(1)

Skont l-Artikolu 3(1) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE), wieħed mill-għanijiet tal-Unjoni huwa li tippromwovi l-benessri tal-popli tagħha.

(2)

Skont l-Artikolu 9 u l-Artikolu 168 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) u l-Artikolu 35 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, irid jiġi żgurat li jkun hemm livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa tal-bniedem fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-politiki u tal-attivitajiet kollha tal-Unjoni.

(3)

L-Artikolu 168 TFUE jipprevedi li l-Unjoni għandha tikkomplementa u tappoġġa l-politiki nazzjonali dwar is-saħħa, tinkoraġġixxi l-kooperazzjoni bejn l-Istati Membri u tippromwovi l-koordinazzjoni bejn il-programmi tagħhom, b’rispett sħiħ tar-responsabbiltajiet tal-Istati Membri rigward id-definizzjoni tal-politika tas-saħħa tagħhom u l-organizzazzjoni, il-ġestjoni u t-twassil tas-servizzi tas-saħħa u tal-kura medika.

(4)

Ittieħdu azzjonijiet b'mod partikolari taħt il-programmi preċedenti ta' azzjonijiet tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa pubblika, jiġifieri dawk previsti mid-Deċiżjonijiet Nru 1786/2002/KE (4) u Nru 1350/2007/KE (5) tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u mir-Regolament (UE) Nru 282/2014 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6), sabiex jintlaħqu r-rekwiżiti stabbiliti fl-Artikolu 168 TFUE.

(5)

Fil-11 ta' Marzu 2020, l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO, World Health Organization) iddikjarat it-tifqigħa tal-coronavirus il-ġdid (COVID-19) bħala pandemija globali. Din il-pandemija kkawżat kriżi tas-saħħa dinjija bla preċedent b'konsegwenzi soċjoekonomiċi severi u tbatija kbira għall-bniedem, li jaffettwaw b’mod partikolari lil persuni b'kundizzjonijiet kroniċi. Barra minn hekk, il-ħaddiema fl-oqsma tal-kura tas-saħħa, li kienu essenzjali matul il-kriżi tal-COVID-19, ġew esposti għal riskji sanitarji kbar.

(6)

Filwaqt li l-Istati Membri huma responsabbli għall-politika tas-saħħa tagħhom, jenħtieġ li huma jipproteġu s-saħħa pubblika fi spirtu ta' solidarjetà Ewropea, kif imsemmi fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-13 ta’ Marzu 2020 dwar rispons ekonomiku kkoordinat għat-tifqigħa tal-COVID-19. L-esperjenza mill-kriżi attwali tal-COVID-19 uriet li hemm ħtieġa ta' iktar azzjoni fil-livell tal-Unjoni biex tappoġġa l-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni fost l-Istati Membri. Dik il-kooperazzjoni jenħtieġ li ttejjeb it-tħejjija, u l-prevenzjoni u l-kontroll tal-firxa ta' infezzjonijiet u mard sever fil-bniedem lil hinn mill-fruntieri sabiex tiġġieled theddid transfruntier serju ieħor għas-saħħa u tissalvagwardja u ttejjeb is-saħħa u l-benessri ta' kulħadd fl-Unjoni. It-tħejjija hija ċ-ċavetta biex titjieb ir-reżiljenza għal theddid futur. F’dak ir-rigward, jenħtieġ li l-Istati Membri jingħataw il-possibbiltà li jwettqu testijiet tal-istress fuq bażi volontarja sabiex itejbu t-tħejjija u jżidu r-reżiljenza.

(7)

Għalhekk huwa xieraq li jiġi stabbilit programm ġdid u msaħħaħ għall-azzjoni tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa, imsejjaħ il-“Programm l-UE għas-Saħħa” (il-“Programm”), għall-perjodu 2021-2027. F'konformità mal-għanijiet tal-azzjoni tal-Unjoni u mal-kompetenzi tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa pubblika, jenħtieġ li l-Programm jenfasizza l-azzjonijiet li għandhom vantaġġi u gwadanji fl-effiċjenza marbuta magħhom mill-kollaborazzjoni u l-kooperazzjoni fil-livell tal-Unjoni, u l-azzjonijiet li għandhom impatt fuq is-suq intern.

(8)

Jenħtieġ li l-Programm ikun mezz ta' promozzjoni ta' azzjonijiet f'oqsma fejn ikun hemm valur miżjud tal-Unjoni li jista' jintwera. Tali azzjonijiet jenħtieġ li jinkludu, fost l-oħrajn, it-tisħiħ tal-iskambju tal-aħjar prattiki bejn l-Istati Membri, l-appoġġ għal networks għall-kondiviżjoni tal-għarfien jew għat-tagħlim reċiproku, l-indirizzar ta' theddid transfruntier għas-saħħa sabiex jitnaqqsu r-riskji ta’ tali theddid u sabiex jittaffew il-konsegwenzi tagħhom, l-indirizzar ta' ċerti kwistjonijiet relatati mas-suq intern li fir-rigward tagħhom l-Unjoni tista' tikseb soluzzjonijiet ta' kwalità għolja mal-Unjoni kollha, biex b’hekk jiġi sfruttat il-potenzjal tal-innovazzjoni fis-saħħa, u tittejjeb l-effiċjenza billi tiġi evitata d-duplikazzjoni tal-attivitajiet u jiġi ottimizzat l-użu tar-riżorsi finanzjarji. Jenħtieġ li l-Programm jappoġġa wkoll azzjonijiet ta' bini ta' kapaċità sabiex jissaħħaħ l-ippjanar strateġiku, l-aċċess għal finanzjament minn sorsi differenti u l-kapaċità ta' investiment fl-azzjonijiet tal-Programm kif ukoll tal-implimentazzjoni tagħhom. F'dak ir-rigward jenħtieġ li l-Programm jipprovdi assistenza mfassla ad hoc skont il-pajjiż lill-Istati Membri, jew lill-gruppi ta' Stati Membri, bl-akbar bżonnijiet.

(9)

Dan ir-Regolament jistabbilixxi pakkett finanzjarju għall-Programm li jrid jikkostitwixxi l-ammont ta' referenza primarja, skont it-tifsira tal-punt 18 tal-Ftehim Interistituzzjonali tas-16 ta’ Diċembru 2020 bejn il-Parlament Ewropew, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u l-Kummissjoni Ewropea dwar dixxiplina baġitarja, dwar kooperazzjoni f'materji ta' baġit u dwar ġestjoni finanzjarja tajba kif ukoll dwar riżorsi proprji ġodda, inkluż pjan direzzjonali lejn l-introduzzjoni ta’ riżorsi proprji ġodda (7), għall-Parlament Ewropew u għall-Kunsill matul il-proċedura baġitarja annwali. Dan il-pakkett finanzjarju jipprevedi ammont ta' EUR 500 000 000 fi prezzijiet tal-2018 bi qbil mad-dikjarazzjoni konġunta mill-Parlament Ewropew, il-Kunsill u l-Kummissjoni dwar it-tisħiħ ta' programmi speċifiċi u l-adattament ta' atti bażiċi tat-22 ta' Diċembru 2020 (8).

(10)

Sabiex il-Programm ikun bilanċjat u ffukat, jenħtieġ li f'dan ir-Regolament jiġu stabbiliti ishma minimi u massimi fir-rigward tal-baġit globali, għal ċerti oqsma ta' azzjoni, bil-ħsieb li tingħata gwida għall-allokazzjoni tar-riżorsi b'rabta mal-implimentazzjoni tal-Programm.

(11)

Minħabba n-natura serja tat-theddid transfruntier għas-saħħa, jenħtieġ li l-Programm jappoġġa miżuri tas-saħħa pubblika kkoordinati fil-livell tal-Unjoni biex jindirizzaw aspetti differenti tat-tali theddid. Sabiex tissaħħaħ il-kapaċità tal-Unjoni li tħejji għal kwalunkwe kriżi tas-saħħa futura, tirrispondi għalihom u timmaniġġjahom, jenħtieġ li l-Programm jipprovdi appoġġ għal azzjonijiet meħuda fil-qafas tal-mekkaniżmi u l-istrutturi stabbiliti bid-Deċiżjoni Nru 1082/2013/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9) u mekkaniżmi u strutturi rilevanti oħra li sar referenza għalihom fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Novembru 2020 intitolata "Il-bini ta' Unjoni Ewropea tas-Saħħa: Rinforzar tar-reżiljenza tal-UE għat-theddid transkonfinali għas-saħħa", inklużi azzjonijiet maħsuba għat-tisħiħ tal-ippjanar tat-tħejjija u l-kapaċità tar-rispons fil-livell nazzjonali u fil-livell tal-Unjoni, għat-tisħiħ tar-rwol taċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard (ECDC, European Centre for Disease Prevention and Control) u tal-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini (EMA, European Medicines Agency), u għall-istabbiliment ta' awtorità għat-tħejjija u għar-rispons f'każ ta' emerġenza tas-saħħa. Tali azzjonijiet jistgħu jinkludu l-bini ta' kapaċità fir-rispons għall-kriżi tas-saħħa, miżuri preventivi relatati mat-tilqim u l-immunizzazzjoni, programmi ta' sorveljanza msaħħa, il-forniment ta' informazzjoni dwar is-saħħa u pjattaformi għall-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki. F'dan il-kuntest, jenħtieġ li l-Programm irawwem, fl-Unjoni kollha u fost is-setturi kollha, il-prevenzjoni tal-kriżijiet, it-tħejjija u s-sorveljanza, u l-kapaċità ta' ġestjoni u rispons ta' atturi fil-livelli tal-Unjoni u tal-Istati Membri, inklużi l-ippjanar ta' kontinġenza u eżerċizzji ta' tħejjija, f'konformità mal-approċċi "Saħħa Waħda" u "Saħħa fil-Politiki Kollha". Jenħtieġ li l-Programm jiffaċilita l-istabbiliment ta' qafas integrat u trażversali għall-komunikazzjoni tar-riskju għall-fażijiet kollha ta' kriżi tas-saħħa, jiġifieri l-prevenzjoni, it-tħejjija u r-rispons.

(12)

Sabiex jissaħħu l-kapaċitajiet tal-Unjoni li tipprevjeni l-kriżijiet tas-saħħa, tħejji għalihom, tirrispondi għalihom u timmaniġġjahom, jenħtieġ li l-Programm jipprovdi appoġġ għal azzjonijiet meħuda fil-qafas tal-mekkaniżmi u l-istrutturi stabbiliti bil-leġiżlazzjoni rilevanti tal-Unjoni. Dak l-appoġġ jista' jinkludi l-bini tal-kapaċità fir-rispons għall-kriżijiet tas-saħħa, inklużi l-ippjanar u t-tħejjija ta' kontinġenza, miżuri preventivi bħal dawk relatati mat-tilqim u l-immunizzazzjoni, programmi ta' sorveljanza msaħħa u koordinazzjoni u kooperazzjoni mtejba.

(13)

Fil-kuntest ta' kriżijiet tas-saħħa pubblika, il-provi kliniċi u l-valutazzjoni tat-teknoloġija tas-saħħa (HTA, health technology assessment) jistgħu jikkontribwixxu għall-aċċelerament fl-iżvilupp u l-identifikazzjoni ta' kontromiżuri mediċi effikaċi. Għalhekk jenħtieġ li l-Programm ikun jista' jipprovdi appoġġ biex jiġu ffaċilitati azzjonijiet f'dawk l-oqsma.

(14)

Bil-ħsieb li jipproteġi lil persuni f'sitwazzjonijiet vulnerabbli, inklużi dawk li jbatu minn mard mentali u dawk li jgħixu b'mard li jittieħed jew li ma jitteħidx jew dawk l-aktar milquta minnu u minn mard kroniku, jenħtieġ li l-Programm jippromwovi wkoll azzjonijiet li jindirizzaw u jipprevjenu l-impatt kollaterali tal-kriżijiet tas-saħħa fuq in-nies li jiffurmaw parti minn dawn il-gruppi vulnerabbli u azzjonijiet li jtejbu s-saħħa mentali.

(15)

Bil-kriżi tal-COVID-19 feġġew ħafna sfidi, inkluża d-dipendenza tal-Unjoni fuq pajjiżi terzi fl-iżgurar tal-provvista tal-materja prima, tal-ingredjenti farmaċewtiċi attivi, tal-prodotti mediċinali, tal-apparat mediku u tat-tagħmir ta' protezzjoni personali meħtieġa fl-Unjoni matul il-kriżijiet tas-saħħa, partikolarment il-pandemiji. Għaldaqstant, jenħtieġ li l-Programm jipprovdi appoġġ għal azzjonijiet li jrawmu l-produzzjoni, l-akkwist u l-ġestjoni ta' prodotti rilevanti għal kriżi fl-Unjoni biex jittaffa r-riskju ta’ skarsezzi, filwaqt li tiġi żġurata l-komplementarjetà ma' strumenti oħra tal-Unjoni.

(16)

Sabiex jiġu minimizzati l-konsegwenzi għas-saħħa pubblika tat-theddid transfruntier serju għas-saħħa, jenħtieġ li jkun possibbli li l-azzjonijiet appoġġati mill-Programm itejbu l-interoperabbiltà tas-sistemi tas-saħħa tal-Istati Membri permezz tal-kooperazzjoni u tal-iskambju tal-aħjar prattiki u anke billi jiżdied l-għadd akbar ta' azzjonijiet konġunti. Jenħtieġ li dawn l-azzjonijiet jiżguraw li l-Istati Membri jkunu kapaċi jirrispondu għal emerġenzi tas-saħħa, inkluż permezz tat-twettiq ta' ppjanar ta' kontinġenza, eżerċizzji ta' tħejjija u titjib tal-ħiliet tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa u tas-saħħa pubblika, kif ukoll l-istabbiliment, skont strateġiji nazzjonali, ta' mekkaniżmi għall-monitoraġġ effiċjenti u għad-distribuzzjoni jew għall-allokazzjoni tal-prodotti u s-servizzi meħtieġa fi żminijiet ta' kriżi ġestiti skont il-bżonn.

(17)

L-għoti ta' informazzjoni lill-individwi għandu rwol importanti fil-prevenzjoni u r-rispons għall-mard. Għalhekk jenħtieġ li l-Programm jappoġġa attivitajiet ta' komunikazzjoni indirizzati lill-pubbliku ġenerali jew lil gruppi ta' nies jew professjonisti speċifiċi, sabiex jiġu promossi l-prevenzjoni tal-mard u modi ta' ħajja tajjeb għas-saħħa, jiġu miġġielda l-miżinformazzjoni u d-diżinformazzjoni fir-rigward tal-prevenzjoni, il-kawża u t-trattament tal-mard, tiġi indirizzata l-eżitazzjoni għat-tilqim u jiġu appoġġati l-isforzi biex tissaħħaħ l-imġiba altruwista, bħad-donazzjonijiet tal-organi u tad-demm, b’mod li jikkomplimenta l-kampanji nazzjonali dwar dawk il-kwistjonijiet.

(18)

F'sinerġija ma' programmi oħra tal-Unjoni, bħall-programm Ewropa Diġitali stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-programm Ewropa Diġitali u li jħassar id-Deċiżjoni (UE) 2015/2240, l-Orizzont Ewropa - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Orizzont Ewropa - il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni, li jistabbilixxi r-regoli tiegħu għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni, u li jħassar ir-Regolamenti (UE) Nru 1290/2013 u (UE) Nru 1291/2013 (“Orizzont Ewropa”), il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (“FEŻR”) stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u dwar il-Fond ta’ Koeżjoni, il-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+) stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-Fond Soċjali Ewropew Plus (FSE+), il-Programm InvestEU stabbilit mir-Regolament (UE) 2021/523 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10), u l-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza stabbilita mir-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11), jistgħu jiġu appoġġati, taħt il-Programm, azzjonijiet li javvanzaw it-trasformazzjoni diġitali tas-servizzi tas-saħħa u jżidu l-interoperabbiltà ta’ tali servizzi, inkluż permezz tal-iżvilupp ta' spazju Ewropew għad-data dwar is-saħħa.

(19)

Is-saħħa hija investiment, u jenħtieġ li l-Programm ikollu dan il-kunċett fil-qalba tiegħu. Jekk in-nies jinżammu f'saħħithom u attivi aktar fit-tul u jitħeġġu biex jieħdu rwol attiv fit-tmexxija ta' saħħithom billi jittejjeb l-għarfien tagħhom dwar is-saħħa dan iħalli effetti pożittivi fuq is-saħħa, l-inugwaljanzi u d-disparitajiet fis-saħħa, l-aċċess għall-kura tas-saħħa sesswali u riproduttiva, il-kwalità tal-ħajja, is-saħħa tal-ħaddiema, il-produttività, il-kompetittività u l-inklużività, filwaqt li tonqos il-pressjoni fuq is-sistemi nazzjonali tal-kura tas-saħħa u fuq il-baġits nazzjonali. Jenħtieġ li l-Programm jappoġġa wkoll l-azzjonijiet biex jitnaqqsu l-inugwaljanzi fil-provvista tal-kura tas-saħħa, partikolarment f'żoni rurali u remoti, inkluż fir-reġjuni ultraperiferiċi, għall-fini li jinkiseb tkabbir inklużiv. Il-Kummissjoni impenjat ruħha biex tgħin lill-Istati Membri jilħqu l-miri ta' żvilupp sostenibbli stabbiliti fir-Riżoluzzjoni tan-NU tal-25 ta’ Settembru 2015 intitolata “Nittrasformaw id-dinja tagħna: l-"Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli" (l-“Aġenda 2030 tan-NU”), b'mod partikolari l-Għan ta' Żvilupp Sostenibbli 3 "Jiġu żgurati ħajjiet f'saħħithom u jiġi promoss il-benesseri għal kulħadd f'kull età". Jenħtieġ għalhekk li l-Programm jikkontribwixxi għall-azzjonijiet biex jintlaħqu dawk il-miri.

