ISSN 1725-5104 |
||
Il-Ġurnal Uffiċjali ta'l-Unjoni Ewropea |
Ħarġa Speċjali ( 1 ) |
|
Edizzjoni bil-Malti |
Leġiżlazzjoni |
Volum 48 |
|
|
|
(1) Din il-Ħarġa Spe’jali bil-Malti hija ppubblikata bil-lingwi uffi’jali ta’ l-istituzzjonijiet ta’ l-Unjoni Ewropea fil-ĠU L 275 |
|
(2) Din il-Ħarġa Speċjali bil-Malti hija ppubblikata bil-lingwi uffiċjali ta’ l-istituzzjonijiet ta’ l-Unjoni Ewropea fil-ĠU L 275 |
|
(3) Test b’relevanza għaż-ŻEE |
MT |
L-Atti li t-titoli tagħhom huma stampati b'tipa ċara huma dawk li għandhom x'jaqsmu mal-maniġment ta' kuljum ta' materji agrikoli, u li ġeneralment huma validi għal perijodu limitat. It-titoli ta'l-atti l-oħra kollha huma stampati b'tipa skura u mmarkati b'asterisk quddiemhom. |
I Atti li l-pubblikazzjoni tagħhom hija obbligatorja
20.10.2005 |
MT |
Il-Ġurnal Uffiċjali ta'l-Unjoni Ewropea |
1 |
ID-DIRETTIVA 2005/55/KE TAL-PARLAMENT EWROPEW U TAL-KUNSILL
tat-28 ta’ Settembru 2005
dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri relatati mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi
(Test b’relevanza għaż-ŻEE)
IL-PARLAMENT EWROPEW U L-KUNSILL TA’ L-UNJONI EWROPEA,
Wara li kkunsidraw it-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea, u b’mod partikolari l-Artikolu 95 tiegħu,
Wara li kkunsidraw il-proposta mill-Kummissjoni,
Wara li kkunsidraw l-opinjoni tal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (1),
Filwaqt li jaġixxu skond il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 251 tat-Trattat (2),
Billi:
(1) |
Id-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE tat-3 ta’ Diċembru 1987 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu mal-miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u partikolati minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni li jaħdmu b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi (3) hija waħda mid-Direttivi separati taħt il-proċedura ta’ l-approvazzjoni tat-tip stabbilita permezz tad-Direttiva tal-Kunsill 70/156/KEE tas-6 ta’ Frar 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom (4). Id-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE ġiet emendata b’mod sostanzjali diversi drabi sabiex jiddaħħlu b’mod suċċessiv limiti aktar stretti ta’ emissjoni għall-inkwinanti. Billi għandhom isiru aktar emendi, din għandha tiġi formulata mill-ġdid fl-interessi taċ-ċarezza. |
(2) |
Id-Direttiva tal-Kunsill 91/542/KEE ta’ l-1 ta’ Ottubru 1991 li temenda d-Direttiva 88/77/KEE (5), id-Direttiva 1999/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u ta’ partikuli minn magni li jaħdmu b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi u li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE (6), u d-Direttiva tal-Kummissjoni 2001/27/KE ta’ l-10 ta’ April 2001 li tadatta għall-progress tekniku d-Direttiva tal-Kunsill 88/77/KEE (7) 5 introduċew dispożizzjonijiet li, filwaqt li huma awtonomi, huma marbuta mill-qrib ma’ l-iskema mwaqqfa taħt id-Direttiva 88/77/KEE. Dawk id-dispożizzjonijiet awtonomi għandhom jiġu kompletament integrati fir-riformulazzjoni tad-Direttiva 88/77/KEE fl-interessi taċ-ċarezza u taċ-ċertezza legali. |
(3) |
Huwa neċessarju li l-Istati Membri kollha jadottaw l-istess rekwiżiti, sabiex, b’mod partikolari, jippermettu l-implementazzjoni, għal kull tip ta’ vettura, tas-sistema ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE li hija s-suġġett tad-Direttiva 70/156/KEE. |
(4) |
Il-programm tal-Kummissjoni dwar il-kwalità ta’ l-arja, l-emissjonijiet tat-trasport bit-triq, il-karburanti u t-teknoloġiji tat-tnaqqis ta’ emissjonijiet, minn hawn 'il quddiem “l-ewwel programm Auto-Oil”, wera li kien hemm il-bżonn li jkomplu jitnaqqsu l-emissjonijiet minn vetturi tat-tip heavy-duty bl-iskop li jintlaħqu standards futuri tal-kwalità ta’ l-arja. |
(5) |
Ir-riduzzjonijiet fil-limiti ta’ l-emissjonijiet applikabbli mis-sena 2000, li jikkorrispondu għal tnaqqis ta’ 30 % fl-emissjonijiet ta’ monossidu karboniku, idrokarbonji totali, ossidi tan-nitroġenu u materja partikulata kienu identifikati mill-ewwel programm Auto-Oil bħala miżuri prinċipali għall-kisba ta’ kwalità ta’ l-arja fi żmien medju. It-tnaqqis ta’ 30 % fl-opaċità tad-duħħan ta’ l-exhaust għandhom jikkontribwixxu wkoll għat-tnaqqis ta’ materja partikolata. Riduzzjonijiet addizzjonali fil-limiti ta’ l-emissjonijiet applikabbli mis-sena 2005, li jikkorrispondu għal aktar tnaqqis ta’ 30 % fil-monossidu karboniku, idrokarbonji totali u ossidi tan-nitroġenu u ta’ 80 % ta’ materja partikulata għandhom jikkontribwixxu ħafna għat-titjib tal-kwalità ta’ l-arja tul perjodu ta’ żmien bejn medju u twil. Il-limitu addizzjonali għall-ossidi tan-nitroġenu li japplika fis-sena 2008 għandu jirriżulta fi tnaqqis ulterjuri ta’ 43 % fil-limitu ta’ emissjonijiet għal dan l-inkwinant. |
(6) |
It-testijiet, għall-approvazzjonijiet tat-tip, għall-inkwinanti gassużi u partikulati u għall-opaċità tad-duħħan japplikaw sabiex jippermettu valutazzjoni aktar rappreżentattiva ta’ l-emissjonijiet tal-magni taħt kondizzjonijiet tat-test li jixbħu aktar lil dawk li taħthom jaħdmu vetturi fl-użu. Mill-2000 'l hawn, magni b’compression ignition konvenzjonali u dawk il-magni b’compression ignition mgħammra b’ċerti tipi ta’ tagħmir ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ġew ittestjati fuq ċiklu ta’ test taħt kondizzjonijiet kostanti u permezz ta’ load response test ġdid ta’ l-opaċità tad-duħħan. Magni b’compression ignition mgħammra b’sistemi avvanzati ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ġew, minbarra dan, ittestjati fuq ċiklu ta’ test transitorju ġdid. Mill-2005, il-magni b’compression ignition kollha għandhom jiġu ttestjati fuq dawk iċ-ċikli ta’ test kollha. Il-magni li jaħdmu bil-gass jiġu ttestjati biss fuq iċ-ċiklu ta’ test transitorju ġdid. |
