10.10.2022

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 263/6

REGOLAMENT (UE) 2022/1917 TAL-BANK ĊENTRALI EWROPEW

tad-29 ta’ Settembru 2022

dwar proċeduri ta’ ksur f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku u li tħassar id-Deċiżjoni BĊE/2010/10 (BĊE/2022/31)

IL-KUNSILL GOVERNATTIV TAL-BANK ĊENTRALI EWROPEW,

Wara li kkunsidra t-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 132(3) tiegħu,

Wara li kkunsidra l-Istatut tas-Sistema Ewropea tal-Banek Ċentrali u tal-Bank Ċentrali Ewropew, u b’mod partikolari l-Artikoli 5 u 34 tiegħu,

Wara li kkunsidra r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2532/98 tat-23 ta’ Novembru 1998, dwar il-poteri tal-Bank Ċentrali Ewropew li jimponi sanzjonijiet (1), u partikolarment l-Artikolu 6(2) tiegħu,

Wara li kkunsidra r-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2533/98 tat-23 ta’ Novembru 1998 dwar il-ġbir ta’ tagħrif statistiku mill-Bank Ċentrali Ewropew (2), u b’mod partikolari l-Artikolu 7 tiegħu,

Billi:

(1)

Il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) jista’ jimponi sanzjonijiet fuq aġenti li jirrapportaw skont l-Artikolu 7(1) tar-Regolament (KE) Nru 2533/98 u għandu jistabbilixxi qafas biex jispeċifika aktar l-arranġamenti għall-impożizzjoni ta’ tali sanzjonijiet skont l-Artikolu 6(2) tar-Regolament (KE) Nru 2532/98. Huwa għalhekk xieraq li jiġu ddeterminati l-proċeduri skont liema għandhom japplikaw tali sanzjonijiet.

(2)

Sabiex jitnaqqas il-piż amministrattiv, tali proċeduri għandhom jiġu armonizzati kemm jista’ jkun ma’ regoli proċedurali eżistenti. Il-proċeduri ta’ ksur u infurzar f’dan ir-Regolament għandhom għalhekk iqisu r-Regolament (KE) Nru 2157/1999 tal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE/1999/4) (3) u l-Artikoli 3 u 4 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2532/98. L-Artikolu 3 tar-Regolament (KE) Nru 2532/98 jipprovdi li l-BĊE, jew il-bank ċentrali nazzjonali (BĊN) tal-Istat Membru li fil-ġurisdizzjoni tiegħu jkun seħħ l-allegat ksur, jista’ jibda proċedura ta’ ksur, jaġixxi fuq inizjattiva tiegħu stess jew fuq il-bażi ta’ mozzjoni għal dak il-għan indirizzata lill-BĊE mill-BĊN rilevanti, jew, indirizzata lill-BĊN rilevanti mill-BĊE, rispettivament.

(3)

Ir-Regolament (KE) Nru 2157/1999 (BĊE/1999/4) jiżgura li l-prinċipju ta’ ne bis in idem jiġi rispettat fir-rigward tal-proċeduri ta’ ksur u jipprevedi li ma tistax tinbeda aktar minn proċedura waħda ta’ ksur kontra l-istess impriża bbażata fuq l-istess fatti. Għal dan il-għan, l-ebda deċiżjoni dwar jekk għandhiex tinbeda proċedura ta’ ksur ma għandha tittieħed mill-BĊE jew mill-BĊN kompetenti sakemm dawn ikunu infurmaw lil u kkonsultaw ma’ xulxin. Bl-istess mod, l-ebda deċiżjoni dwar jekk għandhiex tinbeda proċedura ta’ ksur ma għandha tittieħed mill-BĊE jew mill-BĊN kompetenti sakemm il-BĊN kompetenti jkun informa lill-awtorità nazzjonali kompetenti (ANK), li tiġbor tagħrif statistiku u tittrażmetti tali tagħrif lill-BĊN kompetenti fuq il-bażi ta’ arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali. Bl-istess mod, f’każijiet fejn l-informazzjoni superviżorja tintuża biex jiġu ssodisfatti r-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku, tista’ tkun meħtieġa koordinazzjoni mal-Mekkaniżmu Superviżorju Uniku (MSU), qabel ma tinbeda proċedura ta’ ksur jew tiġi imposta sanzjoni.

(4)

Ir-Regolament (KE) Nru 2157/1999 (BĊE/1999/4) jistabbilixxi wkoll il-proċedura għas-sottomissjoni ta’ proposta mill-unità investigattiva indipendenti tal-BĊE jew mill-BĊN kompetenti lill-Bord Eżekuttiv tal-BĊE għall-finijiet tad-determinazzjoni ta’ jekk l-aġent li jirrapporta kkonċernat wettaqx ksur u jispeċifika l-ammont tas-sanzjoni li għandha tiġi imposta, u jippermetti proċedura ta’ ksur simplifikata għas-sanzjonar ta’ ksur minuri.

(5)

Huwa meħtieġ li jiġi żgurat approċċ konsistenti lejn l-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet fid-diversi oqsma statistiċi, li jiġu definiti b’mod ċar ir-rwoli tal-BĊE u l-BĊNi fi proċeduri ta’ ksur, u li jiġi żgurat li d-dispożizzjonijiet proċedurali kollha li jikkonċernaw il-bidu ta’ proċedura ta’ ksur u l-impożizzjoni ta’ sanzjoni fil-qasam tal-istatistika jkunu definiti b’mod ċar, fl-interess li jiġi żgurat proċess ġust u jiġu protetti d-drittijiet tal-aġenti li jirrapportaw ikkonċernati.

(6)

Sabiex jiġi żgurat trattament ugwali tal-aġenti li jirrapportaw, is-Sistema Ewropea ta’ Banek Ċentrali (SEBĊ) għandha tadotta approċċ armonizzat għall-elementi li għandhom jitqiesu fil-monitoraġġ tal-konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar tal-istatistika u fil-valutazzjoni tal-allegat ksur, għall-proċedura ta’ ksur innifisha, u għall-kalkolu u l-impożizzjoni ta’ sanzjonijiet għall-ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar. Għal din ir-raġuni, huwa importanti wkoll li jiġi żgurat li każijiet ripetuti ta’ allegat ksur ta’ kwalunkwe mir-rekwiżiti ta’ rapportar tal-istess regolament jew deċiżjoni tal-BĊE għandhom jiġu mmonitorjati u rrapportati lill-BĊE jew lill-BĊN kompetenti, skont il-każ.

(7)

Huwa meħtieġ ukoll li jiġu stabbiliti regoli armonizzati għall-applikazzjoni ta’ arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali fejn il-BĊN kompetenti jittrażmetti tagħrif statistiku lill-BĊE li jkun ġabar mingħand ANK, minflok direttament mingħand l-aġent li jirrapporta. L-arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali ma għandhomx, bl-ebda mod, joperaw biex ibiddlu jew jillimitaw id-dmir tal-aġent li jirrapporta li jikkonforma mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku tiegħu skont regolamenti jew deċiżjonijiet tal-BĊE. Il-qafas legali dwar is-sanzjonar ta’ ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku huwa applikabbli bis-sħiħ f’każijiet bħal dawn. Madankollu, għandu jkun hemm biżżejjed komunikazzjoni bejn il-BĊN kompetenti u l-ANK rilevanti rigward il-miżuri li jeħtieġ li jittieħdu skont dan il-qafas, sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-prinċipju ta’ ne bis in idem.

(8)

Bl-eċċezzjoni ta’ każijiet ta’ ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku tar-Regolament (UE) Nru 1333/2014 tal-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE/2014/48) (4), li għalihom il-pjanijiet ta’ rimedju jitqiesu li mhumiex xierqa biex jirrimedjaw il-ksur allegat fil-ħin xieraq minħabba l-frekwenza għolja ta’ rapportar tat-tagħrif statistiku rilevanti, u każijiet ta’ mġiba ħażina serja, jista’ jkun possibbli u xieraq li l-ksur allegat jiġi solvut permezz ta’ kooperazzjoni mal-aġent li jirrapporta. Għaldaqstant, il-possibbiltà li jintlaħaq ftehim dwar pjan ta’ rimedju, bejn il-BĊN kompetenti jew il-BĊE u l-aġent li jirrapporta, għandha tiġi ffaċilitata. Dak il-pjan ta’ rimedju jista’ jispeċifika wkoll, inter alia, il-metodoloġiji, il-proċessi, ir-riżorsi, u l-persunal li permezz tagħhom l-aġent li jirrapporta jipproponi li jirrimedja kull ksur allegat, il-proċessi ta’ rieżami u ta’ sorveljanza li l-aġent li jirrapporta se juża għar-rimedju u t-titjib proċedurali biex titnaqqas il-probabbiltà ta’ rikorrenza ta’ ksur mill-aġent li jirrapporta.

(9)

Fl-istess ħin, sabiex jitnaqqas il-piż amministrattiv u titqies l-applikazzjoni prattika ta’ proċedura ta’ ksur, għandhom jinbdew proċeduri ta’ ksur f’każijiet ta’ allegat ksur mhux ikkunsidrat bħala allegat ksur kumulattiv kif jitqies xieraq, b’kont meħud taċ-ċirkostanzi rilevanti tal-każ speċifiku.

(10)

Peress illi s-SEBĊ huwa ggwidat mill-prinċipju ta’ proporzjonalità, huwa xieraq li jitqiesu ċ-ċirkostanzi potenzjali li jistgħu jiġu kkunsidrati li huma lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta u li tiġi prevista eżenzjoni għall-bidu tal-proċedura ta’ ksur f’ċirkostanzi bħal dawn. Tali eżenzjoni għandha tapplika biss għal dawk l-aġenti li jirrapportaw li jkunu għamlu l-isforzi raġonevoli kollha biex jevitaw kwalunkwe ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar. Barra minn hekk, l-esternalizzazzjoni minn aġenti li jirrapportaw ta’ ċerti attivitajiet rilevanti għat-twettiq tal-obbligi ta’ rapportar tagħhom jew diffikultajiet biex iżommu jew jaġġornaw l-infrastruttura tal-IT tagħhom ma għandhiex, fiha nnifisha, titqies li tammonta għal ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta. Bl-istess mod, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti ma għandux jikkunsidra ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta f’każijiet ta’ mġiba ħażina serja.

(11)	Għal raġunijiet ta’ kost-effiċjenza u sabiex jitnaqqas il-piż amministrattiv, m’għandhiex tinbeda proċedura ta’ ksur taħt l-ammonti minimi potenzjali ta’ multi indikati f’dan ir-Regolament. Minkejja dan, ladarba jinbdew, jistgħu jiġu imposti ammonti ta’ multi taħt dawk indikati f’dan ir-Regolament.

(12)

Approċċ armonizzat għandu japplika għar-rekwiżiti kollha ta’ rapportar statistiku stabbiliti f’regolamenti jew deċiżjonijiet tal-BĊE. Sabiex jingħata biżżejjed żmien lill-aġenti li jirrapportaw biex jadattaw għar-rekwiżiti l-ġodda ta’ rapportar, is-setgħa li jiġu imposti sanzjonijiet ma għandhiex tiġi eżerċitata mill-BĊE għal perjodu ta’ 12-il xahar wara li l-obbligu ta’ rapportar jinħoloq għall-ewwel darba skont regolament jew deċiżjoni applikabbli tal-BĊE. Huwa meħtieġ ukoll li jiġi previst li emendi għar-rekwiżiti ta’ rapportar li jbiddlu l-qafas kunċettwali sottostanti jew jaffettwaw il-piż tar-rapportar għandhom jitqiesu sostantivi għall-finijiet ta’ arranġamenti tranżitorji. L-ebda perjodu tranżitorju ma għandu japplika għal każijiet ta’ mġiba ħażina serja.

(13)

Sabiex jiġu armonizzati l-proċeduri ta’ ksur għar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku, u tiġi żgurata t-trasparenza, huwa xieraq li jiġi adottat Regolament li jistabbilixxi qafas armonizzat li fih jistgħu jiġu imposti sanzjonijiet fuq l-aġenti li jirrapportaw f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku. Huwa għalhekk meħtieġ li tiġi rrevokata d-Deċiżjoni BĊE/2010/10 (5). Madankollu, sabiex jiġu żgurati l-kontinwità u ċ-ċarezza, id-Deċiżjoni BĊE/2010/10 għandha tkompli tapplika għal ksur allegat li jseħħ qabel id-data tal-applikazzjoni rilevanti ta’ dan ir-Regolament.

(14)

Għall-istess raġunijiet, huwa xieraq li jiġi previst li l-BĊNi kompetenti u l-BĊE għandhom ikomplu jikkonformaw mar-rekwiżiti tad-Deċiżjoni BĊE/2010/10 f’każijiet ta’ allegat ksur li jseħħ qabel id-data rilevanti tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament, inkluż f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità ripetut fejn wieħed jew aktar każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità iseħħu qabel u wara d-data rilevanti tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

(15)

Sabiex il-BĊNi jingħataw żmien biżżejjed biex jaġġustaw għall-bidliet proċedurali u tekniċi li għandhom jiġu introdotti mill-qafas armonizzat il-ġdid stabbilit f’dan ir-Regolament, m’għandux japplika għal perjodu ta’ 18-il xahar mid-data tad-dħul fis-seħħ tiegħu. Madankollu, huwa xieraq u adattat li dan ir-Regolament jiġi applikat aktar fil-pront għan-nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku skont ir-Regolament (UE) Nru 1333/2014 (BĊE/2014/48) minħabba li huwa kritiku li jiġi rċevut tagħrif statistiku f’waqtu, preċiż u komplut għat-twettiq tal-kompiti tal-BĊE fil-qasam tal-politika monetarja, u nuqqas ta’ konformità ma’ dawn ir-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku jistgħu jfixklu b’mod sinifikanti t-twettiq ta’ tali kompiti. Dan ir-Regolament għandu għalhekk japplika tliet xhur wara d-data tad-dħul fis-seħħ tiegħu f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku skont ir-Regolament (UE) Nru 1333/2014 (BĊE/2014/48),

ADOTTA DAN IR-REGOLAMENT:

Artikolu 1

Suġġett u kamp ta’ applikazzjoni

Dan ir-Regolament jistabbilixxi qafas armonizzat li fih jistgħu jiġu imposti sanzjonijiet fuq aġenti li jirrapportaw għal nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku stabbiliti mir-regolamenti u d-deċiżjonijiet tal-BĊE. B’mod partikolari, huwa jistabbilixxi l-ambitu tal-monitoraġġ tal-konformità mill-aġenti li jirrapportaw ma’ dawk ir-rekwiżiti u jiddefinixxi l-proċeduri li ġejjin li għandhom jiġu applikati mill-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti:

1.	proċedura ta’ monitoraġġ u reġistrazzjoni;

2.	proċedura ta’ rapportar;

3.	proċedura ta’ notifika

4.	l-approvazzjoni u l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ rimedju;

5.	proċedura ta’ ksur.

Artikolu 2

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

1.	‘bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti’ tfisser il-BĊN kompetenti jew, fil-każ ta’ rapportar dirett, il-BĊE;

2.	‘BĊN kompetenti’ tfisser il-BĊN tal-Istat Membru taż-żona tal-euro li fil-ġurisdizzjoni tiegħu jkun seħħ l-allegat ksur;

3.	‘ksur allegat kumulattiv’ tfisser serje ta’ allegat ksur elenkat taħt kwalunkwe wieħed mill-punti (a) sa (e) tal-Artikolu 8(2) ta’ dan ir-Regolament li jseħħ fir-rigward ta’ rekwiżit wieħed jew aktar ta’ rapportar statistiku skont l-istess regolament jew deċiżjoni tal-BĊE;

4.	‘rapportar dirett’ tfisser rapportar minn aġenti li jirrapportaw ta’ tagħrif statistiku direttament lill-BĊE skont id-deċiżjoni ta’ BĊN kompetenti bis-saħħa ta’ regolament jew deċiżjoni tal-BĊE;

5.	‘lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta’ tfisser avveniment estern imprevedibbli lil hinn mill-kontroll raġonevoli ta’ aġent li jirrapporta, li l-konsegwenzi tiegħu kienu jkunu inevitabbli minkejja l-isforzi raġonevoli kollha għall-kuntrarju;

6.	‘aġenti li jirrapportaw’ tfisser ‘aġenti li jirrapportaw kif definit fl-Artikolu 1(2) tar-Regolament (KE) Nru 2533/98;

7.	‘ksur’ tfisser ‘ksur’ kif definit fl-Artikolu 1(4) tar-Regolament (KE) Nru 2532/98;

8.	‘sanzjonijiet’ tfisser ‘sanzjonijiet’ kif definit fl-Artikolu 1(7) tar-Regolament (KE) Nru 2532/98;

9.	‘rekwiżiti ta’ rapportar statistiku’ tfisser ‘ir-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku tal-BĊE’ kif definiti fl-Artikolu 1(1) tar-Regolament (KE) Nru 2533/98;

10.

‘ksur allegat’ tfisser nuqqas ta’ konformità minn aġent li jirrapporta mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku ta’ regolament jew deċiżjoni tal-BĊE li:

(a)	ġie identifikat mill-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti; u

(b)	għadu ma ġiex ikkonfermat bħala ksur f’deċiżjoni motivata adottata mill-Bord Eżekuttiv tal-BĊE skont l-Artikolu 3(4) tar-Regolament (KE) Nru 2532/98.

Artikolu 3

Monitoraġġ u reġistrazzjoni

1. Il-BĊNi kompetenti għandhom jimmonitorjaw il-konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku minn aġenti li jirrapportaw fuq bażi kontinwa u għandhom jirreġistraw ksur allegat ta’ dawk ir-rekwiżiti f’sistema dedikata. Kull BĊN kompetenti għandu jżomm tali sistema għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament.

2. Il-BĊE għandu jissorvelja l-konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku minn aġenti li jirrapportaw f’każijiet ta’ rapportar dirett fuq bażi kontinwa, bil-kooperazzjoni tal-BĊN kompetenti fuq talba mill-BĊE u għandu jirreġistra ksur allegat ta’ dawk ir-rekwiżiti f’sistema ddedikata. Il-BĊE għandu jżomm dik is-sistema għall-finijiet ta’ dan ir-Regolament.

3. Meta aġent li jirrapporta jiddikjara li ksur allegat huwa dovut għal ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandu jirreġistra l-pretensjoni meta jirreġistra d-dettalji tal-ksur allegat.

4. Fejn bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti jidentifika aktar minn allegat ksur wieħed tar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku mill-istess aġent li jirrapporta, għandu jirreġistra kull ksur allegat separatament.

Artikolu 4

Arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali

1. Meta BĊN kompetenti jirrapporta tagħrif statistiku lill-BĊE li jkun ġabar permezz ta’ awtorità nazzjonali kompetenti (ANK) skont arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali, dak il-BĊN kompetenti għandu jiżgura li t-tagħrif miġbur u trażmess permezz tal-ANK rispettiva jippermetti l-monitoraġġ effettiv tal-konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku.

2. Meta aġent li jirrapporta jipprovdi tagħrif statistiku lill-BĊN kompetenti permezz ta’ ANK skont arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali qabel il-bidu ta’ proċedura ta’ ksur, il-BĊN kompetenti għandu jikkomunika mal-ANK rilevanti biex jikseb informazzjoni dwar jekk l-allegat ksur seħħx bħala riżultat ta’ azzjonijiet jew nuqqas ta’ azzjonijiet mill-aġent li jirrapporta u biex jiżgura li ma tinbediex aktar minn proċedura waħda ta’ ksur ibbażata fuq l-istess fatti kontra l-istess aġent li jirrapporta.

3. Meta aġent li jirrapporta jipprovdi tagħrif statistiku lill-BĊN kompetenti permezz ta’ ANK skont arranġamenti ta’ kooperazzjoni lokali, il-BĊN kompetenti għandu jinforma lill-ANK rilevanti f’każijiet fejn ikun ġie ssottomess pjan ta’ rimedju msemmi fl-Artikolu 7 mill-aġent li jirrapporta u approvat mill-ANK kompetenti, kif ukoll jekk ġiex implimentat b’suċċess jew le, u f’każijiet fejn tkun ġiet imposta sanzjoni fuq aġent li jirrapporta mill-Bord Eżekuttiv tal-BĊE skont l-Artikolu 3 tar-Regolament (KE) Nru 2532/98 u l-Artikolu 7 tar-Regolament (KE) Nru 2533/98.

Artikolu 5

Rapportar

1. Il-BĊNi kompetenti għandhom jirrapportaw minnufih lill-BĊE kull ksur allegat li ġej:

(a)	kwalunkwe ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar ta’ kuljum;

(b)	tliet każijiet jew aktar ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar ta’ kull xahar fi żmien sitt xhur konsekuttivi;

(c)	tliet każijiet jew aktar ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar trimestrali fi żmien erba’ trimestri konsekuttivi;

(d)	żewġ każijiet konsekuttivi jew aktar ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar semi-annwali;

(e)	kwalunkwe ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar annwali.

Għall-finijiet tar-rapportar ta’ ksur allegat skont dan il-paragrafu, il-BĊNi kompetenti għandhom jirreġistraw dak il-ksur allegat fl-istess sistema ddedikata kif imsemmi fl-Artikolu 3(1).

2. Il-BĊNi kompetenti għandhom jirrapportaw kull waħda mill-każijiet ta’ imġiba ħażina serja li ġejja lill-BĊE hekk kif tiġi identifikata:

(a)	kwalunkwe nuqqas sistematiku jew intenzjonat ta’ rapportar ta’ tagħrif statistiku lill-BĊN kompetenti fi żmien l-iskadenza preskritta;

(b)	kwalunkwe nuqqas sistematiku jew intenzjonat ta’ rapportar ta’ tagħrif statistiku korrett jew komplut;

(c)	kwalunkwe nuqqas sistematiku jew intenzjonat ta’ konformità mal-forma preskritta tar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku;

(d)	kull nuqqas ta’ kooperazzjoni effettiva mal-BĊN kompetenti jew fl-applikazzjoni ta’ grad raġonevoli ta’ diliġenza.

Għall-finijiet tal-identifikazzjoni ta’ imġiba ħażina serja, il-BĊN kompetenti jista’ jitlob informazzjoni addizzjonali mingħand l-aġent li jirrapporta.

Għall-finijiet tar-rapportar ta’ imġiba ħażina serja skont dan il-paragrafu, il-BĊNi kompetenti għandhom jirreġistraw l-imġiba ħażina serja fl-istess sistema ddedikata kif imsemmi fl-Artikolu 3(1).

3. Il-BĊE għandu jinforma lill-BĊN kompetenti mingħajr dewmien bi kwalunkwe ksur allegat jew imġiba ħażina serja msemmija fil-paragrafi 1 u 2 li jkun identifika f’każijiet ta’ rapportar dirett u għandu jirreġistra dak il-ksur allegat jew l-imġiba ħażina serja fl-istess sistema ddedikata kif imsemmi fl-Artikolu 3(2).

Artikolu 6

Notifika

1. Qabel il-bidu ta’ proċedura ta’ ksur skont l-Artikolu 8, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandu jipprovdi lill-aġent li jirrapporta kkonċernat bi twissija permezz ta’ notifika bil-miktub ta’ mill-inqas dan li ġej:

(a)	in-natura tal-ksur allegat;

(b)	il-possibbiltà li tinbeda proċedura ta’ ksur u l-possibbiltà, f’tali każ, li tiġi imposta sanzjoni fuq l-aġent li jirrapporta;

(c)	li l-aġent li jirrapporta għandu l-opportunità li jipprovdi raġunijiet, inkluż li l-allegat ksur kien dovut għal ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta;

(d)	li l-ksur allegat għandu jiġi kkoreġut, jekk mhux diġà kkoreġut, sabiex tiġi żgurata l-konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku; u

(e)	fejn rilevanti, li l-bank ċentrali kompetenti tal-Eurosistema jista’ japprova pjan ta’ rimedju, jekk jiġi ppreżentat, li għandu jiġi implimentat mill-aġent li jirrapporta.

2. Fejn bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti jkun identifika każ ta’ imġiba ħażina serja skont l-Artikolu 5(2), huwa għandu jikkuntattja lill-aġent li jirrapporta kkonċernat, bil-miktub, biex jinnotifika lil dak l-aġent li jirrapporta dwar mill-inqas dan li ġej:

(a)	in-natura tal-imġiba ħażina serja;

(b)	li ser tinbeda proċedura ta’ ksur u l-possibbiltà, f’tali każ, li tista’ tiġi imposta sanzjoni fuq l-aġent li jirrapporta;

(c)	li l-aġent li jirrapporta għandu l-opportunità li jagħti raġunijiet; u

(d)	li l-imġiba ħażina serja għandha tiġi kkoreġuta mill-aġent li jirrapporta sabiex tiġi żgurata l-konformità mar-rekwiżit tar-rapportar statistiku u, fejn rilevanti, sabiex tiġi żgurata kooperazzjoni effettiva mal-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti, mingħajr dewmien.

3. Il-bank ċentrali kompetenti tal-Eurosistema għandu jipprovdi lill-aġent li jirrapporta in-notifika bil-miktub msemmija fil-paragrafi 1 u 2 kemm jista’ jkun malajr wara l-okkorrenza tal-ksur allegat jew wara li l-imġiba ħażina serja saret magħrufa għall-ewwel darba minn dak il-bank ċentrali tal-Eurosistema. Fejn ikun hemm allegat ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar ta’ kuljum, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandu jipprovdi tali avviż, kull fejn ikun prattiku, qabel ma jseħħ allegat ksur kumulattiv.

Artikolu 7

Pjan ta’ rimedju

1. Wara l-għoti ta’ twissija ta’ allegat ksur skont l-Artikolu 6(1), u ladarba jkun intlaħaq il-limitu għal allegat ksur kumulattiv imsemmi fl-Artikolu 8(2), il-bank ċentrali kompetenti tal-Eurosistema għandu jinnotifika lill-aġent li jirrapporta ikkonċernat li jista’ jissottometti pjan ta’ rimedju.

2. Fi żmien 60 jum kalendarju min-notifika msemmija fil-paragrafu 1, il-bank ċentrali kompetenti tal-Eurosistema jista’ japprova pjan ta’ rimedju sottomess minn aġent li jirrapporta skont dan l-Artikolu.

3. Dan l-Artikolu ma għandux japplika fi kwalunkwe wieħed mill-każijiet li ġejjin:

(a)	imġiba ħażina serja kif imsemmija fl-Artikolu 5(2); jew

(b)	allegat ksur tar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku stabbiliti fir-Regolament (UE) Nru 1333/2014 (BĊE/2014/48).

4. Pjan ta’ rimedju għandu jitħejja mill-aġent li jirrapporta u għandu mill-inqas:

(a)	jiddikjara r-raġunijiet għall-allegat ksur;

(b)	jistabbilixxi l-miżuri korrettivi li għandhom jittieħdu mill-aġent li jirrapporta, inkluża dispożizzjoni biex jiġi ssottomess it-tagħrif statistiku korrett jew nieqes mingħajr dewmien;

(c)	jinkludu skeda ta’ żmien għall-implimentazzjoni tal-miżuri msemmija fil-punt (b); u

(d)	jinkludu d-dettalji tal-persuna/i ta’ kuntatt responsabbli.

5. Il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandu jivvaluta pjan ta’ rimedju ppreżentat skont il-paragrafu 4 mingħajr dewmien u fi kwalunkwe każ fi żmien 12-il jum kalendarju mid-data ta’ tali sottomissjoni, u, meta jkun applikabbli, b’kunsiderazzjoni xierqa għal kwalunkwe kumment ipprovdut mill-BĊE skont il-paragrafu 7, għandu jew:

(a)	japprova l-pjan u jistabbilixxi skadenza finali ta’ mhux aktar minn 60 jum kalendarju għall-implimentazzjoni ġenerali ta’ dak il-pjan mid-data tal-approvazzjoni tiegħu; jew

(b)	fejn il-pjan ma jkunx biżżejjed biex jirrimedja l-ksur allegat, jitlob li l-aġent li jirrapporta jħejji u jissottometti pjan ta’ rimedju rivedut, dment li dak il-pjan rivedut jiġi ppreżentat fi żmien għaxart ijiem kalendarji mid-data ta’ tali talba.

6. Meta pjan ta’ rimedju rivedut jiġi sottomess fi żmien l-iskadenza stabbilita fil-paragrafu 5, il-punt (b), il-bank ċentrali kompetenti tal-Eurosistema għandu jivvalutah mingħajr dewmien u fi kwalunkwe każ fi żmien 8 ijiem tal-kalendarju mid-data ta’ tali sottomissjoni, u, fejn ikun applikabbli, b’kunsiderazzjoni xierqa għal kwalunkwe kumment ipprovdut mill-BĊE skont il-paragrafu 7, għandu jew:

(a)	japprova l-pjan ta’ rimedju rivedut u jistabbilixxi skadenza finali ta’ mhux aktar minn 42 jum kalendarju għall-implimentazzjoni ġenerali ta’ dak il-pjan mid-data tal-approvazzjoni tiegħu; jew

(b)	fejn il-pjan ta’ rimedju rivedut mhuwiex biżżejjed biex jirrimedja l-allegat ksur, jirrifjutah u jibda proċedura ta’ ksur skont l-Artikolu 8.

7. BĊN kompetenti għandu jissottometti kwalunkwe pjan ta’ rimedju jew kwalunkwe pjan ta’ rimedju rivedut li jirċievi skont dan l-Artikolu lill-BĊE mingħajr dewmien. Fejn il-BĊE jikkunsidra li l-pjan mhuwiex biżżejjed biex jirrimedja l-allegat ksur, għandu japplika dan li ġej:

(a)	fil-każ ta’ pjan ta’ rimedju kif imsemmi fil-paragrafu 5, il-BĊN kompetenti għandu jitlob li l-aġent li jirrapporta jipprepara u jissottometti pjan ta’ rimedju rivedut fi żmien 10 ijiem kalendarji mid-data ta’ tali talba; u

(b)	fil-każ ta’ pjan ta’ rimedju rivedut kif imsemmi fil-paragrafu 6, il-BĊN kompetenti għandu jirrifjutah u jibda proċedura ta’ ksur skont l-Artikolu 8.

8. Meta bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti japprova pjan ta’ rimedju skont il-paragrafu 5 jew 6, huwa għandu jimmonitorja l-implimentazzjoni ta’ dak il-pjan u jivverifika jekk il-miżuri korrettivi tiegħu ġewx applikati b’mod effettiv u mingħajr dewmien.

9. Bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti jista’ jestendi l-iskadenza għall-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ rimedju approvat skont il-paragrafu 5 jew 6, darba, f’ċirkostanzi eċċezzjonali u sakemm l-aġent li jirrapporta juri li l-pjan ta’ rimedju qed jiġi implimentat b’mod effettiv. Kwalunkwe estensjoni għandha tkun limitata għall-perjodu li l-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti jqis meħtieġ biex l-aġent li jirrapporta jimplimenta l-pjan ta’ rimedju, u fi kwalunkwe każ mhux aktar minn 30 jum kalendarju mill-jum wara li tkun għaddiet l-iskadenza finali msemmija fil-paragrafu 5 jew 6, skont il-każ.

10. Il-BĊNi kompetenti u l-BĊE għandhom jinnotifikaw lil xulxin dwar kwalunkwe pjan ta’ rimedju miftiehem ma’ aġent li jirrapporta hekk kif tali pjan jiġi approvat u jżommu lil xulxin infurmati dwar l-implimentazzjoni ta’ kull pjan.

11. Fejn pjan ta’ rimedju jiġi approvat u implimentat skont dan l-Artikolu, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti m’għandux jibda proċedura ta’ ksur skont l-Artikolu 8 fir-rigward tal-istess ksur allegat mill-istess aġent li jirrapporta qabel l-iskadenza finali msemmija fil-paragrafu 5 jew 6, kif applikabbli, tkun skadiet, suġġett għal kwalunkwe estensjoni mogħtija skont il-paragrafu 9.

12. Fejn aġent li jirrapporta jonqos milli jikkonforma ma’ skadenza kif imsemmi fil-paragrafu 5 jew 6, jew kwalunkwe skadenza estiża mogħtija taħt il-paragrafu 9, jew fejn l-allegat ksur ma jiġix rimedjat sal-iskadenza finali msemmija fil-paragrafu 5 jew 6 jew kwalunkwe skadenza estiża mogħtija taħt il-paragrafu 9 kif applikabbli, il-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandu jibda proċedura ta’ ksur skont l-Artikolu 8.

13. Minkejja l-paragrafi 1 sa 12, il-banek ċentrali tal-Eurosistema kompetenti għandhom ikomplu jimmonitorjaw il-ksur allegat wieħed jew aktar li huma s-suġġett ta’ pjan ta’ rimedju u l-konformità mill-aġenti li jirrapportaw mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku, u jkomplu jirreġistraw u jirrapportaw kwalunkwe ksur allegat skont l-Artikoli 3 u 5.

Artikolu 8

Proċedura ta’ ksur

1. Il-BĊNi kompetenti jew il-BĊE għandhom jibdew proċedura ta’ ksur kontra aġent li jirrapporta f’kull wieħed mill-każijiet li ġejjin:

(a)	imġiba ħażina serja kif imsemmija fl-Artikolu 5(2);

(b)	allegat ksur kumulattiv tar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku stabbiliti fir-Regolament (UE) Nru 1333/2014 (BĊE/2014/48) kif imsemmi fil-paragrafu 2;

(c)

ksur allegat kumulattiv kif imsemmi fil-paragrafu 2, fejn l-ebda pjan ta’ rimedju ma jkun ġie sottomess skont l-Artikolu 7 jew fejn il-pjan ta’ rimedju jew il-pjan ta’ rimedju rivedut sottomess mill-aġent ta’ rapportar ma jkunx ġie approvat mill-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti skont l-Artikolu 7(5) jew 7(6); jew

(d)

ksur kumulattiv allegat kif imsemmi fil-paragrafu 2, fejn l-iskadenza finali għall-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ rimedju jew pjan ta’ rimedju rivedut kif imsemmi fl-Artikolu 7(5) jew 7(6), kif applikabbli, jew l-estensjoni tiegħu kif imsemmi fl-Artikolu 7(9), ikun skada qabel ma n-nuqqas ta’ konformità jiġi rimedjat.

2. Għall-finijiet tal-paragrafu 1, punti (b), (c) u (d), il-ksur kumulattiv allegat għandu jinkludi kull wieħed minn dawn li ġejjin:

(a)	mill-inqas tliet każijiet ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar ta’ kuljum fl-istess xahar jew mill-inqas ħames każijiet ta’ ksur allegat fi tliet xhur kalendarji konsekuttivi;

(b)	mill-inqas tliet każijiet ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar ta’ kull xahar fi żmien sitt xhur konsekuttivi;

(c)	mill-inqas tliet każijiet ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar trimestrali fi żmien erba’ trimestri konsekuttivi;

(d)	kwalunkwe żewġ każijiet konsekuttivi ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar semi-annwali;

(e)	kwalunkwe żewġ każijiet konsekuttivi ta’ ksur allegat minn aġent li jirrapporta ta’ rekwiżiti ta’ rapportar annwali.

