ANNESS

il-valuri fissi tal-importazzjoni għad-determinazzjoni tal-prezz ta' dħul ta' ċertu frott u ħaxix

(EUR/100 kg)
Kodiċi NM	Kodiċi tal-pajjiż terz (1)	Valur fiss tal-importazzjoni
0702 00 00	MK	41,0
	ZZ	41,0
0707 00 05	TR	141,2
	ZZ	141,2
0709 90 70	TR	126,2
	ZZ	126,2
0805 50 10	AR	107,0
	CL	159,0
	TR	153,5
	UY	75,6
	ZA	133,6
	ZZ	125,7
0806 10 10	BA	91,2
	EG	131,2
	IL	123,0
	TR	112,7
	ZA	147,0
	ZZ	121,0
0808 10 80	AR	92,9
	BR	69,6
	CL	103,2
	CN	65,6
	NZ	89,6
	US	95,6
	ZA	88,5
	ZZ	86,4
0808 20 50	AR	115,4
	CL	96,6
	CN	70,5
	TR	133,1
	ZA	100,4
	ZZ	103,2
0809 30	TR	143,9
	ZZ	143,9
0809 40 05	BA	53,2
	IL	161,0
	XS	52,3
	ZZ	88,8

---

(1)  In-nomenklatura tal-pajjiżi ffissata mir-Regolament tal-Kummissjoni (KE) Nru 1833/2006 (ĠU L 354, 14.12.2006, p. 19). Il-kodiċi “ZZ” jirrappreżenta “oriġini oħra”.

ANNESS I

ANNESS II

ANNESS

ANNESS

KRITERJI U STANDARDS METODOLOĠIĊI GĦAL STATUS AMBJENTALI TAJJEB

PARTI A

Kundizzjonijiet ġenerali tal-applikazzjoni tal-kriterji għal status ambjentali tajjeb

1.

Il-kriterji biex jiġi vvalutat sa liema punt qiegħed jintlaħaq status ambjentali tajjeb huma speċifikati u nnumerati fil-Parti B b’rabta ma’ kull wieħed mill-ħdax-il deskrittur ta’ status ambjentali tajjeb stabbiliti fl-Anness I għad-Direttiva 2008/56/KE. Mal-kriterji nsibu lista ta’ indikaturi relatati sabiex tali kriterji jsiru operazzjonali u jippermettu progress sussegwenti. Fil-Parti B, mal-kriterji nsibu r-referenzi għal standards metodoloġiċi applikabbli fejn disponibbli. Għal għadd minn dawn il-kriterji u l-indikaturi relatati, il-ħtieġa għal aktar żvilupp u informazzjoni addizzjonali ġiet identifikata, sabiex tkompli tiġi indirizzata fil-proċess għar-reviżjoni ta’ din id-Deċiżjoni (1). Din il-Parti tispeċifika l-kundizzjonijiet ġenerali ta’ applikazzjoni ta’ kriterji bħal dawn u ta’ indikaturi relatati.

2.

Għal biċċa l-kbira tal-kriterji, jeħtieġ li l-valutazzjoni u l-metodoloġiji meħtieġa jqisu, u fejn xieraq, ikunu bbażati fuq dawk applikabbli skont leġiżlazzjoni Komunitarja eżistenti, b’mod partikolari d-Direttiva 2000/60/KE, id-Direttiva 2008/105/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (2), id-Direttiva 92/43/KEE, id-Direttiva 2009/147/KE u leġiżålazzjoni oħra rilevanti tal-Unjoni (inkluża dik skont il-Politika Komuni tas-Sajd, eż. ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 199/2008 (3), filwaqt li jitqiesu wkoll rapporti tal-Gruppi ta’ Ħidma stabbiliti miċ-Ċentru Konġunt tar-Riċerka u l-Kunsill Internazzjonali dwar l-Esplorazzjoni tal-Ibħra (4) u, fejn rilevanti, l-informazzjoni u t-tagħrif miġbura u l-approċċi żviluppati fil-qafas tal-konvenzjonijiet dwar ibħra reġjonali.

3.

Status ambjentali tajjeb jesiġi li l-attivitajiet kollha rilevanti tal-bniedem jitwettqu b’koerenza mar-rekwiżit ta’ protezzjoni u preservazzjoni tal-ambjent tal-baħar u l-kunċett ta’ użu sostenibbli ta’ prodotti u servizzi tal-baħar mill-ġenerazzjonijiet ta’ issa u tal-ġejjieni msemmijin fl-Artikolu 1 tad-Direttiva 2008/56/KE. L-applikazzjoni ta’ kriterji għal status ambjentali tajjeb jeħtieġ li titwettaq billi wieħed iżomm quddiem għajnejh il-ħtieġa li l-valutazzjoni u l-monitoraġġ ikunu strutturati u li tingħata prijorità lil azzjoni b’rabta mal-importanza tal-impatti fuq l-ekosistemi tal-baħar u l-komponenti tagħhom u t-theddid għalihom. Madankollu, huwa importanti li l-valutazzjoni tqis ukoll l-effetti kumulattivi u sinerġetiċi ewlenin ta’ impatti fuq l-ekosistema tal-baħar, kif imsemmi fl-Artikolu 8(1)(b)(ii) tad-Direttiva 2008/56/KE.

4.

F’għadd ta’ każijiet, u b’mod partikolari meta titqies ir-relazzjoni bejn ħtiġijiet ta’ informazzjoni u l-ambitu ġeografiku tal-ilmijiet tal-ibħra konċernati, jista’ jkun xieraq li jiġu applikati bħala l-ewwel pass xi kriterji partikolari u indikaturi relatati għall-iskrinjar kumplessiv tal-istat ambjentali fuq skala usa’ u f’dak l-istadju mbagħad jiġu identifikati istanzi u żoni speċifiċi fejn, meta titqies l-importanza tal-impatti u t-theddid fid-dawl tal-karattteristiċi ambjentali u/jew il-pressjonijiet tal-bniedem, tkun meħtieġa valutazzjoni ifjen li tkun tinvolvi l-indikaturi rilevanti kollha relatati mal-kriterji.

5.

L-iskala temporali u ġeografika tal-impatti tvarja konsiderevolment u dan jiddependi mix-xorta ta’ pressjoni u sensittività tal-komponenti tal-ekosistemi milqutin. Minħabba l-karatteristiċi intrinsiċi tagħhom, jista’ jkun hemm il-ħtieġa li għal xi kriterji u indikaturi jiġu applikati skedi ta’ żmien varji biex tinqabad firxa ta’ proċessi differenti. Meta jkun hemm il-ħtieġa li l-valutazzjoni tibda fuq skala ġeografika relattivament żgħira sabiex ikollha tifsira ekoloġika (pereżempju minħabba li l-pressjonijiet ikunu lokalizzati), jista’ jkun hemm il-ħtieġa li l-valutazzjonijiet jiżdiedu fuq skali usa’, bħal pereżempju fil-livelli ta’ sottodiviżjonijiet, sottoreġjuni u reġjuni.

6.