(7) |
Taħt il-kondizzjonijiet ta’ tagħbija (load) kollha, magħżula fuq bażi każwali, f’limiti operattivi definiti, il-valuri ta’ limitu ma jistgħux jinqabżu b’iżjed minn perċentwali xierqa. |
(8) |
Meta jiġu stabbiliti standards u proċeduri ta’ ttestjar ġodda, huwa neċessarju li jittieħed kont ta’ l-impatt taż-żieda fit-traffiku fil-futur fil-Komunità fuq il-kwalità ta’ l-arja. Ix-xogħol li sar mill-Kummissjoni f’dan il-qasam wera li l-industrija tal-vetturi bil-mutur fil-Komunità għamlet passi kbar fil-perfezzjonament tat-teknoloġija li ppermettew tnaqqis konsiderevoli fl-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati. Madankollu, għad hemm bżonn ta’ iżjed sforzi sabiex jittejbu aktar il-limiti ta’ emissjonijiet u r-rekwiżiti tekniċi oħra fl-interessi tal-protezzjoni ambjentali u tas-saħħa pubblika. B’mod partikolari, fi kwalunkwe miżuri futuri, għandu jittieħed kont tar-riżultati tar-riċerka li qiegħda ssir dwar il-karatteristiċi ta’ partikulati mill-aktar fini. |
(9) |
Hemm bżonn li jsir aktar titjib fil-kwalità tal-karburanti tal-vetturi bil-mutur sabiex tittejjeb il-prestazzjoni effiċjenti u dewwiema tas-sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet fl-użu. |
(10) |
Għandhom jiġu introdotti mill-2005 dispożizzjonijiet ġodda għal sistema dijanjostika fil-vettura (on-board diagnostics, OBD) bil-għan li tiġi aġevolata l-iskoperta immedjata tad-deterjorament jew falliment tat-tagħmir tal-kontroll ta’ emissjonijiet tal-magna. Dan għandu jżid il-kapaċità dijanjostika u riparattiva, u b’hekk tittejjeb b’mod sostanzjali il-prestazzjoni ta’ l-emissjonijiet sostenibbli ta’ vetturi tat-tip heavy duty fl-użu. Billi, madwar id-dinja, is-sistema ta’ l-OBD għall-magni diesel tat-tip heavy-duty għadha fil-bidu ta’ l-iżvilupp tagħha, għandha tiġi introdotta fil-Komunità f’żewġ stadji li jippermettu l-iżvilupp tas-sistema sabiex is-sistema ma tagħtix indikazzjonijiet foloz. Sabiex l-Istati Membri jiġu assistiti biex jiżguraw li s-sidien u l-operaturi ta’ vetturi tat-tip heavy-duty iwettqu l-obbligu tagħhom li jsewwu ħsarat indikati mis-sistema ta’ l-OBD, għandhom jirreġistra w id-distanza koperta jew iż-żmien li jkun għadda wara li ħsara tkun ġiet indikata lis-sewwieq. |
(11) |
Il-magni b’compression ignition huma intrinsikament dewwiema u wrew li, b’manutenzjoni tajba u effettiva, huma jistgħu jżommu livell għoli ta’ prestazzjoni ta’ emissjonijiet fuq id-distanzi partikolarment twal li jagħmlu vetturi tat-tip heavy-duty fil-kors ta’ operazzjonijiet kummerċjali. Madankollu, l-istandards futuri ta’ l-emissjonijiet għandhom iġibu l-introduzzjoni ta’ sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet fi stadju operattiv wara (downstream) dak tal-magna, bħal sistemi ta’ tneħħija ta’ NOx, filtri tal-partikulati tad-diesel u sistemi li jkunu l-kombinazzjoni tat-tnejn u, forsi, sistemi oħra li għadhom iridu jiġu definiti. Hemm għalhekk il-bżonn li jiġi stabbilit rekwiżit tat-tul ta’ servizz utli li fuqu jkunu bbażati l-proċeduri sabiex tkun żgurata l-konformità tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ magna matul dak il-perjodu ta’ referenza. Meta jiġi stabbilit tali rekwiżit għandu jittieħed kont tad-distanzi konsiderevoli li jagħmlu l-vetturi tat-tip heavy-duty, tal-bżonn li tiġi inkluża l-manutenzjoni adegwata u opportuna u tal-possibbiltà ta’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi tal-kategorija N1 skond din id-Direttiva jew id-Direttiva tal-Kunsill 70/220/KEE ta’ l-20 ta’ Marzu 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-inkwinament ta’ l-arja b’emissjonijiet minn vetturi bil-mutur (8). |
(12) |
L-Istati Membri għandhom jitħallew, permezz ta’ inċentivi fiskali, jaġevolaw it-tqegħid fis-suq ta’ vetturi li jissodisfaw ir-rekwiżiti adottati fil-livell Komunitarju, sakemm tali inċentivi jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat u jissodisfaw ċerti kondizzjonijiet maħsuba sabiex jimpedixxu d-distorsjoni tal-kondizzjonijiet tas-suq intern. Din id-Dirretiva ma tolqotx id-dritt ta’ l-Istati Membri li jinkludu, fil-bażi għall-kalkolu tat-taxxi tat-traffiku fit-toroq fuq vetturi bil-mutur, l-emissjonijiet ta’ inkwinanti u sustanzi oħra. |
(13) |
Minħabba li xi wħud minn dawk l-inċentivi fiskali jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat skond l-Artikolu 87(1) tat-Trattat, huma għandhom jiġu notifikati lill-Kummissjoni skond l-Artikolu 88(3) tat-Trattat għall-valutazzjoni skond il-kriterji rilevanti ta’ kompatibbiltà. In-notifika ta’ tali miżuri skond din id-Direttiva għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi tan-notifika skond l-Artikolu 88(3) tat-Trattat. |
(14) |
Bil-għan li tiġi simplifikata u aċċelerata l-proċedura, il-Kummissjoni għandha tingħata l-kompitu li tadotta l-miżuri li jimplementaw id-dispożizzjonijiet fundamentali stabbiliti f’din id-Direttiva kif ukoll il-miżuri ta’ l-adattament ta’ l-Annessi ma’ din id-Direttiva għall-progress xjentifiku u tekniku. |
(15) |
