ISSN 1725-5104

Il-Ġurnal Uffiċjali

ta'l-Unjoni Ewropea

Ħarġa Speċjali ( 1 )

European flag  

Edizzjoni bil-Malti

Leġiżlazzjoni

Volum 48
20 ta' Ottubru 2005


Werrej

 

I   Atti li l-pubblikazzjoni tagħhom hija obbligatorja

Paġna

 

*

Id-Direttiva 2005/55/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-28 ta’ Settembru 2005 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri relatati mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi ( 3 )

1

 


 

(1)   Din il-Ħarġa Spe’jali bil-Malti hija ppubblikata bil-lingwi uffi’jali ta’ l-istituzzjonijiet ta’ l-Unjoni Ewropea fil-ĠU L 275

 

(2)   Din il-Ħarġa Speċjali bil-Malti hija ppubblikata bil-lingwi uffiċjali ta’ l-istituzzjonijiet ta’ l-Unjoni Ewropea fil-ĠU L 275

 

(3)   Test b’relevanza għaż-ŻEE

MT

L-Atti li t-titoli tagħhom huma stampati b'tipa ċara huma dawk li għandhom x'jaqsmu mal-maniġment ta' kuljum ta' materji agrikoli, u li ġeneralment huma validi għal perijodu limitat.

It-titoli ta'l-atti l-oħra kollha huma stampati b'tipa skura u mmarkati b'asterisk quddiemhom.


I Atti li l-pubblikazzjoni tagħhom hija obbligatorja

20.10.2005   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta'l-Unjoni Ewropea

1


ID-DIRETTIVA 2005/55/KE TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL

tat-28 ta’ Settembru 2005

dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri relatati mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi

(Test b’relevanza għaż-ŻEE)

IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TA’ L-UNJONI EWROPEA,

Wara li kkunsidraw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 95 tiegħu,

Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni,

Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (1),

Filwaqt li jaġixxu skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 251 tat-Trattat (2),

Billi:

(1)

Id-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE tat-3 ta’ Diċembru 1987 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u partikolati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni li jaħdmu b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi (3) hija waħda mid-Direttivi separati taħt il-proċedura ta’ l-approvazzjoni tat-tip stabbilita permezz tad-Direttiva tal-Kunsill 70/156/KEE tas-6 ta’ Frar 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom (4). Id-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE ġiet emendata b’mod sostanzjali diversi drabi sabiex jiddaħħlu b’mod suċċessiv limiti aktar stretti ta’ emissjoni għall-inkwinanti. Billi għandhom isiru aktar emendi, din għandha tiġi formulata mill-ġdid fl-interessi taċ-ċarezza.

(2)

Id-Direttiva tal-Kunsill 91/542/KEE ta’ l-1 ta’ Ottubru 1991 li temenda d-Direttiva 88/77/KEE (5), id-Direttiva 1999/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u ta’ partikuli minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi u li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE (6), u d-Direttiva tal-Kummissjoni 2001/27/KE ta’ l-10 ta’ April 2001 li tadatta għall-progress tekniku d-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE (7) 5 introduċew dispożizzjonijiet li, filwaqt li huma awtonomi, huma marbuta mill-qrib ma’ l-iskema mwaqqfa taħt id-Direttiva 88/77/KEE. Dawk id-dispożizzjonijiet awtonomi għandhom jiġu kompletament integrati fir-riformulazzjoni tad-Direttiva 88/77/KEE fl-interessi taċ-ċarezza u taċ-ċertezza legali.

(3)

Huwa neċessarju li l-Istati Membri kollha jadottaw l-istess rekwiżiti, sabiex, b’mod partikolari, jippermettu l-implementazzjoni, għal kull tip ta’ vettura, tas-sistema ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE li hija s-suġġett tad-Direttiva 70/156/KEE.

(4)

Il-programm tal-Kummissjoni dwar il-kwalità ta’ l-arja, l-emissjonijiet tat-trasport bit-triq, il-karburanti u t-teknoloġiji tat-tnaqqis ta’ emissjonijiet, minn hawn 'il quddiem “l-ewwel programm Auto-Oil”, wera li kien hemm il-bżonn li jkomplu jitnaqqsu l-emissjonijiet minn vetturi tat-tip heavy-duty bl-iskop li jintlaħqu standards futuri tal-kwalità ta’ l-arja.

(5)

Ir-riduzzjonijiet fil-limiti ta’ l-emissjonijiet applikabbli mis-sena 2000, li jikkorrispondu għal tnaqqis ta’ 30 % fl-emissjonijiet ta’ monossidu karboniku, idrokarbonji totali, ossidi tan-nitroġenu u materja partikulata kienu identifikati mill-ewwel programm Auto-Oil bħala miżuri prinċipali għall-kisba ta’ kwalità ta’ l-arja fi żmien medju. It-tnaqqis ta’ 30 % fl-opaċità tad-duħħan ta’ l-exhaust għandhom jikkontribwixxu wkoll għat-tnaqqis ta’ materja partikolata. Riduzzjonijiet addizzjonali fil-limiti ta’ l-emissjonijiet applikabbli mis-sena 2005, li jikkorrispondu għal aktar tnaqqis ta’ 30 % fil-monossidu karboniku, idrokarbonji totali u ossidi tan-nitroġenu u ta’ 80 % ta’ materja partikulata għandhom jikkontribwixxu ħafna għat-titjib tal-kwalità ta’ l-arja tul perjodu ta’ żmien bejn medju u twil. Il-limitu addizzjonali għall-ossidi tan-nitroġenu li japplika fis-sena 2008 għandu jirriżulta fi tnaqqis ulterjuri ta’ 43 % fil-limitu ta’ emissjonijiet għal dan l-inkwinant.

(6)

It-testijiet, għall-approvazzjonijiet tat-tip, għall-inkwinanti gassużi u partikulati u għall-opaċità tad-duħħan japplikaw sabiex jippermettu valutazzjoni aktar rappreżentattiva ta’ l-emissjonijiet tal-magni taħt kondizzjonijiet tat-test li jixbħu aktar lil dawk li taħthom jaħdmu vetturi fl-użu. Mill-2000 'l hawn, magni b’compression ignition konvenzjonali u dawk il-magni b’compression ignition mgħammra b’ċerti tipi ta’ tagħmir ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ġew ittestjati fuq ċiklu ta’ test taħt kondizzjonijiet kostanti u permezz ta’ load response test ġdid ta’ l-opaċità tad-duħħan. Magni b’compression ignition mgħammra b’sistemi avvanzati ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ġew, minbarra dan, ittestjati fuq ċiklu ta’ test transitorju ġdid. Mill-2005, il-magni b’compression ignition kollha għandhom jiġu ttestjati fuq dawk iċ-ċikli ta’ test kollha. Il-magni li jaħdmu bil-gass jiġu ttestjati biss fuq iċ-ċiklu ta’ test transitorju ġdid.

(7)

Taħt il-kondizzjonijiet ta’ tagħbija (load) kollha, magħżula fuq bażi każwali, f’limiti operattivi definiti, il-valuri ta’ limitu ma jistgħux jinqabżu b’iżjed minn perċentwali xierqa.

(8)

Meta jiġu stabbiliti standards u proċeduri ta’ ttestjar ġodda, huwa neċessarju li jittieħed kont ta’ l-impatt taż-żieda fit-traffiku fil-futur fil-Komunità fuq il-kwalità ta’ l-arja. Ix-xogħol li sar mill-Kummissjoni f’dan il-qasam wera li l-industrija tal-vetturi bil-mutur fil-Komunità għamlet passi kbar fil-perfezzjonament tat-teknoloġija li ppermettew tnaqqis konsiderevoli fl-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati. Madankollu, għad hemm bżonn ta’ iżjed sforzi sabiex jittejbu aktar il-limiti ta’ emissjonijiet u r-rekwiżiti tekniċi oħra fl-interessi tal-protezzjoni ambjentali u tas-saħħa pubblika. B’mod partikolari, fi kwalunkwe miżuri futuri, għandu jittieħed kont tar-riżultati tar-riċerka li qiegħda ssir dwar il-karatteristiċi ta’ partikulati mill-aktar fini.

(9)

Hemm bżonn li jsir aktar titjib fil-kwalità tal-karburanti tal-vetturi bil-mutur sabiex tittejjeb il-prestazzjoni effiċjenti u dewwiema tas-sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet fl-użu.

(10)

Għandhom jiġu introdotti mill-2005 dispożizzjonijiet ġodda għal sistema dijanjostika fil-vettura (on-board diagnostics, OBD) bil-għan li tiġi aġevolata l-iskoperta immedjata tad-deterjorament jew falliment tat-tagħmir tal-kontroll ta’ emissjonijiet tal-magna. Dan għandu jżid il-kapaċità dijanjostika u riparattiva, u b’hekk tittejjeb b’mod sostanzjali il-prestazzjoni ta’ l-emissjonijiet sostenibbli ta’ vetturi tat-tip heavy duty fl-użu. Billi, madwar id-dinja, is-sistema ta’ l-OBD għall-magni diesel tat-tip heavy-duty għadha fil-bidu ta’ l-iżvilupp tagħha, għandha tiġi introdotta fil-Komunità f’żewġ stadji li jippermettu l-iżvilupp tas-sistema sabiex is-sistema ma tagħtix indikazzjonijiet foloz. Sabiex l-Istati Membri jiġu assistiti biex jiżguraw li s-sidien u l-operaturi ta’ vetturi tat-tip heavy-duty iwettqu l-obbligu tagħhom li jsewwu ħsarat indikati mis-sistema ta’ l-OBD, għandhom jirreġistra w id-distanza koperta jew iż-żmien li jkun għadda wara li ħsara tkun ġiet indikata lis-sewwieq.

(11)

Il-magni b’compression ignition huma intrinsikament dewwiema u wrew li, b’manutenzjoni tajba u effettiva, huma jistgħu jżommu livell għoli ta’ prestazzjoni ta’ emissjonijiet fuq id-distanzi partikolarment twal li jagħmlu vetturi tat-tip heavy-duty fil-kors ta’ operazzjonijiet kummerċjali. Madankollu, l-istandards futuri ta’ l-emissjonijiet għandhom iġibu l-introduzzjoni ta’ sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet fi stadju operattiv wara (downstream) dak tal-magna, bħal sistemi ta’ tneħħija ta’ NOx, filtri tal-partikulati tad-diesel u sistemi li jkunu l-kombinazzjoni tat-tnejn u, forsi, sistemi oħra li għadhom iridu jiġu definiti. Hemm għalhekk il-bżonn li jiġi stabbilit rekwiżit tat-tul ta’ servizz utli li fuqu jkunu bbażati l-proċeduri sabiex tkun żgurata l-konformità tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ magna matul dak il-perjodu ta’ referenza. Meta jiġi stabbilit tali rekwiżit għandu jittieħed kont tad-distanzi konsiderevoli li jagħmlu l-vetturi tat-tip heavy-duty, tal-bżonn li tiġi inkluża l-manutenzjoni adegwata u opportuna u tal-possibbiltà ta’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi tal-kategorija N1 skond din id-Direttiva jew id-Direttiva tal-Kunsill 70/220/KEE ta’ l-20 ta’ Marzu 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-inkwinament ta’ l-arja b’emissjonijiet minn vetturi bil-mutur (8).

(12)

L-Istati Membri għandhom jitħallew, permezz ta’ inċentivi fiskali, jaġevolaw it-tqegħid fis-suq ta’ vetturi li jissodisfaw ir-rekwiżiti adottati fil-livell Komunitarju, sakemm tali inċentivi jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat u jissodisfaw ċerti kondizzjonijiet maħsuba sabiex jimpedixxu d-distorsjoni tal-kondizzjonijiet tas-suq intern. Din id-Dirretiva ma tolqotx id-dritt ta’ l-Istati Membri li jinkludu, fil-bażi għall-kalkolu tat-taxxi tat-traffiku fit-toroq fuq vetturi bil-mutur, l-emissjonijiet ta’ inkwinanti u sustanzi oħra.

(13)

Minħabba li xi wħud minn dawk l-inċentivi fiskali jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skond l-Artikolu 87(1) tat-Trattat, huma għandhom jiġu notifikati lill-Kummissjoni skond l-Artikolu 88(3) tat-Trattat għall-valutazzjoni skond il-kriterji rilevanti ta’ kompatibbiltà. In-notifika ta’ tali miżuri skond din id-Direttiva għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi tan-notifika skond l-Artikolu 88(3) tat-Trattat.

(14)

Bil-għan li tiġi simplifikata u aċċelerata l-proċedura, il-Kummissjoni għandha tingħata l-kompitu li tadotta l-miżuri li jimplementaw id-dispożizzjonijiet fundamentali stabbiliti f’din id-Direttiva kif ukoll il-miżuri ta’ l-adattament ta’ l-Annessi ma’ din id-Direttiva għall-progress xjentifiku u tekniku.

(15)

Il-miżuri neċessarji għall-implementazzjoni ta’ din id-Direttiva u l-adattament tagħha għall-progress xjentifiku u tekniku għandhom jiġu adottati skond id-Deċiżjoni tal-Kunsill 1999/468/KE tat-28 ta’ Ġunju 1999 li tistabbilixxi l-proċeduri għall-eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni mogħtija lill-Kummissjoni (9).

(16)

Il-Kummissjoni għandha tibqa’ tirrivedi l-bżonn ta’ l-introduzzjoni ta’ limiti ta’ emissjonijiet għal inkwinanti li sa issa għadhom mhumiex regolati u li jsiru meħtieġa bħala konsegwenza ta’ l-użu aktar estiż ta’ karburanti alternattivi ġodda, u ta’ sistemi ġodda ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ exhaust.

(17)

Il-Kummissjoni għandha, mill-iktar fis possibbli, tippreżenta proposti li tikkunsidra adatti għal stadju ulterjuri għal valuri ta’ limitu għall-emissjonijiet ta’ NOx u ta’ partikulati.

(18)

Billi l-għan ta’ din id-Direttiva, jiġifieri r-realizzazzjoni tas-suq intern permezz ta’ l-introduzzjoni ta’ rekwiżiti komuni tekniċi dwar emissjonijiet gassużi u partikulati għal kull tip ta’ vettura, ma jistax jintlaħaq b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri u għaldaqstant jistgħu, minħabba l-iskala ta’ l-azzjoni, jintlaħaq aħjar fil-livell Komunitarju, il-Komunità tista’ tadotta miżuri skond il-prinċipju ta’ sussidjarjetà, kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat. Skond il-prinċipju tal-proporzjonalità, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq dan l-għan.

(19)

L-obbligu tat-traspożizzjoni ta’ din id-Direttiva fil-liġijiet nazzjonali għandu jkun limitat għal dawk id-dispożizzjonijiet li jirrappreżentaw bidla sostanzjali meta mqabbla mad-Direttivi ta’ qabel. L-obbligu tat-traspożizzjoni tad-dispożizzjonijiet li ma nbidlux jeżisti taħt id-Direttivi ta’ qabel.

(20)

Din id-Direttiva għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ l-Istati Membri dwar il-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġijiet nazzjonali u l-applikazzjoni tad-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti B,

ADOTTAW DIN ID-DIRETTIVA:

L-Artikolu 1

Definizzjonijiet

Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

(a)

“vettura” tfisser kwalunkwe vettura kif definita fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 70/156/KEE u miġbuda minn magna b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, bl-eċċezzjoni ta’ vetturi tal-kategorija M1 b’massa massima teknikament permissibbli ta’ anqas minn jew ugwali għal 3,5 tunnellati metriċi;

(b)

“magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass” tfisser is-sors tal-propulsjoni motorja ta’ vettura li għaliha tista’ tingħata l-approvazzjoni tat-tip bħala unità teknika separata, kif definita fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 70/156/KEE;

(ċ)

“vettura ambjentalment addizzjonalment kompatibbli (VAAK)” tfisser vettura miġbuda minn magna li tikkonforma mal-valuri ta’ limitu permissivi ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.

L-Artikolu 2

Obbligi ta’ l-Istati Membri

1.   Għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

(a)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u

(b)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali.

2.   Minbarra fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ Anness I:

(a)

jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi ġodda jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva, u

(b)

jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew li jaħdmu bil-gass.

3.   Mingħajr preġudizzju għall-paragrafi 1 u 2, b’effett mill-1 ta’ Ottubru 2003 u ħlief fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem bil-gass li ma jikkonformawx mar-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VII:

(a)

jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi ġodda jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u

(b)

jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda.

4.   Jekk ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 ikunu sodisfatti, b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-ebda Stat Membru ma jista’, għal raġunijiet relatati ma’ l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan minn magna:

(a)

jirrifjuta li jagħti l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE jew li jagħti l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali għal tip ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass;

(b)

jipprojbixxi r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass;

(ċ)

jirrifjuta li jagħti l-approvazzjoni tat-tip għal xi tip ta’ magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass;

(d)

jipprojbixxi l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass.

5.   B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2005, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’ compression ignition jew bil-gass li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

(a)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u

(b)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali.

6.   B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2006 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:

(a)

jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u

(b)

jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass u l-bejgħ jew l-użu ta’magni ġodda li jaħdmu b’compresson ignition jew bil-gass.

7.   B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2008 għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass, li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:

(a)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u

(b)

għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali.

8.   B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2009 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 ta’ l-Indiċi fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:

(a)

jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi u magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u

(b)

jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass, u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass.

9.   Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1, 2 u 3.

Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1 sa 3 u 5 sa 8.

10.   Għall-magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass li għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu stabbiliti fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I taħt is-sistema ta’ l-approvazzjoni tat-tip, għandu japplika dan li ġej:

Taħt il-kondizzjonijiet ta’ tagħbija (load) kollha, magħżula fuq bażi każwali, li jagħmlu parti minn żona definita ta’ kontroll u bl-eċċezzjoni ta’ kondizzjonijiet speċifikati ta’ operazzjoni tal-magni li mhumiex soġġetti għal tali dispożizzjoni, l-emissjonijiet li tagħhom jittieħed kampjun matul perjodu qasir daqs 30 sekonda ma għandhomx jeċċedu b’iżjed minn 100 % l-valuri ta’ limitu fil-Linji B2 u Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I. Iż-żona ta’ kontroll li għaliha għandu japplika l-perċentwali li m’għandhiex tinqabeż, il-kondizzjonijiet ta’ l-operazzjoni tal-magna li huma esklużi u kondizzjonijiet xierqa l-oħra għandhom jiġu definiti skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 7(1).

L-Artikolu 3

Perjodu ta’ servizz ta’ sistemi tal-kontroll ta’ emissjonijiet

1.   Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, il-fabbrikant għandu juri li magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jikkonformaw ma’ dawk il-valuri ta’ limitu tul perjodu ta’ servizz utli ta’:

(a)

100 000 km jew ħames snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategoriji N1 u M2;

(b)

200 000 km jew sitt snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategoriji N2, N3 b’massa massima, teknikament permissibbli, li ma teċċedix 16-il tunnellata metrika u tal-Kategorija M3 Klassi I, Klassi II u Klassi A, u Klassi B b’massa massima, teknikament permissibbli, li ma teċċedix 7,5 tunnellati metriċi;

(ċ)

500 000 km jew seba’ snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategorija N3 b’massa massima, teknikament permissibbli, li teċċedi 16-il tunnellata metrika u tal-Kategorija M3, Klassi III u Klassi B b’massa massima teknikament permissibbli li teċċedi 7,5 tunnellati metriċi.

Mill-1 ta’ Ottubru 2005, għal tipi ġodda, u mill-1 ta’ Ottubru 2006, għat-tipi kollha, l-approvazzjonijiet tat-tip mogħtija lil vetturi għandhom jeħtieġu wkoll konferma tal-funzjonament korrett ta’ l-istrumenti tal-kontroll ta’ emissjonijiet tul il-perjodu ta’ servizz normali tal-vettura taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu (konformità ta’ vetturi fl-użu li huma mantenuti u wżati korrettament).

2.   Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafu 1 għandhom jiġu adottati sat-28 ta’ Diċembru 2005.

L-Artikolu 4

Sistemi dijanjostiċi fil-vettura

1.   Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda ta’ vetturi u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’ compression ignition tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jew vettura miġbuda minn tali magna għandhom jiġu mgħammra b’sistema dijanjostika fil-vettura (OBD) li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabella fil-paragrafu 3.

