonijiet)
|
52/0/1
|
|
Adozzjoni fil-plenarja
|
DD/MM/YYYY
|
|
Sessjoni plenarja Nru
|
…
|
|
Riżultat tal-votazzjoni
(favur/kontra/astensjonijiet)
|
…/…/…
|
1.Konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet
1.1Il-KESE jikkondividi l-għanijiet tal-proġett tal-euro diġitali, jiġifieri l-iżgurar tar-rwol kontinwu tal-euro bħala ankra monetarja, l-iżgurar tal-aċċess għall-flus pubbliċi u t-tisħiħ tal-awtonomija strateġika Ewropea fil-qasam tal-pagamenti f’ekonomija li qed tiddiġitalizza b’mod rapidu.
1.2Għall-KESE, is-suċċess tal-proġett tal-euro diġitali fil-parti l-kbira se jiddependi fuq il-fatt li jipprovdi valur addizzjonali konkret, rappreżentat: mis-sigurtà, mill-kunfidenza, mill-aċċettazzjoni wiesgħa u l-aċċessibbiltà faċli mingħajr spejjeż għaċ-ċittadini u l-aġenti ekonomiċi. Għall-KESE, l-objettiv li jinbena l-euro diġitali bħala “ben pubbliku” Ewropew mingħajr ħlas huwa importanti. Ovvjament – bħall-flus kontanti – se jkun hemm spejjeż sistemiċi, iżda dawn għandhom jitħallsu mis-soċjetà kollha u mhux mill-utenti f’termini ta’ tariffi għal servizzi ewlenin.
1.3L-euro diġitali se jkollu status ta’ valuta legali li jiggarantixxi adozzjoni universali u aċċettazzjoni wiesgħa u, fil-fehma tal-KESE, se jkun importanti li jkun hemm qafas legali Ewropew ċar li jkun kapaċi jistabbilixxi l-possibbiltà eċċezzjonali ta’ eżenzjonijiet temporanji għal ċerti (tipi ta’) benefiċjarji, u li jarmonizza prattiki u standards li jvarjaw minn Stat Membru għal ieħor.
1.4Il-KESE huwa tal-fehma li sabiex tiġi żgurata l-aċċettazzjoni sħiħa tal-euro diġitali miċ-ċittadini u l-aġenti ekonomiċi, l-istituzzjonijiet Ewropej jeħtiġilhom jiddefinixxu b’mod ċar il-każijiet ta’ użu ta’ munita diġitali potenzjali tal-bank ċentrali (CBDC) u jidentifikaw għażliet ta’ tfassil adatti fir-rigward ta’ kwistjonijiet ewlenin (il-privatezza u l-infurzar tal-liġi, it-teknoloġija sottostanti, ir-rwol tas-settur privat vs il-bank ċentrali). Aktar riċerka, u analiżi ekonomika dettaljata tal-implikazzjonijiet għall-banek, il-pagamenti, għaċ-ċittadini u għan-negozji se jkomplu jkunu meħtieġa sabiex l-impatti jinftiehmu sew u biex jippermettu l-introduzzjoni potenzjali ta’ din il-forma ġdida ta’ flus li titfassal bir-reqqa, l-evalwazzjoni u l-paragun tal-ispejjeż operattivi u tal-infrastruttura, u l-impatt potenzjali fuq l-inklużjoni finanzjarja, id-disponibbiltà ta’ flus kontanti għaċ-ċittadini u fuq l-awtonomija strateġika miftuħa tal-UE, mal-benefiċċji tal-proġett.
1.5Il-KESE jħeġġeġ dibattitu pubbliku wiesa’ dwar ir-raġunijiet għall-ħruġ possibbli ta’ euro diġitali, il-merti u l-iżvantaġġi tiegħu, sabiex jittieħdu deċiżjonijiet infurmati u jiġi żgurat fehim pubbliku tal-proġett.
1.6Il-KESE jemmen bis-sħiħ li l-euro diġitali għandu jagħmel l-ekonomija Ewropea aktar kompetittiva fil-livell globali, jippermetti l-innovazzjoni u jsaħħaħ l-awtonomija strateġika tal-UE. Barra minn hekk, l-euro diġitali jista’ jwessa’ d-disponibbiltà, itejjeb il-veloċità, u jnaqqas il-kost tal-pagamenti transfruntiera u jippermetti skambji b’inqas xkiel ma’ żoni oħra tal-munita.