3. Il-BĊNi kompetenti jew il-BĊE jistgħu jibdew proċedura ta’ ksur kontra aġent li jirrapporta f’każijiet ta’ ksur allegat mhux imsemmi fil-paragrafu 1. F’dawn il-każijiet, il-BĊN kompetenti jew il-BĊE għandu jqis iċ-ċirkostanzi tal-każ speċifiku meta jiddetermina jekk għandux jibda jew le proċedura ta’ ksur, inkluż dan li ġej fejn rilevanti:

(a)	jekk l-aġent li jirrapporta weriex bona fide fl-interpretazzjoni u t-twettiq tar-rekwiżit tar-rapportar statistiku;

(b)	jekk l-aġent li jirrapporta weriex diliġenza u kooperazzjoni fl-interpretazzjoni u t-twettiq tar-rekwiżit tar-rapportar statistiku;

(c)	jekk l-aġent li jirrapporta weriex qerq maħsub fl-interpretazzjoni u t-twettiq tar-rekwiżit tar-rapportar statistiku;

(d)	is-serjetà tal-effetti tal-ksur allegat;

(e)	ir-ripetizzjoni, il-frekwenza jew it-tul tal-ksur allegat;

(f)	kwalunkwe benefiċċju għall-aġent li jirrapporta li jirriżulta mill-allegat ksur;

(g)	id-daqs ekonomiku tal-aġent li jirrapporta;

(h)	jekk l-aġent li jirrapporta kienx suġġett għal sanzjonijiet minn qabel għal nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti ta’ rapportar statistiku.

4. Għall-finijiet tal-paragrafi 1 u 3, il-BĊNi kompetenti jew il-BĊE għandhom jibdew proċedura ta’ ksur skont dawn li ġejjin:

(a)	L-Artikolu 2 tar-Regolament (KE) Nru 2157/1999 (BĊE/1999/4); u

(b)	L-Artikoli 3 u 4 tar-Regolament (KE) Nru 2532/98.

5. Il-BĊNi kompetenti jew il-BĊE jistgħu jibdew proċedura ta’ ksur anki meta l-bank ċentrali tal-Eurosistema kompetenti jkun naqas milli jirreġistra jew jirrapporta l-ksur allegat skont l-Artikoli 3 u 5.

6. Ħlief fil-każijiet ta’ mġiba ħażina serja, BĊN kompetenti jew il-BĊE m’għandux jibda proċedura ta’ ksur fejn iqis li l-ksur allegat twettaq minħabba ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta. Meta jiddeterminaw jekk ksur allegat seħħx minħabba ċirkostanzi lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta, il-BĊNi kompetenti u l-BĊE għandhom iqisu, b’mod partikolari, jekk iċ-ċirkostanzi:

(a)	kienu mhux tas-soltu biżżejjed;

(b)	kienu eċċezzjonali;

(c)	ma kinux prevedibbli;

(d)	jistgħu jiġu attribwiti għal kwalunkwe azzjoni jew nuqqas ta’ azzjoni tal-aġent li jirrapporta.

Diffikultajiet tekniċi jew diffikultajiet relatati mal-manutenzjoni u t-titjib tal-infrastruttura tal-IT, inkluża infrastruttura tal-IT esternalizzata, ma għandhomx jitqiesu li huma lil hinn mill-kontroll tal-aġent li jirrapporta.

7. BĊN kompetenti jew il-BĊE m’għandux jibda proċedura ta’ ksur fejn tapplika waħda minn dawn li ġejjin:

(a)	il-multa potenzjali għall-allegat ksur x’aktarx ma taqbiżx EUR 10 000 fil-każ ta’ allegat ksur relatat ma’ nuqqas ta’ rapportar ta’ kwalunkwe tagħrif statistiku lill-BĊE jew lill-BĊN kompetenti sal-iskadenza applikabbli; jew

(b)	il-multa potenzjali għall-ksur allegat x’aktarx ma taqbiżx EUR 20 000 fil-każ ta’ ksur allegat relatat ma’ tagħrif statistiku li jkun żbaljat, mhux komplut jew f’forma li ma jikkonformax ma’ rekwiżit applikabbli.

Fejn tkun inbdiet proċedura ta’ ksur, jistgħu jiġu imposti ammonti ta’ multi taħt dawk indikati fl-ewwel subparagrafu.

8. BĊN kompetenti jew l-BĊE ma għandhomx jibdew proċedura ta’ ksur kontra aġent li jirrapporta meta tkun inbdiet proċedura oħra ta’ ksur jew tkun ġiet imposta sanzjoni kontra l-istess aġent li jirrapporta abbażi tal-istess fatti.

9. BĊN kompetenti jew il-BĊE għandu jżomm rekords elettroniċi ta’ kull proċedura ta’ ksur li jkun beda skont dan ir-Regolament.

Artikolu 9

Metodoloġija ta’ Sanzjonijiet

Il- BĊE għandu jadotta deċiżjoni dwar il-metodoloġija għall-kalkolu tal-ammont tas-sanzjonijiet propost.

Artikolu 10

Reviżjoni

Il-Kunsill Governattiv għandu jirrevedi l-applikazzjoni ġenerali u implimentazzjoni ta’ dan ir-Regolament mhux iktar tard minn ħames snin mid-data meta jidħol fis-seħħ, u mbagħad kull tliet snin, u jivvaluta jekk għandux jiġi emendat.

Artikolu 11

Dispożizzjonijiet tranżitorji

1. L-Artikolu 8 ma għandux japplika għal perjodu ta’ 12-il xahar wara l-ewwel rapportar skont regolament jew deċiżjoni tal-BĊE applikabbli fejn tapplika kwalunkwe waħda minn dawn li ġejjin:

(a)	it-tagħrif statistiku jiġi rrapportat għall-ewwel darba skont ir-regolament jew id-deċiżjoni tal-BĊE;

(b)	ir-rekwiżiti tar-rapportar statistiku ġew emendati sostantivament mir-regolament jew id-deċiżjoni tal-BĊE, b’tali mod li l-qafas kunċettwali sottostanti jinbidel jew jiġi affettwat il-piż tar-rapportar, u t-tagħrif statistiku korrispondenti jiġi rrapportat għall-ewwel darba minn tali emenda;

(c)	it-tagħrif statistiku jiġi rrapportat minn aġenti li jirrapportaw ġodda jew aġenti li jirrapportaw ta’ impriżi ġodda li qabel ma kinux soġġetti għal rekwiżiti ta’ rapportar statistiku taħt l-istess qafas regolatorju.

2. Il-paragrafu 1 ma għandux japplika fil-każijiet ta’ mġiba ħażina serja msemmija fl-Artikolu 5.

3. Fejn iseħħ xi ksur allegat qabel id-data rilevanti ta’ applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament kif speċifikat fl-Artikolu 14, il-BĊN kompetenti jew il-BĊE għandu jikkonforma mar-rekwiżiti tad-Deċiżjoni BĊE/2010/10 inkluż f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità ripetut imsemmi fl-Artikolu 3(2), punt (b) ta’ dik id-Deċiżjoni, fejn wieħed jew aktar każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità iseħħu qabel u wara d-data rilevanti tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament.

Artikolu 12

Applikazzjoni speċifika għal ksur ta’ rapportar statistiku tas-suq monetarju

F’każijiet ta’ ksur allegat tar-Regolament (UE) Nru 1333/2014 (BĊE/2014/48), il-BĊNi kompetenti u l-BĊE għandhom jikkonformaw mar-rekwiżiti stabbiliti f’dan ir-Regolament mill-31 ta’ Jannar 2023.

Artikolu 13

Revoka

Id-Deċiżjoni BĊE/2010/10 qiegħda tiġi mħassra b’effett mill-31 ta’ Jannar 2023. Madankollu, għandha tkompli tapplika għal ksur allegat li jseħħ qabel id-data rilevanti tal-applikazzjoni ta’ dan ir-Regolament kif speċifikat fl-Artikolu 14.

Artikolu 14

Dħul fis-seħħ

Dan ir-Regolament għandu jidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tiegħu f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.

Għandu japplika mit-30 ta’ April 2024, ħlief għall-Artikolu 12 li għandu japplika mill-31 ta’ Jannar 2023.

Dan ir-Regolament għandu jorbot fl-intier tiegħu u japplika direttament fl-Istati Membri f’konformità mat-Trattati.

Magħmul fi Frankfurt am Main, id-29 ta’ Settembru 2022.

Għall-Kunsill Governattiv tal-BĊE

Il-President tal-BĊE

Christine LAGARDE

(1) ĠU L 318, 27.11.1998, p. 4.

(2) ĠU L 318, 27.11.1998, p. 8.

(3) Regolament tal-Bank Ċentrali Ewropew (KE) Nru 2157/1999 tat-23 ta’ Settembru 1999 dwar il-poteri tal-Bank Ċentrali Ewropew li jimponi sanzjonijiet (BĊE/1999/4) (ĠU L 264, 12.10.1999, p. 21).

(4) Regolament (UE) Nru 1333/2014 tal-Bank Ċentrali Ewropew tas-26 ta’ Novembru 2014 dwar l-istatistika tas-swieq monetarji (BĊE/2014/48) (ĠU L 359, 16.12.2014, p. 97).

(5) Deċiżjoni BĊE/2010/10 tal-Bank Ċentrali Ewropew tad-19 ta’ Awwissu 2010 dwar nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti għar-rapportar tal-istatistika (ĠU L 226, 28.8.2010, p. 48).

10.10.2022

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

L 263/21

DEĊIŻJONI TAL-KUMMISSJONI (UE) 2022/1920

tas-26 ta’ Jannar 2022

dwar l-Għajnuna mill-Istat SA.59974 - 2021/C (ex 2020/N, ex 2020/PN) li r-Rumanija implimentat parzjalment għal Complexul Energetic Oltenia SA

(notifikata bid-dokument C(2022) 553)

(It-test bl-Ingliż biss huwa awtentiku)

(Test b’rilevanza għaż-ŻEE)

IL-KUMMISSJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidrat it-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, u b’mod partikolari l-ewwel subparagrafu tal-Artikolu 108(2) tiegħu,

Wara li kkunsidrat il-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 62(1), il-punt (a), tiegħu,

Wara li stiednet lill-partijiet interessati sabiex jippreżentaw il-kummenti tagħhom skont id-dispożizzjonijiet imsemmijin hawn fuq (1) u wara li kkunsidrat il-kummenti li waslu mingħand partijiet terzi matul il-proċedura,

Billi:

1. PROĊEDURA

(1)	Wara kuntatti ta’ qabel in-notifika (2), fl-4 ta’ Diċembru 2020 ir-Rumanija nnotifikat l-intenzjoni tagħha li tagħti għajnuna għar-ristrutturar lil Complexul Energetic Oltenia S.A. (“CE Oltenia”).

(2)

Permezz ta’ ittra tal-5 ta’ Frar 2021, il-Kummissjoni informat lir-Rumanija li kienet iddeċidiet li tibda l-proċedura stabbilita fl-Artikolu 108(2) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (“TFUE”) fir-rigward tal-għajnuna għar-ristrutturar. Ir-Rumanija ssottomettiet il-kummenti tagħha dwar l-osservazzjonijiet f’dik l-ittra fit-8 ta’ Marzu 2021.

(3)	Id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li tibda l-proċedura (id-“deċiżjoni tal-ftuħ”) ġiet ippubblikata f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea (3) fid-19 ta’ Marzu 2021. Il-Kummissjoni talbet lill-partijiet interessati jissottomettu l-kummenti tagħhom.

(4)

Il-Kummissjoni rċiviet kummenti dwar dan is-suġġett fil-perjodu stabbilit mingħand il-partijiet terzi li ġejjin: l-Uffiċċju Ewropew għall-Ambjent (EEB), Bankwatch Romania/ClientEarth, u Greenpeace. Hija għaddiet dawk il-kummenti lir-Rumanija, li ngħatat l-opportunità tirreaġixxi; il-kummenti tagħha waslu permezz ta’ ittra datata l-1 ta’ Ġunju 2021.

(5)	Ir-Rumanija bagħtet aktar informazzjoni lill-Kummissjoni fl-10 ta’ Mejju, fl-1 u fl-24 ta’ Ġunju, fl-14 ta’ Settembru, fil-21 ta’ Ottubru, u fid-9, fl-14, fil-15, fl-20, fil-21, fit-22 u fid-29 ta’ Diċembru 2021 u fl-20 u fil-21 ta’ Jannar 2022.

(6)	Ir-Rumanija, eċċezzjonalment, taqbel li tirrinunzja għad-drittijiet tagħha li jirriżultaw mill-Artikolu 342 TFUE flimkien mal-Artikolu 3 tar-Regolament tal-Kunsill 1/1958 (4), u li din id-Deċiżjoni tiġi adottata u nnotifikata skont l-Artikolu 297 TFUE bl-Ingliż (5).

2. DESKRIZZJONI DETTALJATA TAL-MIŻURI

2.1. Benefiċjarju

(7)

CE Oltenia hija impriża pubblika attiva fl-estrazzjoni, fil-ġenerazzjoni tal-enerġija mill-fjuwils fossili u fil-provvista lokali tat-tisħin. Il-kumpanija ġiet stabbilita fit-12 ta’ Ottubru 2011 u ġiet irreġistrata fil-31 ta’ Mejju 2012, wara l-fużjoni ta’ erba’ kumpaniji: Complexul Energetic Craiova SA, Complexul Energetic Turceni SA, Complexul Energetic Rovinari SA u Societatea Nationala a Lignitului Oltenia SA. CE Oltenia ma tappartjenix għal grupp akbar ta’ negozji u ma hijiex ġestita flimkien ma’ impriżi pubbliċi oħrajn. Hija ċentru indipendenti ta' teħid ta’ deċiżjonijiet fi ħdan l-Istat. Skont l-awtoritajiet Rumeni, l-Istat Rumen, irrappreżentat mill-Ministeru tal-Enerġija, jikkontrolla lil CE Oltenia b’sehem ta’ 77,15 %. Azzjonisti oħrajn jinkludu l-fond ta’ investiment Fondul Proprietatea SA (li għandu sehem ta’ 21,56 %) (6), u l-bqija tal-ishma huma proprjetà ta’ Electrocentrale Grup SA (0,84 %) u ta’ Inchidere si Conservare Mine (0,44 %). Il-bord superviżorju ta’ CE Oltenia għandu seba’ membri, li minnhom Fondul Proprietatea jista’ jaħtar tnejn biss, u l-kumpanija hija ġestita minn Direttorat (ħames membri, fosthom il-Maniġer Eżekuttiv Ġenerali maħtur mill-bord superviżorju). Id-deċiżjonijiet dwar aspetti importanti tan-negozju ta’ CE Oltenia bħall-baġit, il-pjan ta’ direzzjoni tan-negozju u deċiżjonijiet finanzjarji u kummerċjali oħrajn jittieħdu b’maġġoranza sempliċi tal-azzjonisti. Fondul Proprietatea ma għandux drittijiet ta’ mblokkar jew ta’ veto fuqhom. Id-drittijiet ta’ Fondul Proprietatea huma dawk tipiċi ta’ azzjonisti minoritarji. Ċerti deċiżjonijiet bħall-bidliet fil-kapital azzjonarju sottoskritt jeħtieġu 90 % tal-voti fl-assemblea Ġenerali jew Straordinarja tal-Azzjonisti, u, għalhekk, jeħtieġu l-approvazzjoni ta’ Fondul Proprietatea. Madankollu, il-parteċipazzjoni azzjonarja u r-rappreżentanza b’maġġoranza tal-Istat fil-bord superviżorju jippermettu lill-Istat Rumen jeżerċita kontroll effettiv u uniku fuq CE Oltenia.

(8)

CE Oltenia għandha l-kwartieri ġenerali tagħha fil-Oltenia tal-Lbiċ (Sud-Vest Oltenia) (il-kodiċi NUTS 2 RO41), timpjega 12 268 membru tal-persunal fil-minjieri tagħha (Rovinari, Motru, Jilt u Mehedinti) u għandha impjanti tal-enerġija li jinsabu fil-kontej ta’ Dolj jew Gorj. Ir-rata tal-qgħad fir-reġjun hija ta’ 5,5 %, li hija ogħla mill-medja nazzjonali, li hija ta’ 3,4 %, kif ukoll l-ogħla fil-pajjiż (7). F’dawn l-aħħar snin, kif turi t-Tabella 1, ir-rata tal-qgħad fil-Oltenia tal-Lbiċ (8,2 % għal 5,5 % fis-snin 2015 sa 2020) baqgħet ogħla mir-rata nazzjonali tal-qgħad (5 % għal 3,4 % matul l-istess perjodu). Minkejja li hemm differenza żgħira fid-data ppreżentata fil-Eurostat (8) u fl-Istitut Nazzjonali tal-Istatistika, ix-xejra turi li r-rata tal-qgħad fir-reġjun ikkonċernat għadha konsistentement ogħla minn dik nazzjonali.

Tabella 1

Rata tal-qgħad tal-makroreġjuni, tar-reġjuni tal-iżvilupp u tal-pajjiż

	Sena
	2015	2016	2017	2018	2019	2020
	Rata tal-qgħad: %
	%	%	%	%	%	%
Nazzjonali	5	4,8	4	3,3	2,9	3,4
Reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ	8,2	8,3	7,3	5,9	5,2	5,5
Sors: INSTITUTUL NATIONAL DE STATISTICA

(9)

Skont ir-Rumanija, dawn ir-rati għoljin tal-qgħad huma akkumpanjati mid-diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fir-reġjun. Il-Pjan Territorjali ta’ Tranżizzjoni Ġusta tal-Kontea ta’ Gorj (9) juri li hemm ċertu nuqqas ta’ rieda fost il-popolazzjoni ta’ bejn 45 u 65 sena, li qabel kienu impjegati fis-settur tal-estrazzjoni u tal-enerġija sabiex jibbenefikaw minn irtirar bikri u/jew minn benefiċċji kumpensatorji, sabiex jitħarrġu mill-ġdid u jfittxu impjiegi b’mod attiv. L-effett negattiv huwa enfasizzat mill-kurrikulu tal-iskejjel, li ma jaqbilx mar-rekwiżiti tas-suq tax-xogħol lokali, attwali jew futur, bl-impjegaturi li jsemmu l-ħtieġa għal edukazzjoni addizzjonali fid-diġitalizzazzjoni, fl-awtomatizzazzjoni tal-proċessi tar-robotika, fl-intelliġenza artifiċjali, eċċ.

(10)

CE Oltenia tipproduċi l-elettriku f’erba’ impjanti tal-enerġija. Dawn huma Rovinari b’erba’ unitajiet li jammontaw għal 1 320 MW li għandhom aktar minn 40 sena, Turceni (erba’ unitajiet, 1 320 MW, li għandhom 33 sena), Ișalnița (żewġ unitajiet, 630 MW, li għandhom 50 sena) u Craiova II (żewġ unitajiet, 300 MW f’koġenerazzjoni tas-sħana u tal-enerġija, li għandhom 30 sena). Chișcani, il-ħames impjant b’kapaċità ta’ 415-il MW, ma huwiex funzjonali. CE Oltenia hija attiva fis-swieq tal-elettriku bl-ingrossa u bl-imnut u tbigħ ukoll it-tisħin lill-belt ta’ Craiova. L-impjanti tal-enerġija tagħha jaħdmu bil-linjite sa 99,5 % tal-produzzjoni tal-elettriku tagħha. Hija testratta l-linjite mill-minjieri miftuħin tagħha stess għall-konsum proprju jew għall-bejgħ lil produtturi oħrajn tal-elettriku (10). Tipprovdi wkoll tisħin u misħun domestiku lil madwar 300 000 abitant ta’ Craiova.

(11)

Skont ir-regolatur nazzjonali tal-enerġija ANRE (Autoritatea Națională de Reglementare in Domeniul Energiei), l-akbar produtturi tal-enerġija Rumeni huma Hidroelectrica (sehem mis-suq ta’ 31,3 %), segwita minn Nuclearelectrica (18,09 %) u, fit-tielet pożizzjoni, CE Oltenia (14,08 %) (11). It-tliet kumpaniji kollha huma kkontrollati mill-Istat Rumen.

(12)

Ir-Rumanija tissottometti li CE Oltenia għandha rwol importanti fis-suq tal-elettriku Rumen. L-operat ta’ CE Oltenia huwa importanti wkoll għal raġunijiet ta’ sikurezza u ta’ adegwatezza tas-Sistema Nazzjonali tal-Enerġija (“NES”). Is-sistema tal-enerġija Rumena tinsab fin-naħa tal-Lvant tas-Sistema Kontinentali Ewropea, li topera simultanjament fil-fruntieri mal-Bulgarija, mas-Serbja, mal-Ungerija u fil-parti tal-Lbiċ tal-Ukrajna. L-importazzjonijiet tal-elettriku huma mxekklin mill-fatt li s-sistema tal-enerġija Ungeriża għandha defiċit tal-enerġija meta t-tagħbija tkun fl-eqqel sigħat u l-użu tal-kapaċità tal-offerti fil-fruntiera tal-Ukrajna jiddependi mill-qbil bil-miktub tal-Operatur tas-Sistema ta’ Trażmissjoni (TSO) fl-Ukrajna. Barra minn hekk, il-bilanċ annwali tal-pajjiżi fir-reġjun huwa fil-biċċa l-kbira tal-importazzjonijiet tal-elettriku kemm għall-Istati Membri tal-UE kif ukoll għall-pajjiżi mhux tal-UE. Għalhekk, kull meta jkun hemm defiċit tal-enerġija fl-NES, ir-riżorsi jkunu limitati fis-sistemi ġirien ukoll.

(13)

Ir-Rumanija tissottometti li, fil-każ ta’ għeluq tal-faċilitajiet ta’ CE Oltenia, ikun hemm riskju imminenti u realistiku ta’ interruzzjonijiet fil-provvista tal-elettriku essenzjali, li jistgħu jikkawżaw tfixkil ekonomiku b’konsegwenzi dannużi għar-Rumanija. F’dan ir-rigward, analiżi (12) mwettqa minn OPCOM (13) - l-operatur Rumen tas-suq tal-elettriku u tal-gass – turi wkoll li l-għeluq ta’ CE Oltenia jwassal għall-irduppjar tal-prezz medju annwali tal-elettriku fis-Suq ta’ Ġurnata bil-Quddiem u għal żieda ta’ 70 % fil-prezzijiet fis-Suq Ċentralizzat għal Kuntratti Bilaterali.

(14)

Barra minn hekk, f’Mejju 2021, it-TSO Rumen, CNTEE Transelectrica S.A. (“Transelectrica”), wettaq analiżi tal-adegwatezza tal-NES taħt is-suppożizzjoni tal-għeluq totali tal-kapaċità tal-enerġija ta’ CE Oltenia fl-2022, filwaqt li kompla jopera tliet unitajiet f’Rovinari fl-2021. Il-konklużjoni kienet li l-NES ikollha problema kbira ta’ adegwatezza peress li ma jibqax ikollha r-riżorsi neċessarji sabiex tkopri l-konsum nazzjonali tal-elettriku anke meta jitqies l-użu massimu tal-kapaċità ta’ importazzjoni transfruntiera.

(15)	Skont ir-Rumanija, il-falliment ta’ CE Oltenia jkun jirriżulta fit-telf dirett ta’ aktar minn 12 000 impjieg u f’telf indirett sinifikanti ta’ impjiegi meta wieħed iqis in-numru kbir ta’ sħab attwali fil-katina tal-valur.

(16)

Ir-Rumanija tissottometti wkoll li CE Oltenia hija waħda mill-fornituri ewlenin tas-servizzi anċillari teknoloġiċi għal Transelectrica permezz tal-parteċipazzjoni fi rkanti organizzati mit-TSO. Għaldaqstant, il-kumpanija hija importanti sabiex tipprovdi servizzi anċillari, li permezz tagħhom TSO jista’ jixtri minn riżervi tal-produtturi tal-enerġija sabiex ikopri t-telf tan-network, u b’hekk tippermetti li s-sistema tkun sigura.

(17)

Ir-Rumanija għandha interkonnessjonijiet tal-elettriku mal-Bulgarija u mal-Ungerija kif ukoll ma’ pajjiżi terzi inkluża l-Ukrajna, li hija konnessa mal-Polonja u mas-Serbja, filwaqt li s-Serbja, min-naħa tagħha, hija konnessa mal-Kroazja. Ir-Rumanija regolarment tesporta u timporta l-elettriku. Huma ppjanati jew qegħdin jiġu implimentati diversi proġetti ta’ interess komuni għall-Unjoni bl-għan li tiżdied l-interkonnessjoni tar-Rumanija mal-Bulgarija u mas-Serbja.

(18)

Ir-Rumanija tissottometti wkoll li skont id-data għall-2019, CE Oltenia kellha relazzjonijiet kummerċjali ma’ madwar 120 kumpanija mill-Kontea ta’ Gorj. B’kollox, l-ammonti tal-fatturat tagħhom, skont il-karti tal-bilanċ sottomessi lill-Ministeru tal-Finanzi għall-2019 huma ta’ madwar RON 1 082 miljun (madwar EUR 218-il miljun). Skont l-istess sors, CE Oltenia kellha fatturat ta’ RON 3 116-il miljun (madwar EUR 630 miljun) fl-2019. Skont l-informazzjoni mill-Istitut Nazzjonali tal-Istatistika, il-fatturat tal-kumpaniji kollha fil-Kontea ta’ Gorj fl-2019 kien ta’ madwar RON 9 100 miljun (madwar EUR 1 840 miljun). Għalhekk, CE Oltenia u l-120 fornitur ewlieni jsostnu l-ekonomija tal-kontea b’madwar 50 %. Barra minn hekk, kważi nofs is-sħab kummerċjali ta’ CE Oltenia (bħal kumpaniji tas-sigurtà, fornituri ta’ servizzi għal tagħmir tal-estrazzjoni, għat-trasport jew għall-kiri ta’ tagħmir għal xogħlijiet) jiddependu fuq il-kumpanija fil-proporzjon indikattiv ta’ 70 % u sa 90 %. […] (*1).

(19)

Skont ir-Rumanija, il-kriżi attwali tal-COVID-19 affettwat lil CE Oltenia. Ir-Rumanija tissottometti li l-prodott domestiku gross tagħha naqas b’madwar 4 % fl-2020 meta mqabbel mas-sena ta’ qabel. L-aktar setturi affettwati kienu s-servizzi, il-kostruzzjoni u l-industrija. Skont l-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija (AIE) (14), il-pandemija tal-COVID-19 b’mod ġenerali wasslet għal tnaqqis fid-domanda għall-elettriku xprunat minn tnaqqis drammatiku fis-servizzi u fl-industrija speċjalment matul il-perjodi ta’ lockdown.

(20)

Fil-każ ta’ CE Oltenia, ir-Rumanija tissottometti li l-produzzjoni tal-elettriku naqset minn 12,4 TWh għal 8,2 TWh bħala riżultat tat-tnaqqis fid-domanda għall-enerġija, tad-disponibbiltà teknika tal-assi tal-produzzjoni u tal-qgħad temporanju tal-persunal. It-tnaqqis fid-domanda għall-elettriku rriżulta fi prezzijiet aktar baxxi, speċjalment fis-suq ta’ ġurnata bil-quddiem, u kultant laħaq l-aktar livelli baxxi ta’ anqas minn EUR 20/MWh li dehru fl-aħħar għaxar snin. Barra minn hekk, minħabba l-pandemija, CE Oltenia ġarrbet tfixkil tul il-katina tal-valur, eż. dewmien jew kanċellazzjonijiet fil-provvista ta’ spare parts u ta’ materjali mill-fornituri, li rriżultaw fi produzzjoni mnaqqsa jew xi kultant saħansitra waqfet kompletament. Wara li reġgħet bdiet il-produzzjoni tal-ispare parts, kien hemm żieda kbira fil-prezzijiet tagħhom, li wasslet għal terminazzjonijiet ta' kuntratti. Pereżempju, il-prezz tal-ispare parts tal-metall żdied bejn 100 % u 300 %, filwaqt li l-gass tal-metan żdied b’aktar minn 700 %. Fil-kuntest tal-kriżi, il-benefiċjarju kellu jadotta miżuri ta’ sikurezza, sabiex l-impjegati kkunsidraw li huma essenzjali jkomplu l-ħidma tagħhom mingħajr aktar interruzzjonijiet fil-proċess tal-produzzjoni. F’dan ir-rigward, madwar 10 % tal-impjegati kellhom il-kuntratti tagħhom sospiżi, li kien ugwali għal madwar 192 500 jum ta’ interruzzjoni fl-attività.

2.2. Sfond tal-miżura

2.2.1. Għajnuna għas-salvataġġ

(21)

Fi Frar 2020, ir-Rumanija nnotifikat lill-Kummissjoni l-pjanijiet tagħha li tagħti għajnuna għas-salvataġġ favur CE Oltenia. Fiż-żmien tan-notifika, it-telf stmat għall-2019 kien jammonta għal madwar RON 1,1 biljun (EUR 232 miljun) (15). Skont ir-Rumanija, dan it-telf kien ikkawżat prinċipalment minn: (i) in-nuqqas ta’ ġbir ta’ djun minn kumpaniji insolventi tal-Istat; (ii) varjazzjonijiet fir-rata tal-kambju fuq is-self; (iii) iż-żieda sinifikanti fil-prezz tal-kwoti tal-emissjonijiet ta’ gassijiet serra (“il-kwoti ta’ CO2”) (16). Bid-deċiżjoni tagħha tal-24 ta’ Frar 2020 (17), il-Kummissjoni approvat is-self ta’ salvataġġ ta’ EUR 251 miljun favur CE Oltenia fuq il-bażi tal-Artikolu 107(3),il-punt (c) tat-TFUE, kif interpretat mil-Linji Gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għas-salvataġġ u għar-ristrutturar ta’ impriżi mhux finanzjarji f’diffikultà (“il-Linji Gwida R&R”) (18).

2.2.2. Id-diffikultajiet finanzjarji ta’ CE Oltenia u parti mill-għajnuna għar-ristrutturar implimentata

(22)

Ir-Rumanija tissottometti li CE Oltenia hija impriża f’diffikultà peress li tissodisfa l-kriterji skont il-liġi nazzjonali sabiex titqiegħed fi proċedimenti kollettivi ta’ insolvenza fuq it-talba tal-kredituri tagħha. B’konsegwenza ta’ dan, CE Oltenia ssodisfat it-tali kriterji minn tmiem l-2019 u, fiż-żmien tad-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ, is-46 fornitur tagħha setgħu talbu l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza. CE Oltenia ma għandhiex il-kapaċità tħallas lura s-self ta’ salvataġġ mogħti flimkien mal-imgħax u, konsegwentement, hija obbligata tinnotifika pjan ta’ ristrutturar, inkella awtomatikament tidħol f’likwidazzjoni skont il-liġi nazzjonali.

(23)

Ir-Rumanija ssostni li hemm diversi raġunijiet għad-diffikultajiet finanzjarji ta’ CE Oltenia. L-ewwel raġuni hija relatata mal-fatt li CE Oltenia topera erba’ impjanti tal-enerġija antiki li jaħdmu bil-linjite estratt f’disa’ minjieri tal-linjite. L-impjanti jeħtieġu manutenzjoni regolari għalja u investimenti għall-konformità ambjentali. It-tieni waħda hija relatata man-nuqqas ta’ kapital ta’ investiment minħabba l-kostijiet għoljin meħtieġa sabiex jiġu ssodisfati r-regolamenti ambjentali (il-konformità mal-limiti fuq id-depożiti tal-irmied u tal-gagazza u mal-valuri ta’ limitu tal-emissjonijiet ta’ SO2, ta’ NOx u ta’ PM10). Sabiex ikun hemm konformità mar-rekwiżiti ambjentali tal-UE u dawk nazzjonali, CE Oltenia investiet madwar EUR 880 miljun mill-2008. Dan l-investiment għamilha impossibbli li jiġu ffinanzjati programmi ta’ investiment immirati lejn iż-żieda fl-effiċjenza enerġetika u, b’hekk, lejn it-tnaqqis tal-kostijiet tal-emissjonijiet ta’ CO2 .

(24)

It-tielet raġuni għad-diffikultajiet tirriżulta mill-fatt li l-kumpaniji tal-Istat li jipproduċu l-enerġija fir-Rumanija huma organizzati skont it-tipi ta’ produzzjoni tal-enerġija, skont il-fjuwil użat, u għalhekk huma kumpaniji monofjuwil: l-idroenerġija (Hidroelectrica SA), l-enerġija nukleari (Nuclearelectrica SA), il-fjuwil fossili (CE Oltenia). Dan il-mudell flimkien mal-implimentazzjoni tas-sistema tal-kwoti ta’ CO2 wassal għal żbilanċi kompetittivi, li żvantaġġaw lil CE Oltenia. Skont il-mudell attwali, li fih l-uniku sors ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija ta’ CE Oltenia huwa l-linjite, huwa impossibbli għall-benefiċjarju li jilħaq l-istess livelli ta’ profittabbiltà bħall-kompetituri tiegħu, li għandhom kostijiet marġinali aktar baxxi tal-produzzjoni u li jużaw sorsi ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija li jniġġsu anqas u, għalhekk, ma jġarrbu l-ebda kost jew iġarrbu kost anqas għall-kwoti tas-CO2 .

(25)

CE Oltenia għandha l-obbligu li ċċedi, mhux aktar tard mit-30 ta’ April ta’ kull sena, in-numru ta’ kwoti ta’ CO2 ugwali għall-kwantità totali ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra emessi matul is-sena kalendarja preċedenti. In-nuqqas ta’ konformità mal-obbligu jiskatta penali ta’ EUR 100 għal kull tunnellata ekwivalenti ta’ CO2 emessa li ma tkunx ġiet ċeduta (19). Il-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 kienu qegħdin jiżdiedu b’mod kostanti f’dawn l-aħħar snin u xhur, pereżempju, żdiedu għal aktar minn EUR 60/tunnellata ta’ CO2 f’Settembru 2021 u laħqu t-EUR 80/tunnellata ta’ CO2 f’Diċembru 2021 (20).