(20)

Il-mard li ma jitteħidx sikwit jiġi minn taħlita ta' fatturi ġenetiċi, fiżjoloġiċi, ambjentali u ta' mġiba. Il-mard li ma jitteħidx, bħall-marda kardjovaskulari, il-kanċer, il-mard mentali, id-disturbi newroloġiċi, il-marda respiratorja kronika u d-dijabete jirrappreżenta l-kawżi ewlenin tad-diżabbiltà, tal-problemi ta' saħħa, tal-irtirar marbut mas-saħħa, u tal-imwiet prematuri fl-Unjoni, u jikkawża impatti soċjali u ekonomiċi konsiderevoli. Sabiex jitnaqqas l-impatt tal-mard li ma jitteħidx fuq l-individwi u fuq is-soċjetà fl-Unjoni u jintlaħaq l-Għan 3 tal-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tal-Aġenda 2030 tan-NU, b’mod partikolari – iżda mhux biss – il-Mira 3.4 ta’ dak il-Għan, jiġifieri li l-mortalità prematura mill-mard li ma jitteħidx titnaqqas b'terz sal-2030, huwa essenzjali li jkun hemm rispons integrat li jiffoka fuq il-promozzjoni tas-saħħa u l-prevenzjoni tal-mard fis-setturi rilevanti kollha.

(21)

Għalhekk, jenħtieġ li l-Programm jipprovdi appoġġ għall-promozzjoni tas-saħħa u għall-prevenzjoni tal-mard u jtejjeb is-saħħa mentali tul il-ħajja ta’ individwu billi jindirizza l-fatturi ta' riskju għas-saħħa, u d-determinanti tas-saħħa, li jikkontribwixxi wkoll biex jintlaħaq l-Għan 3 tal-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tal-Aġenda 2030 tan-NU. Għaldaqstant, jenħtieġ ukoll li l-Programm jikkontribwixxi għall-objettivi stabbiliti fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta’ Diċembru 2019 intitolata “Il-Patt Ekoloġiku Ewropew” (il-“Patt Ekoloġiku Ewropew”).

(22)

Jenħtieġ li l-Programm ikompli jappoġġa azzjonijiet fil-qasam tat-tnaqqis u l-prevenzjoni tal-ħsara relatata mal-alkoħol, b'enfasi partikolari fuq il-ħarsien taż-żgħażagħ.

(23)

Il-piż ta' mard kroniku huwa sinifikanti fl-Unjoni. Huwa rikonoxxut estensivament li l-prevenzjoni u l-identifikazzjoni bikrija huma importanti f'dak ir-rigward. Il-Programm jenħtieġ li jappoġġa azzjonijiet f'dawk l-oqsma u jenħtieġ li jappoġġa l-iżvilupp ta' linji gwida tal-Unjoni speċifiċi dwar il-prevenzjoni u l-ġestjoni tal-mard u b'hekk jimmira li jnaqqas il-piż tal-Istati Membri permezz ta' ħidma konġunta biex ikun hemm ġestjoni aħjar u aktar effikaċi tal-mard kroniku. Il-bidliet demografiċi, b'mod partikolari s-soċjetà li qed tixjieħ, joffru sfida għas-sostenibbiltà tas-sistemi tas-saħħa. Il-mard u d-disturbi relatati mal-età, bħad-dimenzja, u d-diżabbiltajiet relatati mal-età, jirrikjedu attenzjoni speċifika.

(24)

Wara l-mard kardjovaskulari, il-kanċer jiġi fit-tieni post bħala l-kawża ewlenija tal-imwiet fl-Istati Membri. Il-kanċer huwa marda li tifforma parti mill-mard li ma jitteħidx li jikkondividi fatturi ta' riskju komuni u li l-prevenzjoni u l-kontroll tiegħu jkunu ta' benefiċċju għall-maġġoranza taċ-ċittadini. In-nutrizzjoni fqira, l-inattività fiżika, l-obeżità, l-użu tat-tabakk u l-użu dannuż tal-alkoħol huma fatturi ta' riskju komuni għal mard kroniku ieħor, bħall-mard kardjovaskulari, u għalhekk jenħtieġ li jiġu implimentati programmi ta' prevenzjoni tal-kanċer fil-kuntest ta' approċċ integrat ta' prevenzjoni tal-mard kroniku. Jenħtieġ li l-miżuri rilevanti fil-"Pjan Ewropew biex Jingħeleb il-Kanċer" stabbiliti fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-3 ta’ Frar 2021 jibbenefikaw mill-Programm u mill-missjoni tal-Orizzont Ewropa dwar il-kanċer, u jenħtieġ li jikkontribwixxu għat-trawwim ta' approċċ integrat li jkopri l-prevenzjoni, l-iskrinjar, id-dijanjożi bikrija, il-monitoraġġ, it-trattament u l-kura, kif ukoll it-titjib tal-kwalità tal-ħajja tal-pazjenti u s-superstiti.

(25)

Jenħtieġ li jkun possibbli li jiġu appoġġjati studji dwar l-influwenza tal-ġeneru fuq il-karatteristiċi tal-mard sabiex jikkontribwixxu għat-titjib tal-għarfien u l-edukazzjoni f’dak il-qasam, biex b’hekk jitjiebu l-prevenzjoni, id-dijanjożi, il-monitoraġġ u t-trattament.

(26)

Il-Programm jenħtieġ li jaħdem f'sinerġija, u b’mod komplementari, ma' politiki, programmi u fondi oħra tal-Unjoni, bħall-Programm Ewropa Diġitali, Orizzont Ewropea, ir-riżerva rescEU taħt il-Mekkaniżmu tal-Unjoni għall-Protezzjoni Ċivili stabbilit mid-Deċiżjoni (UE) 2019/420 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (12) (ir-“riżerva rescEU”), l-Istrument għall-Appoġġ ta' Emerġenza stabbilit mir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2016/369 (13), il-FSE+, li minnu tifforma parti l-fergħa tal-Impjiegi u l-Innovazzjoni Soċjali, inkluż fir-rigward tas-sinerġiji relattivament għat-titjib tal-protezzjoni tas-saħħa u s-sigurtà ta' miljuni ta' ħaddiema fl-Unjoni, il-Programm InvestEU, il-Programm tas-Suq Uniku stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi programm għas-suq intern, għall-kompetittività tal-intrapriżi, inklużi l-intrapriżi żgħar u ta' daqs medju, għall-qasam tal-pjanti, l-annimali, l-ikel u l-għalf, u għall-istatistika Ewropea (il-Programm tas-Suq Uniku) u li jħassar ir-Regolamenti (UE) Nru 99/2013, (UE) Nru 1287/2013, (UE) Nru 254/2014 u (UE) Nru 652/2014, il-FEŻR, il-Faċilità tal-Irkupru u r-Reżiljenza, l-Erasmus+ stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Erasmus+: il-Programm tal-Unjoni għall-edukazzjoni u taħriġ, żgħażagħ u sport u li jħassar ir-Regolament (UE) Nru 1288/2013, il-Programm tal-Korp Ewropew ta' Solidarjetà stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Programm tal-Korp Ewropew ta’ Solidarjetà u li jħassar ir-Regolamenti (UE) 2018/1475 u (UE) Nru 375/2014,

u strumenti ta' azzjoni esterna tal-Unjoni, bħall-Istrument ta' Viċinat, ta' Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta' Kooperazzjoni Internazzjonali stabbilit minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Istrument ta’ Viċinat, ta’ Kooperazzjoni għall-Iżvilupp u ta’ Kooperazzjoni Internazzjonali – Ewropa Globali, li jemenda u li jħassar id-Deċiżjoni Nru 466/2014/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u li jħassar ir-Regolament (UE) 2017/1601 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill u r-Regolament tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 480/2009, u l-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni III minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Istrument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA III). Fejn xieraq, jenħtieġ li jiġu stabbiliti regoli komuni bil-ħsieb li tiġi żgurata l-konsistenza u l-komplementarjetà bejn il-politiki, programmi u fondi tal-Unjoni, filwaqt li jiġi żgurat li l-ispeċifiċitajiet ta' dawk il-politiki jiġu rispettati, u bil-ħsieb li jiġu allinjati r-rekwiżiti strateġiċi ta' dawk il-politiki, programmi u fondi, bħall-kundizzjonijiet abilitanti taħt il-FEŻR u l-FSE+. Jenħtieġ li ll-Kummissjoni u l-Istati Membri jiżguraw li tali sinerġiji u komplementarjetajiet jittieħdu debitament inkunsiderazzjoni fit-tfassil tal-programmi ta' ħidma annwali kif previst f'dan ir-Regolament.

(27)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tikkonsulta mal-Istati Membri, permezz ta' "Grupp ta' Tmexxija taħt l-UE għas-Saħħa" li jiġi stabbilit minn dan ir-Regolament, dwar il-prijoritajiet u l-orjentamenti strateġiċi tal-Programm, sabiex jiġu żgurati l-konsistenza u l-komplementarjetà bejn il-Programm u politiki, strumenti u azzjonijiet oħra tal-Unjoni, kif ukoll dwar l-implimentazzjoni tal-Programm.

(28)

Il-Programm jenħtieġ li jikkontribwixxi għall-ħolqien ta' riżerva ta' prodotti essenzjali rilevanti għal kriżi f'sinerġija u komplementarjetà mar-riżerva rescEU, mal-appoġġ ta' emerġenza stabbilit taħt ir-Regolament (UE) 2016/369, mal-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza u ma’ politiki, programmi u fondi oħra tal-Unjoni, u jikkomplementa l-ħażniet nazzjonali fil-livell tal-Unjoni fejn meħtieġ.

(29)

Minħabba ż-żieda fid-domanda għall-kura tas-saħħa, is-sistemi tal-kura tas-saħħa tal-Istati Membri qed jiffaċċjaw sfidi dwar id-disponibbiltà u fl-affordabbiltà tal-prodotti mediċi. Biex tiġi żgurata li jkun hemm protezzjoni aħjar tas-saħħa pubblika, kif ukoll li l-pazjenti fl-Unjoni jkunu sikuri u mogħtija s-setgħa, huwa essenzjali li l-pazjenti u s-sistemi tas-saħħa jkollhom aċċess għal prodotti mediċinali sostenibbli, effiċjenti, ekwitabbli, affordabbli u ta' kwalità għolja, inkluż fil-kuntest transfruntier, u li huma jkunu jistgħu jibbenefikaw bis-sħiħ minn dawk il-prodotti mediċinali abbażi ta' informazzjoni medika trasparenti, konsistenti u orjentata lejn il-pazjent.

(30)

Minħabba d-domanda dejjem akbar għall-kura tas-saħħa, fost l-oħrajn, il-Programm jenħtieġ li jappoġġa l-iżvilupp ta' sistema tal-Unjoni għall-monitoraġġ, ir-rapportar u n-notifika ta’ nuqqasijiet ta' prodotti mediċinali u apparat mediku sabiex tiġi evitata l-frammentazzjoni tas-suq intern u biex jiżgura aktar disponibbiltà u affordabbiltà ta' dawk il-prodotti mediċinali u dak l-apparat mediku filwaqt li jillimita safejn il-ktajjen tal-provvista tagħhom jiddependu fuq pajjiżi terzi. Għalhekk jenħtieġ li l-Programm jinkoraġġixxi l-produzzjoni ta' prodotti mediċinali u apparat mediku fl-Unjoni. B'mod partikolari, sabiex jiġu indirizzati l-ħtiġijiet mediċi mhux issodisfati, il-Programm jenħtieġ li jipprovdi appoġġ għall-ġenerazzjoni ta' evidenza klinika u reali biex jiġi permess l-iżvilupp ta' prodotti mediċinali effettivi, l-awtorizzazzjoni tagħhom, l-evalwazzjoni tagħhom u l-aċċess għalihom, inklużi prodotti ġeneriċi u bijosimili, għal apparat mediku u għat-trattamenti, jenħtieġ li jippromuovi r-riċerka u l-iżvilupp fir-rigward ta' prodotti mediċinali ġodda, b'attenzjoni partikolari tingħata lill-antimikrobiċi u l-vaċċini biex jindirizzaw ir-reżistenza antimikrobika u l-mard li jista' jiġi evitat bit-tilqim, rispettivament, jenħtieġ li jippromuovi inċentivi għall-spinta tal-kapaċità tal-produzzjoni għall-antimikrobiċi, it-trattament personalizzat u t-tilqim u jenħtieġ li jrawwem it-trasformazzjoni diġitali tal-prodotti tal-kura tas-saħħa u pjattaformi għall-monitoraġġ u l-ġbir tal-informazzjoni dwar il-prodotti mediċinali. Il-Programm jenħtieġ li jsaħħaħ ukoll it-teħid ta' deċiżjonijiet dwar il-mediċini billi jippermetti aċċess għal data dwar il-kura tas-saħħa reali u l-analiżi tagħha. Il-Programm jenħtieġ li jgħin ukoll biex jiżgura li jsir l-aħjar użu tar-riżultati tar-riċerka u jiffaċilita l-adozzjoni, iż-żieda fil-kapaċità implimentattiva u l-użu ġenerali tal-innovazzjonijiet tas-saħħa fis-sistemi tal-kura tas-saħħa u fil-prassi klinika.

(31)

Peress li t-twassil u l-użu ottimali tal-prodotti mediċinali u tal-antimikrobiċi b'mod partikolari, huma ta' benefiċċju għall-individwi u għas-sistemi tas-saħħa, jenħtieġ li l-Programm jippromwovi l-użu prudenti u effiċjenti tagħhom bi qbil mal-approċċ "Saħħa Waħda", mal-Pjan ta' Azzjoni Ewropew "Saħħa Waħda" kontra r-Reżistenza Antimikrobika (RAM) stabbilit fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-29 ta' Ġunju 2017, u mal-“Approċċ Strateġiku tal-Unjoni Ewropea għall-Farmaċewtiċi fl-Ambjent” stabbilit fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-11 ta' Marzu 2019. Il-Programm jenħtieġ ukoll li jrawwem miżuri li jsaħħu l-valutazzjoni u l-ġestjoni xierqa tar-riskji ambjentali assoċjati mal-produzzjoni, l-użu u r-rimi tal-prodotti mediċinali.

(32)

Il-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar is-saħħa tħalli impatt immedjat fuq is-saħħa pubblika, fuq ħajjet in-nies, fuq l-effiċjenza u r-reżiljenza ta’ sistemi tas-saħħa u fuq il-funzjonament tajjeb tas-suq intern. Il-qafas regolatorju għall-prodotti u t-teknoloġiji mediċi, inkluż il-prodotti mediċinali, it-tagħmir mediku u s-sustanzi ta' oriġini umana, u l-oqfsa regolatorji għat-tabakk, id-drittijiet tal-pazjenti fil-kura tas-saħħa transfruntiera u fil-kuntest tat-theddid transfruntier serju għas-saħħa, huma essenzjali għall-protezzjoni tas-saħħa fl-Unjoni. Għaldaqstant, il-Programm jenħtieġ li jappoġġa l-iżvilupp, l-implimentazzjoni u l-infurzar tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni dwar is-saħħa u, flimkien ma' korpi rilevanti bħall-EMA u l-ECDC, jenħtieġ li jipprovdi data ta' kwalità għolja, komparabbli u affidabbli, inkluża data tal-kura tas-saħħa f'sitwazzjonijiet reali, biex jappoġġa t-tfassil tal-politiki u l-monitoraġġ, jistabbilixxi miri u jiżviluppa għodod biex jitkejjel il-progress.

(33)

In-Networks ta’ Referenza Ewropej (NRE), li kienu stabbiliti skont id-Direttiva 2011/24/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14), huma networks virtwali ta’ fornituri tal-kura tas-saħħa fl-Ewropa kollha. L-għan tagħhom hu li jiffaċilitaw id-diskussjoni dwar il-mard kumpless jew rari u l-kundizzjonijiet li jeħtieġu kura speċjalizzata ħafna u konċentrazzjoni ta' għarfien u ta' riżorsi. Billi l-NRE jistgħu jtejbu l-aċċess għad-dijanjożi u l-provvista ta' kura tas-saħħa ta' kwalità għolja għall-pazjenti b'kundizzjonijiet rari u jistgħu jkunu punti fokali għat-taħriġ mediku u r-riċerka u t-tixrid tal-informazzjoni, jenħtieġ li l-Programm jikkontribwixxi biex jiżdied in-networking permezz tal-NRE u ta' networks transnazzjonali oħra.

(34)

In-NRE u l-kooperazzjoni transfruntiera fl-għoti tal-kura tas-saħħa lill-pazjenti li jiċċaqalqu minn Stat Membru għall-ieħor huma eżempji ta' oqsma fejn ix-xogħol integrat bejn l-Istati Membri ntwera li għandu valur miżjud qawwi u potenzjal kbir biex tiżdied l-effiċjenza tas-sistemi tas-saħħa u b'hekk titjieb is-saħħa pubblika b'mod ġenerali. Il-kollaborazzjoni fir-rigward tal-HTA hija qasam ieħor li qed iġib miegħu valur miżjud lill-Istati Membri. Għalhekk, il-Programm jenħtieġ li jappoġġa attivitajiet li jippermettu ħidma kkoordinata integrata u sostnuta, b’hekk isservi wkoll biex trawwem l-implimentazzjoni tal-aħjar prattiki li għandhom l-għan li jqassmu r-riżorsi disponibbli lill-popolazzjoni u lill-oqsma kkonċernati bl-aktar mod effettiv sabiex jimmassimizzaw l-impatt tagħhom.

(35)

Ir-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (15) (ir-''Regolament Finanzjarju'') japplika għal dan il-Programm. Ir-Regolament Finanzjarju jistabbilixxi regoli dwar l-implimentazzjoni tal-baġit tal-Unjoni, inklużi r-regoli dwar għotjiet, premjijiet, akkwist, ġestjoni indiretta, strumenti finanzjarji, garanziji baġitarji, assistenza finanzjarja u r-rimborż ta' esperti esterni.