Il-miżuri neċessarji għall-implementazzjoni ta’ din id-Direttiva u l-adattament tagħha għall-progress xjentifiku u tekniku għandhom jiġu adottati skond id-Deċiżjoni tal-Kunsill 1999/468/KE tat-28 ta’ Ġunju 1999 li tistabbilixxi l-proċeduri għall-eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni mogħtija lill-Kummissjoni (9). |
(16) |
Il-Kummissjoni għandha tibqa’ tirrivedi l-bżonn ta’ l-introduzzjoni ta’ limiti ta’ emissjonijiet għal inkwinanti li sa issa għadhom mhumiex regolati u li jsiru meħtieġa bħala konsegwenza ta’ l-użu aktar estiż ta’ karburanti alternattivi ġodda, u ta’ sistemi ġodda ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ exhaust. |
(17) |
Il-Kummissjoni għandha, mill-iktar fis possibbli, tippreżenta proposti li tikkunsidra adatti għal stadju ulterjuri għal valuri ta’ limitu għall-emissjonijiet ta’ NOx u ta’ partikulati. |
(18) |
Billi l-għan ta’ din id-Direttiva, jiġifieri r-realizzazzjoni tas-suq intern permezz ta’ l-introduzzjoni ta’ rekwiżiti komuni tekniċi dwar emissjonijiet gassużi u partikulati għal kull tip ta’ vettura, ma jistax jintlaħaq b’mod suffiċjenti mill-Istati Membri u għaldaqstant jistgħu, minħabba l-iskala ta’ l-azzjoni, jintlaħaq aħjar fil-livell Komunitarju, il-Komunità tista’ tadotta miżuri skond il-prinċipju ta’ sussidjarjetà, kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat. Skond il-prinċipju tal-proporzjonalità, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx lil hinn minn dak li huwa neċessarju sabiex jintlaħaq dan l-għan. |
(19) |
L-obbligu tat-traspożizzjoni ta’ din id-Direttiva fil-liġijiet nazzjonali għandu jkun limitat għal dawk id-dispożizzjonijiet li jirrappreżentaw bidla sostanzjali meta mqabbla mad-Direttivi ta’ qabel. L-obbligu tat-traspożizzjoni tad-dispożizzjonijiet li ma nbidlux jeżisti taħt id-Direttivi ta’ qabel. |
(20) |
Din id-Direttiva għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ l-Istati Membri dwar il-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġijiet nazzjonali u l-applikazzjoni tad-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti B, |
ADOTTAW DIN ID-DIRETTIVA:
L-Artikolu 1
Definizzjonijiet
Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva għandhom japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:
(a) |
“vettura” tfisser kwalunkwe vettura kif definita fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 70/156/KEE u miġbuda minn magna b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, bl-eċċezzjoni ta’ vetturi tal-kategorija M1 b’massa massima teknikament permissibbli ta’ anqas minn jew ugwali għal 3,5 tunnellati metriċi; |
(b) |
“magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass” tfisser is-sors tal-propulsjoni motorja ta’ vettura li għaliha tista’ tingħata l-approvazzjoni tat-tip bħala unità teknika separata, kif definita fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 70/156/KEE; |
(ċ) |
“vettura ambjentalment addizzjonalment kompatibbli (VAAK)” tfisser vettura miġbuda minn magna li tikkonforma mal-valuri ta’ limitu permissivi ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I. |
L-Artikolu 2
Obbligi ta’ l-Istati Membri
1. Għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:
(a) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u |
(b) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali. |
2. Minbarra fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ Anness I:
(a) |
jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi ġodda jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva, u |
(b) |
jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew li taħdem bil-gass, u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew li jaħdmu bil-gass. |
3. Mingħajr preġudizzju għall-paragrafi 1 u 2, b’effett mill-1 ta’ Ottubru 2003 u ħlief fil-każ ta’ vetturi u magni intiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu bil-gass u għat-tipi ta’ vetturi miġbuda b’magna li taħdem bil-gass li ma jikkonformawx mar-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VII:
(a) |
jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi ġodda jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u |
(b) |
jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda. |
4. Jekk ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 ikunu sodisfatti, b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-ebda Stat Membru ma jista’, għal raġunijiet relatati ma’ l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan minn magna:
(a) |
jirrifjuta li jagħti l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE jew li jagħti l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali għal tip ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass; |
(b) |
jipprojbixxi r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass; |
(ċ) |
jirrifjuta li jagħti l-approvazzjoni tat-tip għal xi tip ta’ magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass; |
(d) |
jipprojbixxi l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass. |
5. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2005, għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’ compression ignition jew bil-gass li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:
(a) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u |
(b) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali. |
6. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2006 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 tat-Tabelli fit-taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:
(a) |
jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi jew magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u |
(b) |
jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass u l-bejgħ jew l-użu ta’magni ġodda li jaħdmu b’compresson ignition jew bil-gass. |
7. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2008 għat-tipi ta’ magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass u għat-tipi ta’ vettura miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass, li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan mill-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, l-Istati Membri:
(a) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip tal-KE skond l-Artikolu 4(1) tad-Direttiva 70/156/KEE; u |
(b) |
għandhom jirrifjutaw li jagħtu l-approvazzjoni tat-tip nazzjonali. |
8. B’effett mill-1 ta’ Ottubru 2009 u ħlief fil-każijiet ta’ vetturi u magni ntiżi għall-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi jew ta’ magni ta’ sostituzzjoni għal vetturi fl-użu, l-Istati Membri għandhom, fejn ma jkunux sodisfatti r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u b’mod partikolari fejn l-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u partikulati u l-opaċità tad-duħħan tal-magna ma jikkonformawx mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B2 ta’ l-Indiċi fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I:
(a) |
jikkunsidraw iċ-ċertifikati ta’ konformità li jakkumpanjaw vetturi u magni ġodda skond id-Direttiva 70/156/KEE bħala mhux iktar validi għall-finijiet ta’ l-Artikolu 7(1) ta’ dik id-Direttiva; u |
(b) |
jipprojbixxu r-reġistrazzjoni, il-bejgħ, id-dħul fis-servizz jew l-użu ta’ vetturi ġodda miġbuda minn magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass, u l-bejgħ jew l-użu ta’ magni ġodda li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass. |
9. Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1, 2 u 3.
Skond il-paragrafu 4, magna li tissodisfa r-rekwiżiti disposti fl-Annessi I sa VIII u fl-Artikoli 3 u 4 u, b’mod partikolari, tikkonforma mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I għandha titqies bħala konformi mar-rekwiżiti disposti fil-paragrafi 1 sa 3 u 5 sa 8.
10. Għall-magni li jaħdmu b’compression ignition jew bil-gass li għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu stabbiliti fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I taħt is-sistema ta’ l-approvazzjoni tat-tip, għandu japplika dan li ġej:
Taħt il-kondizzjonijiet ta’ tagħbija (load) kollha, magħżula fuq bażi każwali, li jagħmlu parti minn żona definita ta’ kontroll u bl-eċċezzjoni ta’ kondizzjonijiet speċifikati ta’ operazzjoni tal-magni li mhumiex soġġetti għal tali dispożizzjoni, l-emissjonijiet li tagħhom jittieħed kampjun matul perjodu qasir daqs 30 sekonda ma għandhomx jeċċedu b’iżjed minn 100 % l-valuri ta’ limitu fil-Linji B2 u Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I. Iż-żona ta’ kontroll li għaliha għandu japplika l-perċentwali li m’għandhiex tinqabeż, il-kondizzjonijiet ta’ l-operazzjoni tal-magna li huma esklużi u kondizzjonijiet xierqa l-oħra għandhom jiġu definiti skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 7(1).
L-Artikolu 3
Perjodu ta’ servizz ta’ sistemi tal-kontroll ta’ emissjonijiet
1. Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, il-fabbrikant għandu juri li magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jikkonformaw ma’ dawk il-valuri ta’ limitu tul perjodu ta’ servizz utli ta’:
(a) |
100 000 km jew ħames snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategoriji N1 u M2; |
(b) |
200 000 km jew sitt snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategoriji N2, N3 b’massa massima, teknikament permissibbli, li ma teċċedix 16-il tunnellata metrika u tal-Kategorija M3 Klassi I, Klassi II u Klassi A, u Klassi B b’massa massima, teknikament permissibbli, li ma teċċedix 7,5 tunnellati metriċi; |
(ċ) |
500 000 km jew seba’ snin, skond liema jkun qabel, fil-każ ta’ magni li għandhom jiġu installati f’vetturi tal-Kategorija N3 b’massa massima, teknikament permissibbli, li teċċedi 16-il tunnellata metrika u tal-Kategorija M3, Klassi III u Klassi B b’massa massima teknikament permissibbli li teċċedi 7,5 tunnellati metriċi. |
Mill-1 ta’ Ottubru 2005, għal tipi ġodda, u mill-1 ta’ Ottubru 2006, għat-tipi kollha, l-approvazzjonijiet tat-tip mogħtija lil vetturi għandhom jeħtieġu wkoll konferma tal-funzjonament korrett ta’ l-istrumenti tal-kontroll ta’ emissjonijiet tul il-perjodu ta’ servizz normali tal-vettura taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu (konformità ta’ vetturi fl-użu li huma mantenuti u wżati korrettament).
2. Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafu 1 għandhom jiġu adottati sat-28 ta’ Diċembru 2005.
L-Artikolu 4
Sistemi dijanjostiċi fil-vettura
1. Mill-1 ta’ Ottubru 2005 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda ta’ vetturi u mill-1 ta’ Ottubru 2006 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’ compression ignition tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I jew vettura miġbuda minn tali magna għandhom jiġu mgħammra b’sistema dijanjostika fil-vettura (OBD) li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja Ċ tat-Tabella fil-paragrafu 3.