1.7Il-fornituri ta’ servizzi ta’ pagament (PSP) liċenzjati biex joperaw fiż-żona tal-euro – li jaġixxu bħala intermedjarji għad-distribuzzjoni tal-euro diġitali – se jġarrbu ċerti spejjeż b’rabta mal-istabbiliment tal-infrastruttura tal-euro diġitali u s-servizzi front-end, iżda se jibbenefikaw ukoll, tul iż-żmien, minn bidla tal-pagamenti bl-imnut lejn kanali diġitali, li jipprovdu opportunitajiet ġodda għall-bejgħ ta’ servizzi addizzjonali b’valur miżjud. Il-BĊE għandu jevalwa u jimmonitorja fuq bażi kontinwa, kif u sa liema punt il-PSPs għandhom ikunu intitolati li jirkupraw tali investiment. Huwa essenzjali wkoll li jiġi żgurat li l-euro diġitali ma jkollux impatt negattiv fuq l-istabbiltà finanzjarja, jew il-potenzjal tas-self, dment li l-bażi ta’ finanzjament tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu ma tiġix affettwata b’mod inadegwat. Għal din ir-raġuni, il-KESE jappella biex l-adozzjoni tal-euro diġitali titqies bħala element kostitwenti vitali għat-tlestija tal-Unjoni Bankarja Ewropea.
1.8Għall-KESE, il-prinċipju tal-istatus ta’ valuta legali tal-euro, kemm bħala flus kontanti kif ukoll dik diġitali, għandu jiġi rrispettat u regoli armonizzati li jirregolaw l-istatus ta’ valuta legali, huma aspetti importanti biex jiġi ggarantit l-użu taż-żewġ forom tal-euro.
1.9Il-KESE jitlob li l-proposta tgħaddi minn verifika tal-kompetittività biex jiġi kkonfermat li għandha impatt pożittiv fuq l-ilħuq tal-objettivi ddikjarati u fuq l-appoġġ għaċ-ċittadini, l-intrapriżi, il-ħolqien tal-impjiegi u l-kundizzjonijiet tax-xogħol.
2.Sfond
2.1F’Ottubru 2021, il-Kunsill Governattiv tal-BĊE nieda l-fażi ta’ investigazzjoni ta’ euro diġitali. Din il-fażi hija mistennija li ddum madwar sentejn, b’deċiżjoni tal-Kunsill Governattiv mistennija fil-ħarifa tal-2023 biex tgħaddi għall-fażi li jmiss. Deċiżjoni tal-Kunsill Governattiv tal-BĊE dwar il-ħruġ possibbli ta’ euro diġitali tittieħed sussegwentement u biss wara li l-att leġiżlattiv ikun ġie adottat. L-għanijiet iddikjarati tal-Eurosistema, li tinkludi l-BĊE u l-Banek Ċentrali Nazzjonali (BĊN), huma li tiġi żgurata s-sovranità monetarja kontinwa u li tiġi pprovduta ankra monetarja għall-euro. Bl-istess mod, il-Kummissjoni Ewropea nnutat il-“kawżi tal-problemi” li ġejjin: li f’ekonomija dejjem aktar diġitalizzata, il-forma eżistenti ta’ flus tal-bank ċentrali (flus kontanti) mhijiex disponibbli f’partijiet kbar ta’ attività ekonomika, hemm nuqqas ta’ kompetizzjoni fis-suq tal-pagamenti pan-Ewropew, u li s-CBDCs barranin jew l-istablecoins iddenominati f’munita oħra li mhijiex l-euro jistgħu jiksbu sehem mis-suq u jnaqqsu r-rwol tal-euro. L-użi prijoritizzati jkunu minn persuna għal oħra, il-kummerċ elettroniku, il-Punt tal-Bejgħ (PoS) fiżiku u l-pagamenti min-naħa tal-gvern. Bħalissa l-Eurosistema qed taħdem fuq diversi elementi tad-disinn u skema dettaljata għall-pagamenti bl-euro diġitali.
2.2Tipikament, il-flus huma deskritti bħala li għandhom tliet funzjonijiet/proprjetajiet ewlenin: i) unità ta’ kont; ii) jistgħu jintużaw bħala mezz ta’ skambju, jiġifieri biex isiru l-pagamenti; u iii) jaġixxu bħala ħażna ta’ valur. Hemm ukoll żewġ tipi ta’ flus: flus tal-bank ċentrali u flus privati.