(36)

It-tipi ta' finanzjament u l-metodi ta' implimentazzjoni taħt dan ir-Regolament jenħtieġ li jintgħażlu abbażi tal-abbiltà tagħhom li jiksbu l-objettivi speċifiċi tal-azzjonijiet ikkonċernati u li jrendu r-riżultati, filwaqt li jitqiesu, b'mod partikolari, l-ispejjeż tal-kontrolli, il-piż amministrattiv, u r-riskju mistenni tan-nuqqas ta' konformità. Dik l-għażla jenħtieġ li tinkludi l-konsiderazzjoni tal-użu ta' ammonti f'daqqa, finanzjament b'rati fissi u spejjeż unitarji, kif ukoll l-użu ta' finanzjament li ma jkunx marbut mal-ispejjeż kif previst fl-Artikolu 125(1) tar-Regolament Finanzjarju. Ir-rekwiżiti ta' rapportar tekniku u finanzjarju għall-benefiċjarji jenħtieġ li jkunu tali li jiżguraw li jkun hemm konformità mad-dispożizzjonijiet finanzjarji applikabbli filwaqt li jimminimizzaw il-piż amministrattiv.

(37)

Sabiex isir użu ottimali mill-valur miżjud u mill-impatt tal-investimenti ffinanzjati kompletament jew parzjalment mill-baġit tal-Unjoni, jenħtieġ li jitfittxu sinerġiji b'mod partikolari bejn il-Programm u programmi oħra tal-Unjoni, inklużi dawk b'ġestjoni kondiviża. Sabiex dawk is-sinerġiji jiġu massimizzati, u jiġu evitati duplikazzjonijiet, jenħtieġ li jiġu previsti mekkaniżmi adatti, inkluż il-finanzjament kumulattiv ta' azzjoni mill-Programm u minn programm ieħor tal-Unjoni, sakemm it-tali finanzjament kumulattiv ma jkunx jaqbeż l-ispejjeż eliġibbli totali tal-azzjoni. Għal dak il-għan, jenħtieġ li dan ir-Regolament jistabbilixxi regoli xierqa, b'mod partikolari dwar il-possibbiltà li tiġi ddikjarata l-istess spiża jew nefqa fuq bażi pro rata taħt il-Programm u programm ieħor tal-Unjoni, sabiex jiġi żgurat li hemm rapportar dettaljat u trasparenti.

(38)

Minħabba n-natura speċifika tal-objettivi u tal-azzjonijiet koperti mill-Programm, l-awtoritajiet kompetenti rispettivi tal-Istati Membri, f'xi każijiet, ikunu fl-aħjar pożizzjoni biex jimplimentaw azzjonijiet relatati mal-Programm. Għalhekk jenħtieġ li dawk l-awtoritajiet, maħtura mill-Istati Membri, jitqiesu bħala benefiċjarji identifikati għall-finijiet tal-Artikolu 195 tar-Regolament Finanzjarju u jenħtieġ għalhekk li għotjiet jingħataw lil dawk l-awtoritajiet mingħajr il-pubblikazzjoni minn qabel tas-sejħiet għall-proposti. L-investimenti taħt il-Programm jenħtieġ li jiġu implimentati f'kooperazzjoni mill-qrib mal-Istati Membri.

(39)

Taħt l-Artikolu 193(2) tar-Regolament Finanzjarju, tista' tingħata għotja għal azzjoni li tkun diġà bdiet dment li l-applikant ikun jista' jagħti prova tal-ħtieġa li l-azzjoni tinbeda qabel l-iffirmar tal-ftehim tal-għotja. Madankollu, l-ispejjeż imġarrba qabel id-data tas-sottomissjoni tal-applikazzjoni għall-għotja mhumiex spejjeż eliġibbli, ħlief f'każijiet eċċezzjonali debitament ġustifikati. Sabiex jiġi evitat kwalunkwe tfixkil fl-appoġġ tal-Unjoni li jista' jkun ta' preġudizzju għall-interessi tal-Unjoni, fid-deċiżjoni dwar il-finanzjament jenħtieġ li jkun possibbli li tiġi prevista l-eliġibbiltà tal-attivitajiet u l-ispejjeż mill-bidu tas-sena finanzjarja 2021, għal żmien limitat fil-bidu tal-qafas finanzjarju pluriennali 2021-2027, u f'każijiet debitament ġustifikati biss, anki jekk dawk l-attivitajiet ġew implimentati u dawk l-ispejjeż ġew imġarrba qabel ma ġiet ippreżentata l-applikazzjoni għall-għotja.

(40)

L-NRE huma approvati mill-Bord tal-Istati Membri tan-NRE, wara l-proċedura ta' approvazzjoni stabbilita fid-Deċiżjoni ta' Implimentazzjoni tal-Kummissjoni 2014/287/UE (16). Għalhekk jenħtieġ li l-NRE jitqiesu bħala benefiċjarji identifikati għall-finijiet tal-Artikolu 195 tar-Regolament Finanzjarju u li, għalhekk, l-għotjiet lin-NRE jenħtieġ li jingħataw mingħajr pubblikazzjoni minn qabel tas-sejħiet għal proposti. Jenħtieġ li l-għotjiet diretti jingħataw ukoll lil entitajiet oħra li jkunu ġew maħtura f'konformità mar-regoli tal-Unjoni, pereżempju laboratorji u ċentri ta' referenza, ċentri ta' eċċellenza u networks transnazzjonali.

(41)

B'kont meħud tal-qbil komuni dwar il-valuri tas-solidarjetà relattivament għall-kopertura ekwa u universali tas-servizzi tas-saħħa ta' kwalità bħala bażi għall-politiki tal-Unjoni f'dan il-qasam u tal-fatt li l-Unjoni għandha rwol ċentrali x'taqdi fit-tħaffif tal-progress, il-koordinazzjoni u l-kooperazzjoni fl-indirizzar tal-isfidi globali tas-saħħa kif stabbiliti fil-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-10 ta' Mejju 2010 dwar ir-rwol tal-UE fis-saħħa globali, u kif espress fl-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tal-Aġenda 2030 tan-NU, jenħtieġ li l-Programm isaħħaħ l-appoġġ tal-Unjoni għall-inizjattivi internazzjonali u globali tas-saħħa, partikolarment għall-inizjattivi mid-WHO, bil-mira li titjieb is-saħħa, jiġu indirizzati l-inugwaljanzi fil-qasam tas-saħħa u tissaħħaħ il-protezzjoni kontra t-theddid globali għas-saħħa.

(42)

Biex jiġu massimizzati l-effikaċja u l-effiċjenza tal-azzjonijiet fil-livell tal-Unjoni u internazzjonali, jenħtieġ li tiġi żviluppata l-kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet internazzjonali rilevanti bħan-Nazzjonijiet Uniti u l-Bank Dinji, kif ukoll mal-Kunsill tal-Ewropa u mal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi (OECD), fl-implimentazzjoni tal-Programm. Sabiex jiżdied l-impatt, jenħtieġ li jiġu mfittxija wkoll sinerġiji mal-organizzazzjonijiet nazzjonali tal-Istati Membri li huma attivi fis-saħħa globali. Skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/755/UE (17), il-persuni u l-entitajiet stabbiliti fil-Pajjiżi u t-Territorji extra-Ewropej (OCTs) jenħtieġ li jkunu eliġibbli għall-finanzjament taħt il-Programm, soġġetti għar-regoli u l-objettivi tal-Programm u għall-arranġamenti possibbli applikabbli għall-Istat Membru li l-OCT relevanti huma marbuta miegħu.

(43)

L-implimentazzjoni tal-Programm jenħtieġ li tiġi appoġġata minn attivitajiet estensivi ta' sensibilizzazzjoni biex jiġi żgurat li l-fehmiet u l-ħtiġijiet tas-soċjetà ċivili jkunu debitament rappreżentati u kkunsidrati. Għal dan il-għan, jenħtieġ li l-Kummissjoni titlob feedback dwar il-prijoritajiet u l-orjentamenti strateġiċi tal-Programm u dwar il-ħtiġijiet li jridu jiġu indirizzati permezz tal-azzjonijiet tagħha mingħand il-partijiet ikkonċernati rilevanti darba fis-sena, inkluż dak mir-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili u l-assoċjazzjonijiet tal-pazjenti, l-akkademiċi u l-organizzazzjonijiet tal-professjonisti tal-kura tas-saħħa. Jenħtieġ ukoll li, kull sena, qabel tmiem ix-xogħol preparatorju għall-programmi ta' ħidma, il-Kummissjoni tinforma lill-Parlament Ewropew dwar il-progress fir-rigward ta' tali xogħol preparatorju u dwar l-eżitu tal-attivitajiet ta' komunikazzjoni tagħha mal-partijiet ikkonċernati.

(44)

Il-pajjiżi terzi li huma membri taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) jistgħu jieħdu sehem fil-programmi tal-Unjoni fil-qafas tal-kooperazzjoni stabbilit skont il-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea (18), li jipprevedi l-implimentazzjoni ta' programmi bħal dawn abbażi ta' deċiżjoni adottata skont dak il-Ftehim. F'dan ir-Regolament jenħtieġ li tiġi introdotta dispożizzjoni speċifika li tirrikjedi li pajjiżi terzi li jipparteċipaw fil-Programm jagħtu d-drittijiet u l-aċċess neċessarji meħtieġa biex l-uffiċjal awtorizzanti responsabbli, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) u l-Qorti tal-Awdituri jeżerċitaw il-kompetenzi rispettivi tagħhom b'mod komprensiv.

(45)

Il-kooperazzjoni mal-pajjiżi terzi jenħtieġ li tissaħħaħ fir-rigward tal-iskambju tal-għarfien u tal-aħjar prattiki sabiex isir titjib fil-livell ta' tħejjija u ta' kapaċita’ ta’ rispons fis-sistemi tas-saħħa.

(46)

F'konformità mar-Regolament Finanzjarju, ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (19) u r-Regolamenti tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 (20), (Euratom, KE) Nru 2185/96 (21) u (UE) 2017/1939 (22), l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jridu jiġu protetti permezz ta' miżuri proporzjonati, inkluż miżuri relatati mal-prevenzjoni, is-sejbien, il-korrezzjoni u l-investigazzjoni ta’ irregolaritajiet, inkluż il-frodi, mal-irkupru ta' fondi mitlufa, imħallsa bi żball jew użati b’mod mhux korrett, u fejn xieraq, mal-impożizzjoni ta' penali amministrattivi. B'mod partikolari, f'konformità mar-Regolamenti (Euratom, KE) Nru 2185/96 u (UE, Euratom) Nru 883/2013, l-OLAF għandu s-setgħa li jwettaq investigazzjonijiet amministrattivi, inkluż kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post, bil-għan li jiġi stabbilit jekk kienx hemm frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) għandu s-setgħa, skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, li jinvestiga u jressaq għall-prosekuzzjoni reati kriminali li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni kif previst fid-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (23).

(47)

F'konformità mar-Regolament Finanzjarju, kwalunkwe persuna jew entità li tirċievi fondi mill-Unjoni trid tikkoopera bis-sħiħ fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, tagħti d-drittijiet u l-aċċess neċessarji lill-Kummissjoni, lill-OLAF, lill-Qorti tal-Awdituri u, fir-rigward ta' dawk l-Istati Membri li jipparteċipaw fil-kooperazzjoni msaħħa skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, lill-UPPE, u tiżgura li kwalunkwe parti terza involuta fl-implimentazzjoni ta' fondi tal-Unjoni tagħti drittijiet ekwivalenti.

(48)

Ir-regoli finanzjarji orizzontali adottati mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill abbażi tal-Artikolu 322 TFUE japplikaw għal dan ir-Regolament. Dawk ir-regoli huma stabbiliti fir-Regolament Finanzjarju u jistabbilixxu, b'mod partikolari, il-proċedura biex jiġi stabbilit il-baġit u biex dan jiġi implimentat permezz ta' għotjiet, tal-akkwist, ta' premjijiet u tal-implimentazzjoni indiretta, ta’ strumenti finanzjarji, ta’ garanziji baġitarji, ta’ assistenza finanzjarja u ta’ rimborż ta’ esperti esterni u jipprevedu verifiki tar-responsabbiltà tal-atturi finanzjarji. Ir-regoli adottati abbażi tal-Artikolu 322 TFUE jinkludu wkoll reġim ġenerali ta' kundizzjonalità għall-protezzjoni tal-baġit tal-Unjoni.

(49)

Filwaqt li jirrifletti l-importanza li jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima skont l-impenji tal-Unjoni biex timplimenta l-Ftehim ta' Pariġi adottat taħt il-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima u l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tal-Aġenda 2030 tan-NU, il-Programm jenħtieġ li jikkontribwixxi biex l-azzjoni klimatika tiġi integrata fil-politiki tal-Unjoni u biex tinkiseb il-mira ġenerali li, tal-anqas, 30 % tal-ammont totali tal-baġit tal-Unjoni u n-nefqa tal-Istrument tal-Unjoni Ewropea għall-Irkupru, stabbilit mir-Regolament tal-Kunsill (UE) 2020/2094 (24), jappoġġa l-objettivi marbutin mal-klima. Il-Programm jenħtieġ li jappoġġa attivitajiet li jirrispettaw l-istandards u l-prijoritajiet klimatiċi u ambjentali tal-Unjoni u l-prinċipju "la tagħmilx ħsara" tal-Patt Ekoloġiku Ewropew. L-azzjonijiet rilevanti jenħtieġ li jiġu identifikati matul it-tħejjija u l-implimentazzjoni tal-Programm, u vvalutati mill-ġdid fil-kuntest tal-evalwazzjoni interim tiegħu.

(50)

Skont l-Artikolu 8 TFUE, fl-azzjonijiet kollha tagħha, l-Unjoni għandha tfittex li telimina l-inugwaljanzi u tippromwovi l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa. L-ugwaljanza bejn is-sessi, kif ukoll id-drittijiet u l-opportunitajiet indaqs għal kulħadd, u l-integrazzjoni ta' dawk l-objettivi jenħtieġ li jitqiesu u jiġu promossi matul il-valutazzjoni, it-tħejjija, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Programm.

(51)

Jenħtieġ li jkun possibbli li l-objettivi tal-politika tal-Programm jiġu indirizzati wkoll permezz tal-istrumenti finanzjarji u l-garanziji baġitarji taħt il-Fond InvestEU previst mill-Programm InvestEU. L-appoġġ finanzjarju jenħtieġ li jintuża sabiex in-nuqqasijiet tas-suq u sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali jiġu indirizzati b'mod proporzjonat. L-azzjonijiet appoġġati mill-Programm jenħtieġ li ma jidduplikawx u ma jeskludux il-finanzjament privat, u lanqas ma jfixklu l-kompetizzjoni fis-suq intern. B'mod ġenerali, l-azzjonijiet jenħtieġ li jkollhom valur miżjud tal-Unjoni.

(52)

Jenħtieġ li l-implimentazzjoni tal-Programm tkun tali li jkunu rrispettati r-responsabbiltajiet tal-Istati Membri għad-definizzjoni tal-politiki tagħhom dwar is-saħħa u għall-organizzazzjoni u l-għoti ta' servizzi tas-saħħa u tal-kura medika. Jenħtieġ li jiġi żgurat l-involviment qawwi tal-Istati Membri fil-governanza u l-implimentazzjoni tal-Programm.

(53)

Minħabba n-natura u l-iskala potenzjali tat-theddid transfruntier għas-saħħa, l-għanijiet li n-nies fl-Unjoni jiġu protetti minn tali theddid u li jiżdiedu l-prevenzjoni tal-kriżijiet tas-saħħa u t-tħejjija għalihom ma jistgħux jinkisbu b'mod suffiċjenti mill-Istati Membri waħedhom. F'konformità mal-prinċipju ta' sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 TUE, tista' tittieħed ukoll azzjoni fil-livell tal-Unjoni biex tappoġġa l-isforzi tal-Istati Membri biex jintlaħaq livell għoli ta' protezzjoni tas-saħħa pubblika, sabiex titjieb id-disponibbiltà, is-sostenibbiltà, l-aċċettazzjoni, l-aċċessibbiltà, is-sikurezza u l-affordabbiltà tal-prodotti mediċinali, tal-apparat mediku u ta' prodotti u servizzi rilevanti għal kriżi fl-Unjoni, sabiex tiġi appoġġata l-innovazzjoni, tiġi appoġġata l-ħidma koordinata u integrata u l-implimentazzjoni tal-aħjar prattiki fost l-Istati Membri u fost ir-reġjuni tagħhom, u sabiex tindirizza l-inugwaljanzi u d-disparitajiet fl-aċċess għall-kura tas-saħħa fl-Unjoni kollha b'mod li joħloq titjib fl-effiċjenza u impatt ta' valur miżjud meħuda fil-livell nazzjonali, filwaqt li jiġu rispettati l-kompetenza u r-responsabbiltà tal-Istati Membri fl-oqsma koperti mill-Programm. F'konformità mal-prinċipju tal-proporzjonalità, kif stabbilit f'dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet.

(54)

Sabiex jingħata lok għal aġġustamenti possibbli meħtieġa biex jintlaħqu l-objettivi tal-Programmi, jenħtieġ li tiġi delegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea fir-rigward tar-rieżami, l-emenda u ż-żieda tal-indikaturi stabbiliti fl-Anness II ta' dan ir-Regolament. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta' tħejjija, ukoll fil-livell ta' esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f'konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (25). B'mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija tal-atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li fih jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta’ atti delegati.

(55)

L-Istati Membri u l-pajjiżi parteċipanti nnominaw Punti Fokali Nazzjonali biex jassistu lill-Kummissjoni fil-promozzjoni tat-tielet Programm ta' azzjoni tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa (2014-2020) stabbilit bir-Regolament (UE) Nru 282/2014, u, fejn rilevanti, fit-tixrid tar-riżultati tiegħu u l-informazzjoni disponibbli dwar l-impatt tiegħu fl-Istati Membri u l-pajjiżi parteċipanti. Minħabba l-importanza ta’ tali attivitajiet, huwa xieraq li tali attivitajiet jiġu appoġġati fil-qafas tal-Programm sabiex dawn jitkomplew.