Fil-każ ta’ sistemi ta’ exhaust after-treatment, is-sistema OBD tista’ tagħmel monitoraġġ għall-ħsara funzjonali maġġura ta’ kwalunkwe wieħed mill-elementi li ġejjin:

(a)

katalizzatur, meta jkun installat bħala unità separata, kemm jekk ikun parti minn sistema tat-tneħħija ta’ NOx jew bħala filtru tal-partikulati tad-diesel;

(b)

sistema tat-tneħħija ta’ NOx, fejn din tkun installata;

(ċ)

filtru tal-partikulati tad-diesel, fejn dan ikun installat;

(d)

sistema kombinata tat-tneħħija ta’ NOx u ta’ filtrazzjoni tal-partikulati tad-diesel.

2.   Mill-1 ta’ Ottubru 2008 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2009 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I, jew vettura miġbuda minn tali magna għandha tkun mgħammra b’sistema OBD li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja C tat-Tabella fil-paragrafu 3.

Is-sistema OBD għandha tinkludi wkoll interface bejn l-apparat ta’ kontroll elettroniku tal-magna (engine electronic control unit, EECU) u kwalunkwe sistema elettrika jew elettronika oħra tal-magna jew tal-vettura li tipprovdi input jew tirċievi output mill-EECU u li taffettwa l-funzjonament korrett tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, bħall-interface bejn l-EECU u l-apparat ta’ kontroll elettroniku tat-trasmissjoni.

3.   Il-limiti ta’ l-OBD għandhom ikunu kif ġej:

Linja

Magni li jaħdmu b’compression ignition

Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu

(NOx) g/kWh

Massa tal-partikulati

(PT) g/kWh

B1 (2005)

7,0

0,1

B2 (2008)

7,0

0,1

Ċ (VAAK)

7,0

0,1

4.   Għandu jiġi provdut aċċess sħiħ u uniformi għall-informazzjoni dwar l-OBD għall-finijiet ta’ eżamijiet, dijanjosi, servizzi ta’ manutenzjoni u tiswija skond id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva 70/220/KEE u d-dispożizzjonijiet dwar komponenti ta’ sostituzzjoni sabiex tiġi żgurata l-kompatibbiltà mas-sistemi ta’ l-OBD.

5.   Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafi 1 sa 3 għandhom jiġu adottati sa mhux aktar tard mit-28 ta’ Diċembru 2005.

L-Artikolu 5

Sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet li jużaw reaġenti konsumabbli

Il-Kummissjoni, meta tiddefinixxi l-miżuri meħtieġa għall-implementazzjoni ta’ l-Artikolu 4, kif previst mill-Artikolu 7(1), għandha, jekk ikun il-każ, tinkludi miżuri tekniċi sabiex ikun minimizzat ir-riskju li sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, li jużaw reaġenti konsumabbli, ma jkunux adegwatament mantenuti matul is-servizz tagħhom. Barra minn hekk, u jekk ikun il-każ, għandhom jinkludu miżuri sabiex jiġi żgurat li jiġu minimizzati emissjonijiet ta’ ammonja minħabba l-użu ta’ reaġenti konsumabbli.

L-Artikolu 6

Inċentivi fiskali

1.   L-Istati Membri jistgħu jipprovdu inċentivi fiskali biss fir-rigward ta’ vetturi li jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Tali inċentivi għandhom jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat, kif ukoll mal-paragrafu 2 jew mal-paragrafu 3 ta’ dan l-Artikolu.

2.   L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw minn qabel mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.

L-inċentivi għandhom jiġu terminati b’effett mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B1, kif disposti fl-Artikolu 2(6), jew mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B2, kif stabbilit fl-Artikolu 2(8).

3.   L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.

4.   Minbarra l-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1, għal kull tip ta’ vettura, l-inċentivi ma għandhomx jaqbżu l-ispiża żejda tas-soluzzjonijiet tekniċi introdotti sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, u ta’ l-installazzjoni tagħhom fil-vettura.

5.   L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni fi żmien suffiċjenti dwar pjanijiet sabiex jiġu introdotti jew mibdula l-inċentivi fiskali msemmija f’dan l-Artikolu, sabiex din tkun tista’ tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha.

L-Artikolu 7

Miżuri ta’ implementazzjoni u emendi

1.   Il-miżuri neċessarji għall-implementazzjoni ta’ l-Artikoli 2(10), 3 u 4 ta’ din id-Direttiva għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.

2.   L-emendi lil din id-Direttiva li huma neċessarji sabiex din tiġi adattata għall-progress xjentifiku u tekniku għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.

L-Artikolu 8

Reviżjoni u rapporti

1.   Il-Kumissjoni għandha tirrivedi l-bżonn li jiġu introdotti limiti ġodda ta’ emissjonijiet applikabbli għal vetturi u magni tat-tip heavy-duty fir-rigward ta’ inkwinanti li għadhom mhumiex regolati. Ir-reviżjoni għandha tkun ibbażata fuq l-introduzzjoni aktar wiesgħa fis-suq ta’ karburanti alternattivi ġodda u fuq l-introduzzjoni ta’ sistemi ġodda ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ l-exhaust li jaħdmu bl-addittivi sabiex jintlaħqu standards futuri stabbiliti f’din id-Direttiva. Fejn ikun il-każ, il-Kummissjoni għandha tippreżenta proposta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.

2.   Il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill proposti leġiżlattivi dwar limiti ulterjuri fuq l-NOx u emissjonijiet partikulati għal vetturi tat-tip heavy duty.

Jekk ikun meħtieġ, il-Kummissjoni għandha tinvestiga jekk huwiex meħtieġ l-iffissar ta’ limitu addizzjonali għal livelli u qisien ta’ partikulati separati, u, jekk hekk ikun il-każ, hija għandha tinkludih fil-proposti.

3.   Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-progress fin-negozjati għal ftehim dwar duty cycle armonizzat dinji (world-wide harmonised duty cycle, WHDC).

4.   Il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar ir-rekwiżiti għall-operazzjoni ta’ sistema ta’ kejl fil-vettura (on-board measurement system, OBM). Abbażi ta’ dak ir-rapport, il-Kummissjoni għandha, fejn ikun opportun, tippreżenta proposta għal miżuri sabiex jiġu inklużi l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi u l-annessi korrispondenti sabiex jipprovdu għall-approvazzjoni tat-tip ta’ sistemi OBM li jiżguraw almenu livelli ekwivalenti ta’ monitoraġġ għas-sistemi OBD u li huma kompatibbli magħhom.

L-Artikolu 9

Traspożizzjoni

1.   L-Istati Membri għandhom jadottaw u jippubblikaw, qabel id-9 ta' Novembru 2006, il-liġijiet, o ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa sabiex jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 titardja iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, l-Istati Membri għandhom jikkonformaw ma’ dan l-obbligu sad-data ta’ traspożizzjoni prevista fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi. Huma għandhom minnufih jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet u t-tabella ta’ korrelazzjoni bejn dawk id-dispożizzjonijiet u din id-Direttiva.

Huma għandhom japplikaw dawk id-dispożizzjonijiet mid-9 ta' Novembru 2006, jew jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 tkun ittardjata iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, mid-data ta’ traspożizzjoni speċifikata fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi.

Meta l-Istati Membri jadottaw dawk id-dispożizzjonijiet, dawn għandhom jikkontjenu referenza għal din id-Direttiva jew ikunu akkumpanjati minn tali referenza meta jiġu ppubblikati uffiċjalment. Għandhom jinkludu wkoll dikjarazzjoni li r-referenzi f’liġijiet, regolamenti jew dispożizzjonijiet amministrattivi eżistenti għad-Direttivi mħassra minn din id-Direttiva għandhom jitqiesu bħala referenzi għal din id-Direttiva. L-Istati Membri għandhom jiddeterminaw kif tali referenza għandha tiġi magħmula u kif tali dikjarazzjoni għandha tiġi formulata.

2.   L-Istati Membri għandhom jibagħtu lill-Kummissjoni t-test tad-dispożizzjonijiet prinċipali tal-liġi nazzjonali li huma jadottaw fil-qasam kopert minn din id-Direttiva.

L-Artikolu 10

Taħsir

Id-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti A jiġu mħassra b’effett mid-9 ta' Novembru 2006, mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ l-Istati Membri konnessi mal-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali u ma’ l-applikazzjoni tad-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti B.

Ir-referenzi għad-Direttivi mħassra għandhom jiġu interpretati bħala referenzi għal din id-Direttiva u għandhom jinqraw skond il-lista ta’ korrelazzjoni fl-Anness X.

L-Artikolu 11

Dħul fis-seħħ

Din id-Direttiva għandha tidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha fil-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea.

L-Artikolu 12

Indirizzati

Din id-Direttiva hija ndirizzata lill-Istati Membri.

Maħgmula fi Strasburgu, nhar it-28 ta’ Settembru 2005.

Għall-Parlament Ewropew

Il-President

J. BORRELL FONTELLES

Għall-Kunsill

Il-President

D. ALEXANDER


(1)  ĠU C 108, tat-30.4.2004, p. 32.

(2)  Opinjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta’ Marzu 2004 (ĠU C 102 E, tat-28.4.2004, p. 272), u d-Deċiżjoni tal-Kunsill tat-19 ta’ Settembru 2005.

(3)  ĠU L 36, tad-9.2.1988, p. 33. Direttiva kif l-aħħar emendata mill-Att ta’ l-Adeżjoni ta’ l-2003.

(4)  ĠU L 42, tat-23.2.1970, p. 1. Direttiva kif l-aħħar emendata mid-Direttiva tal-Kummissjoni 2005/49/KE (ĠU L 194, tas-26.7.2005, p. 12).

(5)  ĠU L 295, tal-25.10.1991, p. 1.

(6)  ĠU L 44, tas-16.2.2000, p. 1.

(7)  ĠU L 107, tat-18.4.2001, p. 10.

(8)  ĠU L 76, tas-6.4.1970, p. 1. Direttiva kif l-aħħar emendata mid-Direttiva tal-Kummissjoni 2003/76/KE (ĠU L 206, tal-15.8.2003, p. 29).

(9)  ĠU L 184, tas-17.7.1999, p. 23.


ANNESS 1

KAMP TA’ APPLIKAZZJONI, DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET, APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE, SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET U KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI

1.   KAMP TA’ APPLIKAZZJONI

Din id-Direttiva tapplika għall-inkwinanti gassużi u partikulati mill-vetturi bil-mutur kollha li jkunu mgħammra b’magni li jaħdmu b’compression ignition u għall-inkwinanti gassużi mill-vetturi bil-mutur kollha mgħammra b’magni positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bl-LPG, u għall-magni compression ignition u positive ignition kif speċifikati fl-Artikolu 1 bl-eċċezzjoni ta’ dawk il-vetturi tal-kategoriji N1, N2 u M2 li għalihom tkun ingħatat l-approvazzjoni tat-tip skond id-Direttiva tal-Kunsill 70/220/KEE ta’ l-20 ta’ Marzu 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-inkwinament ta’ l-arja b’emissjonijiet minn vetturi b’mutur (1).

2.   DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET

Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva:

2.1.   “ċiklu ta’ test/tat-test” tfisser sekwenza ta’ punti ta’ prova, kull wieħed b’veloċità u b’torque definiti li l-magna jkollha ssegwi fi stat stabbli (it-test ta’ l-ESC) jew taħt kondizzjonijiet transitorji ta’ operazzjoni (ETC, it-test ta’ l-ETC, ELR);

2.2.   “approvazzjoni ta’ magna (familja ta’ magni)” tfisser l-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna (familja ta’ magni) fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati;

2.3.   “magna diesel”tfisser magna li taħdem fuq il-prinċipju tal-compression ignition;

2.4.   “magna tal-gass” tfisser magna li taħdem bil-gass naturali (NG) jew bil-gass likwidu tal-petroljum (LPG);

2.5.   “tip ta’ magna” tfisser il-kategorija ta’ magni li mhumiex differenti minn xulxin f’aspetti essenzjali bħall-karatteristiċi tal-magna kif definiti fl-Anness II ta’ din id-Direttiva;

2.6.   “familja ta’ magna/i” tfisser ir-raggruppament ta’ magni mill-fabbrikant li, permezz tad-disinn tagħhom kif definit fl-Anness II, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva, għandhom karatteristiċi ta’ emissjoni ta’ l-exhaust simili; il-membri kollha tal-familja għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu applikabbli ta’ emissjonijiet;

2.7.   “magna rappreżentattiva” tfisser magna magħżula minn familja ta’ magni b’tali mod li l-karatteristiċi ta’ l-emissjonijiet tagħha jkunu rappreżentattivi għal dik il-familja ta’ magni;

2.8.   “inkwinanti gassużi” tfisser monossidu karboniku, idrokarbonji (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH1,85 għad-diesel, CH2,525 għall-LPG u CH2,93 għall-NG (NMHC), u b’suppożizzjoni ta’ molekula CH3O0,5 għall-magni diesel li jaħdmu bl-etanol), metanu (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH4 għall-NG) u ossidi tan-nitroġenu, l-aħħar wieħed imsemmi espress f’ekwivalenti ta’ dijossidu tan-nitroġenu (NO2);

2.9.   “inkwinanti partikulati” tfisser kwalunkwe materjal miġbur fuq mezz ta’ filtrazzjoni speċifikat wara li l-exhaust jiġi dilwit b’arja filtrata nadifa sabiex it-temperatura ma taqbiżx 325 K (52 °C);

2.10.   “duħħan” tfisser partikuli sospiżi fi fluss ta’ l-exhaust ta’ magna diesel li jassorbu, jew jirriflettu, jew jirrifranġu d-dawl;

2.11.   “qawwa netta” tfisser il-qawwa f’kW tal-KE miksuba taħt kondizzjonijiet ta’ test fit-tarf tal-crankshaft, jew l-ekwivalenti tagħha, imkejla skond il-metodu tal-KE ta’ kejl tal-qawwa kif stabbilit fid-Direttiva tal-Kunsill 80/1269/KEE tas-16 ta’ Diċembru 1980 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li jirrelataw għall-qawwa tal-magna ta’ vetturi bil-mutur (2);

2.12.   “qawwa massima dikjarata (Pmass)” tfisser il-qawwa massima f’kW tal-KE (qawwa netta) kif dikjarata mill-fabbrikant fl-applikazzjoni tiegħu għall-approvazzjoni tat-tip;

2.13.   “tagħbija (perċentwali)” tfisser il-frazzjoni ta’ torque massimu disponibbli f’xi veloċità tal-magna;

2.14.   “it-test ta’ l-ESC” ifisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 13-il modalità ta’ stat stabbli li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.15.   “test ta’ l-ELR” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti f’sekwenza ta’ skali ta’ tagħbija f’veloċitajiet kostanti tal-magna li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.16.   “test ta’ l-ETC” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 1 800 modalità transitorji attwati sekonda b’sekonda li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;

2.17.   “skala operattiva ta’ veloċità tal-magna” tfisser l-iskala tal-veloċità tal-magna, li l-aktar tintuża matul l-operazzjoni tal-magna, li tinsab bejn il-veloċitajiet baxxi u għolja, kif stabbilit fl-Anness III tad-Direttiva;

2.18.   “veloċità baxxa (nloo)” tfisser l-anqas veloċità li fiha jseħħ 50 % tal-qawwa massima dikjarata;

2.19.   “veloċità għolja (nhi)” tfisser l-ogħla veloċità li fiha jseħħ 70 % tal-qawwa massima dikjarata;

2.20.   “veloċitajiet tal-magna A, B u C” tfisser il-veloċitajiet tat-test fl-iskala operattiva tal-veloċità tal-magna li għandhom jintużaw għat-test ta’ l-ESC u t-test ta’ l-ELR, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 1 ma’ din id-Direttiva;

2.21.   “żona tal-kontroll” tfisser iż-żona bejn il-veloċitajiet A u C tal-magna u bejn tagħbija ta’ 25 sa 100 fil-mija;

2.22.   “veloċità ta’ referenza (nref)” tfisser il-valur 100 fil-mija ta’ veloċità li għandu jintuża sabiex jiġu denormalizzati l-valuri relattivi ta’ veloċità tat-test ta’ l-ETC, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva;

2.23.   “opacimeter” tfisser l-istrument maħsub sabiex ikejjel l-opaċità tal-partikuli tad-duħħan permezz tal-prinċipju ta’ l-estinzjoni tad-dawl;

2.24.   “skala tal-gass NG” tfisser waħda mill-iskali H jew L kif definiti fil-European Standard EN 437, pubblikazzjoni datata Novembru 1993;

2.25.   “awto-adattabbiltà” tfisser kwalunkwe apparat tal-magna li jippermetti li l-proporzjon arja-karburant jibqa’ kostanti;

2.26.   “rikalibrazzjoni” tfisser l-issettjar tal-magna NG sabiex tagħti l-istess prestazzjoni (qawwa, karburant, konsum) fi skala differenti ta’ gass naturali;

2.27.   “indiċi Wobbe (Wl ta’ isfel; jew Wu ta’ fuq)” tfisser il-proporzjon tal-valur kalorifiku korrispondenti ta’ xi gass għal kull unità ta’ volum u r-radiċi kwadrata tad-densità relattiva tiegħu taħt l-istess kondizzjonijiet ta’ referenza:

Formula

2.28.   “fattur λ-shift (Sλ)” tfisser espressjoni li tiddeskrivi l-flessibbiltà meħtieġa tas-sistema ta’ l-immaniġġar tal-magna vis-à-vis bidla tal-proporzjon λ ta’ l-arja eċċessiva jekk il-magna taħdem b’kompożizzjoni ta’ gass differenti mill-metanu pur (ara l-Anness VII għall-kalkolu ta’ Sλ);

2.29.   “strument ta’ riduzzjoni” tfisser l-istrument li jkejjel, jipperċepixxi jew jirreaġixxi għal kwantitajiet varjabbli fl-operazzjoni (eż. veloċità tal-vettura, veloċità tal-magna, ingranaġġ użat, temperatura, pressjoni fl-intake jew kwalunkwe parametru ieħor) għall-iskop ta’ l-attivazzjoni, il-modulazzjoni, l-ittardjar jew id-deattivazzjoni ta’ l-operazzjoni ta’ kwalunkwe komponent jew funzjoni tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet hekk li l-effikaċja tas-sistema ta’ kontroll ta’ l-emissjonijiet titnaqqas taħt il-kondizzjonijiet li jeżistu matul l-użu normali ta’ vetturi ħlief jekk l-użu ta’ tali strument ikun sostanzjalment inkluż fil-proċeduri applikati tat-test għaċ-ċertifikazzjoni ta’ l-emissjonijiet.

Figura 1

Definizzjonijiet speċifiċi taċ-ċikli ta’ test

Image

Test ta 'immaġni

2.30.   “strument ta’ kontroll awżiljarju” tfisser sistema, funzjoni jew strateġija ta’ kontroll installata f’magna jew f’vettura, li tintuża sabiex tipproteġi l-magna u/jew l-apparat anċillari minn kondizzjonijiet operattivi li jistgħu jirriżultaw fi ħsara jew waqfien, jew li jintuża sabiex jiffaċilita l-istartjar tal-magna. Strument ta’ kontroll awżiljarju jista’ jkun ukoll strateġija jew miżura li ntweriet b’mod sodisfaċenti li mhijiex strument ta’ riduzzjoni;

2.31.   “strateġija irrazzjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni” tfisser kwalunkwe strateġija jew miżura li, meta l-vettura titħaddem taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu, tnaqqas l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet għal livell anqas minn dak mistenni fil-proċeduri applikabbli ta’ l-ittestjar ta’ l-emissjoni.