Fil-każ ta’ sistemi ta’ exhaust after-treatment, is-sistema OBD tista’ tagħmel monitoraġġ għall-ħsara funzjonali maġġura ta’ kwalunkwe wieħed mill-elementi li ġejjin:
(a) |
katalizzatur, meta jkun installat bħala unità separata, kemm jekk ikun parti minn sistema tat-tneħħija ta’ NOx jew bħala filtru tal-partikulati tad-diesel; |
(b) |
sistema tat-tneħħija ta’ NOx, fejn din tkun installata; |
(ċ) |
filtru tal-partikulati tad-diesel, fejn dan ikun installat; |
(d) |
sistema kombinata tat-tneħħija ta’ NOx u ta’ filtrazzjoni tal-partikulati tad-diesel. |
2. Mill-1 ta’ Ottubru 2008 għall-approvazzjonijiet tat-tip ġodda u mill-1 ta’ Ottubru 2009 għall-approvazzjonijiet tat-tip kollha, magna li taħdem b’compression ignition jew bil-gass tat-tip approvat b’referenza għall-valuri ta’ limitu ta’ emissjonijiet disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1. ta’ l-Anness I, jew vettura miġbuda minn tali magna għandha tkun mgħammra b’sistema OBD li tindika l-preżenza ta’ ħsara lis-sewwieq jekk jinqabżu l-limiti OBD disposti fil-Linja B2 jew fil-Linja C tat-Tabella fil-paragrafu 3.
Is-sistema OBD għandha tinkludi wkoll interface bejn l-apparat ta’ kontroll elettroniku tal-magna (engine electronic control unit, EECU) u kwalunkwe sistema elettrika jew elettronika oħra tal-magna jew tal-vettura li tipprovdi input jew tirċievi output mill-EECU u li taffettwa l-funzjonament korrett tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, bħall-interface bejn l-EECU u l-apparat ta’ kontroll elettroniku tat-trasmissjoni.
3. Il-limiti ta’ l-OBD għandhom ikunu kif ġej:
Linja |
Magni li jaħdmu b’compression ignition |
|
Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh |
Massa tal-partikulati (PT) g/kWh |
|
B1 (2005) |
7,0 |
0,1 |
B2 (2008) |
7,0 |
0,1 |
Ċ (VAAK) |
7,0 |
0,1 |
4. Għandu jiġi provdut aċċess sħiħ u uniformi għall-informazzjoni dwar l-OBD għall-finijiet ta’ eżamijiet, dijanjosi, servizzi ta’ manutenzjoni u tiswija skond id-dispożizzjonijiet rilevanti tad-Direttiva 70/220/KEE u d-dispożizzjonijiet dwar komponenti ta’ sostituzzjoni sabiex tiġi żgurata l-kompatibbiltà mas-sistemi ta’ l-OBD.
5. Il-miżuri għall-implementazzjoni tal-paragrafi 1 sa 3 għandhom jiġu adottati sa mhux aktar tard mit-28 ta’ Diċembru 2005.
L-Artikolu 5
Sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet li jużaw reaġenti konsumabbli
Il-Kummissjoni, meta tiddefinixxi l-miżuri meħtieġa għall-implementazzjoni ta’ l-Artikolu 4, kif previst mill-Artikolu 7(1), għandha, jekk ikun il-każ, tinkludi miżuri tekniċi sabiex ikun minimizzat ir-riskju li sistemi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet, li jużaw reaġenti konsumabbli, ma jkunux adegwatament mantenuti matul is-servizz tagħhom. Barra minn hekk, u jekk ikun il-każ, għandhom jinkludu miżuri sabiex jiġi żgurat li jiġu minimizzati emissjonijiet ta’ ammonja minħabba l-użu ta’ reaġenti konsumabbli.
L-Artikolu 6
Inċentivi fiskali
1. L-Istati Membri jistgħu jipprovdu inċentivi fiskali biss fir-rigward ta’ vetturi li jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Tali inċentivi għandhom jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat, kif ukoll mal-paragrafu 2 jew mal-paragrafu 3 ta’ dan l-Artikolu.
2. L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw minn qabel mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew B2 tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.
L-inċentivi għandhom jiġu terminati b’effett mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B1, kif disposti fl-Artikolu 2(6), jew mill-applikazzjoni obbligatorja tal-valuri ta’ limitu fil-Linja B2, kif stabbilit fl-Artikolu 2(8).
3. L-inċentivi għandhom japplikaw għall-vetturi ġodda kollha offruti għall-bejgħ fis-suq ta’ Stat Membru li jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I.
4. Minbarra l-kondizzjonijiet imsemmija fil-paragrafu 1, għal kull tip ta’ vettura, l-inċentivi ma għandhomx jaqbżu l-ispiża żejda tas-soluzzjonijiet tekniċi introdotti sabiex tiġi żgurata l-konformità mal-valuri ta’ limitu disposti fil-Linja B1 jew fil-Linja B2 jew mal-valuri ta’ limitu permissivi disposti fil-Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I, u ta’ l-installazzjoni tagħhom fil-vettura.
5. L-Istati Membri għandhom jinformaw lill-Kummissjoni fi żmien suffiċjenti dwar pjanijiet sabiex jiġu introdotti jew mibdula l-inċentivi fiskali msemmija f’dan l-Artikolu, sabiex din tkun tista’ tippreżenta l-osservazzjonijiet tagħha.
L-Artikolu 7
Miżuri ta’ implementazzjoni u emendi
1. Il-miżuri neċessarji għall-implementazzjoni ta’ l-Artikoli 2(10), 3 u 4 ta’ din id-Direttiva għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.
2. L-emendi lil din id-Direttiva li huma neċessarji sabiex din tiġi adattata għall-progress xjentifiku u tekniku għandhom jiġu adottati mill-Kummissjoni, assistita mill-Kumitat imwaqqaf mill-Artikolu 13(1) tad-Direttiva 70/156/KEE, skond il-proċedura msemmija fl-Artikolu 13(3) ta’ dik id-Direttiva.
L-Artikolu 8
Reviżjoni u rapporti
1. Il-Kumissjoni għandha tirrivedi l-bżonn li jiġu introdotti limiti ġodda ta’ emissjonijiet applikabbli għal vetturi u magni tat-tip heavy-duty fir-rigward ta’ inkwinanti li għadhom mhumiex regolati. Ir-reviżjoni għandha tkun ibbażata fuq l-introduzzjoni aktar wiesgħa fis-suq ta’ karburanti alternattivi ġodda u fuq l-introduzzjoni ta’ sistemi ġodda ta’ kontroll ta’ emissjonijiet ta’ l-exhaust li jaħdmu bl-addittivi sabiex jintlaħqu standards futuri stabbiliti f’din id-Direttiva. Fejn ikun il-każ, il-Kummissjoni għandha tippreżenta proposta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill.
2. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill proposti leġiżlattivi dwar limiti ulterjuri fuq l-NOx u emissjonijiet partikulati għal vetturi tat-tip heavy duty.
Jekk ikun meħtieġ, il-Kummissjoni għandha tinvestiga jekk huwiex meħtieġ l-iffissar ta’ limitu addizzjonali għal livelli u qisien ta’ partikulati separati, u, jekk hekk ikun il-każ, hija għandha tinkludih fil-proposti.
3. Il-Kummissjoni għandha tirrapporta lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-progress fin-negozjati għal ftehim dwar duty cycle armonizzat dinji (world-wide harmonised duty cycle, WHDC).
4. Il-Kummissjoni għandha tippreżenta rapport lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar ir-rekwiżiti għall-operazzjoni ta’ sistema ta’ kejl fil-vettura (on-board measurement system, OBM). Abbażi ta’ dak ir-rapport, il-Kummissjoni għandha, fejn ikun opportun, tippreżenta proposta għal miżuri sabiex jiġu inklużi l-ispeċifikazzjonijiet tekniċi u l-annessi korrispondenti sabiex jipprovdu għall-approvazzjoni tat-tip ta’ sistemi OBM li jiżguraw almenu livelli ekwivalenti ta’ monitoraġġ għas-sistemi OBD u li huma kompatibbli magħhom.
L-Artikolu 9
Traspożizzjoni
1. L-Istati Membri għandhom jadottaw u jippubblikaw, qabel id-9 ta' Novembru 2006, il-liġijiet, o ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi meħtieġa sabiex jikkonformaw ma’ din id-Direttiva. Jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 titardja iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, l-Istati Membri għandhom jikkonformaw ma’ dan l-obbligu sad-data ta’ traspożizzjoni prevista fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi. Huma għandhom minnufih jikkomunikaw lill-Kummissjoni t-test ta’ dawk id-dispożizzjonijiet u t-tabella ta’ korrelazzjoni bejn dawk id-dispożizzjonijiet u din id-Direttiva.
Huma għandhom japplikaw dawk id-dispożizzjonijiet mid-9 ta' Novembru 2006, jew jekk l-adozzjoni tal-miżuri implementattivi msemmija fl-Artikolu 7 tkun ittardjata iktar mit-28 ta’ Diċembru 2005, mid-data ta’ traspożizzjoni speċifikata fid-Direttiva li tikkontjeni dawn il-miżuri implementattivi.
Meta l-Istati Membri jadottaw dawk id-dispożizzjonijiet, dawn għandhom jikkontjenu referenza għal din id-Direttiva jew ikunu akkumpanjati minn tali referenza meta jiġu ppubblikati uffiċjalment. Għandhom jinkludu wkoll dikjarazzjoni li r-referenzi f’liġijiet, regolamenti jew dispożizzjonijiet amministrattivi eżistenti għad-Direttivi mħassra minn din id-Direttiva għandhom jitqiesu bħala referenzi għal din id-Direttiva. L-Istati Membri għandhom jiddeterminaw kif tali referenza għandha tiġi magħmula u kif tali dikjarazzjoni għandha tiġi formulata.
2. L-Istati Membri għandhom jibagħtu lill-Kummissjoni t-test tad-dispożizzjonijiet prinċipali tal-liġi nazzjonali li huma jadottaw fil-qasam kopert minn din id-Direttiva.
L-Artikolu 10
Taħsir
Id-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti A jiġu mħassra b’effett mid-9 ta' Novembru 2006, mingħajr preġudizzju għall-obbligi ta’ l-Istati Membri konnessi mal-limiti ta’ żmien għat-traspożizzjoni fil-liġi nazzjonali u ma’ l-applikazzjoni tad-Direttivi elenkati fl-Anness IX, Parti B.
Ir-referenzi għad-Direttivi mħassra għandhom jiġu interpretati bħala referenzi għal din id-Direttiva u għandhom jinqraw skond il-lista ta’ korrelazzjoni fl-Anness X.
L-Artikolu 11
Dħul fis-seħħ
Din id-Direttiva għandha tidħol fis-seħħ fl-għoxrin jum wara dak tal-pubblikazzjoni tagħha fil-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea.
L-Artikolu 12
Indirizzati
Din id-Direttiva hija ndirizzata lill-Istati Membri.
Maħgmula fi Strasburgu, nhar it-28 ta’ Settembru 2005.
Għall-Parlament Ewropew
Il-President
J. BORRELL FONTELLES
Għall-Kunsill
Il-President
D. ALEXANDER
(1) ĠU C 108, tat-30.4.2004, p. 32.
(2) Opinjoni tal-Parlament Ewropew tad-9 ta’ Marzu 2004 (ĠU C 102 E, tat-28.4.2004, p. 272), u d-Deċiżjoni tal-Kunsill tat-19 ta’ Settembru 2005.
(3) ĠU L 36, tad-9.2.1988, p. 33. Direttiva kif l-aħħar emendata mill-Att ta’ l-Adeżjoni ta’ l-2003.
(4) ĠU L 42, tat-23.2.1970, p. 1. Direttiva kif l-aħħar emendata mid-Direttiva tal-Kummissjoni 2005/49/KE (ĠU L 194, tas-26.7.2005, p. 12).
(5) ĠU L 295, tal-25.10.1991, p. 1.
(6) ĠU L 44, tas-16.2.2000, p. 1.
(7) ĠU L 107, tat-18.4.2001, p. 10.
(8) ĠU L 76, tas-6.4.1970, p. 1. Direttiva kif l-aħħar emendata mid-Direttiva tal-Kummissjoni 2003/76/KE (ĠU L 206, tal-15.8.2003, p. 29).