(56)

Sabiex jiġu żgurati kundizzjonijiet uniformi għall-implimentazzjoni ta' dan ir-Regolament, jenħtieġ li jingħataw setgħat ta' implimentazzjoni lill-Kummissjoni biex tadotta atti ta' implimentazzjoni li jistabbilixxu l-programmi ta' ħidma annwali skont il-kriterji stipulati f'dan ir-Regolament, japprovaw ċerti azzjonijiet eliġibbli u jistabbilixxu regoli dwar l-arranġamenti tekniċi u amministrattivi meħtieġa għall-implimentazzjoni tal-azzjonijiet tal-Programm u dwar mudelli uniformi għall-ġbir tad-data meħtieġa għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-Programm. Jenħtieġ li dawk is-setgħat ikunu eżerċitati f'konformità mar-Regolament (UE) Nru 182/2011 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (26). Għall-adozzjoni ta' dawk l-atti ta' implimentazzjoni jenħtieġ li tintuża l-proċedura ta' eżami peress li huma relatati ma' programm b'implikazzjonijiet sostanzjali.

(57)

Il-valur u l-impatt tal-Programm jenħtieġ li jiġu sorveljati u evalwati regolarment u mill-qrib. L-evalwazzjoni jenħtieġ li tiffoka fuq l-għanijiet tal-Programm u tqis il-fatt li, biex jintlaħqu, l-objettivi tal-Programm jistgħu jirrikjedu perjodu ta' żmien li jkun itwal mit-tul tal-Programm. Għal dak l-għan, jenħtieġ li jitfassal rapport ta' evalwazzjoni interim, kif ukoll rapport ta' evalwazzjoni fi tmiem il-Programm, sabiex tiġi vvalutata l-implimentazzjoni tal-prijoritajiet tal-Programm.

(58)

Peress li t-tielet Programm għall-azzjoni tal-Unjoni fil-qasam tas-saħħa (2014-2020) wasal fit-tmiem tiegħu, ir-Regolament (UE) Nru 282/2014 sar obsolet u jenħtieġ li jitħassar.

(59)

Sabiex tiġi żgurata l-kontinwità fl-għoti ta' appoġġ fil-qasam tas-saħħa u biex l-implimentazzjoni tkun tista' tibda mill-bidu tal-qafas finanzjarju pluriennali 2021-2027, dan ir-Regolament jenħtieġ li jidħol fis-seħħ b’urġenza u jenħtieġ li japplika, b’effett retroattiv, mill-1 ta’ Jannar 2021,

(1)

Il-pandemija tal-COVID-19 hija xokk ewlieni għall-ekonomija globali u tal-Unjoni u qed ikollha impatt soċjali u ekonomiku ewlieni fl-Istati Membri u r-reġjuni. Minħabba l-miżuri ta' konteniment meħtieġa, l-attività ekonomika fl-Unjoni naqset b'mod sinifikanti. Ir-reċessjoni ekonomika fil-PDG tal-Unjoni fl-2020 hija mistennija li tkun madwar 7,4 %, ferm aktar profonda milli matul il-kriżi finanzjarja fl-2009. L-attività ta' investiment naqset b'mod sinifikanti. Il-vulnerabbiltajiet bħad-dipendenza żejda fuq sorsi esterni tal-provvista mhux diversifikata u nuqqas ta' infrastruttura kritika jenħtieġ li jiġu indirizzati, b'mod partikolari għall-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju (SMEs), inklużi l-mikrointrapriżi, pereżempju permezz tad-diversifikazzjoni u t-tisħiħ tal-ktajjen tal-valur strateġiċi, biex jitjieb ir-rispons ta' emerġenza tal-Unjoni kif ukoll ir-reżiljenza tal-ekonomija sħiħa, filwaqt li tibqa' miftuħa għall-kompetizzjoni u l-kummerċ f'konformità mar-regoli tagħha. Anki qabel il-pandemija, filwaqt li seta' jiġi osservat irkupru fil-proporzjonijiet ta' bejn l-investiment u l-PDG fl-Unjoni, dan baqa' taħt dak li jista' jkun mistenni f'irkupru qawwi u ma kienx biżżejjed biex jikkumpensa għal snin ta' nuqqas ta' investiment wara l-kriżi tal-2009. Aktar importanti minn hekk, il-livelli u t-tbassir attwali tal-investiment ma jkoprux il-ħtiġijiet ta' investiment strutturali tal-Unjoni għall-bidu mill-ġdid u għas-sostenn ta' tkabbir fit-tul quddiem il-bidla teknoloġika u l-kompetittività globali, inkluż l-innovazzjoni, il-ħiliet, l-infrastruttura, l-SMEs u l-ħtieġa li jiġu indirizzati sfidi soċjetali ewlenin bħas-sostenibbiltà u t-tixjiħ demografiku. Konsegwentement, sabiex jinkisbu l-objettivi ta' politika tal-Unjoni u biex jiġi appoġġat l-irkupru ekonomiku rapidu, sostenibbli, inklużiv, dejjiemi u b'saħħtu, hemm bżonn ta' sostenn biex jiġu indirizzati l-fallimenti tas-suq u s-sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali u biex titnaqqas id-diskrepanza fl-investiment f'setturi fil-mira.

(2)

L-evalwazzjonijiet enfasizzaw li l-varjetà ta' strumenti finanzjarji implimentati matul il-perjodu tal-Qafas Finanzjarju Pluriennali 2014-2020 wasslet għal xi duplikazzjonijiet fil-kamp ta' applikazzjoni tagħhom. Din il-varjetà pproduċiet ukoll kumplessità għall-intermedjarji u r-riċevituri finali li ġew iffaċċjati b'regoli ta' eliġibbiltà u rapportar differenti. L-assenza ta' regoli kompatibbli xekklet ukoll il-kombinazzjoni ta' bosta fondi tal-Unjoni, għalkemm kombinazzjonijiet bħal dawn kienu jkunu ta' benefiċċju sabiex isostnu proġetti li kienu jeħtieġu tipi differenti ta' finanzjament. Għalhekk, jenħtieġ li jiġi stabbilit fond uniku, il-Fond InvestEU, li jibni fuq l-esperjenza tal-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS) stabbilit skont il-Pjan ta' Investiment għall-Ewropa, sabiex jingħata sostenn li jiffunzjona b'mod aktar effiċjenti lir-riċevituri finali billi jiġi integrat u ssimplifikat il-finanzjament offrut skont skema ta' garanzija baġitarja unika, u b'hekk jittejjeb l-impatt tas-sostenn tal-Unjoni filwaqt li titnaqqas l-ispiża għall-Unjoni pagabbli mill-baġit.

(3)

Fis-snin reċenti, l-Unjoni adottat strateġiji ambizzjużi biex tlesti s-suq intern u biex tistimula tkabbir u impjiegi sostenibbli u inklużivi. Tali strateġiji jinkludu "Ewropa 2020 – Strateġija għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv" tat-3 ta' Marzu 2010, "Pjan ta' Azzjoni għall-Bini ta' Unjoni tas-Swieq Kapitali" tat-30 ta' Settembru 2015, "L-għeluq taċ-ċirku – Pjan ta' azzjoni tal-UE għal Ekonomija Ċirkolari" tat-2 ta' Diċembru 2015, "Strateġija Ewropea għal Mobilità b'Emissjonijiet Baxxi" tal-20 ta' Lulju 2016, “Strateġija Spazjali għall-Ewropa” tas-26 ta’ Ottubru 2016, "Enerġija Nadifa għall-Ewropej kollha" tat-30 ta' Novembru 2016, "Pjan ta' Azzjoni Ewropew għad-Difiża" tat-30 ta' Novembru 2016, "Tnedija tal-Fond Ewropew għad-Difiża" tas-7 ta' Ġunju 2017, il-Proklamazzjoni Interistituzzjonali dwar il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali tat-13 ta' Diċembru 2017, "Aġenda Ġdida Ewropea għall-Kultura" tat-22 ta' Mejju 2018, il-Patt Ekoloġiku Ewropew tal-11 ta' Diċembru 2019, il-"Pjan ta' Investiment għall-Patt Ekoloġiku Ewropew" tal-14 ta' Jannar 2020, l-"Ewropa Soċjali b'Saħħitha għal Tranżizzjonijiet Ġusti" tal-14 ta' Jannar 2020, l-istrateġija -"Insawru l-futur diġitali tal-Ewropa", "Strateġija Ewropea għad-Data" u l-"White Paper dwar l-Intelliġenza Artifiċjali – Approċċ Ewropew għall-eċċellenza u għall-fiduċja" tad-19 ta' Frar 2020, "Strateġija Industrijali Ġdida għall-Ewropa" tal-10 ta' Marzu 2020 u "Strateġija għall-SMEs għal Ewropa sostenibbli u diġitali" tal-10 ta' Marzu 2020. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jisfrutta u jsaħħaħ is-sinerġiji bejn dawn l-istrateġiji li jsaħħu lil xulxin billi jagħti appoġġ għall-investiment u l-aċċess għall-finanzjament. Barra minn hekk, l-Unjoni adottat ir-Regolament (UE) 2020/852 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3).

(4)

Fil-livell tal-Unjoni, is-Semestru Ewropew għall-koordinazzjoni tal-politika ekonomika huwa l-qafas sabiex jidentifika l-prijoritajiet ta' riformi nazzjonali u sabiex jimmonitorja l-implimentazzjoni tagħhom. L-Istati Membri, jekk xieraq u f'kooperazzjoni mal-awtoritajiet lokali u reġjonali, jiżviluppaw l-istrateġiji ta' investiment pluriennali nazzjonali tagħhom stess b'appoġġ għal dawk il-prijoritajiet ta' riforma. Dawk l-istrateġiji jenħtieġ li jiġu ppreżentati flimkien mal-programmi nazzjonali ta' riforma annwali bħala mod kif jiġu deskritti u kkoordinati proġetti ta' investiment ta' prijorità li għandhom jiġu appoġġati minn finanzjament nazzjonali, finanzjament mill-Unjoni, jew it-tnejn li huma. Dawn l-istrateġiji jenħtieġ li jużaw ukoll il-finanzjament tal-Unjoni b'mod koerenti u jimmassimizzaw il-valur miżjud tal-appoġġ finanzjarju li għandu jiġi riċevut, b'mod partikolari mill-fondi strutturali u ta' investiment Ewropej, mill-Faċilità għall-Irkupru u r-Reżiljenza stabbilita permezz tar-Regolament (UE) 2021/241 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4) u mill-Programm InvestEU.

(5)

Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi biex tittejjeb il-kompetittività u l-konverġenza soċjoekonomika u l-koeżjoni tal-Unjoni, inkluż fl-oqsma tal-innovazzjoni u d-diġitalizzazzjoni, l-użu effiċjenti tar-riżorsi fil-kuntest ta' ekonomija ċirkolari, is-sostenibbiltà u l-inklużività tat-tkabbir ekonomiku tal-Unjoni u r-reżiljenza soċjali u l-integrazzjoni ta’ swieq kapitali tal-Unjoni, inkluż permezz ta' soluzzjonijiet li jindirizzaw il-frammentazzjoni tas-swieq kapitali tal-Unjoni u d-diversifikazzjoni tas-sorsi ta' finanzjament għall-intrapriżi tal-Unjoni. Għal dan il-għan, il-Fond InvestEU jenħtieġ li jappoġġa proġetti teknikament u ekonomikament vijabbli billi jipprovdi qafas għall-użu ta' strumenti ta' dejn, ta' kondiviżjoni tar-riskju u ta' ekwità u ta' kważi-ekwità appoġġati minn garanzija mill-baġit tal-Unjoni u minn kontribuzzjonijiet finanzjarji minn sħab inkarigati mill-implimentazzjoni skont kif rilevanti. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jkun immexxi mid-domanda, filwaqt li fl-istess ħin jiffoka fuq il-forniment ta' benefiċċji strateġiċi fit-tul fir-rigward ta' oqsma ewlenin tal-politika tal-Unjoni li altrimenti ma jiġux iffinanzjati jew ma jkunux iffinanzjati biżżejjed, u b'hekk jikkontribwixxi biex jintlaħqu l-objettivi tal-politika tal-Unjoni. L-appoġġ mill-Fond InvestEU jenħtieġ li jkopri firxa wiesgħa ta' setturi u reġjuni, iżda jenħtieġ li jevita konċentrazzjoni settorjali jew ġeografika eċċessiva u jenħtieġ li jiffaċilita l-aċċess għall-finanzjament ta' proġetti magħmula minn entitajiet sħab f'diversi reġjuni madwar l-Unjoni, inklużi proġetti li jrawmu l-iżvilupp ta' networks, raggruppamenti u ċentri ta' innovazzjoni diġitali.

(6)

Is-setturi kulturali u kreattivi huma setturi fundamentali kif ukoll li qed jikbru malajr fl-Unjoni, li jista' jkollhom rwol importanti fl-iżgurar ta' rkupru sostenibbli u jiġġeneraw valur ekonomiku u kulturali mill-proprjetà intellettwali u mill-kreattività individwali. Madankollu, ir-restrizzjonijiet fuq il-kuntatti soċjali stabbiliti matul il-kriżi tal-COVID-19 kellhom impatt ekonomiku negattiv sinifikanti fuq dawk is-setturi. Barra minn hekk, in-natura intanġibbli ta’ assi f'dawk is-setturi tillimita l-aċċess tal-SMEs u l-organizzazzjonijiet minn dawk is-setturi għal finanzjament privat li huwa essenzjali biex wieħed ikun jista' jinvesti, jespandi u jikkompeti f'livell internazzjonali. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jkompli jiffaċilita l-aċċess għall-finanzi għall-SMEs u l-organizzazzjonijiet minn dawk is-setturi. Is-setturi kulturali u kreattivi, awdjoviżivi u tal-midja huma essenzjali għal-libertà tal-kelma u għad-diversità kulturali u għall-bini ta' soċjetajiet demokratiċi u koeżivi fl-era diġitali, u huma parti intrinsika tas-sovranità u l-awtonomija tagħna. L-investiment f’dawk is-setturi jiddetermina l-kompetittività tagħhom u l-kapaċità fit-tul tagħhom li jipproduċu u jqassmu kontenut ta' kwalità għolja lil udjenzi kbar bejn il-fruntieri nazzjonali, fir-rispett għall-pluraliżmu u l-libertà tal-kelma.

(7)

Bil-ħsieb li jitrawmu t-tkabbir, l-investiment u l-impjiegi li jkunu sostenibbli u inklużivi, u b'hekk jingħata kontribut għal titjib fil-benesseri, għal distribuzzjoni aktar ġusta tad-dħul u għal koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali akbar fl-Unjoni, il-Fond InvestEU jenħtieġ li jappoġġa investimenti f'assi tanġibbli u intanġibbli, inkluż fil-wirt kulturali. Il-proġetti ffinanzjati mill-Fond InvestEU jenħtieġ li jissodisfaw l-istandards ambjentali u soċjali tal-Unjoni, inklużi l-istandards dwar id-drittijiet tax-xogħol. L-interventi permezz tal-Fond InvestEU jenħtieġ li jikkumplimentaw l-appoġġ tal-Unjoni li jitwassal permezz ta' għotjiet.

(8)

L-Unjoni approvat l-għanijiet stabbiliti fl-Aġenda 2030 tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Iżvilupp Sostenibbli (l-"Aġenda 2030"), l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tagħha (SDGs) u l-Ftehim ta' Pariġi adottat taħt il-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Bidla fil-Klima (5) (il-Ftehim ta' Pariġi) kif ukoll il-Qafas ta' Sendai għat-Tnaqqis tar-Riskju ta' Diżastri 2015-2030. Biex jintlaħqu dawn l-objettivi, kif ukoll l-objettivi stabbiliti fil-politiki ambjentali tal-Unjoni, l-azzjoni favur l-iżvilupp sostenibbli jenħtieġ li tiżdied b'mod sinifikanti. Għalhekk, il-prinċipji tal-iżvilupp sostenibbli jenħtieġ li jkollhom rwol prominenti fit-tfassil tal-Fond InvestEU.

(9)

Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi għall-bini ta' sistema ta' finanzjament sostenibbli fl-Unjoni li tappoġġa l-orjentazzjoni mill-ġdid ta' kapital privat lejn investimenti sostenibbli f'konformità mal-objettivi stabbiliti fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-8 ta' Marzu 2018 intitolata "Pjan ta' Azzjoni: Il-Finanzjament tat-Tkabbir Sostenibbli" u l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-14 ta' Jannar 2020 dwar il-Pjan ta' Investiment Ewropew għal Patt Ekoloġiku.

(10)

Filwaqt li jirriflettu l-importanza li jiġi indirizzat it-tibdil fil-klima f'konformità mal-impenji tal-Unjoni biex timplimenta l-Ftehim ta' Pariġi, u l-impenn lejn l-Għanijiet ta' Żvilupp Sostenibbli tan-Nazzjonijiet Uniti, kif ukoll l-objettiv tan-newtralità klimatika tal-UE sal-2050 u l-miri klimatiċi l-ġodda tal-Unjoni għall-2030, azzjonijiet skont dan ir-Regolament jenħtieġ li jikkontribwixxu għall-kisba ta' mira ta’ 30 % tan-nefqa kollha tal-QFP li tintefaq fuq l-integrazzjoni tal-objettivi klimatiċi u l-ambizzjoni li 7,5 % tal-baġit jirrifletti n-nefqiet tal-bijodiversità fl-2024 u 10 % fl-2026 u fl-2027, filwaqt li jitqiesu s-sovrapożizzjonijiet eżistenti bejn il-miri klimatiċi u tal-bijodiversità. Azzjonijiet fil-qafas tal-Programm InvestEU huma mistennija jikkontribwixxu mill-inqas 30 % tal-pakkett finanzjarju ġenerali tal-Programm InvestEU għall-objettivi dwar il-klima.

(11)

Il-kontribut tal-Fond InvestEU għall-kisba tal-mira tal-klima se jiġi traċċat permezz ta' sistema tal-Unjoni tal-intraċċar tal-klima żviluppata mill-Kummissjoni f'kooperazzjoni mas-sħab potenzjali inkarigati mill-implimentazzjoni, u bl-użu xieraq tal-kriterji stabbiliti bir-Regolament (UE) 2020/852 biex jiġi ddeterminat jekk attività ekonomika tkunx ambjentalment sostenibbli. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi wkoll għall-implimentazzjoni ta' dimensjonijiet oħra tal-SDGs.