2.32.   Simboli u abbrevjazzjonijiet

2.32.1.   Simboli għall-parametri tat-test

Simbolu

Unità

Espressjoni

AP

m2

Żona cross section tas-sonda kampjunarja isokinetika

AT

m2

Żona cross section tal-pajp ta’ l-exhaust

CEE

Effiċjenza ta’ l-etanu

CEM

Effiċjenza tal-metanu

C1

Idrokarbonju ekwivalenti għall-karbonju

conc

ppm/vol. %

Subskritt li jindika konċentrazzjoni

D0

m3/s

Interserzjoni tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP

DF

Fattur ta’ dilwizzjoni

D

Kostanti tal-funzjoni Bessel

E

Kostanti tal-funzjoni Bessel

EZ

g/kWh

Emissjoni ta’ l-NOx x interpolata tal-punt ta’ kontroll

fa

Fattur atmosferiku tal-laboratorju

fc

s-1

Frekwenza cut off tal-filtru Bessel

FFH

Fattur speċifiku tal-karburant għall-kalkolu ta’ konċentrazzjoni mxarrba għall-konċentrazzjoni xotta

FS

Fattur stojkjometriku

GAIRW

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi mxarrba

GAIRD

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi xotta

GDILW

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi mxarrba

GEDFW

kg/h

Rata ekwivalenti tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba

GEXHW

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa ta’gass ta’ l-exhaust fuq bażi mxarrba

GFUEL

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa tal-karburant

GTOTW

kg/h

Rata tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba

H

MJ/m3

Valur kalorifiku

HREF

g/kg

Valur ta’ referenza ta’ l-umdità assoluta (10,71 g/kg)

Ha

g/kg

Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake

Hd

g/kg

Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni

HTCRAT

mol/mol

Proporzjon ta’ Idroġenu għall-Karbonju

i

Subskritt li jindika modalità individwali

K

Kostanti Bessel

k

m-1

Koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl

KH,D

Fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-NOx għall-magni diesel

KH,G

Fattur korrettiv ta’ l-umdita għall-NOx għall-magni tal-gass

KV

 

Funzjoni ta’ kalibrazzjoni CFV

KW,a

Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ l-intake

KW,d

Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni

KW,e

Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhust dilwit

KW,r

Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat

L

%

Perċentwali ta’ torque relatata mat-torque massimu għall-magna tat-test

La

m

Tul effettiv tal-passaġġ ottiku

m

 

Pendenza tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP

mass

g/h jew g

Subskritt li jindika l-fluss tal-massa ta’ l-emissjonijiet (rata)

MDIL

kg

Massa tal-kampjun ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati

Md

mg

Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni

Mf

mg

Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati

Mf,p

mg

Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru primarju

Mf,b

mg

Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru ta’ back up

MSAM

 

Massa ta’ kampjun ta’ l-exhaust dilwit mgħoddi minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati

MSEC

kg

Massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja

MTOTW

kg

Massa totali CVS tul iċ-ċiklu fuq bażi mxarrba

MTOTW,i

kg

Massa CVS istantanja fuq bażi mxarrba

N

%

Opaċità

NP

Rivoluzzjonijiet totali ta’ PDP tul iċ-ċiklu

NP,i

Rivoluzzjonijiet ta’ PDP tul intervall tal-ħin

n

min-1

Veloċità tal-magna

np

s-1

Veloċità tal-PDP

nhi

min-1

Veloċità għolja tal-magna

nlo

min-1

Veloċità baxxa tal-magna

nref

min-1

Veloċità ta’ referenza tal-magna għat-test ETC

pa

kPa

Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake tal-magna

pA

kPa

Pressjoni assoluta

pB

kPa

Pressjoni atmosferika totali

pd

kPa

Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni

ps

kPa

Pressjoni atmosferika xotta

p1

kPa

Tnaqqis ta’ pressjoni fil-bokka tal-pompa

P(a)

kW

Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra għat-test

P(b)

kW

Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jitneħħew għat-test

P(n)

kW

Qawwa netta mhux korretta

P(m)

kW

Qawwa kalkolata taħt kondizzjonijiet ta’ test

Ω

Kostanti Bessel

Qs

m3/s

Rata tal-fluss tal-volum CVS

q

Proporzjon ta’ dilwizzjoni

r

Proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust

Ra

%

Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ intake

Rd

%

Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni

Rf

Fattur ta’ reazzjoni FID

ρ

kg/m3

Densità

S

kW

Regolazzjoni tad-dinamometru

Si

m-1

Valur tad-duħħan istantanju

Sλ

 

Fattur λ-shift

T

K

Temperatura assoluta

Ta

K

Temperatura assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake

t

s

Ħin ta’ kejl

te

s

Ħin ta’ reazzjoni elettrika

tF

s

Ħin ta’ reazzjoni tal-filtru għall-funzjoni Bessel

tp

s

Ħin ta’ reazzjoni fiżika

Δt

s

Intervall ta’ ħin bejn data suċċessivi tad-duħħan (= 1/rata ta’ kampjunament)

Δti

s

Intervall ta’ ħin għal fluss istantanju ta’ CFV

τ

%

Trasmissjoni tad-duħħan

V0

m3/rev

Rata tal-fluss tal-volum PDP taħt il-kondizzjonijiet attwali

W

Indiċi Wobbe

Wact

kWh

Prestazzjoni tul iċ-ċiklu attwali ta’ l-ETC

Wref

kWh

Prestazzjoni tul iċ-ċiklu ta’ referenza ta’ l-ETC

WF

Fattur ta’ pesatura

WFE

Fattur effettiv ta’ pesatura

X0

m3/rev

Funzjoni ta’ kalibrazzjoni tar-rata tal-fluss tal-volum PDP

Yi

m-1

Valur tad-duħħan tal-medju Bessel għal sekonda (1s)

2.32.2.   Simboli għall-komponenti kimiċi

CH4

Metanu

C2H6

Etanu

C2H5OH

Etanol

C3H8

Propan

CO

Monossidu karboniku

DOP

Di-octylphtalate

CO2

Dijossidu karboniku

HC

Idrokarboni

NMHC

Idrokarboni mhux tal-metanu

NOx

Ossidi tan-nitroġenu

NO

Ossid nitriku

NO2

Dijossidu tan-nitroġenu

PT

Partikulati.

2.32.3.   Abbrevjazzjonijiet

CFV

Venturi ta’ fluss kritiku

CLD

Detector Kimi-luminixxenti

ELR

Test Ewropew ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija

ESC

Ċiklu Ewropew ta’ l-istat kostanti

ETC

Ċiklu transitorju Ewropew

FID

Flame ionisation detector

GC

Kromatografu tal-Gass

HCLD

Heated flame ionisation detector

HFID

Flame ionisation detector

LPG

Gass ta’ petroljum likwefatt

NDIR

Analizzatur infra-aħmar mhux dispersiv

NG

Gass naturali

NMC

Non Methane Cutter

3.   APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE

3.1.   Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-tip tal-KE għal Tip ta’ Magna jew Familja ta’ Magni bħala Unità Teknikament Separata

3.1.1.   L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna jew familja ta’ magni fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati għal magni diesel u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi għal magni tal-gass għandha tiġi preżentata mill-fabbrikant tal-magna jew minn rappreżentant akkreditat.

3.1.2.   Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji partikolari li ġejjin:

3.1.2.1.   Deskrizzjoni tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II ta’ din id-Direttiva li jikkonformaw mar-rekwiżiti ta’ l-Artikoli 3 u 4 tad-Direttiva 70/156/KEE tas-6 ta’ Frar 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom (3).

3.1.3.   Magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tat-“tip tal-magna” jew “magna rappreżentattiva” deskritti fl-Anness II għandha tiġi ppreżentata lis-servizz tekniku responsabbli sabiex imexxi t-testijiet t’approvazzjoni definiti fit-Taqsima 6.

3.2.   Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għat-Tip ta’ Vettura fir-Rigward tal-Magna Tagħha

3.2.1.   L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.

3.2.2.   Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:

3.2.2.1.   Deskrizzjoni tat-tip tal-vettura, jew tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna u tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Direttiva 70/156/KEE.

3.3.   Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għal Tip ta’ Vettura b’Magna Approvata

3.3.1.   L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni approvati tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni approvati tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.

3.3.2.   Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:

3.3.2.1.   Deskrizzjoni tat-tip ta’ vettura u tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna li jkun fihom id-dettalji msemmija fl-Anness II, skond kif ikunu japplikaw, u kopja taċ-Ċertifikat ta’ Approvazzjoni tat-Tip tal-KE (Anness VI) għall-magna jew il-familja ta’ magni, jekk applikabbli, bħala unità teknika separata li tkun installata fit-tip ta’ vettura, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Dierttiva 70/156/KEE.

4.   APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE

4.1.   Għoti ta’ approvazzjoni tat-tip tal-KE għall-karburant universali

Approvazzjoni tat-tip tal-KE tal-karburant universali tingħata bla ħsara għar-rekwiżiti li ġejjin:

4.1.1.   Fil-każ tal-karburant tad-diesel il-magna rappreżentattiva tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

4.1.2.   Fil-każ ta’ gass naturali il-magna rappreżentattiva għandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant li jista’ jinstab fis-suq. Fil-każ tal-gass naturali ġeneralment ikun hemm żewġ tipi ta’ karburant, karburant kalorifiku għoli (gass- H) u karburant kalorifiku baxx (gass-L), iżda b’firxa sinfikattiva fiż-żewġ skali; dawn ivarjaw b’mod sinifikattiv fil-kontenut ta’ l-enerġija tagħhom espress bl-Indiċi Wobbe u fil-fattur λ shift (S λ) tagħhom. Il-formoli għall-kalkolu ta’ l-indiċi Wobbe u Sλ jingħataw fit-Taqsimiet 2.27 u 2.28. Gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn 0,89 u 1,08 (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,08) huma meqjusa li jaqgħu fl-iskala H, filwaqt li gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn il-1,08 u 1,19 (1,08 ≤ Sλ ≤ 1,19) jitqiesu li jaqgħu fl-iskala L. Il-kompożizzjoni tal-karburanti ta’ referenzal tirrifletti l-varjazzjonijiet estremi ta’ Sλ.

Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburanti ta’ referenza GR (karburant 1) u G25 (karburant 2), kif speċifikat fl-Anness IV, mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni ta’ karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar, il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.2.1.   Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.1.3.   Fil-każ ta’ magna li taħdem bil-gass naturali li tadatta ruħha għall-iskala ta’ gassijiet H min-naħa waħda u l-iskala ta’ gassijiet L min-naħa l-oħra, u li taqleb bejn l-iskala H u l-iskala L permezz ta’ swiċċ, il-magna rappreżentattiva għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti kif speċifikat fl-Anness IV għal kull skala, f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva fiż-żewġ pożizzjonijiet ta’ l-iswiċċ mingħajr ebda riaġġustament għall-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.3.1.   Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.1.4.   Fil-każ ta’ magni tal-gass naturali, il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

jew,

Formula

u,

Formula

4.1.5.   Fil-każ tal-gass LPG il-magna rappreżentattivagħandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ l-karburant li jista’ jinstab. Fil-każ ta’ LPG hemm varjazzjonijiet fil-kompożizzjoni C3/C4. Dawn il-varjazzjonijiet huma riflessi fil-karburanti ta’ referenza. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ emissjoni fuq il-karburanti ta’ referenza A u B kif speċifikati fl-Anness IV mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.1.5.1.   Il-proporzjon tar-riżultati ta’ emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

4.2.   Għoti ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE ristretta għal skala ta’ karburanti

Tingħata l-approvazzjoni tat-tip tal-KE limitata għal skala ta’ karburanti suġġetta għar-rekwiżiti li ġejjin.

4.2.1.   L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem fuq il-gass naturali u magħmul għat-tħaddim fuq l-iskala ta’ gassijiet H jew l-iskala ta’ gassijiet L.

Il-magna rappreżentativa għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti, kif speċifikat fl-Anness IV, għall-iskala rilevanti. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva mingħajr ebda aġġustamenti lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar ta’ l-magna rappreżentativa għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

4.2.1.1.   Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.

4.2.1.2.   Il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:

Formula

jew,

Formula

u,

Formula

4.2.1.3.   Mal-kunsinna lill-konsumatur, il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li turi l-iskala ta’ gassijiet li għalihom il-magna hija approvata.

4.2.2.   L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem bil-gass naturali jew bl-LPG u magħmula sabiex taħdem b’kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed

4.2.2.1.   Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ l-emissjoni dwar il-karburanti ta’ referenza GR u G25 fil-każ tal-gass naturali, jew dwar il-karburanti ta’ referenza A u B fil-każ ta’ LPG, kif speċifikat fl-Anness IV. Bejn it-testijiet jista’ jsir l-issettjar preċiż tas-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant. L-issettjar għandu jikkonsisti f’rikalibrazzjoni tad-database ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant, mingħajr ebda modifika għall-istrateġija ta’ kontroll bażika jew għall-istruttura bażika tad-database. Jekk ikun hemm bżonn, jistgħu jinbidlu l-partijiet li huma relatati direttament ma’ l-ammont tal-fluss tal-karburant (bħal żennuni ta’ l-injezzjoni).

4.2.2.2.   Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq karburanti ta’ referenza GR u G23, jew fuq il-karburanti ta’ referenza G25 and G23, f’liema każ l-approvazzjoni tat-tip hija valida biss għall-iskala H jew l-iskala L ta’ gassijiet rispettivament.

4.2.2.3.   Mal-kunsinna lill-klijent il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li tgħid għal liema kompożizzjoni tal-karburant il-magna kienet kalibrata.

4.3.   Approvazzjoni ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust ta’ membru ta’ familja

4.3.1.   Salv għall-każ imsemmi fil-paragrafu 4.3.2, l-approvazzjoni ta’ magna rappreżentattiva għandha tiġi estiża għall-membri kollha tal-familja mingħajr aktar ittestjar, għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant fl-iskala li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.2.2) jew l-istess sensiela ta’ karburanti (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.1 jew fil-paragrafu 4.2) li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva.

4.3.2.   Magna tat-test sekondarja

Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip ta’ magna, jew ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, b’dik il-magna bħala parti minn familja ta’ magni, jekk is-servizz tekniku jiddeċiedi li, fir-rigward tal-magna rappreżentattiva magħżula l-applikazzjoni ppreżentata ma tirrapreżentax bis-sħiħ il-familja ta’ magni definita fl-Anness I, Apppendiċi 1, tista’ tintgħażel magna tat-test ta’ referenza alternattiva u jekk meħtieġa anke addizzjonali mis-servizz tekniku u tiġi ttestjata.

4.4.   Ċertifikat ta’ l-Approvazzjoni tat-Tip

Ċertifikat li jikkonforma mal-mudell speċifikat fl-Anness VI għandu jinħareġ għall-approvazzjoni msemmija fit-Taqsimiet 3.1, 3.2 u 3.3.

5.   IMMARKAR TAL-MAGNA

5.1.   Il-magna approvata bħala unità teknika għandha jkollha:

5.1.1.   it-trademark jew l-isem tan-negozju tal-fabbrikant tal-magna;

5.1.2.   id-deskrizzjoni kummerċjali tal-fabbrikant;

5.1.3.   in-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE u quddiemu l-ittra jew ittri distinttivi jew numru jew numri distinttivi tal-pajjiż li jagħti l-approvazzjoni tat-tip tal-KE (4).

5.1.4.   fil-każ ta’ magna NG għandha titqiegħed waħda mill-marki li ġejjin wara n-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE:

H fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala H;

L fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala L;

HL fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata sew għall-iskala H u sew għall-iskala L ta’ gassijiet;

Ht fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala H ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor fl-iskala H ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

Lt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel f’gass speċifiku ieħor fl-iskala-L ta’ gassijiet wara l-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

HLt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor jew fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna;

5.1.5.   Tikketti

Fil-każ ta’ magni li jaħdmu bl-NG u bil-LPG b’approvazzjoni tat-tip ristretta bi skala ta’ karburant, japplikaw it-tikketti li ġejjin:

5.1.5.1.   Kontenut

Għandha tingħata l-informazzjoni li ġejja:

Fil-każ tal-paragrafu 4.2.1.3, it-tikketta għandha tgħid hekk:

“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI TA’ L-ISKALA H BISS”. Jekk applikabbli, l-ittra “H” għandha tinbidel bl-ittra “L”.

Fil-każ ta’ paragrafu 4.2.2.3, it-tikketta għandha jkollha

“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …” jew “GĦALL-UŻU BIL-GASS LIKWIDU TAL-PETROLJUM BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …”, skond kif applikabbli. Għandha tingħata l-informazzjoni kollha fit-Tabella/Tabelli pertinenti fl-Anness IV, bil-kostitwenti u l-limiti individwali speċifikati mill-fabbrikant tal-magna.

L-ittri u l-figuri għandhom ikunu twal almenu 4 mm.

Nota:

Jekk minħabba n-nuqqas ta’ spazju ma jkunx jista’ jsir dan l-ittikkettjar, jista’ jintuża kodiċi simplifikat. F’dan il-każ, in-noti ta’ spjegazzjoni li jkun fihom l-informazzjoni kollha ta’ hawn fuq għandhom ikunu faċilment aċċessibbli għal kwalunkwe persuna li timla t-tank tal-karburant jew li tagħmel manutenzjoni jew tiswija fuq il-magna jew l-aċċessorji tagħha, kif ukoll għall-awtoritajiet konċernati. Il-post u l-kontenut ta’ dawn in-noti spjegattivi għandhom jiġu determinati bi ftehim bejn il-fabbrikant u l-awtoritàli tagħti l-approvazzjoni.

5.1.5.2.   Proprjetajiet

It-tikketti għandhom iservu għall-ħajja utli tal-magna. It-tikketti għandhom ikunu jistgħu jinqraw faċilment u l-ittri u l-figuri tagħhom għandhom ikunu indelibbli. Minnbarra dan, it-tikketti għandhom jiġu mwaħħla b’tali mod illi t-twaħħil tagħhom iservi għall-ħajja utli tal-magna, u t-tikketti ma jistgħux jinqalgħu mingħajr ma jitqattgħu jew jitħassrilhom il-wiċċ tagħhom.

5.1.5.3.   Tqegħid

It-tikketti għandhom jiġu mqabbda ma’ parti tal-magna meħtieġa għat-tħaddim normali tal-magna u li mhux normalment ikollha bżonn tinbidel matul il-ħajja tal-magna. Minbarra dan, dawn it-tikketti għandhom ikunu mqiegħda b’post b’tali mod li jkunu jidhru malajr lill-persuna medja wara li l-magna tkun tlestiet bl-awżiljarji meħtieġa għat-tħaddim tal-magna.

5.2.   Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għat-tip ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.

5.3.   Fil-każ ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għal tip ta’ vettura b’magna approvata, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.

6.   SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET

6.1.   Ġenerali

6.1.1.   Tagħmir għall-kontroll ta’ emissjonijiet

6.1.1.1.   Il-komponenti li jistgħu jaffettwaw l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni diesel u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni tal-gass għandhom jiġu proġettati, mibnija, muntati u installati sabiex il-magna tkun tista’, fl-użu normali, tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva.

6.1.2.   Il-funzjonijiet tat-tagħmir ta’ kontroll ta’ emissjonijiet

6.1.2.1.   L-użu ta’ strument ta’ riduzzjoni u/jew strateġija ta’ kontroll ta’ emissjonijiet irrazjonali mhux permess.

6.1.2.2.   Jista’ jiġi nstallat strument ta’ kontroll awżiljarju mal-magna, jew ma’ vettura, kemm-il darba dak l-istrument:

jaħdem biss barra l-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4, jew

jiġi attwat biss b’mod temporanju skond il-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4 għal dawk l-iskopijiet bħall-protezzjoni mill-ħsara tal-magna, ta’ protezzjoni ta’ strumenti ta’ qbid ta’ l-arja, l-immaniġġar tad-duħħan, cold start jew tisħin, jew

jiġi attwat biss permezz ta’ sinjali fuq il-vettura għal skopijiet bħal sigurtà operattiva u strateġiji limp-home.

6.1.2.3.   Jista’ jkun hemm strument, funzjoni, sistema jew miżura ta’ kontroll tal-magna li taħdem matul il-kondizzjonijiet speċifikati fit-Taqsima 6.1.2.4 u li tirriżulta fl-użu ta’ strateġija ta’ kontroll tal-magna mibdula jew differenti minn dik li normalment tintuża matul iċ-ċikli tat-test ta’ l-emissjoni li japplikaw jekk, f’konformità mar-rekwiżiti tat-Taqsimiet 6.1.3 u/jew 6.1.4, jintwera bis-sħiħ li l-miżura ma tnaqqasx l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet. Fil-każijiet l-oħra kollha, dawn l-istrumenti għandhom jitqiesu li huma strumenti ta’ riduzzjoni.

6.1.2.4.   Għall-iskopijiet tal-punt 6.1.2.2, il-kondizzjonijiet definiti ta’ użu fi stat kostanti u taħt kondizzjonijiet transitorji huma:

altitudni li ma taqbiżx l-1 000 metru (jew pressjoni atmosferika ekwivalenti ta’ 90 kPa),

temperatura ta’ l-atmosfera bejn 283 sa 303 K (10 sa 30 °C),

temperatura tal-likwidu li jkessaħ il-magna bejn 343 sa 368 K (70 sa 95 °C).