2.2.1L-uniċi flus tal-bank ċentrali li bħalissa huma direttament disponibbli għall-użu pubbliku huma flus kontanti fiżiċi. Madankollu, il-maġġoranza tal-flus miżmuma u użati miċ-ċittadini huma flus “privati” maħruġa minn banek kummerċjali. Dawn il-flus privati mhumiex sostnuti direttament mill-Istat. Madankollu, ir-regolamentazzjoni u s-superviżjoni tal-banek u l-iskemi ta’ assigurazzjoni tad-depożiti jfissru li d-depożiti fil-livell tal-konsumatur sa EUR 100 000 huma perċepiti bħala sikuri u ekwivalenti għall-flus pubbliċi.
2.2.2F’ħafna pajjiżi, il-pagamenti elettroniċi qed jisbqu l-flus kontanti bħala l-aktar mezz effiċjenti ta’ pagament. Bħalissa, il-flus diġitali kollha li huma aċċessibbli minn individwi privati huma flus privati (bħad-depożiti tal-banek bl-imnut), peress li l-individwi ma għandhomx aċċess dirett għall-flus diġitali tal-bank ċentrali.
2.2.3Tradizzjonalment, l-Istat kien il-fornitur primarju tal-flus. Il-flus pubbliċi huma kruċjali għall-funzjonament tas-sistema monetarja fuq żewġ livelli. Minħabba n-natura tagħhom bħala obbligazzjoni tal-bank ċentrali, dawn huma meqjusin bħala forma sikura ta’ flus, u għalhekk jaġixxu bħala ankra għas-sistema monetarja. Madankollu, xi banek ċentrali ssuġġerew li r-rwol tal-flus tal-bank ċentrali bħala ankra monetarja jista’ jkun f’riskju minn xejriet bħall-bidla lejn pagamenti diġitali, it-tnaqqis fl-użu tal-flus kontanti, u l-potenzjal għal soluzzjonijiet ġodda ta’ pagament ibbażati fuq flus privati (pereżempju, kumpanija tat-teknoloġija kbira li tespandi f’pagamenti, u l-emerġenza ta’ kriptovaluti).
2.2.4Bi tweġiba għal dawn l-iżviluppi, il-banek ċentrali madwar id-dinja qed jikkunsidraw l-introduzzjoni ta’ verżjoni diġitali tal-muniti tal-bank ċentrali – CBDCs. Illum il-banek ċentrali ewlenin kollha qed tal-anqas jinvestigaw il-potenzjal tas-CBDCs. Minbarra l-BĊE, il-Bank of England bħalissa qed jivvaluta l-każ għal CBDC tar-Renju Unit, kif inhi r-Riżerva Federali fl-Istati Uniti. Il-Bank tal-Poplu taċ-Ċina nieda verżjoni pilota ta’ yuan diġitali, u l-valur kumulattiv tat-tranżazzjonijiet kien diġà qabeż il-100 biljun yuan sa nofs is-sena 2022. Grupp żgħir ta’ pajjiżi diġà bdew joħorġu s-CBDC proprji tagħhom li huwa disponibbli b’mod wiesa’ għall-pubbliku (fiż-żmien meta qed jinkiteb dan id-dokument, dawn huma l-eNaira tan-Niġerja, is-Sand Dollar tal-Bahamas u l-JAM-DEX tal-Ġamajka).
2.2.5Is-CBDCs ma jistgħux u ma għandhom qatt jitqiesu bħala simili għall-hekk imsejħa kriptovaluti, u b’mod partikolari tip ta’ kriptoassi magħruf bħala stablecoins (li huma nominalment marbuta mal-valur ta’ munita ta’ riżerva tradizzjonali jew basket ta’ assi). Dan il-paragun huwa kompletament qarrieqi. Il-prezz ta’ xi kriptoassi ewlenin kien sempliċement volatili wisq biex jintuża b’mod wiesa’ għall-pagamenti. Anke l-istablecoins jistgħu jkunu vulnerabbli għal bidliet f’daqqa fil-prezzijiet, kif wera l-kollass tal-istablecoin Terra fl-2022. Sal-lum, fil-biċċa l-kbira tal-każijiet dawn il-kriptoassi ma jidhrux li jissodisfaw b’mod adegwat it-tliet funzjonijiet ta’ flus deskritti hawn fuq. Min-naħa l-oħra, is-CBDCs, mid-definizzjoni tagħhom stess, iżommu valur ta’ 1:1 meta mqabbel mal-kontropartijiet fiżiċi tagħhom. Dawn ikunu obbligazzjoni diretta tal-bank ċentrali, denominat fl-unità nazzjonali tal-kont. Għalhekk jistgħu jippreżentaw diversi opportunitajiet u każijiet ta’ użu potenzjali lil hinn minn flus kontanti fiżiċi.