Valutazzjoni kkombinata tal-iskala, id-distribuzzjoni u l-intensità tal-pressjonijiet u l-medda, il-vulnerabbiltà u r-reżiljenza ta’ komponenti differenti tal-ekosistemi inkluż fejn possibbli li jintwerew fuq mappa, tippermetti l-identifikazzjoni taż-żoni fejn l-ekosistemi tal-baħar ġew milquta ħażin jewinkella jinsabu f’riskju li jintlaqtu ħażin. Il-valutazzjoni tal-iskala tal-impatti potenzjali u dawk li jkun hemm fir-realtà fuq l-ekosistemi tal-baħar hija bażi utli wkoll. Dan l-approċċ, li jqis il-kunsiderazzjonijiet abbażi tar-riskji, jappoġġa wkoll l-għażla tal-indikaturi l-aktar xierqa relatati mal-kriterji għal valutazzjoni tal-progress li jwassal għal status ambjentali tajjeb. Jiffaċilita wkoll l-iżvilupp ta’ għodod speċifiċi li jistgħu jappoġġaw approċċ ibbażat fuq l-ekosistemi għall-ġestjoni tal-attivitajiet tal-bniedem meħtieġ sabiex jintlaħaq status ambjentali tajjeb billi jiġu identifikati s-sorsi tal-pressjonijiet u l-impatti, inklużi l-effetti kumulattivi u sinerġistiċi tagħhom. Għodod bħal dawn jinkludu miżuri ta’ protezzjoni ta’ spazji u miżuri li hemm fil-lista fl-Anness VI għad-Direttiva 2008/56/KE, partikolarment kontrolli ta’ distribuzzjoni ġeografika u temporali, bħall-ippjanar ġeografiku marittimu.

7.

Teżisti diversità ta’ kundizzjonijiet ambjentali fil-baħar u ta’ attivitajiet tal-bniedem li għandhom impatt fuqhom. B’mod partikolari, teżisti diversità bejn reġjuni u wkoll f’reġjuni, sottoreġjuni u sottodiviżjonijiet tal-baħar. Għal din ir-raġuni, l-applikabbiltà ta’ indikaturi speċifiċi relatati mal-kriterji jista’ jkun li teħtieġ jekk humiex ekoloġikament rilevanti għal kull sitwazzjoni li tkun qed tiġi vvalutata.

8.

L-Istati Membri jeħtieġ li jqisu kull wieħed mill-kriterji u mill-indikaturi relatati elenkati f’dan l-Anness biex jidentifikaw dawk li jkollhom jintużaw biex ikun determinat status ambjentali tajjeb. Abbażi tal-valutazzjoni inizjali, meta Stat Membru jqis li ma jkunx xieraq li jintuża wieħed mill-kriterji jew aktar, ikun meħtieġ jipprovdi lill-Kummissjoni b’ġustifikazzjoni fil-qafas tan-notifika skont l-Artikolu 9(2) tad-Direttiva 2008/56/KE, meta dan ikun rilevanti b’rabta mal-konsistenza u l-paragun bejn reġjuni u sottoreġjuni. F’dan il-kuntest, l-Istati Membri huma suġġetti għall-obbligu ta’ kooperazzjoni reġjonali kif stabbilit fl-Artikoli 5 u 6 tad-Direttiva 2008/56/KE, u b’mod partikolari għar-rekwiżit li jkun żgurat li l-elementi differenti tal-istrateġiji tal-baħar ikunu koerenti u kkoordinati mar-reġjun jew mas-subreġjun tal-baħar ikkonċernat kollu.

9.

Huwa importanti li l-applikazzjoni tal-kriterji tqis ir-riżultati tal-valutazzjoni inizjali, meħtieġa skont l-Artikolu 8 u l-Anness III għad-Direttiva 2008/56/KE, u li dawn ma jitwettqux b’mod separat minn xulxin. Il-valutazzjoni inizjali hija l-proċess ewlieni biex ikunu identifikati l-karatteristiċi essenzjali kif ukoll il-pressjonijiet u l-impatti predominanti fuq l-ambjent tal-baħar, soġġetta għall-aġġornamenti regolari tagħha u għall-programmi ta’ monitoraġġ. L-ewwel valutazzjoni jkun jeħtiġilha tiġi ffinalizzata sad-data speċifikata fl-Artikolu 5(2) tad-Direttiva 2008/56/KE abbażi tal-listi indikattivi ta’ elementi li hemm fl-Anness III ta’ dik id-Direttiva u wara li titqies dejta eżistenti fejn din tkun tista’ tinkiseb. Għandu jiġi kkunsidrat il-fatt li xi kriterji u indikaturi relatati jitqiesu li jkunu għadhom qed jiġu żviluppati matul dan il-perjodu inizjali.

10.

Qed isir progress li jwassal għal status ambjentali tajjeb fil-kuntest ta’ bidliet kontinwi u usa’ fl-ambjent tal-baħar. It-tibdil fil-klima diġà qed ikollu impatt fuq l-ambjent tal-baħar, inkluż fuq il-proċessi u l-funzjonijiet tal-ekosistemi. Il-fatt li jiġu żviluppati l-istrateġiji tal-baħar rispettivi tagħhom, l-Istati Membri jeħtiġilhom jispeċifikaw, fejn xieraq, kwalunkwe evidenza tal-impatti tat-tibdil fil-klima. Ġestjoni adattiva abbażi tal-approċċ ibbażat fuq l-ekosistemi tinkludi l-aġġornament regolari tad-determinazzjoni ta’ status ambjentali tajjeb.

PARTI B

Kriterji għal status ambjentali tajjeb rilevanti għad-deskritturi fl-Anness I għad-Direttiva 2008/56/KE

Deskrittur 1:   Id-diversità bijoloġika tinżamm. Il-kwalità u l-okkorrenza tal-ħabitats u d-distribuzzjoni u l-abbundanza tal-ispeċi huma skont kundizzjonijiet fiżjografiċi, ġeografiċi u klimatiċi l-aktar imxerrda.

Il-valutazzjoni hija meħtieġa f’diversi livelli ekoloġiċi: ekosistemi, ħabitats (inklużi l-komunitajiet assoċjati magħhom, jiġifieri l-bijotopi) u speċi, li huma riflessi fl-istruttura ta’ din it-taqsima, filwaqt li jitqies il-punt 2 tal-Parti A. Għal ċerti aspetti ta’ dan id-deskrittur, huwa meħtieġ appoġġ xjentifiku u tekniku addizzjonali (5). Biex ikun indirizzat l-ambitu wiesa’ tad-deskrittur, huwa meħtieġ, wara li jitqies l-Anness III għad-Direttiva 2008/56/KE, li jiġu stabbiliti l-prijoritajiet minn fost il-karatteristiċi tal-bijodiversità fil-livell ta’ speċi, ħabitats u ekosistemi. Dan jippermetti l-identifikazzjoni ta’ dawk il-karatteristiċi tal-bijodiversità u ta’ dawk iż-żoni fejn ikun hemm impatti u theddid u jappoġġa wkoll l-identifikazzjoni ta’ indikaturi xierqa fost il-kriterji magħżulin, adegwati għaż-żoni u għall-karatteristiċi konċernati (6). L-obbligu ta’ kooperazzjoni reġjonali msemmi fl-Artikoli 5 u 6 tad-Direttiva 2008/56/KE huwa rilevanti direttament għall-proċess ta’ għażla ta’ karatteristiċi tal-bijodiversità f’reġjuni, sottoreġjuni u sottodiviżjonijiet, inkluż li jkunu stabbiliti, fejn xieraq, kundizzjonijiet ta’ referenza skont l-Anness IV għad-Direttiva 2008/56/KE. L-immudellar bl-użu ta’ pjattaforma ġeografika ta’ sistema ta’ informazzjoni jista’ jipprovdi bażi siewja biex ikun hemm mappa ta’ firxa ta’ karatteristiċi tal-bijodiversità u attivitajiet tal-bniedem u tal-pressjonijiet tagħhom, bil-kundizzjoni li kwalunkwe żball li jkun hemm jiġi vvalutat u deskritt sewwa meta jiġu applikati r-riżultati. Dan it-tip ta’ dejta huwa prerekwiżit għal ġestjoni tal-attivitajiet tal-bniedem ibbażata fuq l-ekosistemi u għall-iżvilupp ta’ għodod ġeografiċi relatati (7).