6.1.3.   Rekwiżiti speċjali għas-sistemi elettroniċi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet.

6.1.3.1.   Rekwiżiti ta’ dokumentazzjoni

Il-fabbrikant għandu jipprovdi pakkett ta’ dokumentazzjoni li jagħti aċċess għad-disinn bażiku tas-sistema u l-mezzi li biha din tikkontrolla l-varjabbli ta’ output tagħha, kemm jekk dak il-kontroll ikun dirett kif ukoll jekk ikun indirett.

Din id-dokumentazzjoni għandha tkun disponibbli f’żewġ partijiet:

(a)

il-pakkett tad-dokumentazzjoni formali, li għandu jingħata lis-servizz tekniku fil-ħin tal-preżentazzjoni ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip, għandu jkun fih deskrizzjoni sħiħa tas-sistema. Din id-dokumentazzjoni tista’ tkun fil-qosor, sakemm turi prova li ġew identifikati l-outputs kollha permessi minn matriċi li tinkiseb mill-iskala ta’ kontroll ta’ inputs ta’ l-unitajiet individwali. Din l-informazzjoni għandha takkompanja d-dokumentazzjoni meħtieġa fl-Anness I, tat-Taqsima 3;

(b)

materjal ieħor li juri l-parametri li jiġu modifikati minn kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u l-kondizzjonijiet tal-limitu li taħthom jaħdem l-istrument. Il-materjal addizzjonali għandu jinkludi deskrizzjoni tas-sistema loġika tal-kontroll tas-sistema tal-karburant, strateġiji ta’ kronoloġija u l-punti ta’ swiċċjar matul il-modalitajiet kollha ta’ l-operazzjoni.

Il-materjal addizzjonali għandu jkun fih ukoll ġustifikazzjoni għall-użu ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u jkun fih materjal addizzjonali u data tat-test sabiex juru l-effett fuq l-emissjonijiet ta’ exhaust ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju installat fil-magna jew fuq il-vettura.

Dan il-materjal addizzjonali għandu jibqa’ strettament kunfidenzjali u jinżamm mill-fabbrikant, iżda jkun disponibbli għall-ispezzjoni fiż-żmien ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew fi kwalunkwe żmien matul il-validità ta’ l-approvazzjoni tat-tip.

6.1.4.   Sabiex jiġi verifikat jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ l-emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.29 u 2.31, l-awtorità li tagħti l-approvazzjoni tat-tip u/jew is-servizz tekniku jistgħu jitolbu ukoll test ta’ screening ta’ l-NOx li juża l-ETC li jkun jista’ jsir flimkien mat-test ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew mal-proċeduri għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni.

6.1.4.1.   Bħala alternattiva għar-rekwiżiti ta’ l-Appendiċi 4 ta’ l-Anness III jistgħu jittieħdu kampjuni ta’ l-emissjonijiet tan-NOx matul it-test ta’ screening ETC permezz tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat u għandhom jiġu segwiti l-preskrizzjonijiet tekniċi ta’ l-ISO DIS 16183, bid-data tal-15 ta’ Ottubru 2000.

6.1.4.2.   Fil-verifika jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.28 and 2.30, għandu jkun aċċetat marġiniaddizzjonali ta’ 10 %, relatat mal-valur ta’ limitu korrett ta’ l-NOx.

6.1.5.   Dispożizzjonijiet transizzjonali għall-estensjoni ta’ l-approvazzjoni tat-tip

6.1.5.1.   Din it-Taqsima għandha tapplika biss għal magni ġodda bil-compression ignition u vetturi ġodda li jaħdmu b’magna bil-compression ignition li ħadu l-approvazzjoni tat-tip skond ir-rekwiżiti tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1.

6.1.5.2.   Bħala alternattiva għat-Taqsimiet 6.1.3 u 6.1.4, il-fabbrikant jista’ jippreżenta lis-servizz tekniku r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx li juża l-ETC fuq il-magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tal-magna rappreżentattiva deskritti fl-Anness II, b’kont meħud tad-dispożizzjonijiet tat-Taqsimiet 6.1.4.1 u 6.1.4.2. Il-fabbrikant għandu jipprovdi ukoll stqarrija bil-miktub li l-magna ma tuża ebda strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjonijiet kif definiti fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Anness.

6.1.5.3.   Il-fabbrikant għandu jipprovdi wkoll stqarrija bil-miktub li r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx u d-dikjarazzjoni għall-magna rappreżentattiva, kif imsemmija fit-Taqsima 6.1.4, japplikaw ukoll għat-tipi kollha ta’ magni fi ħdan il-familja ta’ magni deskritti fl-Anness II.

6.2.   Speċifikazzjonijiet Dwar l-Emissjoni ta’ Inkwinanti Gassużi u Partikulati u Duħħan

Għall-approvazzjoni tat-tip għal-Linja A fit-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1, l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC u ELR b’magni diesel konvenzjonali inklużi dawk mgħammra b’apparat elettroniku ta’ injezzjoni tal-karburant, bir-riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust (EGR), u/jew katalizzaturi ta’ l-ossidazzjoni. Magni diesel mgħammra b’sistemi avvanzati ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, inklużi l- katalizzaturi tan-NOx u/jew traps tal-partikulati, għandhom addizzjonalment jiġu ittestjati fuq it-test ETC.

Għall-ittestjar għall-finijiet ta’ l-approvazzjoni tat-tip għal-Linja B1 jew B2 jew Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC, ELR u ETC.

Għall-magni tal-gass, l-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu stabbiliti fuq it-test ETC.

Il-proċeduri tat-test ta’ l-ESC u ELR huma deskritti fl-Anness III, Appendiċi 1, il-proċedura tat-test ETC fl-Anness III, Appendiċi 2 u 3.

L-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u inkwinanti partikulati, jekk applikabbli, u d-duħħan, jekk applikabbli, mill-magna preżentata għall-ittestjar għandhom jitkejlu bil-metodi deskritti fl-Anness III, Appendiċi 4. L-Anness V jiddeskrivi s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-inkwinanti gassużi, is-sistemi tal-kampjunament tal-partikulati rakkomandati u s-sistema rakkomandata tal-kejl tad-duħħan.

Jistgħu jiġu approvati sistemi jew analizzaturi oħra mis-Servizz Tekniku jekk jinstab li dawn jagħtu riżultati ekwivalenti fuq iċ-ċiklu ta’ test rispettiv. Id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza tas-sistema għandha tkun ibbażata fuq studju ta’ korrelazzjoni ta’ seba’ pari (jew aktar) ta’ kampjuni bejn is-sistema kkunsidrata u waħda mis-sistemi ta’ referenza ta’ din id-Direttiva. Għall-emissjonijiet ta’ partikulati biss is-sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ hija magħrufa bħala s-sistema ta’ referenza. “Riżultati” tirreferi għal-valur ta’ l-emissjonijiet taċ-ċiklu speċifiku. L-ittestjar tal-korrelazzjoni għandu jsir fl-istess laboratorju, fl-istess kompartiment ta’ l-ittestjar, u fuq l-istess magna, u jkun aħjar li jsir fl-istess ħin. Il-kriterju ta’ l-ekwivalenza huwa definit bħala qbil ta’ ± 5 % tal-medji tal-pari tal-kampjun. Għall-introduzzjoni ta’ sistema ġdida fid-Direttiva id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza għandha tkun ibbażata fuq il-kalkolu ta’ ripetibbiltà u riproduċibbiltà, kif deskritt fl-SO 5725.

6.2.1.   Valuri ta’ limitu

Il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni totali , ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati, kif stabbiliti fuq it-test ta’ l-ESC, u ta’ l-opaċità tad-duħħan, kif stabbilit fuq it-test ta’ l-ELR, ma għandhiex taqbeż l-ammonti indikati fit-tabella 1.

Tabella 1

Valuri ta’ limitu – Testijiet ESC u ELR

Linja

Massa tal-monossidu karboniku

(CO) g/kWh

Massa tal-idro karboni

(HC) g/kWh

Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu

(NOx) g/kWh

Massa tal-partikulati

(PT) g/kWh

Duħħan

m–1

A (2000)

2,1

0,66

5,0

0,10

0,13 (5)

0,8

B 1 (2005)

1,5

0,46

3,5

0,02

0,5

B 2 (2008)

1,5

0,46

2,0

0,02

0,5

Ċ (VAAK)

1,5

0,25

2,0

0,02

0,15

Għall-magni diesel li huma addizzjonalment ittestjati fuq it-test ETC, u b’mod speċifiku għall-magni tal-gass, il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu, tal-metanu (fejn applikabbli), ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati (fejn applikabbli) ma għandhomx jaqbżu l-ammonti indikati fit-Tabella 2.

Tabella 2

Valuri ta’ limitu – Testijiet ETC

Linja

Massa tal-monossidu karboniku

(CO) g/kWh

Massa ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu

(NMHC) g/kWh

Massa tal-metanu

(CH4) (6) g/kWh

Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu

(NOx) g/kWh

Massa tal-partikulati

(PT) (7) g/kWh

A (2000)

5,45

0,78

1,6

5,0

0,16

0,21 (8)

B 1 (2005)

4,0

0,55

1,1

3,5

0,03

B 2 (2008)

4,0

0,55

1,1

2,0

0,03

Ċ (VAAK)

3,0

0,40

0,65

2,0

0,02

6.2.2.   Il-kejl ta’ l-idrokarbonju għall-magni li jaħdmu bid-diesel u bil-gass

6.2.2.1.   Il-fabbrikant jista’ jagħżel li jkejjel il-massa ta’ l-idrokarbonji totali (THC) fuq it-test ETC minflok il-kejl tal-massa ta’ l-idrokarbonji mhux tal-metanu. F’dan il-każ, il-limitu tal-massa ta’ l-idrokarboni totali tkun l-istess bħal fit-Tabella 2 għall-massa ta’ idrokarboni mhux tal-matanu.

6.2.3.   Rekwiżiti speċifiċi għall-magni diesel

6.2.3.1.   Il-massa speċifika ta’ l-ossidi tan-nitroġenu mkejla f’punti każwali fiż-żona tal-kontroll tat-test ta’ l-ESC ma għandhiex taqbeż b’aktar minn 10 fil-mija l-valuri interpolati mill-modalitajiet viċini ta’ l-ittestjar (bħala referenza, ara l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsimiet 4.6.2 u 4.6.3).

6.2.3.2.   Il-valur tad-duħħan fuq il-veloċità każwali tat-test ta’ l-ELR ma għandux jaqbeż l-ogħla valur tad-duħħan taż-żewġ veloċitajiet viċini tat-test b’aktar minn 20 fil-mija, jew b’aktar minn 5 fil-mija tal-valur tal-limitu, skond liema jkun l-akbar.

7.   INSTALLAZZJONI FIL-VETTURA

7.1.   L-installazzjoni tal-magna għandha tikkonforma mal-karatteristiċi li ġejjin fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magna:

7.1.1.   l-intake depression ma għandhux jaqbeż dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.2.   il-kontropressjoni ta’ l-exhaust ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.3.   il-volum tas-sistema ta’ l-exhaust ma għandux ikun differenti b’iżjed minn 40 % ta’ dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;

7.1.4.   il-qawwa assorbita mill-awżiljarji meħtieġa sabiex titħaddem il-magna ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI.

8.   FAMILJA TA’ MAGNI

8.1.   Parametri li jiddefinixxu l-familja ta’ magni

Il-familja ta’ magni, kif stabbilita mill-fabbrikant tal-magna, tista’ tkun definita skond karatteristiċi bażiċi li għandhom ikunu komuni għall-magni fil-familja. F’ċerti każijiet jista’ jkun hemm interazzjoni ta’ parametri. Għandu jittieħed kont ta’ dawn l-effetti ukoll sabiex jiġi żgurat li magni b’karatteristiċi simili ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust biss jiġu nklużi fil-familja ta’ magni.

Sabiex dawn il-magni jistgħu jitqiesu li jagħmlu parti mill-istess familja ta’ magni, il-lista li ġejja ta’ parametri bażiċi għandha tkun komuni:

8.1.1.   Ċiklu ta’ kombustjoni:

2 ċikli

4 ċikli

8.1.2.   Mezz tat-tkessiħ:

arja

ilma

żejt

8.1.3.   Għall-magni tal-gass u magni b’aftertreatment

numru taċ-ċilindri

(magni diesel oħra b’anqas ċilindri mill-magna rappreżentattiva jistgħu jitqiesu li huma ta’ l-istess familja ta’ magni sakemm is-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tkejjel il-karburant għal kull ċilindru individwali).

8.1.4.   Ċilindrata (displacement taċ-ċilindri) individwali:

il-magni għandhom ikunu fil-limitu ta’ firxa totali ta’ 15 %

8.1.5.   Metodu ta’ l-aspirazzjoni ta’ l-arja

aspirazzjoni b’mod naturali

pressure charged

pressure charged b’cooler ta’ l-arja taċ-charge

8.1.6.   Tip/disinn tal-kompartiment ta’ kombustjoni:

pre-kompartiment

kompartiment swirl

kompartiment miftuħ

8.1.7.   Valv u porting — konfigurazzjoni, daqs u numru:

cylinder head

cylinder wall

crankcase

8.1.8.   Sistema ta’ l-injezzjoni tal-karburant (magni diesel):

injettatur tal-linja tal-pompa

pompa in-line

pompa tad-distributur

element wieħed

injettatur ta’ l-unità

8.1.9.   Sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant (magni tal-gass):

unità tat-taħlit

induzzjoni/injezzjoni tal-gass (punt wieħed, diversi punti)

injezzjoni tal-likwidu (punt wieħed, diversi punti)

8.1.10.   Sistema ta’ ignition (magni tal-gass):

8.1.11.   Fatturi mixxellanji

riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust

injezzjoni/emulsjoni ta’ l-ilma

injezzjoni ta’ l-arja sekondarja

sistema tat-tkessiħ taċ-charge

8.1.12.   Aftertreatment ta’ l-exhaust

katalizzatur 3-way

katalizzatur ta’ l-ossidazzjoni

katalizzatur ta’ riduzzjoni

reattur termali

trap tal-partikulati.

8.2.   L-għażla tal-magna rappreżentattiva

8.2.1.   Magni diesel

Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità massima tat-torque dikjarata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju sekondarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità nominali. Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat l-aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.

Jekk il-magni f’dik il-familja jinkorporaw fatturi varjabbli oħra li jistgħu jitqiesu li jaffettwaw l-emissjonijiet ta’ l-exhaust, dawn il-fatturi għandhom jiġu identifikati wkoll u għandu jittieħed kont tagħhom fl-għażla tal-magna rappreżentattiva.

8.2.2.   Magni tal-gass

Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar ċilindrata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, għandha tintgħażel il-magna rappreżentattiva bl-użu tal-kriterji sekondarji fl-ordni li ġejja:

l-ogħla portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità tal-qawwa nominali dikjarata;

l-ispark timing l-aktar avvanzat;

l-anqas rata ta’ l-EGR;

mingħajr pompa ta’ l-arja jew il-pompa attwali tal-fluss ta’ l-arja l-aktar baxxa.

Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.

9.   KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI

9.1.   Għandhom jittieħdu l-miżuri li jiżguraw il-konformità tal-produzzjoni skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 10 tad-Direttiva 70/156/KEE. Il-konformità tal-produzzjoni hija kkontrollata fuq il-bażi tad-deskrizzjoni fiċ-ċertifikati ta’ l-approvazzjoni tat-tip disposti fl-Anness VI ta’ din id-Direttiva.

It-Taqsimiet 2.4.2 u 2.4.3 ta’ l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE japplikaw fejn l-awtoritajiet kompetenti mhumiex sodisfatti bil-proċedura tal-verifika tal-kontijiet tal-fabbrikant.

9.1.1.   Jekk għandhom jitkejlu l-emissjonijiet ta’ inkwinanti u l-magna ta’ l-approvazzjoni tat-tip kellha estensjoni waħda jew iżjed, it-testijiet għandhom isiru fuq il-magna jew magni deskritti fil-pakkett ta’ informazzjoni konness ma’ l-estensjoni rilevanti.

9.1.1.1.   Il-konformità tal-magna suġġetta għal test ta’ inkwinament:

Wara l-preżentazzjoni tal-magna lill-awtoritajiet, il-fabbrikant ma għandux iwettaq kwalunkwe modifika lill-magni magħżula.

9.1.1.1.1.   Tliet magni jiġu magħżula b’mod każwali mis-serje. Il-magni li huma suġġetti għall-ittestjar biss fuq it-testijiet ESC u ELR jew biss fuq it-test ETC għall-approvazzjoni tat-tip tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għal dawk it-testijiet applikabbli għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Bil-qbil ta’ l-awtorità, it-tip ta’ magni l-oħra kollha approvati fil-Linja A, B1 jew B2, jew Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għall-ittestjar fuq iċ-ċikli ESC u ELR jew fuq iċ-ċiklu ETC għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Il-valuri ta’ limitu huma mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.1.2.   It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorita’ kompetenti hija sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.

It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorità kompetenti mhijiex sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.

Fuq it-talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru skond l-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.1.3.   Fuq il-bażi tat-test tal-magna permezz tat-teħid tal-kampjuni, il-produzzjoni tas-serje titqies bħala konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u bħala mhux konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ riġett għal inkwinant wieħed, skond il-kriterji tat-test applikati fl-Appendiċi rilevanti.

Fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għal inkwinant wieħed, din id-deċiżjoni ma tistax titbiddel bi kwalunkwe testijiet addizzjonali sabiex tittieħed deċiżjoni għal inkwinanti oħra.

Fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ riġett għal waħda mill-inkwinanti, isir test fuq magna oħra (ara d-Dijagramma 2).

Fejn ma tittieħed l-ebda deċiżjoni, il-fabbrikant jista’ fi kwalunkwe ħin jiddeċiedi li jwaqqaf l-ittestjar. F’dak il-każ, tiġi reġistrata deċiżjoni ta’ riġett.

9.1.1.2.   It-testijiet għandhom isiru fuq magni li għadhom kemm ġew fabbrikati. Il-magni li jaħdmu bil-gass għandu jsirilhom running in billi tintuża l-proċedura imsemmija fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.

9.1.1.2.1.   Madankollu, fuq talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru fuq magni diesel jew tal-gass li jkun sarilhom runinng in għal aktar mill-perjodu msemmi fit-Taqsima 9.1.1.2, sa massimu ta’ 100 siegħa. F’dan il-każ, il-proċedura ta’ running in għandha ssir mill-fabbrikant li għandu jobbliga ruħu li ma jagħmilx xi modifiki lil dawk il-magni.

9.1.1.2.2.   Meta l-fabbrikant jitlob li jsegwi proċedura tar-running-in skond it-Taqsima 9.1.1.2.1, din tista’ ssir fuq:

il-magni kollha li jiġu ttestjati,jew,

l-ewwel magna ttestjata, bid-determinazzjoni ta’ koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni kif ġej:

l-emissjonijiet ta’ l-inkwinanti għandhom jitkejlu fis-sigħat żero u “x” fuq l-ewwel magna ttestjata,

il-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni ta’ l-emissjonijiet bejn is-sigħat żero u “x” ikun kalkolat għal kull inkwinant:

Emissjonijiet siegħa “x” /Emissjonijiet siegħa zero

Jista’ jkun anqas minn wieħed.

Il-magni tat-test sussegwenti mhumiex sejrin ikunu suġġetti għall-proċedura tar-running-in, iżda l-emissjonijiet tas-siegħa żero tagħhom jiġu modifikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni.

F’dan il-każ, il-valuri li għandhom jittieħdu jkunu:

il-valuri fis-siegħa “x” għall-ewwel magna,

il-valuri fis-siegħa żero multiplikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni għall-magni l-oħra.

9.1.1.2.3.   Għall-magni li jaħdmu bid-diesel u l-LPG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali. Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness, b’almenu tnejn mill-karburanti ta’ referenza għal kull magna tal-gass.

9.1.1.2.4.   Għall-magni li jaħdmu bl-NG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali kif ġej:

għall-magni mmarkati H bil-karburant kummerċjali fl-iskala H (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,00),

għall-magni mmarkati L bil-karburant kummerċjali fl-iskala L (1,00 ≤ Sλ ≤ 1,19),

għall-magni mmarkati HL bil-karburant kummerċjali fl-iskala estrema tal-fattur λ-shift (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,19).

Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness.