(26)

Barra minn hekk, ir-Rumanija tissottometti li raġuni oħra għall-problemi finanzjarji ta’ CE Oltenia hija relatata mal-istruttura tal-kostijiet tagħha. Il-kostijiet tal-persunal ammontaw għal 39 % tal-kostijiet operatorji totali għall-2020, filwaqt li l-ispejjeż tal-ħarsien tal-ambjent, li huma prinċipalment relatati max-xiri ta’ kwoti ta’ CO2 , kienu jirrappreżentaw 35 % tal-kost totali. Bħala riżultat ta’ din l-istruttura tal-kostijiet, il-kumpanija rreġistrat telf operatorju kull sena bejn l-2014 u l-2019 (bl-eċċezzjoni tal-2017).

2.3. Miżuri

(27)

Din id-Deċiżjoni tikkonċerna l-għajnuna għar-ristrutturar lil CE Oltenia li tikkonsisti fl-għotja mill-Istat ta’ EUR 1 090 miljun, f’garanzija mill-gvern għal self ta’ EUR 195,8 miljun, ekwivalenti f’RON sa EUR 226 miljun ta’ injezzjoni ta’ kapital f’CE Oltenia, konverżjoni f’għotja tas-self ta’ salvataġġ li sar għajnuna għar-ristrutturar fl-ammont ta’ madwar EUR 251 miljun u f’għotja mill-Fond għall-Modernizzazzjoni (21) ta’ EUR 895,3 miljun, sakemm jiġu ppreżentati l-proposti korrispondenti mir-Rumanija u l-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew l-approvazzjoni mill-Kumitat ta’ Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni kif rilevanti (b’mod konġunt, “il-miżuri”). L-ammont totali ta’ għajnuna involuta huwa ta’ EUR 2 658,1 miljun (22).

(28)

L-għotja ta’ EUR 1 090 miljun tiffinanzja l-akkwist tal-kwoti neċessarji ta’ CO2 fil-perjodu 2021-2025, li se jitqassmu kull sena skont il-ħtiġijiet ta’ finanzjament, iżda li ma jkunux korrelatati perfettament man-nefqa fuq il-kwoti ta’ CO2 kull sena. F’Marzu 2021, il-gvern Rumen adotta Ordinanza ta’ Emerġenza tal-Gvern li approvat għotja ta’ madwar RON 1,18 biljun (madwar EUR 241 miljun) lil CE Oltenia sabiex tiffinanzja x-xiri ta’ kwoti ta’ CO2 . B’riżultat ta’ dan, ir-Rumanija tissottometti li CE Oltenia kienet konformi mal-obbligu rigward il-kwoti ta’ CO2 fis-26 ta’ April 2021, u b’hekk lestiet ix-xiri tal-kwoti ta’ CO2 għall-enerġija prodotta fl-2020 għall-prezz totali ta’ EUR 315-il miljun. Kif tissottometti r-Rumanija, id-differenza ta’ EUR 74 miljun bejn il-prezz totali tax-xiri u l-għotja tħallset mill-fondi proprji tal-kumpanija. L-għotja ta’ EUR 241 miljun tifforma parti mill-għotja notifikata ta’ EUR 1 090 miljun u kienet iffinanzjata mill-baġit tal-Istat permezz tal-Ministeru tal-Enerġija.

(29)

Self garantit mill-Istat huwa ppjanat li jiġi kkuntrattat fl-2022 fl-ammont ta’ EUR 195,8 miljun għall-finanzjament tal-kapital operatorju ta’ CE Oltenia tal-istess ammont. L-awtoritajiet Rumeni jissottomettu li s-self se jiġi rremunerat skont il-kundizzjonijiet tas-suq prevalenti f’dak il-mument. Ir-rata tal-imgħax totali stmata […] huwa mistenni tkun ta’ madwar […] %.

(30)	L-injezzjoni ta’ kapital sa EUR 226 miljun f’CE Oltenia se ssir permezz ta’ kontribuzzjoni pprovduta mill-Ministeru tal-Enerġija fi flus (EUR 180 miljun) u in natura (art b’valur stmat ta’ EUR 46 miljun).

(31)	L-awtoritajiet Rumeni jissottomettu li s-self ta’ għajnuna għas-salvataġġ ta’ EUR 251 miljun (ara l-premessa 21), li sar għajnuna għar-ristrutturar minħabba li għadu ma tħallasx lura, se jiġi kkonvertit f’għotja ladarba l-pjan ta’ ristrutturar ikun ġie approvat mill-Kummissjoni.

2.4. Pjan ta’ ristrutturar inizjali għal CE Oltenia

(32)

Fl-4 ta’ Diċembru 2020, ir-Rumanija nnotifikat lill-Kummissjoni bi pjan ta’ ristrutturar (“il-pjan ta’ ristrutturar inizjali”) appoġġat minn EUR 1,33 biljun f’għajnuna għar-ristrutturar magħmula minn EUR 0,25 biljun f’għajnuna għas-salvataġġ diġà mogħtija, minn EUR 0,31 ta’ biljun addizzjonali fil-forma ta’ self garantit mill-Istat u minn EUR 0,77 biljun fil-forma ta’ għotja mill-Istat. Barra minn hekk, kien ippjanat li jinkisbu EUR 711-il miljun addizzjonali f’għajnuna mill-Istat mill-Fond għall-Modernizzazzjoni biex tiġi ddiversifikata t-taħlita enerġetika billi l-linjite jiġi ssostitwit b’gass (l-aktar) u b’sorsi rinnovabbli.

(33)

Il-pjan ta’ ristrutturar inizjali inkluda l-perjodu mill-2021 sal-2030, madankollu l-perjodu tar-ristrutturar kopra biss is-snin mill-2021 sal-2025. Dak il-pjan ta’ ristrutturar ippreveda li CE Oltenia tirreġistra profitti fl-2022, tikseb introjtu mill-investiment impjegat (“ROCE”) ta’ […] % sal-2025 u tilħaq il-kompetittività fit-tul fl-2030 b’ROCE ta’ […] % sa dak iż-żmien.

(34)

Il-pjan ta’ ristrutturar inizjali kien jinkludi s-serje ta’ miżuri li ġejja:

(a)

Miżuri tekniċi u teknoloġiċi, li jimplimentaw pjan ta’ investiment immirat lejn id-diversifikazzjoni tat-taħlita enerġetika. Il-pjan kien jinkludi s-sostituzzjoni ta’ 1 460 MW ta’ sitt unitajiet li jaħdmu bil-linjite b’(i) 1 325 MW permezz ta’ żewġ unitajiet li jaħdmu bil-gass, (ii) 109 MW permezz ta’ tmien unitajiet fotovoltajċi, u (iii) 9,9 MW permezz ta’ unità tal-enerġija idroelettrika. Kien previst l-għeluq ta’ ħames minjieri, li jnaqqas il-produzzjoni bin-nofs sal-2025;

(b)	Miżuri organizzazzjonali u maniġerjali li jtejbu l-proċessi jew l-appoġġ tal-IT, jevitaw trikkib jew ineffiċjenzi, inkluż tnaqqis ta’ 41 % jew riallokazzjoni tal-persunal;

(c)	Miżuri ta’ ħarsien tal-ambjent, li jinkludu investimenti jew appoġġ temporanju għall-kostijiet operatorji fl-assi tal-estrazzjoni u tal-ġenerazzjoni tal-enerġija, inkluża l-konformità ambjentali (bħal kwoti ta’ CO2 u kostijiet tal-konformità għall-irmied, għall-NOx, għall-SO2);

(d)	Miżuri finanzjarji, li jinkludu l-ottimizzazzjoni tal-kostijiet tal-finanzjament bankarju, id-disponiment jew il-bejgħ ta’ assi sekondarji eżistenti, minbarra, però, kwalunkwe ċessjoni maġġuri tal-assi li jistgħu jitħaddmu bħala negozju awtonomu u jipprovdu dħul mill-bejgħ b’appoġġ tal-pjan.

(35)

CE Oltenia pprevediet li fl-2022 u fl-2023 iżżid gradwalment il-ġenerazzjoni tal-enerġija fotovoltajka u idroelettrika bħala sorsi tal-enerġija. It-tnaqqis reali tal-bejgħ tal-enerġija bbażata fuq il-linjite kien previst li jseħħ mill-2026 meta jiġu installati żewġ unitajiet li jaħdmu bil-gass naturali f’SE Turceni u f’SE Işalniţa, li jwasslu għal taħlita enerġetika ta’ 41 % linjite, 53 % gass u l-bqija minn sorsi fotovoltajċi u idroelettriċi.

(36)

Ir-riżorsi finanzjarji mistennijin meħtieġa sabiex ikopru l-kostijiet tar-ristrutturar sal-aħħar tal-2025 ammontaw għal EUR […], li minnhom CE Oltenia allegatament tikkontribwixxi EUR […] mill-fondi proprji tagħha. Il-kontribuzzjoni proprja ta’ CE Oltenia tammonta għal 42 % tal-kostijiet totali tar-ristrutturar bil-finanzjament potenzjali mill-Fond għall-Modernizzazzjoni li jiġi kkunsidrat, u għal 53 % mingħajr il-finanzjament potenzjali mill-Fond għall-Modernizzazzjoni. Is-sorsi ewlenin tal-kontribuzzjoni proprja ta’ CE Oltenia kellhom ikunu (i) dħul ibbażat fuq il-bejgħ tal-elettriku fis-swieq ċentralizzati ta’ OPCOM li jammonta għal EUR […] li għandu jiġi ġġenerat fil-perjodu 2020-2025, (ii) dħul minn ftehimiet bilaterali ta’ xiri tal-enerġija fit-tul (“PPAs”), li huma kuntratti fit-tul ta’ aktar minn sentejn(2), li jammontaw għal EUR […], u (iii) bejgħ ta’ assi li jiswew EUR […].

(37)	Mill-azzjonisti kollha ta’ CE Oltenia, l-Istat biss kellu jikkontribwixxi (b’fondi jew billi jassorbi t-telf) għar-ristrutturar ta’ CE Oltenia, u l-ebda wieħed mill-kredituri ta’ CE Oltenia ma kellu jipprovdi xi kondiviżjoni tal-piżijiet.

(38)

Kienu previsti l-miżuri li ġejjin sabiex jiġu limitati d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni: (i) l-esternalizzazzjoni permezz ta’ trasferiment lill-muniċipalità tal-grupp tal-enerġija ta’ koġenerazzjoni S.E. Craiova II (li jipproduċi l-aktar enerġija termali għal Craiova) u (ii) l-għeluq ta’ gruppi tal-enerġija jew ta’ minjieri skont skeda ta’ żmien u li jwassal għal tnaqqis b’1 605 MW tal-kapaċità installata bbażata fuq il-linjite bejn l-2020 u l-2025 (45 % tal-kapaċità bbażata fuq il-linjite sal-aħħar tal-2025). Madankollu, il-kapaċità tal-produzzjoni ġenerali ta’ CE Oltenia ma tinbidilx materjalment, peress li t-telf fil-kapaċità tal-produzzjoni bbażata fuq il-linjite suppost ikollu jiġi kkumpensat bl-installazzjoni ta’ unitajiet ġodda tal-enerġija fotovoltajka u idroelettrika. Il-pjan ta’ ristrutturar inizjali ppreveda wkoll li ċerti minjieri jingħalqu jew jiġu kkonservati, l-aktar għal raġunijiet ta’ ineffiċjenza, ta’ tnaqqis fid-domanda jew ta’ eżawriment tar-riżervi tal-linjite. Il-pjan għall-għeluq tal-kapaċità tal-estrazzjoni assuma tnaqqis b’madwar 3 700 000 tunnellata fil-produzzjoni tal-linjite (26 % sa tmiem l-2026).

2.5. Raġunijiet sabiex tinbeda proċedura ta’ investigazzjoni formali

(39)

Peress li kellha dubji dwar jekk l-għajnuna għar-ristrutturar notifikata kinitx tinstab kompatibbli mas-suq intern skont il-punt (c) tal-Artikolu 107(3) tat-TFUE kif interpretat mil-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni ddeċidiet li tibda proċedura ta’ investigazzjoni formali prinċipalment għar-raġunijiet li ġejjin:

2.5.1. Dubji dwar l-idoneità tal-għajnuna

(40)

Skont id-deċiżjoni tal-ftuħ (23), il-forniment ta’ għajnuna għar-ristrutturar fil-forma ta’ għotja mdaqqsa (mhux remunerata) ta’ EUR 768 miljun ma jkunx jippermetti lill-Istat li jaġixxi bħala konċedent tal-għajnuna jikseb kwalunkwe vantaġġ minn ristrutturar b’suċċess, u għalhekk, ma jkunx strument finanzjarju xieraq. Barra minn hekk, għotja mill-Istat lil CE Oltenia tkun twassal ukoll sabiex l-azzjonisti minoritarji ta’ CE Oltenia (li ma pprovdewx strumenti finanzjarji mhux rimborżabbli simili) jibbenefikaw indirettament ukoll mill-għotja permezz ta’ żieda potenzjali fil-valur tal-parteċipazzjoni azzjonarja tagħhom, mingħajr ma jikkontribwixxu għall-kostijiet tar-ristrutturar. L-għotja ppjanata ma tkunx tippermetti remunerazzjoni xierqa għall-Istat meħtieġa skont il-Linji Gwida R&R u lanqas ma tippermetti lill-Istat waħdu japproprja l-vantaġġi relatati tal-finanzjament tal-għotja tal-pjan.

2.5.2. Dubji dwar il-preżenza ta’ kontribuzzjoni proprja reali u attwali ħielsa mill-għajnuna mill-benefiċjarju u l-preżenza u l-effettività tal-kondiviżjoni tal-piżijiet

(41)

Il-valutazzjoni preliminari tal-pjan ta’ ristrutturar inizjali wriet li minn kontribuzzjoni proprja intenzjonata ta’ EUR […], mhux aktar minn EUR […] tista’ titqies bħala reali u attwali. Għall-ammont pendenti, ir-Rumanija qagħdet biss fuq id-dħul mistenni mill-bejgħ tal-elettriku fis-swieq ċentralizzati ta’ OPCOM fl-2021-2025, li la kienu reali u lanqas attwali peress li ma kien jeżisti l-ebda impenn sod għas-snin 2022-2025. Id-durata massima tal-kuntratti ta’ bejgħ konklużi fis-swieq ċentralizzati ta’ OPCOM kienet ta’ sena u nofs (1,5) biss. Għalkemm ir-Rumanija indikat li kienet fil-proċess li taġġorna l-leġiżlazzjoni tagħha sabiex tippermetti lill-atturi fis-swieq ċentralizzati ta’ OPCOM jikkonkludu kuntratti għal durata itwal, il-kompatibbiltà ta’ dawn il-bidliet mal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni fil-qasam tal-provvista tal-elettriku kienet għadha trid tiġi vvalutata. Barra minn hekk, ir-Rumanija qagħdet fuq il-konklużjoni potenzjali ta’ ftehimiet bilaterali dwar ix-xiri tal-enerġija, li kienu qegħdin jiġu diskussi ma’ utenti intensivi fl-użu tal-enerġija u li kienu mistennijin jirriżultaw f’EUR […] fi dħul matul il-perjodu ta’ ristrutturar. Madankollu, ir-Rumanija ma setgħet tippreżenta l-ebda evidenza ta’ dawn il-ftehimiet li tiżgura l-finanzjament attwali tal-pjan ta’ ristrutturar inizjali (24).

(42)

Il-kontribuzzjoni proprja ta’ CE Oltenia tkun ta’ mhux aktar minn 42 % tal-kostijiet tar-ristrutturar, anke jekk wieħed jassumi, għall-kuntrarju tal-punt 63 tal-Linji Gwida R&R, li l-profitti futuri mistennijin minn bejgħ regolari u l-profitti mistennijin jammontaw għal sors ta’ kontribuzzjoni proprja reali u attwali, minħabba li, kif spjegat il-Kummissjoni, il-fondi potenzjali mill-baġit tal-Fond għall-Modernizzazzjoni jkunu jikkwalifikaw bħala għajnuna mill-Istat u, għalhekk, ma jistgħux jiġu kkwalifikati bħala fondi proprji ta’ CE Oltenia mingħajr għajnuna (25).

(43)

L-ebda investitur tas-suq jew mutwanti ma appoġġa l-pjan ta’ ristrutturar inizjali. L-ewwel nett, ma ġiet ipprovduta l-ebda ittra ta’ intenzjoni mill-banek li kien biħsiebhom jaċċettaw li jagħtu prefinanzjament tal-pagamenti relatati ma’ provvisti futuri tal-elettriku minn CE Oltenia, li d-dħul mistenni minnhom jammonta għal kważi l-kontribuzzjoni proprja kollha minn CE Oltenia. It-tieni, l-ebda bank jew investitur fis-suq ma esprima interess li jappoġġa jew jiffinanzja parti mill-investimenti fil-bdil tal-fjuwil mil-linjite għall-gass naturali jew għall-ġenerazzjoni tal-enerġija rinnovabbli. It-tielet, ma ġiet ipprovduta l-ebda evidenza ta’ investituri esterni potenzjali jew ta’ banek li kienu jappoġġaw il-pjan, jew li kienu se jseħħu negozjati bħal dawn f’perjodu ta’ żmien raġonevoli. Għalkemm ir-Rumanija ressqet ukoll il-bejgħ tal-assi ta’ CE Oltenia bħala sors ieħor ta’ finanzjament, filwaqt li stmat li bejgħ bħal dan iġib dħul ta’ EUR 2 miljun, il-proċedura tal-bejgħ ta’ dawn l-assi ma kinitx inbdiet (26).

(44)	Barra minn hekk, ir-Rumanija rrikonoxxiet li la l-azzjonisti minoritarji ta’ CE Oltenia (b’mod partikolari Fondul Proprietatea SA) u lanqas il-kredituri tagħha ma jkunu jipprovdu kondiviżjoni adegwata tal-piżijiet fi kwalunkwe forma (27).

2.5.3. Dubji dwar ir-restawr tal-vijabbiltà fit-tul u tar-ristrutturar fi ħdan perjodu ta’ żmien raġonevoli

(45)

Għalkemm id-durata formali tal-pjan ta’ ristrutturar inizjali kienet il-perjodu 2021-2025, l-ewwel riżultati netti pożittivi b’mod sinifikanti ta’ madwar EUR […] akkumulati kienu mistennijin biss wara l-perjodu ta’ ristrutturar, fl-2026-2030. Skont il-pjan ta’ ristrutturar inizjali, CE Oltenia tista’ tikseb ROCE ta’ 4,3 % sal-2025, li kien ħafna anqas mir-remunerazzjoni konformi mas-suq jew mill-kost tal-opportunità tal-ekwità injettat f’kumpaniji Rumeni b’mod ġenerali. Barra minn hekk, il-profittabilità diġà baxxa ta’ CE Oltenia kienet artifiċjalment minfuħa mis-sussidji operattivi mill-għajnuna mill-Istat. Fl-aħħar nett, ir-riżultati mbassrin ta’ CE Oltenia kienu msejsin fuq suppożizzjonijiet ottimistiċi dwar fatturi esterni bħall-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 li baqgħu relattivament l-istess matul il-perjodu ta’ ristrutturar, minkejja ż-żieda qawwija f’dawn il-prezzijiet fl-2018-2019. Filwaqt li l-projezzjonijiet ta’ CE Oltenia stennu li l-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 ivarjaw minn […] fl-2020 sa […] fl-2030, fl-24 ta’ Jannar 2021, il-prezz diġà kien jammonta għal […]. Għalhekk, il-Kummissjoni kellha dubji li l-pjan ta’ ristrutturar inizjali kien ta’ durata xierqa u kien iwassal għar-restawr tal-vijabbiltà ta’ CE Oltenia fi tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar minħabba li ma kienx jidher li CE Oltenia kienet se tipprovdi redditu suffiċjenti u tkun kapaċi tibqa’ fis-suq mingħajr aktar għajnuna (28).

2.5.4. Dubji dwar il-preżenza u l-effettività ta’ miżuri sinifikattivi sabiex jiġu limitati d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni

(46)

Fir-rigward tal-esternalizzazzjoni tal-unitajiet ta’ koġenerazzjoni ta’ S.E. Craiova II bi trasferiment lill-muniċipalità ta’ Craiova, il-forma u l-ambitu ta’ tali esternalizzazzjoni ma kinux ċari. Anke li kieku kellha sseħħ tali esternalizzazzjoni bħala kontribuzzjoni kapitali għall-impriża konġunta bejn CE Oltenia u l-kumpanija proprjetà tal-kunsill lokali tal-muniċipalità ta’ Craiova, din tkun tippermetti lil CE Oltenia u lill-Istat iżommu l-kontroll fuq it-tali impriża konġunta. Dan ikun imur kontra t-tifsira taċ-ċessjoni bħala miżura li tillimita d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni peress li la jkun isaħħaħ il-kompetizzjoni u lanqas ma jiffavorixxi d-dħul ta’ kompetituri ġodda, l-espansjoni ta’ kompetituri żgħar eżistenti jew l-attività transfruntiera (29).

(47)

Barra minn hekk, fir-rigward tat-tnaqqis tal-kapaċità tal-produzzjoni ta’ CE Oltenia (f’termini tal-għeluq tal-unitajiet li jaħarqu l-linjite) u l-għeluq tal-minjieri tal-linjite, it-telf korrispondenti ġenerali fil-kapaċità tal-produzzjoni ta’ CE Oltenia fil-biċċa l-kbira tiegħu jiġi kkumpensat mill-installazzjoni tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni l-ġodda. Għalhekk, il-kapaċità kumplessiva tal-produzzjoni ta’ CE Oltenia ma tinbidilx materjalment (30). L-estrazzjoni tal-linjite tkun tiżdied sa tmiem l-2024, u taqa’ taħt il-livell tal-2020 biss mill-2026 ’il quddiem. L-unitajiet li jaħdmu bil-gass ikunu operattivi sal-2026, u b’hekk it-tnaqqis fil-volumi ta’ estrazzjoni tal-linjite ma jkunx sinifikanti f’termini ta’ tnaqqis fil-kapaċità (31).

(48)

Fl-aħħar nett, ir-Rumanija ma pproponietx miżuri addizzjonali relatati mal-imġiba, minbarra li rrestrinġiet lil CE Oltenia minn parteċipazzjonijiet azzjonarji f’intrapriżi oħrajn matul il-perjodu ta’ ristrutturar, ħlief fejn ikun indispensabbli sabiex tiġi żgurata l-vijabbiltà fit-tul tagħha, u milli tuża l-għajnuna bħala pubbliċità meta tbigħ il-prodotti tagħha (32).

3. KUMMENTI MINN PARTIJIET OĦRAJN

(49)

Matul il-proċedura ta’ investigazzjoni formali, il-Kummissjoni rċiviet kummenti mill-partijiet terzi li ġejjin: l-EEB (33), Bankwatch Romania/ClientEarth (34), u l-Greenpeace (35). Il-Kummissjoni tittratta dawn il-kummenti bħala informazzjoni dwar is-suq, minħabba li l-ebda waħda minn dawn il-partijiet terzi ma tista’ turi li hija parti interessata skont it-tifsira tal-punt (h) tal-Artikolu 1 tar-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 (36).

3.1. L-Uffiċċju Ewropew għall-Ambjent (EEB)

(50)

L-EEB oġġezzjona għall-awtorizzazzjoni tal-użu tal-għajnuna mill-Istat għall-konformità mad-dritt tal-Unjoni f’termini tal-emissjonijiet ta’ CO2, tal-irmied, ta’ NOx u ta’ SO2. Fil-fehma tiegħu, din tkun tikser il-prinċipju li ma tistax tingħata għajnuna għall-konformità mal-istandards tal-Unjoni, b’mod partikolari mal-obbligi skont id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (37) dwar il-valuri ta’ limitu tal-emissjonijiet u l-użu tal-aħjar tekniki disponibbli (BAT). L-esklużjoni ta’ investimenti ta’ għajnuna mill-Istat għall-konformità mal-acquis ambjentali tal-Unjoni hija wkoll konformi mal-linji gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-ambjent u għall-enerġija (38). Dan ma kienx irrispettat fil-każ ta’ CE Oltenia, peress li skont l-EEB, il-konformità mal-valuri ta’ limitu tal-emissjonijiet għat-tniġġis tal-arja kienet parti mill-pjan ta’ ristrutturar inizjali nnifsu.

(51)	L-EEB qajjem ukoll tħassib dwar in-nuqqas ta’ konformità ta’ CE Oltenia mal-istandards tal-emissjonijiet f’dawn l-aħħar snin (NOx, SO2, materja partikolata, eċċ.). L-EEB indika li l-impjanti tal-linjite ta’ CE Oltenia qabżu l-livelli ta’ emissjonijiet skont ir-reġim tad-Direttiva 2010/75/UE (39).

(52)

L-EEB sostna wkoll li CE Oltenia dejjem tista’ tikkonkludi kuntratti bilaterali bi prezzijiet fissi, iżda l-ebda intrapriża privata mhi se taqbel ma’ kuntratt bħal dan li jġegħelha tħallas iżżejjed għall-enerġija ġġenerata bi fjuwils fossili għaljin. Minħabba n-nuqqas ta’ interess minn investituri tas-suq, kwalunkwe kuntratt bilaterali ma’ kumpaniji pubbliċi oħrajn ma jissodisfax il-prinċipju ta’ “investitur f’ekonomija tas-suq” u x’aktarx ikun jikkostitwixxi għajnuna mill-Istat.

(53)	L-EEB indika wkoll li CE Oltenia tibqa’ intrappolata bil-fjuwils fossili ferm wara l-2026, u dan jagħmilha ferm kontestabbli li pjan ta’ ristrutturar bħal dan ikun vijabbli fuq terminu medju fid-dawl tal-prezzijiet tas-CO2 li qegħdin jiżdiedu.

3.2. Bankwatch Romania/ClientEarth

(54)

Bankwatch u ClientEarth issottomettew li l-għajnuna operatorja għall-kostijiet tal-konformità ambjentali tikser il-liġi ambjentali tal-UE u ma tiffaċilitax l-iżvilupp ta’ attività ekonomika kif meħtieġ mill-ġurisprudenza dwar il-punt (c) tal-Artikolu 107(3) tat-TFUE (is-sentenza f’L-Awstrija vs Il-Kummissjoni (40)).

(55)

Il-Bank osserva wkoll li l-pjan ta’ ristrutturar inizjali ta’ CE Oltenia ma kienx konsistenti mal-perkors ta’ dekarbonizzazzjoni tar-Rumanija, ma stabbiliex skadenza għall-eliminazzjoni tal-linjite mill-produzzjoni tal-enerġija ta’ CE Oltenia u, għalhekk, ma kienx jindirizza biżżejjed ir-raġunijiet għat-telf tal-kumpanija billi ma jiġu abbandunati attivitajiet li jagħmlu t-telf.

(56)

Fl-aħħar nett, il-Bank osserva li l-pjan ta’ ristrutturar kien ibbażat fuq suppożizzjonijiet mhux realistiċi tal-prezzijiet futuri tal-kwoti tas-CO2 , jiġifieri fuq is-suppożizzjoni li dawn il-prezzijiet jibqgħu relattivament stabbli matul il-perjodu ta’ ristrutturar. Skont il-projezzjonijiet tal-emissjonijiet ta’ Bankwatch, jenħtieġ li l-kostijiet totali li għandhom jitħallsu minn CE Oltenia għall-emissjonijiet ta’ CO2 tagħha bejn l-2021 u l-2030 jenħtieġ li jammontaw għal EUR 4,76 biljun, ferm ogħla mill-projezzjonijiet ta’ CE Oltenia.

3.3. Greenpeace

(57)

Il-Greenpeace sabet li d-dipendenza kontinwa ta’ CE Oltenia fuq il-ġenerazzjoni tal-enerġija bbażata fuq il-linjite tmur kontra l-politiki u l-objettivi tal-Unjoni kif stabbiliti fil-Patt Ekoloġiku Ewropew. Greenpeace sostniet li għajnuna mill-Istat għax-xiri ta’ kwoti ta’ CO2 tkun tikser id-dritt tal-Unjoni, b’mod partikolari l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” minqux fl-Artikolu 191(2) tat-TFUE u fid-Direttiva 2003/87/KE, li kien jeħtieġ li l-operaturi jħallsu għas-CO2 li huma jarmu.

(58)

Skont l-analiżi minn Greenpeace tal-informazzjoni disponibbli għall-pubbliku dwar il-pjan ta’ ristrutturar inizjali, l-emissjonijiet annwali totali ta’ CE Oltenia jkunu jiżdiedu minn 7 Mt CO2/sena fl-2020 għal madwar 9 MT CO2/sena fl-2030. Dan ikun imur kontra l-politiki kurrenti tal-Unjoni dwar il-klima u l-enerġija, u jkollu wkoll konsegwenzi negattivi diretti fuq il-kostijiet operatorji ta’ CE Oltenia (li minnhom il-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2 kienu jifformaw parti kbira).

4. KUMMENTI MIR-RUMANIJA

(59)

Ir-Rumanija emendat b’mod sinifikanti l-pjan ta’ ristrutturar inizjali u l-għajnuna ppjanata sabiex tappoġġa dak il-pjan, sabiex tindirizza d-dubji tal-Kummissjoni. Għall-faċilità tal-preżentazzjoni, il-kummenti tar-Rumanija huma maqsumin fi tliet partijiet, li jikkorrispondu għall-osservazzjonijiet dwar id-dubji ewlenin imqajmin mill-Kummissjoni fid-deċiżjoni tal-ftuħ, għall-osservazzjonijiet minn partijiet terzi, u, għad-deskrizzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar rivedut u tal-għajnuna għar-ristrutturar.

4.1. Osservazzjonijiet dwar id-dubji mqajmin fid-deċiżjoni tal-ftuħ

(60)

Ir-Rumanija pprovdiet il-kummenti tagħha dwar id-deċiżjoni tal-ftuħ (41); Ir-Rumanija ma kkontestatx id-dubji mqajmin f’dik id-deċiżjoni tal-ftuħ u ppreżentat pjan ta’ ristrutturar rivedut. L-elementi ewlenin ta’ pjan ta’ ristrutturar rivedut kienu: (i) għeluq aktar kmieni tal-kapaċitajiet li jiġġeneraw il-linjite milli fil-pjan ta’ ristrutturar inizjali, li jwassal għat-tnaqqis fl-emissjonijiet annwali ta’ CO2 u għall-kisba tal-profittabilità mill-2026; (ii) investimenti ġodda f’unitajiet tal-produzzjoni tal-gass u fotovoltajka mmudellati bl-użu ta’ kunċett ta’ veikoli bi skop speċjali (SPV), b’CE Oltenia li żżomm 70 %, filwaqt li 30 % jinfetħu għal investituri strateġiċi jew finanzjarji oħrajn; (iii) ħidma fuq ftehimiet sodi li jsostnu l-kontribuzzjoni proprja – kuntratti ta’ bejgħ, finanzjament bankarju u kapital minn investituri privati; u (iv) l-involviment tal-Fondul Proprietatea bl-għan li l-fond jikkontribwixxi għall-kostijiet tar-ristrutturar tal-kumpanija jew, alternattivament, tiġi esplorata l-għażla li titnaqqas il-parteċipazzjoni tal-fond f’ġenerazzjoni tal-kapital mill-Istat.

(61)

Ir-Rumanija enfasizzat l-importanza strateġika ta’ CE Oltenia għas-sigurtà tal-provvista nazzjonali tal-enerġija. Ir-Rumanija affermat li ma setgħetx taffordja li tagħlaq aktar kapaċitajiet tal-linjite qabel kif previst fil-pjan ta’ ristrutturar rivedut, għal raġunijiet ta’ sikurezza u ta’ adegwatezza tas-Sistema Nazzjonali tal-Enerġija, kif sostnut minn analiżi mħejjija minn Transelectrica (kif imsemmija fil-premessa 14). Hija enfasizzat id-diffikultà u l-kumplessità tal-proċess ta’ ristrutturar għal produttur wieħed tal-elettriku mill-fjuwil, f’eliminazzjoni gradwali aċċellerata mill-impjanti tal-enerġija mil-linjite, li jkun iġarrab kostijiet sinifikanti ta’ ristrutturar, affettwati serjament mill-kostijiet tas-CO2 li qegħdin jiżdiedu b’mod rapidu u ristretti mir-rekwiżit li tinżamm il-kapaċità tal-produzzjoni, li jiżgura s-sigurtà tal-grilja nazzjonali. Ir-Rumanija żiedet li s-sostituzzjoni tal-kapaċitajiet ta’ CE Oltenia b’enerġija importata tkun twassal sabiex ir-Rumanija tiġi esposta għal riskju għoli peress li l-Istati Membri ġirien tagħha huma prinċipalment pajjiżi importaturi tal-enerġija (il-premessa 17).

(62)

F’Ġunju 2021, ir-Rumanija ppreżentat analiżi oħra, minbarra dik sottomessa qabel, imwettqa minn Transelectrica f’Mejju 2021 li tenfasizza li:

(a)

filwaqt li jitqiesu l-inċertezzi ta’ investiment fir-rigward tal-impjanti tal-enerġija l-ġodda fir-Rumanija, il-korrelazzjoni estremament baxxa bejn il-produzzjoni fl-impjanti tal-enerġija eolika u l-konsum fir-Rumanija u l-kuntest reġjonali tal-importazzjonijiet tal-elettriku, sabiex jiġi żgurat livell aċċettabbli ta’ sigurtà tal-enerġija nazzjonali iżda wkoll reġjonali, matul il-perjodu 2021-2025, fid-dawl tal-miri sal-2030, kien neċessarju li fl-operazzjoni kummerċjali jinżammu tal-anqas 1 500 MW fl-impjanti eżistenti tal-enerġija ta’ CE Oltenia li jaħdmu bil-linjite. Id-dekummissjonar ta’ dawn l-impjanti tal-enerġija li jaħdmu bil-linjite jkun jeħtieġ żieda fl-istess ħin fl-enerġija installata fuq l-impjanti tal-enerġija tal-gass naturali;

(b)

l-ikkummissjonar ta’ żewġ Turbini tal-Gass b’Ċiklu Kombinat (CCGT), wieħed f’Ișalnița (850 MW) u wieħed f’Turceni (475 MW) ikun iwassal għal żieda fid-disponibbiltà tal-elettriku fis-sistema tal-enerġija kollha ta’ madwar 4,4 TWh/sena, li jkun iwassal għal defiċit tal-enerġija iżgħar u aktar faċli sabiex jiġi mmaniġġjat, inkluż il-perjodu ta’ żmien rigward meta kien ippjanat l-għeluq tal-Unità 1 mill-Impjant tal-Enerġija Nukleari ta’ Cernavoda.

4.2. Osservazzjonijiet dwar il-kummenti ta’ partijiet terzi

(63)

Bi tweġiba għall-kummenti tal-EEB li kwalunkwe kuntratt bilaterali minn CE Oltenia ma’ kumpaniji pubbliċi oħrajn ma jkunx jissodisfa l-“prinċipju ta’ investitur f’ekonomija tas-suq”, ir-Rumanija nnotat li l-kuntratti ta’ CE Oltenia huma konklużi fuq pjattaformi tal-OPCOM u, għalhekk, huma bbażati fuq is-suq.