Livell ta’ speċi

Għal kull reġjun, subreġjun jew sottodiviżjoni, wara li jitqiesu l-ispeċi u l-komunitajiet differenti (pereżempju l-fitoplankton u ż-żooplankton) li jinsabu fil-lista indikattiva fit-Tabella 1 tal-Anness III għad-Direttiva 2008/56/KE, jeħtieġ li jkun stabbilit sett ta’ speċi u gruppi funzjonali rilevanti, wara li jitqies il-punt 2 tal-Parti A. It-tliet kriterji għall-valutazzjoni ta’ kwalunkwe speċi huma d-distribuzzjoni, id-daqs tal-popolazzjoni u l-kundizzjoni tal-popolazzjoni tal-ispeċi. Dwar din tal-aħħar, hemm każijiet fejn ikun meħtieġ għarfien dwar is-saħħa tal-popolazzjoni u ta’ relazzjonijiet interspeċifiċi u intraspeċifiċi. Jeħtieġ ukoll li jkunu vvalutati separatament sottospeċi u popolazzjonijiet fejn il-valutazzjoni inizjali jew informazzjoni ġdida disponibbli jidentifikaw impatti u theddid potenzjali għall-istatus ta’ wħud minnhom. Il-valutazzjoni tal-ispeċi teħtieġ ukoll għarfien integrat tad-distribuzzjoni, il-medda u l-kundizzjoni tal-ħabitats tagħhom, b’mod koerenti mar-rekwiżiti stabbiliti mid-Direttiva 92/43/KEE (8) u mid-Direttiva 2009/147/KE, sabiex jiġi żgurat li l-ħabitat ikun kbir biżżejjed sabiex tinżamm il-popolazzjoni tiegħu, filwaqt li titqies kwalunkwe theddida ta’ deterjorament jew telf ta’ ħabitats bħal dawn. F’dak li għandu x’jaqsam mal-bijodiversità fil-livell tal-ispeċi, it-tliet kriterji għall-valutazzjoni tal-progress li jwassal għal status ambjentali tajjeb, kif ukoll l-indikaturi relatati rispettivament magħhom, huma dawn li ġejjin:

1.1.   Id-distribuzzjoni tal-ispeċi

—	Il-firxa tad-distribuzzjoni (1.1.1)

—	Ix-xejra tad-distribuzzjoni fi ħdan il-firxa tad-distribuzzjoni, fejn xieraq (1.1.2)

—	Iż-żona koperta mill-ispeċjiet (għal speċi sessili/ta’ qiegħ il-baħar) (1.1.3)

1.2.   Id-daqs tal-popolazzjoni

—	L-abbundanza tal-popolazzjoni u/jew il-bijomassa, skont il-każ (1.2.1)

1.3.   Il-kundizzjoni tal-popolazzjoni

—	Il-karatteristiċi demografiċi tal-popolazzjoni (eż. struttura skont id-daqs tal-ġisem jew il-klassi tal-età, il-proporzjon tas-sessi, ir-rati ta’ fekondità, ir-rati ta’ sopravivenza/mortalità) (1.3.1)

—	L-istruttura ġenetika tal-popolazzjoni, fejn xieraq (1.3.2).

Livell tal-ħabitats

Għall-fini tad-Direttiva 2008/56/KE, it-terminu ħabitat jindirizza kemm il-karatteristiċi abijotiċi, kif ukoll il-komunità bijoloġika assoċjata, billi jittratta ż-żewġ elementi flimkien, fis-sens tat-terminu bijotopu. Jeħtieġ li jitfassal sett ta’ tipi ta’ ħabitats għal kull reġjun, subreġjun jew sottodiviżjoni, wara li jitqiesu l-ħabitats differenti fil-lista indikattiva fit-Tabella 1 tal-Anness III, u wara li jitqiesu l-istrumenti msemmija fil-punt 2 tal-Parti A. Strumenti bħal dawn jirreferu wkoll għal għadd ta’ kumplessi ta’ ħabitats (dan ifisser li, fejn ikun xieraq, jiġu vvalutati l-kompożizzjoni, il-medda u l-proporzjonijiet relattivi tal-ħabitats f’kumplessi bħal dawn) u ta’ ħabitats funzjonali (bħal pereżempju żoni ta’ tifrigħ, trobbija u għalf u rotot ta’ migrazzjoni). Sforzi addizzjonali għal klassifikazzjoni koerenti ta’ ħabitats tal-baħar, sostnuti b’lokalizzazzjoni adegwata, huma essenzjali għal valutazzjoni f’livell ta’ ħabitats, wara li jitqiesu varjazzjonijiet tul ix-xaqliba tad-distanza mill-kosta u l-fond (eż. baħar kostali, baħar kontinentali u baħar fond). It-tliet kriterji għall-valutazzjoni tal-ħabitats huma d-distribuzzjoni, il-medda u l-kundizzjoni tagħhom (għal tal-aħħar, b’mod partikolari, il-kundizzjoni ta’ speċi u komunitajiet tipiċi), flimkien mal-indikaturi relatati rispettivament magħhom. Il-valutazzjoni tal-kundizzjoni ta’ ħabitat tesiġi fehim integrat tal-istatus ta’ komunitajiet u speċi assoċjati, b’mod koerenti mar-rekwiżiti stabbiliti fid-Direttiva 92/43/KEE (9) u d-Direttiva 2009/147/KE, inkluża, fejn xieraq, valutazzjoni tal-karatteristiċi funzjonali tagħhom.

1.4.   Id-distribuzzjoni tal-ħabitats

—	Il-firxa tad-distribuzzjoni (1.4.1)

—	Ix-xejra tad-distribuzzjoni (1.4.2)

1.5.   Il-medda tal-ħabitats

—	Iż-żona tal-ħabitats (1.5.1)

—	Il-volum tal-ħabitats, fejn rilevanti (1.5.2)

1.6.   Il-kundizzjoni tal-ħabitats

—	Il-kundizzjoni tal-ispeċi u l-komunitajiet tipiċi (1.6.1)

—	L-abbundanza relattiva u/jew il-bijomassa, skont il-każ (1.6.2)

—	Il-kundizzjonijiet fiżiċi, idroloġiċi u kimiċi (1.6.3).

Il-livell tal-ekosistemi

1.7.   L-istruttura tal-ekosistemi

—	Il-kompożizzjoni u l-proporzjonijiet relattivi tal-komponenti tal-ekosistemi (ħabitats u speċi) (1.7.1).

Barra minn dan, l-interazzjonijiet bejn il-komponenti struturali tal-ekosistema huma fundamentali għall-valutazzjoni ta’ proċessi u funzjonijiet tal-ekosistemi bil-għan li jkun determinat b’mod kumplessiv status ambjentali tajjeb, wara li jitqiesu inter alia l-Artikoli 1, 3(5) u 9(1) tad-Direttiva 2008/56/KE. Aspetti oħra funzjonali indirizzati permezz ta’ deskritturi oħra ta’ status ambjentali tajjeb (bħad-deskritturi 4 u 6), kif ukoll kunsiderazzjonijiet ta’ konnettività u reżiljenza, huma wkoll importanti biex ikunu indirizzati proċessi u funzjonijiet tal-ekosistemi.

Deskrittur 2:   L-ispeċi mhux indiġeni introdotti minħabba l-attivitajiet tal-bniedem huma f’livelli li ma jaffettwawx b’mod negattiv lill-ekosistemi.