2.2.6Is-suq tas-servizzi ta’ pagament fl-UE huwa kkonċentrat ħafna f’xi segmenti, speċjalment fil-każ tal-pagamenti bil-kard fejn l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni u l-leġiżlaturi tal-UE kellhom jieħdu azzjoni korrettiva f’diversi okkażjonijiet biex jindirizzaw prattiki antikompetittivi. Bl-istess mod, il-Kummissjoni Ewropea bħalissa qed tinvestiga s-suq tal-pagamenti bil-mowbajl, fejn żewġ operaturi dominanti tal-pjattaformi diġitali huma s-sidien tagħhom, u jikkontrollaw b’mod effettiv is-sistemi operattivi rilevanti għall-mowbajls. L-euro diġitali, protett minn miżuri adegwati ta’ privatezza u protezzjoni tad-data, jista’ jnaqqas id-dipendenza taċ-ċittadini Ewropej minn għadd żgħir ta’ ditti tal-pagamenti dominanti u operaturi tal-pjattaformi diġitali u jipprevjeni aktar konċentrazzjoni f’dawn is-swieq.
2.3Fit-28 ta’ Ġunju 2023, il-Kummissjoni Ewropea adottat proposta leġiżlattiva dwar l-istabbiliment tal-euro diġitali li tagħti lill-BĊE d-dritt esklużiv li jawtorizza l-ħruġ tal-euro diġitali; l-għoti ta’ status ta’ valuta legali lill-euro diġitali (aċċettazzjoni obbligatorja b’xi eżenzjonijiet); l-għoti ta’ mandat lill-istituzzjonijiet ta’ kreditu biex iqassmu l-euro diġitali fuq talba tal-klijenti tagħhom (Fornituri ta’ Servizzi ta’ Pagament mhux bankarji huma permessi li jiddistribwixxu iżda mhux b’mandat legali); jagħti lill-BĊE l-abbiltà li jistabbilixxi limiti fuq l-użu tal-euro diġitali bħala ħażna ta’ valur u jiddetermina u jippubblika wkoll it-tariffi massimi għall-imposti bejn il-Fornitur ta’ Servizzi ta’ Pagament u t-tariffi għas-servizzi tan-negozjant stabbiliti mir-Regolament; l-istabbiliment li s-soluzzjonijiet tal-euro diġitali għandhom jitfasslu b’tali mod li jiżguraw livell għoli ta’ aċċessibbiltà; u l-istabbiliment tar-rekwiżiti għall-privatezza u l-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus għall-pagamenti bl-euro diġitali, kemm online kif ukoll offline.
2.4Il-Kummissjoni ħarġet ukoll proposta leġiżlattiva dwar il-kamp ta’ applikazzjoni u l-effetti tal-valuta legali tal-karti tal-flus u l-muniti tal-euro. Din il-proposta tiddefinixxi l-valuta legali tal-flus kontanti bħala li tinvolvi aċċettazzjoni obbligatorja, b’valur nominali sħiħ, bis-setgħa li jeħilsu minn obbligu ta’ ħlas. Benefiċjarju ma għandux jirrifjuta flus kontanti tal-euro offruti għall-ħlas dment li l-partijiet ikunu qablu dwar mezz differenti ta’ pagament jew tkun tapplika eċċezzjoni u tistabbilixxi wkoll il-kundizzjonijiet li taħthom ikun legalment possibbli rifjut milli jiġu aċċettati flus kontanti tal-euro. Il-proposta tistabbilixxi wkoll l-obbligu fuq l-Istati Membri li jiżguraw aċċess suffiċjenti u effettiv għall-flus kontanti fit-territorju kollu tagħhom, fir-reġjuni kollha tagħhom, inklużi ż-żoni urbani u mhux urbani.
2.5Il-Ministeru Spanjol għall-Affarijiet Ekonomiċi talab Opinjoni tal-KESE dwar il-proposta li jitnieda euro diġitali u x-xewqa li jiġi rregolat l-istatus tal-karti tal-flus u l-muniti tal-euro bħala valuta legali fil-livell tal-UE, l-impatt taż-żewġ miżuri fuq l-inklużjoni finanzjarja u fuq l-ekosistema tal-pagamenti u liema kunsiderazzjonijiet leġiżlattivi għandhom jitqiesu.