(64)

Fir-rigward tal-istima tal-kost totali tal-kwoti ta’ CO2 , ir-Rumanija ċċarat li fil-pjan ta’ ristrutturar rivedut jiġi ppreżentat xenarju mtejjeb, li jkun iqis l-aħħar valuri tas-suq. Barra minn hekk, fir-rigward tal-kummenti ta’ Greenpeace li l-volum totali tal-emissjonijiet se jiżdied, ir-Rumanija nnotat li fil-pjan ta’ ristrutturar rivedut, li kienet se tissottometti aktar tard, l-emissjonijiet annwali ta’ CO2 jonqsu minn 8,6 MT fl-2021 għal 2,6 MT fl-2027.

(65)	Bi tweġiba għall-osservazzjonijiet minn Bankwatch u minn ClientEarth dwar l-eliminazzjoni tal-produzzjoni tal-linjite, ir-Rumanija nnotat li CE Oltenia timplimenta miżuri tal-effiċjenza enerġetika billi tissostitwixxi l-unitajiet tal-linjite b’unitajiet ġodda tal-gass u tal-enerġija rinnovabbli.

4.3. Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut tal-24 ta’ Ġunju 2021

(66)	Fl-24 ta’ Ġunju 2021, ir-Rumanija ppreżentat lill-Kummissjoni pjan ta’ ristrutturar rivedut u sussegwentement ipprovdiet aġġornamenti ulterjuri għall-pjan u informazzjoni addizzjonali.

(67)

Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut huwa bbażat fuq il-pjan ta’ dekarbonizzazzjoni li bih ir-Rumanija għandha l-għan li tissostitwixxi l-produzzjoni tal-elettriku bbażata fuq il-linjite b’elettriku prodott mill-gass naturali u minn sorsi rinnovabbli (fotovoltajċi u idroelettriċi) li huma anqas għaljin f’termini ta’ kwoti ta’ CO2. Il-perjodu ta’ ristrutturar fil-pjan ta’ ristrutturar rivedut ivarja mill-bidu tal-2021 sal-aħħar tal-2026. Il-pjan jipprevedi diversi miżuri operazzjonali li għandhom jiġu implimentati matul il-perjodu ta’ ristrutturar, li CE Oltenia bdiet timplimenta f’Jannar 2021.

4.3.1. Deskrizzjoni tal-miżuri operazzjonali ta’ ristrutturar

(68)	Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut jinkludi miżuri tekniċi u teknoloġiċi, miżuri organizzazzjonali u maniġerjali, miżuri tal-ħarsien tal-ambjent u miżuri finanzjarji.

(69)	L-ewwel pilastru huwa relatat ma’ miżuri tekniċi u teknoloġiċi, li għandhom l-għan li jiddiversifikaw it-taħlita enerġetika tar-Rumanija permezz tas-sostituzzjoni ta’ unitajiet tal-fjuwil tal-linjite b’impjanti tal-enerġija fotovoltajka u mill-gass.

(70)

Waħda mill-miżuri taħt l-ewwel pilastru hija l-għeluq jew il-konservazzjoni fir-riżerva tal-unitajiet tal-enerġija attwali u tal-minjieri. Il-pjan jiddeskrivi tliet fażijiet tal-għeluq tal-ġenerazzjoni tal-elettriku bbażata fuq il-linjite b’data kummerċjali ta’ tmiem ta’ […]. Matul l-ewwel perjodu ta’ eliminazzjoni gradwali, […], il-kapaċità titnaqqas minn […]MW għal […]MW. Matul it-tieni perjodu ta’ eliminazzjoni gradwali minn […], il-kapaċità tkompli titnaqqas […]. Fil-perjodu […].

(71)

L-iskeda ta’ żmien stmata għall-ikkummissjonar tal-kapaċitajiet il-ġodda tal-produzzjoni tipprevedi li tmien parks fotovoltajċi jkunu operattivi sal-2024, impjant mikroidroelettriku wieħed sal-2023 u ż-żewġ blokok tal-enerġija li jaħdmu bil-gass naturali jibdew l-operazzjonijiet tagħhom sa nofs l-2026. Fl-2023, il-kapaċità installata tal-faċilitajiet ta’ produzzjoni l-ġodda ppjanati li jniġġsu anqas tkun tirrappreżenta biss 0,6 % tal-kapaċità installata totali ta’ CE Oltenia, li tiġi ġġenerata mill-impjant tal-enerġija idroelettrika. Fl-2026, il-produzzjoni totali tal-faċilitajiet il-ġodda tkun tilħaq is-56 %, li minnhom 36 % iġġenerati minn installazzjonijiet tal-gass, 20 % prodotti mill-parks fotovoltajċi u 0,4 % mill-impjant tal-enerġija idroelettrika.

(72)

Il-kapaċità installata totali tal-kapaċitajiet ta’ produzzjoni l-ġodda tkun ta’ madwar 2 060 MW li minnhom 1 325 MW mill-gass, 735 MW fotovoltajċi u 9,9 MW minn enerġija idroelettrika. Il-kapaċità netta disponibbli, filwaqt li jitqies il-fattur medju tal-utilizzazzjoni ta’ […] % tal-parks fotovoltajċi, tkun ta’ […] MW, li minnhom […] MW mill-gass u […] MW fotovoltajka. Permezz tax-xenarju tal-SPV (ara l-premessa 110) u ta’ wara) bil-parteċipazzjoni ta’ CE Oltenia li tvarja bejn […] %, il-kapaċità netta disponibbli ta’ madwar […]MW tkun miftuħa għall-kompetituri tas-suq. Għalhekk, il-kapaċità netta disponibbli ta’ CE Oltenia tonqos minn […] MW għal madwar […] MW. It-Tabella 2 turi l-iskeda ta’ żmien għall-għeluq tal-impjanti eżistenti u għall-ikkummissjonar tal-ġodda.

Tabella 2

Skeda ta’ żmien għall-għeluq/għall-konservazzjoni tal-kapaċitajiet eżistenti u għall-ikkummissjonar tal-ġodda

Sors: Il-pjan ta’ ristrutturar tal-24 ta’ Ġunju 2021

NB: il-kapaċità eżistenti f’MW fil-premessa 9; il-kulur griż jindika kapaċità riżervata skont il-premessa 70

(73)

Sa […], l-impjanti kollha tal-enerġija li jaħdmu bil-linjite li huma proprjetà ta’ CE Oltenia se jkunu jew magħluqin b’mod definittiv jew miżmumin fil-fluss iżda mhux attivi fil-provvisti regolari. Dan ifisser skeda ta’ żmien aċċellerata meta mqabbla ma’ dik stabbilita fil-pjan ta’ ristrutturar inizjali, li skont dan […] l-unitajiet tal-enerġija kienu mistennijin ikomplu joperaw sa […]. Fir-rigward tal-minjieri, […]. Dan ifisser skeda ta’ żmien aċċellerata meta mqabbla mal-pjan ta’ ristrutturar inizjali, li skont dan […] il-minjieri kellhom jagħlqu mhux qabel […].

(74)

Barra minn hekk, il-pjan ta’ ristrutturar se jikkontribwixxi parzjalment għall-kisba tal-objettivi intermedji tad-dekummissjonar skont il-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza tar-Rumanija (NRRP) (42). Il-kapaċitajiet dekummissjonati għall-2023-2025 huma eżempji pprovduti mingħajr preġudizzju għal-livell ta’ dettall jew ta’ kontenut meħtieġ mill-pjan għall-irkupru u r-reżiljenza u ma jistgħux jiġu interpretati li jimmodifikaw l-objettivi intermedji u l-miri kif stabbiliti f’dak il-pjan, u lanqas ma għandhom jiġu interpretati bħala konferma li l-objettivi intermedji huma mmodifikati jew issodisfati (43).

(75)

It-tieni pilastru tal-pjan huwa relatat ma’ miżuri organizzazzjonali u maniġerjali, li jinkludu, fost l-oħrajn, it-tnaqqis u r-riallokazzjoni tal-persunal. L-għeluq tal-faċilitajiet tal-produzzjoni matul il-perjodu 2021 – 2026 ikun iwassal kemm għal sensji kif ukoll għal ridistribuzzjonijiet tal-impjegati. CE Oltenia kellha […] impjegat fi tmiem l-2020; in-numru tagħhom huwa mistenni jonqos gradwalment bi […] % (kontra […] % kif previst fil-pjan ta’ ristrutturar inizjali), u jilħaq […] fl-2026. Iż-żewġ modi ewlenin sabiex jinkiseb tnaqqis fil-persunal ikunu sensji, minħabba l-għeluq tal-faċilitajiet (in-numru ta’ impjegati mogħtijin is-sensja bejn l-2021 u l-2026 ikun ta’ […]), u rtirar kmieni. In-numru stmat ta’ impjegati meħtieġa sabiex joperaw il-faċilitajiet fotovoltajċi u tal-gass il-ġodda huwa ta’ […] u lkoll jittieħdu minn fost il-persunal attwali ta’ CE Oltenia. Għalhekk, […].

(76)

It-tielet pilastru tal-pjan jikkonsisti f’miżuri ta’ ħarsien tal-ambjent. Dawn jinkludu l-aktar miżuri sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-obbligi annwali rigward l-emissjonijiet ta’ CO2 (44). Barra minn hekk, id-diversifikazzjoni tat-taħlita enerġetika jkollha impatt pożittiv fuq il-livell ta’ emissjonijiet ta’ CO2 mill-produzzjoni tal-elettriku, peress li l-emissjonijiet tal-impjanti tal-enerġija mill-gass naturali (u saħansitra aktar għall-impjanti fotovoltajċi) huma anqas minn dawk tal-impjanti tal-enerġija mil-linjite u, għalhekk, mill-2026, l-emissjonijiet ta’ CO2 ikunu anqas milli kienu fil-bidu tal-perjodu ta’ ristrutturar.

(77)

Barra minn hekk, matul il-perjodu ta’ ristrutturar, CE Oltenia qiegħda tippjana li timplimenta l-investimenti għall-ħarsien tal-ambjent li ġejjin: (i) ħidma għall-elevazzjoni tad-depożiti tal-gagazza u tal-irmied u (ii) ħidma għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ NOx, ta’ SO2 kif ukoll tat-trab mill-gassijiet mit-tromba ta’ ċumnija sal-limiti stabbiliti mil-liġi nazzjonali.

(78)

Ir-raba’ pilastru tal-pjan jikkonċerna miżuri finanzjarji, li jinkludu b’mod partikolari l-kostijiet tal-finanzjament bankarju u l-kostijiet relatati mat-twaqqif tal-SPV. Il-kostijiet ta’ finanzjament (kummissjonijiet u mgħax) fir-rigward tas-self eżistenti għall-perjodu 2021-2026 ikunu jammontaw għal EUR […]. Għall-perjodu 2022-2025, l-ispejjeż bl-imgħax u bil-kummissjonijiet relatati mal-krediti kuntrattati żdiedu meta mqabblin mal-pjan ta’ ristrutturar inizjali, u dawn jirriflettu rati tal-imgħax ogħla imposti fuq self fil-passat. Il-kostijiet tar-ristrutturar jinkludu wkoll madwar EUR […] fi mgħax relatat mas-self il-ġdid li jiġi rrimborżat matul il-perjodu ta’ ristrutturar. Kategorija oħra ta’ kostijiet skont il-miżuri finanzjarji hija relatata mal-ħolqien tal-SPV u tinkludi kostijiet għat-twettiq ta’ studji tal-fattibbiltà, il-kisba ta’ ċertifikati ta’ urbaniżmu, ta’ permessi ambjentali, u ta’ approvazzjonijiet ta’ konnessjonijiet tekniċi.

4.3.2. Finanzjament tal-pjan ta’ ristrutturar

4.3.2.1. Kostijiet tar-ristrutturar

(79)

Ir-Rumanija tissottometti li l-kostijiet tar-ristrutturar assoċjati mal-implimentazzjoni tal-miżuri ta’ ristrutturar u dawk li huma mistennijin jiġġarrbu fil-perjodu ta’ ristrutturar 2021–2026 ikunu jammontaw għal EUR 3,94 biljun, inkluża l-kontribuzzjoni tal-investituri. Minn dawn, madwar EUR 1,52 biljun huma relatati mal-iżvilupp ta’ parks fotovoltajċi, ta’ blokok tal-enerġija mill-gass naturali, kif ukoll għar-riabilitazzjoni u għall-modernizzazzjoni tal-impjant mikroidroelettriku; madwar EUR 48 miljun għall-għeluq/għall-konservazzjoni tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni tal-linjite; madwar EUR 210 miljun għal investimenti f’assi kurrenti (bħal investiment fir-riabilitazzjoni ta’ tagħmir antik); madwar EUR 67 miljun oħrajn għal miżuri organizzazzjonali u maniġerjali (li l-biċċa l-kbira tagħhom ikunu għar-ristrutturar tal-persunal); madwar EUR 1,77 biljun għall-akkwist ta’ kwoti ta’ CO2; madwar EUR 60 miljun għal miżuri finanzjarji (prinċipalment self) u madwar EUR 259 miljun f’likwidità neċessarja sabiex jiġu koperti l-ispejjeż attwali minimi b’appoġġ tal-attività tal-kumpanija.

4.3.2.2. Sorsi ta’ finanzjament tal-miżuri ta’ ristrutturar

(a) Finanzjament pubbliku

(80)

L-Istat Rumen jappoġġa r-ristrutturar ta’ CE Oltenia b’sa madwar EUR 1,76 biljun, li jieħu l-forma ta’ għotja ugwali għal EUR 1 090 miljun, garanzija mill-Istat għal self ta’ EUR 195,8 miljun, injezzjoni ta’ kapital ekwivalenti għal EUR 226 miljun (f’RON), kif ukoll konverżjoni f’għotja tas-self ta’ salvataġġ fl-ammont ta’ madwar EUR 251 miljun (ara l-premessa 27). Ikun ippjanat li jiġu żborżati EUR 895,3 miljun oħrajn f’għajnuna mill-Fond għall-Modernizzazzjoni (45), soġġetti għas-sottomissjoni tal-proposti ta’ investiment korrispondenti mir-Rumanija u għall-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni, kif ikun rilevanti. Għalhekk, l-ammont totali previst ta’ għajnuna għar-ristrutturar għal CE Oltenia jammonta għal EUR 2 658,1 miljun, li minnhom diġà ngħataw EUR 492 miljun (jiġifieri EUR 251 miljun f’għajnuna għas-salvataġġ u għotja ta’ EUR 241 miljun li hija parti mill-għotja ta’ EUR 1 090 miljun, ara l-premessa 28).

(81)

Il-Fond għall-Modernizzazzjoni jiddistingwi bejn investimenti ta’ prijorità u investimenti mhux ta’ prijorità. Fil-każ ta’ investimenti ta’ prijorità, sa 100 % tal-valur tal-kostijiet rilevanti, soġġetti għar-regoli applikabbli dwar l-għajnuna mill-Istat, jistgħu jiġu ffinanzjati mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, filwaqt li fil-każ ta’ investimenti mhux ta’ prijorità, sa 70 % tal-valur tal-kostijiet rilevanti jistgħu jiġu koperti mill-Fond, soġġetti għar-regoli applikabbli dwar l-għajnuna mill-Istat u dment li l-kostijiet li jifdal jiġu ffinanzjati minn sorsi privati. Soġġetti għall-konferma tal-istatus tal-investimenti (ta’ prijorità/mhux ta’ prijorità) mill-Bank Ewropew tal-Investiment fuq il-bażi tas-sottomissjonijiet uffiċjali, l-investimenti fiż-żewġ blokok tal-gass naturali, ta’ 850 MW f’Ișalnița u ta’ 475 MW f’Turceni, huma kkunsidrati bħala investimenti mhux ta’ prijorità, filwaqt li l-investimenti fit-tmien parks fotovoltajċi jistgħu jitqiesu bħala investimenti ta’ prijorità.

(82)

Sabiex tinkiseb remunerazzjoni xierqa tal-għajnuna għar-ristrutturar u tiżdied ir-remunerazzjoni tal-appoġġ bl-għajnuna mill-Istat, l-awtoritajiet Rumeni impenjaw irwieħhom li jimplimentaw ċessjoni suffiċjenti tal-ishma tal-Istat Rumen f’CE Oltenia sa tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar fl-2026. Iċ-ċessjoni tal-ishma ssir permezz ta’ offerta pubblika ta’ ishma, li tkun imfassla b’mod li twassal għall-ogħla remunerazzjoni possibbli għall-Istat. In-numru finali ta’ ishma li għandhom jinbiegħu jiġi ddeterminat meta jibda l-proċess tal-bejgħ, filwaqt li jitqiesu l-istruttura ta’ SPVs futuri, il-proċessi ta’ tnaqqis u żieda fil-kapital azzjonarju. Fi kwalunkwe każ, iċ-ċessjoni tal-ishma jenħtieġ li tkun biżżejjed sabiex tirremunera l-kontribuzzjoni tal-Istat għall-pjan ta’ ristrutturar, li jfisser mhux anqas minn 20 % tad-drittijiet ta’ sjieda.

(83)

Fir-rigward tal-impenn dwar it-tnaqqis tal-parteċipazzjoni tal-Istat Rumen f’CE Oltenia (il-premessa 82), ir-Rumanija speċifikat ukoll li l-att leġiżlattiv li fuq il-bażi tiegħu jitwettaq il-proċess tal-bejgħ ikun deċiżjoni tal-gvern li tapprova l-istrateġija ta’ privatizzazzjoni tal-bejgħ tal-ishma miżmumin mill-Istat Rumen f’CE Oltenia. Wara l-adozzjoni ta’ dik id-deċiżjoni, jintgħażel konsulent sabiex iwettaq il-passi speċifiċi ta’ dan il-proċess mill-2024, bil-ħsieb li l-proċess jitlesta qabel tmiem l-2026.

(84)

Ir-Rumanija pprovdiet analiżi tal-valwazzjoni mħejjija minn PricewaterhouseCoopers (PwC) għall-istima tal-valur tas-suq tal-parteċipazzjoni azzjonarja ta’ 20 % fl-ekwità ta’ CE Oltenia li għandha tiġi ċeduta mill-Istat sal-aħħar tal-2026. Il-valwazzjoni hija bbażata fuq l-approċċ tal-introjtu, jiġifieri l-metodu tal-Flussi tal-Flus Skontati (DCF) peress li tirrifletti l-karatteristiċi operazzjonali speċifiċi mistennijin tal-attività ta’ CE Oltenia wara l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar. Skont l-analiżi tal-valwazzjoni, il-valur tas-suq indikattiv ta’ 20 % tal-parteċipazzjoni azzjonarja fl-ekwità ta’ CE Oltenia mill-31 ta’ Diċembru 2026 ġie stmat għal EUR […] fix-xenarju bażi […] jew għal EUR […] fix-xenarju ta’ każ alternattiv (bil-flussi tal-flus previsti matul il-perjodu kollu tal-operat (jiġifieri 30 sena), l-ebda perpetwità). Ladarba jiġi implimentat, dan l-ammont ikun jikkostitwixxi remunerazzjoni ex post tal-Istat b’appoġġ ta’ CE Oltenia.

(b) Kontribuzzjoni proprja

(85)

Ir-Rumanija ppreżentat is-sorsi tal-kontribuzzjoni proprja ta’ Oltenia ta’ CE għall-kostijiet tar-ristrutturar, għal ammont sa EUR 1,98 biljun. Minn dak l-ammont, EUR 1 275 miljun jiġu mill-bejgħ tal-elettriku fis-suq ta’ OPCOM u permezz ta’ kanali eżistenti oħrajn (li minnhom EUR 315-il miljun ibbażati fuq kuntratti b’durata ta’ aktar minn sena (1), sa EUR 350 miljun minn finanzjament bankarju, EUR 250 miljun mill-parteċipazzjoni tal-investituri fl-SPVs u EUR 104 miljun bħala kontribuzzjoni in natura ta’ CE Oltenia għall-SPVs.

Bejgħ tal-elettriku

(86)

Il-biċċa l-kbira tal-kontribuzzjoni proprja mressqa mir-Rumanija hija derivata mill-bejgħ tal-elettriku fis-segmenti tas-suq domestiku ġestiti mill-operatur tas-suq (OPCOM) jew mill-Operatur tas-Sistema ta’ Trażmissjoni (Transelectrica): suq ta’ ġurnata bil-quddiem u tal-istess ġurnata, proċedura kompetittiva ta’ offerti/kuntratti, swieq regolati jew tal-ibbilanċjar.

(87)	Ir-Rumanija tqis -bħala parti mill-kontribuzzjoni proprja- id-dħul mill-bejgħ tal-elettriku li jammonta għal EUR 1 275 miljun għall-perjodu bejn l-2021 u l-2025, li minnhom EUR 574 miljun ġew ittrasferiti mill-bejgħ tal-elettriku għall-2021.

(88)

Barra minn hekk, CE Oltenia kienet qed tinnegozja l-PPAs lejn valur immirat ta’ EUR […]. Madankollu, minkejja l-fatt li, sa nofs Ġunju 2021, ġew iffirmati diversi skedi ta’ termini dwar il-PPAs potenzjali, ma ġie konkluż l-ebda PPA. Peress li l-konklużjoni prevista tal-kuntratti ta’ PPA ma mmaterjalizzatx, anki minħabba li dawn il-kuntratti bħalissa ma humiex permessi skont il-liġi Rumena, din ma tifformax parti mill-kontribuzzjoni proprja mressqa mir-Rumanija.

Il-bejgħ ta’ assi mhux ewlenin

(89)

Il-pjan ta’ ristrutturar inizjali assuma bejgħ ta’ assi mhux ewlenin, li kien ipproġettat li jirriżulta f’kontribuzzjoni proprja ta’ EUR 2 miljun. Madankollu, il-proċedura tal-bejgħ għal dawn l-assi għadha ma bdietx u l-pjan ta’ ristrutturar rivedut ma jinkludix bejgħ bħal dan bħala sors ta’ kontribuzzjoni proprja.

Il-parteċipazzjoni tas-sħab fl-SPVs

(90)

Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut jinkludi wkoll bħala kontribuzzjoni proprja l-ħolqien ta’ SPVs għal koinvestiment ma’ operaturi oħrajn fil-ġenerazzjoni tal-enerġija fotovoltajka u mill-gass (ara l-premessa 110) u ta’ wara). L-ammont totali tal-kontribuzzjoni tal-investituri għall-kapital azzjonarju ta’ […] SPVs huwa ta’ madwar EUR […], li – flimkien man-nefqa kapitali totali li għandha tiġi ffinanzjata mill-investituri ta’ EUR […] – jimplika kontribuzzjoni ta’ ekwità totali ta’ madwar EUR […] mill-investituri. Il-kontribuzzjoni tal-investituri għall-kostijiet marbutin ma’ installazzjonijiet tal-enerġija ġodda tiġi ssupplimentata b’finanzjament mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, soġġett għas-sottomissjoni mir-Rumanija tal-proposti ta’ investiment korrispondenti u għall-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni, kif rilevanti, mill-banek, u minn CE Oltenia.

Kontribuzzjoni in natura ta’ CE Oltenia għall-SPVs

(91)

CE Oltenia kieku ġġib kontribuzzjoni in natura għall-kapital azzjonarju tal-SPVs fl-ammont totali ta’ madwar EUR 104 miljun f’assi tanġibbli u intanġibbli li jikkonsistu f’art, f’konnettività eżistenti man-networks tal-elettriku u tal-gass, fi studji tal-fattibbiltà u ta’ soluzzjoni li jwasslu għall-konnessjoni mal-grilja, mal-utilitajiet eżistenti, mal-faċilitajiet tal-loġistika u ma’ oħrajn. Dan l-ammont jirriżulta minn evalwazzjoni minn PwC u ġie kkonfermat u aċċettat mill-investituri (magħżulin) fil-proġetti ta’ SPVs bħala valur ġust tal-kontribuzzjoni ta’ CE Oltenia.

Il-finanzjament bankarju

(92)

Il-finanzjament għall-proġetti tas-CCGT f’Ișalnița u f’Turceni jinkiseb billi […] u […] jaġixxu bħala mexxejja konġunti ta’ sindakat b’biljett totali ta’ EUR […] (46). Il-finanzjament għall-kostruzzjoni u għall-operat ta’ tmien parks fotovoltajċi se jiġi ġġenerat taħt sindakazzjoni mmexxija mill-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp (il-“BERŻ”), li ġabar imgħax minn ħames banek kummerċjali fuq sindakazzjoni tas-self b’daqs tal-biljett ta’ EUR […] (47). Fil-każ ta’ finanzjament bankarju kemm tal-proġett tas-CCGT kif ukoll tal-proġett fotovoltajku, għad ma hemm l-ebda ftehim ta’ self iffirmat u, s’issa, il-banek esprimew l-interess tagħhom billi ffirmaw l-Ittri ta’ Intenzjoni indikattivi (48). Dawk l-Ittri ta’ Intenzjoni ffirmati mill-mexxejja tas-sindakati u l-espressjonijiet ta’ interess minn banek oħrajn sabiex jipparteċipaw fis-sindakati jispeċifikaw li l-forniment ta’ kwalunkwe finanzjament mill-banek għandu jkun kundizzjonali għall-approvazzjoni mill-Kummissjoni tal-pjan ta’ ristrutturar ta’ CE Oltenia. Ir-Rumanija informat lill-Kummissjoni li CE Oltenia għandha l-ħsieb li tieħu self bankarju sal-ammont massimu ta’ EUR […], minkejja l-espressjoni ta’ interess mill-banek sabiex jipprovdu finanzjament għal proġetti tas-CCGT u fotovoltajċi f’ammont ogħla (EUR […]).

4.3.2.3. Kondiviżjoni tal-piżijiet u kontribuzzjoni minn Fondul Proprietatea

(93)

Sabiex tinkiseb il-kontribuzzjoni tal-azzjonist minoritarju Fondul Proprietatea (il-premessa 7) għar-ristrutturar ta’ CE Oltenia, iseħħ assorbiment parzjali tat-telf riportat permezz ta’ tnaqqis fil-kapital. It-telf riportat fil-31 ta’ Diċembru 2020 kien ta’ madwar EUR 345 miljun (RON 1 710 miljun); dan it-telf jitnaqqas għal madwar EUR 100 miljun (RON 493 miljun) bħala riżultat tal-konverżjoni tal-għajnuna għas-salvataġġ li tammonta għal RON 1 217-il miljun (ekwivalenti għal madwar EUR 251 miljun) mis-self għal għotja. Il-kopertura tat-telf kontabilistiku, li huwa telf akkumulat riportat, permezz ta’ tnaqqis fil-kapital azzjonarju, titħallas b’mod proporzjonali mill-azzjonisti kollha.

(94)

It-tnaqqis fil-kapital azzjonarju jkun segwit minn żieda fil-kapital azzjonarju ta’ madwar EUR […], li ddgħajjef il-parteċipazzjoni ta’ Fondul Proprietatea f’CE Oltenia minn […] % għal madwar […] %. Fil-21 ta’ Diċembru 2021 ġie ffirmat Memorandum ta’ Qbil bejn CE Oltenia, Fondul Proprietatea u l-Ministeru tal-Enerġija għal dan l-għan sabiex jiġi żgurat li l-voti ta’ Fondul Proprietatea favur tali żieda, peress li d-dokumenti kostituttivi ta’ CE Oltenia jeħtieġu maġġoranza ta’ 90 % tal-voti tal-azzjonisti tagħha għal żieda fil-kapital azzjonarju.

4.3.3. Projezzjonijiet finanzjarji

(95)

Id-durata tal-pjan ta’ ristrutturar rivedut tiżdied minn ħames snin għal sitt snin sabiex tirrifletti l-kalendarju ta’ eliminazzjoni gradwali tal-unitajiet li jaħdmu bil-linjite flimkien mad-data ta’ kummissjonar tal-kapaċitajiet tal-ġenerazzjoni tal-gass. Għalhekk, filwaqt li l-pjan ta’ ristrutturar ikopri l-perjodu mill-bidu tal-2021 sal-aħħar tal-2026, il-projezzjonijiet finanzjarji pprovduti minn CE Oltenia jiddekorru sal-2030.

Tabella 3

Data finanzjarja magħżula mill-pjan ta’ ristrutturar rivedut għall-perjodu mill-2021 sal-2026 b’perspettiva sal-2028

(f’miljuni ta’ EUR)
	Perjodu ta’ ristrutturar						Perjodu ta’ wara r-ristrutturar (*2)
	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028
Dħul operatorju	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]
Spejjeż operatorji	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]
EBITDA	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]
Riżultat nett	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]
Ekwità totali	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]	[…]

Redditu fuq l-ekwità	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %
ROCE	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %	[…] %

(96)

Il-bejgħ tal-elettriku jirrappreżenta l-aktar sors importanti ta’ introjtu ekonomiku għal CE Oltenia, u jikkontribwixxi storikament (2017 sa 2020) għal madwar 85 % tad-dħul operatorju totali tagħha. L-istima tagħhom hija bbażata fuq is-suppożizzjonijiet li ġejjin: l-potenza installata, in-numru ta’ sigħat ta’ tħaddim/il-fattur tat-tagħbija medja, il-konsumi teknoloġiċi proprji, il-volum tal-bejgħ tal-elettriku skont is-segmenti tas-suq u l-prezz medju tal-bejgħ f’kull segment.

(97)

Il-produzzjoni tal-elettriku fornita mill-kapaċitajiet tal-linjite installati hija stmata li se titnaqqas minn […] fl-2021 għal […] fl-2025 u għal […] fl-2026, filwaqt li l-produzzjoni mill-impjant mikroidroelettriku u mill-parks fotovoltajċi tkun tammonta għal madwar […] minn […], u l-elettriku prodott mill-impjanti tal-enerġija tal-gass huwa stmat li jilħaq […] fi tmiem l-2026, wara l-varar tagħhom f’nofs l-2026. Fil-perjodu ta’ wara r-ristrutturar (mill-2027 ’il quddiem), il-produzzjoni tal-elettriku ġġenerata minn dawk is-sorsi (u mhux aktar mil-linjite) se tilħaq […].

(98)

Fi tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar fl-2026, il-bejgħ tal-elettriku skont is-sors tal-produzzjoni jkun ta’ […] biss, diżaggregat kif ġej: […] mil-linjite, […] minn sorsi rinnovabbli u […] minn installazzjonijiet tal-gass. Ta’ min jinnota li […] hija sena eċċezzjonali għal CE Oltenia minħabba […], iżda fl-istess ħin l-impjanti tal-enerġija tal-gass se jibdew joperaw […]. Għalhekk, […] se tkun l-ewwel sena mingħajr il-produzzjoni tal-linjite u bi produzzjoni ta’ kapaċità sħiħa minn installazzjonijiet tal-gass u minn impjanti rinnovabbli. Il-produzzjoni totali se tilħaq […] fi […] għall-kuntrarju ta’ […] fi […] u d-dħul operatorju jiżdied u jilħaq EUR […] rispettivament fi […] meta mqabbel ma’ EUR […] fi […].

(99)

Id-dħul skont is-segment tas-suq fl-2021 huwa fformat minn bejgħ fis-suq ta’ OPCOM (61 %), minn bejgħ fis-suq tal-ġurnata bil-quddiem (34 %) segwit mis-suq tal-ibbilanċjar (5 %). Fl-2024 meta jibda jasal id-dħul minn sorsi rinnovabbli, ikun hemm tnaqqis ta’ 6 % fis-suq ta’ OPCOM, li jiġi kkumpensat b’żieda fis-suq tal-ogħla livell ta’ ġurnata bil-quddiem (fejn l-elettriku prodott mill-parks fotovoltajċi huwa preżunt li jiġi nnegozjat), fejn il-kummerċ tal-elettriku bejn […] % u […] % ogħla mill-prezz annwali medju. Barra minn hekk, CE Oltenia tipprevedi żieda fil-prezz medju tal-elettriku sa […] % fl-2026 meta mqabbel mal-2021.

(100)

Kif muri fit-Tabella 3, l-ispejjeż operatorji huma mistennijin jaqbżu d-dħul operatorju sal-2025 inkluża, l-aktar minħabba ż-żieda fil-kostijiet għall-kwoti ta’ CO2. Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut tħejja f’Ġunju 2021 bis-suppożizzjoni li l-prezz medju tal-kwoti ta’ CO2 għall-2021 ikun ta’ EUR 44/tunnellata u jilħaq EUR 63/tunnellata fl-2026. Il-kostijiet tal-konċessjoni tas-CO2 għall-2021 jikkostitwixxu 37 % tal-kostijiet operatorji kollha ta’ CE Oltenia. Dawn il-valuri għal projezzjoni fit-tul li tkopri ħames snin għandhom jitqabblu mal-prezz medju tal-kwoti ta’ CO2 tal-perjodu ta’ ħames snin bejn l-2017 u l-2021, li huwa ta’ EUR 27,05/tunnellata.

(101)

Fil-21 ta’ Diċembru 2021, ir-Rumanija ppreżentat analiżi tas-sensittività, li tirrifletti ż-żieda fil-prezzijiet tal-elettriku matul ix-xhur preċedenti tal-2021 u ż-żieda ulterjuri fil-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2 bl-użu ta’ EUR 80/tunnellata bħala l-prezz medju tal-kwota. Dan irriżulta f’żieda fil-kostijiet tal-konformità tas-Sistema tal-UE għan-negozjar ta’ emissjonijiet għal EUR […] għall-perjodu 2021-2026 meta mqabbel ma’ EUR […] għall-istess perjodu fil-pjan ta’ ristrutturar minn Ġunju 2021.

(102)

Skont ir-Rumanija, u kif ikkonfermat ulterjorment mill-analiżi tas-sensittività, iż-żieda qawwija fil-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2 fl-aħħar xhur tal-2021 tiġi kkumpensata parzjalment minn żieda fl-ammont tal-għajnuna u, prinċipalment, minn żieda qawwija fil-prezzijiet tal-elettriku li jwasslu għal dħul ogħla. Ir-Rumanija enfasizzat li 75 % tad-dħul totali kkuntrattat li għandu jiġi ġġenerat għall-perjodu 2021-2025 huwa bbażat fuq prezzijiet varjabbli, li jfisser li f’każ ta’ żieda ulterjuri fil-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2, CE Oltenia tkun tista’ tirrevedi ’l fuq il-prezz tal-elettriku stabbilit fil-kuntratti. 25 % biss tad-dħul totali mill-elettriku huwa bbażat fuq kuntratti bi prezz fiss. Il-maġġoranza tal-kuntratti se jiskadu mhux aktar tard minn Ġunju 2022 sabiex minn hemm ’il quddiem, CE Oltenia tkun tista’ tidderieġi l-provvisti tagħha b’mod aktar flessibbli u tipprovdi għal kostijiet tal-input mibdula matul il-perjodu ta’ ristrutturar.