(9) ĠU L 184, tas-17.7.1999, p. 23.
ANNESS 1
KAMP TA’ APPLIKAZZJONI, DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET, APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE, SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET U KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI
1. KAMP TA’ APPLIKAZZJONI
Din id-Direttiva tapplika għall-inkwinanti gassużi u partikulati mill-vetturi bil-mutur kollha li jkunu mgħammra b’magni li jaħdmu b’compression ignition u għall-inkwinanti gassużi mill-vetturi bil-mutur kollha mgħammra b’magni positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bl-LPG, u għall-magni compression ignition u positive ignition kif speċifikati fl-Artikolu 1 bl-eċċezzjoni ta’ dawk il-vetturi tal-kategoriji N1, N2 u M2 li għalihom tkun ingħatat l-approvazzjoni tat-tip skond id-Direttiva tal-Kunsill 70/220/KEE ta’ l-20 ta’ Marzu 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-inkwinament ta’ l-arja b’emissjonijiet minn vetturi b’mutur (1).
2. DEFINIZZJONIJIET U ABBREVJAZZJONIJIET
Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva:
2.1. “ċiklu ta’ test/tat-test” tfisser sekwenza ta’ punti ta’ prova, kull wieħed b’veloċità u b’torque definiti li l-magna jkollha ssegwi fi stat stabbli (it-test ta’ l-ESC) jew taħt kondizzjonijiet transitorji ta’ operazzjoni (ETC, it-test ta’ l-ETC, ELR);
2.2. “approvazzjoni ta’ magna (familja ta’ magni)” tfisser l-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna (familja ta’ magni) fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati;
2.3. “magna diesel”tfisser magna li taħdem fuq il-prinċipju tal-compression ignition;
2.4. “magna tal-gass” tfisser magna li taħdem bil-gass naturali (NG) jew bil-gass likwidu tal-petroljum (LPG);
2.5. “tip ta’ magna” tfisser il-kategorija ta’ magni li mhumiex differenti minn xulxin f’aspetti essenzjali bħall-karatteristiċi tal-magna kif definiti fl-Anness II ta’ din id-Direttiva;
2.6. “familja ta’ magna/i” tfisser ir-raggruppament ta’ magni mill-fabbrikant li, permezz tad-disinn tagħhom kif definit fl-Anness II, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva, għandhom karatteristiċi ta’ emissjoni ta’ l-exhaust simili; il-membri kollha tal-familja għandhom jikkonformaw mal-valuri ta’ limitu applikabbli ta’ emissjonijiet;
2.7. “magna rappreżentattiva” tfisser magna magħżula minn familja ta’ magni b’tali mod li l-karatteristiċi ta’ l-emissjonijiet tagħha jkunu rappreżentattivi għal dik il-familja ta’ magni;
2.8. “inkwinanti gassużi” tfisser monossidu karboniku, idrokarbonji (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH1,85 għad-diesel, CH2,525 għall-LPG u CH2,93 għall-NG (NMHC), u b’suppożizzjoni ta’ molekula CH3O0,5 għall-magni diesel li jaħdmu bl-etanol), metanu (b’suppożizzjoni ta’ proporzjon ta’ CH4 għall-NG) u ossidi tan-nitroġenu, l-aħħar wieħed imsemmi espress f’ekwivalenti ta’ dijossidu tan-nitroġenu (NO2);
2.9. “inkwinanti partikulati” tfisser kwalunkwe materjal miġbur fuq mezz ta’ filtrazzjoni speċifikat wara li l-exhaust jiġi dilwit b’arja filtrata nadifa sabiex it-temperatura ma taqbiżx 325 K (52 °C);
2.10. “duħħan” tfisser partikuli sospiżi fi fluss ta’ l-exhaust ta’ magna diesel li jassorbu, jew jirriflettu, jew jirrifranġu d-dawl;
2.11. “qawwa netta” tfisser il-qawwa f’kW tal-KE miksuba taħt kondizzjonijiet ta’ test fit-tarf tal-crankshaft, jew l-ekwivalenti tagħha, imkejla skond il-metodu tal-KE ta’ kejl tal-qawwa kif stabbilit fid-Direttiva tal-Kunsill 80/1269/KEE tas-16 ta’ Diċembru 1980 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li jirrelataw għall-qawwa tal-magna ta’ vetturi bil-mutur (2);
2.12. “qawwa massima dikjarata (Pmass)” tfisser il-qawwa massima f’kW tal-KE (qawwa netta) kif dikjarata mill-fabbrikant fl-applikazzjoni tiegħu għall-approvazzjoni tat-tip;
2.13. “tagħbija (perċentwali)” tfisser il-frazzjoni ta’ torque massimu disponibbli f’xi veloċità tal-magna;
2.14. “it-test ta’ l-ESC” ifisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 13-il modalità ta’ stat stabbli li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;
2.15. “test ta’ l-ELR” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti f’sekwenza ta’ skali ta’ tagħbija f’veloċitajiet kostanti tal-magna li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;
2.16. “test ta’ l-ETC” tfisser ċiklu ta’ test li jikkonsisti fi 1 800 modalità transitorji attwati sekonda b’sekonda li għandhom jiġu applikati skond it-taqsima 6.2 ta’ dan l-Anness;
2.17. “skala operattiva ta’ veloċità tal-magna” tfisser l-iskala tal-veloċità tal-magna, li l-aktar tintuża matul l-operazzjoni tal-magna, li tinsab bejn il-veloċitajiet baxxi u għolja, kif stabbilit fl-Anness III tad-Direttiva;
2.18. “veloċità baxxa (nloo)” tfisser l-anqas veloċità li fiha jseħħ 50 % tal-qawwa massima dikjarata;
2.19. “veloċità għolja (nhi)” tfisser l-ogħla veloċità li fiha jseħħ 70 % tal-qawwa massima dikjarata;