2.6Il-KESE japprezza ħafna t-talba ta’ Spanja, li tagħti lill-Kumitat l-opportunità li jlaħħam il-pożizzjoni tiegħu dwar il-futur tal-euro diġitali, u li jibni fuq l-Opinjonijiet preċedenti tiegħu dwar dan is-suġġett.
3.Kummenti ġenerali
3.1F’konformità mal-Opinjoni preċedenti tiegħu dwar l-euro diġitali, il-KESE huwa kuntent li l-BĊE u l-Kummissjoni Ewropea qed ikomplu jaħdmu lejn l-introduzzjoni tal-munita diġitali. Biex jirnexxi, l-euro diġitali jrid ikun sigur u jżomm il-fiduċja tal-utenti, se jkollu jiġi aċċettat b’mod wiesa’ u jkun faċilment aċċessibbli mingħajr spejjeż għaċ-ċittadini u għall-aġenti ekonomiċi. Suġġetti bħall-inklużività finanzjarja u diġitali, l-iżgurar tal-istabbiltà finanzjarja u li s-sistema ta’ pagament issir aktar effiċjenti u kompetittiva huma kruċjali fil-proġett.
3.2Il-KESE jinnota li l-Eurosistema diġà hija avvanzata sew fil-fażi ta’ investigazzjoni ta’ euro diġitali u jenfasizza l-importanza li jkun hemm diskussjoni pubblika fil-fond u trasparenti dwar il-proġett. L-euro diġitali jista’ jkollu konsegwenzi mifruxa għas-soċjetà u l-ekonomija tal-Ewropa u għalhekk jeħtieġ li jkun sostnut minn dibattitu demokratiku biex tinħoloq fiduċja pubblika.
3.3Il-KESE jemmen li huwa importanti li tiġi pprovduta bażi legali robusta u adegwata għall-euro diġitali. Għalhekk, il-KESE jilqa’ l-proposta leġiżlattiva tal-Kummissjoni dwar l-euro diġitali. Il-ħruġ u t-tfassil tal-euro diġitali jridu jkunu soġġetti għal proċess demokratiku u dibattitu pubbliku estensiv. L-aċċettazzjoni mill-pubbliku – iċ-ċittadini u n-negozji Ewropej – tal-euro diġitali se tkun kruċjali għall-adozzjoni u fl-aħħar mill-aħħar għas-suċċess tal-euro diġitali. Għalhekk, il-pubbliku u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għandhom isiru parti mid-diskussjoni biex jiġi żgurat li r-raġuni għall-ħruġ u l-karatteristiċi differenti tal-euro diġitali jkunu mifhuma sew. Ir-rwol tal-KESE bħala l-vuċi tas-soċjetà ċivili organizzata fl-Ewropa huwa kruċjali mill-istadji bikrija tal-implimentazzjoni tal-proġett tal-euro diġitali, sabiex jidentifika kwistjonijiet kritiċi u jgħinhom isolvuhom biex tinżamm il-fiduċja tal-utenti.
3.4Bħall-flus kontanti, l-euro diġitali għandu jkollu status ta’ valuta legali bil-liġi, u se jkun importanti li jkun hemm qafas legali ċar. Jeħtieġ li jiġu armonizzati l-prattiki u l-istandards li jvarjaw minn Stat Membru għal ieħor. Il-qafas legali attwali jipprevedi prinċipji ta’ livell għoli dwar l-effett tal-istatus ta’ valuta legali, u dwar eċċezzjonijiet għall-prinċipju tal-aċċettazzjoni obbligatorja ta’ flus kontanti. Il-prattiki u r-regoli jvarjaw bejn l-Istati Membri, u għalhekk il-KESE jilqa’ l-pjani tal-koleġiżlaturi li jiżguraw approċċ armonizzat għar-regoli fl-Unjoni Ewropea kollha, u jissuġġerixxi li tiġi pprovduta gwida legali b’saħħitha dwar x’għandhom jitqiesu bħala eżenzjonijiet permissibbli.
3.5L-euro diġitali għandu jagħmel lill-UE aktar kompetittiva, peress li għandu jiftaħ opportunitajiet ġodda ta’ pagament b’inqas dipendenza fuq soluzzjonijiet ta’ pagament mhux Ewropej. B’sostenn għal dan ir-raġunament, il-KESE jappella sabiex din il-proposta tgħaddi minn kontroll tal-kompetittività.