(103)

Parti mdaqqsa tal-kostijiet operatorji huma l-kostijiet tal-persunal, li jonqsu minn EUR […] fl-2021 għal EUR […] fl-2026. Dan it-tnaqqis gradwali fil-kostijiet tal-persunal huwa konformi mal-impenn ta’ CE Oltenia li tnaqqas il-persunal tagħha b’[…] % sal-aħħar tal-2026. Mill-2026, l-ispejjeż operatorji annwali ġenerali tal-kumpanija se jsiru aktar baxxi minħabba l-ammont aktar baxx ta’ kwoti ta’ CO2 li għandhom jinxtraw peress li l-produzzjoni tal-elettriku mill-fjuwils fossili se tiġi ssostitwita minn faċilitajiet rinnovabbli u minn installazzjonijiet tal-gass, b’dawn tal-aħħar ikunu anqas intensivi fil-karbonju mil-linjite (il-premessa 76).

(104)

Kif muri fit-Tabella 3, sal-2025, il-kumpanija jkollha EBITDA negattiv (qligħ qabel l-imgħax, it-taxxi, id-deprezzament, u l-amortizzament), iżda riżultati netti pożittivi (bl-eċċezzjoni tal-2022). Mill-2026, meta l-eliminazzjoni gradwali tal-kapaċitajiet tal-linjite hija mistennija sseħħ, CE Oltenia se tibda tirreġistra EBITDA pożittiv u fluss pożittiv ta’ flus. Skont l-analiżi tas-sensittività pprovduta f’Diċembru 2021, ir-riżultat nett u l-EBITDA se jkunu pożittivi mill-2026.

(105)

Barra minn hekk, lejn it-tmiem tal-perjodu ta’ ristrutturar fl-2026, CE Oltenia tistenna li tikseb redditu fuq l-ekwità (Impact on Equity - “Impact”) fil-medda ta’ […] % għall-perjodu 2025 u 2026, li jkompli jiżdied fil-perjodu ta’ wara r-ristrutturar meta l-benefiċjarju ma jibqax jerfa’ l-piż tal-kostijiet għoljin tal-kwoti ta’ CO2. Dawn ir-redditi huma ferm ogħla mill-kost tal-ekwità għal CE Oltenia, li jammonta għal […] % (49). Ir-redditu fuq il-kapital użat se jilħaq […] % fl-2026. Il-proporzjon ta’ dejn-ekwità u l-proporzjon tal-kopertura tal-imgħax tal-EBITDA ikunu rispettivament […] u […] sal-2026.

(106)

Barra minn hekk, l-awtoritajiet Rumeni pprovdew projezzjonijiet f’xenarju pessimistiku fuq il-bażi ta’ suppożizzjonijiet aktar negattivi: (i) tnaqqis b’5 % fil-prezzijiet tal-elettriku; (ii) żieda b’5 % fil-kostijiet tal-akkwist tal-gass u (iii) żieda b’5 % fil-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2. Dawn il-projezzjonijiet iwasslu għal introjtu nett, għal redditu fuq l-ekwità u għal EBITDA pożittivi fi tmiem l-2026. Il-proporzjon ta’ dejn-ekwità jkun […] u l-proporzjon tal-kopertura tal-imgħax tal-EBITDA jilħaq […].

4.3.4. Miżuri maħsubin sabiex jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni

(107)

Ir-Rumanija tressaq il-miżuri li ġejjin li jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni minn CE Oltenia: (i) l-għeluq tal-unitajiet tal-enerġija tal-linjite u tal-minjieri tal-linjite (il-premessa 70 u l-ħolqien ta’ “is-sussidjarja tal-linjite” (il-premessa 108) (ii) il-ħolqien ta’ SPVs għal investimenti ġodda (il-premessi 110 sa 113), u (iii) l-kumpanija spin-off ta’ Craiova (il-premessi 116 sa 117).

Tneħħija gradwali tal-linjite

(108)

Il-pjan ta’ ristrutturar jinvolvi l-eliminazzjoni gradwali tal-linjite permezz tal-għeluq tal-unitajiet tal-enerġija tal-linjite u tal-minjieri tal-linjite (ara l-premessi 70 sa 73). Filwaqt li r-Rumanija ressqet bħala miżura sabiex tillimita d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni l-għeluq tal-unitajiet ibbażati fuq il-linjite akkumpanjati mill-għeluq korrispondenti tal-minjieri tal-linjite, fl-istess ħin tirrikonoxxi li, fuq il-bażi tas-suppożizzjonijiet il-ġodda tal-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2, l-ebda waħda mill-unitajiet eżistenti operati minn CE Oltenia ma hija vijabbli.

(109)

B’rabta mal-eliminazzjoni gradwali tal-linjite, l-awtoritajiet Rumeni impenjaw irwieħhom li joħolqu sussidjarja distinta ta’ CE Oltenia (“is-sussidjarja tal-linjite”), li se tinkludi u topera l-unitajiet eżistenti tal-enerġija tal-linjite u l-assi relatati ta’ CE Oltenia li ma humiex maħsubin għat-tranżizzjoni lejn il-gass jew l-enerġija rinnovabbli. Il-kontijiet tas-sussidjarja tal-linjite se jiġu separati b’mod ċar mill-kontijiet ta’ CE Oltenia. Tali kapaċitajiet tal-linjite jenħtieġ li jonqsu maż-żmien u eventwalment jiġu eliminati gradwalment f’konformità mal-kalendarju nazzjonali għall-eliminazzjoni gradwali tal-linjite. L-awtoritajiet Rumeni impenjaw irwieħhom ukoll li jibdew il-proċess tal-ħolqien tas-sussidjarja tal-linjite wara l-approvazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar ta’ CE Oltenia mill-Kummissjoni u li għandu jitlesta qabel tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar skont l-iskeda indikattiva li ġejja: id-deċiżjoni għall-bidu tal-ispin-off tal-linjite sa Frar jew Marzu 2023, it-tħejjija tal-proġett ta’ spin-off tal-linjite sa Marzu jew sa April 2023, l-implimentazzjoni tal-ispin-off tal-linjite sa Settembru jew sa Ottubru 2023. Fi kwalunkwe każ, l-awtoritajiet Rumeni impenjaw irwieħhom li joħolqu s-sussidjarja tal-linjite qabel tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar, jiġifieri qabel tmiem l-2026. Il-ħolqien tas-sussidjarja tal-linjite jqis l-interdipendenza ma’ miżuri oħrajn ipprovduti mill-pjan ta’ ristrutturar, bħal operazzjonijiet kapitali (żieda/tnaqqis fil-kapital azzjonarju, l-ispin-off ta’ Craiova II) jew l-istabbiliment ta’ SPVs għall-investimenti l-ġodda.

SPVs għal investimenti ġodda

(110)

Skont il-pjan ta’ ristrutturar, jinħolqu SPVs għal żewġ proġetti ġodda ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija mill-gass u ta’ tmien proġetti ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija fotovoltajka, għal kull proġett. Ir-Rumanija tissottometti li l-istabbiliment tal-SPVs itejjeb il-kompetizzjoni billi jippermetti l-ħolqien tal-kompetituri l-ġodda.

(111)

Ir-Rumanija wettqet konsultazzjoni mas-suq (il-fażi vinkolanti tagħha tnediet f’Ottubru 2021) bl-objettiv li ssib koinvestituri fl-SPVs għal proġetti ġodda (tal-gass u tal-enerġija rinnovabbli). Sal-iskadenza tas-6 ta’ Diċembru 2021, waslu tliet offerti vinkolanti, jiġifieri minn Tinmar Energy SA (“Tinmar Energy”), minn OMV Petrom SA (“OMV Petrom”) u minn Electrica. Wara li ġew evalwati l-offerti, intgħażlu Tinmar Energy u OMV Petrom u dawn ingħataw 9 mill-10 proġetti tal-SPVs. Ma waslet l-ebda offerta għas-CCGT ta’ Ișalnița.

(112)

Tinmar Energy hija fornitur privat tal-elettriku, tal-gass naturali u tal-prodotti taż-żejt ibbażat ir-Rumanija. Din il-kumpanija għandha 13-il park fotovoltajku b’kapaċità installata ta’ 75 MW u għandha pjanijiet li tkompli tkabbar il-portafoll tagħha. OMV Petrom hija kumpanija integrata taż-żejt, tal-gass u tas-sustanzi kimiċi li tifforma parti mill-grupp OMV ibbażat fl-Awstrija u hija waħda mill-akbar kumpaniji fir-Rumanija, b’attivitajiet internazzjonali. Hija għandha u topera 860 MW tal-kapaċità tas-CCGT u qed tippjana li tinvesti f’1 GW ta’ enerġija rinnovabbli.

(113)

OMV Petrom intgħażlet bħala l-offerent rebbieħ għal erbgħa proġetti fotovoltajċi (Ișalnița, Tismana Rosia Rovinari, Tismana 1 TPP Rovinari u Rovinari Est) u se tikkontribwixxi 50 % għall-kapital azzjonarju ta’ kull SPV rispettiv filwaqt li l-kontribuzzjoni ta’ 50 % li jifdal titħallas minn CE Oltenia. Tinmar Energy SA ntgħażlet għal proġett wieħed tal-gass naturali (CCGT ta’ Turceni) u għal erbgħa proġetti fotovoltajċi (Rovinari, SE Turceni, Pinoasa SE Rovinari u Bohorelu SE Rovinari), u se tipparteċipa fil-kapital azzjonarju tal-SPVs rispettivi b' 55 % (l-45 % li jifdal iġġorrhom CE Oltenia).

(114)

L-ammont totali tal-kontribuzzjoni tal-investituri fil-kapital azzjonarju ta’ 9 SPVs huwa ta’ madwar EUR […]. Ir-rata ta’ parteċipazzjoni tal-investituri fil-kapital azzjonarju tal-SPVs tvarja bejn 50 % u 55 %. Flimkien man-nefqa kapitali totali ta’ EUR […] li għandha tiġi ffinanzjata mill-investituri, il-kontribuzzjoni ta’ ekwità totali mill-investituri għad-9 SPVs tkun ta’ EUR […].

(115)

Ma waslet l-ebda offerta għas-CCGT ta’ Ișalnița, l-aktar minħabba l-inċertezza rigward il-finanzjament potenzjali tagħha mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, iżda kien hemm interess qawwi espress minn diversi offerenti u r-Rumanija indikat li l-proċess ta’ offerti għal dan il-proġett se jerġa’ jinbeda. Ir-Rumanija tistenna li l-proġett se jkun appoġġat minn finanzjament taħt il-Fond għall-Modernizzazzjoni u qiegħda tippjana li tniedi mill-ġdid il-proċess ta’ offerti. Il-kost totali tal-investiment jammonta għal EUR […], li minnhom il-finanzjament mill-Fond għall-Modernizzazzjoni huwa mistenni li jkun 50 % tal-kost totali (EUR […]), soġġett għas-sottomissjoni ta’ proposta/i ta’ investiment korrispondenti mir-Rumanija u għal konferma sussegwenti mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni. Jekk ikun hemm investitur privat li jikkontribwixxi għall-proġett tas-CCGT ta’ Ișalnița, dan huwa mistenni li jġib kontribuzzjoni addizzjonali ta’ madwar EUR […] għall-kapital azzjonarju tal-SPV rispettiv u nefqiet ta’ investiment addizzjonali ta’ EUR […] mill-investitur. Il-bqija tiġi ffinanzjata permezz ta’ finanzjament bankarju. F’każ li ma jkun hemm l-ebda interess privat, l-ammont totali li jifdal jiġġarrab minn CE Oltenia u jiġi ffinanzjat permezz ta’ finanzjament bankarju. Minħabba li ma huwiex ċert jekk xi offerent huwiex se jintgħażel u huwiex se jikkontribwixxi għal dan il-proġett, ir-Rumanija tressaq bħala kontribuzzjoni proprja mill-investituri biss il-kontribuzzjoni ta’ EUR […] għad-9 SPVs.

Spin-off ta’ Craiova

(116)

Skont il-pjan ta’ ristrutturar, il-grupp tal-enerġija ta’ koġenerazzjoni S.E. Craiova II (li jforni tisħin lill-Belt ta’ Craiova) iġarrab spin-out u jiġi ttrasferit lejn il-muniċipalità ta’ Craiova. CE Oltenia hija l-uniku operatur ekonomiku li jipprovdi tisħin fil-muniċipalità ta’ fi Craiova fil-kontea ta’ Dolj. L-Assemblea Ġenerali tal-azzjonisti ta’ CE Oltenia approvat il-carve-out ta’ Craiova II f’Awwissu 2021, u l-implimentazzjoni tat-tranżazzjoni ssegwi skeda ta’ żmien ċara b’data ta’ konklużjoni f’nofs Mejju 2022. Fi kwalunkwe każ, l-ispin-off tista’ tiġi implimentata mhux aktar tard minn Ġunju 2022.

(117)

Ir-Rumanija tissottometti li l-esternalizzazzjoni ta’ Craiova II jenħtieġ li titqies bħala miżura sabiex jiġu limitati d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni, minħabba li se toħloq kompetitur vijabbli fis-suq tal-elettriku bil-kapaċità ta’ 120 MW.

Miżuri ta’ mġiba

(118)

Barra minn hekk, ir-Rumanija impenjat ruħha li l-benefiċjarju jżomm lura milli: (i) jakkwista ishma fi kwalunkwe kumpanija matul il-perjodu ta’ ristrutturar, ħlief meta dan ikun indispensabbli sabiex tiġi żgurata l-vijabbiltà fit-tul tiegħu u soġġett għall-approvazzjoni tal-Kummissjoni, u (ii) jippubblika l-appoġġ mill-Istat bħala vantaġġ kompetittiv meta jikkummerċjalizza l-prodotti u s-servizzi tiegħu.

5. VALUTAZZJONI TAL-MIŻURI

(119)

L-ewwel, il-Kummissjoni tivvaluta jekk il-miżuri li għandhom jiġu pprovduti sabiex jiġi ffinanzjat il-pjan ta’ ristrutturar ta’ CE Oltenia kif definit fil-premessa 27 jinvolvux għajnuna mill-Istat skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE, u jekk iva, jekk tali għajnuna hijiex legali u kompatibbli mas-suq intern.

5.1. Eżistenza ta’ għajnuna mill-Istat

(120)

Skont l-Artikolu 107(1) tat-TFUE, “[ħ]lief għad-derogi previsti fit-Trattati, kull għajnuna, ta’ kwalunkwe forma, mogħtija minn Stat Membru jew permezz ta’ riżorsi tal-Istat, li twassal għal distorsjoni jew theddida ta’ distorsjoni għall-kompetizzjoni billi tiffavorixxi ċerti impriżi jew ċerti produtturi għandha, sa fejn tolqot il-kummerċ bejn l-Istati Membri, tkun inkompatibbli mas-suq intern”.

(121)

Għalhekk, il-kwalifikazzjoni ta’ miżura bħala għajnuna skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE tirrikjedi li jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kumulattivi li ġejjin: (i) il-miżura trid tkun imputabbli lill-Istat u ffinanzjata permezz ta’ riżorsi tal-Istat; (ii) trid tagħti vantaġġ lill-benefiċjarju tagħha; (iii) dak il-vantaġġ irid ikun selettiv; u (iv) il-miżura trid tkun waħda li tfixkel jew thedded li tfixkel il-kompetizzjoni u trid taffettwa l-kummerċ bejn l-Istati Membri.

5.1.1. Riżorsi tal-Istat u imputabbiltà lill-Istat

(122)

Kif stabbilit fil-premessa 31 tad-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ, is-self ta’ EUR 251 miljun favur CE Oltenia kellu jingħata mill-Ministeru tal-Finanzi Pubbliċi bi flus depożitati fil-kont tal-muniti barranin tiegħu, li huwa miftuħ mal-Bank Nazzjonali tar-Rumanija fl-implimentazzjoni ta’ ordinanza ta’ emerġenza tal-gvern Rumen. Għalhekk, is-self ta’ salvataġġ kien imputabbli lill-Istat u kien jinvolvi riżorsi tal-Istat. Bħala parti mill-għajnuna għar-ristrutturar, is-self ta’ salvataġġ jiġi kkonvertit f’għotja, li tiġi pprovduta mill-Istat u tiġġarrab mill-baġit tal-Istat.

(123)

Kif stabbilit fl-(abbozz tal-)Ordinanza ta’ Emerġenza dwar l-istabbiliment tal-qafas legali għall-għoti ta’ għajnuna mill-Istat għar-ristrutturar ta’ CE Oltenia S.A., il-finanzjament tal-għotjiet, taż-żieda fil-kapital (il-premessa 30) u tas-self se jiġi pprovdut mill-Ministeru tal-Finanzi Pubbliċi jew mill-Ministeru tal-Enerġija u jittieħed mill-baġit tal-Istat, filwaqt li l-garanzija tal-Istat fuq is-self mill-Bank tal-Esportazzjoni u tal-Importazzjoni tar-Rumanija EXIMBANK - S.A. (il-premessa 29 tingħata wkoll mill-Ministeru tal-Finanzi pubbliċi f’isem u għan-nom tal-Istat. L-għotja ta’ April 2021 fl-ammont ta’ EUR 241 miljun li diġà ġiet ipprovduta kienet tinvolvi wkoll riżorsi mill-baġit tal-Istat u ġiet deċiża mill-Ordinanza ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 21/2021 b’emendi u bi tlestija sussegwenti.

(124)

Fir-rigward tal-għotja mill-Fond għall-Modernizzazzjoni (il-premessa 27), din tinvolvi riżorsi tal-Istat minħabba li l-baġit tal-Fond għall-Modernizzazzjoni huwa parzjalment ifformat minn kwoti addizzjonali pprovduti minn Stati Membri partikolari li jinkludu r-Rumanija (il-premessa 80). Barra minn hekk, din l-għotja tista’ tiġi pprovduta biss soġġetta għas-sottomissjoni mir-Rumanija tal-proposti ta’ investiment korrispondenti u għall-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni (il-premessa 90). F’dak ir-rigward, l-awtoritajiet Rumeni għandhom diskrezzjoni dwar l-għażla tal-proposti ta’ investiment li għandhom jiġu ppreżentati lill-Fond u, ladarba jiġu ttrasferiti, ir-riżorsi tal-Fond għall-Modernizzazzjoni jiġu taħt il-kontroll tar-Rumanija. Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, il-finanzjament mill-Fond għall-Modernizzazzjoni jinvolvi riżorsi tal-Istat li l-użu tagħhom huwa imputabbli lill-Istat.

(125)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-miżuri kif definiti fil-premessa 27) jinvolvu riżorsi tal-Istat u d-deċiżjoni li jingħataw il-miżuri hija imputabbli lill-Istat.

5.1.2. Vantaġġ

(126)

Il-Kummissjoni tinnota li r-Rumanija nnotifikat il-miżuri bħala li jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat. Dik in-notifika ma teħlisx lill-Kummissjoni milli teżamina hija stess jekk il-miżuri jinvolvux għajnuna mill-Istat u, b’mod partikolari, jekk jiffavorixxux lill-benefiċjarju fis-sens li operatur tas-suq li jkollu ishma f’sitwazzjoni kemm jista’ jkun qrib dik tar-Rumanija ma jiħux deċiżjoni simili u jieħu l-istess miżuri bl-istess kundizzjonijiet, filwaqt li jwarrab kwalunkwe benefiċċju mistenni fis-sitwazzjoni tiegħu bħala awtorità pubblika (50).

(127)

Il-Kummissjoni trid teżamina jekk il-miżuri jikkwalifikawx bħala għajnuna minħabba li jagħtu vantaġġ ekonomiku lill-benefiċjarju (51). Il-preżenza ta’ vantaġġ bħal dan tista’ tiġi dedotta mill-fatt li l-benefiċjarju ma jistax jikseb kapital suffiċjenti jew jiġbor finanzjament tad-dejn (il-premessa 92) fil-kundizzjonijiet tas-suq mingħajr appoġġ pubbliku.

(128)

Il-miżuri se jgħinu lil CE Oltenia tiffinanzja l-kontinwazzjoni tal-operazzjonijiet tagħha u l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar tagħha billi tagħtiha aċċess għall-finanzjament li CE Oltenia, minħabba s-sitwazzjoni speċifika tagħha u ċ-ċirkostanzi attwali, ma rnexxilhiex tikseb fis-suq. B’mod partikolari, sehem kbir tal-għajnuna għar-ristrutturar huwa magħmul minn għotjiet diretti mhux remunerati pprovduti mill-Istat, li ma jkunux disponibbli fis-suq. Filwaqt li CE Oltenia rnexxielha tattira xi finanzjament tas-suq fil-forma ta’ kontribuzzjoni tal-investituri għall-SPVs (il-premessa 90) u ta’ finanzjament bankarju (il-premessa 92), fin-nuqqas ta’ finanzjament pubbliku dan ma jkunx biżżejjed sabiex titwettaq it-tranżizzjoni neċessarja għall-gass u għall-enerġija rinnovabbli li hija meħtieġa għall-vijabbiltà fit-tul tal-benefiċjarju. F’dan ir-rigward, huwa dubjuż li l-benefiċjarju jkun jista’ jattira l-istess finanzjament tas-suq mingħajr il-finanzjament pubbliku tal-SPVs għal investimenti ġodda.

(129)

Bl-istess mod, filwaqt li r-Rumanija se tipprovdi finanzjament lil CE Oltenia permezz ta’ strumenti ta’ żieda tal-kapital u permezz ta’ garanziji li jistgħu jiġu pprovduti wkoll minn azzjonist fl-istess pożizzjoni, dawn huma kkombinati f’intervent wieħed flimkien ma’ strumenti ta’ għotja li ma humiex disponibbli fis-swieq finanzjarji stabbiliti fl-(abbozz tal-)Ordinanza ta’ Emerġenza dwar l-istabbiliment tal-qafas legali għall-għoti ta’ għajnuna mill-Istat għar-ristrutturar ta’ CE Oltenia S.A., kif ukoll għall-għotja potenzjali mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, u b’estensjoni ta’ self ta’ salvataġġ li jinvolvi għajnuna.

(130)

Għalkemm il-kombinazzjoni tal-istrumenti b’mod ġenerali tipprovdi remunerazzjoni u vantaġġi potenzjali għall-parteċipazzjoni azzjonarja tal-Istat, it-telf mistenni fil-bidu tal-perjodu ta’ ristrutturar jikkawża li r-redditi aggregati ma jkunux biżżejjed sabiex jitqiesu konformi mas-suq. Il-miżuri notifikati huma parti minn intervent wieħed mill-Istat: l-ewwel nett, iż-żieda tal-kapital azzjonarju, il-garanziji u l-għotjiet ipprovduti mill-Istat huma stabbiliti f’daqqa f’att legali wieħed li għandu jiġi adottat fl-istess ħin, għalkemm l-implimentazzjoni tagħhom tista’ sseħħ u tkun mifruxa fuq perjodi ta’ żmien differenti. It-tieni, ir-redditu fuq l-ishma jew fuq il-garanziji ma jistax jiġi eżaminat f’iżolament minn għotjiet mhux remunerati u mhux rimborżabbli, li jnaqqas anqas minn kwalunkwe aspettattiva ta’ konformità mas-suq ir-remunerazzjoni awtonoma li r-Rumanija tista’ tistenna mill-garanzija u miż-żieda tal-kapital meħuda f’iżolament. Barra minn hekk, il-finanzjament pubbliku ma jistax jiġi attribwit għal imġiba konformi mas-suq ta’ azzjonist minħabba li l-intervent uniku huwa bbażat fuq diversi raġunijiet li huma estranji għal investitur fis-suq, kif deskritt fl-(abbozz tal-)Ordinanza ta’ Emerġenza dwar l-istabbiliment tal-qafas legali għall-għoti ta’ għajnuna mill-Istat għar-ristrutturar ta’ CE Oltenia S.A u mhux fuq valutazzjonijiet minn qabel ta’ redditu suffiċjenti għall-Istat. Ir-raġunijiet li r-Rumanija tistabbilixxi fl-abbozz tal-ordinanza jinkludu, pereżempju, li CE Oltenia hija l-akbar operatur ekonomiku fir-reġjun ta’ Oltenia, u allura l-interruzzjoni tal-attività tagħha tkun tista’ żżid il-qgħad u taggrava l-kundizzjonijiet tal-għajxien fil-komunitajiet lokali jew il-probabbiltà għolja li s-Sistema Nazzjonali tal-Enerġija tiġi interrotta serjament kif ukoll id-dehra ta’ xi diffikultajiet soċjali kbar fil-komunitajiet mir-reġjun ta’ Oltenia, jekk CE Oltenia ma jkollhiex il-finanzjament neċessarju għar-ristrutturar tal-attività.

(131)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-miżuri jagħtu vantaġġ ekonomiku lil CE Oltenia skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

5.1.3. Selettività

(132)

Il-miżuri se jingħataw biss għall-benefiċċju ta’ CE Oltenia. Kif iddikjarat il-Qorti tal-Ġustizzja (52), f’dak li jkollu x’jaqsam mal-għajnuna individwali, fil-prinċipju l-identifikazzjoni tal-vantaġġ ekonomiku tkun biżżejjed sabiex tappoġġa l-preżunzjoni li miżura hija selettiva. Dan huwa minnu irrispettivament minn jekk ikunx hemm operaturi fis-swieq rilevanti li jkunu jinsabu f’sitwazzjoni kumparabbli. Filwaqt li r-Rumanija xorta tista’ tipprovdi għajnuna mill-Istat lil operaturi oħrajn tal-enerġija li jikkompetu ma’ CE Oltenia, fi kwalunkwe każ, il-miżuri notifikati ma humiex parti minn miżura usa’ ta’ politika ekonomika ġenerali li tipprovdi l-istess tip ta’ appoġġ ad hoc lill-impriżi kollha li jinsabu f’sitwazzjoni legali u fattwali komparabbli fid-dawl tal-objettiv tal-miżuri, attivi fis-settur tal-enerġija jew f’setturi ekonomiċi oħrajn, iżda huma disponibbli biss għal CE Oltenia.

(133)

Għaldaqstant, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-miżuri huma selettivi skont l-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

5.1.4. Distorsjoni tal-kompetizzjoni u l-effett fuq il-kummerċ

(134)

Meta għajnuna mogħtija minn Stat Membru ssaħħaħ il-pożizzjoni ta’ impriża meta mqabbla ma’ impriżi oħra li jikkompetu fil-kummerċ intern tal-Unjoni, dan tal-aħħar għandu jitqies li jiġi affettwat minn dik l-għajnuna. Huwa biżżejjed li l-benefiċjarju tal-għajnuna jikkompeti ma’ impriżi oħrajn fi swieq miftuħin għall-kompetizzjoni. F’dak ir-rigward, il-fatt li settur ekonomiku ġie liberalizzat fil-livell tal-Unjoni huwa element li jista’ jservi sabiex jiddetermina li l-għajnuna għandha effett reali jew potenzjali fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri. CE Oltenia tipprovdi elettriku, u sa ċertu punt anqas, tisħin, lill-konsumaturi fir-Rumanija; u r-Rumanija għandha interkonnessjonijiet ta’ trażmissjoni tal-elettriku mal-pajjiżi ġirien. Is-suq tal-elettriku huwa miftuħ għall-kompetizzjoni fl-Unjoni u għall-provvista ta’ servizzi minn Stat Membru għal ieħor.

(135)

Għalhekk, il-miżuri notifikati jistgħu joħolqu distorsjoni jew jheddu li joħolqu distorsjoni tal-kompetizzjoni u jaffettwaw il-kummerċ bejn l-Istati Membri.

5.1.5. Konklużjoni dwar l-eżistenza ta’ għajnuna

(136)

Fid-dawl ta’ dak li ntqal hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-miżura tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat lil CE Oltenia skont it-tifsira tal-Artikolu 107(1) tat-TFUE.

5.2. Legalità tal-miżura

(137)

Filwaqt li s-self ta’ salvataġġ, li issa se jiġi kkonvertit f’għotja sabiex jiġi appoġġat aktar ir-ristrutturar, ingħatat legalment, ir-Rumanija kkomunikat lill-Kummissjoni l-pjan ta’ ristrutturar ta’ CE Oltenia aktar minn sitt xhur wara d-deċiżjoni dwar l-għajnuna ta’ salvataġġ (il-premessa 32) li ttieħdet fl-24 ta’ Frar 2020.

(138)

Barra minn hekk, ir-Rumanija pprovdiet għotja ta’ EUR 241 miljun lil CE Oltenia f’Marzu 2021 sabiex tkopri parzjalment il-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2 ta’ CE Oltenia għall-2020 meta kienet għadha għaddejja l-proċedura ta’ investigazzjoni formali dwar l-għajnuna għar-ristrutturar lil CE Oltenia. Dik l-għotja tifforma parti mill-miżuri, jiġifieri: mill-għotja ta’ EUR 1 090 miljun sabiex tkopri parzjalment il-kost tal-kwoti ta’ CO2 fil-perjodu 2021-2026 (il-premessa 28).

(139)

Għaldaqstant, ir-Rumanija ma osservatx l-obbligu ta’ status quo stabbilit fl-Artikolu 108(3) tat-TFUE u, għalhekk, l-għajnuna għar-ristrutturar għall-benefiċċju ta’ CE Oltenia tikkostitwixxi għajnuna mill-Istat parzjalment illegali.

5.3. Il-kompatibbiltà tal-għajnuna mas-suq intern

(140)

L-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE jistipula li l-għajnuna maħsuba sabiex jiġi ffaċilitat l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet jew ta’ ċerti oqsma ekonomiċi tista’ titqies kompatibbli mas-suq intern meta dik l-għajnuna ma taffettwax b’mod avvers il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni.

(141)

Għalhekk, sabiex tkun tista’ titqies kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c) tat-TFUE, l-għajnuna mill-Istat trid tissodisfa żewġ kundizzjonijiet: (i) trid tkun maħsuba sabiex tiffaċilita l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet ekonomiċi jew ta’ ċerti żoni ekonomiċi, u (ii), ma tistax taffettwa b’mod avvers il-kundizzjonijiet kummerċjali sa punt li jmur kontra l-interess komuni. Iż-żewġ kundizzjonijiet ta’ hawn fuq huma mingħajr preġudizzju għall-fatt li d-deċiżjonijiet adottati mill-Kummissjoni fuq dik il-bażi jridu jiżguraw il-konformità mad-dritt tal-Unjoni (53). Skont l-ewwel kundizzjoni, il-Kummissjoni teżamina jekk l-għajnuna hijiex maħsuba sabiex tiffaċilita l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet ekonomiċi. Skont it-tieni kundizzjoni, il-Kummissjoni tibbilanċja l-effetti pożittivi tal-għajnuna proposta kontra l-effetti negattivi li l-għajnuna jista’ jkollha fuq is-suq intern (54).

(142)

Fid-dawl tan-notifika u tal-informazzjoni miġbura matul l-investigazzjoni formali dwar l-għajnuna għar-ristrutturar, ma jirriżultax li l-għajnuna għar-ristrutturar jew il-kundizzjonijiet marbutin magħha, jew l-attivitajiet ekonomiċi tal-ġenerazzjoni tal-elettriku ffaċilitati mill-għajnuna, jistgħu jinvolvu ksur ta’ dispożizzjoni rilevanti tad-dritt tal-Unjoni. B’mod partikolari, il-Kummissjoni ma bagħtet l-ebda opinjoni motivata lir-Rumanija dwar ksur possibbli tad-dritt tal-Unjoni, u lanqas ma fetħet proċedura formali dwar dan l-aspett, li jkollha rabta ma’ dan il-każ. Il-Kummissjoni lanqas ma rċiviet ilmenti rilevanti.

(143)

Il-Kummissjoni rċiviet informazzjoni mingħand partijiet terzi (il-premessi 49 sa 58) li permezz tagħha allegat li l-għajnuna mill-Istat, il-kundizzjonijiet marbutin magħha jew l-attivitajiet ekonomiċi ffaċilitati mill-għajnuna jistgħu jmorru kontra d-dritt tal-Unjoni. B’mod partikolari, partijiet terzi indikaw li CE Oltenia ma kkonformatx mal-valuri ta’ limitu tal-emissjonijiet (li jikkonċernaw NOx, SO2, materji partikolati eċċ.) f’dawn l-aħħar snin.

(144)

Il-Kummissjoni ssib li l-konformità mal-istandards applikabbli dwar l-emissjonijiet li l-partijiet terzi jirreferu għalihom hija separabbli u ma hijiex marbuta b’mod inseparabbli la mal-għajnuna u lanqas mal-kundizzjonijiet marbutin magħha, jew mal-iżvilupp tal-attività tal-ġenerazzjoni tal-enerġija li l-għajnuna tappoġġa. Teknoloġiji xierqa ta’ kontroll u ta’ tnaqqis tat-tniġġis ineħħu l-korrelazzjoni mal-emissjonijiet ta’ NOx, ta’ SO2, ta’ materji partikolati jew ta’ sustanzi niġġiesa noċivi oħrajn mill-ġenerazzjoni tal-elettriku. Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-għajnuna għar-ristrutturar ma tappoġġax attività li tmur kontra d-dritt tal-Unjoni u li ma hijiex marbuta b’mod inseparabbli ma’ kwalunkwe ksur possibbli ta’ dispożizzjonijiet oħrajn tad-dritt tal-Unjoni. Barra minn hekk, il-pjan ta’ ristrutturar jinkludi investimenti mmirati lejn it-titjib tal-prestazzjoni ambjentali tal-installazzjonijiet fit-tnaqqis ta’ sustanzi niġġiesa noċivi (il-premessa 77). Fuq il-bażi tal-informazzjoni disponibbli, ma hemm l-ebda indikazzjoni li CE Oltenia tkun qed tikser l-obbligi tagħha rigward l-emissjonijiet rilevanti ta’ NOx, ta’ SO2, ta’ materji partikolati jew ta’ sustanzi niġġiesa noċivi oħrajn jew dispożizzjonijiet ambjentali oħrajn.

(145)

Il-Kummissjoni vvalutat ukoll l-affermazzjoni li l-għajnuna għar-ristrutturar għal CE Oltenia sabiex tkopri l-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2 tkun tikkontradixxi l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” stabbilit fl-Artikolu 191(2) tat-TFUE u fid-Direttiva 2003/87/KE li jkun jirrikjedi li l-operaturi jħallsu għas-CO2 li huma jarmu (il-premessa 57). Il-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” huwa stabbilit fl-Artikolu 191(2) tat-TFUE, fejn il-politika tal-Unjoni dwar l-ambjent għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipju li min iniġġes jenħtieġ li jħallas, fost prinċipji oħrajn.