(12)

Skont ir-Rapport dwar ir-Riskji Globali tal-2018 maħruġ mill-Forum Ekonomiku Dinji, ħamsa mill-aktar għaxar riskji kritiċi li jheddu l-ekonomija dinjija huma relatati mal-ambjent. Dawn ir-riskji jinkludu t-tniġġis tal-arja, tal-ħamrija, tal-ilmijiet interni u tal-oċeani, l-avvenimenti klimatiċi estremi, it-telf tal-bijodiversità u l-fallimenti fil-mitigazzjoni u fl-adattament għat-tibdil fil-klima. Il-prinċipji ambjentali huma integrati bis-sħiħ fit-Trattati u f'ħafna mill-politiki tal-Unjoni. Għalhekk, l-integrazzjoni tal-objettivi ambjentali jenħtieġ li tiġi promossa f'operazzjonijiet relatati mal-Fond InvestEU. Il-protezzjoni ambjentali u l-prevenzjoni u l-ġestjoni ta' riskji relatati jenħtieġ li jiġu integrati fil-preparazzjoni u l-implimentazzjoni tal-investimenti. L-Unjoni jenħtieġ ukoll li tintraċċa n-nefqiet tagħha relatati mal-bijodiversità u t-tniġġis tal-arja sabiex tissodisfa l-obbligi tar-rappurtar skont il-Konvenzjoni dwar id-Diversità Bijoloġika (6) u skont id-Direttiva (UE) 2016/2284 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7). Investiment allokat għal għanijiet tas-sostenibbiltà ambjentali jenħtieġ għalhekk li jiġi segwit permezz ta' metodoloġiji komuni li jkunu konsistenti ma' dik żviluppata fil-qafas ta' programmi oħra tal-Unjoni applikabbli għall-klima, il-bijodiversità u t-tniġġis tal-arja sabiex tkun tista' ssir valutazzjoni tal-impatt individwali u kkombinat tal-investimenti fuq il-komponenti ewlenin tal-kapital naturali, jiġifieri l-arja, l-ilma, l-art u l-bijodiversità.

(13)

Il-proġetti ta' investiment li jirċievu appoġġ sostanzjali mill-Unjoni, b'mod partikolari fil-qasam tal-infrastruttura, jenħtieġ li jiġu skrinjati mis-sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni biex jiġi ddeterminat jekk dawn għandhomx impatt ambjentali, klimatiku jew soċjali. Jenħtieġ li l-proġetti ta' investiment li jkollhom tali impatt ikunu soġġetti għall-verifika tas-sostenibbiltà f'konformità mal-gwida li jenħtieġ li tiġi żviluppata mill-Kummissjoni f'kooperazzjoni mill-qrib mas-sħab potenzjali inkarigati mill-implimentazzjoni fil-qafas tal-Programm InvestEU. Din il-gwida jenħtieġ li tuża b'mod xieraq il-kriterji stabbiliti mir-Regolament (UE) 2020/852 biex jiġi determinat jekk attività ekonomika tkunx ambjentalment sostenibbli, inkluż li tirrispetta l-prinċipju "la tagħmilx ħsara sinifikanti", u tkunx konsistenti mal-gwida żviluppata għal programmi oħrajn tal-Unjoni. B'konsistenza mal-prinċipju ta' proporzjonalità, tali gwida jenħtieġ li tinkludi dispożizzjonijiet adegwati biex jiġu evitati piżijiet amministrattivi mhux dovuti, u proġetti taħt ċertu daqs li għandhom jiġu definiti fil-gwida jenħtieġ li jiġu esklużi mill-verifika tas-sostenibbiltà. Jekk sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni jikkonkludi li ma għandha titwettaq l-ebda verifika tas-sostenibbiltà, jenħtieġ li jipprovdi ġustifikazzjoni lill-kumitat tal-investiment stabbilit għall-Fond InvestEU (il-“Kumitat tal-Investiment”). Operazzjonijiet li ma jkunux konsistenti mal-kisba tal-għanijiet klimatiċi jenħtieġ li ma jkunux eliġibbli għall-appoġġ skont dan ir-Regolament.

(14)

Ir-rati baxxi ta' investiment fl-infrastruttura fl-Unjoni matul il-kriżi finanzjarja u għal darba oħra matul il-kriżi tal-COVID-19 dgħajfu l-kapaċità tal-Unjoni li tagħti spinta lit-tkabbir sostenibbli, lill-isforzi tagħha lejn in-newtralità klimatika, lill-kompetittività u lill-konverġenza tagħha u lill-ħolqien tal-impjiegi. Dan joħloq ukoll ir-riskju li l-iżbilanċi u d-diverġenzi u l-inugwaljanzi fl-Istati Membri u bejniethom jiġu kkonsolidati, li jħalli impatt fuq l-iżvilupp fit-tul fuq livell tal-Unjoni, nazzjonali jew reġjonali. L-investimenti kbar fl-infrastruttura tal-Unjoni, b'mod partikolari fir-rigward tal-interkonnessjoni u l-effiċjenza enerġetika u l-ħolqien ta' Żona Unika Ewropea tat-Trasport, huma essenzjali biex jintlaħqu l-miri tas-sostenibbiltà tal-Unjoni, inklużi l-impenji tal-Unjoni lejn l-SDGs, u l-miri għall-enerġija u għall-klima tal-2030. Għaldaqstant, l-appoġġ mill-Fond InvestEU jenħtieġ li jkollu fil-mira tiegħu investimenti fit-trasport, fl-enerġija, inkluż fl-effiċjenza enerġetika u fis-sorsi ta' enerġija rinnovabbli, u f'sorsi tal-enerġija oħra sikuri u sostenibbli b'emissjonijiet baxxi, fl-infrastruttura ambjentali, fl-infrastruttura marbuta mal-azzjoni klimatika, fl-infrastruttura marittima u fl-infrastruttura diġitali, inkluża l-konnettività tal-broadband veloċi u ultra veloċi fl-Unjoni kollha, biex tiġi aċċelerata t-trasformazzjoni diġitali tal-ekonomija tal-Unjoni. Jenħtieġ li l-Programm InvestEU jagħti prijorità lil oqsma li ma jsirx biżżejjed investiment fihom, u li fihom jenħtieġ li jsir investiment addizzjonali. Biex jiġi mmassimizzat l-impatt u l-valur miżjud tal-appoġġ finanzjarju tal-Unjoni, huwa xieraq li jiġi promoss proċess tal-investiment razzjonalizzat li jippermetti l-viżibbiltà tar-riżerva tal-proġetti u jimmassimizza s-sinerġiji bejn il-programmi rilevanti tal-Unjoni bħal fit-trasport, l-enerġija u d-diġitalizzazzjoni.

B'kont meħud tat-theddid għas-sikurezza u s-sigurtà, proġetti ta' investiment li jirċievu l-appoġġ tal-Unjoni jenħtieġ li jinkludu miżuri għar-reżiljenza tal-infrastruttura, inklużi l-manutenzjoni u s-sikurezza tal-infrastruttura, u jenħtieġ li jqisu l-prinċipji għall-ħarsien taċ-ċittadini fi spazji pubbliċi. Dan jenħtieġ li jkun komplementari għall-isforzi magħmula minn fondi oħra tal-Unjoni li jipprovdu appoġġ għal komponenti ta' sigurtà ta' investimenti fl-ispazji pubbliċi, it-trasport, l-enerġija u infrastruttura kritika oħra, bħall-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali.

(15)

Fejn xieraq, jenħtieġ li l-Programm InvestEU jikkontribwixxi għall-objettivi tad-Direttiva (UE) 2018/2001 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8) u r-Regolament (UE) 2018/1999 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (9), kif ukoll jippromwovi l-effiċjenza enerġetika f'deċiżjonijiet ta' investiment.

(16)

Il-multimodalità ġenwina hija opportunità biex jinħoloq netwerk tat-trasport effiċjenti u li ma jagħmilx ħsara lill-ambjent, li juża l-potenzjal massimu tal-mezzi kollha tat-trasport u li jiġġenera sinerġija bejniethom. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jappoġġa investimenti f'ċentri tat-trasport multimodali, li – minkejja l-argumenti favur il-vijabbiltà u l-potenzjal ekonomiku sinifikanti tagħhom – iġorru riskju sinifikanti għall-investituri privati. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi wkoll għall-iżvilupp u l-użu tas-Sistemi ta' Trasport Intelliġenti (ITS). Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jgħin biex tingħata spinta lill-isforzi favur it-tfassil u l-applikazzjoni ta' teknoloġiji li jgħinu biex titjieb is-sikurezza tal-vetturi u tal-infrastruttura tat-toroq.

(17)

Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi għall-politiki tal-Unjoni dwar l-ibħra u l-oċeani, permezz tal-iżvilupp ta' proġetti u intrapriżi fil-qasam tal-ekonomija blu, u l-Prinċipji ta' Finanzi tal-Ekonomija Blu Sostenibbli. Dan jista' jinkludi interventi fil-qasam tal-intraprenditorija u l-industrija marittima, industrija marittima innovattiva u kompetittiva, kif ukoll enerġija marittima rinnovabbli u ekonomija ċirkolari.

(18)

Għalkemm il-livell ta' investiment globali fl-Unjoni kien qed jiżdied qabel il-kriżi tal-COVID-19, l-investiment f'attivitajiet ta' riskju ogħla bħar-riċerka u l-innovazzjoni kien għadu inadegwat u issa huwa mistenni li se jkun sofra b'mod sinifikanti minħabba l-kriżi. Ir-riċerka u l-innovazzjoni għandhom rwol kruċjali x’jaqdu biex tingħeleb il-kriżi, tiġi kkonsolidata r-reżiljenza tal-Unjoni biex tindirizza sfidi futuri u biex jinħolqu t-teknoloġiji meħtieġa sabiex jitwettqu l-politiki u l-għanijiet tal-Unjoni. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi biex tintlaħaq il-mira kumplessiva ta' investiment ta' mill-inqas 3 % tal-PDG tal-Unjoni fir-riċerka u l-innovazzjoni. Il-kisba ta' dik il-mira tirrikjedi li l-Istati Membri u s-settur privat ikomplu bl-azzjonijiet ta' investiment imsaħħa tagħhom stess fir-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni, biex jevitaw li jkun hemm nuqqas ta' investiment fir-riċerka u fl-innovazzjoni, li huwa ta' ħsara għall-kompetittività industrijali u ekonomika tal-Unjoni u għall-kwalità tal-ħajja taċ-ċittadini tagħha. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jipprovdi l-prodotti finanzjarji xierqa biex ikopru l-istadji differenti fiċ-ċiklu tal-innovazzjoni u l-firxa wiesgħa ta' partijiet interessati, b'mod partikolari biex jippermetti t-tkabbir u l-użu ta' soluzzjonijiet fuq skala kummerċjali fl-Unjoni sabiex dawn is-soluzzjonijiet ikunu kompetittivi fis-swieq dinjija u jippromwovi l-eċċellenza tal-Unjoni fit-teknoloġiji sostenibbli fil-livell globali, f'sinerġija ma' Orizzont Ewropa li għandu jiġi stabbilit permezz ta’ Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Orizzont Ewropa — il-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni, li jistabbilixxi r-regoli tiegħu għall-parteċipazzjoni u d-disseminazzjoni, u li jħassar ir-Regolamenti (UE) Nru 1290/2013 u (UE) Nru 1291/2013 (ir-“Regolament Orizzont Ewropa”), inkluż il-Kunsill Ewropew tal-Innovazzjoni. F'dan ir-rigward, l-esperjenza li nkisbet mill-istrumenti finanzjarji bħalma huma InnovFin – Finanzi tal-UE għall-Innovaturi, imniedi taħt Orizzont 2020 sabiex jiġi ffaċilitat u jitħaffef l-aċċess għal finanzjament għal negozji innovattivi, jenħtieġ li sservi bħala bażi b'saħħitha biex jingħata dan l-appoġġ immirat.

(19)

It-turiżmu, inkluża l-industrija tal-ospitalità, huwa qasam ta' importanza kbira għall-ekonomija tal-Unjoni u bħalissa qed ikollu kontrazzjoni partikolarment severa b'riżultat tal-pandemija tal-COVID-19. Dik il-kontrazzjoni hija partikolarment ta' ħsara għall-SMEs u għan-negozji tal-familja u kkawżat qgħad fuq skala kbira. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi biex isaħħaħ l-irkupru, il-kompetittività fit-tul u s-sostenibbiltà tas-settur, u l-ktajjen tal-valur tiegħu, billi jappoġġa operazzjonijiet li jippromwovu turiżmu sostenibbli, innovattiv u diġitali, inklużi miżuri innovattivi biex titnaqqas l-impronta tas-settur fuq il-klima u l-ambjent.

(20)

Jenħtieġ sforz sinifikanti biex isir investiment fit-trasformazzjoni diġitali u tissaħħaħ, u biex il-benefiċċji tagħha jitqassmu liċ-ċittadini u n-negozji kollha tal-Unjoni. Il-qafas b'saħħtu ta' politika tal-Istrateġija għal Suq Uniku Diġitali llum jenħtieġ li jkun ibbilanċjat b'investiment ta' ambizzjoni komparabbli, inkluż fl-intelliġenza artifiċjali f'konformità mal-Programm Ewropa Diġitali li għandu jiġi stabbiliti permezz ta’ Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Programm Ewropa Diġitali u li jħassar id-Deċiżjoni (UE) 2015/2240.

(21)

L-SMEs jirrappreżentaw aktar minn 99 % tan-negozji fl-Unjoni u l-valur ekonomiku tagħhom huwa sinifikanti u kruċjali. Madankollu, huma jiffaċċjaw diffikultajiet biex ikollhom aċċess għall-finanzi minħabba r-riskju għoli pperċepit tagħhom u minħabba li ma jkollhomx biżżejjed kapital ta' garanzija. Sfidi addizzjonali jirriżultaw mill-ħtieġa li l-SMEs u l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali jibqgħu kompetittivi billi jinvolvu ruħhom f'diġitalizzazzjoni, internazzjonalizzazzjoni, u trasformazzjoni f'loġika tal-ekonomija ċirkolari u f'attivitajiet ta' innovazzjoni u billi jtejbu l-ħiliet tal-forza tax-xogħol tagħhom. L-SMEs intlaqtu partikolarment ħażin mill-kriżi tal-COVID-19. Barra minn hekk, l-SMEs u l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali għandhom aċċess għal sett aktar limitat ta' sorsi ta' finanzjament minn intrapriżi akbar, minħabba li tipikament ma joħorġux bonds, u għandhom biss aċċess limitat għall-boroż tat-titoli u għall-investituri istituzzjonali kbar. Soluzzjonijiet innovattivi bħall-akkwist ta' negozju jew sehem ta' sjieda f'negozju mill-impjegati huma wkoll dejjem aktar komuni għall-SMEs u l-intrapriżi tal-ekonomija soċjali. Id-diffikulta għall-aċċess għall-finanzjament hija saħansitra akbar għal dawk l-SMEs li l-attivitajiet tagħhom jiffokaw fuq assi intanġibbli. L-SMEs fl-Unjoni jiddependu ħafna mill-banek u mill-finanzjament b'dejn fil-forma ta' self kurrenti (overdrafts) bankarji, self bankarju jew leasing. Jeħtieġ li l-SMEs li jiffaċċjaw l-isfidi msemmija hawn fuq jiġu appoġġati billi jsir aktar faċli għalihom li jaċċessaw il-finanzjament u billi jiġu pprovduti sorsi ta' finanzjament aktar diversifikati, biex tiżdied il-kapaċità tal-SMEs biex jiffinanzjaw il-ħolqien, it-tkabbir, l-innovazzjoni u l-iżvilupp sostenibbli tagħhom, tiġi żgurata l-kompetittività tagħhom u biex ikunu jifilħu għal xokkijiet ekonomiċi, biex l-ekonomija u s-sistema finanzjarja jsiru aktar reżiljenti matul perjodi ta' tnaqqis fir-ritmu tal-ekonomija u tinżamm il-kapaċità tal-SMEs li joħolqu l-impjiegi u l-benesseri soċjali. Dan ir-Regolament hu komplementari wkoll għall-inizjattivi li diġà ttieħdu fil-kuntest tal-Unjoni tas-Swieq Kapitali.

Il-Fond InvestEU għalhekk jenħtieġ li jibni fuq dawk il-programmi ta' suċċess tal-Unjoni bħall-Programm għall-Kompetittività tal-Intrapriżi u l-SMEs (COSME); jipprovdi l-appoġġ lin-negozji ġodda diġitali u lill-SMEs innovattivi biex ikunu jistgħu jikkompetu aħjar u jespandu; jipprovdi l-kapital operatorju u l-investiment tul iċ-ċiklu tal-ħajja ta' kumpanija; jipprovdi l-finanzjament għal tranżazzjonijiet ta' leasing; u jipprovdi opportunità biex tinxteħet attenzjoni fuq prodotti finanzjarji speċifiċi u aktar immirati. Jenħtieġ ukoll li jimmassimizza s-setgħa ta' vetturi pubbliċi/privati, bħall-Fond IPO (Initial Public Offering) SME, li jfittex li jappoġġa lill-SMEs billi jidderieġi aktar ekwità privata u pubblika.