9.1.1.2.5.   Fil-każ ta’ kwistjoni kawżata min-nuqqas ta’ konformità mal-magni li jaħdmu bil-gass meta jintuża karburant kummerċjali, it-testijiet għandhom isiru bil-karburant ta’ referenza li fuqu l-magna rappreżentattiva ġiet ittestjata, jew bil-karburant 3 addizzjonali possibbli kif imsemmi fil-paragrafi 4.1.3.1 u 4.2.1.1 li fuqu setgħet ġiet ittestjata l-magna rappreżentattiva. Imbagħad, ir-riżultat għandu jiġi konvertit b’kalkolu li japplika l-fattur(i) relevanti “r”, “ra” jew “rb” kif deskritt fil-paragrafi 4.1.4, 4.1.5.1 u 4.2.1.2. Jekk “r”, “ra” jew “rb” ikunu anqas minn 1 ma ssir l-ebda korrezjoni. Ir-riżultati mkejla u r-riżultati kalkolati għandhom juru li l-magna tilħaq il-valuri ta’ limitu bil-karburanti rilevanti kollha (karburanti 1, 2 u, jekk applikabbli, karburant 3 fil-każ tal-magni tal-gass naturali u karburanti A u B fil-każ tal-magni LPG).

9.1.1.2.6.   It-testijiet għall-konformità għall-produzzjoni ta’ magna li taħdem bil-gass proġettata għat-tħaddim fuq kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed għandhom isiru fuq il-karburant li għalih il-magna ġiet kalibrata.

Figura 2

Skematika ta’ l-ittestjar tal-konformità tal-produzzjoni

Image

Test ta 'immaġni

(1)  ĠU L 76, tas-6.4.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kummissjoni 2003/76/KE (ĠU L 206, tal-15.8.2003, p. 29).

(2)  ĠU L 375, tal-31.12.1980, p. 46. Direttiva kif l-aħħar emendata bid-Direttiva tal-Kummissjoni 1999/99/KE (ĠU L 334, tat-28.12.1999, p. 32).

(3)  ĠU L 42, tat-23.2.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva 2004/104/KE tal-Kummissjoni (ĠU L 337, tat-13.11.20004, p. 13).

(4)  1 = Ġermanja, 2 = Franza, 3 = Italja, 4 = Olanda, 5 = Żvezja, 6 = Belġju, 7 = Ungerija, 8 = Repubblika Ċeka, 9 = Spanja, 11 = Renju Unit, 12 = Awstrija, 13 = Lussemburgu, 17 = Finlandja, 18 = Danimarka, 20 = Polonja, 21 = Portugal, 23 = Greċja, 24 = Irlanda, 26 = Slovenja, 27 = Slovakkja, 29 = Estonja, 32 = Latvja, 36 = Litwanja.

(5)  Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.

(6)  Għall-magni ta’ l-NG biss.

(7)  Mhux applikabbli għall-magni li jaħdmu bil-gass fl-istadju A u fl-istadji B1 u B2.

(8)  Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.

Appendiċi 1

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD TKUN SODISFAĊENTI

1.

Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità ta’ produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant tkun sodisfaċenti.

2.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

3.

Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull inkwinant mogħti fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):

 

Assumi:

 

L

=

il-logaritmu naturali tal-valur tal-limitu għal kull inkwinant;

χi

=

il-logaritmu naturali tal-kejl ta’ magna li tinsab f’ordni partikolari fil-kampjun;

s

=

stima tad-devjazzjoni standard tal-produzzjoni (wara li jittieħed il-logaritmu naturali tal-kejl);

n

=

in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.

Għal kull kampjun is-somma tad-devjazzjonijiet standardizzati sal-limitu tiġi kalkolata billi tintuża l-formola li ġejja:

Formula

5.

Imbagħad:

jekk ir-riżultat statistiku tat-test ikun akbar min-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni għad-daqs tal-kampjun li hemm fit-Tabella 3, tintlaħaq deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinant;

jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun anqas min-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 3, tintlaħaq deċiżjoni ta’ riġett għall-inkwinant;

fin-nuqqas ta’ dan, tiġi ttestjata magna addizzjonali skond it-Taqsima 9.1.1.1 ta’ l-Anness I u l-proċedura tal-kalkolu tkun applikata għall-kampjun miżjud b’unità oħra.

Tabella 3

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 1

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)

Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An

Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn

3

3,327

– 4,724

4

3,261

– 4,790

5

3,195

– 4,856

6

3,129

– 4,922

7

3,063

– 4,988

8

2,997

– 5,054

9

2,931

– 5,120

10

2,865

– 5,185

11

2,799

– 5,251

12

2,733

– 5,317

13

2,667

– 5,383

14

2,601

– 5,449

15

2,535

– 5,515

16

2,469

– 5,581

17

2,403

– 5,647

18

2,337

– 5,713

19

2,271

– 5,779

20

2,205

– 5,845

21

2,139

– 5,911

22

2,073

– 5,977

23

2,007

– 6,043

24

1,941

– 6,109

25

1,875

– 6,175

26

1,809

– 6,241

27

1,743

– 6,307

28

1,677

– 6,373

29

1,611

– 6,439

30

1,545

– 6,505

31

1,479

– 6,571

32

– 2,112

– 2,112

Appendiċi 2

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD MA TKUNX SODISFAĊENTI JEW MA TKUNX DISPONIBBLI

1.

Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant ma tkunx sodisfaċenti jew ma tkunx disponibbli.

2.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

3.

Il-valuri ta’ l-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I jitqiesu li huma normalment distribwiti u għandhom jiġu trasformati billi jittieħdu l-logaritmi naturali tagħhom. Assumi li “m0” u “m” ifissru d-daqs minimu u massimu tal-kampjun rispettivament (m0 = 3 u m = 32) u ħalli li n-n tfisser in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.

Jekk il-logaritmi naturali tal-valuri mkejla fis-serje huma χ1, χ2 … χi u L ikun il-logaritmu naturali tal-valur ta’ limitu għall-inkwinant, isegwu d-definizzjonijiet

Formula

u

Formula Formula

5.

It-Tabella 4 turi l-valuri tan-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni (An) u ta’ riġett (Bn) kontra n-numru tal-kampjun kurrenti. Ir-riżultat statistiku tat-test ikun il-proporzjon:

Formula

u għandu jintuża sabiex jiġi determinat jekk is-serje ġiet aċċettata jew ġiet riġettata kif ġej:

Għal m0 ≤ n < m:

is-serje tiġi aċċettata jekk Formula

is-serje tiġi riġettata jekk Formula

jittieħed kejl ieħor jekk Formula.

6.

Rimarki

Il-formoli rikursivi li ġejjin huma utli għall-kalkolu ta’ valuri suċċessivi ta’ l-istatistika tat-test:

Formula Formula Formula

Tabella 4

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 2

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)

Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An

Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn

3

- 0,80381

16,64743

4

- 0,76339

7,68627

5

- 0,72982

4,67136

6

- 0,69962

3,25573

7

- 0,67129

2,45431

8

- 0,64406

1,94369

9

- 0,61750

1,59105

10

- 0,59135

1,33295

11

- 0,56542

1,13566

12

- 0,53960

0,97970

13

- 0,51379

0,85307

14

- 0,48791

0,74801

15

- 0,46191

0,65928

16

- 0,43573

0,58321

17

- 0,40933

0,51718

18

- 0,38266

0,45922

19

- 0,35570

0,40788

20

- 0,32840

0,36203

21

- 0,30072

0,32078

22

- 0,27263

0,28343

23

- 0,24410

0,24943

24

- 0,21509

0,21831

25

- 0,18557

0,18970

26

- 0,15550

0,16328

27

- 0,12483

0,13880

28

- 0,09354

0,11603

29

- 0,06159

0,09480

30

- 0,02892

0,07493

31

- 0,00449

0,05629

32

- 0,03876

0,03876

Appendiċi 3

PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI FUQ IT-TALBA TAL-FABBRIKANT

1.

Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata, fuq talba tal-fabbrikant, il-konformità tal-produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti.

2.

B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura tal-kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’30 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0.90 (riskju tal-produttur = 10 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %).

3.

Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull wieħed mill-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):

 

Assumi li:

 

L

=

il-valur ta’ limitu għall-inkwinant;

xi

=

il-valur tal-kejl naturali għal magna li tinsab f’ordni partikolari fil-kampjun;

n

=

in-numru tal-kampjun kurrenti.

4.

Ikkalkula għall-kampjun l-istatistika tat-test li tikkwantifika n-numru tal-magni li ma jikkonformawx, i.e. xi ≥ L.

5.

Imbagħad:

jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun anqas minn jew ugwali għan-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 5, tintlaħaq deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinant;

jekk ir-riżultat ta’ l-istatistika tat-test ikun aktar minn jew ugwali għan-numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett għad-daqs tal-kampjun mogħti fit-Tabella 5, tintlaħaq deċiżjoni ta’ riġett għall-inkwinant;

fin-nuqqas ta’ dan, tiġi ttestjata magna oħra skond it-Taqsima 9.1.1.1 ta’ l-Anness I u l-proċedura tal-kalkolu tiġi applikata lill-kampjun miżjud b’unità waħda.

Fit-Tabella 5 in-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni u ta’ riġett jiġu kalkolati permezz ta’ l-Istandard Internazzjonali ta’ l-ISO 8422/1991.

Tabella 5

Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 3

Daqs minimu tal-kampjun: 3

Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun)

Numru ta’ deċiżjonijiet li għaddew

Numru ta’ deċiżjonijiet li ma għaddewx

3

3

4

0

4

5

0

4

6

1

5

7

1

5

8

2

6

9

2

6

10

3

7

11

3

7

12

4

8

13

4

8

14

5

9

15

5

9

16

6

10

17

6

10

18

7

11

19

8

9


ANNESS II

Image

Test ta 'immaġni

(1)  Ħassar fejn mhux applikabbli.

Appendiċi 1

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

(1)  Fil-każ ta’ magni u sistemi mhux konvenzjonali, għandhom jiġu provduti mill-fabbrikant partikolarijiet ekwivalenti għal dawk msemmija hawn.

(2)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(3)  Speċifika t-tolleranza.

(4)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(5)  ĠU L 375, tal-31.12.1980, p. 46. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kummissjoni 1999/99/KE (ĠU L 334, tat-28.12.1999, p. 32).

(6)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(7)  Speċifika t-tolleranza.

(8)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(9)  Speċifika t-tolleranza.

(10)  Fil-każ ta’ sistemi skematizzati b’mod differenti, agħti tagħrif ekwivalenti (għall-paragrafu 3.2).

(*)  Direttiva 1999/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u ta’ partikuli minn magni b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi (ĠU L 44, tas-16.2.2000, p. 1).

(11)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(12)  Speċifika t-tolleranza.

(13)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(14)  Speċifika t-tolleranza.

(1)  Test ta’ l-ESC.

(2)  Test ta’ l-ETC biss.

(15)  Speċifika t-tolleranza; li għandha tkun bejn ± 3 % tal-valuri dikjarati mill-fabbrikant.

(3)  Test ta’ l-ESC.

(4)  Test ta’ l-ETC biss.

Appendix 2

KARATTERISTIĊI ESSENZJALI TAL-FAMILJA TA’ MAGNI

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

(1)  Immarka “mhux applikabbli” fejn ma japplikax.

Appendiċi 3

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

Image

Test ta 'immaġni

(1)  Dawn għandhom jiġu preżentati għal kull magna fil-familja ta’ magni.

(2)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(3)  Speċifika t-tolleranza.

(4)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(5)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(6)  Speċifika t-tolleranza.

(7)  Fil-każ ta’ sistemi skematizzati b’mod differenti, agħti tagħrif ekwivalenti (għall-paragrafu 3.2).

(8)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(9)  Speċifika t-tolleranza.

(10)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(11)  Speċifika t-tolleranza.

(12)  Aqta’ dak li ma japplikax.

(13)  Speċifika t-tolleranza.

Appendiċi 4

KARATTERISTIĊI TAL-PARTIJIET TAL-VETTURA RELATATI MAL-MAGNA

Image

Test ta 'immaġni

(1)  Test ta’ l-ESC.

(2)  Test ta’ l-ETC biss.


ANNESS III

PROĊEDURA TAT-TEST

1.   INTRODUZZJONI

1.1.

Dan l-Anness jiddeskrivi l-metodi kif jiġu determinati l-emissjonijiet ta’ komponenti gassużi, ta’ partikulati u ta’ duħħan mill-magni li għandhom jiġu ttestjati. Dan l-Anness jiddeskrivi tliet ċikli tat-test li għandhom jiġu applikati skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Anness I, Taqsima 6.2;

l-ESC li jikkonsisti minn ċiklu ta’ 13-il modalità ta’ stat stabbli,

l-ELR li jikkonsisti minn stadji transitorji ta’ tagħbija f’veloċitajiet differenti, li huma partijiet integrali ta’ proċedura ta’ test uniku, u li jiġu operati simultanjament,

l-ETC li jikkonsisti minn sekwenza sekonda b’sekonda ta’ modalitajiet transitorji.

1.2.

It-test għandu jsir bil-magna muntata fuq il-bank tat-test u konnessa ma’ dinamometru.

1.3.   Prinċipju tal-kejl

L-emissjonijiet li għandhom jitkejlu mill-exhaust tal-magna jinkludu l-komponenti gassużi (monossidu karboniku, idrokarboni totali mill-magni diesel fit-test ta’ l-ESC biss; idrokarboni mhux tal-metanu għall-magni diesel u tal-gass fit-test ETC biss; metanu għall-magni tal-gass fit-test ETC biss u ossidi tan-nitroġenu), il-partikulati (magni diesel biss) u duħħan (magni diesel fit-test ta’ l-ELR biss). Minbarra dan, id-dijossidu karboniku ta’ spiss jintuża bħala gass tracer sabiex jiġi determinat il-proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ sistemi ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali u ta’ fluss sħiħ. Il-prattika tajba fl-inġinerija tirrakkomanda l-kejl ġenerali ta’ dijossidu karboniku bħala għodda eċċellenti għall-iskoperta tal-problemi ta’ kejl matul it-test run.

1.3.1.   Test ta’ l-ESC

Matul sekwenza preskritta ta’ kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna l-ammonti ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ hawn fuq għandhom jiġu eżaminati kontinwament billi jittieħed kampjun mill-gass mhux trattat ta’ l-exhaust. Iċ-ċiklu tat-test jikkonsisti f’numru ta’ modalitajiet ta’ veloċità u ta’ qawwa li jkopru l-iskala operattiva tipika tal-magni diesel. Matul kull modalità għandhom jiġu determinati l-konċentrazzjoni ta’ kull inkwinant gassuż, il-fluss ta’ l-exhaust u l-output ta’ qawwa, u għandhom jiġu peżati l-valuri mkejla. Il-kampjun tal-partikulati għandu jiġi dilwit b’arja ambjentali kondizzjonata. Għandu jittieħed kampjun wieħed matul il-proċedura kompleta tat-test, u jiġi miġbur fuq filtri adatti. Il-grammi ta’ kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa għandhom jiġu kalkolati kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness. Addizzjonalment, l-NOx għandu jitkejjel fi tliet punti tat-test fil-limiti taż-żona ta’ kontroll magħżula mis-Servizz Tekniku (1) u l-valuri mkejla mqabbla mal-valuri kalkolati minn dawk il-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test li jkopru l-punti tat-test magħżula. Il-kontroll NOx jiżgura l-effikaċja tal-kontroll ta’ emissjonijiet tal-magna fil-limiti ta’ l-iskala operattiva tipika tal-magna.

1.3.2.   Test ta’ l-ELR

Matul test predeterminat ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija , id-duħħan ta’ magna msaħħna għandu jiġi mkejjel permezz ta’ opacimeter. It-test jikkonsisti fit-tagħbija tal-magna f’veloċità kostanti minn tagħbija ta’ 10 % sa waħda ta’ 100 % fi tliet veloċitàjiet differenti tal-magna. Minbarra dan, għandu jiġi applikat stadju ieħor, ir-raba’, ta’ tagħbija magħzul mis-Servizz Tekniku (1), u l-valur imqabbel mal-valuri ta’ l-istadji preċedenti ta’ tagħbija. Il-punt massimu fil-misurazzjoni tad-duħħan għandu jiġi determinat billi jintuża algoritmu approssimattiv, kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness.

1.3.3.   Test ETC

Matul ċiklu transitorju predeterminat tal-kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna, li jkun strettament ibbażat fuq xejriet tas-sewqan speċifiċi għat-tip ta’ triq ta’ magni tat-tip heavy-duty installati fuq trakkijiet u xarabankijiet, għandhom jiġu eżaminati l-inkwinanti msemmija hawn fuq wara li l-gass ta’ l-exhaust kollu jiġi dilwit ma’ l-arja ambjentali kondizzjonata. Bl-użu tas-sinjali ta’ feedback tad-dinamometru tal-magna li jindikaw it-torque u l-veloċità tal-magna, il-qawwa għandha tiġi integrata fir-rigward tal-ħin taċ-ċiklu li jirriżulta fil-prestazzjoni mogħtija mill-magna tul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u HC għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u CO2, u NMHC tista’ tiġi stabbilita bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur jew bil-kampjunament bil-borża. Għall-partikulati, għandu jinġabar kampjun proporzjonat fuq filtri adatti. Ir-rata tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu sabiex jiġu kkalkolati l-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa ta’ l-inkwinanti. Il-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa għandhom ikunu relatati mal-prestazzjoni tal-magna sabiex jinkisbu l-grammi għal kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa, kif deskritt fl-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness.

2.   KONDIZZJONIJIET TAT-TEST

2.1.   Kondizzjonijiet tat-Test tal-Magna

2.1.1.

It-temperatura assoluta (Ta) ta’ l-arja tal-magna fl-inlet tal-magna espressa f’Kelvin, u l-pressjoni atmosferika fix-xott (ps), espressa f’kPa għandhom jitkejlu u l-parametru F għandu jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijet li ġejjin:

(a)

għall-magni diesel:

 

Magni naturalment aspirati u mekkanikament supercharged:

Formula

 

Magni turbocharged bi jew mingħajr it-tkessiħ ta’ l-arja ta’ l-intake

Formula

(b)

għall-magni tal-gass:

Formula

2.1.2.   Validità tat-test

Sabiex test jitqies bħala validu, il-parametru F għandu jkun tali li:

Formula

2.2.   Magni bit-tkessiħ ta’ l-arja taċ-charge

It-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tiġi reġistrata u għandha tkun, fil-veloċità tal-qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ t-tagħbija sħiħa, fil-limiti ta’ ±5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3. It-temperatura tal-materjal tat-tkessiħ għandha tkun ta’ l-inqas 293 K (20 °C).

Jekk tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-testijiet jew jintuża external blower, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tkun fil-limiti ta’ ± 5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3 fil-veloċità ta’ qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa. L-istess regolazzjoni ta’ l-apparat li jkessaħ l-arja taċ-charge sabiex jiġu sodisfatti l-kondizzjonijiet ta’ hawn fuq għandha tintuża għaċ-ċiklu kollu tat-test.

2.3.   Sistema ta’ l-Intake ta’ l-Arja tal-Magna

Għandha tintuża sistema ta’ l-intake ta’ l-arja tal-magna li timmanifesta restrizzjoni ta’ l-intake ta’ l-arja fil-limiti ta’ ± 100 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa.

2.4.   Sistema ta’ l-Exhaust tal-Magna

Għandha tintuża sistema ta’ l-exhaust li timmanifesta kontropressjoni ta’ l-exhaust fil-limiti ta’ ± 1 000 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa u volum fil-limiti ta’ ± 40 % ta’ dak speċifikat mill-fabbrikant. Tista’ tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-test, sakemm din tirrappreżenta l-kondizzjonijiet operattivi attwali tal-magna. Is-sistema ta’ l-exhaust għandha tikkonforma mar-rekwiżiti għall-kampjunament tal-gass ta’ l-exhaust, kif disposti fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.4 u fl-Anness V, Taqsima 2.2.1, EP u Taqsima 2.3.1, EP.