(146)

Il-preambolu tad-Direttiva 2003/87/KE jirreferi għall-Artikolu 175(1) tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea (l-Artikolu 192(1) tat-TFUE kurrenti), li stabbilixxa l-proċedura li l-Kunsill isegwi sabiex jiddeċiedi liema azzjoni jenħtieġ li tieħu l-Unjoni sabiex tilħaq l-objettivi msemmijin fl-Artikolu 174 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea (l-Artikolu 191 tat-TFUE kurrenti), li kienet tinkludi, flimkien mal-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”, l-għan li titqies id-diversità tas-sitwazzjonijiet fid-diversi reġjuni tal-Unjoni u prinċipji oħrajn.

(147)

L-affermazzjoni minn partijiet terzi tista’ tiġi interpretata bħala li timplika li d-Direttiva 2003/87/KE timplimenta b’mod impliċitu l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” billi tqis li s-CO2 huwa sustanza li tniġġes l-arja minħabba li l-konċentrazzjoni tiegħu twassal għal problemi ambjentali u li l-emittenti ta’ CO2 koperti fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva bilfors li jenħtieġ li jġarrbu l-kostijiet imġarrbin għall-kwoti ta’ CO2 .

(148)

L-affermazzjoni tibni fuq is-suppożizzjoni li d-Direttiva 2003/87/KE timplimenta b’mod impliċitu l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” u li din l-implimentazzjoni jenħtieġ li ssir mingħajr ma jitqiesu s-sitwazzjonijiet reġjonali li għalihom jirreferi wkoll l-Artikolu 174 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea (l-Artikolu 191 tat-TFUE kurrenti). Anke li kieku s-suppożizzjoni kienet korretta, ta’ min jinnota li l-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas” ma huwiex prinċipju assolut u mingħajr kundizzjoni li jipprevali fuq il-kunsiderazzjonijiet l-oħrajn kollha. Jeħtieġ li jkun ibbilanċjat mal-objettivi l-oħrajn tad-Direttiva 2003/87/KE, li l-għan kumplessiv tagħha huwa l-objettiv ambjentali li ġġib l-emissjonijiet tas-setturi li tkopri taħt limitu miftiehem minn qabel. Il-Kummissjoni tinnota li, f’dan il-każ, l-għeluq aċċellerat u ggarantit tal-impjanti tal-enerġija mil-linjite u s-sostituzzjoni parzjali tagħhom b’sorsi tal-enerġija mill-gass naturali u fotovoltajka jiksbu tnaqqis fl-emissjonijiet huma rilevanti għall-ilħuq tal-objettiv ambjentali tas-Sistema għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-emissjonijiet. Barra minn hekk, il-Kummissjoni tinnota li, anke għal impriżi li ma humiex f’diffikultà, jeżistu possibbiltajiet ta’ appoġġ li jnaqqsu s-sinjal tal-prezz tal-karbonju, iżda li jirriżultaw fi tnaqqis tal-emissjonijiet u f’benefiċċji ambjentali oħrajn, bħall-appoġġ għal teknoloġiji ġodda. Il-Kummissjoni tinnota wkoll li CE Oltenia, minkejja l-fatt li parti mill-kwoti li teħtieġ se tiġi ffinanzjata mill-Istat, se tkompli tħallas għal parti mill-kwoti tagħha u, għalhekk, se tkompli tiffaċċja sinjal tal-prezz tal-karbonju, minħabba li t-tnaqqis fl-emissjonijiet se jkompli jippermettilha tiffranka l-kostijiet tal-karbonju. Hekk kif il-benefiċjarju jirritorna għall-vijabbiltà, jerġa’ jibda jġarrab il-kost sħiħ tal-karbonju. Għaldaqstant, il-Kummissjoni ma tqisx li l-għajnuna għar-ristrutturar lil CE Oltenia - li tinvolvi wkoll il-finanzjament temporanju u parzjali tal-kwoti ta’ CO2 , f’konformità mal-Linji Gwida R&R - tikser id-Direttiva 2003/87/KE.

(149)

Fir-rigward tal-fehma mressqa minn partijiet terzi li l-għajnuna mill-Istat ma tistax tkopri l-kostijiet tal-konformità mal-istandards tal-emissjonijiet, il-Kummissjoni tinnota li l-qafas rilevanti għall-valutazzjoni tal-kompatibbiltà tal-għajnuna għar-ristrutturar notifikata favur CE Oltenia huwa l-valutazzjoni skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE fl-applikazzjoni tal-linji gwida R&R u mhux il-linji gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien tal-ambjent u għall-enerġija li għalihom jirreferu l-partijiet terzi (il-premessa 50). Dawn il-linji gwida tal-aħħar ma humiex applikabbli għall-għajnuna għar-ristrutturar notifikata, minħabba s-sitwazzjoni ta’ CE Oltenia bħala impriża f’diffikultà u meta jitqies li l-għajnuna għar-ristrutturar ma hijiex għajnuna ambjentali jew għall-enerġija soġġetta għall-istess sett ta’ kundizzjonijiet ta’ kompatibbiltà (55). Filwaqt li l-għajnuna mill-Istat sabiex tikkonforma ma’ standards regolatorji vinkolanti ma jkollhiex effett ta’ inċentiv fil-każ ta’ għajnuna għall-ħarsien tal-ambjent (peress li l-operaturi huma inċentivati biżżejjed sabiex jikkonformaw ma’ tali regolament vinkolanti), tali għajnuna tista’ tkun neċessarja sabiex tippermetti r-ristrutturar ta’ impriża li, fin-nuqqas ta’ tali għajnuna, ma kinitx tkun kapaċi tkopri l-kostijiet tagħha matul il-perjodu meħtieġ sabiex jinkiseb dak ir-ristrutturar.

(150)

L-għajnuna għas-salvataġġ jew għar-ristrutturar skont il-Linji Gwida R&R tista’ tintuża għal diversi tipi ta’ kostijiet bħal kostijiet operatorji jew kostijiet tal-konformità mal-obbligi soċjali jew mal-obbligi ambjentali, inklużi l-kostijiet sabiex jiġi kopert ix-xiri ta’ kwoti ta’ CO2 , hekk kif kien il-każ bl-għajnuna ta’ salvataġġ li CE Oltenia rċiviet legalment. Fil-prattika, għajnuna kompatibbli għas-salvataġġ jew għar-ristrutturar maħsuba għal skopijiet oħrajn għajr għall-ħlas tal-kostijiet operatorji tas-CO2 ikollha l-effett li tillibera d-dħul li l-kumpanija tista’ tuża għall-ħlas tal-kwoti ta’ CO2 relatati bl-istess effett prattiku bħall-għajnuna li hija allokata għat-tali kostijiet.

(151)

Barra minn hekk, l-għajnuna għar-ristrutturar tappoġġa bidla fil-fjuwil favur fjuwils li jniġġsu anqas u ma għandhiex il-konsegwenza li CE Oltenia ma tkunx inċentivata biżżejjed sabiex tikkonforma mar-regoli ambjentali. Mingħajr il-pakkett ta’ għajnuna, inkluż il-komponent tiegħu li jkopri l-konformità ambjentali, CE Oltenia toħroġ f’daqqa mis-suq b’mod li ma jissalvagwardjax kif xieraq l-iżvilupp tal-attività tal-produzzjoni tal-elettriku fir-reġjun fejn tinsab CE Oltenia. Għalhekk, minħabba n-natura temporanja, il-pjan għat-tnaqqis tal-emissjonijiet ta’ CO2 u s-sitwazzjoni reġjonali li għaliha jirreferi wkoll l-Artikolu 191 tat-TFUE, l-għajnuna għar-ristrutturar inkwistjoni ma tmurx kontra l-Artikolu 191 tat-TFUE fir-rigward tal-prinċipju ta’ “min iniġġes iħallas”.

(152)

Ir-Rumanija tqis li l-għajnuna għar-ristrutturar tista’ tiġi ddikjarata bħala kompatibbli mas-suq intern skont il-Linji Gwida R&R.

(153)

Fid-dawl tan-natura u tal-għanijiet tal-għajnuna mill-Istat inkwistjoni u tal-affermazzjonijiet tal-awtoritajiet Rumeni, il-Kummissjoni se tivvaluta jekk l-għajnuna għar-ristrutturar ippjanata tikkonformax mad-dispożizzjonijiet rilevanti stabbiliti fil-Linji Gwida R&R. Fil-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni tistabbilixxi l-kundizzjonijiet li fihom l-għajnuna mill-Istat għas-salvataġġ u għar-ristrutturar ta’ impriżi mhux finanzjarji f’diffikultà tista’ titqies bħala kompatibbli mas-suq intern fuq il-bażi tal-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE.

(154)

Meta teżamina jekk l-għajnuna għar-ristrutturar ikollhiex effett negattiv fuq il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni, il-Kummissjoni twettaq test tal-ibbilanċjar skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE u l-Linji Gwida R&R. Meta twettaq dak it-test, jekk il-benefiċjarju jkun eliġibbli li jirċievi għajnuna għar-ristrutturar, il-Kummissjoni tiżen l-effetti pożittivi tal-għajnuna kontra l-effetti negattivi fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ bejn l-Istati Membri maħluqin mill-impatt tal-għajnuna mill-Istat. Meta tagħmel dik il-valutazzjoni, hija tqis il-ħtieġa għal intervent mill-Istat, l-adegwatezza, il-proporzjonalità, it-trasparenza tal-għajnuna, il-prinċipju ta’ darba u tal-aħħar u miżuri sabiex jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni stabbiliti fil-Linji Gwida R&R.

Eliġibbiltà: impriża f’diffikultà

(155)

Sabiex ikun eliġibbli għall-għajnuna għar-ristrutturar, benefiċjarju jeħtieġlu jikkwalifika bħala impriża f’diffikultà kif definita fit-taqsima 2.2 tal-Linji Gwida R&R. B’mod partikolari, il-punt 20 tal-Linji Gwida R&R jispjega li impriża titqies li tkun f’diffikultà meta, mingħajr intervent mill-Istat, tkun kważi ċertament ikkundannata li tagħlaq l-operat tagħha fit-terminu qasir jew medju. Dan ikun il-każ meta sseħħ tal-anqas waħda miċ-ċirkostanzi deskritti fil-punti 20 (a) sa (d) tal-Linji Gwida R&R.

(156)

Kif spjegat fid-deċiżjoni tal-ftuħ (56) u fid-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ (57), mill-31 ta’ Diċembru 2019, CE Oltenia ssodisfat il-kriterji sabiex titqiegħed fi proċedimenti ta’ insolvenza kollettiva fuq talba tal-kredituri tagħha skont il-liġi nazzjonali, peress li tal-anqas mill-31 ta’ Diċembru 2019, 46 fornitur ta’ CE Oltenia setgħu talbu l-ftuħ tal-proċedura ta’ insolvenza. Kif stabbilit fil-premessa 22), CE Oltenia ma għandhiex il-kapaċità li tħallas lura s-self ta’ salvataġġ mogħti flimkien mal-imgħax u fin-nuqqas ta’ notifika ta’ pjan ta’ ristrutturar, hija awtomatikament tidħol f’likwidazzjoni. Minn dan isegwi li CE Oltenia tissodisfa l-kriterji skont il-liġi nazzjonali sabiex titqiegħed fi proċedimenti ta’ insolvenza kollettiva fuq talba tal-kredituri tagħha u tikkwalifika bħala impriża f’diffikultà skont il-punt 20(c) tal-Linji Gwida R&R mill-2019.

(157)

Skont il-punt 21 tal-Linji Gwida R&R, impriża maħluqa ġdida ma hijiex eliġibbli għall-għajnuna għar-ristrutturar. Il-benefiċjarju f’dan il-każ, jiġifieri CE Oltenia, ma huwiex impriża maħluqa ġdida għall-finijiet tal-Linji Gwida R&R, peress li twaqqfet fl-2011 (ara l-premessa 7), u għalhekk aktar minn 3 snin ilu.

(158)

Skont il-punt 22 tal-Linji Gwida R&R, kumpanija li tappartjeni għal, jew tittieħed minn grupp kummerċjali akbar, normalment ma tkunx eliġibbli għall-għajnuna għar-ristrutturar, ħlief meta jkun jista’ jintwera li d-diffikultajiet tal-kumpanija jkunu intrinsiċi u ma jkunux ir-riżultat ta’ allokazzjoni arbitrarja tal-kostijiet fi ħdan il-grupp u li d-diffikultajiet ikunu serji wisq sabiex jiġu indirizzati mill-grupp innifsu.

(159)

Id-diffikultajiet ta’ CE Oltenia prinċipalment jirriżultaw mill-mudell ta’ negozju tagħha stess u mill-fjuwil tal-input għall-produzzjoni tal-elettriku fil-kuntest kompetittiv tas-suq tal-elettriku Rumen (il-premessi 23 sa 26). CE Oltenia ma tagħmilx parti minn grupp ta’ negozju akbar u l-Istat għandu l-kontroll esklużiv fuqha permezz tal-Ministeru tal-Enerġija (il-premessa 7) b’tali mod li hija impriża pubblika li fiha l-Istat ikun qiegħed jeżerċita kontroll esklużiv bis-saħħa tas-sjieda u tal-parteċipazzjoni finanzjarja tiegħu (58). Jirriżulta mis-sitwazzjoni ta’ kontroll esklużiv mill-Istat li, f’dan il-każ, kwalunkwe appoġġ finanzjarju mill-Istat lil CE Oltenia sabiex jassistiha bid-diffikultajiet tagħha jkun jikkwalifika bħala għajnuna sakemm ma jsirx f’kundizzjonijiet tas-suq. Għalhekk, filwaqt li d-diffikultajiet ta’ CE Oltenia huma intrinsiċi, il-kwistjoni ta’ jekk humiex ir-riżultat ta’ allokazzjoni arbitrarja tal-kostijiet fi ħdan il-grupp, u li d-diffikultajiet huma serji wisq sabiex jiġu indirizzati mill-grupp innifsu ma tirriżultax.

(160)

Fuq il-bażi ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li CE Oltenia hija impriża f’diffikultà u hija eliġibbli għal għajnuna għar-ristrutturar.

5.3.1. L-għajnuna tiffaċilita l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet ekonomiċi jew ta’ ċerti reġjuni ekonomiċi

(161)

Skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE, sabiex l-għajnuna mill-Istat titqies bħala kompatibbli mas-suq intern, hija trid tiffaċilita l-iżvilupp ta’ ċerti attivitajiet ekonomiċi jew ta’ ċerti reġjuni ekonomiċi.

(162)

F’dak ir-rigward, sabiex jintwera li l-għajnuna għar-ristrutturar tkun maħsuba sabiex tiffaċilita l-iżvilupp ta’ tali attivitajiet jew reġjuni, l-Istat Membru li jagħti dik l-għajnuna jeħtieġlu juri li l-għajnuna jkollha l-għan li tipprevjeni t-tbatija soċjali jew tindirizza falliment tas-suq. Fil-kuntest speċifiku tal-għajnuna għar-ristrutturar, il-Kummissjoni tinnota li, kif rikonoxxut fil-punt 43 tal-Linji Gwida R&R, fil-fatt, il-ħruġ mis-suq huwa importanti għall-proċess usa’ tat-tkabbir fil-produttività, u b’hekk is-sempliċi prevenzjoni ta’ impriża milli toħroġ mis-suq ma tiġġustifikax b’mod suffiċjenti l-għajnuna mill-Istat. Għall-kuntrarju, l-għajnuna għas-salvataġġ u għar-ristrutturar hija fost l-aktar tipi distortivi ta’ għajnuna mill-Istat, peress li dawn jinterferixxu mal-proċess tal-ħruġ mis-suq. Madankollu, f’ċerti sitwazzjonijiet, ir-ristrutturar ta’ impriża f’diffikultà jista’ jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ attivitajiet jew ta’ reġjuni ekonomiċi, anke lil hinn mill-attivitajiet imwettqin mill-benefiċjarju stess. Dan ikun il-każ meta, fin-nuqqas ta’ tali għajnuna, il-falliment tal-benefiċjarju jwassal għal sitwazzjonijiet ta’ falliment tas-suq jew ta’ tbatija soċjali, u b’hekk jimpedixxi l-iżvilupp tal-attivitajiet ekonomiċi u/jew tar-reġjuni li jkunu affettwati minn tali sitwazzjonijiet. Lista mhux eżawrjenti ta’ sitwazzjonijiet bħal dawn hija stabbilita fil-punt 44 tal-Linji Gwida R&R.

(163)

Sitwazzjonijiet bħal dawn iseħħu, fost l-oħrajn, fejn il-benefiċjarju li n-nuqqas tiegħu l-għajnuna tfittex li tevita, ikun jinsab f’reġjun (fil-livell ta’ NUTS 2) fejn ir-rata tal-qgħad tkun ogħla mill-medja nazzjonali, persistenti u akkumpanjata minn diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda, jew meta l-benefiċjarju għandu rwol sistemiku importanti f’reġjun jew f’settur partikolari li minnu l-ħruġ tiegħu jkollu konsegwenzi negattivi potenzjali (il-punti 44(a) u (c) tal-Linji Gwida R&R). Billi tippermetti lill-benefiċjarju jkompli bl-operazzjonijiet tiegħu, l-għajnuna b’hekk tipprevjeni tali falliment tas-suq jew tbatija soċjali. Fil-każ tal-għajnuna għar-ristrutturar, madankollu, dan jgħodd biss meta l-għajnuna tippermetti lill-benefiċjarju jikkompeti fis-suq fuq il-merti proprji tiegħu, li jista’ jiġi żgurat biss jekk l-għajnuna tkun ibbażata fuq l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ ristrutturar li jirrestawra l-vijabbiltà fit-tul tal-benefiċjarju.

(164)

Għalhekk, il-Kummissjoni l-ewwel tivvaluta jekk l-għajnuna tkunx maħsuba sabiex tipprevjeni sitwazzjoni ta’ falliment tas-suq jew ta’ tbatija soċjali (it-taqsima 5.3.1.1) u jekk tkunx akkumpanjata minn pjan ta’ ristrutturar li jirrestawra l-vijabbiltà fit-tul tal-benefiċjarju (it-taqsima 5.3.1.2).

5.3.1.1. Il-prevenzjoni ta’ tbatija soċjali jew ta’ falliment tas-suq li tikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ attività ekonomika jew ta’ żona ekonomika

(165)

Fost is-sitwazzjonijiet li fihom is-salvataġġ ta’ impriża f’diffikultà jista’ jikkontribwixxi għall-iżvilupp ta’ attivitajiet jew ta’ żoni ekonomiċi, il-punti 44(a) u 44(c) tal-Linji Gwida R&R isemmu każijiet li fihom ir-rata tal-qgħad fir-reġjun fejn il-benefiċjarju jkun attiv tkun ogħla mill-medja nazzjonali, persistenti u akkumpanjata minn diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fir-reġjun ikkonċernat (it-tieni inċiż tal-punt 44(a) tal-Linji Gwida R&R), jew li fihom l-għajnuna tkun maħsuba sabiex tevita r-riskju li t-tkabbir ekonomiku jiġi mfixkel mill-falliment ta’ impriża bi rwol sistemiku importanti fis-settur jew fir-reġjun ikkonċernat (il-punt 44(c) tal-Linji Gwida R&R).

Ir-rata tal-qgħad fir-reġjun fejn ikun attiv il-benefiċjarju

(166)

F’dan ir-rigward, ir-Rumanija tirreferi għaċ-ċirkostanzi msemmijin fit-tieni inċiż tal-punt 44(a) tal-Linji Gwida R&R, jiġifieri tissottometti li l-benefiċjarju huwa attiv f’reġjun (fil-livell NUTS 2) fejn ir-rata tal-qgħad hija ogħla mill-medja nazzjonali, persistenti u akkumpanjata minn diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fir-reġjun ikkonċernat. Fid-deċiżjoni tal-ftuħ, il-Kummissjoni kkonkludiet li l-għajnuna għar-ristrutturar għandha l-għan li tipprevjeni t-tbatija soċjali fiċ-ċirkostanzi msemmijin fit-tieni inċiż tal-punt 44(a) tal-Linji Gwida R&R (59). Din il-konklużjoni ma ġietx iddubitata mill-partijiet terzi li kkummentaw fil-proċedimenti.

(167)

Ir-rata tal-qgħad fir-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ kienet ogħla b’mod persistenti mill-medja nazzjonali tal-anqas mill-2015. Fil-fatt, ir-rata tal-qgħad fil-Oltenia tal-Lbiċ kienet tvarja bejn 8,2 % u 5,5 % fis-snin bejn l-2015 u l-2020, filwaqt li r-rata medja nazzjonali kienet tvarja bejn 5 % sa 3,4 % matul l-istess perjodu, bir-rata tal-qgħad tal-Oltenia tal-Lbiċ li dejjem kienet ogħla mill-medja nazzjonali (il-premessa 8). F’dan ir-rigward, CE Oltenia timpjega persunal f’attivitajiet ta’ estrazzjoni tal-linjite u ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija li għalihom ħruġ f’daqqa mis-suq ċertament ikun jimplika li l-ħiliet professjonali tagħhom ma jippermettulhomx isibu impjieg xieraq fir-reġjun fin-nuqqas ta’ attivitajiet alternattivi ta’ estrazzjoni jew ta’ ġenerazzjoni tal-enerġija hemmhekk. Dak il-qgħad kien akkumpanjat minn diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fir-reġjun, kif muri mill-Pjan Territorjali ta’ Tranżizzjoni Ġusta tal-Kontea ta’ Gorj (il-premessa 9).

(168)

Għalhekk, il-Kummissjoni ssib li ċ-ċirkostanzi msemmijin fil-punt 44(a) tal-Linji Gwida R&R huma preżenti.

L-għajnuna tappoġġa impriża bi rwol sistemiku fir-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ

(169)

L-għajnuna tfittex ukoll li tevita r-riskju ta’ ħruġ ta’ impriża bi rwol sistemiku skont it-tifsira tal-punt 44(c) tal-Linji Gwida R&R.

(170)

CE Oltenia hija t-tielet l-akbar produttur tal-elettriku fir-Rumanija b’sehem importanti tal-kapaċità tal-produzzjoni installata (il-premessa 11). Ir-Rumanija ġabet l-argument li, jekk CE Oltenia toħroġ mis-suq, jista’ jkun hemm riskju li tiġi pperikolata s-sigurtà tal-provvista tal-elettriku fir-Rumanija (ara l-premessa 61). Filwaqt li r-Rumanija ma ssottomettietx valutazzjoni tal-adegwatezza tar-riżorsi skont il-metodoloġija fl-Artikolu 24 tar-Regolament (UE) 2019/943 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (60) dwar is-suq intern tal-elettriku, il-Kummissjoni ma tistax teskludi konsegwenzi negattivi potenzjali fuq il-provvista tal-enerġija fil-livell reġjonali fl-Oltenia tal-Lbiċ fejn jinsabu l-impjanti. Il-waqfien f’daqqa tal-attività tal-impjanti, li jfornu l-elettriku u, għal Craiova, tisħin ukoll, jew il-waqfien f’daqqa tal-attivitajiet ta’ estrazzjoni tagħha jkunu kapaċi, tal-anqas temporanjament, iwasslu għal kostijiet addizzjonali għall-kumpaniji u għall-unitajiet domestiċi sabiex jiżguraw provvisti tal-enerġija stabbli fil-livell reġjonali. Fl-istess ħin, il-Kummissjoni ma tqisx li huwa neċessarju li tieħu pożizzjoni dwar l-argument tas-sigurtà tal-provvista fis-suq nazzjonali Rumen meħud b’mod ġenerali f’dan il-kuntest.

(171)

Il-konsegwenzi negattivi potenzjali li huma addizzjonali għar-rwol ta’ CE Oltenia bħala fornitur tal-enerġija fir-reġjun jinkludu effett kollaterali negattiv fuq l-attività ekonomika u fuq is-sitwazzjoni fir-reġjun, u b’mod partikolari l-Kontea ta’ Gorj. Kif imsemmi fil-premessa 18, CE Oltenia għandha relazzjonijiet kummerċjali ma’ madwar 120 kumpanija fil-Kontea ta’ Gorj, li flimkien jirrappreżentaw madwar 50 % tal-ekonomija tal-kontea f’termini ta’ fatturat totali ġġenerat kull sena fl-2019. Fil-każ tal-ħruġ ta’ CE Oltenia, ir-reġjun u b’mod partikolari l-Kontea ta’ Gorj x’aktarx jaraw tnaqqis fl-attivitajiet ekonomiċi u tnaqqis fil-valur ekonomiku maħluq.

(172)

Barra minn hekk, b’madwar 12 268 impjegat, CE Oltenia hija impjegatur importanti fir-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ (il-premessa 7). L-għeluq tal-benefiċjarju mhux biss ikun iwassal għat-telf dirett ta’ aktar minn 12 000 impjieg iżda wkoll għal telf ta’ numru sinifikanti ta’ impjiegi indiretti, meta jitqies in-numru kbir ta’ sħab attwali fil-katina tal-valur. Għalhekk, l-insolvenza probabbli li CE Oltenia taffaċċa fin-nuqqas tal-għajnuna għar-ristrutturar ikollha effett kollaterali negattiv sinifikanti fuq ir-reġjun u lil hinn minnu.

(173)

Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-benefiċjarju mingħajr dubju għandu rwol sistemiku ewlieni fil-livell reġjonali, mhux biss għall-iżvilupp tal-produzzjoni u tal-provvista tiegħu, iżda wkoll għall-iżvilupp tal-attivitajiet ekonomiċi usa’ li jiddependu fuq tali provvista kif stabbilit fil-punt 44(c) tal-Linji Gwida R&R.

Konklużjoni dwar il-prevenzjoni ta’ tbatija soċjali jew ta’ falliment tas-suq

(174)

Filwaqt li r-Rumanija invokat ukoll iċ-ċirkostanzi msemmijin fil-punti 44(b) u (g) tal-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni hija sodisfatta li dawk il-punti huma ssodisfati u, għalhekk, ma huwiex neċessarju li jiġu vvalutati l-argumenti tar-Rumanija f’dan ir-rigward. Barra minn hekk, ta’ min jinnota li l-Kummissjoni ma qajmet l-ebda dubju fir-rigward tal-issodisfar ta’ dan il-kriterju ta’ kompatibbiltà fid-deċiżjoni tal-ftuħ tagħha, u lanqas ma rċiviet kummenti dwar in-nuqqas ta’ konformità ma’ din il-kundizzjoni fl-osservazzjonijiet tal-partijiet terzi.

(175)

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-għajnuna tikkontribwixxi għall-iżvilupp tal-attività ekonomika tal-produzzjoni tal-elettriku u tar-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ. L-għajnuna tipprevjeni l-ħruġ ta’ impriża attiva fir-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ, li għandha rata ta’ qgħad ogħla mill-medja nazzjonali, persistenti u akkumpanjata minn diffikultà fil-ħolqien ta’ impjiegi ġodda fir-reġjun ikkonċernat, u barra minn hekk, li tipprevjeni l-konsegwenzi negattivi potenzjali tal-ħruġ ta’ impriża bi rwol sistemiku importanti fis-settur tal-produzzjoni tal-enerġija tar-Rumanija (il-punti 44(a) u (c) tal-Linji Gwida R&R).

5.3.1.2. Il-pjan ta’ ristrutturar u r-ritorn lejn il-vijabbiltà fit-tul

(176)

Skont il-punt 46 tal-Linji Gwida R&R, l-għoti ta’ għajnuna għar-ristrutturar irid ikun kondizzjonali fuq l-implimentazzjoni ta’ pjan ta’ ristrutturar li jirrestawra l-vijabbiltà tal-benefiċjarju. Ir-rimedjar tal-kawżi li wasslu għad-diffikultà tal-benefiċjarju, billi jiġi faċilitat ir-ritorn tiegħu għall-vijabbiltà fit-tul, huwa kundizzjoni neċessarja sabiex l-għajnuna għar-ristrutturar isservi l-iżvilupp tal-attivitajiet u taż-żoni ekonomiċi fejn jopera l-benefiċjarju.

(177)

Skont il-punti 45 sa 48 tal-Linji Gwida R&R, l-għajnuna għar-ristrutturar jenħtieġ li tingħata biss sabiex tappoġġa pjan ta’ ristrutturar realistiku, koerenti u estensiv, li l-miżuri tiegħu jridu jitfasslu sabiex jirrestawraw il-vijabbiltà fit-tul fi ħdan perjodu ta’ żmien raġonevoli, filwaqt li tiġi eskluża kwalunkwe għajnuna ulterjuri lil hinn minn dik li tappoġġa l-pjan ta’ ristrutturar tal-benefiċjarju. Il-pjan ta’ ristrutturar irid jidentifika x’qiegħed jikkawża d-diffikultajiet tal-benefiċjarju u d-dgħufijiet tal-benefiċjarju nnifsu, u juri kif il-miżuri ta’ ristrutturar proposti jirrimedjaw il-problemi sottostanti tal-benefiċjarju.

(178)

Ir-riżultati tar-ristrutturar iridu jintwerew f’varjetà ta’ xenarji, b’mod partikolari billi jiġu identifikati l-parametri ta’ prestazzjoni u l-fatturi ta’ riskju prevedibbli ewlenin. Ir-ritorn għall-vijabbiltà tal-benefiċjarju jrid jirriżulta f’redditu xieraq fuq il-kapital investit wara li jiġu koperti l-kostijiet, mingħajr ma jiddependi fuq suppożizzjonijiet ottimisti dwar fatturi bħall-varjazzjonijiet fil-prezz jew fid-domanda. Il-vijabbiltà fit-tul tinkiseb meta impriża tkun tista’ tipprovdi redditu proġettat xieraq fuq il-kapital wara li tkun kopriet il-kostijiet kollha tagħha inklużi d-deprezzament u l-imposti finanzjarji u tkun tista’ tikkompeti wkoll fis-suq bil-merti proprji tagħha.

(179)

Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut ta’ CE Oltenia tfassal sabiex jindirizza d-diffikultajiet identifikati mill-benefiċjarju wara valutazzjoni bir-reqqa tar-raġunijiet għad-diffikultajiet finanzjarji tiegħu (ara l-premessi 22 sa 26) u bl-għan li jerġa’ jsir vijabbli. Id-durata ta’ 6 snin tal-pjan, li tinkludi l-perjodu bejn l-2021 u l-2026, ma hijiex twila b’mod mhux raġonevoli, minħabba li: […].

(180)

Fit-taqsima li jmiss, il-Kummissjoni l-ewwel tivvaluta l-kredibbiltà tas-suppożizzjonijiet li fuqhom huwa bbażat il-pjan ta’ ristrutturar tal-benefiċjarju u mbagħad l-evidenza tar-ritorn tal-benefiċjarju għall-vijabbiltà fi tmiem il-pjan ta’ ristrutturar.

Valutazzjoni tas-suppożizzjonijiet li fuqhom huma bbażati l-projezzjonijiet finanzjarji

(181)

Il-Kummissjoni rrieżaminat bir-reqqa s-suppożizzjonijiet ewlenin li fuqhom huma bbażati t-tbassir finanzjarju tal-pjan ta’ ristrutturar rivedut ippreżentat mir-Rumanija.

(182)

Fir-rigward tal-kredibbiltà tas-suppożizzjonijiet sottostanti għall-projezzjonijiet tad-dħul, il-Kummissjoni tinnota li l-kapaċità tal-produzzjoni totali ta’ CE Oltenia se tonqos gradwalment minn […] fl-2021 għal […] fl-2025 u għal […] fl-2026 (il-premessa 97) u d-dħul għall-istess perjodu jsegwi xejra simili (it-Tabella 3). Il-kapaċità tal-produzzjoni totali titnaqqas bi […] % bejn l-2021 u l-2025, filwaqt li d-dħul għall-istess perjodu jonqos bi […] %. Ir-raġuni għat-tnaqqis aktar bil-mod fid-dħul meta mqabbel mat-tnaqqis fil-kapaċità tinqasam fi tnejn: min-naħa l-waħda, hija dovuta għaż-żieda fil-prezz medju tal-elettriku b’[…] % bejn l-2021 u l-2026 u, min-naħa l-oħra, CE Oltenia se tissostitwixxi parti mill-bejgħ tal-elettriku li bħalissa jsir fis-suq ta’ OPCOM li jħalli anqas qligħ għas-suq tal-ogħla livell ta’ ġurnata bil-quddiem li jħalli aktar qligħ (il-premessa 99).

(183)

Barra minn hekk, il-projezzjonijiet jirriflettu d-dħul mill-impjant tal-enerġija idroelettrika, mill-parks fotovoltajċi u mill-installazzjonijiet tal-gass li jibdew rispettivament mill-2023, mill-2024 u mill-2025. It-tnaqqis gradwali mil-linjite huwa kkunsidrat fil-previżjoni tad-dħul, u hekk ukoll il-pożizzjoni tiegħu bħala riżerva fil-modalità ta’ riżerva fl-2026 (il-premessa 97).

(184)

Il-projezzjonijiet jirriflettu tnaqqis f’daqqa fid-dħul b’aktar minn […] % fl-2026, […] u l-installazzjonijiet tal-gass ikunu operazzjonali biss għal nofs is-sena 2026 (il-premessa 98). Fl-2025, il-kapaċità totali ta’ CE Oltenia tkun […] u fl-2027 tilħaq […] bil-kapaċità sħiħa tal-installazzjonijiet tal-gass ikkunsidrata, li tirrappreżenta żieda ta’ […] % fil-kapaċità totali bejn l-2025 u l-2027. Ix-xejra ’l fuq hija kkonfermata mid-dħul, li suppost jiżdied bl-istess perċentwal għall-istess perjodu (il-premessa 98).

(185)

Barra minn hekk, fil-projezzjonijiet tad-dħul tagħha, CE Oltenia qieset fatturi importanti oħrajn bħall-fattur medju tat-tagħbija, is-suppożizzjonijiet teknoloġiċi u l-volum tal-bejgħ tal-elettriku skont is-segment tas-suq (il-premessa 96). Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-projezzjonijiet tad-dħul tal-benefiċjarju huma raġonevoli.

(186)

F’dak li għandu x’jaqsam mal-kostijiet tal-kwoti ta’ CO2, jenħtieġ li jiġi enfasizzat li l-pjan ta’ ristrutturar inizjali, li fir-rigward tiegħu l-Kummissjoni fetħet il-proċedura ta’ investigazzjoni formali, kien ibbażat fuq prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 sottovalutati (61). Dak il-pjan ġie stabbilit bl-użu tal-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 li jvarjaw minn EUR 25,3 sa EUR 31,2/tunnellata għall-perjodu bejn l-2020 u l-2030, filwaqt li, mill-24 ta’ Jannar 2021, il-prezz kien diġà laħaq EUR 33/tunnellata (il-premessa 45). Il-pjan ta’ ristrutturar rivedut minn Ġunju 2021 kien ibbażat fuq il-prezzijiet bejn EUR 44 u EUR 63/tunnellata għall-perjodu 2021-2026 (il-premessa 100). Fil-perspettiva fit-tul li fiha għandu jiġi vvalutat il-pjan, il-projezzjonijiet tal-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 għall-2026 huma 57 % ogħla mill-prezzijiet medji għall-perjodu 2017-2021. Għalhekk, il-Kummissjoni ssib li dawn il-projezzjonijiet huma raġonevoli. Jekk il-prezzijiet tal-kwoti ta’ CO2 jiżdiedu aktar, il-Kummissjoni tqis li dan mhux se jkollu impatt fuq il-vijabbiltà ta’ CE Oltenia minħabba li CE Oltenia tkun tista’ tgħaddi ż-żidiet lill-klijenti tagħha permezz ta’ prezz tal-elettriku ogħla (il-premessa 102) u kkonfermat mill-analiżi tas-sensittività pprovduta (il-premessi 101 u 191).