4.Kummenti speċifiċi
4.1Il-KESE jaqbel mal-mudell ta’ distribuzzjoni propost fuq żewġ livelli tal-euro diġitali li jfisser li l-Eurosistema se toħroġ l-euro diġitali u se titqassam minn intermedjarji awtorizzati, jiġifieri Fornituri ta’ Servizzi ta’ Pagament liċenzjati, u sabiex tiġi ggarantita adozzjoni rapida u universali u aċċettazzjoni pubblika wiesgħa, anke minn ċerti korpi pubbliċi awtorizzati. Id-disponibbiltà tal-euro diġitali permezz tal-awtoritajiet pubbliċi hija kritika għall-kredibbiltà tiegħu bħala forma ta’ flus pubbliċi. Il-kanali ta’ distribuzzjoni tas-settur pubbliku jridu għalhekk ikunu kredibbli u effettivi.
4.2Il-KESE huwa tal-fehma li l-inklużjoni finanzjarja u diġitali huma aspetti essenzjali li jeħtieġ jitqiesu b’mod adegwat fil-proġett tal-euro diġitali, speċjalment meta jitqies li, fil-futur qrib, il-Kunsill Governattiv tal-BĊE jista’ jiddeċiedi li jgħaddi għal fażi li jmiss, li fiha se jiżviluppa u jittestja, fost affarijiet oħra, is-soluzzjonijiet tekniċi meħtieġa biex jiġi pprovdut u distribwit l-euro diġitali. Bħala obbligazzjoni tal-bank ċentrali, l-euro diġitali għandha tkun disponibbli b’mod universali, mingħajr restrizzjonijiet u eżenzjonijiet, għaċ-ċittadini u n-negozji Ewropej. Il-KESE jemmen li l-Eurosistema għandha tkompli twettaq ħidma speċifika dwar is-suġġett tal-inklużjoni, flimkien mal-partijiet ikkonċernati rilevanti kollha (inklużi l-konsumaturi u s-settur finanzjarju) b’round table speċifika ffukata fuq l-inklużjoni finanzjarja u l-euro diġitali. L-euro diġitali se joffri lill-konsumaturi għażla addizzjonali fuq il-pagamenti elettroniċi attwali, bl-għarfien li l-pagamenti tagħhom se jiġu aċċettati fiż-żona tal-euro kollha. Huwa importanti li l-protezzjoni tal-konsumaturi u l-interessi tagħhom tkun dejjem garantita. Is-suġġett tal-inklużjoni diġitali, bħall-aċċess għal apparat diġitali u l-għarfien dwar l-użu tiegħu, għandu jitqies f’din il-ħidma peress li l-euro diġitali min-natura tiegħu se jkun mezz diġitali ta’ pagament. Il-kostijiet kollha relatati mal-aspetti ta’ inklużjoni finanzjarja u diġitali għandhom jiġu vvalutati wkoll u għandhom jitressqu proposti dwar kif għandhom jiġu koperti dawk il-kostijiet.
4.3Il-KESE huwa tal-fehma li b’referenza għax-xenarju tal-pagamenti bl-imnut, il-bidliet rapidi li jikkaratterizzaw dan is-settur jeħtieġu li l-Eurosistema tippromovi l-innovazzjoni, u li tagħti attenzjoni lill-profili tar-riskju konnessi u l-mitigazzjoni tagħhom. L-euro diġitali għandu jippromovi l-innovazzjoni fl-applikazzjonijiet tal-utenti finali u jtejjeb l-esperjenza tal-pagamenti. Pereżempju, billi jappoġġja l-programmabbiltà, l-euro diġitali għandu l-potenzjal li jnaqqas l-ostakli għad-dħul, irawwem il-kompetizzjoni, u jippermetti li jiġu żviluppati tipi ġodda ta’ prodotti u servizzi.
4.4Se jkun kruċjali li l-istatus ta’ valuta legali tal-euro diġitali jipprevjeni lin-negozjanti milli jsofru sovradebitu mill-intermedjarji. Waqt li t-twemmin li l-euro diġitali jippermetti tariffi aktar kompetittivi, dan il-prinċipju jiżgura li t-tariffi għan-negozjanti ma jistgħux jaqbżu l-livelli attwali għal mezzi ta’ pagament komparabbli.