Jekk il-magna tkun mgħammra b’tagħmir ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, il-pajp ta’ l-exhaust għandu jkollu l-istess dijametru kif jinsab fl-użu għal ta’ l-inqas 4 dijametri tal-pajp preċedenti (upstream) għad-daħla tal-bidu tat-parti ta’ l-espansjoni li tikkontjeni t-tagħmir ta’ aftertreatment. Id-distanza mill-flanġa tal-manifold ta’ l-exhaust jew mill-outlet tat-turbocharger sat-tagħmir ta’ l-aftertreatment ta’ l-exhaust għandhom ikunu l-istess bħal fil-konfigurazzjoni tal-vettura jew fl-ispeċifikazzjonijiet tad-distanza tal-fabbrikant. Il-kontropressjoni ta’ l-exhaust jew ir-restrizzjoni għandhom isegwu l-istess kriterji ta’ hawn fuq, u jistgħu jkunu regolati b’valv. Il-kontenitur ta’ l-aftertreatment jista’ jitneħħa fit-testijiet tal-prova u matul il-mapping tal-magna, u jitbiddel b’kontenitur ekwivalenti li jkollu l-appoġġ ta’ katalizzattur mhux attiv.

2.5.   Sistema tat-tkessiħ

Għandha tintuża sistema tat-tkessiħ tal-magna b’kapaċità suffiċjenti sabiex iżżomm il-magna fit-temperaturi operattivi normali preskritti mill-fabbrikant.

2.6.   Żejt Lubrikanti

L-ispeċifikazzjonijiet taż-żejt lubrikanti użat għat-test għandhom jiġu reġistrati u preżentati mar-riżultati tat-test, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 7.1.

2.7.   Karburant

Il-karburant għandu jkun il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

It-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jiġu speċifikati mill-fabbrikant fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. It-temperatura tal-karburant ma għandhiex tkun anqas minn 306 K (33 °C). Jekk ma tkunx speċifikata, għandha tkun 311 K ± 5 K (38 °C ± 5 °C) fl-inlet ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant.

Għall-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG, it-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jibqgħu fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. jew fl-Anness II, Appendiċi 3, Taqsima 1.16.5 fil-każijiet fejn il-magna mhijiex magna rappreżentattiva.

2.8.   L-Ittestjar tas-Sistemi ta’ l-Aftertreatment ta’ l-Exhaust

Jekk il-magna tkun mgħammra b’sistema ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, l-emissjonijiet imkejla tul iċ-ċiklu(i) tat-test għandhom ikunu rappreżentattivi ta’ l-emissjonijiet fil-kamp. Jekk dan ma jistax jintlaħaq b’ċiklu ta’ test wieħed (e.ż. għall-filtri tal-partikulati b’riġenerazzjoni perjodika) għandhom isiru diversi ċikli tat-test u r-riżultati tat-test jiġu approssimati u/jew jiġu pesati. Il-proċedura eżatta għandha tkun miftiehma bejn il-fabbrikant tal-magna u s-Servizz Tekniku bbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ inġinerija.


(1)  Il-punti tat-test għandhom jiġu magħżula bl-użu ta’ metodi statistiċi ta’ randomizzazzjoni.

Appendiċi 1

IĊ-ĊIKLI TAT-TEST TA’ L-ESC U TA’ L-ELR

1.   REGOLAZZJONIJIET TAL-MAGNA U TAD-DINAMOMETRU

1.1.   Determinazzjoni tal-Veloċitajiet A, B u C

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu dikjarati mill-fabbrikant skond id-dispożizzjonijiet li ġejjin:

Il-veloċità għolja nhi għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 70 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. L-ogħla veloċità tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nhi.

Il-veloċità baxxa nlo għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 50 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Il-veloċità l-aktar baxxa tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nlo.

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu kalkolati kif ġej:

Formula

Formula

Formula

Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C jistgħu jiġu verifikati b’xi wieħed minn dawn il-metodi li ġejjin:

(a)

għandu jsir kejl ta’ punti addizzjonali tat-test matul l-approvazzjoni tal-qawwa tal-magna skond id-Direttiva 80/1269/KEE sabiex jiġu determinati b’mod preċiż l-nhi u nlo. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi determinata mill-kurva tal-qawwa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq.

(b)

għandu jsir mapping tal-magna tul il-kurva tat-tagħbija sħiħa, mill-veloċità massima mingħajr tagħbija sal-veloċità fl-idling, billi jintużaw ta’ l-inqas 5 punti ta’ kejl għal kull intervall ta’ 1000 rpm u punti ta’ kejl fil-limiti ta’ ± 50 rpm tal-veloċità bil-qawwa massima dikjarata. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi stabbilita minn din il-kurva tal-mappa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq.

Jekk il-veloċitajiet mkejla tal-magna A, B u C ikunu fil-limiti ta’ ± 3 % tal-veloċitajiet tal-magna kif dikjarati mill-fabbrikant, il-veloċitajiet dikjarati tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet. Jekk tinqabeż it-tolleranza għal xi waħda mill-veloċitajiet tal-magna, il-veloċitajiet mkejla tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet.

1.2.   Determinazzjonijiet tar-Regolazzjonijiet tad-Dinamometru

Il-kurva tat-torque f’kundizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa għandha tiġi determinata bl-esperimentazzjoni sabiex jiġu kalkolati l-valuri tat-torque għall-modalitajiet tat-test speċifikati taħt kondizzjonijiet netti, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Għandu jittieħed kont, jekk tkun applikabbli, tal-qawwa assorbita mill-apparat azzjonat mill-magna. Ir-regolazzjoni (setting) tad-dinamometru għal kull modalità tat-test għandha tiġi kalkolata billi tintuża din il-formola:

Formula jekk it-test isir taħt kondizzjonijiet netti

Formula jekk it-test ma jsirx taħt kondizzjonijiet netti

fejn:

s

=

regolazzjoni (setting) tad-dinamometru, kW

P(n)

=

il-qawwa netta tal-magna kif indikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2, kW

L

=

perċentwali ta’ tagħbija kif indikata fit-Taqsima 2.7.1, %

P(a)

=

il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.1

P(b)

=

il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jitneħħew kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.2

2.   IT-TEST RUN TA’ L-ESC

Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test ta’ prova għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu ta’ kejl.

2.1.   Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji

Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment ta’ l-użin għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas għandu jkun reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder tal-filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.

2.2.   Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u tal-kampjunament għandhom jiġu mgħammra kif meħtieġ. Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ għad-dilwizzjoni tal-gass ta’ l-exhaust, it-tailpipe għandu jkun imqabbad mas-sistema.

2.3.   Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna

Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha jiġu stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.

2.4.   Startjar tas-Sistema Kampjunarja tal-Partikulati

Is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem bil-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja dilwita jista’ jiġi determinat billi tiġi mgħoddija l-arja tad-dilwizzjoni mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tiġix filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu u fl-aħħar taċ-ċiklu, u tiġi determinata l-medja tal-valuri.

2.5.   Aġġustament tal-Proporzjon tad-Dilwizzjoni

L-arja tad-dilwizzjoni għandha tiġi regolata sabiex it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust dilwit imkejla immedjatament qabel il-filtru primarju ma taqbiżx 325 K (52 °C) fi kwalunkwe modalità. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni (q) ma għandux ikun anqas minn 4.

Għal sistemi li jużaw kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx għall-kontroll tal-proporzjon tad-dilwizzjoni, il-kontenut CO2 jew NOx ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandu jitkejjel fil-bidu u fl-aħħar ta’ kull test. Il-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx ta’ l-isfond ta’ qabel u ta’ wara t-test għandhom ikunu fil-limiti ta’ 100 ppm jew 5 ppm ta’ xulxin, rispettivament.

2.6.   Il-kontroll ta’ l-analizzaturi

L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq iż-żero u ikunu spanned.

2.7.   Ċiklu ta’ test

2.7.1.   Iċ-ċiklu ta’ 13-il modalità li ġej għandu jiġi applikat fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test

Numru tal-modalità

Veloċità tal-magna

Perċentwali ta’ Tagħbija

Fattur ta’ piż għall-kejl

Tul tal-modalità

1

wieqaf

0,15

4 minuti

2

A

100

0,08

2 minuti

3

B

50

0,10

2 minuti

4

B

75

0,10

2 minuti

5

A

50

0,05

2 minuti

6

A

75

0,05

2 minuti

7

A

25

0,05

2 minuti

8

B

100

0,09

2 minuti

9

B

25

0,10

2 minuti

10

C

100

0,08

2 minuti

11

C

25

0,05

2 minuti

12

C

75

0,05

2 minuti

13

C

50

0,05

2 minuti

2.7.2.   Sekwenza tat-test

Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda. It-test għandu jsir fl-ordni tan-numri tal-modalitajiet kif stabbiliti fit-Taqsima 2.7.1.

Il-magna għandha titħaddem għaż-żmien preskritt f’kull modalità, u tgħaddi mill-bidliet indikati ta’ veloċità tal-magna u tat-tagħbija fl-ewwel 20 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 50 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.

Fuq it-talba tal-fabbrikant, is-sekwenza tat-test tista’ tiġi ripetuta għal numru suffiċjenti ta’ drabi għal aktar kampjuni ta’ partikulat fuq il-filtru. Il-fabbrikant għandu jagħti deskrizzjoni dettaljata tal-proċeduri tal-valutazzjoni tad-data u tal-kalkolu. L-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu determinati biss fuq l-ewwel ċiklu.

2.7.3.   Reazzjoni ta’ l-analizzatur

L-output ta’ l-analizzaturi għandu jkun reġistrat fuq reġistratur bi strip chart jew imkejjel b’sistema ta’ data acquisition ekwivalenti bil-gass ta’ l-exhaust għaddej fl-analizzaturi matul iċ-ċiklu kollu tat-test.

2.7.4.   Teħid ta’ kampjuni tal-partikulati.

Par ta’ filtri (filtri primarji u filtri back-up, ara l-Anness III, Appendiċi 4) għandhom jintużaw għall-proċedura sħiħa tat-test . Għandu jittieħed kont tal-fatturi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) speċifikati fil-proċedura taċ-ċiklu tat-test billi jittieħed kampjun proporzjonali għall-fluss tal-massa ta’ l-exhaust matul kull modalità individwali taċ-ċiklu. Dan jista’ jinkiseb billi jiġu aġġustati r-rata tal-fluss tal-kampjun, il-ħin tal-kampjunament, u/jew il-proporzjon tad-dilwizzjoni, skond kif meħtieġ, sabiex jintlaħaq il-kriterju għall-fatturi effettivi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) fit-Taqsima 5.6.

Il-ħin tal-kampjunament għal kull modalità għandu jkun ta’ l-inqas 4 sekondi għal kull fattur ta’ pesatura ta’ 0,01. Il-kampjunament għandu jsir l-aktar tard possibbli f’kull modalità. Il-kampjunament tal-partikulati għandu jitlesta mhux qabel 5 sekondi qabel t-tmiem ta’ kull modalità.

2.7.5.   Kondizzjonijiet tal-magna

Il-veloċità u t-tagħbija tal-magna, it-temperatura ta’ l-arja fl-intake u l-intake depression, it-temperatura ta’ l-exhaust u l-kontropressjoni, il-fluss tal-karburant u l-fluss ta’ l-arja jew ta’ l-exhaust, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge, it-temperatura u l-umdità tal-karburant għandhom jiġu reġistrati matul kull modalità, bir-rekwiżiti tal-veloċità u tat-tagħbija (ara t-Taqsima 2.7.2) jintlaħqu matul il-ħin tal-kampjunament tal-partikulati, iżda fi kwalunkwe każ matul l-aħħar minuta ta’ kull modalità.

Kwalunkwe data addizzjonali meħtieġa għall-kalkolu għandha tiġi reġistrata (ara t-Taqsimiet 4 u 5).

2.7.6.   Kontroll ta’ l-NOx fiż-Żona tal-Kontroll

Il-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll għandu jsir immedjatament meta titlesta l-modalità 13.

Il-magna għandha tiġi kondizzjonata fil-modalità 13 għal perjodu ta’ tliet minuti qabel il-bidu tal-kejl. Għandu jittieħed kejl tliet darbiet f’postijiet differenti fiż-żona tal-kontroll, magħżula mis-Servizz Tekniku (1). Il-ħin għal kull kejl għandu jkun ta’ 2 minuti.

Il-proċedura tal-kejl hija identika għall-kejl NOx fiċ-ċiklu tat 13-il modalità, u għandha ssir skond it-Taqsimiet 2.7.3, 2.7.5, u 4.1 ta’ dan l-Appendiċi, u l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.

Il-kalkolu għandu jsir skond it-Taqsima 4.

2.7.7.   Il-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi

Wara t-test ta’ l-emissjoni għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid. It-test jitqies aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.

3.   IT-TEST RUN TA’ L-ELR

3.1.   Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

L-opacimeter u s-sondi kampjunarji, jekk applikabbli, għandhom jiġu installati wara s-silencer ta’ l-exhaust jew kwalunkwe strument ta’ aftertreatment, jekk dan ikun installat, skond il-proċeduri ta’ l-installazzjoni ġenerali speċifikati mill-fabbrikant ta’ l-istrument. Minbarra dan, għandhom jiġu osservati, fejn ikun il-każ, ir-rekwiżiti tat-Taqsima 10 ta’ ISO IDS 11614.

Qabel kwalunkwe kontroll fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskala, l-opacimeter għandu jissaħħan u jiġi stabbilizzat skond ir-rakkomandazzjonijet tal-fabbrikant ta’ l-istrument. Jekk l-opacimeter huwa mgħammar b’sistema li tippurifika l-arja sabiex tevita t-tiġmid tal-lenti ta’ l-arloġġ, din is-sistema għandha tiġi attivata u aġġustata ukoll skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant.

3.2.   Kontroll ta’ l-Opacimeter

Il-kontrolli fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskalagħandhom isiru fil-modalità tal-qari ta’ l-opaċità, minħabba li l-iskala ta’ opaċità toffri żewġ punti ta’ kalibrazzjoni verament definibbli, jiġifieri l-opaċità 0 % u l-opaċità 100 %. Il-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl imbagħad jiġi kalkolat korrettament abbażi ta’ l-opaċità mkejla u l-LA, kif mogħtija mill-fabbrikant ta’ l-opacimeter, meta l-istrument jitreġġa lura għall-modalità tal-qari ‘k’ għall-ittestjar.

Meta d-dawl ta’ l-opacimeter ma jkollu l-ebda ostakolu, il-qari għandu jkun aġġustat għal 0,0 % ± 1,0 % opaċità. Bid-dawl ostakolat sabiex ma jilħaqx ir-riċevitur, il-qari għandu jiġi aġġustat għal 100,0 % ± 1,0 % opaċità.

3.3.   Ċiklu ta’ test

3.3.1.   Kondizzjonament tal-Magna

Il-magna u s-sistema għandhom jiġu msaħħna bil-qawwa massima sabiex jiġu stabbilizzati l-parametri tal-magna skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant. Il-fażi tal-prekondizzjonamentgħandha wkoll tipproteġi l-kejl attwali mill-influwenza ta’ depożiti fis-sistema ta’ l-exhaust minn xi test preċedenti.

Meta l-magna tiġi stabbilizzata, iċ-ċiklu għandu jinbeda fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekondi wara l-fażi tal-prekondizzjonament. Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test dummy għal kondizzjonament addizzjonaliqabel iċ-ċiklu tal-kejl.

3.3.2.   Sekwenza tat-test

It-test fih sekwenza ta’ tliet stadji ta’ tagħbija b’kull waħda mit-tliet veloċitajiet tal-magna, A (ċiklu 1), B (ċiklu 2) u C (ċiklu 3) determinati skond l-Anness III, Taqsima 1.1, u warajhom ċiklu 4 b’veloċità fiż-żona tal-kontroll u tagħbija bejn l-10 % u l-100 %, magħżula mis-Servizz Tekniku (2) . Is-sekwenza li ġejja għandha tiġi segwita fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test, kif indikat fid-Dijagramma 3

Dijagramma 3

Sekwenza tat-Test ta’ l-ELR

Image

Test ta 'immaġni

(a)

Il-magna għandha titħaddem bil-veloċità A tal-magna u b’10 fil-mija tat-tagħbija għal 20 ± 2 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 20 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.

(b)

Fl-aħħar tas-segment preċedenti, il-lieva tal-kontroll tal-veloċità għandha titpoġġa rapidament u tinżamm fil-pożizzjoni miftuħa għal 10 ± 1 sekondi. Għandha tiġi applikata t-tagħbija neċessarja tad-dinamometru sabiex il-veloċità tal-magna tinżamm fil-limiti ta’ ± 150 rpm matul l-ewwel 3 sekondi, u fil-limiti ta’ ± 20 rpm matul il-bqija tas-segment.

(ċ)

Is-sekwenza deskritta f’(a) u (b) għandha tiġi ripetuta darbtejn.

(d)

Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità B tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(e)

Is-sekwenza (a) sa (ċ) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità B tal-magna.

(f)

Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità Ċ tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(g)

Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità Ċ tal-magna.

(h)

Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità magħżula tal-magna u għal kwalunkwe tagħbija ‘l fuq minn 10 fil-mija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda.

(i)

Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità magħżula tal-magna.

3.4.   Validazzjoni taċ-Ċiklu:

Id-devjazzjonijiet standard relattivi tal-valuri medji tad-duħħan f’kull veloċità tat-test (SVA, SVB, SVC, kif kalkolati skond it-Taqsima 6.3.3 ta’ dan l-Appendiċi mit-tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija f’kull veloċità tat-test) għandhom ikunu anqas minn 15 % tal-valur medju, jew 10 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I, skond liema jkun l-akbar. Jekk id-differenza tkun akbar, is-sekwenza għandha tiġi ripetuta sakemm tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija jilħqu l-kriterji tal-validazzjoni.

3.5.   Kontroll mill-ġdid ta’ l-Opacimeter

Il-valur zero drift ta’ l-opacimeter ta’ wara t-test ma għandux jaqbeż il-± 5,0 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I.

4.   KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI

4.1.   Valutazzjoni tad-Data

Għall-valutazzjoni ta’ l-emissjonijiet gassużi, għandu jittieħed il-medju tal-qari taċ-chart ta’ l-aħħar 30 sekonda ta’ kull modalità, u l-konċentrazzjonijiet medji (konċ) ta’ HC, CO u NOx matul kull modalità għandhom jiġu determinati mill-qari medju taċ-chart u d-data tal-kalibrazzjoni korrispondenti. Jista’ jintuża tip differenti ta’ reġistrazzjoni jekk jiżgura ksib tad-data ekwivalenti.

Għall-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll, ir-rekwiżiti ta’ hawn fuq japplikaw għal NOx, biss.

Il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust GEXHW jew il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit GTOTW, jekk jintuża fakultattivament, għandhom jiġi determinat skond l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 2.3.

4.2.   Korrezzjoni xotta/mxarrba

Il-konċentrazzjoni mkejla għandha tiġi konvertita għal bażi mxarrba skond il-formoli li ġejjin, jekk ma tkunx diġa mkejla fuq bażi mxarrba.

Formula

Għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat:

Formula

u,

Formula

Għall-gass ta’ l-exhaust dilwit:

Formula

jew,

Formula

Għall-arja tad-dilwizzjoni

Għall-arja ta’ l-intake (jekk differenti mill-arja tad-dilwizzjoni)

Formula

Formula

Formula

Formula

Formula

Formula

fejn:

Ha, Hd

=

g ilma kull kg ta’ arja xotta

Rd, Ra

=

umdità relattiva ta’ l-arja tad-dilwizzjoni/ arja ta’ l-intake, %

pd, pa

=

pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja tad-dilwizzjoni / l-arja ta’ l-intake, kPa

pB

=

pressjoni totali barometrika, kPa

4.3.   Korrezzjoni NOx għall-Umdità u għat-Temperatura

Billi l-emissjoni tan-NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tan-NOx għandha tiġi korretta għat-temperatura u l-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:

Formula

bi:

A

=

0,309 GFUEL/GAIRD - 0,0266

B

=

- 0,209 GFUEL/GAIRD + 0,00954

Ta

=

temperatura ta’ l-arja, K

Ha

=

umdità ta’ l-arja ta’ l-intake, g ilma kull kg arja xotta

Ha

=

Formula

fejn:

Ra

=

umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, %

pa

=

pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa

pB

=

pressjoni totali barometrika, kPa

4.4.   Kalkolu tar-Rati tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni

Ir-rati tal-fluss tal-massa ta’ l-emissjoni (g/h) għal kull modalità għandhom jiġu kalkolati kif ġej, bil-preżunzjoni li d-densità tal-gass ta’ l-exhaust tkun ta’ 273 K (0 °C) u 101,3 kPa:

 

Formula

 

Formula

 

Formula

fejn NOx conc, COconc, HCconc  (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji (ppm) fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, kif determinati fit-Taqsima 4.1.