(187)

Fir-rigward tal-projezzjonijiet tal-kostijiet lavorattivi, il-Kummissjoni tinnota li l-benefiċjarju għandu l-ħsieb li jnaqqas gradwalment in-numru tal-persunal tiegħu minħabba l-għeluq tal-gruppi tal-enerġija mil-linjite, li se jinkiseb permezz ta’ sensji u permezz ta’ rtirar bikri (il-premessa 73). Il-kost tal-persunal […] mill-2021 sal-2025 (il-premessa 103), li tikkorrispondi għat-tnaqqis tal-persunal b’aktar minn […] % għall-istess perjodu. Għalhekk, il-Kummissjoni ssib li dawk il-projezzjonijiet huma kredibbli.

Valutazzjoni tar-ritorn tal-benefiċjarju għall-vijabbiltà

(188)

Wara li stabbiliet il-kredibbiltà tas-suppożizzjonijiet li fuqhom huma bbażati l-projezzjonijiet finanzjarji, il-Kummissjoni issa se tivvaluta jekk, fuq il-bażi ta’ dawk il-projezzjonijiet, il-benefiċjarju jistax jirritorna għall-vijabbiltà sa tmiem tal-pjan ta’ ristrutturar. B’mod aktar speċifiku, il-Kummissjoni se tivverifika jekk, sal-2026, il-benefiċjarju jistenniex li jiġġenera rata ta’ redditu suffiċjenti mill-operat tiegħu u jkunx jista’ jikkompeti bil-merti proprji tiegħu.

(189)

Skont ix-xenarju ta’ referenza (Tabella 3) matul l-ewwel snin tal-pjan ta’ ristrutturar, CE Oltenia se tirreġistra EBITDA negattiv prinċipalment minħabba l-kostijiet għoljin tal-kwoti ta’ CO2 . Madankollu, se tkun tista’ tkopri l-kostijiet operatorji u ta’ deprezzament kollha tagħha li jibdew mill-2021 (bl-eċċezzjoni tal-2022), li huwa muri mill-qligħ nett pożittiv. Fi tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar, li jaħbat mad-dekummissjonar tal-unitajiet tal-enerġija bbażati fuq il-linjite, l-EBITDA jsir pożittiv u jkompli jitjieb fil-perjodu ta’ wara r-ristrutturar (il-premessa 104).

(190)

Il-profittabilità fuq terminu qasir ta’ CE Oltenia hija mxekkla mill-prezzijiet għoljin tal-kwoti ta’ CO2, iżda fit-terminu twil il-projezzjonijiet jindikaw redditu fuq l-ekwità li jvarja bejn […] % u […] % għall-perjodu 2025-2026, jiġifieri ferm ogħla mill-kost tal-ekwità ta’ CE Oltenia ta’ […] % (il-premessa 105). L-ROCE jibqa’ baxx sal-2026, li huwa dovut għall-kostijiet ta’ investiment f’impjanti ġodda li ġġarrbu dan l-aħħar u li għadhom ma ġewx amortizzati. Għalhekk, ir-redditi mistennijin isostnu l-argument li l-pjan ta’ ristrutturar jiżgura l-vijabbiltà fit-tul tal-benefiċjarju.

(191)

Fl-analiżi tas-sensittività pprovduta, l-awtoritajiet Rumeni ħadu rendikont tal-prezzijiet tas-CO2, li huma eqreb tal-prezzijiet kurrenti (il-premessa 186) u qiesu l-prezzijiet ogħla tal-elettriku. Ir-Rumanija ssottomettiet projezzjonijiet fl-analiżi tas-sensittività bbażati fuq prezz ta’ EUR […] (il-premessa 101). Jenħtieġ li jiġi osservat li l-prezz tal-kwoti ta’ CO2 minn Diċembru 2021 kien jammonta għal EUR […] (il-premessa 25). Kif iddikjarat fil-premessa 101), […] % tad-dħul totali mistenni li jiġi ġġenerat matul il-perjodu ta’ ristrutturar ġej minn kuntratti bi prezzijiet varjabbli, li se jagħtu lir-Rumanija l-opportunità li tisfrutta bis-sħiħ il-benefiċċji taż-żieda fil-prezzijiet tal-elettriku minn Ġunju 2022, meta tintemm il-maġġoranza tal-kuntratti bil-prezz fiss. Dan il-fatt jikkonferma d-dikjarazzjoni tar-Rumanija li l-kostijiet ogħla tas-CO2 jistgħu jiġu kkumpensati minn prezzijiet ogħla tal-elettriku u mhux se jipperikolaw serjament il-profittabilità fit-tul tal-benefiċjarju (il-premessa 102).

(192)

Barra minn hekk, anki meta titqies id-data aġġornata, li tirrifletti l-kostijiet ogħla tal-kwoti ta’ CO2 , CE Oltenia se tkun tista’ tkopri bis-sħiħ il-kostijiet operatorji u ta’ amortizzament kollha tagħha sal-2026. Barra minn hekk, il-benefiċjarju huwa mistenni jikseb proporzjonijiet solidi ta’ dejn mal-ekwità […] u kopertura tal-imgħax tal-EBITDA […] sal-2026 (il-premessa 106). Dan juri l-kapaċità ta’ CE Oltenia li tissodisfa l-obbligi tagħha fuq terminu qasir u twil, li huwa sinjal li l-benefiċjarju se jkun jista’ jwettaq l-operazzjonijiet tiegħu fit-tul mingħajr aktar għajnuna.

(193)

F’konformità mal-punt 50 tal-Linji Gwida R&R, l-awtoritajiet Rumeni ħejjew xenarju pessimist (ara l-premessa 106) sabiex josservaw l-impatt fuq ir-riżultati finanzjarji tal-kumpanija. Ix-xenarju huwa bbażat fuq suppożizzjonijiet aktar avversi: (i) tnaqqis b’5 % fil-prezzijiet tal-elettriku; (ii) żieda b’5 % fil-kostijiet tal-akkwist tal-gass u (iii) żieda b’5 % fil-kost tal-kwoti ta’ CO2. F’dan ix-xenarju, il-kumpanija tista’ tistenna qligħ nett pożittiv u redditu fuq l-ekwità ftit ogħla minn 3 % fl-aħħar tal-2026. Barra minn hekk, iż-żewġ indikaturi tad-dejn (il-premessa 106) se jibqgħu solidi sabiex jippermettu aċċess għal finanzjament addizzjonali (ta’ self) fis-suq bil-kundizzjonijiet tas-suq, jekk ikun hemm il-ħtieġa. Dawn l-indikaturi juru li, fix-xenarju pessimist, fl-2026 CE Oltenia xorta tkun tista’ tkopri l-kostijiet kollha tagħha, inklużi d-deprezzament u s-servizzjar tal-obbligi tad-dejn tagħha, u tibqa’ fis-suq mingħajr il-ħtieġa ta’ għajnuna addizzjonali għar-ristrutturar fi tmiem il-pjan ta’ ristrutturar.

(194)

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-pjan ta’ ristrutturar propost huwa fattibbli, koerenti u estensiv u kapaċi jerġa’ jistabbilixxi l-vijabbiltà fit-tul ta’ CE Oltenia fi ħdan perjodu ta’ żmien raġonevoli, b’kont meħud tal-ispeċifiċità tan-negozju tagħha u taż-żmien meħtieġ għall-implimentazzjoni u għall-isfruttar tal-benefiċċji tal-investimenti ppjanati. F’dak ir-rigward, u fid-dawl tad-durata u tal-kontenut tal-pjan ta’ ristrutturar u tas-suq li fih topera CE Oltenia, huwa xieraq li r-Rumanija tara li CE Oltenia timplimenta fil-waqt u b’mod effettiv il-miżuri inklużi fil-pjan ta’ ristrutturar bħala kundizzjoni għall-kompatibbiltà tal-għajnuna. Ir-Rumanija jew CE Oltenia, skont il-każ, jenħtieġ li tieħu kwalunkwe azzjoni meħtieġa sabiex tindirizza devjazzjonijiet possibbli mit-trajettorja u mill-projezzjonijiet finanzjarji li jinformaw il-pjan ta’ ristrutturar.

5.3.2. L-effetti pożittivi tal-għajnuna fuq l-iżvilupp ta’ attivitajiet ekonomiċi jew ta’ żoni ekonomiċi jisbqu l-effetti negattivi, f’termini ta’ distorsjonijiet tal-kompetizzjoni u ta’ effetti avversi fuq il-kummerċ

(195)

Sabiex jiġi vvalutat jekk l-għajnuna taffettwax indebitament il-kompetizzjoni u l-kundizzjonijiet tal-kummerċ, huwa neċessarju li jiġu eżaminati n-neċessità, l-adegwatezza u l-proporzjonalità tal-għajnuna, u li tiġi żgurata t-trasparenza. Huwa neċessarju wkoll li jiġu eżaminati l-effetti tal-għajnuna fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ u li l-effetti pożittivi tal-għajnuna għall-iżvilupp tal-attivitajiet u taż-żoni ekonomiċi li l-għajnuna biħsiebha tappoġġa, kif ukoll effetti pożittivi oħrajn ta’ dik l-għajnuna, kontra l-effetti negattivi tagħha fuq is-suq intern.

5.3.2.1. In-neċessità tal-għajnuna

(196)

Skont il-punt 53 tal-Linji Gwida R&R, l-Istati Membri li jkollhom l-intenzjoni li jagħtu għajnuna għar-ristrutturar iridu jipprovdu paragun ma’ xenarju alternattiv kredibbli li ma jinvolvix għajnuna mill-Istat, li juri li l-iżvilupp tal-attivitajiet jew tar-reġjuni ekonomiċi mfittex mill-għajnuna, imsemmi fit-taqsima 3.1.1 tal-Linji Gwida R&R ma jkunx se jintlaħaq jew jintlaħaq fi grad anqas.

(197)

L-objettiv tal-għajnuna għar-ristrutturar huwa li jiġi evitat li CE Oltenia ma tibqax fin-negozju, u b’hekk tiġi evitata sitwazzjoni ta’ falliment tas-suq u ta’ tbatija soċjali li tkun timpedixxi l-iżvilupp ta’ servizzi tal-produzzjoni tal-elettriku fir-Rumanija. Dak l-objettiv jinkiseb permezz tal-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar, parzjalment iffinanzjata mill-għajnuna għar-ristrutturar, li tevita l-insolvenza u l-waqfien tal-operazzjonijiet li ċertament iseħħu fin-nuqqas tal-għajnuna. Il-pjan ta’ ristrutturar juri li kemm il-kwistjonijiet ta’ likwidità kif ukoll dawk ta’ solvenza tal-benefiċjarju jeħtieġ li jiġu indirizzati sabiex jiġu solvuti l-problemi finanzjarji tiegħu. Fit-terminu qasir, CE Oltenia ma hijiex kapaċi tikkonforma mal-obbligi tagħha li ġġarrab il-kostijiet tal-ħarsien tal-ambjent jew li jkollha aċċess għas-swieq finanzjarji bl-eċċezzjoni tal-proġetti futuri tagħha strutturati bħala SPVs ma’ koinvestituri u ppjanati li jiġu kkofinanzjati bl-għajnuna. Fit-tul, minħabba t-telf akkumulat ta’ madwar EUR 345 miljun li fin-nuqqas tal-għajnuna jibqa’ jiġġarrab għal perjodu twil, CE Oltenia ma tistax tissodisfa l-obbligi finanzjarji tagħha. Jeħtieġ li jitfakkar li CE Oltenia diġà tissodisfa, tal-anqas mill-31 ta’ Diċembru 2019, il-kriterji sabiex titqiegħed fi proċedimenti ta’ insolvenza kollettiva fuq talba tal-kredituri tagħha (ara l-premessa 22). Għalhekk, fin-nuqqas tal-għajnuna għar-ristrutturar, il-ħruġ tagħha mis-suq ikun inevitabbli. Għalhekk, l-għajnuna għar-ristrutturar hija neċessarja għat-tlestija b’suċċess tal-pjan ta’ ristrutturar, li l-implimentazzjoni tiegħu, min-naħa tagħha, tfittex li tiffaċilita l-iżvilupp ta’ servizzi tal-produzzjoni tal-elettriku fir-Rumanija u tar-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ.

5.3.2.2. L-adegwatezza tal-għajnuna

(198)

L-għajnuna għar-ristrutturar ma titqiesx kompatibbli mas-suq intern jekk ikun hemm miżuri li joħolqu anqas distorsjoni li jippermettu li jintlaħaq l-istess objettiv; l-għajnuna trid tiġi rremunerata kif xieraq u l-istrumenti magħżulin iridu jkunu adattati għall-kwistjoni tas-solvenza jew tal-likwidità li jkollha l-ħsieb li tindirizza (62).

(199)

L-għajnuna għar-ristrutturar tieħu l-forma ta’ għotjiet, ta’ garanzija mill-Istat għal self, ta’ injezzjoni ta’ kapital, u ta’ konverżjoni minn self għal għotja (il-premessa 27).

(200)

Kif deskritt fil-premessa 79), ir-Rumanija tgħid li l-kostijiet tar-ristrutturar li huma mistennijin jiġġarrbu fil-perjodu 2021 – 2026 jammontaw għal EUR 3,94 biljun. Minn dan l-ammont, madwar EUR 1,76 biljun jiġu pprovduti mill-Istat (inkluż self ta’ salvataġġ ta’ EUR 251 miljun li għandu jiġi kkonvertit f’għotja sabiex jitnaqqas it-telf riportat; żieda ta’ EUR 226 miljun fil-kapital; garanzija tal-Istat għal self ta’ EUR 195,8 miljun u għotja ta’ EUR 1 090 miljun) (63) filwaqt li għotja ta’ EUR 895,3 miljun għal investimenti ġodda tiġi pprovduta mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, soġġetti għas-sottomissjoni tal-proposti ta’ investiment korrispondenti mir-Rumanija u għall-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni, kif ikun rilevanti.

(201)

Ir-remunerazzjoni tal-Istat tinkiseb permezz ta’ qligħ nett pożittiv mistenni li jżid il-valur tas-sehem tal-Istat f’CE Oltenia (madwar 95 % wara ż-żieda fil-kapital azzjonarju) u permezz taċ-ċessjoni ta’ mill-inqas 20 % tal-parteċipazzjoni azzjonarja mill-Istat f’CE Oltenia. Jiġifieri, bħala riżultat tat-tnaqqis tal-kapital azzjonarju u tal-injezzjoni tal-kapital li tirriżulta, is-sehem tal-Istat f’CE Oltenia jiżdied mis-77,15 % kurrenti għal madwar 95 % (il-premessi 93 u 94). Din l-injezzjoni ta’ kapital, li ma kinitx parti min-notifika inizjali, tippermetti lill-Istat jirkupra kwalunkwe vantaġġ iġġenerat minn CE Oltenia, irrispettivament mill-fatt li parti mill-għajnuna tingħadda lill-benefiċjarju permezz ta’ għotjiet diretti. Minħabba l-istruttura l-ġdida tal-azzjonisti, is-sjieda ta’ 95 % fil-fatt tippermetti lill-Istat li jibbenefika mill-għajnuna u li jiġi rremunerat għaliha fil-forma tal-kapital injettat f’CE Oltenia, fil-forma ta’ għotjiet diretti jew fil-forma ta’ garanzija, peress li żieda fil-qligħ nett ta’ CE Oltenia kkawżat minn remunerazzjoni baxxa jew nuqqas ta’ remunerazzjoni tal-istrumenti finanzjarji meta mqabbla mal-finanzjament bil-kundizzjonijiet tas-suq iżid il-valur tal-parteċipazzjoni azzjonarja.

(202)

Barra minn hekk, kif stabbilit fil-premessa 81), l-awtoritajiet Rumeni ħadu impenn li jimplimentaw ċessjoni suffiċjenti tal-ishma tal-Istat Rumen f’CE Oltenia, li jfisser mhux anqas minn 20 % tad-drittijiet ta’ sjieda, qabel it-tmiem tal-perjodu ta’ ristrutturar fl-2026. Ir-Rumanija pprovdiet analiżi tal-valwazzjoni li skont din il-valur indikattiv tas-suq ta’ 20 % tal-parteċipazzjoni azzjonarja mill-Istat fl-ekwità ta’ CE Oltenia mill-31 ta’ Diċembru 2026 kien stmat li kien ta’ EUR […] fix-xenarju bażi jew ta’ EUR […] fix-xenarju tal-każ alternattiv (il-premessa 84). Ladarba jiġi implimentat, l-ammont ta’ EUR […], li huwa indikattiv, jikkostitwixxi remunerazzjoni ex post tal-Istat għall-appoġġ favur CE Oltenia. Għalhekk, filwaqt li r-Rumanija impenjat ruħha bis-sħiħ li ċċedi drittijiet minimi ta’ sjieda ta’ 20 %, hija ma ħaditx impenn li tikseb prezz minimu speċifiku għal tali ċessjoni; minflok, il-medda pprovduta hija indikattiva. Il-Kummissjoni tieħu EUR […] bħala l-valwazzjoni konservattiva għall-finijiet tal-kalkolu tar-remunerazzjoni ex post tal-Istat. Iċ-ċessjoni f’termini tas-suq tnaqqas l-ammont ta’ għajnuna ex post. Tali remunerazzjoni ex post lill-Istat tista’ titqies xierqa u, għalhekk, l-għajnuna għar-ristrutturar ippjanata hija remunerata b’mod xieraq.

(203)

Barra minn hekk, f’konformità mal-punt 58 tal-Linji Gwida R&R, l-istrumenti magħżulin iridu jkunu adattati għall-kwistjoni tas-solvenza jew tal-likwidità li jkunu maħsubin sabiex jindirizzaw. L-għajnuna għar-ristrutturar tieħu l-forma ta’ varjetà ta’ strumenti (għotjiet, garanzija mill-Istat għal self għal appoġġ ta’ likwidità u injezzjoni ta’ kapital għal appoġġ ta’ ekwità), li jipprovdu lil CE Oltenia l-finanzjament neċessarju f’ekwità sabiex tissaħħaħ il-pożizzjoni tagħha tas-solvenza u tal-karta bilanċjali filwaqt li jappoġġaw l-investimenti neċessarji sabiex tinbidel b’mod fundamentali t-taħlita tal-fjuwil tagħha u tkopri l-kostijiet ta’ CO2 tagħha sakemm l-assi l-ġodda tal-ġenerazzjoni tal-enerġija jkunu kompletament operazzjonali. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tqis li l-istrumenti magħżulin jindirizzaw kemm il-problemi ta’ likwidità kif ukoll dawk ta’ solvenza tal-benefiċjarju.

(204)

F’dawn iċ-ċirkostanzi, il-Kummissjoni tqis li l-għajnuna għar-ristrutturar hija xierqa.

5.3.2.3. Proporzjonalità, kontribuzzjoni proprja u kondiviżjoni tal-piżijiet

(205)

Skont il-punt 38(e) tal-Linji Gwida R&R, l-għajnuna għar-ristrutturar ma tistax taqbeż il-minimu meħtieġ sabiex jintlaħaq l-objettiv imfittex minn dik l-għajnuna. L-ammont u l-intensità tal-għajnuna għar-ristrutturar iridu jkunu limitati għall-minimu strett neċessarju sabiex ikun jista’ jitwettaq ir-ristrutturar, fid-dawl tar-riżorsi finanzjarji eżistenti tal-benefiċjarju, tal-azzjonisti tiegħu jew tal-grupp kummerċjali li jagħmel parti minnu (il-punt 61 tal-Linji Gwida R&R). B’mod partikolari, irid jiġi żgurat livell suffiċjenti ta’ kontribuzzjoni proprja għall-kostijiet tar-ristrutturar u, fejn l-appoġġ mill-Istat jingħata f’forma li ttejjeb il-pożizzjoni ta’ ekwità tal-benefiċjarju, il-kondiviżjoni tal-piżijiet. Il-valutazzjoni ta’ dawk ir-rekwiżiti tqis kwalunkwe għajnuna ta’ salvataġġ mogħtija minn qabel.

(206)

Il-kontribuzzjoni proprja tal-benefiċjarju għall-pjan ta’ ristrutturar trid tkun reali u attwali u normalment jenħtieġ li tkun komparabbli mal-għajnuna mogħtija f’termini tal-effett fuq il-pożizzjoni ta’ solvenza jew ta’ likwidità tal-benefiċjarju. Skont il-punt 63 tal-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni jeħtieġ li tivvaluta jekk id-diversi sorsi ta’ kontribuzzjoni proprja humiex reali u ħielsa mill-għajnuna. Skont il-punt 64 tal-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni normalment tqis il-kontribuzzjoni proprja bħala adegwata jekk din tkun tammonta għal aktar minn 50 % tal-kostijiet tar-ristrutturar.

(207)

Il-Kummissjoni jeħtieġ li tivverifika jekk id-diversi sorsi ta’ finanzjament għall-pjan ta’ ristrutturar rivedut deskritt fil-premessi 79 sa 91, ikunux ħielsa mill-għajnuna u reali, jiġifieri suffiċjentement ċerti li jimmaterjalizzaw matul l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar, esklużi l-profitti futuri mistennijin.

(208)

Kif imsemmi fil-premessa 81), l-investimenti f’impjanti CGGT u fotovoltajċi ġodda jistgħu jiġu ffinanzjati parzjalment mill-Fond għall-Modernizzazzjoni, soġġetti għas-sottomissjoni tal-proposti ta’ investiment korrispondenti mir-Rumanija u għall-konferma tagħhom mill-Bank Ewropew tal-Investiment jew mill-Kumitat tal-Investiment tal-Fond għall-Modernizzazzjoni, kif ikun rilevanti. L-għotjiet ipprovduti mill-Fond għall-Modernizzazzjoni jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat (ara l-premessa 124) u, għalhekk, jitqiesu bħala ammont ta’ għajnuna, u mhux bħala sors ta’ kontribuzzjoni proprja.

(209)

Is-sors ewlieni tal-kontribuzzjoni proprja pprovdut minn CE Oltenia jiġi mid-dħul mill-bejgħ tal-elettriku. L-aspettattiva tad-dħul totali mill-bejgħ fil-perjodu 2021-2025 hija ta’ EUR 1 275 miljun. Għalkemm il-punt 63 tal-Linji Gwida R&R jiddikjara li l-aspettattiva ta’ dħul futur ma tistax titqies bħala ċerta biżżejjed u kontribuzzjoni proprja attwali sabiex issostni l-investimenti kbar u kostijiet oħrajn, jenħtieġ li jitqies li EUR 574 miljun mill-ammont ta’ madwar EUR 1 275 miljun diġà ssarrfu (ara l-premessa 87). Għalhekk, mill-ammont kollu tad-dħul mill-bejgħ ikkunsidrat minn CE Oltenia bħala kontribuzzjoni proprja, il-Kummissjoni taċċetta biss l-ammont imsarraf ta’ EUR 574 miljun bħala kontribuzzjoni proprja reali u attwali.

(210)

Sabiex tiġi ffaċilitata l-eliminazzjoni gradwali tal-linjite, CE Oltenia impenjat ruħha li tinvesti fi proġetti tal-enerġija fotovoltajka u mill-gass. Huma se jiġu ffinanzjati permezz ta’ (i) finanzjament bankarju; (ii) investituri privati; u (iii) il-kontribuzzjoni in natura ta’ CE Oltenia.

(211)

F’dak li għandu x’jaqsam mal-finanzjament bankarju, CE Oltenia rċiviet Ittri ta’ Intenzjoni indikattivi li jammontaw għal total ta’ EUR […] iffirmati minn istituzzjonijiet finanzjarji li esprimew interess li jieħdu sehem fil-proġetti rinnovabbli u tal-gass (il-premessa 92). Filwaqt li l-Ittri ta’ Intenzjoni la jikkostitwixxu impenn vinkolanti ta’ finanzjament mill-banek u lanqas ma jirrappreżentaw ftehimiet finanzjarji ffirmati, huma juru interess serju min-naħa tal-banek sabiex jipparteċipaw fil-finanzjament tal-proġetti. Barra minn hekk, l-ammont ta’ finanzjament li dawk il-banek esprimew l-interess tagħhom li jipprovdu huwa ferm ogħla minn EUR […] li r-Rumanija biħsiebha tieħu mill-finanzjament bankarju. F’dawk iċ-ċirkostanzi, il-Kummissjoni hija sodisfatta li l-finanzjament mill-banek għandu probabbiltà għolja biżżejjed li jimmaterjalizza. Għalhekk, il-Kummissjoni tista’ taċċetta b’mod konservattiv ammont sa EUR […] bħala kontribuzzjoni proprja reali li għandha tiġi pprovduta permezz ta’ finanzjament bankarju.

(212)

Barra minn hekk, l-impenji ta’ investituri privati, li ntgħażlu fi proċedura ta’ sejħa għall-offerti, jammontaw għal EUR […] (il-premessa 90). Dawn huma offerti vinkolanti pprovduti mill-investituri tas-suq magħżulin, u għalhekk jistgħu jitqiesu bħala sors ta’ kontribuzzjoni proprja ċert biżżejjed. Kif iddikjarat fil-premessa 115) ma kien hemm l-ebda offerta vinkolanti riċevuta għall-proġett tas-CCGT ta’ Ișalnița. Filwaqt li tqis il-fatt li r-Rumanija qiegħda tippjana li twettaq il-proġett tas-CCGT ta’ Ișalnița b’parteċipazzjoni privata jew mingħajrha, il-Kummissjoni tqis li l-ammont totali tal-kontribuzzjoni proprja impenjat li se jiġi pprovdut mill-banek u mill-investituri privati li jammonta għal EUR […] ma huwiex se jinbidel, irrispettivament mill-eżitu tat-tnedija mill-ġdid tas-sejħa għall-offerti għall-proġett tas-CCGT ta’ Ișalnița. Għalhekk, filwaqt li jista’ jkun hemm żieda fil-kontribuzzjoni proprja minn investituri privati jekk tiġi riċevuta offerta vinkolanti fuq dan il-proġett, din ma jkollhiex effett fuq il-valutazzjoni tal-kontribuzzjoni proprja. Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-kontribuzzjoni proprja ta’ EUR […] li għandha tiġi pprovduta minn partijiet terzi (investituri privati (EUR […]) u minn istituzzjonijiet finanzjarji (EUR […]) hija reali u attwali u mis-sorsi kollha ta’ kontribuzzjoni proprja, u għalhekk l-ammont ta’ EUR […] jirrappreżenta finanzjament ġdid.

(213)

CE Oltenia se tikkontribwixxi għall-kapital tal-SPVs b’art u b’diversi assi oħrajn b’valur ġust totali ta’ EUR 104 miljun. L-ammont ġie kkonfermat minn PwC u mill-investituri (magħżulin) fil-proġetti tal-SPVs (il-premessa 91) u, għalhekk, huwa kkunsidrat bħala kontribuzzjoni proprja reali.

(214)

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, l-ammont totali li jista’ jitqies bħala kontribuzzjoni reali u attwali mill-benefiċjarju huwa ta’ EUR 1 278 miljun, ugwali għal madwar 32 % tal-kostijiet tar-ristrutturar ta’ EUR 3,94 biljun, u b’hekk anqas minn 50 %.

(215)

Madankollu, meta ċ-ċirkostanzi speċifiċi ta’ żoni megħjunin, kif deskritti fl-Artikolu 107(3), il-punt (a), tat-TFUE, jirrikjedu dan, pereżempju, meta benefiċjarju jiffaċċja diffikultajiet partikolari sabiex jiġbor finanzjament ġdid tas-suq bħala riżultat tal-post tiegħu f’żona megħjuna, il-Kummissjoni tista’ taċċetta kontribuzzjoni li tkun anqas minn 50 % tal-kostijiet tar-ristrutturar (il-punt 98 tal-Linji Gwida R&R). CE Oltenia tinsab fir-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ, li huwa żona megħjuna skont l-Artikolu 107(3), il-punt (a), tat-TFUE (64).

(216)

Barra minn hekk, f’konformità mal-punt 64 tal-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni tista’ taċċetta kontribuzzjoni li ma tilħaqx il-50 % tal-kostijiet tar-ristrutturar biss f’ċirkostanzi eċċezzjonali u f’każijiet ta’ tbatija partikolari. Dawk iċ-ċirkostanzi u l-każijiet iridu jintwerew mill-Istat Membru, jekk l-ammont ta’ dik il-kontribuzzjoni jibqa’ sinifikanti.

(217)

Fiċ-ċirkostanzi attwali, wara t-tifqigħa tal-pandemija tal-COVID-19, il-Kummissjoni tqis li tista’ tkun ġustifikata, fil-każ ta’ CE Oltenia u skont il-gwida pprovduta fil-Qafas Temporanju għall-miżuri ta’ għajnuna mill-Istat tad-19 ta’ Marzu 2020, sabiex tiġi appoġġata l-ekonomija fit-tifqigħa kurrenti tal-COVID-19, li l-kontribuzzjoni proprja tibqa’ taħt il-limitu ta’ 50 % tal-kostijiet tar-ristrutturar, minħabba li tibqa’ sinifikanti u tinkludi finanzjament ġdid addizzjonali bil-kundizzjonijiet tas-suq (65).

(218)

Il-Kummissjoni tirrikonoxxi li l-pandemija tal-COVID-19 u l-miżuri meħudin sabiex din tiġi kkontrollata ħolqu ċirkostanzi eċċezzjonali għall-benefiċjarju, fil-kuntest ta’ taqlib serju tal-ekonomija skont it-tifsira tal-Artikolu 107(3), il-punt (b), tat-TFUE. F’dan il-kuntest u mill-2020, l-attività ta’ CE Oltenia intlaqtet mill-pandemija fin-naħa tad-domanda u fin-naħa tal-provvista (il-premessa 19). Il-pandemija tal-COVID-19 kompliet twassal għas-sitwazzjoni li fiha s-swieq li jiffinanzjaw id-dejn kienu fil-biċċa l-kbira magħluqin jew limitati għal ċerti setturi, u l-istituzzjonijiet finanzjarji b’mod ġenerali naqqsu l-limiti tal-kreditu tagħhom.

(219)

Peress li l-kontribuzzjoni proprja tammonta għal 32 % tal-kostijiet tar-ristrutturar u nofsha hija pprovduta bħala finanzjament ġdid, u filwaqt li jitqies li l-benefiċjarju jinsab f’żona megħjuna f’konformità mal-Artikolu 107(3), il-punt (a), tat-TFUE, u ċ-ċirkostanzi eċċezzjonali maħluqin minn taqlib serju tal-ekonomija skont it-tifsira tal-Artikolu 107(3), il-punt (b), tat-TFUE, il-Kummissjoni tikkonkludi li f’dan il-każ ammont ta’ kontribuzzjoni ta’ anqas minn 50 % huwa aċċettabbli.

(220)

Skont il-punti 65 sa 67 tal-Linji Gwida R&R, l-appoġġ mill-Istat mogħti f’forma li ssaħħaħ il-pożizzjoni ta’ ekwità tal-benefiċjarju jista’ jkollu l-effett li jipproteġi lill-azzjonisti u lill-kredituri subordinati mill-konsegwenzi tal-għażla tagħhom li jinvestu fil-benefiċjarju, u b’hekk joħloq periklu morali u jimmina d-dixxiplina tas-suq. Konsegwentement, l-għajnuna sabiex tkopri t-telf jenħtieġ li tingħata biss fuq termini li jinvolvu kondiviżjoni adegwata tal-piżijiet mill-investituri eżistenti u l-intervent mill-Istat jenħtieġ li jseħħ wara li t-telf ikun ġie kkontabilizzat b’mod sħiħ u attribwit lill-azzjonisti eżistenti u lid-detenturi ta’ dejn subordinat. Kondiviżjoni adegwata tal-piżijiet tfisser ukoll li kwalunkwe għajnuna mill-Istat li ttejjeb il-pożizzjoni ta’ ekwità tal-benefiċjarju jenħtieġ li tingħata fuq termini li jagħtu lill-Istat sehem raġonevoli miż-żidiet futuri fil-valur tal-benefiċjarju, fid-dawl tal-ammont ta’ ekwità mill-Istat injettat meta mqabbel mal-ekwità li jifdal tal-kumpanija wara li jkun ġie kkontabilizzat it-telf.

(221)

L-għajnuna għar-ristrutturar ma tinċentivax il-periklu morali jew it-teħid ta’ riskju eċċessiv u bbenefikat lill-azzjonisti jew lill-kredituri. Tabilħaqq, l-Istat Rumen, li issa huwa l-fornitur tal-għajnuna, kien qed jissorvelja u jieħu bħala azzjonist maġġoritarju d-deċiżjonijiet strateġiċi u kummerċjali kollha ta’ CE Oltenia, filwaqt li l-operat tal-kumpanija ma ġiex iffinanzjat b’dejn subordinat jew b’finanzjament ibridu (li jassorbi t-telf) li x’aktarx jitħassar parzjalment f’konformità mar-rekwiżiti tal-kondiviżjoni tal-piżijiet tal-Linji Gwida R&R. F’dak il-kuntest, il-kondiviżjoni tal-piżijiet minn Fondul Proprietatea tinkiseb permezz ta’ assorbiment parzjali tat-telf segwit minn żieda kapitali. L-ewwel nett, it-telf riportat ta’ CE Oltenia ta’ madwar EUR 251 miljun (RON 1 217 miljun), jiġifieri parti mit-telf riportat fil-31 ta’ Diċembru 2020 ta’ madwar EUR 345 miljun (RON 1 710 miljun), se jiġi assorbit permezz ta’ tnaqqis kapitali (il-premessa 93). Dan se jiġi segwit minn żieda fil-kapital azzjonarju mill-Istat sa EUR […], li se ddgħajjef il-parteċipazzjoni ta’ Fondul Proprietatea f’CE Oltenia minn […] % għal madwar […] % (il-premessa 94). F’dak ir-rigward, Fondul Proprietatea tikkontribwixxi għar-ristrutturar permezz tat-telf ta’ assorbiment tal-ishma tagħha u d-dilwizzjoni xierqa tal-parteċipazzjoni tagħha, u b’hekk tnaqqas il-ħtieġa għal għajnuna mill-Istat u tnaqqas il-periklu morali.