(22)

Kif stabbilit fid-dokument ta' Riflessjoni tal-Kummissjoni dwar id-dimensjoni soċjali tal-Ewropa tas-26 ta' April 2017 u l-Komunikazzjoni dwar il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali u l-qafas tal-Unjoni għall-Konvenzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet ta' Persuni b'Diżabilità u l-Komunikazzjoni "Ewropa soċjali b'saħħitha għal Tranżizzjonijiet Ġusti" tal-14 ta' Jannar 2020, il-bini ta' Unjoni aktar inklużiva u aktar ġusta huwa prijorità ewlenija għall-Unjoni biex tindirizza l-inugwaljanza u trawwem politiki ta' inklużjoni soċjali fl-Ewropa. L-inugwaljanza tal-opportunitajiet taffettwa b'mod partikolari l-aċċess għall-edukazzjoni, it-taħriġ, il-kultura, l-impjiegi, is-saħħa u s-servizzi soċjali. L-investiment fl-ekonomija soċjali, tal-ħiliet u tal-kapital uman relatat kif ukoll fl-integrazzjoni ta' popolazzjonijiet vulnerabbli fis-soċjetà jista' jtejjeb l-opportunitajiet ekonomiċi, speċjalment jekk ikun ikkoordinat fil-livell tal-Unjoni. Il-kriżi tal-COVID-19 kixfet li-ħtieġa sinifikanti ta' investiment fl-infrastruttura soċjali. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jintuża biex jappoġġa l-investiment fl-edukazzjoni u t-taħriġ, inklużi t-taħriġ mill-ġdid u t-titjib tal-ħiliet tal-ħaddiema, fost l-oħrajn fir-reġjuni li jiddependu fuq ekonomija b'użu intensiv tal-karbonju u li huma affettwati mit-tranżizzjoni strutturali għal ekonomija b'livell baxx ta' karbonju. Jenħtieġ li jintuża biex jappoġġa proġetti li jiġġeneraw impatt pożittiv soċjali u jtejbu l-inklużjoni soċjali billi jgħinu biex jżidiedu l-impjiegi fir-reġjuni kollha, b'mod partikolari fost dawk bla sengħa u dawk bla xogħol fit-tul, u biex titjieb is-sitwazzjoni fir-rigward tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri, l-opportunitajiet indaqs, in-nondiskriminazzjoni, l-aċċessibbilta', is-solidarjetà interġenerazzjonali, is-settur tas-saħħa u s-servizzi soċjali, l-akkomodazzjoni soċjali, in-nies mingħajr dar, l-inklużività diġitali, l-iżvilupp tal-komunitajiet, ir-rwol u l-post taż-żgħażagħ fis-soċjetà kif ukoll dak ta' persuni vulnerabbli, inklużi ċittadini ta' pajjiżi terzi. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jappoġġa wkoll il-kultura u l-kreattività Ewropea li għandha għan soċjali.

(23)

Il-kriżi tal-COVID-19 kellha impatt partikolarment serju fuq in-nisa, kemm minn perspettiva soċjali kif ukoll minn waħda ekonomika. B'kont meħud ta' dan, il-Programm InvestEU jenħtieġ li jikkontribwixxi għall-kisba tal-politiki tal-Unjoni dwar l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, fost l-oħrajn, billi jindirizza d-distakk diġitali bejniethom u billi jgħin jinkoraġġixxi l-kreattività u l-potenzjal intraprenditorjali tan-nisa.

(24)

Biex jiġu kkumpensati l-effetti negattivi tat-trasformazzjonijiet profondi tas-soċjetajiet fl-Unjoni u s-suq tax-xogħol matul id-deċennju li ġej, jeħtieġ li jsir investiment fil-kapital uman, fl-infrastruttura soċjali, fil-mikrofinanzi, il-finanzjament tal-intrapriżi etiċi u soċjali u mudelli tan-negozju ġodda tal-ekonomija soċjali, inkluż l-investiment tal-impatt soċjali u l-ikkuntrattar b'eżiti soċjali. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jsaħħaħ l-ekosistema naxxenti tas-suq soċjali, biex iżid il-provvista tal-finanzi u l-aċċess għall-finanzi għal mikrointrapriżi u intrapriżi soċjali u għal istituzzjonijiet ta' solidarjetà soċjali, sabiex tiġi ssodisfata d-domanda ta' dawk li l-aktar għandhom bżonnha. Ir-rapport tal-Grupp ta' Ħidma ta' Livell Għoli dwar l-Investiment fl-Infrastruttura Soċjali fl-Ewropa ta' Jannar 2018 bit-titlu "It-Titjib tal-Investiment fl-Infrastruttura Soċjali fl-Ewropa" identifika diskrepanza totali fl-investiment ta' mill-inqas EUR 1,5 triljun għall-perjodu bejn l-2018 u l-2030 fl-infrastruttura soċjali u fis-servizzi, inkluż f'dawk relatati mal-edukazzjoni, mat-taħriġ, mas-saħħa u mal-akkomodazzjoni. Dan jitlob li jingħata appoġġ, inkluż fil-livell tal-Unjoni. Għaldaqstant, jenħtieġ li jiġi sfruttat il-poter kollettiv tal-kapital pubbliku, kummerċjali u filantropiku, kif ukoll l-appoġġ minn fondazzjonijiet u minn tipi alternattivi ta' fornituri ta' finanzjament bħal atturi etiċi, soċjali u sostenibbli, biex jappoġġaw l-iżvilupp tal-katina tal-valur tas-suq soċjali u Unjoni aktar reżiljenti.

(25)

Fil-kriżi ekonomika kkawżata mill-pandemija tal-COVID-19, l-allokazzjoni tar-riżorsi skont is-suq mhijiex kompletament effiċjenti u r-riskju perċepit ifixkel il-fluss tal-investiment privat b'mod sinifikanti. F'ċirkostanzi bħal dawn, il-karatteristika ewlenija tal-Fond InvestEU ta' tneħħija tar-riskji minn proġetti ekonomikament vijabbli biex jiġi attirat il-finanzjament privat hija partikolarment ta' valur, fost l-oħrajn sabiex jiġi miġġieled ir-riskju ta' rkupru asimmetriku. Il-Programm InvestEU jenħtieġ li jkun jista' jipprovdi appoġġ kruċjali lill-kumpaniji fil-fażi ta' rkupru, inkluż appoġġ kapitali lill-SMEs li kienu milquta ħażin mill-kriżi tal-COVID-19 u li ma kinux diġà f'diffikultà f'termini tal-għajnuna mill-Istat fl-aħħar tal-2019, u fl-istess ħin jiżgura fokus qawwi tal-investituri fuq il-prijoritajiet ta' politika fuq terminu medju u twil tal-Unjoni bħall-Patt Ekoloġiku Ewropew, il-Pjan ta' Investiment għall-Ewropa Sostenibbli, l-Istrateġija dwar it-tiswir tal-futur diġitali tal-Ewropa, l-Istrateġija Industrijali ġdida għall-Ewropa, u l-Ewropa Soċjali b'Saħħitha għal Tranżizzjoni Ġusta, b'kont meħud tal-prinċipju "la tagħmilx ħsara sinifikanti". Jenħtieġ li l-Programm iżid b'mod sinifikanti l-kapaċità ta' teħid ta' riskju tal-Grupp tal-Bank Ewropew tal-Investiment (BEI) u tal-banek u l-istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali u sħab oħra inkarigati mill-implimentazzjoni b'appoġġ għall-irkupru ekonomiku.

(26)

Il-kontrazzjoni profonda fil-PDG tal-Unjoni li tirriżulta mill-kriżi tal-COVID-19 tagħmel l-effetti soċjali negattivi inevitabbli. Il-pandemija tal-COVID-19 uriet il-ħtieġa li jiġu indirizzati b'mod urġenti u effiċjenti l-vulnerabbiltajiet strateġiċi sabiex jitjieb ir-rispons ta' emerġenza tal-Unjoni kif ukoll ir-reżiljenza u s-sostenibbiltà tal-ekonomiji kollha. Ekonomija tal-Unjoni reżiljenti, sostenibbli, inklużiva u integrata biss tista' tippreserva l-integrità tas-suq intern u l-kundizzjonijiet ekwi ta' kompetizzjoni għall-benefiċċju wkoll tal-Istati Membri u r-reġjuni l-aktar milquta.

(27)

Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jopera permezz ta' erba' twieqi ta' politika, li jirriflettu l-prijoritajiet ewlenin tal-politika tal-Unjoni, jiġifieri, l-infrastruttura sostenibbli; ir-riċerka, l-innovazzjoni u d-diġitalizzazzjoni; l-SMEs; u l-investiment soċjali u l-ħiliet.

(28)

Filwaqt li t-tieqa tal-politika tal-SME jenħtieġ li tiffoka primarjament fuq il-benefiċċju tal-SMEs, il-kumpaniji żgħar b'kapitalizzazzjoni medja jenħtieġ li jkunu eliġibbli wkoll taħtha. Il-kumpaniji b'kapitalizzazzjoni medja jenħtieġ li jkunu eliġibbli għall-appoġġ taħt it-tliet twieqi l-oħra ta' politika.

(29)

Kif stipulat fil-Patt Ekoloġiku Ewropew u fil-Pjan ta' Investiment għall-Patt Ekoloġiku Ewropew, għandu jiġi stabbilit Mekkaniżmu għal Tranżizzjoni Ġusta sabiex jindirizza l-konsegwenzi soċjali, ekonomiċi u ambjentali tal-ilħuq tal-mira klimatika tal-Unjoni għall-2030 u l-mira tagħha li tikseb in-newtralità klimatika sal-2050. Dak il-mekkaniżmu ser ikun magħmul minn tliet pilastri, jiġifieri Fond għal Tranżizzjoni Ġusta li għandu jiġi stabbiliti minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi l-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta (ir-‘Regolament dwar il-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta’) (pilastru 1), skema ta' tranżizzjoni ġusta ddedikata fl-ambitu tal-Programm InvestEU (pilastru 2) u faċilità ta' self għas-settur pubbliku li għandha tiġi stabbilita minn Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar il-faċilità ta' self għas-settur pubbliku taħt il-Mekkaniżmu ta’ Tranżizzjoni Ġusta (ir-‘Regolament dwar il-Faċilità ta' Self għas-Settur Pubbliku għall-2021-2027’) (pilastru 3). Dak il-mekkaniżmu jenħtieġ li jiffoka fuq ir-reġjuni li huma l-aktar milquta mit-tranżizzjoni minħabba d-dipendenza tagħhom fuq il-fjuwils fossili, inklużi l-faħam, il-pit u x-shale bituminuż jew il-proċessi industrijali b'emissjonijiet għoljin ta' gassijiet serra u li għandhom inqas kapaċità li jiffinanzjaw l-investimenti meħtieġa. L-iskema ta' tranżizzjoni ġusta jenħtieġ li tipprovdi wkoll appoġġ għall-finanzjament biex jiġi ġġenerat investiment għall-benefiċċju ta' territorji ta' tranżizzjoni ġusta. Iċ-Ċentru ta’ Konsulenza tal-InvestEU jenħtieġ li jipprevedi l-possibbiltà li t-territorji rispettivi jibbenefikaw minn assistenza teknika.

(30)

Biex jiġi implimentat il-pilastru 2 taħt il-Mekkaniżmu ta' Tranżizzjoni Ġusta, jenħtieġ li tiġi stabbilita, b'mod orizzontali fit-twieqi ta' politika kollha, skema ta' tranżizzjoni ġusta ddedikata fil-qafas tal-Programm InvestEU li tappoġġa investiment addizzjonali għall-benefiċċju tat-territorji identifikati fil-pjanijiet territorjali ta' tranżizzjoni ġusta, stabbiliti f'konformità mar-Regolament dwar il-Fond għal Tranżizzjoni Ġusta. Dik l-iskema jenħtieġ li tippermetti li jsiru investimenti f'firxa wiesgħa ta' proġetti, f'konformità mal-kriterji tal-eliġibbiltà tal-Programm InvestEU. Il-proġetti fit-territorji identifikati fil-pjanijiet territorjali ta' tranżizzjoni ġusta, jew il-proġetti li huma ta' benefiċċju għat-tranżizzjoni ta' dawk ir-reġjuni, anki jekk ma jkunux jinsabu fit-territorji nfushom, jistgħu jibbenefikaw mill-Iskema, iżda biss meta l-finanzjament barra t-territorji ta' tranżizzjoni ġusta jkun essenzjali għat-tranżizzjoni f'dawk it-territorji.

(31)

Jenħtieġ li jkun possibbli li jiġu appoġġati investimenti strateġiċi, inklużi proġetti importanti ta’ interess Ewropew komuni, taħt kwalunkwe tieqa ta’ politika, b’mod partikolari fid-dawl tat-tranżizzjonijiet ekoloġiċi u diġitali u l-ħtieġa li jissaħħu l-kompetittività u r-reżiljenza, jiġu promossi l-intraprenditorija u l-ħolqien tal-impjiegi u jissaħħu l-ktajjen tal-valur strateġiċi..

(32)

Kull tieqa ta' politika jenħtieġ li tkun magħmula minn żewġ kompartimenti, jiġifieri kompartiment tal-UE u kompartiment tal-Istat Membru. Il-kompartiment tal-UE jenħtieġ li jindirizza l-fallimenti tas-suq jew sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali madwar l-Unjoni kollha jew speċifiċi għall-Istat Membru b'mod proporzjonat. L-operazzjonijiet appoġġati jenħtieġ li jkollhom valur miżjud Ewropew ċar. Il-kompartiment tal-Istat Membru jenħtieġ li jagħti lill-Istati Membri kif ukoll lill-awtoritajiet reġjonali permezz tal-Istat Membru tagħhom il-possibbiltà li jikkontribwixxu sehem mir-riżorsi tagħhom mill-fondi b'ġestjoni kondiviża għall-proviżjonament tal-garanzija tal-UE u li jużaw il-garanzija tal-UE għal finanzjamenti jew għal operazzjonijiet ta' investiment sabiex jindirizzaw fallimenti speċifiċi tas-suq jew sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali fit-territorji tagħhom stess, inkluż f'żoni vulnerabbli u remoti bħall-aktar reġjuni mbiegħda tal-Unjoni, kif stabbilit fil-ftehim ta' kontribuzzjoni, sabiex jitwettqu l-għanijiet tal-fondi b'ġestjoni kondiviża. Il-kompartiment tal-Istat Membru jenħtieġ li jagħti wkoll lill-Istati Membri l-possibbiltà li jikkontribwixxu ammonti addizzjonali oħra, inklużi dawk li jsiru disponibbli skont ir-Regolament (UE) 2021/241, għall-proviżjonament tal-garanzija tal-UE u li jużaw il-garanzija tal-UE għal operazzjonijiet ta' finanzjament jew ta' investiment għall-finijiet stabbiliti fil-ftehim ta' kontribuzzjoni, li għandu jinkludu, fejn rilevanti, il-finijiet tal-miżuri taħt pjan ta' rkupru u reżiljenza. Dan jista', fost affarijiet oħra, jippermetti appoġġ kapitali għall-SMEs li kienu affettwati b'mod negattiv mill-kriżi tal-COVID-19 u li ma kinux diġà f'diffikultà f'termini tal-għajnuna mill-Istat fi tmiem l-2019. Operazzjonijiet appoġġati mill-Fond InvestEU permezz tal-kompartiment tal-UE jew dak tal-Istat Membru jenħtieġ li ma jiddupplikawx u ma jeskludux il-finanzjament privat u ma jfixklux il-kompetizzjoni fis-suq intern.

(33)

Il-kompartiment tal-Istat Membru jenħtieġ li jkun imfassal speċifikament sabiex jippermetti l-użu ta' fondi b'ġestjoni kondiviża jew kontribuzzjonijiet addizzjonali oħra kkontribwiti mill-Istati Membri, inklużi dawk li jsiru disponibbli skont ir-Regolament (UE) 2021/241 għall-proviżjonament ta' garanzija maħruġa mill-Unjoni. Din il-possibbiltà tkun iżżid il-valur miżjud tal-garanzija tal-UE billi tipprovdi l-appoġġ taħtha għal firxa usa' ta' riċevituri finali u proġetti u tiddiversifika l-mezzi biex jintlaħqu l-objettivi tal-fondi b'ġestjoni kondiviża jew ta' pjanijiet ta' rkupru u reżiljenza, filwaqt li tiżgura ġestjoni konsistenti tar-riskju tar-responsabbiltajiet kontinġenti billi timplimenta l-garanzija tal-UE mogħtija b'ġestjoni indiretta. Jenħtieġ li l-Unjoni tiggarantixxi l-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment previsti fil-ftehimiet ta' garanzija konklużi bejn il-Kummissjoni u s-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni taħt il-kompartiment tal-Istat Membru. Il-fondi b'ġestjoni kondiviża jew kontribuzzjonijiet addizzjonali oħra kkontribwiti mill-Istati Membri, inklużi dawk li jsiru disponibbli skont ir-Regolament (UE) 2021/241, jenħtieġ li jipprovdu l-proviżjonament għall-garanzija, skont rata ta' proviżjonament determinata mill-Kummissjoni u stabbilita fil-ftehim ta' kontribuzzjoni konkluż mal-Istat Membru, fuq il-bażi tan-natura tal-operazzjonijiet u tat-telf mistenni li jirriżulta. L-Istat Membru jassumi telf ogħla mit-telf mistenni billi joħroġ garanzija back-to-back favur l-Unjoni li jenħtieġ li tibqa' fis-seħħ sakemm kwalunkwe operazzjoni ta' finanzjament u investiment taħt il-kompartiment ta' dak l-Istat Membru tkun pendenti. Dawn l-arranġamenti jenħtieġ li jiġu konklużi fi ftehim ta' kontribuzzjoni waħdieni ma' kull Stat Membru li jagħżel din l-għażla b'mod volontarju.

Il-ftehim ta' kontribuzzjoni jenħtieġ li jinkludi wieħed jew aktar ftehimiet ta' garanzija speċifiċi li għandhom jiġu implimentati fl-Istat Membru kkonċernat fuq il-bażi tar-regoli tal-Fond InvestEU, u kwalunkwe delimitazzjoni reġjonali. L-iffissar tar-rata ta' proviżjonament fuq bażi ta' każ b'każ jirrikjedi deroga mill-Artikolu 211(1) tar-Regolament (UE, Euratom) 2018/1046 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10) (ir-‘Regolament Finanzjarju’). Dan il-mod jipprovdi wkoll sett uniku ta' regoli għal garanziji baġitarji appoġġati minn fondi ġestiti b'mod ċentrali jew minn fondi b'ġestjoni kondiviża, u dan għandu jiffaċilita l-kombinazzjoni tagħhom. Il-proviżjonament għal garanzija tal-UE relatata ma' kompartiment ta' Stat Membru sostnut minn ammonti addizzjonali oħra kkontribwiti mill-Istati Membri, inklużi dawk li jsiru disponibbli skont ir-Regolament (UE) 2021/241, jenħtieġ li jikkostitwixxi dħul assenjat estern.