L-identifikazzjoni u l-valutazzjoni ta’ mogħdijiet u vetturi (vectors) li jxerrdu speċi mhux indiġeni b’riżultat ta’ attivitajiet tal-bniedem huma prerekwiżit biex ikun evitat li speċi bħal dawn introdotti b’riżultat ta’ attivitajiet tal-bniedem jilħqu livelli li jolqtu ħażin lill-ekosistemi u biex jittaffa kwalunkwe impatt. Il-valutazzjoni inizjali għandha tqis li xi introduzzjonijiet ta’ speċi minħabba attivitajiet tal-bniedem huma diġà rregolati fil-livell tal-Unjoni (10) biex ikun ivvalutat u minimizzat l-impatt possibbli tagħhom fuq ekosistemi akkwatiċi, u li xi speċi mhux indiġeni ntużaw b’mod komuni fl-akkwakultura għal ħafna żmien u diġà huma suġġetti għal trattament ta’ permess speċifiku fi ħdan ir-Regolamenti eżistenti (11). Għad hemm biss għarfien limitat dwar l-effetti tal-ispeċi mhux indiġeni fuq l-ambjent. Jeħtieġ li jkun hemm żvilupp xjentifiku u tekniku biex ikunu żviluppati indikaturi potenzjalment siewja (12), l-aktar ta’ impatti ta’ speċi invażivi mhux indiġeni (bħal indiċijiet ta’ tniġġis bijoloġiku), li jibqgħu l-akbar tħassib għall-kisba ta’ status ambjentali tajjeb. Il-prijorità b’rabta ma’ valutazzjoni u monitoraġġ (13) hija relatata mal-karatterizzazzjoni tal-istat, li hija prerekwiżit għal valutazzjoni tal-kobor tal-impatti iżda li fiha nfisha ma tiddeterminax il-kisba ta’ status ambjentali tajjeb għal dan id-deskrittur.

2.1.   Abbundanza u karatterizzazzjoni tal-istat ta’ speċi mhux indiġeni, b’mod partikolari speċi invażivi

—	Xejriet fl-abbundanza, l-inċidenza temporali u d-distribuzzjoni ġeografika fis-selvaġġ ta’ speċi mhux indiġeni, partikolarment speċi mhux indiġeni invażivi, l-aktar f’żoni ta’ riskju, b’rabta mal-vetturi u l-mogħdijiet ewlenin li jxerrdu speċi bħal dawn (2.1.1)

2.2.   Impatt ambjentali ta’ speċi invażivi mhux indiġeni

—	Il-proporzjon bejn l-ispeċi invażivi mhux indiġeni u l-ispeċi nattivi f’uħud mill-gruppi tassonomiċi studjati tajjeb (eż. ħut, makroalka, molluski) li jistgħu jipprovdu kejl tal-bidla fil-kompożizzjoni tal-ispeċi (eż. wara l-ispostament ta’ speċi nattivi) (2.2.1)

—	Impatti ta’ speċi invażivi mhux indiġeni fil-livell tal-ispeċi, il-ħabitats u l-ekosistema, fejn vijabbli (2.2.2).

Deskrittur 3:   Il-popolazzjonijiet tal-ħut u l-frott tal-baħar kollu li jiġi sfruttat b’mod kummerċjali huma fi ħdan limiti bijoloġiċi sikuri, u għandhom età tal-popolazzjoni u distribuzzjoni tad-daqs li huma indikattivi ta’ stokk b’saħħtu.

Din it-taqsima tapplika għall-istokkijiet kollha koperti mir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 199/2008 (fl-ambitu ġeografiku tad-Direttiva 2008/56/KE) u obbligi simili tal-Politika Komuni tas-Sajd. Għal dawn l-istokkijiet u għal stokkijiet oħrajn, l-applikazzjoni tagħha tiddependi mid-dejta disponibbli (filwaqt li jitqiesu d-dispożizzjonijiet dwar il-ġbir tad-dejta tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 199/2008), li tiddetermina l-indikaturi l-aktar xierqa li għandhom jintużaw. Għal dan id-deskrittur, it-tliet kriterji għall-valutazzjoni tal-progress li jwassal għal status ambjentali tajjeb, kif ukoll l-indikaturi relatati rispettivament magħhom, huma dawn li ġejjin:

3.1.   Il-livell ta’ pressjoni tal-attività tas-sajd

Indikatur primarju. L-indikatur primarju għal-livell ta’ pressjoni tal-attività tas-sajd huwa dan li ġej: — Il-mortalità fis-sajd (F) (3.1.1). Biex jinkiseb jew biex jinżamm status ambjentali tajjeb jeħtieġ li valuri ta’ F ikunu ugwali għal jew anqas minn FMSY, il-livell li kapaċi jipproduċi Rendiment Massimu Sostenibbli (Maximum Sustainable Yield, MSY). Dan ifisser li f’sajd imħallat u fejn interazzjonijiet ta’ ekosistemi huma importanti, pjanijiet ta’ ġestjoni fit-tul jistgħu jirriżultaw fl-isfruttament ta’ xi stokkijiet b’mod aktar delikat milli f’livelli ta’ FMSY sabiex ma ssirx ħsara lill-isfruttament f’FMSY ta’ speċi oħra (14). F huwa stmat skont valutazzjonijiet analitiċi xierqa msejsa fuq l-analiżi ta’ qabda (li għandha titqies bħala dak kollu li jitneħħa mill-istokk, inklużi skart u qbid mitluf) skont l-età jew it-tul u skont informazzjoni anċillari. Fejn it-tagħrif dwar id-dinamika tal-popolazzjoni tal-istokk ma jippermettix li jsiru simulazzjonijiet, ġudizzju xjentifiku dwar valuri ta’ ‘F’ assoċjati mal-kurva ta’ rendiment għal kull rekluta - Y/R (yield-per-recruit), flimkien ma’ informazzjoni oħra dwar il-prestazzjoni storika tas-sajda jew dwar id-dinamika tal-popolazzjoni ta’ stokkijiet simili, jistgħu jintużaw.

Indikaturi sekondarji (jekk ma jkunux disponibbli valutazzjonijiet analitiċi li jirrendu valuri għal ‘F’): — Il-proporzjon bejn il-qabda u l-indiċi tal-bijomassa (minn hawn ‘il qudiem imsejjaħ il-proporzjon qabda/bijomassa) (3.1.2). Il-valur għall-indikatur li jirrifletti FMSY jeħtieġlu jkun stabbilit b’ġudizzju xjentifiku wara analiżi tax-xejriet storiċi osservati tal-indikatur flimkien ma’ informazzjoni oħra dwar il-prestazzjoni storika tas-sajda. Fejn valutazzjonijiet imsejsa fuq il-produzzjoni ta’ stokkijiet ikunu disponibbli, il-proporzjon ta’ qabda/bijomassa li jirrendi MSY jista’ jittieħed bħala referenza indikattiva. Alternattivament għall-proporzjon qabda/bijomassa, indikaturi sekondarji jistgħu jkunu żviluppati abbażi ta’ dak li, skont il-każ, ikun iqarreb l-aktar lejn il-mortalità fis-sajd, b’ġustifikazzjoni adegwata.

3.2.   Il-kapaċità riproduttiva tal-istokk

Indikatur primarju. L-indikatur primarju tal-kapaċità riproduttiva tal-istokk huwa dan li ġej: — Bijomassa ta’ stokk ferriegħ (SSB)(3.2.1). Dan huwa stmat skont valutazzjonijiet analitiċi xierqa msejsa fuq l-analiżi ta’ qabda skont l-età jew it-tul u skont informazzjoni anċillari. Fejn valutazzjoni analitika tippermetti l-istima ta’ SSB, il-valur ta’ referenza li jirrifletti l-kapaċità riproduttiva sħiħa huwa SSBMSY, jiġifieri, il-bijomassa ta’ stokk ferriegħ li tikseb MSY skont il-mortalità fis-sajd ugwali għal FMSY. Kwalunkwe valur osservat ta’ SSB ugwali għal jew akbar minn SSBMSY jitqies li jissodisfa dan il-kriterju. Hija meħtieġa aktar riċerka sabiex jiġi indirizzat il-fatt li SSB li jikkorrispondi għal MSY ma jistax jinkiseb għall-istokkijiet kollha b’mod simultanju minħabba interazzjonijiet possibbli bejniethom. Fejn mudelli ta’ simulazzjoni ma jippermettux li ssir stima ta’ valur ta’ min joqgħod fuqu għal SSBMSY, allura r-referenza li għandha tintuża għall-fini ta’ dan il-kriterju hija SSBpa, li hija l-valur minimu ta’ SSB li għalih il-probabbiltà kbira tkun li l-istokk ikun jista’ jerġa’ jimtela skont il-kundizzjonijiet li jkun hemm ta’ sfruttament.