(222)

Għalhekk, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-għajnuna għar-ristrutturar hija proporzjonata u tinvolvi kondiviżjoni xierqa tal-piżijiet.

5.3.2.4. Il-prinċipju “ta’ darba u tal-aħħar” u l-limitazzjoni tad-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni

(223)

Sabiex jiġi żgurat li l-effetti negattivi tal-għajnuna jkunu limitati sabiex jiġu evitati effetti mhux xierqa fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ u sabiex jiġi żgurat li l-bilanċ ġenerali jkun pożittiv (66), l-għajnuna trid tingħata lill-impriżi f’diffikultà f’konformità mal-prinċipju “ta’ darba u tal-aħħar” li jillimita din l-għajnuna għal perjodu ta’ għaxar snin.

(224)

Il-Kummissjoni tippermetti għajnuna għar-ristrutturar b’appoġġ ta’ operazzjoni waħda biss ta’ ristrutturar u dment, jekk xieraq, li jkunu għaddew aktar minn għaxar snin wara l-għoti fil-passat ta’ għajnuna għar-ristrutturar jew wara li l-pjan ta’ ristrutturar ikun intemm jew twaqqaf (67). Il-Kummissjoni tippermetti eċċezzjonijiet għal dik ir-regola meta l-għajnuna għar-ristrutturar issegwi l-għajnuna għas-salvataġġ bħala parti minn operazzjoni unika ta’ ristrutturar (68).

(225)

L-għajnuna għar-ristrutturar lil CE Oltenia tappoġġa biss operazzjoni waħda ta’ ristrutturar. CE Oltenia, inklużi s-sussidjarji kkontrollati tagħha, ma rċivewx għajnuna għas-salvataġġ jew għar-ristrutturar f’dawn l-aħħar għaxar snin, minbarra l-miżuri diġà mogħtijin u msemmijin fil-premessi 28 u 31, li jagħmlu parti mill-għajnuna għar-ristrutturar li qed tiġi vvalutata. Teżisti wkoll kontinwità mal-għajnuna ta’ salvataġġ approvata fi Frar 2020 u mogħtija għal sitt xhur f’operazzjoni ta’ ristrutturar waħda. Għalhekk, il-prinċipju “ta’ darba u tal-aħħar” huwa rrispettat.

(226)

Kif stabbilit fil-premessa 107), ir-Rumanija tressaq il-miżuri li ġejjin sabiex tillimita d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni: (i) l-għeluq ta’ gruppi tal-enerġija jew tal-minjieri, (ii) il-ħolqien ta’ SPVs għal investimenti ġodda, u (iii) l-esternalizzazzjoni permezz ta’ trasferiment lill-muniċipalità tal-grupp tal-enerġija ta’ koġenerazzjoni S.E. Craiova II.

(227)

Fir-rigward tal-miżuri identifikati fil-punti (i) u (iii) tal-premessa 226), il-Kummissjoni tqis li dawn ma jistgħux jiġu aċċettati bħala miżuri li jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni. Jiġifieri, l-għeluq propost ta’ gruppi tal-enerġija bi prestazzjoni insuffiċjenti jew ta’ minjieri huwa fi kwalunkwe każ inevitabbli minħabba li ma humiex vijabbli (ara l-premessa 108) u l-grupp S.E. Craiova II, li fil-biċċa l-kbira tiegħu jipproduċi enerġija termali għal Craiova, qiegħed jagħmel it-telf ma huwa mistenni l-ebda rikavat mit-trasferiment.

(228)

Fir-rigward tal-miżura identifikata fil-punt (ii) tal-premessa 226), il-ħolqien ta’ SPVs għal investimenti ġodda se jkun ifisser li, bil-parteċipazzjoni ta’ CE Oltenia fl-SPVs li tvarja bejn 45 % u 50 %, il-kapaċità netta disponibbli ta’ CE Oltenia (ibbażata fuq proġetti ġodda fil-gass naturali u fl-enerġija rinnovabbli) tonqos minn […] għal madwar […] (il-premessa 72). Dan joħloq il-kapaċità netta disponibbli ta’ madwar […] li se tkun disponibbli għall-kompetituri tas-suq li jipparteċipaw fl-SPVs. Għalhekk, din il-miżura se tnaqqas il-kapaċità disponibbli netta tal-benefiċjarju u se tiftaħ kapaċità sinifikanti għall-kompetituri tiegħu.

(229)

Fir-rigward tal-miżuri ta’ mġiba, ir-Rumanija ħadet impenn favur dawk imsemmijin fil-punt 84 tal-Linji Gwida R&R, jiġifieri: (i) li CE Oltenia ma hijiex se takkwista ishma fi kwalunkwe kumpanija matul il-perjodu ta’ ristrutturar, ħlief meta dan ikun indispensabbli sabiex tiġi żgurata l-vijabbiltà fit-tul tagħha u soġġetta għall-approvazzjoni tal-Kummissjoni, u (ii) li CE Oltenia ma hijiex se tirreklama l-appoġġ mill-Istat bħala vantaġġ kompetittiv meta tikkummerċjalizza l-prodotti u s-servizzi tagħha (il-premessa 118). F’konformità mal-punt 83 tal-Linji Gwida R&R, dawk il-miżuri se jiżguraw li l-għajnuna tintuża biss sabiex tiffinanzja r-restawr tal-vijabbiltà fit-tul u li ma tiġix abbużata billi jiġu estiżi distorsjonijiet serji u persistenti tas-suq jew billi l-benefiċjarju jiġi protett minn kompetizzjoni tajba.

(230)

Għalhekk, il-Kummissjoni tqis li l-miżuri sabiex jiġu limitati d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni huma adattati sabiex jitnaqqsu l-effetti negattivi tal-għajnuna għar-ristrutturar.

5.3.2.5. Trasparanza u rapportar

(231)

Skont il-punt 38(g) tal-Linji Gwida R&R, l-Istati Membri, il-Kummissjoni, l-operaturi ekonomiċi u l-pubbliku jeħtieġ li jkollhom aċċess faċli għall-atti rilevanti u għall-informazzjoni pertinenti kollha dwar l-għajnuna mogħtija. Għal dan l-għan, l-awtoritajiet Rumeni impenjaw ruħhom li japplikaw id-dispożizzjonijiet dwar it-trasparenza stabbiliti fil-punt 96 tal-Linji Gwida R&R billi jagħmlu l-informazzjoni rilevanti disponibbli fuq is-sit web www.ajutordestat.ro.

(232)

Il-Kummissjoni tqis li huwa neċessarju li r-Rumanija tipprovdi rapporti regolari dwar l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar kull sitt xhur mid-data tal-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni sa tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar. Dawn ir-rapporti jispeċifikaw, b’mod partikolari, id-dati tal-iżborż attwali tal-finanzjament impenjat mill-Istat u tal-kontribuzzjoni proprja, kwalunkwe devjazzjoni mit-trajettorji finanzjarji jew operazzjonali tal-pjan ta’ ristrutturar, it-trażżin tal-kostijiet u t-tnaqqis tal-kostijiet u l-qligħ miksubin bil-miżuri ta’ ristrutturar, u l-miżuri korrettivi previsti jew meħudin mir-Rumanija jew mill-benefiċjarju, fejn xieraq.

5.3.2.6. Ibbilanċjar tal-effetti pożittivi u negattivi

(233)

Miżura ta’ għajnuna mill-Istat imfassla bir-reqqa trid tiżgura li l-bilanċ ġenerali tal-effetti tal-miżura jkun pożittiv billi tevita milli taffettwa b’mod negattiv il-kundizzjonijiet kummerċjali sa punt li jmur kontra l-interess komuni.

(234)

Fil-Linji Gwida R&R, il-Kummissjoni stabbiliet il-kriterji li hija teżamina meta tivvaluta l-kompatibbiltà tal-għajnuna għar-ristrutturar mas-suq intern, filwaqt li tiżgura li l-iżvilupp tal-attività ekonomika inkwistjoni ma jaffettwax ħażin il-kundizzjonijiet tal-kummerċ sa punt li jmur kontra l-interess komuni. Kif spjegat fis-subtaqsimiet 5.3.2.1, 5.3.2.2 u 5.3.2.3, l-għajnuna għar-ristrutturar hija neċessarja, xierqa u proporzjonata. Barra minn hekk, hemm biżżejjed salvagwardji fis-seħħ sabiex jiġu mminimizzati d-distorsjonijiet għall-kompetizzjoni (is-subtaqsima 5.3.2.4), inkluża t-trasparenza (is-subtaqsima 5.3.2.5).

(235)

Il-miżuri ta’ kompetizzjoni proposti, flimkien mat-tnaqqis ġenerali tal-kapaċità tal-produzzjoni ta’ CE Oltenia, inaqqsu l-preżenza ta’ CE Oltenia fis-suq fejn tibqa’ attiva wara r-ristrutturar u jwasslu għal ċertu grad ta’ ftuħ tas-suq.

(236)

Fid-dawl ta’ dan ta’ hawn fuq, il-Kummissjoni tqis li l-miżuri sabiex jiġu limitati d-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni ġġenerati mill-għajnuna huma xierqa sabiex jitnaqqsu l-effetti negattivi tal-għajnuna għar-ristrutturar.

(237)

Konsegwentement, l-impatt pożittiv tal-għajnuna għar-ristrutturar fuq l-iżvilupp tal-attività ekonomika u taż-żona ekonomika inkwistjoni jisboq l-effetti negattivi potenzjali fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ, li għalhekk ma humiex affettwati b’mod negattiv sa punt li jmur kontra l-interess komuni.

5.4. Konklużjoni dwar il-kompatibbiltà

(238)

Skont l-Artikolu 9(6) tar-Regolament (UE) 2015/1589, id-deċiżjonijiet li jagħlqu l-proċedura ta’ investigazzjoni formali għandhom jittieħdu malli jitneħħew id-dubji mqajmin dwar il-kompatibbiltà ta’ miżura notifikata mas-suq intern.

(239)

Fid-dawl ta’ dak li ntqal hawn fuq, il-Kummissjoni tikkonkludi li, filwaqt li d-dubji li qajmet fid-deċiżjoni tal-ftuħ tneħħew, l-effetti negattivi tal-għajnuna għar-ristrutturar fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ huma limitati, minħabba b’mod partikolari l-miżuri li jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni, li r-Rumanija jenħtieġ li tiżgura l-implimentazzjoni tagħhom. Konsegwentement, l-effetti pożittivi tal-għajnuna għar-ristrutturar fuq l-iżvilupp tal-attività tal-produzzjoni tal-enerġija u tar-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ, dment li r-Rumanija tiżgura l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar (69), jisbqu l-effetti negattivi li jifdal fuq il-kompetizzjoni u fuq il-kummerċ, li għalhekk ma humiex affettwati ħażin sa punt li jmur kontra l-interess komuni. Għalhekk, l-impenji pprovduti mir-Rumanija jenħtieġ li jiġu stabbiliti bħala kundizzjonijiet għall-kompatibbiltà tal-għajnuna.

(240)

Fil-valutazzjoni tagħha, filwaqt li tqis il-kummenti li waslu mingħand partijiet terzi u mir-Rumanija kif ukoll il-modifiki għall-pjan ta’ ristrutturar u għall-għajnuna ta’ appoġġ għar-ristrutturar introdotta sabiex jiġu indirizzati d-dubji mqajmin, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-għajnuna għar-ristrutturar tikkonforma mal-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-TFUE peress li tiffaċilita l-iżvilupp ta’ attivitajiet ta’ produzzjoni tal-elettriku u tar-reġjun tal-Oltenia tal-Lbiċ u ma tfixkilx il-kompetizzjoni u l-kummerċ bejn l-Istati Membri sa punt li jmur kontra l-interess komuni.

(241)

Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni tqis li huwa neċessarju li r-Rumanija tipprovdi rapporti regolari dwar l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar kull sitt xhur sa tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar. Dawk ir-rapporti jispeċifikaw, b’mod partikolari, id-dati tal-iżborż tal-finanzjament impenjat mir-Rumanija u tal-kontribuzzjoni proprja tal-benefiċjarju, kwalunkwe devjazzjoni mit-trajettorji finanzjarji jew operazzjonali tal-pjan ta’ ristrutturar f’termini ta’ dħul, ta’ trażżin tal-kostijiet u ta’ tnaqqis fil-kostijiet mill-miżuri ta’ ristrutturar u l-qligħ, u l-miżuri korrettivi previsti jew meħudin mir-Rumanija jew mill-benefiċjarju, fejn xieraq.

6. KONKLUŻJONI

(242)

Il-Kummissjoni ssib li r-Rumanija implimentat illegalment parti mill-għajnuna inkwistjoni bi ksur tal-Artikolu 108(3) tat-TFUE. Madankollu, il-Kummissjoni tikkonkludi li l-għajnuna għar-ristrutturar hija kompatibbli mas-suq intern skont l-Artikolu 107(3), il-punt (c) tat-TFUE.

ADOTTAT DIN ID-DEĊIŻJONI:

Artikolu 1

L-għajnuna għar-ristrutturar lil Complexul Energetic Oltenia S.A. (“CE Oltenia”), li r-Rumanija implimentat parzjalment, fil-forma ta’ għotjiet, ta’ garanzija mill-Istat għal self, ta’ injezzjoni ta’ kapital, u ta’ konverżjoni minn self għal għotja, li ammontat għal EUR 2 658,1 miljun, hija kompatibbli mas-suq intern skont it-tifsira tal-Artikolu 107(3), il-punt (c), tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea, soġġetta għall-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 2.

Artikolu 2

(1) Jenħtieġ li r-Rumanija tiżgura li CE Oltenia, fi ħdan l-iskedi ta’ żmien inklużi fil-pjan ta’ ristrutturar rivedut jew, kif xieraq, sa mhux aktar tard minn tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar, timplimenta bis-sħiħ il-miżuri inklużi fil-pjan ta’ ristrutturar kif ukoll il-miżuri relatati li jillimitaw id-distorsjonijiet tal-kompetizzjoni, kif ġej:

(a)

L-għeluq jew il-konservazzjoni temporanja bħala riżerva tal-kapaċitajiet kollha tal-produzzjoni tal-linjite u t-tnedija tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni l-ġodda bejn l-2023 u l-2026, mingħajr preġudizzju għad-dekummissjonar tal-kapaċitajiet stipulati fil-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza tar-Rumanija; il-kapaċitajiet li r-Rumanija fl-aħħar mill-aħħar se tiddekummissjona għandhom ikunu dawk approvati skont il-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza;

(b)	it-tnaqqis gradwali tal-persunal;

(c)	it-tnaqqis gradwali tal-emissjonijiet ta’ CO2 flimkien ma’ investimenti sabiex jitnaqqsu emissjonijiet oħrajn li jagħmlu ħsara lill-ambjent;

(d)	it-tnaqqis tal-kapital azzjonarju u l-implimentazzjoni sussegwenti taż-żieda fil-kapital azzjonarju;

(e)	l-istabbiliment ta’ veikoli bi skop speċjali bħala impriżi konġunti ma’ koinvestituri;

(f)	l-iffirmar ta’ ftehimiet finanzjarji mal-banek;

(g)	spin-off tal-impjant tal-enerġija ta’ Craiova;

(h)	Il-ħolqien ta’ sussidjarja distinta ta’ CE Oltenia, li se tinkludi u topera l-unitajiet eżistenti tal-enerġija tal-linjite u l-assi relatati ta’ CE Oltenia li ma humiex maħsubin għat-tranżizzjoni lejn il-gass jew l-enerġija rinnovabbli.

(2) Ir-Rumanija se ċċedi mhux anqas minn 20 % tal-ishma tagħha f’CE Oltenia sal-31 ta’ Diċembru 2026.

(3) Jenħtieġ li r-Rumanija tipprovdi lill-Kummissjoni b’rapporti regolari dwar l-implimentazzjoni tal-pjan ta’ ristrutturar kull sitt xhur mid-data tal-adozzjoni ta’ din id-Deċiżjoni sa tmiem il-perjodu ta’ ristrutturar fil-31 ta’ Diċembru 2026. Jenħtieġ li dawn ir-rapporti jispeċifikaw, b’mod partikolari, id-dati tal-iżborż reali tal-finanzjament imwettaq mill-Istat u l-kontribuzzjoni proprja tal-benefiċjarju, l-issodisfar tal-kundizzjonijiet stabbiliti fid-Deċiżjoni, kwalunkwe devjazzjoni mit-trajettorji finanzjarji jew operazzjonali tal-pjan ta’ ristrutturar, it-trażżin tal-kostijiet u t-tnaqqis tal-kostijiet u l-qligħ miksubin bil-miżuri ta’ ristrutturar, u l-miżuri korrettivi previsti jew meħudin mir-Rumanija jew, fejn xieraq, mill-benefiċjarju.

Artikolu 3

Ir-Rumanija għandha tinforma lill-Kummissjoni, fi żmien xahrejn min-notifika ta’ din id-Deċiżjoni, dwar il-miżuri meħudin sabiex tinkiseb il-konformità magħha.

Artikolu 4

Din id-Deċiżjoni hija indirizzata lir-Rumanija.

Magħmul fi Brussell, is-26 ta’ Jannar 2022.

Għall-Kummissjoni

Margrethe VESTAGER

Membru tal-Kummissjoni

(1) ĠU C 94, 19.3. 2021, p. 10.

(2) Dawk l-iskambji bdew fid-29 ta’ Ġunju 2020 meta r-Rumanija bagħtet prenotifika ta’ abbozz ta' pjan ta’ ristrutturar u inkludew, sal-avviż, skambji ta’ posta elettronika, diskussjonijiet tekniċi matul vidjokonferenzi u telekonferenzi u feedback preliminari dwar l-abbozz tal-pjan ta’ ristrutturar.

(3) Ara n-nota 1 f’qiegħ il-paġna

(4) Ir-Regolament Nru 1 li jiddetermina l-lingwi li għandhom jintużaw mill-Komunità Ekonomika Ewropea (ĠU 17, 6.10.1958, p. 385/58).

(5) Permezz ta’ ittra datata d-29 ta’ Diċembru 2021.

(6) Fondul Proprietatea twaqqaf bil-liġi 247 tat-22 ta’ Lulju 2005 sabiex jikkumpensa lill-persuni li ġarrbu esproprjazzjoni b’mod abbużiv fir-reġim preċedenti u inizjalment ġie dotat bi stokks miżmumin f’diversi kumpaniji. L-istruttura tal-parteċipazzjoni azzjonarja f’perċentwal tad-drittijiet tal-vot ta’ Fondul Proprietatea mill-31 ta’ Diċembru 2021 hija maqsuma bejn l-azzjonisti istituzzjonali Rumeni (40,58 %) jew individwi privati (21,84 %), il-Bank ta’ New York Mellon (18,2 %), investituri istituzzjonali mhux Rumeni (15,76 %) jew individwi privati (3,51 %) u l-Ministeru tal-Finanzi Pubbliċi (0,11 %).

(7) Data mill-INSTITUTUL NATIONAL DE STATISTICA disponibbli fuq http://statistici.insse.ro:8077/tempo-online/#/pages/tables/insse-table.

(8) https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tgs00010/default/table?lang=en

(9) Il-Pjan Territorjali għal Tranżizzjoni Ġusta tal-Kontea ta’ Gorj huwa mħejji minn konsulenti esterni li jgħinu lill-awtoritajiet lokali. Il-kontea ta’ Gorj hija l-aktar affettwata mit-tnaqqis fl-attività ta’ CE Oltenia (mir-reġjun kollu).

(10) Il-linjite huwa ġebla tal-fjuwils fossili sedimentari fformat minn pit ikkumpressat b’mod naturali, b’kontenut ta’ karbonju ta’ madwar 60–70 fil-mija. L-estrazzjoni tal-linjite u tal-faħam għandhom kodiċijiet differenti taħt in-nomenklatura tal-attivitajiet ekonomiċi (NACE), rispettivament il-kodiċijiet NACE 0510 (faħam) u 0520 (linjite).

(11) F'Jannar – Marzu 2021: Ir-Rapport tal-Autoritatea Națională de Reglementare in Domeniul Energiei, l-ewwel trimestru tal-2021, https://www.anre.ro/en/press/newsletter/2021-1st-quarter-newsletter

(12) L-“Analiżi dwar l-impatt tal-għeluq ta’ CE Oltenia fuq il-prezzijiet relatati mas-Suq ta’ Ġurnata bil-Quddiem, mas-Suq tal-Ibbilanċjar u mas-Suq Ċentralizzat għall-Kuntratti Bilaterali għall-2019 – 2030” twettqet minn OPCOM fl-2020 fuq talba tal-Ministeru tal-Enerġija.

(13) OPCOM hija operatur Rumen tas-suq tal-gass u tal-elettriku li timmaniġġja u tamministra s-swieq tan-negozjar tal-elettriku bħas-suq ta’ ġurnata bil-quddiem, is-suq tal-istess ġurnata, qafas organizzat għan-negozjar kompetittiv ta’ kuntratti bilaterali tal-elettriku permezz ta’ offerta estiża (PCCB-LE) u permezz ta’ negozjar kontinwu (PCCBNC), is-suq tal-ibbilanċjar.

(*1) Data kunfidenzjali.

(14) Ara r-rapport tal-Aġenzija Internazzjonali tal-Enerġija “Covid-19 impact on electricity”: https://www.iea.org/reports/covid-19-impact-on-electricity

(15) Ir-rata tal-kambju użata għad-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ imsemmija fin-nota 17 f’qiegħ il-paġna kienet ta’ RON 1 = EUR 0,20904 fid-29 ta’ Jannar 2020.

(16) Żieda fil-prezz tal-kwota ta’ CO2 minn EUR 7 għal kull kwota f’Diċembru 2017 għal EUR 20 għal kull kwota fl-2018 u aktar minn EUR 27 għal kull kwota fl-2019.

(17) Id-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-24 ta’ Frar 2020 C(2020) 1068 final fil-Kawża SA.56250 (2020/N) – Ir-Rumanija – Għajnuna għas-salvataġġ favur Complexul Energetic Oltenia SA (ĠU C 112, 3.4.2020, p. 1) (“id-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ”).

(18) ĠU C 249, 31.7.2014, p. 1.

(19) Id-Direttiva 2003/87/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Ottubru 2003 li tistabbilixxi skema għall-iskambju ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra ġewwa l-Komunità u li temenda d-Direttiva 96/61/KE (ĠU L 275, 25.10.2003, p. 32) (“id-Direttiva 2003/87/KE”).

(20) https://tradingeconomics.com/commodity/carbon

(21) Il-Fond għall-Modernizzazzjoni huwa programm ta’ finanzjament dedikat tal-Unjoni sabiex jappoġġa lill-Bulgarija, lill-Kroazja, liċ-Ċekja, lill-Estonja, lill-Ungerija, lil-Latvja, lil-Litwanja, lill-Polonja, lir-Rumanija u lis-Slovakkja fit-tranżizzjoni tagħhom għan-newtralità klimatika billi jappoġġa investimenti fil-modernizzazzjoni tas-sistemi tal-enerġija u fit-titjib tal-effiċjenza enerġetika. Ġie stabbilit bid-Direttiva 2003/87/KE.

(22) Ir-rata tal-kambju użata għal din id-deċiżjoni hija ta’ RON 1 = EUR 0,2020 fil-21 ta’ Diċembru 2021.

(23) Il-premessaa 45 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(24) Il-premessi 47 sa 49 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(25) Il-premessa 53 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(26) Il-premessa 50 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(27) Il-premessa 52 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(28) Il-premessi 56 sa 60 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(29) Il-premessa 63 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(30) Il-premessa 64 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(31) Il-premessa 65 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(32) Il-premessa 66 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(33) L-EEB ippreżenta l-kummenti tiegħu fil-15 ta’ April 2021.

(34) Bankwatch Romania u ClientEarth ippreżentaw il-kummenti tagħhom fil-15 ta’ April 2021.

(35) Greenpeace ressqet il-kummenti tagħha fid-19 ta’ April 2021.

(36) Ir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2015/1589 tat-13 ta’ Lulju 2015 li jistabblixxi regoli dettaljati għall-applikazzjoni tal-Artikolu 108 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (ĠU L 248, 24.9.2015, p. 9).

(37) Id-Direttiva 2010/75/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-24 ta’ Novembru 2010 dwar l-emissjonijiet industrijali (il-prevenzjoni u l-kontroll integrati tat-tniġġis) (ĠU L 334, 17.12.2010, p. 17).

(38) Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni – Linji Gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għall-ħarsien ambjentali u l-enerġija 2014-2020 (ĠU C 200, 28.6.2014, p. 1).

(39) B’mod partikolari, dan jikkonċerna l-konformità (jew in-nuqqas ta’ din) mal-Konklużjonijiet tad-Dokument ta’ Referenza tal-BAT (BREF) għal Impjanti Kbar tal-Kombustjoni (LCP) adottati skont id-Direttiva dwar l-Emissjonijiet Industrijali. Kif jissottometti l-EEB, il-gvern Rumen kiseb derogi limitati fiż-żmien dwar il-livelli ta’ NOx .

(40) Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Settembru 2020, L-Awstrija vs Il-Kummissjoni, C-594/18 P, ECLI:EU:C:2020:742, il-punti 20, 44-45, 100 u 119.

(41) Is-sottomissjoni mir-Rumanija tat-8 ta’ Marzu 2021.

(42) Id-Deċiżjoni ta’ Implimentazzjoni tal-Kunsill tat-3 ta’ Novembru 2021 dwar l-approvazzjoni tal-valutazzjoni tal-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza għar-Rumanija (għadha ma hijiex ippubblikata).

(43) Fl-24 ta’ Jannar 2022, ir-Rumanija kkonfermat mill-ġdid l-impenji favur il-Pjan Nazzjonali għall-Irkupru u r-Reżiljenza rigward id-dekummissjonar tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni tal-elettriku bbażati fuq il-faħam (linjite u antraċit) u enfasizzat li l-miżuri ta’ implimentazzjoni, kif ukoll il-kalendarju ta’ eliminazzjoni gradwali u ta’ ekoloġizzazzjoni se jkun parti mil-liġi dwar id-dekarbonizzazzjoni, li għandha titlesta fit-tieni trimestru tal-2022, kif stabbilit fil-pjan.

(44) Skont id-Deċiżjoni tal-Gvern Rumen Nru 780/2006 għall-iskambju ta’ kwoti ta’ emissjonijiet ta’ gassijiet serra (GHG).

(45) Il-baġit tal-Fond għall-Modernizzazzjoni huwa magħmul minn: (i) dħul mill-irkantar ta’ 2 % tal-kwoti totali għall-2021-30 taħt l-Iskema tal-UE għall-Iskambju ta’ Kwoti tal-Emissjonijiet (EU ETS) u (ii) kwoti addizzjonali minn ċerti Stati Membri (iċ-Ċekja, il-Kroazja, il-Litwanja, ir-Rumanija u s-Slovakkja).

(46) L-aggregazzjoni tkun tinkludi […].

(47) L-aggregazzjoni tkun tinkludi […].

(48) Fid-9 ta’ Diċembru 2021, […] iffirmaw l-Ittri ta’ Intenzjoni indikattivi dwar il-finanzjament taż-2 proġetti tas-CCGT. Fl-10 ta’ Diċembru 2021, […] iffirmaw l-Ittri ta’ Intenzjoni indikattivi dwar il-finanzjament ta’ tmien parks fotovoltajċi.

(*2) Il-perjodu ta’ ristrutturar jiddekorri mill-2021 sal-2026. Id-data ta’ wara r-ristrutturar (għas-snin 2027 u 2028) hija inkluża fit-tabella għal skopijiet illustrattivi biss.

(49) […].

(50) Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ Settembru 2017, Il-Kummissjoni vs Frucona Košice, C-300/16 P, ECLI:EU:C:2017:706, il-punt 59; is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-5 ta’ Ġunju 2012, Il-Kummissjoni vs EDF, C-124/10 P, ECLI:EU:C:2012:318, il-punti 78, 79 u 103.

(51) Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-11 ta’ Lulju 1996, SFEI u oħrajn, C-39/94, ECLI:EU:C:1996:285, il-punt 60; is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tad-29 ta’ April 1999, Spanja vs Il-Kummissjoni, C-342/96, ECLI:EU:C:1999:210, il-punt 41.

(52) Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-4 ta’ Ġunju 2015, Il-Kummissjoni vs MOL, C-15/14 P, ECLI:EU:C:2015:362, il-punt 60.

(53) Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Settembru 2020, L-Awstrija vs Il-Kummissjoni, C-594/18 P, ECLI:EU:C:2020:742, il-punti 18 sa 20.

(54) Is-sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tat-22 ta’ Settembru 2020, L-Awstrija vs Il-Kummissjoni, C-594/18 P, ECLI:EU:C:2020:742, il-punt 19.

(55) Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni — Linji Gwida dwar l-għajnuna mill-Istat għall-protezzjoni ambjentali u l-enerġija 2014-2020, il-punt 16, li skont dan għajnuna ambjentali u għall-enerġija ma tistax tingħata lil ditti f’diffikultà kif definiti, għall-finijiet ta’ dawn il-Linji Gwida, mil-Linji Gwida applikabbli dwar l-għajnuna mill-Istat għas-salvataġġ u għar-ristrutturar ta’ ditti f’diffikultà.

(56) Il-premessa 40 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(57) Il-premessi 17 u 33 tad-deċiżjoni dwar l-għajnuna għas-salvataġġ.

(58) Ara l-Artikolu 2(b) tad-Direttiva tal-Kummissjoni 2006/111/KE tas-16 ta’ Novembru 2006 dwar it-trasparenza tar-relazzjonijiet finanzjarji bejn l-Istati Membri u l-impriżi pubbliċi kif ukoll dwar it-trasparenza finanzjarja fi ħdan ċerti impriżi (ĠU L318, 17.11.2006, p. 17).

(59) Il-premessa 41 tad-deċiżjoni tal-ftuħ.

(60) Ir-Regolament (UE) 2019/943 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-5 ta' Ġunju 2019 dwar is-suq intern tal-elettriku (ĠU L 158, 14.6.2019, p. 54).

(61) Id-deċiżjoni tal-ftuħ, il-premessa 59 u n-nota 17 f’qiegħ il-paġna.

(62) Id-deċiżjoni tal-ftuħ, il-premessa 59 u n-nota 17 f’qiegħ il-paġna.

Il-punt 38(c), u l-punti 54 u 58 tal-Linji Gwida R&R.

(63) Dan jinkludi għotja ta’ EUR 241 miljun mill-Istat għax-xiri ta’ kwoti ta’ CO2 għall-2020 li diġà ngħatat, u parti mill-pakkett ta’ għajnuna għar-ristrutturar notifikat.

(64) Ara d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta’ Diċembru 2021 f’SA.100199 (2021/N) – Mappa tal-għajnuna reġjonali għar-Rumanija (l-1 ta’ Jannar 2022 – il-31 ta’ Diċembru 2027), li għadha ma ġietx ippubblikata.

(65) Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni - Qafas Temporanju għal miżuri ta’ għajnuna mill-Istat biex jingħata sostenn lill-ekonomija matul it-tifqigħa preżenti tal-COVID-19 (ĠU C 91I, 20.3.2020, p. 1), kif emendata bil-Komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni C(2020) 2215 (ĠU C 112I, 4.4.2020, p. 1), C(2020) 3156 (ĠU C 164, 13.5.2020, p. 3), C(2020) 4509 (ĠU C 218, 2.7.2020, p. 3), C(2020) 7127 (ĠU C 340I, 13.10.2020, p. 1), C(2021) 564 (ĠU C 34, 1.2.2021, p. 6), u C(2021) 8442 (ĠU C 473, 24.11.2021, p. 1), il-punti 3 u 14bis.

(66) Il-punt 38(f) tal-Linji Gwida R&R.

(67) Il-punti 70 u 71 tal-Linji Gwida R&R.

(68) Il-punt 72(a) tal-Linji Gwida R&R.

(69) Il-punt 122 tal-Linji Gwida R&R.

		ISSN 1977-074X
Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea		L 263

Edizzjoni bil-Malti	Leġiżlazzjoni	Volum 65 10 ta' Ottubru 2022

Werrej		II Atti mhux leġiżlattivi	Paġna
		REGOLAMENTI
	*	Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2022/1915 tat-3 ta’ Ottubru 2022 li japprova emenda mhux minuri fl-Ispeċifikazzjoni tal-Prodott ta’ isem imniżżel fir-reġistru tad-Denominazzjonijiet tal-Oriġini Protetti u tal-Indikazzjonijiet Ġeografiċi Protetti [Murazzano (DOP)]	1
	*	Regolament ta’ Implimentazzjoni tal-Kummissjoni (UE) 2022/1916 tas-7 ta’ Ottubru 2022 li jemenda r-Regolament ta’ Implimentazzjoni (UE) 2018/2019 fir-rigward ta’ ċerti pjanti għat-tħawwil Juglans regia L. li joriġinaw mill-Moldova	3
	*	Regolament (UE) 2022/1917 tal-Bank Ċentrali Ewropew tad-29 ta’ Settembru 2022 dwar proċeduri ta’ ksur f’każijiet ta’ nuqqas ta’ konformità mar-rekwiżiti tar-rapportar statistiku u li tħassar id-Deċiżjoni BĊE/2010/10 (BĊE/2022/31)	6
		DEĊIŻJONIJIET
	*	Deċiżjoni tal-Kunsill (UE) 2022/1918 tal-4 ta’ Ottubru 2022 li taħtar membru propost mir-Repubblika Franċiża, fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew	17
	*	Deċiżjoni tal-Kumitat Politiku u ta’ Sigurtà (PESK) 2022/1919 tas-6 ta’ Ottubru 2022 dwar il-ħatra tal-Kmandant tal-Forza tal-Missjoni tal-UE tal-Missjoni ta’ Taħriġ Militari tal-PSDK tal-Unjoni Ewropea fir-Repubblika Ċentru-Afrikana (EUTM RCA) u li tħassar id-Deċiżjoni (PESK) 2022/105 (EUTM RCA/3/2022)	19
	*	Deċiżjoni tal-Kummissjoni (UE) 2022/1920 tas-26 ta’ Jannar 2022 dwar l-Għajnuna mill-Istat SA.59974 - 2021/C (ex 2020/N, ex 2020/PN) li r-Rumanija implimentat parzjalment għal Complexul Energetic Oltenia SA (notifikata bid-dokument C(2022) 553) ( 1 )	21
	*	Deċiżjoni (UE) 2022/1921 tal-Bank Ċentrali Ewropew tad-29 ta’ Settembru 2022 dwar il-metodoloġija għall-kalkolu ta’ sanzjonijiet għal ksur allegat ta’ rekwiżiti ta’ rapportar statistiku (BĊE/2022/32)	59


	(1) Test b'rilevanza għaż-ŻEE.