(34)

Jenħtieġ li tiġi stabbilita sħubija bejn il-Kummissjoni u l-Grupp tal-BEI, li tibbaża fuq il-punti b'saħħithom relattivi ta' kull sieħeb sabiex jiġu żgurati l-impatt massimu fuq il-politika, l-effiċjenza fl-użu u s-sorveljanza baġitarja u tal-ġestjoni tar-riskju xierqa, li jenħtieġ li tappoġġa aċċess dirett effettiv u inklużiv għall-garanzija tal-UE.

(35)

L-Unjoni, irrappreżentata mill-Kummissjoni, jenħtieġ li tkun f'pożizzjoni li tipparteċipa f'żieda fil-kapital tal-Fond Ewropew tal-Investiment (FEI) sabiex il-FEI ikun jista' jkompli jappoġġa l-ekonomija Ewropea u l-irkupru tagħha. L-għan ewlieni taż-żieda jkun li l-FEI ikun jista' jikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-Programm InvestEU. L-Unjoni jenħtieġ li tkun kapaċi żżomm is-sehem globali tagħha fil-kapital tal-FEI. Jenħtieġ li jiġi previst pakkett finanzjarju suffiċjenti għal dan il-għan fil-Qafas Finanzjarju Pluriennali għall-2021-2027. Fit-3 ta' Diċembru 2020, il-Bord tad-Diretturi tal-FEI ddeċieda li jipproponi lill-azzjonisti żieda fil-kapital awtorizzat tal-FEI li tirriżulta f'injezzjoni ta' EUR 1 250 000 000 fi flus. Il-prezz tal-ishma l-ġodda huwa bbażat fuq il-formula tal-valur nett tal-assi miftiehma fost l-azzjonisti tal-FEI u jikkonsisti fil-parti mħallsa u l-primjum tal-ishma. Skont l-Artikolu 7 tal-Istatuti tal-FEI, għal kull sehem sottoskritt, irid jitħallas 20 % tal-valur nominali.

(36)

Jenħtieġ li l-Kummissjoni tfittex il-fehmiet ta' sħab potenzjali oħra inkarigati mill-implimentazzjoni flimkien mal-Grupp tal-BEI dwar linji gwida għall-investiment, is-sistema tal-monitoraġġ tal-klima u dokumenti ta' gwida dwar is-sostenibbiltà u metodoloġiji komuni, kif xieraq, bl-għan li tiżgura l-inklużività u l-operattività, sa ma jiġu stabbiliti l-korpi ta' governanza, fejn imbagħad l-involviment tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni jenħtieġ li jsir fil-qafas tal-Bord Konsultattiv u tal-Bord ta' Tmexxija tal-Programm InvestUE.

(37)

Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jkun miftuħ għal kontribuzzjonijiet minn pajjiżi terzi li huma membri tal-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Kummerċ Ħieles, pajjiżi fil-proċess ta' adeżjoni mal-Unjoni, kandidati u kandidati potenzjali, pajjiżi koperti mill-Politika Ewropea tal-Viċinat u pajjiżi oħra, skont il-kundizzjonijiet mifthiema bejn l-Unjoni u dawk il-pajjiżi, partikolarment meta jitqies l-impatt pożittiv ta' tali ftuħ fuq l-ekonomiji tal-Istati Membri. Dan mistenni li jippermetti li titkompla l-kooperazzjoni mal-pajjiżi rilevanti, jekk ikun xieraq, b'mod partikolari fl-oqsma tar-riċerka u l-innovazzjoni, kif ukoll l-SMEs.

(38)

Dan ir-Regolament jistabbilixxi pakkett finanzjarju għall-miżuri tal-Programm InvestUE li mhumiex għall-proviżjonament tal-garanzija tal-UE, li għandu jikkostitwixxi l-ammont ta' referenza primarju, fis-sens tal-punt 18 tal-Ftehim Interistituzzjonali tas-16 ta’ Diċembru 2020 bejn il-Parlament Ewropew, il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea u l-Kummissjoni Ewropea dwar dixxiplina baġitarja, dwar kooperazzjoni f’materji baġitarji u dwar ġestjoni finanzjarja tajba, kif ukoll dwar riżorsi proprji ġodda, inkluż pjan direzzjonali lejn l-introduzzjoni ta’ riżorsi proprji ġodda (11), għall-Parlament Ewropew u l-Kunsill matul il-proċedura baġitarja annwali.

(39)

Jenħtieġ li EUR 2 672 292 573 fi prezzijiet attwali tal-garanzija tal-UE jiġu proviżjonati minn riżorsi mill-allokazzjoni addizzjonali pprovduta skont l-Artikolu 5 u l-Anness II tar-Regolament tal-Kunsill (UE, Euratom) 2020/2093 (12) korrispondenti għal ammont ta' EUR 1 000 000 000 fi prezzijiet tal-2018. Ammont ta' EUR 63 800 000 fi prezzijiet attwali mill-allokazzjoni totali għaċ-Ċentru ta' Konsulenza InvestEU ta' EUR 430 000 000 fi prezz attwali jenħtieġ li jiġi pprovdut minn dak l-ammont.

(40)

Il-garanzija tal-UE ta' EUR 26 152 310 073 fi prezzijiet attwali għall-kompartiment tal-UE hija mistennija li timmobilizza aktar minn EUR 372 000 000 000 f'investiment addizzjonali madwar l-Unjoni u jenħtieġ li tiġi indikattivament allokata bejn it-twieqi ta' politika.

(41)

Fit-18 ta' April 2019, il-Kummissjoni ddikjarat li "mingħajr preġudizzju għall-prerogattivi tal-Kunsill fl-implimentazzjoni tal-Patt ta' Stabbiltà u Tkabbir (PST), il-kontribuzzjonijiet ta' darba mill-Istati Membri, kemm jekk minn Stat Membru kif ukoll jekk minn banek promozzjonali nazzjonali klassifikati fis-settur pubbliku ġenerali jew li jaġixxu f'isem Stat Membru, fi pjattaformi ta' investiment, tematiċi jew multinazzjonali jenħtieġ li jikkwalifikaw bħala miżuri ta' darba, fis-sens tal-Artikolu 5(1) u 9(1) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1466/97 (13) u tal-Artikolu 3(4) tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1467/97 (14). Barra minn hekk, mingħajr preġudizzju għall-prerogattivi tal-Kunsill fl-implimentazzjoni tal-PST, il-Kummissjoni se tikkunsidra sa liema punt l-istess trattament bħall-FEIS, fil-kuntest tal-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar il-flessibbiltà, jista' jiġi applikat għall-Programm InvestEU bħala l-istrument suċċessur għall-FEIS fir-rigward tal-kontribuzzjonijiet ta' darba mill-Istati Membri fi flus biex jiġi ffinanzjat ammont addizzjonali tal-garanzija tal-UE għall-finijiet tal-kompartiment tal-Istat Membru.".

(42)

Il-garanzija tal-UE li ssejjes il-Fond InvestEU jenħtieġ li tiġi implimentata indirettament mill-Kummissjoni fejn din tistrieħ fuq is-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni li jkollhom aċċess għall-intermedjarji finanzjarji, fejn applikabbli, u għar-riċevituri finali. L-għażla tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni jenħtieġ li tkun trasparenti u ħielsa minn kwalunkwe kunflitt ta' interess. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tikkonkludi ftehim ta' garanzija li jalloka kapaċità ta' garanzija mill-Fond InvestEU ma' kull sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni li jappoġġa l-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment tiegħu li jissodisfaw il-kriterji ta' eliġibbiltà tal-Fond InvestEU u jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-objettivi tiegħu. Il-ġestjoni tar-riskju relatat mal-garanzija tal-UE jenħtieġ li ma tfixkilx l-aċċess dirett għall-garanzija tal-UE mis-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni. Ladarba tingħata l-garanzija tal-UE taħt il-kompartiment tal-UE lis-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni, dawn jenħtieġ li jkunu kompletament responsabbli għall-proċess ta' investiment kollu u għad-diliġenza dovuta relatata mal-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta’ investiment. Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jappoġġa proġetti li tipikament ikollhom profil ta' riskju ogħla mill-proġetti appoġġati minn operazzjonijiet normali tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni u li ma setgħux jitwettqu matul il-perjodu li fih tista' tintuża l-garanzija tal-UE, jew li ma setgħux jitwettqu fl-istess livell, minn sorsi pubbliċi jew privati oħra mingħajr l-appoġġ tal-Fond InvestEU.

(43)

Il-Fond InvestEU jenħtieġ li jingħata struttura ta' governanza li l-funzjoni tagħha jenħtieġ li tkun konformi mal-iskop uniku tagħha li tiżgura l-użu xieraq tal-garanzija tal-UE, filwaqt li tiġi żgurata l-indipendenza politika tad-deċiżjonijiet ta' investiment. Din l-istruttura ta' governanza jenħtieġ li tkun magħmula minn Bord Konsultattiv, minn Bord ta' Tmexxija u minn Kumitat tal-Investiment kompletament indipendenti. Il-kompożizzjoni ġenerali tal-istruttura ta' governanza jenħtieġ li tistinka biex tikseb bilanċ bejn il-ġeneri. L-istruttura ta' governanza jenħtieġ li ma taffettwax jew ma tinterferixxix fit-teħid ta' deċiżjonijiet tal-Grupp tal-BEI jew ta' sħab oħra inkarigati mill-implimentazzjoni, u jenħtieġ li ma tkunx sostitut għall-korpi governattivi rispettivi tagħhom.

(44)

Jenħtieġ li jiġi stabbilit Bord Konsultattiv li jikkonsisti f'rappreżentanti tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni, rappreżentanti tal-Istati Membri, espert wieħed maħtur mill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u espert maħtur mill-Kumitat tar-Reġjuni sabiex jiskambja informazzjoni u opinjonijiet dwar l-adozzjoni tal-prodotti finanzjarji użati taħt il-Fond InvestEU u biex jiddiskuti dwar il-ħtiġijiet li qed jevolvu u prodotti ġodda, inklużi lakuni fis-suq speċifiċi territorjali.

(45)

Sabiex tkun tista' tikkostitwixxi l-Bord Konsultattiv mill-bidu, il-Kummissjoni jenħtieġ li taħtar ir-rappreżentanti tas-sħab potenzjali inkarigati mill-implimentazzjoni għal perjodu temporanju ta' sena. Minn hemm 'il quddiem, is-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni li jkunu ffirmaw ftehimiet ta' garanzija jieħdu f'idejhom dik ir-responsabbiltà.

(46)

Jenħtieġ li Bord ta' Tmexxija magħmul minn rappreżentanti tal-Kummissjoni, rappreżentanti minn sħab inkarigati mill-implimentazzjoni u minn espert wieħed li ma jivvutax, u li jkun maħtur mill-Parlament Ewropew, jiddetermina l-gwida strateġika u operattiva għall-Fond InvestEU.

(47)

Il-Kummissjoni jenħtieġ li tivvaluta l-kompatibbiltà tal-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment proposti mis-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni mal-liġi u mal-politiki kollha tal-Unjoni. Id-deċiżjonijiet dwar l-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment jenħtieġ li fl-aħħar mill-aħħar jittieħdu minn sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni.

(48)

Il-Kumitat tal-Investiment magħmul minn esperti indipendenti jenħtieġ li jilħaq konklużjoni dwar l-għoti ta’ appoġġ mill-garanzija tal-UE għal operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment li jissodisfaw il-kriterji tal-eliġibbiltà tal-Fond InvestEU, u b'hekk jipprovdi għarfien espert estern f'valutazzjonijiet ta' investiment konnessi ma' proġetti. Il-Kumitat tal-Investiment jenħtieġ li jkollu konfigurazzjonijiet differenti biex ikopri bl-aħjar mod oqsma u setturi ta' politika differenti.

(49)

Segretarjat indipendenti ospitat mill-Kummissjoni u li jagħti rendikont lill-President tal-Kumitat tal-Investiment jenħtieġ li jassisti lill-Kumitat tal-Investiment.

(50)

Fl-għażla tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni għat-twettiq tal-Fond InvestEU, il-Kummissjoni jenħtieġ li tqis l-abilità tagħhom li jissodisfaw l-objettivi tal-Fond InvestEU u li jikkontribwixxu r-riżorsi tagħhom stess, sabiex jiġu żgurati kopertura u diversifikazzjoni ġeografika adegwati, jiġu involuti investituri privati u jiġu pprovduti diversifikazzjoni suffiċjenti tar-riskji u soluzzjonijiet biex jiġu indirizzati l-fallimenti tas-suq u s-sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali. Minħabba r-rwol tiegħu skont it-Trattati, il-kapaċità tiegħu li jopera fl-Istati Membri kollha u l-esperjenza eżistenti taħt l-istrumenti finanzjarji attwali u l-FEIS, il-Grupp tal-BEI jenħtieġ li jibqa' sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni privileġġjat taħt il-kompartiment tal-UE tal-Fond InvestEU. Minbarra l-Grupp tal-BEI, il-banek u l-istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali jenħtieġ li jkunu jistgħu joffru firxa ta' prodotti finanzjarji kumplimentari, billi l-esperjenza u l-kapaċitajiet tagħhom fil-livell nazzjonali u reġjonali jistgħu jkunu ta' benefiċċju għall-massimizzazzjoni tal-impatt tal-fondi pubbliċi fit-territorju kollu tal-Unjoni, u biex ikun żgurat bilanċ ġeografiku ġust tal-proġetti. Il-programm InvestEU jenħtieġ li jiġi implimentat b'tali mod li jippromwovi kundizzjonijiet ekwi għal banek u istituzzjonijiet promozzjonali iżgħar fid-daqs u fiż-żmien. Barra minn hekk, jenħtieġ li jkun possibbli istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali oħra jsiru sħab inkarigati mill-implimentazzjoni, b'mod partikolari meta jippreżentaw vantaġġ komparattiv f'termini ta' kompetenza u ta' esperjenza speċifika f'ċerti Stati Membri u meta jippreżentaw maġġoranza azzjonarja tal-Unjoni. Jenħtieġ li jkun ukoll possibbli għal entitajiet oħra li jissodisfaw il-kriterji stabbiliti fir-Regolament Finanzjarju sabiex isiru sħab inkarigati mill-implimentazzjoni.

(51)

Bil-ħsieb li tiġi promossa diversifikazzjoni ġeografika mtejba, jistgħu jiġu stabbiliti pjattaformi ta' investiment biex jgħaqqdu l-isforzi u l-għarfien espert tas-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni ma' banek u istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali oħra li għandhom esperjenza limitata fl-użu ta' strumenti finanzjarji. Tali strutturi jenħtieġ li jiġu mħeġġa, anki bl-appoġġ disponibbli miċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU. Huwa xieraq li l-koinvestituri, l-awtoritajiet pubbliċi, l-esperti, l-edukazzjoni, it-taħriġ u l-istituzzjonijiet tar-riċerka, is-sħab soċjali relevanti u r-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili u atturi relevanti oħra fil-livell tal-Unjoni, jingħaqdu fil-livell nazzjonali u f'dak reġjonali biex jippromwovu l-użu ta' pjattaforma ta' investiment f'setturi rilevanti.

(52)

Il-garanzija tal-UE fil-kompartiment tal-Istat Membru jenħtieġ li tiġi allokata lil kwalunkwe sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni eliġibbli f'konformità mal-punt (c) tal-Artikolu 62(1) tar-Regolament Finanzjarju, inklużi banek jew istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali jew reġjonali, il-BEI, il-FEI u istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali oħrajn. Meta tagħżel sħab inkarigati mill-implimentazzjoni taħt il-kompartiment tal-Istat Membru, il-Kummissjoni jenħtieġ li tqis il-proposti magħmula minn kull Stat Membru, kif rifless fil-ftehim ta' kontribuzzjoni. F'konformità mal-Artikolu 154 tar-Regolament Finanzjarju, il-Kummissjoni għandha twettaq valutazzjoni tar-regoli u l-proċeduri tas-sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni sabiex tiżgura li dan ikun qed jipprovdi livell ta' protezzjoni għall-interess finanzjarju tal-Unjoni li jkun ekwivalenti għal dak provdut mill-Kummissjoni.

(53)

L-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment fl-aħħar mill-aħħar jenħtieġ li jiġu deċiżi mis-sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni f'ismu stess, jiġu implimentati skont ir-regoli, il-politiki u l-proċeduri interni tiegħu u kontabilizzati fir-rapporti finanzjarji tiegħu stess jew, fejn xieraq, żvelati fin-noti tad-dikjarazzjonijiet finanzjarji. Għalhekk il-Kummissjoni jenħtieġ li tikkontribwixxi esklużivament għal kwalunkwe obbligazzjoni finanzjarja li tirriżulta mill-garanzija tal-UE u jenħtieġ li tiżvela l-ammont massimu ta' garanzija, inkluża l-informazzjoni rilevanti kollha dwar il-garanzija provduta.

(54)

Fejn xieraq, il-Fond InvestEU jenħtieġ li jippermetti taħlita bla xkiel, uniformi u effiċjenti ta' għotjiet u/jew strumenti finanzjarji, iffinanzjati mill-baġit tal-Unjoni jew minn fondi oħra, bħall-Fond ta' Innovazzjoni tas-Sistema tan-Negozjar tal-Emissjonijiet (ETS, Emissions Trading System) tal-UE bil-garanzija tal-UE f'sitwazzjonijiet fejn dan ikun neċessarju biex jiġu sostnuti l-aħjar l-investimenti li jistgħu jindirizzaw fallimenti tas-suq jew sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali.

(55)

Il-proġetti ppreżentati minn sħab inkarigati mill-implimentazzjoni għal appoġġ fil-qafas tal-Programm InvestEU li jinkludu appoġġ għat-taħlit mill-Fond InvestEU b'appoġġ minn programmi oħra tal-Unjoni, jenħtieġ li b'mod ġenerali jkunu konsistenti mal-objettivi u l-kriterji ta' eliġibbiltà tal-programmi l-oħra rilevanti tal-Unjoni. L-użu tal-garanzija tal-UE jenħtieġ li jkun deċiż skont il-Programm InvestEU.