Indikaturi sekondarji (jekk ma jkunux disponibbli valutazzjonijiet analitiċi li jirrendu valur għal SSB): — Indiċijiet ta’ bijomassa (3.2.2). Jistgħu jintużaw jekk indiċijiet bħal dawn ikunu jistgħu jinkisbu għall-frazzjoni tal-popolazzjoni li tkun sesswalment matura. F’każijiet bħal dawn, dawn l-indiċijiet jeħtieġ li jintużaw meta ġudizzju xjentifiku jkun jista’ jiddetermina, permezz ta’ analiżi dettaljata tax-xejriet storiċi tal-indikatur flimkien ma’ informazzjoni oħra dwar il-prestazzjoni storika tas-sajda, li jkun hemm probabbiltà kbira li l-istokk ikun jista’ jerġa’ jimtela skont il-kundizzjonijiet ta’ sfruttament li jkun hemm.

3.3.   L-età tal-popolazzjoni u d-distribuzzjoni tad-daqs.

Indikaturi primarji. Stokkijiet b’saħħithom huma kkaratterizzati minn proporzjon għoli ta’ ħut xiħ u kbir. Indikaturi bbażati fuq l-abbundanza relattiva ta’ ħut kbir jinkludu: — Proporzjon ta’ ħut akbar mid-daqs medju fil-maturazzjoni sesswali inizjali (3.3.1) — Tul massimu medju komuni għall-ispeċi kollha misjub permezz ta’ servejs minn bastimenti ta’ riċerka (3.3.2) — Perċentwali ta’ 95 % tad-distribuzzjoni tat-tul tal-ħut osservat permezz ta’ servejs minn bastimenti ta’ riċerka (3.3.3)

Indikatur sekondarju: — Id-daqs fil-maturità sesswali inizjali li jista’ jirrifletti kemm ikunu mifruxin l-effetti ġenetiċi mhux mixtieqa ta’ sfruttament (3.3.4). Għaż-żewġ settijiet ta’ indikaturi (il-proporzjon tal-ħut xiħ u d-daqs fil-maturitazzjoni sesswali inizjali), huwa meħtieġ ġudizzju espert biex jiġi ddeterminat jekk hemm probabbiltà kbira li d-diversità ġenetika intrinsika tal-istokk ma tkunx imdgħajfa. Il-ġudizzju espert jeħtieġ li jsir wara analiżi tas-serje ta’ żmien għad-dispożizzjoni tal-indikatur, flimkien ma’ informazzjoni oħra dwar il-bijoloġija tal-ispeċi.

Deskrittur 4:   L-elementi kollha tax-xbieki alimentari tal-baħar, sa fejn huma magħrufa, jokkorru f’abbundanza u diversità normali u livelli li kapaċi jiżguraw l-abbundanza tal-ispeċi tul perjodu ta’ żmien twil kif ukoll iż-żamma tal-kapaċità riproduttiva sħiħa tagħhom.

Dan id-deskrittur huwa dwar aspetti funzjonali importanti bħal flussi tal-enerġija u l-istruttura ta’ xbieki alimentari (daqs u abbundanza). F’dan l-istadju huwa meħtieġ sostenn xjentifiku u tekniku addizzjonali għal aktar żvilupp ta’ kriterji u indikaturi potenzjalment siewja biex ikunu indirizzati r-relazzjonijiet fix-xibka alimentari (15).

4.1.   Produttività (produzzjoni għal kull unità ta’ bijomassa) ta’ speċi ewlenin jew gruppi trofiċi

Biex ikunu indirizzati flussi tal-enerġija fix-xbieki alimentari jeħtieġ li jkunu żviluppati aktar indikaturi adegwati biex tkun evalwata l-prestazzjoni tal-proċessi prinċipali tar-relazzjoni bejn predatur u priża li tirrifletti l-vijabbiltà fit-tul ta’ komponenti fil-parti tax-xibka alimentari fejn huma jgħixu, ibbażata fuq l-esperjenza fl-għażla ta’ speċi adattati f’xi sottoreġjuni (eż. mammiferi, għasafar tal-baħar).

—	Il-prestazzjoni ta’ speċi predaturi ewlenin billi tintuża l-produzzjoni tagħhom għal kull unità ta’ bijomassa (produttività) (4.1.1).

4.2.   Proporzjon ta’ speċi magħżulin li jinsabu fil-parti ta’ fuq nett tax-xibka alimentari

Biex tkun indirizzata l-istruttura tax-xbieki alimentari, id-daqs u l-abbundanza tal-komponenti, hemm il-ħtieġa ta’ valutazzjoni tal-proporzjon ta’ speċi magħżulin li jinsabu fil-parti ta’ fuq nett tax-xbieki alimentari. Jeħtieġ li l-indikaturi jkunu żviluppati aktar, abbażi tal-esperjenza f’xi sottoreġjuni. Għal ħut kbir, hemm disponibbli dejta minn servejs ta’ monitoraġġ tal-ħut.

—	Ħut kbir (skont il-piż) (4.2.1).

4.3.   Abbundanza/distribuzzjoni ta’ gruppi trofiċi/speċi ewlenin

—	Xejriet ta’ abbundanza ta’ gruppi/speċi magħżulin li huma funzjonalment importanti (4.3.1).

Jeħtieġ li jkunu identifikati l-bidliet fl-istatus tal-popolazzjoni li potenzjalment jista’ jkollhom effett fuq l-istruttura tax-xbieki alimentari. Jeħtieġ li indikaturi dettaljati jkunu aktar speċifiċi, meta titqies l-importanza tagħhom għax-xbieki alimentari, abbażi ta’ gruppi/speċi xierqa f’reġjun, subreġjun jew sottodiviżjoni, inklużi fejn xieraq:

—	gruppi b’rati mgħaġġla ta’ riproduzzjoni (eż. fitoplankton, żooplankton, bram, molluski bivalvi, ħut pelaġiku li jgħix ftit) li jirreaġixxu malajr għal bidla f’ekosistema u li huma siewja bħala indikaturi ta’ twissija bikrija,

—	gruppi/speċi milquta mill-attivitajiet tal-bniedem jew li indirettament jiġu affettwati minnhom (b’mod partikolari qbid inċidentali u skart),

—	gruppi/speċi li jiddefinixxu ħabitat,

—	gruppi/speċi li jinsabu fil-parti ta’ fuq nett tax-xibka alimentari,

—	speċi migratorji anadromi u katadromi li jkopru distanzi twal,

—	gruppi/speċi li huma relatati strettament ma’ gruppi/speċi speċifiċi f’livell trofiku ieħor.

Deskrittur 5:   L-ewtrofikazzjoni kkawżata mill-bniedem titnaqqas kemm jista’ jkun, speċjalment l-effetti negattivi tagħha, bħal pereżempju t-telf tal-bijodiversità, id-degradazzjoni tal-ekosistemi, l-inwar ta’ alka tossika u d-defiċjenza ta’ ossiġnu fl-ilmijiet tal-qiegħ.