4.5L-euro diġitali jista’ jkollu impatt fuq l-ekosistema attwali tal-pagamenti Ewropej li għadha ma ġietx stmata b’mod preċiż. L-euro diġitali huwa ppjanat li jkopri ħafna mill-każijiet relatati mal-pagamenti ta’ kuljum, fejn il-mezzi ta’ pagament elettroniku huma diġà disponibbli bħalissa. Il-KESE jemmen li, sabiex jirnexxu u jiġu adottati b’mod wiesa’, irid ikun ċar għall-utenti liema huma l-fatturi ta’ differenzjazzjoni u/jew ta’ valur miżjud meta mqabbla mal-mezzi eżistenti ta’ pagament. Il-KESE jemmen li għandu jsir eżami bir-reqqa jekk għandhiex tiġi prevista sistema temporanja ta’ kumpens għall-intermedjarji li jiddistribwixxu l-euro diġitali.
4.6Fl-istess ħin tal-proġett tal-euro diġitali, l-iżvilupp ta’ pagamenti istantanji huwa wkoll prijoritizzat ħafna mill-awtoritajiet u l-Kummissjoni ħarġet proposta għal Regolament dwar il-pagamenti istantanji f’Ottubru 2022. F’ħafna każijiet, l-euro diġitali jista’ jkopri wħud mill-istess każijiet bħal soluzzjonijiet ta’ pagament ibbażati fuq pagamenti istantanji. Il-KESE jifhem li kwalunkwe investiment doppju jew duplikat għandu jiġi evitat u r-relazzjoni bejn dawn iż-żewġ inizjattivi importanti għandha tiġi ċċarata bis-sħiħ mill-awtoritajiet, partikolarment għax l-adozzjoni ta’ flus diġitali tista’ tittrasforma radikalment is-sistema monetarja/finanzjarja internazzjonali, b’implikazzjonijiet sinifikanti għall-ekonomija Ewropea u dik globali.
4.7Il-KESE huwa tal-fehma li għandha tingħata kunsiderazzjoni adatta lir-rwol tal-kumpaniji tat-teknoloġija kbira fis-suq Ewropew tal-pagamenti u għandhom jiġu ggarantiti kundizzjonijiet ekwi għall-parteċipanti differenti fil-qasam tal-euro diġitali. Il-proġett tal-euro diġitali għandu jivvaluta r-riskji li potenzjalment jiżdiedu s-setgħa u s-sehem mis-suq tal-Bigtechs fil-pagamenti Ewropej fid-dawl tal-għan li jissaħħu l-awtonomija strateġika Ewropea u l-privatezza taċ-ċittadini.
4.8Jilqa’ b’sodisfazzjon l-istatus ta’ valuta legali tal-euro diġitali inkluż fil-proposta leġiżlattiva tal-Kummissjoni, b’regoli armonizzati għal meta n-negozjanti jkollhom bżonn jaċċettaw l-euro diġitali b’mod obbligatorju. Ir-rekwiżiti dwar l-aċċettazzjoni jistgħu jipprevedu l-possibbiltà eċċezzjonali ta’ eżenzjoni temporanja għal ċerti (tipi ta’) benefiċjarji f’sitwazzjonijiet speċifiċi u kkunsidrati bir-reqqa. Il-KESE jipproponi użu gradwali tal-euro diġitali bi skeda ambizzjuża stabbilita minn qabel biex tiġi ffaċilitata l-adozzjoni min-negozjanti bil-għan finali ta’ aċċettazzjoni obbligatorja universali tal-euro diġitali.
4.9L-istatus ta’ valuta legali huwa kruċjali biex jintlaħqu l-objettivi tal-euro diġitali. Fi kwalunkwe każ, il-KESE huwa tal-fehma li, b’mod ġenerali, l-adozzjoni ta’ euro diġitali għandha tkun akkumpanjata l-aktar mill-aċċettazzjoni tal-utenti (konsumaturi u negozji). Is-suċċess tal-euro diġitali jiddependi fuq is-sigurtà, il-fiduċja, l-aċċettazzjoni wiesgħa u l-aċċessibbiltà faċli mingħajr spejjeż għaċ-ċittadini u għall-aġenti ekonomiċi. L-isfida reali tal-euro diġitali hija kulturali, mhux biss teknoloġika jew legali. Għal din ir-raġuni, huwa importanti li jiġi żgurat fil-pajjiżi kollha tal-UEM li jkun hemm fluss adegwat ta’ informazzjoni u taħriġ għaċ-ċittadini u l-atturi ekonomiċi Ewropej (l-SMEs eċċ.), li jkun kapaċi jġegħelhom jifhmu l-utilità tal-proġett tal-euro diġitali.