Jekk, b’mod fakultattiv l-emissjonijiet gassużi jiġu determinati b’sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ, għandhom jiġu applikati l-formoli li ġejjin.

 

Formula

 

Formula

 

Formula

fejni NOx conc, COconc, HCconc  (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji korretti fl-isfond (ppm) ta’ kull modalità fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, kif determinati fl-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3.1.1.

4.5.   Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi

L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:

Formula

Formula

Formula

Il-fatturi ta’ pesatura (WF) użati fil-kalkolu ta’ hawn fuq huma skond it-Taqsima 2.7.1.

4.6.   Kalkolu tal-Valuri tal-Kontroll taż-Żona

Għat-tliet punti ta’ kontroll magħżula skond it-Taqsima 2.7.6, l-emissjoni NOx għandha titkejjel u tiġi kalkolata skond it-Taqsima 4.6.1 u ukoll stabbilita bl-interpolazzjoni mill-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test l-eqreb għall-punt ta’ kontroll rispettiv skond it-Taqsima 4.6.2. Il-valuri mkejla imbagħad jiġu mqabbla mal-valuri interpolati skond it-Taqsima 4.6.3.

4.6.1.   Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika

L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll (Z) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

Formula

4.6.2.   Determinazzjoni tal-Valur ta’ l-Emissjoni miċ-Ċiklu tat-Test

L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll għandha tiġi interpolata mill-erba’ modalitajiet l-aktar qrib taċ-ċiklu li jkopru punt ta’ kontroll magħżul Z kif muri fid-Dijagramma 4. Għal dawn il-modalitajiet (R, S, T, U), japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:

Veloċità(R)

=

Veloċità (T) = nRT

Veloċità (S)

=

Veloċità (U) = nSU

Perċentwali ta’ tagħbija (R)

=

Perċentwali ta’ tagħbija (S)

Perċentwali ta’ tagħbija (T)

=

Perċentwali ta’ tagħbija (U)

L-emissjoni NOx tal-punt ta’ kontroll magħżul Z għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

u:

Formula

Formula

Formula

Formula

fejn,

ER, ES, ET, EU

=

emissjoni speċifika NOx tal-modalitajiet ta’ kopertura kalkolati skond it-Taqsima 4.6.1.

MR, MS, MT, MU

=

torque tal-magna tal-modalitajiet ta’ kopertura

Dijagramma 4

Interpolazzjoni tal-Punt ta’ Kontroll ta’ l-NOx

Image

Test ta 'immaġni

4.6.3.   Paragun tal-Valuri ta’ l-Emissjoni ta’ l-NOx

L-emissjoni NOx speċifika mkejla tal-punt ta’ kontroll Z (NOx,Z) tiġi mqabbla mal-valur interpolat (EZ) kif ġej:

Formula

5.   KALKOLU TA’ L-EMISSJONI TA’ PARTIKULATI

5.1.   Valutazzjoni tad-Data

Għall-valutazzjoni tal-partikulati, għandha tiġi reġistrata għal kull modalità il-massa totali tal-kampjuni (MSAM,i) mill-filtri .

Il-filtri għandhom jitqiegħdu lura fil-kompartiment ta’ l-użin u jiġu kondizzjonati għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa, u mbagħad jintiżnu. Għandu jiġi reġistrat il-piż gross tal-filtri u jiġi mnaqqas il-piż tarat (ara t-Taqsima 1 ta’ l-Appendiċi). Il-massa tal-partikulati Mf tkun it-total tal-massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtri primarji u l-filtri back-up.

Jekk għandha tiġi applikata xi korrezzjoni ta’ l-isfond, għandhom jiġu reġistrati l-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni (MDIL) mill-filtri u l-massa tal-partikulati (Md) . Jekk sar aktar minn kejl wieħed, għandu jiġi kalkolat il-kwozjent Md/MDIL għal kull kejl u jittieħed il-medju tal-valuri.

5.2.   Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Parzjali

Ir-riżultati finali, li jiġu rapportati, tat-test ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Billi jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ kontroll tar-rata ta’ dilwizzjoni, japplikaw metodi differenti tal-kalkolu għall-GEDFW. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.

5.2.1.   Sistemi Isokinetiċi

Formula

Formula

fejn “r” tikkorrispondi għall-proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust:

Formula

5.2.2.   Sistemi b’Kejl tal-Konċentrazzjoni ta’ CO2 jew ta’ NOx

Formula

Formula

fejn:

concE

=

konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust mhux trattat

concD

=

konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust dilwit

concA

=

konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-arja tad-dilwizzjoni

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għall-bażi mxarrba skond it-Taqsima 4.2 ta’ dan l-Appendiċi.

5.2.3.   Sistemi b’Kejl ta’ CO2 u bil-Metodu tal-Bilanċ tal-Karbonju (4)

Formula

fejn:

CO2D

=

konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-exhaust dilwit

CO2A

=

konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-arja tad-dilwizzjoni

(konċentrazzjonijiet f’ % ta’ volum fuq bażi mxarrba)

Din l-ekwazzjoni hija bbażata fuq is-suppożizzjoni tal-bilanċ tal-karbonju (l-atomi tal-karbonju fornuti lill-magna jiġu emessi bħala CO2) u determinata permezz tal-passi li ġejjin:

Formula

u

Formula

5.2.4.   Sistemi b’ Kejl tal-Fluss

Formula

Formula

5.3.   Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Sħiħ

Ir-riżultati tat-test, li jiġu rapportati, ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.

Formula

5.4.   Kalkolu tar-Rata tal-Fluss tal-Massa tal-Partikulati

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn

Formula =

Formula

MSAM =

Formula

i=

Formula

determinati fiċ-ċiklu tat-test permezz tas-sommazzjoni tal-valuri medji tal-modalitajiet individali matul il-perjodu kampjunarju.

Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:

Formula

Jekk isir aktar minn kejl wieħed, għandu jinbidel Formula bi Formula .

Formula għall-modalitajiet individwali

jew,

Formula għall-modalitajiet individwali.

5.5.   Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika

L-emissjoni tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

5.6.   Fattur effettiv ta’ pesatura (ta’ piż għall-kejl)

Il-fattur effettiv ta’ pesatura għal kull modalità għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ pesatura għandu jkun fil-limiti ta’ ± 0,003 (± 0,005 għall-modalità ta’ l-idling) tal-fatturi ta’ pesaturadisposti fit-Taqsima 2.7.1.

6.   KALKOLU TAL-VALURI TAD-DUĦĦAN

6.1.   L-Algoritmu ta’ Bessel

L-algoritmu ta’ Bessel għandu jintuża sabiex jiġu kalkolati l-valuri medji ta’ kull 1 sekonda mir-riżultati istantanji tad-duħħan, konvertiti skond it-Taqsima 6.3.1. L-algoritmu jemula filtru low pass tat-tieni ordni, u l-użu tiegħu jitlob kalkoli iterattivi sabiex jiġu determinati l-koeffiċjenti. Dawn il-koeffiċjenti huma funzjoni tal-ħin tar-reazzjoni tas-sistema ta’ l-opacimeter u r-rata kampjunarja. Għaldaqstant, it-Taqsima 6.1.1 għandha tiġi ripetuta kull meta l-ħin tar-reazzjoni tas-sistema u/jew ir-rata kampjunarja jinbidlu.

6.1.1.   Kalkolu tal-Ħin tar-Reazzjoni tal-Filtru u tal-Kostanti Bessel

Il-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ ta’ Bessel (tF) huwa funzjoni tal-ħinijiet tar-reazzjoni elettrika u tar-reazzjoni fiżika tas-sistema ta’ l-opacimeter, kif speċifikata fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5.2.4, u għandu jiġi kalkolat bl-ekwazzjoni li ġejja:

Formula

fejn:

tp

=

ħin ta’ reazzjoni fiżika, f’sekondi s

te

=

ħin ta’ reazzjoni elettrika, f’sekondi s

Il-kalkoli għall-istima tal-frekwenza tal-cut off tal-filtru (fc) huma bbażati fuq stadju ta’ input minn 0 sa 1 fi ≤ 0,01 sekonda (ara l-Anness VII). Il-ħin tar-reazzjoni huwa definit bħala l-ħin bejn meta l-qawwa Bessel tilħaq l-10 % (t10) u meta tilħaq 90 % (t90) ta’ din il-funzjoni ta’ stadju. Dan għandu jintlaħaq bl-iterazzjoni fuq fc sakemm t90-t10 ≈ tF. L-ewwel iterazzjoni għal fc hija mogħtija mill-formola li ġejja:

Formula

Il-kostanti Bessel E u K għandhom jiġu kalkolati bl-ekwazzjonijiet li ġejjin:

Formula

Formula

fejn:

D

=

0,618034

Δt

=

Formula

Ω

=

Formula

6.1.2.   Kalkolu ta’ l-Algoritmu ta’ Bessel

Bl-użu tal-valuri ta’ E u K, ir-reazzjoni medja ta’ Bessel ta’ 1 sekonda għal stadju ta’ input Si għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Si-2

=

Si-1 = 0

Si

=

1

Yi-2

=

Yi-1 = 0

Għandhom interpolati l-ħinijiet t10 u t90. Id-differenza fil-ħin bejn t90 u t10 tiddefinixxi l-ħin ta’ reazzjoni tF għal dak il-valur ta’ fc. Jekk dan il-ħin ta’ reazzjoni mhuwiex qrib suffiċjentement għall-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ, għandha titkompla l-iterazzjoni sakemm il-ħin attwali ta’ reazzjoni jidħol fil-limitu ta’ 1 % ta’ reazzjoni meħtieġa kif ġej:

Formula

6.2.   Valutazzjoni tad-Data

Il-kampjuni tal-valuri tal-kejl tad-duħħan għandhom jittieħedu b’rata minima ta’ 20 Hz.

6.3.   Determinazzjoni tad-Duħħan

6.3.1.   Konversjoni tad-Data

Billi l-unità ta’ kejl bażika ta’ l-opacimeters kollha hija t-trasmissjoni, il-valuri tad-duħħan għandhom jiġu konvertiti minn trasmissjoni (τ) għall-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl (k) kif ġej:

Formula

u

Formula

fejn:

k

=

koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl, m-1

LA

=

tul tal-passaġġ ottiku effettiv, kif mogħti mill-fabbrikant ta’ l-istrument, m

N

=

opaċità, %

τ

=

trasmissjoni, %

Għandha tiġi applikata l-konverżjoni qabel ma jsir kwalunkwe proċessar ieħor tad-data.

6.3.2.   Kalkolu tad-Duħħan Medju ta’ Bessel

Il-frekwenza tal-cutoff korretta fc hija dik li tipproduċi l-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ tal-filtru tF. Meta din il-frekwenza tkun ġiet determinata permezz tal-proċess iterattiv tat-Taqsima 6.1.1, għandhom jiġu kalkolati l-kostanti korretti E u K ta’ l-algoritmu ta’ Bessel. L-algoritmu ta’ Bessel imbagħad jiġi applikat għat-traċċa istantanja tad-duħħan (valur k), kif spjegat fit-Taqsima 6.1.2:

Formula

L-algoritmu ta’ Bessel huwa tat-tip rikursiv. Għaldaqstant, għandu bżonn xi valuri inizjali ta’ l-input Si-1 u Si-2 u valuri inizjali ta’ l-output Yi-1 u Yi-2 sabiex jinbeda l-algoritmu. Dawn jistgħu jkunu preżunti bħala 0.

Għal kull stadju ta’ tagħbija tat-tliet veloċitajiet A, B u Ċ, il-valur ta’ 1 sekonda massimu Ymax għandu jiġi magħżul mill-valuri individwali Yi għal kull traċċa tad-duħħan.

6.3.3.   Riżultat finali

Il-valuri medji tad-duħħan (SV) minn kull ċiklu (veloċità tat-test) għandhom jiġu kalkolati kif ġej:

Għall-veloċità A tat-test:

SVA = (Ymax1,A + Ymax2,A + Ymax3,A) / 3

Għall-veloċità B tat-test:

SVB = (Ymax1,B + Ymax2,B + Ymax3,B) / 3

Għall-veloċità C tat-test:

SVC = (Ymax1,C + Ymax2,C + Ymax3,C) / 3

fejn:

Ymax1, Ymax2, Ymax3

=

l-ogħla valur tad-duħħan medju ta’ Bessel ta’ 1 sekonda f’kull wieħed mit-tliet stadji ta’ tagħbija

Il-valur finali għandu jiġi kalkolat kif ġej:

SV = (0,43 × SVA) + (0,56 × SVB) + (0,01 × SVC)


(1)  Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati approvati.

(2)  Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati.

(3)  Ibbażat fuq l-ekwivalent ta’ C1.

(4)  Il-valur huwa validu biss għall-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.

Appendiċi 2

IĊ-ĊIKLU TAT- TEST TA’ L-ETC

1.   PROĊEDURA TAL-MAPPING TAL-MAGNA

1.1.   Determinazzjoni ta’ l-iskala ta’ Veloċità għall-mapping

Għall-ġenerazzjoni ta’ l-ETC fuq il-kompartiment tat-test, hemm bżonn li jsir il-mapping tal-magna qabel iċ-ċiklu tat-test sabiex tiġi determinata l-kurva veloċità vs. torque. Il-veloċitajiet minimi u massimi tal-mapping huma definiti kif ġej:

Veloċità minima tal-mapping

=

veloċità fl-idling

Veloċità massima tal-mapping

=

nhi × 1,02 jew il-veloċità fejn it-torque taħt tagħbija sħiħa jaqa’ għal żero, ikun liema jkun l-inqas wieħed

1.2.   Kif issir il-power map tal-magna

Il-magna għandha tissaħħan sal-qawwa massima sabiex il-parametri tal-magna jkunu stabbilizzati skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija. Meta l-magna tkun stabbilizzata, il-mapping tal-magna għandu jsir kif ġej:

(a)

għandha titneħħa t-tagħbija mill-magna, li għandha titħaddem bil-veloċità ta’ l-idling;

(b)

il-magna għandha titħaddem bir-regolazzjoni ta’ tagħbija sħiħa tal-pompa ta’ l-injezzjoni bil-veloċità minima tal-mapping;

(ċ)

il-veloċità tal-magna għandha tiġi miżjuda b’rata medja ta’ 8 ± 1 min-1 /s mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima. Il-veloċità tal-magna u l-punti tat-torque għandhom jiġu reġistrati b’rata ta’ kampjunament ta’ almenu punt wieħed kull sekonda.

1.3.   Ġenerazzjoni ta’ Kurva tal-mapping

Il-punti kollha tad-data reġistrati skond it-Taqsima 1.2 għandhom jiġu konnessi permezz ta’ l-interpolazzjoni lineari bejn il-punti. Il-kurva tat-torque li tirriżulta hija l-kurva tal-mapping u għandha tintuża sabiex il-valuri normalizzati tat-torque taċ-ċiklu tal-magna jiġu konvertiti f’valuri attwali ta’ torque għaċ-ċiklu tat-test, kif deskritt fit-Taqsima 2.

1.4.   Mapping alternattiv

Jekk xi fabbrikant iħoss li xi teknika tal-mapping ta’ hawn fuq hija perikoluża jew mhijiex rappreżentattiva għal kwalunkwe magna, tista’ tintuża teknika alternattiva tal-mapping. Il-metodi tekniċi alternattivi għandhom jissodisfaw l-iskop tal-proċeduri speċifikati tal-mapping sabiex jiġi determinat it-torque massimu possibbli fil-veloċitajiet tal-magna kollha milħuqa matul iċ-ċikli tat-test. Id-devjazzjonijiet mill-metodi tekniċi tal-mapping speċifikati f’din it-Taqsima għal raġunijiet tas-sigurta’ jew ta’ rappresentanza għandhom jiġu approvati mis-Servizz Tekniku flimkien mal-ġustifikazzjoni għall-użu tagħhom. Fl-ebda każ, madankollu, ma għandhom jintużaw sweeps kontinwi dixxendenti tal-veloċità tal-magna għall-magni li jkunu governati jew turbocharged.

1.5.   Testijiet Replikati

Ma hemmx il-bżonn li jsir il-mapping ta’ magna qabel kull ċiklu tat-test. Għandu jsir il-mapping tal-magna mill-ġdid qabel iċ-ċiklu tat-test jekk:

ikun għadda ammont mhux raġonevoli ta’ żmien mill-aħħar mapping, kif determinat mill-prattika tajba fl-inġinerija,

jew

ikunu saru tibdiliet fiżiċi jew rikalibrazzjonijiet lill-magna li jistgħu jolqtu l-operazzjoni tal-magna.

2.   ĠENERAZZJONI TAĊ-ĊIKLU TAT-TEST TA’ REFERENZA

Iċ-ċiklu transitorju ta’ test huwa deskritt fl-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness. Il-valuri normalizzatti għat-torque u għall-veloċità għandhom jinbidlu għall-valuri attwali, kif ġej, li jirriżultaw fiċ-ċiklu ta’ referenza.

2.1.   Veloċità Attwali

Il-veloċità għandha tiġi denormalizzata billi tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:

Formula

Il-veloċità ta’ referenza (nref) tikkorrispondi għall-100 % tal-valuri tal-veloċità speċifikati fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna ta’ l-Appendiċi 3. Hija definita kif ġej (ara d-Dijagramma 1 ta’ l-Anness I):

Formula

fejn nhi u nlo ikunu speċifikati skond l-Anness I, Taqsima 2 jew determinati skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 1.1.

2.2.   Torque Attwali

It- torque jiġi normalizzat għat-torque massimu fil-veloċità rispettiva. Il-valuri tat-torque taċ-ċiklu ta’ referenza għandhom jiġu denormalizzati, bl-użu tal-kurva tal-mapping determinata skond it-Taqsima 1.3, kif ġej:

Torque attwali = (% torque × torque mass. /100)

għall-veloċità attwali rispettiva kif determinata fit-Taqsima 2.1.

Il-valuri negattivi tat-torque tal-punti tat-tħaddim (“m”) għandhom ikollhom, għall-finijiet tal-ġenerazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza, valuri denormalizzati determinati b’xi wieħed mill-metodi li ġejjin:

40 % negattiv tat-torque pożittiv disponibbli fil-punt assoċjat tal-veloċità,

mapping tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima,

determinazzjoni tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna bil-veloċità fl-idling u bil-veloċità ta’ referenza u interpolazzjoni lineari bejn dawn iż-żewġ punti.

2.3.   Eżempju tal-Proċedura ta’ Denormalizzazzjoni

Bħala eżempju, il-punt tat-test li ġej għandu jiġi denormalizzat.

% veloċità

=

43

% torque

=

82

B’dawn il-valuri li ġejjin:

veloċità ta’ referenza

=

2 200 min- 1

veloċità fl-idling

=

600 min- 1

jirriżulta,

veloċità attwali = (43 × (2 200 – 600)/100) + 600 = 1 288 min-1

torque attwali = (82 × 700/100) = 574 Nm

fejn it-torque massimu osservat mill-kurva tal-mapping fuq 1 288 min-1 ikun ta’ 700 Nm.

3.   IT-TEST RUN TA’ L-EMISSJONIJIET

Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir it-test dummy għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu tal-kejl.

Il-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG għandu jsirilhom run-in permezz tat-test ETC. Il-magna għandha titħaddem tul minimu ta’ żewġ ċikli ETC u sakemm l-emissjoni ta’ CO imkejla tul ċiklu wieħed ta’ l-ETC ma taqbiżx b’aktar minn 10 % l-emissjoni CO imkejla tul iċ-ċiklu ETC ta’ qabel.

3.1.   Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji (Magni Diesel Biss)

Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment għall-kejl għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas (tarat) għandu jiġi reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder ta’ filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.

3.2.   Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl

Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u kampjunarji għandhom jiġu installati kif meħtieġ. It-tailpipe għandu jiġi mqabbad mas-sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ.

3.3.   Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna

Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha ikunu ġew stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.

3.4.   Startjar tas-Sistema tal-Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)

Is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem fuq il-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jista’ jiġi determinat billi l-arja tad-dilwizzjoni tiġi mgħoddija mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tkunx filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu jew fl-aħħar taċ-ċiklu, u jittieħed il-medju tal-valuri.

3.5.   Aġġustament tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni ta’ Fluss Sħiħ

Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandu jiġi regolat sabiex tiġi eliminata l-kondensazzjoni ta’ l-ilma fis-sistema, u sabiex tinkiseb temperatura massima mal-filtru ta’ 325 K (52 °C) jew anqas (ara l-Anness V, Taqsima 2.3.1, DT).