Il-valutazzjoni tal-ewtrofikazzjoni f’ilmijiet tal-baħar jeħtieġ li tqis il-valutazzjoni ta’ ilmijiet kostali u tranżizzjonali skont id-Direttiva 2000/60/KE (L-Anness V, 1.2.3 u 1.2.4) u gwida relatata (16), b’mod li jiżgura komparabbiltà, filwaqt li jitqiesu wkoll l-informazzjoni u l-għarfien miġburin u l-approċċi żviluppati fil-qafas ta’ konvenzjonijiet dwar ibħra reġjonali. Fuq bażi ta’ proċedura ta’ skrining bħala parti mill-valutazzjoni inizjali, jistgħu jitqiesu kunsiderazzjonijiet ibbażati fuq ir-riskji biex l-ewtrofikazzjoni tkun ivvalutata b’mod effiċjenti (17). Il-valutazzjoni jeħtieġ li tgħaqqad flimkien informazzjoni dwar il-livelli tan-nutrijenti u dwar il-firxa ta’ dawk l-effetti primarji u sekondarji li huma rilevanti ekoloġikament (18), billi jitqiesu skali temporali rilevanti. Meta jitqies li l-konċentrazzjoni ta’ nutrijenti hija relatata ma’ tagħbijiet ta’ nutrijenti minn xmajjar fiż-żona ta’ qbid, il-kooperazzjoni ma’ Stati Membri li ma jmissux mal-baħar, bl-użu ta’ strutturi stabbiliti ta’ kooperazzjoni skont it-tielet subparagrafu tal-Artikolu 6(2) tad-Direttiva 2008/56/KE, hija partikolarment rilevanti.

5.1.   Livelli ta’ nutrijenti

—	Konċentrazzjoni ta’ nutrijenti fil-kolonna tal-ilma (5.1.1)

—	Proporzjonijiet ta’ nutrijenti (is-silika, in-nitroġenu u l-fosfru), fejn xieraq (5.1.2)

5.2.   Effetti diretti tal-arrikkiment tan-nutrijenti

—	Konċentrazzjoni ta’ klorofilla fil-kolonna tal-ilma (5.2.1)

—	Trasparenza tal-ilma relatata ma’ żieda ta’ alka sospiża, fejn rilevanti (5.2.2)

—	Abbundanza ta’ makroalka opportunistika (5.2.3)

—

Bidla fl-ispeċi f’dak li għandu x’jaqsam ma’ kompożizzjoni floristika bħall-proporzjon ta’ diatomi ma’ flaġellati, bidliet minn speċi ta’ qiegħ il-baħar għal dawk pelaġiċi, kif ukoll okkorrenzi ta’ nwar bħal inwar ta’ alka inkonvenjenti jew tossika (eż. ċjanobatterji) li jinħolqu minn attivitajiet tal-bniedem (5.2.4)

5.3.   Effetti indiretti tal-arrikkiment tan-nutrijenti

—	Abbundanza ta’ alka tal-baħar u ħaxix tal-baħar perenni (eż. ħabaq tal-baħar, ħaxixet is-sallura u ħaxixet Nettunu) milqutin ħażin minn tnaqqis fit-trasparenza tal-ilma (5.3.1)

—	Ossiġnu maħlul, jiġifieri bidliet minħabba żieda fid-dekompożizzjoni organika tal-materja u d-daqs taż-żona konċernata (5.3.2).

Deskrittur 6:   L-integrità ta’ qiegħ il-baħar tinsab f’livell li jiżgura li l-istruttura u l-funzjonijiet tal-ekosistemi huma ssalvagwardjati u l-ekosistemi ta’ qiegħ il-baħar, b’mod partikolari, mhumiex affettwati b’mod negattiv.

L-objettiv huwa li pressjonijiet tal-bniedem fuq qiegħ il-baħar ma jfixklux il-komponenti tal-ekosistemi milli jżommu d-diversità naturali, il-produttività u l-proċessi ekoloġiċi dinamiċi tagħhom, filwaqt li titqies ir-reżiljenza tal-ekosistemi. L-iskala tal-valutazzjoni għal dan id-deskrittur tista’ tkun partikolarment ta’ sfida minħabba n-natura mraqqa’ tal-karatteristiċi ta’ wħud mill-ekosistemi ta’ qiegħ il-baħar u ta’ bosta pressjonijiet tal-bniedem. Jeħtieġ li jsiru valutazzjoni u monitoraġġ wara skrining inizjali tal-impatti u t-theddid għall-karatteristiċi tal-bijodiversità u tal-pressjonijiet mill-bniedem, kif ukoll integrazzjoni ta’ riżultati ta’ valutazzjonijiet minn skali żgħar għal oħrajn usa’, li jkopru fejn xieraq sottodiviżjoni, subreġjun jew reġjun (19).

6.1.   Ħsara fiżika b’kunsiderazzjoni għall-karatteristiċi tas-sottostrati

It-tħassib ewlieni għall-finijiet ta’ ġestjoni huwa dwar il-kobor tal-impatti tal-attivitajiet tal-bniedem fuq is-sottostrati ta’ qiegħ il-baħar li jservu ta’ struttura għall-ħabitats ta’ qiegħ il-baħar. Fost it-tipi ta’ sottostrati, is-sottostrati bijoġeniċi, li huma l-aktar sensittivi għal disturbi fiżiċi, jipprovdu firxa ta’ funzjonijiet li jsostnu ħabitats u komunitajiet ta’ qiegħ il-baħar.

—	Tip, abbundanza, bijomassa u l-medda superfiċjali ta’ sottostrat bijoġeniku rilevanti (6.1.1)

—	Il-medda ta’ qiegħ il-baħar milquta b’mod sinifikanti minn attivitajiet tal-bniedem għat-tipi differenti ta’ sottostrati (6.1.2).

6.2.   Il-kundizzjoni ta’ komunità ta’ qiegħ il-baħar

Il-karatteristiċi ta’ komunità ta’ qiegħ il-baħar bħall-kompożizzjoni tal-ispeċi, il-kompożizzjoni tad-daqs u l-karatteristiċi funzjonali jipprovdu indikazzjoni importanti tal-potenzjal tal-ekosistema biex tiffunzjona sewwa. Tagħrif dwar l-istruttura u d-dinamika ta’ komunitajiet jinkiseb, kif xieraq, billi titkejjel id-diversità tal-ispeċi, il-produttività (abbundanza jew bijomassa), il-grupp tassonomiku tolleranti jew sensittiv u d-dominanza tassonomika u l-kompożizzjoni tad-daqs ta’ komunità, riflessi fil-proporzjon ta’ partijiet individwali żgħar u kbar.

—	Il-preżenza ta’ speċi partikolarment sensittivi u/jew tolleranti (6.2.1)

—	Indiċijiet multimetriċi li jevalwaw il-kundizzjoni u l-funzjonalità ta’ komunitajiet ta’ qiegħ il-baħar, bħad-diversità u r-rikkezza tal-ispeċi, il-proporzjon tal-ispeċi minn dawk opportunistiċi għal dawk sensittivi (6.2.2)

—	Il-proporzjon tal-bijomassa jew l-għadd ta’ individwi fl-organiżmi ta’ qiegħ il-baħar viżibbli mingħajr l-użu ta’ apparat li huma akbar minn xi tul/daqs speċifikat (6.2.3)

—	Parametri li jiddeskrivu l-karatteristiċi (forma, xaqliba u interċezzjoni) tal-ispettru tad-daqs tal-komunità ta’ qiegħ il-baħar (6.2.4).

Deskrittur 7:   Alterazzjoni permanenti tal-kundizzjonijiet idrografiċi ma taffettwax b’mod negattiv lill-ekosistemi tal-baħar.