4.10Għall-KESE, l-objettiv li jinbena l-euro diġitali bħala “ben pubbliku” Ewropew mingħajr ħlas huwa importanti. Ovvjament – bħal flus kontanti – se jkun hemm spejjeż sistemiċi iżda dawn għandhom jitħallsu mis-soċjetà kollha u mhux mill-utenti f’termini ta’ tariffi għal servizzi ewlenin.
4.11L-istatus ta’ valuta legali għall-euro diġitali m’għandux jinftiehem li jfisser in-nuqqas ta’ limiti fuq iż-żamma u l-użu tiegħu. Attwalment dan mhuwiex il-każ bil-valuta legali tal-flus kontanti, peress li bħalissa f’xi Stati Membri n-nies ma jistgħux iħallsu flus kontanti ogħla minn ċertu limitu. Fil-fehma tal-KESE, huwa importanti li l-funzjonament tal-munita diġitali jkun standardizzat għall-pajjiżi kollha bl-istess mod bħall-armonizzazzjoni ta’ dawn il-limiti. Il-limiti fuq l-użu tal-flus kontanti ma jfixklux il-kunċett ta’ status ta’ valuta legali li jimplika obbligu ġenerali ta’ aċċettazzjoni. Il-KESE huwa tal-fehma li dan il-prinċipju għandu jkompli japplika meta jitqies l-istatus ta’ valuta legali ta’ euro diġitali.
4.12Il-KESE jemmen li huwa kruċjali li jiġu salvagwardjati l-istabbiltà finanzjarja u l-finanzjament tal-ekonomija. Għalhekk, għandu jiġi żgurat li l-potenzjal tas-self tal-istituzzjonijiet ta’ kreditu, u għalhekk il-bażi ta’ finanzjament tagħhom, ma jiġix affettwat bla bżonn. Għal dan l-għan, il-BĊE għandu l-ewwel jistabbilixxi limitu għall-parteċipazzjonijiet tal-euro diġitali, li ma jinterferixxix mal-użu tal-euro diġitali bħala mezz ta’ pagament, bis-saħħa tal-mekkaniżmu tal-kaskata u kaskata bil-kontra. Huwa essenzjali li tinbeda introduzzjoni gradwali tal-euro diġitali, u li jiġi stabbilit kalendarju stabbilit minn qabel li jwassal għal applikazzjoni sħiħa fuq terminu qasir.
4.13Fil-mudell online, it-tranżazzjoni ta’ saldu tiddependi fuq konnettività permanenti mar-reġistru, li taġixxi bħala sors uniku ta’ informazzjoni preċiża. Fil-mudell offline, li jista’ jiġi diżattivat mill-utent, it-tranżazzjonijiet jiġu saldati lokalment bejn il-pagatur u l-benefiċjarju mingħajr ma jiddependu fuq il-konnettività mar-reġistru, u joffri opportunità biex tiġi estiża d-disponibbiltà tas-servizzi. Il-KESE jqis li peress li l-mudell offline jista’ jimplika riskji, normalment relatati mal-hekk imsejħa “problema ta’ nfiq doppju” jew mar-riskju ta’ ffalsifikar, l-euro diġitali jrid jipprovdi liċ-ċittadini tal-UE valur addizzjonali lil hinn minn dak li diġà huwa offrut mis-servizzi ta’ pagamenti diġitali eżistenti. Sabiex jiġi evitat li jitwettqu attivitajiet illeċiti bl-użu tal-euro diġitali, kemm għat-tranżazzjonijiet online kif ukoll offline, il-KESE jemmen li huwa importanti li jiġu żgurati l-istess livelli ta’ privatezza u regoli dwar il-ġlieda kontra l-ħasil tal-flus/il-finanzjament tat-terroriżmu, u l-istess sforzi biex tiġi indirizzata l-evażjoni tat-taxxa, bħall-mezzi ta’ pagament diġitali attwali. Għandu jiġi garantit li ż-żieda potenzjali fil-privatezza permezz ta’ tranżazzjonijiet offline ma tippermettix attivitajiet kriminali.
Brussell, 8 ta’ Settembru 2023
Ioannis VARDAKASTANIS
Il-President tas-Sezzjoni għall-Unjoni Ekonomika u Monetarja u l-Koeżjoni Ekonomika u Soċjali
_____________