3.6.   Kontroll ta’ l-analizzaturi

L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq żero u spanned. Jekk jintużaw boroż kampjunarji, dawn għandhom jiġu żvujtati.

3.7.   Proċedura Ta’ Startjar Tal-Magna

Il-magna stabbilizata għanda tiġi startjata skond il-proċedura ta’ l-istartjar rakkomandata mill-fabbrikant fil-manwali tas-sid, billi jintużaw mutur ta’ l-istartjar tal-produzzjoni jew id-dinamometru. Wieħed jista’ jagħżel li jibda t-test b’mod dirett mill-fażi tal-prekondizzjonament tal-magna mingħajr ma tintefa l-magna, meta l-magna tilħaq il-veloċità ta l-idling.

3.8.   Ċiklu ta’ test

3.8.1.   Sekwenza tat-test

Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda, jekk il-magna tilħaq il-veloċità ta’ l-idling. It-test għandu jsir skond iċ-ċiklu ta’ referenza kif dispost fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Appendiċi. Il-command set points tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jingħataw mal-5 Hz (10 Hz rakkomandati) jew akbar. Il-feedback tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jiġu reġistrati ta’ l-inqas darba kull sekonda matul iċ-ċiklu tat-test, u s-sinjali jistgħu jiġu filtrati elettronikament.

3.8.2.   Reazzjoni ta’ l-analizzatur

Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, l-apparat tal-kejl għandu jiġi startjat, simultanjament:

jibda’ l-ġbir jew l-analiżi ta’ l-arja tad-dilwizzjoni

jibda’ l-ġbir jew l-analiżi tal-gass ta’ l-exhaust dilwit

jibda l-kejl ta’ l-ammont tal-gass ta’ l-exhaust dilwit (CVS) u tat-temperaturi u tal-pressjonijiet meħtieġa;

tibda r-reġistrazzjoni tal-feedback data tal-veloċità u tat-torque tad-dinamometru.

L-HC u l-NOx għandhom jitkejlu kontinwament fil-passaġġ tad-dilwit bi frekwenza ta’ 2 Hz. Il-konċentrazzjonijiet medji għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni tas-sinjali ta’ l-analizzatur matul iċ-ċiklu tat-test. Il-ħin ta’ reazzjoni tas-sistema ma għandux ikun itwal minn 20 sekonda, u għandu jkun koordinat ma’ l-oxxillazzjonijiet tal-fluss CVS u mal-bilanċi tal-ħin tal-kampjunament/ taċ-ċiklu tat-test, jekk ikun hemm bżonn. Is-CO, CO2, NMHC u CH4 għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bl-analiżi tal-konċentrazzjonijiet fil-borża kampjunarja, miġbura matul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjonijiet ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bil-ġbir fil-borża ta’ l-isfond. Il-valuri l-oħra kollha għandhom jiġu reġistrati b’minimu ta’ kejl wieħed kull sekonda (1 Hz).

3.8.3.   Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)

Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi trasferita minn by-pass għall-ġbir ta’ partikulati.

Jekk ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss, il-pompa jew il-pompi kampjunarji għandhom jiġu aġġustati sabiex ir-rata tal-fluss tul is-sonda tal-kampjunament tal-partikulati jew it-tubu tat-trasferiment jinżammu f’valur fil-limiti ta’ ± 5 % tar-rata stabbilita tal-fluss. Jekk jintuża kumpens għall-fluss (i.e. kontroll proporzjonali tal-fluss kampjunarju), għandu jintwera li l-proporzjon tal-fluss tal-passaġġ prinċipali għall-fluss kampjunarju tal-partikulati ma jinbidilx b’aktar minn ± 5 % tal-valur stabbilit tiegħu (barra l-ewwel 10 sekondi tal-kampjunament).

Nota: Għall-operazzjoni tad-dilwizzjoni doppja, il-fluss kampjunarju jikkonsisti fid-differenza netta bejn ir-rata tal-fluss mill-filtri kampjunarji u r-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja.

It-temperatura u l-pressjoni medji fil-misuratur(i) tal-gass jew fl-inlet ta’ l-istrumentazzjoni tal-fluss għandhom jiġu reġistrati. Jekk ir-rata stabbilita tal-fluss ma tistax tinżamm tul ċiklu komplet (fil-limiti ta’ ± 5 %) minħabba tagħbija ‘għolja’ ta’ partikulati fuq il-filtru, it-test għandu jiġi annullat. It-test għandu jerġa jsir permezz ta’ rata ta’ fluss aktar baxxa u/jew b’filtru ta’ dijametru akbar.

3.8.4.   Stalling tal-magna

Jekk il-magna tieqaf f’xi punt matul iċ-ċiklu tat-test, il-magna għandha tiġi prekondizzjonata u terġa tiġi startjata, u t-test ripetut. Jekk ikun hemm xi malfunzjoni fi kwalunkwe apparat tat-test meħtieġ matul iċ-ċiklu tat-test, it-test għandu jiġi annullat.

3.8.5.   Operazzjonijiet wara t-Test

Mat-tlestija tat-test, il-kejl tal-volum tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, il-fluss tal-gass fil-boroż tal-ġbir u l-pompa tal-kampjunament tal-partikulati għandhom jitwaqqfu. Fil-każ ta’ sistema ta’ analizzatur integranti, il-kampjunament għandu jitkompla sakemm il-ħinijiet ta’ reazzoni tas-sistema jkunu għaddew.

Il-konċentrazzjonijiet tal-boroż tal-ġbir, jekk jintużaw, għandhom jiġu analizzati mill-aktar fis possibbli u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn 20 minuta wara t-tmiem taċ-ċiklu tat-test.

Wara t-test ta’ l-emissjoni, għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi. It-test jitqies bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.

Għall-magni diesel biss, il-filtri tal-partikulati għandhom jerġgħu jitqiegħdu fil-kompartiment ta’ l-użin mhux aktar tard minn siegħa wara t-tlestija tat-test u għandhom jiġu kondizzjonati f’petri dish magħluq iżda mhux siġillat għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa qabel il-kejl.

3.9.   Verifika tat-Test Run

3.9.1.   Data Shift

Sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni ta’ l-intervall tal-ħin bejn il-valuri tal-feedback u taċ-ċiklu ta’ referenza, is-sekwenza kollha tas-sinjali ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna tista’ tiġi avvanzata jew ittardjata fil-ħin fir-rigward tal-veloċità ta’ referenza u tas-sekwenza tat-torque. Jekk is-sinjali ta’ feedback juru bidla (shift), kemm il-veloċità kif ukoll it-torque għandhom jiġu aġġustati bl-istess ammont u fl-istess direzzjoni.

3.9.2.   Kalkolu tal-Prestazzjoni fiċ-Ċiklu

Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact (kWh) għandha tiġi kalkolata bl-użu ta’ kull par ta’ valuri reġistrati ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna. Dan għandu jsir wara li sseħħ kwalunkwe bidla (shift) fid-data ta’ l-feedback, jekk jingħażel li jsir hekk. Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact tintuża għall-paragun għall-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza Wref u għall-kalkolu ta’ l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk (ara t-Taqsimiet 4.4 u 5.2). L-istess metodoloġija għandha tintuża sabiex jiġu integrati kemm il-qawwa ta’ referenza tal-magna kif ukoll il-qawwa attwali tal-magna. Jekk għandhom jiġu determinati valuri bejn il-valuri viċini ta’ referenza jew il-valuri viċini mkejla, għandha tintuża l-interpolazzjoni lineari.

Fl-integrazzjoni tal-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza u ta’ dik taċ-ċiklu attwali, il-valuri tat-torque negattivi kollha għandhom jiġu regolati ugwali għal żero u inklużi. Jekk issir l-integrazzjoni fi frekwenza ta’ anqas minn 5 Hertz, u jekk, matul kwalunkwe segment ta’ ħin, il-valur tat-torque imur mill-pożittiv għan-negattiv, jew viceversa, il-porzjoni negattiva għandha tiġi kalkolata u tiġi regolata ugwali għal żero. Il-porzjon pożittiv għandu jiġi inkluż fil-valur integrat.

Wact għandu jkun bejn - 15 % u + 5 % ta’ Wref

3.9.3.   Statistika ta’ Validazzjoni taċ-Ċiklu tat-Test

Għandhom isiru rigressjonijiet lineari tal-valuri ta’ feedback fuq il-valuri ta’ referenza għandhom isiru għall-veloċità, għat- torque u għall-qawwa. Dan għandu jsir wara kwalunkwe bidla (shift) fid-data tal-feedback, jekk tingħażel din il-fakultà. Għandu jintuża l-metodu ta’ l-inqas kwadrati, bl-ekwazzjoni l-aktar adatta li jkollha l-forma:

Formula

fejn:

y

=

valur (attwali) ta’ feedback tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW)

m

=

pendenza tal-linja tar-rigressjoni

x

=

valur ta’ referenza tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW)

b

=

interċettazzjoni y tal-linja tar-rigressjoni

L-erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ y fuq x u l-koeffiċjent tad-determinazzjoni (r2) għandhom jiġu kalkolati għal kull linja ta’ rigressjoni.

Huwa rakkomandat li din l-analiżi ssir f’Hertz 1. Il-valuri negattivi kollha tat-torque ta’ referenza u l-valuri tal-feedback assoċjati għandhom jitħassru mill-kalkolu ta’ l-istatistika ta’ validazzjoni dwar it-torque u l-qawwa taċ-ċiklu. Sabiex test jitqies bħala validu, għandhom jintlaħqu l-kriterji tat-Tabella 6.

Tabella 6

Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni

 

Veloċità

Torque

Qawwa

Erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ Y fuq X

Mass 100 min–1

Massimu ta’ 13 % (15 %) (*) tat-torque massimu tal-magna tal-mapping tal-qawwa

Massimu ta’ 8 % (15 %) (*) tal-qawwa massima tal-magna tal-mapping tal-qawwa

Pendenza tal-linja ta’ rigressjoni, m

0,95 sa 1,03

0,83–1,03

0,89–1,03(0,83–1,03) (*)

Koeffiċjent tad-determinazzjoni, r2

min 0,9700 (min 0,9500) (*)

min 0,8800 (min 0,7500) (*)

min 0,9100 (min 0,7500) (*)

Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, b

± 50 min-1

± 20 Nm jew ± 2 % (± 20 Nm jew ± 3 %) tat-torque massimu, ikun x’ikun l-akbar (*)

± 4 kW jew ± 2 % (± 4 kW jew ± 3 %) tal-qawwa massima ikun x’ikun l-akbar (*)

Jista’ jsir tħassir ta’ punti mill-analizi tar-rigressjoni skond it-Tabella 7.

Tabella 7

Tħassir Permess ta’ Punti mill-Analiżi tar-Rigressjoni

Kondizzjonijiet

Punti li għandhom jitħassru

Feedback dwar it-tagħbija sħiħa u tat-torque < referenza tat-torque

Torque u/jew qawwa

Feedback dwar l-ebda tagħbija, mhux punt ta’ l-idling, u tat-torque > referenza tat-torque

Torque u/jew qawwa

Ebda tagħbija/throttle magħluq, punt ta’ l-idling u veloċità > veloċità ta’ l-idling ta’ referenza

Veloċità u/jew qawwa

4.   KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI

4.1.   Determinazzjoni tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit

Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (kg/test) għandu jiġi kalkolat mill-valuri tal-kejl matul iċ-ċiklu u d-data korrispondenti ta’ kalibrazzjoni ta’ l-istrument tal-kejl tal-fluss (V0 għal PDP jew KV għal CFV, kif determinat fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 2). Il-formoli li ġejjin għandhom jiġu applikati, jekk it-temperatura ta’ l-exhaust dilwit tinżamm kostanti matul iċ-ċiklu billi jintuża heat exchanger (± 6 K għal PDP-CVS, ± 11 K għal CFV-CVS, ara l-Anness V, Taqsima 2.3).

Għas-sistema PDP-CVS:

MTOTW = 1,293 × V0 × Np × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)

fejn:

MTOTW

=

massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta matul iċ-ċiklu, kg

V0

=

volum tal-gass ippompjat kull rivoluzzjoni taħt il-kondizzjonijiet tat-test, m3/rev

NP

=

rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull test

pB

=

pressjoni atmosferika fil-kompartiment tat-test, kPa

p1

=

tnaqqis tal-pressjoni taħt l-atmosferika fl-inlet tal-pompa, kPa

T

=

temperatura medja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fl-inlet tal-pompa matul iċ-ċiklu, K

Għas-sistema CFV-CVS:

MTOTW = 1,293 × t × Kv × pA / T0,5

fejn:

MTOTW

=

massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba matul iċ-ċiklu, kg

t

=

ħin taċ-ċiklu, sekondi

Kv

=

koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi tal-fluss kritiku għall-kondizzjonijiet standard

pA

=

pressjoni assoluta fl-inlet tal-venturi, kPa

T

=

temperatura assoluta fl-inlet tal-venturi, K

Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (i.e. mingħajr heat exchanger), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kalkolati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi kalkolata kif ġej.

Għas-sistema PDP-CVS:

MTOTW,i = 1,293 × V0 × Np,i × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)

fejn:

MTOTW,i

=

massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba, kg

Np,i

=

rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull intervall ta’ ħin

Għas-sistema CFV-CVS:

MTOTW,i = 1,293 × Δti × Kv × pA / T0,5

fejn:

MTOTW,i

=

massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta, kg

Δti

=

intervall ta’ ħin, sekondi

Jekk il-massa totali tal-kampjuni tal-partikulati (MSAM) u l-inkwinanti gassużi jaqbżu 0,5 % tal-fluss CVS totali (MTOTW), il-fluss CVS għandu jiġi korrett għal MSAM jew il-fluss tal-kampjuni tal-partikulati għandu jerġa lura għal CVS qabel l-istrument tal-kejl tal-fluss (PDP jew CFV).

4.2.   Korrezzjoni NOx għall-Umdità

Billi l-emissjoni NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni NOx għandha tiġi korretta għall-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:

(a)

għall-magni diesel:

Formula

(b)

għall-magni tal-gass:

Formula

fejn:

Ha

=

umdità ta’ l-ilma ta’ l-arja ta’ l-intake kull kg arja xotta

fejn:

Formula

Ra

=

umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, %

pa

=

pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa

pB

=

pressjoni totali barometrika, kPa

4.3.   Kalkolu tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni

4.3.1.   Sistemi bil-Fluss tal-Massa Kostanti

Għas-sistemi b’heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata mill-ekwazzjonijiet li ġejjin:

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

fejn:

NOx conc, COconc, HCconc  (1), NMHCconc

=

konċentrazzjonijiet korretti medji ta’ l-isfond matul iċ-ċiklu mill-integrazzjoni (obbligatorju għall-NOx u HC) jew mill-kejl bil-borża, ppm

MTOTW

=

massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg

KH,D

=

fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2

KH,G

=

fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.

Id-determinazzjoni ta’ l-NMHCconc tiddependi fuq il-metodu wżat (ara l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.3.4). Fiż-żewġ każijiet, il-konċentrazzjoni CH4 għandha tiġi determinata u mnaqqsa mill-konċentrazzjoni HC kif ġej:

(a)

metodu GC

Formula

(b)

metodu NMC

Formula

fejn:

HC(wCutter)

=

konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju għaddej tul l-NMC

HC(w/oCutter)

=

konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju ma jgħaddix mill-NMC

CEM

=

effiċjenza tal-metanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.1

CEE

=

effiċjenza ta’ l-etanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.2

4.3.1.1.   Determinazzjoni tal-Konċentrazzjonijiet Korretti ta’ l-Isfond

Il-konċentrazzjonijiet medji ta’ l-isfond ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jitnaqqsu mill-konċentrazzjonijiet imkejla sabiex jinkisbu l-konċentrazzjonijiet netti ta’ l-inkwinanti. Il-valuri medji tal-konċentrazzjonijiet ta’ l-isfond jistgħu jiġu determinati bil-metodu tal-borża kampjunarja jew b’kejl kontinwu bl-integrazzjoni. Għandha tintuża l-formola li ġejja:

Formula

fejn:

conc

=

konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, korreġut bl-ammont ta’ l-inkwinant rispettiv kontenut fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm

conce

=

konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm

concd

=

konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm

DF

=

fattur ta’ dilwizzjoni

Il-fattur ta’ dilwizzjoni għandu jiġi kalkolat kif ġej:

(a)

għall-magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel jew b’LPG

Formula

(b)

għall-magni tal-gass li jaħdmu bl-NG

Formula

fejn:

CO2, conce

=

konċentrazzjoni CO2 fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, % vol

HCconce

=

konċentrazzjoni HC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1

NMHCconce

=

konċentrazzjoni NMHC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1

COconce

=

konċentrazzjoni CO fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm

FS

=

fattur stojkjometriku

Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.

Il-fattur stojkjometriku għandu jiġi kalkolat kif ġej:

Formula

fejn:

x, y

=

kompożizzjoni tal-karburant CxHy

Alternattivament, jekk il-kompożizzjoni tal-karburant mhijiex magħrufa, jistgħu jintużaw il-fatturi stojkjometriċi li ġejjin:

FS (diesel)

=

13,4

FS (LPG)

=

11,6

FS (NG)

=

9,5

4.3.2.   Sistemi b’Kumpens għall-Fluss

Għas-sistemi mingħajr heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata bil-kalkolu ta’ l-emissjonijiet tal-massa istantanji u bl-integrazzjoni tal-valuri istantanji matul iċ-ċiklu. Minbarra dan, il-korrezzjoni ta’ l-isfond għandha tiġi applikata b’mod dirett għall-valur tal-konċentrazzjoni istantanja. Għandhom jintużaw l-formoli li ġejjin:

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

 

Formula

fejn:

conce

=

konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm

concd

=

konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm

MTOTW,i

=

massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, (ara t-Taqsima 4.1), kg

MTOTW

=

massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (ara t-Taqsima 4.1), kg

KH,D

=

fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2

KH,G

=

fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2

DF

=

fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1

4.4.   Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi

L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:

Formula (magni diesel u tal-gass)

Formula (magni diesel u tal-gass)

Formula (magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel u bl-LPG)

Formula (magni tal-gass li jaħdmu bl-NG)

Formula (magni tal-gass li jaħdmu bl-NG)

fejn:

Wact

=

prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh

5.   KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET PARTIKULATI (MAGNI DIESEL BISS)

5.1.   Kalkolu tal-Fluss tal-Massa

Il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Mf

=

massa tal-partikulati li tagħha jittieħed il-kampjun matul iċ-ċiklu, mg

MTOTW

=

massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg

MSAM

=

massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit meħuda mill-passaġġ tad-dilwit għall-ġabra tal-partikulati, kg

u:

Mf

=

Mf,p + Mf,b jekk imwieżna separatment, mg

Mf,p

=

massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru primarju, mg

Mf,b

=

massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru back up, mg

Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni doppja, il-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja għandha titnaqqas mill-massa totali tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit li tiegħu ittieħed il-kampjun mill-filtri tal-partikulati

Formula

fejn:

MTOT

=

massa tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit mill-filtru tal-partikulati, kg

MSKE

=

massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja, kg

Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jiġi determinat skond it-Taqsima 3.4, il-massa tal-partikulati tista’ tkun korretta fl-isfond. F’dan il-każ, il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Mf, MSAM, MTOTW

=

ara hawn fuq

MDIL

=

massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja li tagħha ttieħed il-kampjun permezz ta’ apparat tal-kampjunament tal-partikulati fl-isfond, kg

Md

=

massa tal-partikulati fl-isfond miġbura ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja, mg

DF

=

fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1

5.2.   Kalkolu ta’ l-emissjoni speċifika

L-emissjoni tal-partikolat (g/kWh) għandha tiġi kalkolata kif ġej:

Formula

fejn:

Wact

=

prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh.


(*)  Sal-1 ta’ Ottubru 2005, il-figuri indikati fil-parentesi jistgħu jintużaw għall-ittestjar ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magni tal-gass. (Qabel l-1 ta’ Ottubru 2004, il-Kummissjoni għandha tirrapporta dwar l-iżvilupp tat-teknoloġija tal-magna tal-gass sabiex tikkonferma jew timmodifika t-tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni li japplikaw għall-magni tal-gass mogħtija f’din it-Tabella.)

(1)  Ibbażat fuq l-ekwivalenti ta’ C1.