Alterazzjonijiet permanenti tal-kundizzjonijiet idrografiċi mill-attivitajiet tal-bniedem jistgħu jikkonsistu, pereżempju f’bidliet fis-sistema tal-marea, il-ġarr tas-sediment u tal-ilma ħelu, l-azzjoni tal-kurrenti jew tal-mewġ, li jwasslu għal bidliet fil-karatteristiċi fiżiċi u kimiċi stabbiliti fit-Tabella 1 tal-Anness III għad-Direttiva 2008/56/KE. Bidliet bħal dawn jistgħu jkunu partikolarment rilevanti kull meta jkollhom il-potenzjal li jolqtu ekosistemi tal-baħar fuq skala usa’ u l-valutazzjoni tagħhom tkun tista’ tipprovdi twissija bikrija dwar impatti li jista’ jkun hemm fuq l-ekosistema. Għall-ilmijiet kostali, id-Direttiva 2000/60/KE tistabbilixxi objettivi idromorfoloġiċi li jeħtieġ li jiġu indirizzati permezz ta’ miżuri fil-kuntest ta’ pjanijiet ta’ ġestjoni ta’ baċiri ta’ xmajjar. Jeħtieġ approċċ każ b’każ biex ikun ivvalutat l-impatt tal-attivitajiet. Għodod bħal valutazzjoni tal-impatt ambjentali, valutazzjoni ambjentali strateġika u ppjanar ġeografiku marittimu jistgħu jikkontribwixxu biex ikun ivvalutat u eżaminat id-daqs tal-impatti u l-aspetti kumulattivi tagħhom minn attivitajiet bħal dawn. Iżda huwa importanti li jkun żgurat li mezzi bħal dawn jipprovdu elementi li jivvalutaw impatti potenzjali fuq l-ambjent tal-baħar, inklużi kunsiderazzjonijiet transkonfinali.

7.1.   Karatterizzazzjoni ġeografika ta’ alterazzjonijiet permanenti

—	Il-medda taż-żona milquta minn alterazzjonijiet permanenti (7.1.1)

7.2.   L-impatt ta’ bidliet idrografiċi permanenti

—	Il-medda ġeografika milquta mill-alterazzjonijiet permanenti (7.2.1)

—	Bidliet f’ħabitats, b’mod partikolari l-funzjonijiet ipprovduti (eż. tifrigħ, żoni għat-trobbija u l-għalf u rotot ta’ migrazzjoni ta’ ħut, għasafar u mammiferi), minħabba kundizzjonijiet idrografiċi mibdula (7.2.2).

Deskrittur 8:   Il-konċentrazzjonijiet tal-kontaminanti huma f’livelli li ma joħolqux effetti ta’ tniġġis.

Il-konċentrazzjoni ta’ kontaminanti fl-ambjent tal-baħar u l-effetti tagħhom jeħtieġ li jkunu evalwati, filwaqt li jitqiesu l-impatti u t-theddid għall-ekosistema (20). Għandhom jitqiesu d-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva 2000/60/KE dwar ibħra territorjali u/jew kostali biex tkun żgurata l-koordinazzjoni xierqa tal-implimentazzjoni taż-żewġ oqfsa, fiwaqt li jitqiesu wkoll l-informazzjoni u l-għarfien miġbura u l-approċċi żviluppati fil-konvenzjonijiet dwar l-ibħra reġjonali. L-Istati Membri għandhom iqisu s-sustanzi jew gruppi ta’ sustanzi, fejn rilevanti għall-ambjent tal-baħar, li:

(i)	jaqbżu l-Istandard tal-Kwalità Ambjentali stabbilit skont l-Artikolu 2(35) u l-Anness V tad-Direttiva 2000/60/KE f’ibħra kostali jew territorjali maġenb ir-reġjun jew is-sottoreġjun tal-baħar, kemm jekk ikunu f’ilma, kif ukoll jekk f’sediment jew f’bijota; u/jew

(ii)	ikunu elenkati bħala sustanzi ta’ prijorità fl-Anness X għad-Direttiva 2000/60/KE u rregolati aktar mid-Direttiva 2008/105/KE, li jintremew fir-reġjun, sottoreġjun jew sottodiviżjoni tal-baħar konċernat/a; u/jew

(iii)

ikunu kontaminanti u r-rilaxx totali tagħhom (inklużi telf, rimi jew emissjonijiet) jista’ jġib miegħu riskji sinifikanti għall-ambjent tal-baħar minn tniġġis tal-passat jew tal-preżent fir-reġjun, sottoreġjun jew sottodiviżjoni tal-baħar konċernat/a, inklużi bħala konsegwenza ta’ avvenimenti ta’ tniġġis akut wara inċidenti li jinvolvu pereżempju sustanzi perikolużi u li jagħmlu l-ħsara.

Il-progress li jwassal għal status ambjentali tajjeb jiddependi fuq jekk it-tniġġis ikunx qed jitneħħa progressivament f’fażijiet, jiġifieri li l-preżenza ta’ kontaminanti fl-ambjent tal-baħar u l-effetti bijoloġiċi tagħhom jinżammu f’limiti aċċettabbli, biex ikun żgurat li ma jkunx hemm impatti sinifikanti fuq l-ambjent tal-baħar jew riskji għalih.

8.1.   Konċentrazzjoni ta’ kontaminanti

—	Il-konċentrazzjoni tal-kontaminanti msemmija hawn fuq, imkejla skont il-matriċi rilevanti (bħal bijota, sediment u ilma) b’mod li jkun żgurat li jkun hemm kompatibbiltà mal-valutazzjonijiet skont id-Direttiva 2000/60/KE (8.1.1)

8.2.   L-effetti ta’ kontaminanti

—	Il-livelli tal-effetti ta’ tniġġis fuq il-komponenti konċernati tal-ekosistema, filwaqt li jitqiesu l-proċessi bijoloġiċi u l-gruppi tassonomiċi magħżula fejn tkun ġiet stabbilita relazzjoni kawża/effett u jeħtieġ li tiġi mmonitorjata (8.2.1)

—	L-okkorrenza, l-oriġini (fejn possibbli), kemm huwa akut it-tniġġis tal-avvenimenti sinifikanti (eż. rqajja’ ta’ żejt u prodotti miż-żejt) u l-impatt tagħhom fuq bijota milquta fiżikament minn dan it-tniġġis (8.2.2).

Deskrittur 9:   Il-kontaminanti fil-ħut u f’ikel tal-baħar ieħor għall-konsum mill-bniedem ma jaqbżux il-livelli stabbiliti mil-leġiżlazzjoni Komunitarja jew standards rilevanti oħra.

Fir-reġjuni jew is-sottoreġjuni differenti hemm il-ħtieġa li l-Istati Membri jimmonitorjaw fit-tessuti li jittieklu (muskoli, fwied, bajd, laħam, partijiet tarjin kif xieraq) ta’ ħut, krustaċji, molluski, ekinodermi, kif ukoll alka tal-baħar, maqbuda jew maħsuda fis-selvaġġ, il-preżenza possibbli ta’ sustanzi li għalihom huma stabbiliti livelli massimi fil-livell Ewropew, reġjonali jew nazzjonali għal prodotti destinati għall-konsum mill-bniedem.

9.1.   Livelli, għadd u frekwenza ta’ kontaminanti

—	Livelli ta’ kontaminanti li fir-realtà ġew individwati u l-għadd ta’ kontaminanti li qabżu l-livelli regolatorji massimi (9.1.1)

—	Il-frekwenza li biha qed jinqabżu l-livelli regolatorji (9.1.2).

Deskrittur 10:   Proprjetajiet u kwantitajiet ta’ żibel fil-baħar li ma jikkawżawx ħsara lill-ambjent kostali u tal-baħar.