(56)

Iċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jappoġġa l-iżvilupp ta' sensiela robusta ta' proġetti ta' investiment f'kull tieqa ta' politika permezz ta' inizjattivi konsultattivi li jiġu implimentati mill-Grupp tal-BEI jew minn sħab konsultattivi oħra, jew li jiġu implimentati direttament mill-Kummissjoni. Iċ-Ċentru ta' Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jippromwovi diversifikazzjoni ġeografika bil-għan li jikkontribwixxi għall-objettivi ekonomiċi, soċjali, u ta' koeżjoni territorjali u għat-tnaqqis tad-differenzi reġjonali tal-Unjoni. Iċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jagħti attenzjoni partikolari għall-aggregazzjoni tal-proġetti żgħar f'portafolli akbar. Il-Kummissjoni, il-Grupp tal-BEI u is-sħab konsultattivi l-oħra jenħtieġ li jikkooperaw mill-qrib bil-għan li jiżguraw l-effiċjenza, is-sinerġiji u l-appoġġ tal-kopertura ġeografika effettiva madwar l-Unjoni, waqt li jikkunsidraw il-kompetenza u l-kapaċità lokali tas-sħab lokali inkarigati mill-implimentazzjoni, kif ukoll iċ-Ċentru Ewropew ta' Konsulenza għall-Investimenti stabbilit taħt ir-Regolament (UE) 2015/1017 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (15). Jenħtieġ li l-konklużjonijiet tar-Rapport Speċjali tal-Qorti Ewropea tal-Awdituri Nru 12/2020 "Iċ-Ċentru Ewropew ta' Konsulenza għall-Investimenti: Tnieda biex jagħti spinta lill-investiment fl-UE, iżda l-impatt tiegħu għadu limitat" (16) jitqiesu bir-reqqa sabiex jiġu mmassimizzati l-effettività u l-impatt taċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU. Iċ-Ċentru ta' Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jipprovdi punt tad-dħul ċentrali għall-assistenza għall-iżvilupp tal-proġetti mogħtija taħt iċ-Ċentru ta' Konsulenza InvestEU lill-awtoritajiet pubbliċi u l-promoturi tal-proġetti.

(57)

Jenħtieġ li ċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU jiġi stabbilit mill-Kummissjoni mal-Grupp tal-BEI bħala s-sieħeb ewlieni, fuq il-bażi tal-esperjenza miksuba permezz taċ-Ċentru Ewropew ta' Konsulenza għall-Investimenti. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tkun responsabbli għat-tmexxija politika taċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU u għall-ġestjoni tal-punt tad-dħul ċentrali. Il-Grupp tal-BEI jenħtieġ li jimplimenta inizjattivi konsultattivi skont it-twieqi ta' politika. Barra minn hekk, il-Grupp tal-BEI jenħtieġ li jipprovdi servizzi operazzjonali lill-Kummissjoni, anki billi jipprovdi kontribut għal-linji gwida strateġiċi u ta' politika dwar inizjattivi ta' konsulenza, l-immappjar ta' inizjattivi konsultattivi eżistenti u emerġenti, il-valutazzjoni tal-ħtiġijiet ta' konsulenza u l-għoti ta' pariri lill-Kummissjoni dwar modi ottimali biex jiġu indirizzati dawn il-ħtiġijiet permezz ta' inizjattivi konsultattivi eżistenti jew ġodda.

(58)

Sabiex tiġi żgurata firxa ġeografika wiesgħa tas-servizzi ta' konsulenza madwar l-Unjoni u biex jiġi sfruttat b'suċċess l-għarfien lokali dwar il-Fond InvestEU, jenħtieġ li tiġi żgurata preżenza lokali tal-Konsulenza tal-InvestEU, fejn tkun meħtieġa, filwaqt li jitqiesu l-iskemi ta' appoġġ eżistenti u l-preżenza tas-sħab lokali, bl-għan li tiġi pprovduta assistenza tanġibbli, proattiva u mfassla apposta fil-post. Sabiex jiġi ffaċilitat l-għoti ta' appoġġ konsultattiv fil-livell lokali u biex jiġu żgurati l-effiċjenza, is-sinerġiji u l-kopertura ġeografika effettiva tal-appoġġ madwar l-Unjoni, iċ-Ċentru ta' Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jikkoopera ma' banek u istituzzjonijiet promozzjonali nazzjonali, u jenħtieġ li jibbenefika u jagħmel użu mill-għarfien espert tagħhom.

(59)

Iċ-Ċentru ta’ Konsulenza InvestEU jenħtieġ li jipprovdi appoġġ konsultattiv għal proġetti żgħar u proġetti għal negozji ġodda, speċjalment meta n-negozji l-ġodda jfittxu li jipproteġu r-riċerka u l-investimenti ta' innovazzjoni tagħhom billi jiksbu titoli ta' proprjetà intellettwali, bħal privattivi, filwaqt li titqies l-eżistenza ta' servizzi oħra li jistgħu jkopru tali azzjonijiet u li jfittxu sinerġiji ma' dawn is-servizzi.

(60)

Fil-kuntest tal-Fond InvestEU, hemm il-ħtieġa li jinbena appoġġ għall-iżvilupp tal-proġetti u bini tal-kapaċità sabiex jiġu żviluppati l-kapaċitajiet organizzazzjonali u l-attivitajiet ta' żvilupp tas-suq meħtieġa biex jiġu oriġinati proġetti ta' kwalità. Tali appoġġ jenħtieġ li jkun immirat ukoll lejn l-intermedjarji finanzjarji li huma essenzjali biex jgħinu lill-SMEs jaċċessaw finanzjament u jilħqu l-potenzjal sħiħ tagħhom. Minbarra dan, l-għan tal-appoġġ konsultattiv huwa li jinħolqu l-kundizzjonijiet għall-espansjoni tal-għadd potenzjali ta' riċevituri eliġibbli f'segmenti kummerċjali emerġenti, b'mod partikolari meta d-daqs żgħir ta' proġetti individwali jgħolli b'mod konsiderevoli l-kost tat-tranżazzjoni fil-livell tal-proġett, bħall-każ tal-ekosistema tal-finanzi soċjali, inklużi l-organizzazzjonijiet filantropiċi, jew tas-setturi kulturali jew kreattivi. L-appoġġ għall-bini tal-kapaċità jenħtieġ li jkun kumplimentari għall-azzjonijiet imwettqa skont programmi oħra tal-Unjoni li jkopru qasam ta' politika speċifiku, u addizzjonali magħhom. Jenħtieġ li jsir sforz ukoll biex ikun appoġġat l-bini tal-kapaċità ta' promoturi ta' proġetti potenzjali, b'mod partikolari organizzazzjonijiet u awtoritajiet lokali.

(61)

Il-Portal InvestEU jenħtieġ li jkun stabbilit sabiex jipprovdi għal bażi ta' data tal-proġetti aċċessibbli faċilment u faċli għall-utent biex jippromwovi l-viżibbiltà ta' proġetti ta' investiment li jkunu qed ifittxu finanzjament b'enfasi akbar fuq il-forniment ta' riżerva possibbli ta' proġetti ta' investiment, kompatibbli mal-liġi u l-politiki tal-Unjoni, lis-sħab inkarigati mill-implimentazzjoni.

(62)

F'konformità mar-Regolament tal-Kunsill (UE) 2020/2094 (17) u fil-limiti tar-riżorsi allokati fih, jenħtieġ li jitwettqu miżuri ta' rkupru u reżiljenza taħt il-Programm InvestEU sabiex jiġi indirizzat l-impatt mingħajr preċedent tal-kriżi tal-COVID-19. Tali riżorsi addizzjonali jenħtieġ li jintużaw b'tali mod li tkun żgurata l-konformità mal-limiti ta' żmien stipulati fir-Regolament (UE) 2020/2094.

(63)

Skont il-paragrafi 22 u 23 tal-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (18), jenħtieġ li l-Programm InvestEU jiġi evalwat abbażi tal-informazzjoni miġbura f'konformità ma’ rekwiżiti speċifiċi ta' monitoraġġ, filwaqt li jiġi evitat piż amministrattiv, b'mod partikolari fuq l-Istati Membri, kif ukoll ir-regolamentazzjoni żedja. Jenħtieġ li dawk ir-rekwiżiti, fejn xieraq, jinkludu indikaturi li jistgħu jitkejlu, bħala bażi għall-evalwazzjoni tal-effetti tal-Programm InvestEU fil-prattika.

(64)

Jenħtieġ li jiġi implimentat qafas sod ta' monitoraġġ li jkun ibbażat fuq il-produzzjoni, l-eżiti u l-indikaturi tal-impatt biex jissorvelja l-progress lejn l-għanijiet tal-Unjoni. Sabiex tiġi żgurata r-responsabbiltà lejn iċ-ċittadini tal-Unjoni, il-Kummissjoni jenħtieġ li tirrapporta kull sena lill-Parlament Ewropew u il-Kunsill dwar il-progress, l-impatt u l-operazzjonijiet tal-Programm InvestEU.

(65)

Ir-regoli finanzjarji orizzontali adottati mill-Parlament Ewropew u mill-Kunsill fuq il-bażi tal-Artikolu 322 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE) japplikaw għal dan ir-Regolament. Dawk ir-regoli huma stipulati fir-Regolament Finanzjarju u jiddeterminaw b'mod partikolari l-proċedura għall-istabbiliment u l-implimentazzjoni tal-baġit permezz tal-għotjiet, l-akkwist, il-premju, l-implimentazzjoni indiretta, u jipprovdu għal verifiki dwar ir-responsabilità tal-atturi finanzjarji. Ir-regoli adottati abbażi tal-Artikolu 322 TFUE jinkludu ukoll reġim ġenerali ta' kundizzjonalità għall-protezzjoni tal-baġit tal-Unjoni.

(66)

Ir-Regolament Finanzjarju japplika għall-Programm InvestEU. Dan jistabbilixxi regoli dwar l-implimentazzjoni tal-baġit tal-Unjoni, fosthom ir-regoli dwar il-garanziji baġitarji.

(67)

B'konformità mar-Regolament Finanzjarju, ir-Regolament (UE, Euratom) Nru 883/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (19) u r-Regolamenti tal-Kunsill (KE, Euratom) Nru 2988/95 (20), (Euratom, KE) Nru 2185/96 (21) u (UE) 2017/1939 (22), l-interessi finanzjarji tal-Unjoni jridu jiġu protetti permezz ta' miżuri proporzjonati, inklużi miżuri relatati mal-prevenzjoni, is-sejbien, il-korrezzjoni u l-investigazzjoni ta' irregolaritajiet, inkluż frodi, mal-irkupru ta' fondi mitlufa, imħallsa bi żball jew użati b'mod mhux korrett, u fejn xieraq, mal-impożizzjoni ta' penali amministrattivi. B'mod partikolari, f'konformità mar-Regolamenti (Euratom, KE) Nru 2185/96 u (UE, Euratom) Nru 883/2013, l-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi (OLAF) għandu s-setgħa li jwettaq investigazzjonijiet amministrattivi, inklużi kontrolli u spezzjonijiet fuq il-post, bil-għan li jiġi stabbilit jekk kienx hemm frodi, korruzzjoni jew kwalunkwe attività illegali oħra li taffettwa l-interessi finanzjarji tal-Unjoni. L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew (UPPE) għandu s-setgħa, skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, li jinvestiga u jressaq għall-prosekuzzjoni reati kriminali li jaffettwaw l-interessi finanzjarji tal-Unjoni, kif previst fid-Direttiva (UE) 2017/1371 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (23).

F'konformità mar-Regolament Finanzjarju, kwalunkwe persuna jew entità li tirċievi fondi tal-Unjoni trid tikkoopera bis-sħiħ fil-protezzjoni tal-interessi finanzjarji tal-Unjoni, tagħti d-drittijiet u l-aċċess meħtieġa lill-Kummissjoni, lil OLAF, lill-Qorti tal-Awdituri u, fir-rigward ta' dawk l-Istati Membri li jipparteċipaw f'kooperazzjoni msaħħa skont ir-Regolament (UE) 2017/1939, lill-UPPE, u tiżgura li kwalunkwe parti terza involuta fl-implimentazzjoni tal-fondi tal-Unjoni tagħti drittijiet ekwivalenti.

(68)

Pajjiżi terzi li huma membri taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE) jistgħu jieħdu sehem fil-programmi tal-Unjoni fil-qafas tal-kooperazzjoni stabbilit skont il-Ftehim dwar iż-Żona Ekonomika Ewropea (24), li jipprevedi l-implimentazzjoni tal-programmi abbażi ta' deċiżjoni adottata skont dak il-Ftehim. Pajjiżi terzi jistgħu wkoll jieħdu sehem abbażi ta' strumenti ġuridiċi oħrajn. F'dan ir-Regolament jenħtieġ li tiġi introdotta dispożizzjoni speċifika li tirrikjedi li pajjiżi terzi jagħtu d-drittijiet neċessarji kif ukoll l-aċċess meħtieġ, lill-uffiċjal tal-awtorizzazzjoni responsabbli, lil-OLAF u lill-Qorti tal-Awdituri biex jeżerċitaw il-kompetenzi rispettivi tagħhom b'mod komprensiv.

(69)

Skont id-Deċiżjoni tal-Kunsill 2013/755/UE (25), individwi u entitajiet stabbiliti f’pajjiżi jew f’territorji extra-Ewropej huma eliġibbli għal finanzjament soġġett għar-regoli u l-objettivi tal-Programm InvestEU u arranġamenti possibbli applikabbli għall-Istat Membru li miegħu l-pajjiż jew territorju extra-Ewropew rilevanti jkun marbut.

(70)

Sabiex l-elementi mhux essenzjali ta' dan ir-Regolament jiġu ssupplimentati b'linji gwida dwar l-investiment u tabella ta' valutazzjoni ta' indikaturi, sabiex jiġi ffaċilitat l-adattament fil-pront u flessibbli tal-indikaturi tal-prestazzjoni u sabiex tiġi aġġustata r-rata ta' proviżjonament, jenħtieġ li tiġi delegata lill-Kummissjoni s-setgħa li tadotta atti skont l-Artikolu 290 TFUE fir-rigward tat-tfassil tal-linji gwida dwar l-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment taħt twieqi ta' politika differenti, tat-tabella ta' valutazzjoni ta' indikaturi, tal-emenda tal-Anness III ta' dan ir-Regolament biex jiġu rieżaminati jew ikkomplementati l-indikaturi u tal-aġġustament tar-rata ta' proviżjonament. F'konformità mal-prinċipju ta’ proporzjonalità, tali linji gwida dwar l-investiment jenħtieġ li jinkludu dispożizzjonijiet xierqa sabiex jiġi evitat piż amministrattiv bla bżonn. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta’ tħejjija, ukoll fil-livell ta' esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f'konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta' April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet. B'mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija ta' atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin li jirċevuhom l-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi tal-esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta' atti delegati.

(71)

L-operazzjonijiet ta' finanzjament u ta' investiment iffirmati jew konklużi minn sieħeb inkarigat mill-implimentazzjoni matul il-perjodu mill-1 ta' Jannar 2021 sal-iffirmar tal-ftehimiet ta' garanzija rispettivi tagħhom jenħtieġ li jkunu eliġibbli għall-garanzija tal-UE dment li tali operazzjonijiet ikunu indikati fil-ftehim ta' garanzija, jgħaddu mill-kontroll tal-politika jew jirċievu opinjoni favorevoli fil-qafas tal-proċedura prevista fl-Artikolu 19 tal-Protokoll Nru 5 dwar l-Istatut tal-Bank Ewropew tal-Investiment mehmuż mat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE) u mat-TFUE (l-Istatut tal-BEI), u jkunu fiż-żewġ każijiet approvati mill-Kumitat tal-Investiment.

(72)

Sabiex jiġi ottimizzat l-użu tar-riżorsi baġitarji, jenħtieġ li tkun possibbli kombinazzjoni ta' portafolli rilevanti ta' strumenti finanzjarji stabbiliti fl-ambitu tal-Qafas Finanzjarju Pluriennali 2014-2020 u l-garanzija tal-UE taħt ir-Regolament (UE) 2015/1017 mal-garanzija tal-UE taħt dan ir-Regolament. Iż-żieda fil-kapaċità tal-ġarr tar-riskji stabbilita minn kombinazzjoni bħal din għandha ttejjeb l-effiċjenza tal-garanzija tal-UE taħt dan ir-Regolament u tippermetti aktar appoġġ lir-riċevituri finali. Il-modalitajiet tal-kombinazzjoni jenħtieġ li jiġu definiti fil-ftehim ta' garanzija bejn il-Kummissjoni u l-BEI jew il-FEI. Il-kundizzjonijiet tal-kombinazzjoni jenħtieġ li jkunu konsistenti mal-Ftehim dwar il-ħruġ tar-Renju Unit tal-Gran Brittanja u tal-Irlanda ta’ Fuq mill-Unjoni Ewropea u mill-Komunità Ewropea tal-Enerġija Atomika (26).

(73)

Minħabba li l-għanijiet ta' dan ir-Regolament, jiġifieri li jindirizza fallimenti tas-suq u sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali madwar l-Unjoni u dawk speċifiċi għall-Istati Membri u jipprevedi ttestjar tas-suq madwar l-Unjoni ta' prodotti finanzjarji innovattivi mfassla biex jindirizzaw fallimenti tas-suq ġodda jew kumplessi jew sitwazzjonijiet ta' investiment subottimali u ta’ sistemi għat-tixrid ta’ tali prodotti, ma jistgħux jinkisbu b'mod suffiċjenti mill-Istati Membri iżda jistgħu pjuttost jinkisbu aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista' tadotta miżuri, f'konformità mal-prinċipju ta' sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 TUE. F'konformità mal- prinċipju ta' proporzjonalità kif stabbilit f'dak l-Artikolu, dan ir-Regolament ma jmurx lil hinn minn dak li huwa meħtieġ sabiex jinkisbu dawk l-għanijiet.

(74)

Sabiex tkun żgurata l-kontinwità fl-għoti ta' appoġġ fil-qasam rilevanti ta' politika u sabiex l-implimentazzjoni tkun tista' tibda mill-bidu tal-qafas finanzjarju pluriennali 2021 - 2027, jenħtieġ li dan ir-Regolament jidħol fis-seħħ b’urġenza u jenħtieġ li japplika, b’effett retroattiv, mill-1 ta’ Jannar 2021,