Id-distribuzzjoni taż-żibel hija varjabbli ħafna, u jeħtieġ li titqies għall-programmi ta’ monitoraġġ. Huwa neċessarju li tkun identifikata l-attività marbuta magħha, inkluż, fejn ikun possibbli, l-oriġini tagħha. Għad hemm il-ħtieġa li bosta indikaturi jkunu żviluppati aktar, partikolarment dawk relatati ma’ impatti bijoloġiċi u ma’ mikropartikoli, kif ukoll li l-valutazzjoni tat-tossiċità potenzjali tagħhom tissaħħaħ (21).

10.1.   Karatteristiċi taż-żibel fl-ambjent tal-baħar u f’dak kostali

—	Xejriet fl-ammont ta’ żibel li jinġarr għal fuq ix-xtut u/jew li jiġi ddepożitat mal-kosti, inkluża analiżi tal-kompożizzjoni, id-distribuzzjoni ġeografika u, fejn ikun possibbli, is-sors tiegħu (10.1.1)

—	Xejriet fl-ammont ta’ żibel fil-kolonna tal-ilma (inkluż dak f’wiċċ l-ilma) u dak iddepożitat f’qiegħ il-baħar, inkluża analiżi tal-kompożizzjoni, id-distribuzzjoni ġeografika u, fejn ikun possibbli, is-sors tiegħu (10.1.2)

—	Xejriet fl-ammont, fid-distribuzzjoni u, fejn possibbli, fil-kompożizzjoni ta’ mikropartikoli (b’mod partikolari mikroplastiks) (10.1.3)

10.2.   Impatti taż-żibel fuq il-ħajja tal-baħar

—	Xejriet fl-ammont u fil-kompożizzjoni taż-żibel li annimali tal-baħar jibilgħu (eż. analiżi tal-istonku) (10.2.1.).

Dan l-indikatur jeħtieġ li jkun żviluppat aktar, abbażi tal-esperjenza f’xi sottoreġjuni (eż. fil-Baħar tat-Tramuntana), biex ikun adattat għal reġjuni oħra.

Deskrittur 11:   L-introduzzjoni tal-enerġija, inkluż l-istorbju ta’ taħt l-ilma, hija f’livelli li ma jaffettwawx ħażin l-ambjent tal-baħar.

Flimkien mal-ħsejjes ta’ taħt l-ilma, li hemm enfasi dwarhom fid-Direttiva 2008/56/KE kollha, għamliet oħra ta’ imput ta’ enerġija għandhom il-potenzjal li jħallu impatt fuq l-ekosistemi tal-baħar, bħall-enerġija termali, il-kampijiet elettromanjetiċi u d-dawl. Għad hemm il-ħtieġa ta’ progress xjentifiku u tekniku addizzjonali biex ikun sostnut aktar l-iżvilupp ta’ kriterji relatati ma’ dan id-deskrittur (22), inklużi dawk relatati mal-impatti tal-introduzzjoni tal-enerġija fuq il-ħajja tal-baħar, livelli ta’ storbju u frekwenzi rilevanti (li jista’ jkun li jkun meħtieġ li jiġu adattati, fejn xieraq, soġġetti għar-rekwiżit ta’ kooperazzjoni reġjonali). Fl-istadju attwali, l-orjentazzjonijiet prinċipali biex jitkejlu l-ħsejjes ta’ taħt l-ilma kienu identifikati bħala l-ewwel prijorità b’rabta ma’ valutazzjoni u monitoraġġ (23), suġġetti għal aktar żvilupp, inkluż dak relatat ma’ wiri fuq mapep. Ħsejjes antropoġeniċi jistgħu jdumu ftit (eż. impulsivi bħal dawk minn servej sismiku u t-taħfir għal arbli ta’ farms tar-riħ u għal pjattaformi tagħhom, kif ukoll splużjonijiet), jew jistgħu jdumu ħafna (eż. kontinwi bħat-tħammil, it-trasport marittimu u installazzjonijiet tal-enerġija) li jaffettwaw lill-organiżmi b’modi differenti. Kważi l-attivitajiet kummerċjali kollha li jġibu magħhom livell għoli ta’ ħsejjes li relattivament iħallu effett fuq żoni kbar jitwettqu skont kundizzjonijiet regolati suġġetti għal liċenzja. Dan joħloq l-opportunità li jkunu kkoordinati b’mod koerenti rekwiżiti għall-kejl ta’ ħsejjes impulsivi għoljin bħal dawn.

11.1.   Distribuzzjoni f’waqtha u f’lokha ta’ ħsejjes impulsivi ta’ frekwenza għolja, baxxa u medja

—

Proporzjon ta’ jiem u d-distribuzzjoni tagħhom f’sena kalendarja fuq żoni ta’ superfiċje determinata, kif ukoll id-distribuzzjoni ġeografika tagħhom, li fihom is-sorsi ta’ ħsejjes antropoġeniċi jaqbżu livelli li x’aktarx joħolqu impatt sinfikanti fuq l-annimali tal-baħar imkejla bħala Livell ta’ Esponiment għall-Ħsejjes (f’dB re 1μPa2.s) jew bħala l-ogħla livell ta’ pressjoni ta’ ħsejjes (f’dB re 1μPapeak) f’metru, imkejla fil-faxxa ta’ frekwenza 10 Hz sa 10 kHz (11.1.1)

11.2.   Ħoss kontinwu ta’ frekwenza baxxa

—	Xejriet fil-livell tal-istorbju ambjentali fil-faxex ta’ 1/3 ta’ ottava 63 u 125 Hz (frekwenza ċentrali) (re 1μΡa RMS); livell medju ta’ storbju f’dawn il-faxex ta’ ottavi f’sena) imkejjel minn stazzjonijiet ta’ osservazzjoni u/jew bl-użu ta’ mudelli skont kif ikun xieraq (11.2.1).

---

(1)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(2)  ĠU L 348, 24.12.2008, p. 84.

(3)  ĠU L 60, 5.3.2008, p. 1.

(4)  Ara l-Premessa 2.

(5)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(6)  Ara l-punti 3 sa 6 fil-Parti A.

(7)  Ara l-punt 6 fil-Parti A.

(8)  “Valutazzjoni, monitoraġġ u rappurtar dwar l-istatus tal-konservazzjoni – Tħejjija tar-rapport għall-2001-2007 skont l-Artikolu 17 tad-Direttiva dwar il-Ħabitats”, il-15 ta’ Marzu 2005, aċċettat mill-Kumitat għall-Ħabitats fl-20 ta’ April 2005.

(9)  Ara n-nota ta’ qiegħ il-paġna nru 8.

(10)  Ir-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 708/2007 tal-11 ta’ Ġunju 2007 dwar l-użu ta’ speċi aljeni u li ma jinstabux lokalment fl-akkwakultura (ĠU L 168, 28.6.2007, p. 1).

(11)  Ara l-Anness IV għar-Regolament (KE) Nru 708/2007.

(12)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(13)  Ara l-punt 9 fil-Parti A.

(14)  Il-Komunikazzjoni “L-implimentazzjoni tas-sostenibbiltà fis-sajd fl-UE permezz ta’ rendiment sostenibbli massimu” [traduzzjoni mhux uffiċjali], (COM(2006) 360 finali).

(15)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(16)  Dokument ta’ Gwida dwar il-Valutazzjoni tal-Ewtrofikazzjoni fil-Kuntest tal-Politiki Ewropej dwar l-Ilma, Dokument nru 23. Il-Kummissjoni Ewropea (2009). Ara http://circa.europa.eu/Public/irc/env/wfd/library

(17)  Ara l-punti 3 sa 6 fil-Parti A.

(18)  Ara l-punt 7 fil-Parti A.

(19)  Ara l-punti 3 sa 6 fil-Parti A.

(20)  Ara l-punti 3 u 4 fil-Parti A.

(21)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(22)  Ara l-Premessi 3 u 4.

(23)  Ara l-punt 9 fil-Parti A.