2.20. “veloċitajiet tal-magna A, B u C” tfisser il-veloċitajiet tat-test fl-iskala operattiva tal-veloċità tal-magna li għandhom jintużaw għat-test ta’ l-ESC u t-test ta’ l-ELR, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 1 ma’ din id-Direttiva;
2.21. “żona tal-kontroll” tfisser iż-żona bejn il-veloċitajiet A u C tal-magna u bejn tagħbija ta’ 25 sa 100 fil-mija;
2.22. “veloċità ta’ referenza (nref)” tfisser il-valur 100 fil-mija ta’ veloċità li għandu jintuża sabiex jiġu denormalizzati l-valuri relattivi ta’ veloċità tat-test ta’ l-ETC, kif stabbilit fl-Anness III, Appendiċi 2 ta’ din id-Direttiva;
2.23. “opacimeter” tfisser l-istrument maħsub sabiex ikejjel l-opaċità tal-partikuli tad-duħħan permezz tal-prinċipju ta’ l-estinzjoni tad-dawl;
2.24. “skala tal-gass NG” tfisser waħda mill-iskali H jew L kif definiti fil-European Standard EN 437, pubblikazzjoni datata Novembru 1993;
2.25. “awto-adattabbiltà” tfisser kwalunkwe apparat tal-magna li jippermetti li l-proporzjon arja-karburant jibqa’ kostanti;
2.26. “rikalibrazzjoni” tfisser l-issettjar tal-magna NG sabiex tagħti l-istess prestazzjoni (qawwa, karburant, konsum) fi skala differenti ta’ gass naturali;
2.27. “indiċi Wobbe (Wl ta’ isfel; jew Wu ta’ fuq)” tfisser il-proporzjon tal-valur kalorifiku korrispondenti ta’ xi gass għal kull unità ta’ volum u r-radiċi kwadrata tad-densità relattiva tiegħu taħt l-istess kondizzjonijiet ta’ referenza:
2.28. “fattur λ-shift (Sλ)” tfisser espressjoni li tiddeskrivi l-flessibbiltà meħtieġa tas-sistema ta’ l-immaniġġar tal-magna vis-à-vis bidla tal-proporzjon λ ta’ l-arja eċċessiva jekk il-magna taħdem b’kompożizzjoni ta’ gass differenti mill-metanu pur (ara l-Anness VII għall-kalkolu ta’ Sλ);
2.29. “strument ta’ riduzzjoni” tfisser l-istrument li jkejjel, jipperċepixxi jew jirreaġixxi għal kwantitajiet varjabbli fl-operazzjoni (eż. veloċità tal-vettura, veloċità tal-magna, ingranaġġ użat, temperatura, pressjoni fl-intake jew kwalunkwe parametru ieħor) għall-iskop ta’ l-attivazzjoni, il-modulazzjoni, l-ittardjar jew id-deattivazzjoni ta’ l-operazzjoni ta’ kwalunkwe komponent jew funzjoni tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet hekk li l-effikaċja tas-sistema ta’ kontroll ta’ l-emissjonijiet titnaqqas taħt il-kondizzjonijiet li jeżistu matul l-użu normali ta’ vetturi ħlief jekk l-użu ta’ tali strument ikun sostanzjalment inkluż fil-proċeduri applikati tat-test għaċ-ċertifikazzjoni ta’ l-emissjonijiet.
Figura 1
Definizzjonijiet speċifiċi taċ-ċikli ta’ test
Test ta 'immaġni
2.30. “strument ta’ kontroll awżiljarju” tfisser sistema, funzjoni jew strateġija ta’ kontroll installata f’magna jew f’vettura, li tintuża sabiex tipproteġi l-magna u/jew l-apparat anċillari minn kondizzjonijiet operattivi li jistgħu jirriżultaw fi ħsara jew waqfien, jew li jintuża sabiex jiffaċilita l-istartjar tal-magna. Strument ta’ kontroll awżiljarju jista’ jkun ukoll strateġija jew miżura li ntweriet b’mod sodisfaċenti li mhijiex strument ta’ riduzzjoni;
2.31. “strateġija irrazzjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni” tfisser kwalunkwe strateġija jew miżura li, meta l-vettura titħaddem taħt kondizzjonijiet normali ta’ użu, tnaqqas l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet għal livell anqas minn dak mistenni fil-proċeduri applikabbli ta’ l-ittestjar ta’ l-emissjoni.
2.32. Simboli u abbrevjazzjonijiet
2.32.1. Simboli għall-parametri tat-test
Simbolu |
Unità |
Espressjoni |
AP |
m2 |
Żona cross section tas-sonda kampjunarja isokinetika |
AT |
m2 |
Żona cross section tal-pajp ta’ l-exhaust |
CEE |
— |
Effiċjenza ta’ l-etanu |
CEM |
— |
Effiċjenza tal-metanu |
C1 |
— |
Idrokarbonju ekwivalenti għall-karbonju |
conc |
ppm/vol. % |
Subskritt li jindika konċentrazzjoni |
D0 |
m3/s |
Interserzjoni tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP |
DF |
— |
Fattur ta’ dilwizzjoni |
D |
— |
Kostanti tal-funzjoni Bessel |
E |
— |
Kostanti tal-funzjoni Bessel |
EZ |
g/kWh |
Emissjoni ta’ l-NOx x interpolata tal-punt ta’ kontroll |
fa |
— |
Fattur atmosferiku tal-laboratorju |
fc |
s-1 |
Frekwenza cut off tal-filtru Bessel |
FFH |
— |
Fattur speċifiku tal-karburant għall-kalkolu ta’ konċentrazzjoni mxarrba għall-konċentrazzjoni xotta |
FS |
— |
Fattur stojkjometriku |
GAIRW |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi mxarrba |
GAIRD |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ intake fuq bażi xotta |
GDILW |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni fuq bażi mxarrba |
GEDFW |
kg/h |
Rata ekwivalenti tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba |
GEXHW |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa ta’gass ta’ l-exhaust fuq bażi mxarrba |
GFUEL |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa tal-karburant |
GTOTW |
kg/h |
Rata tal-fluss tal-massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba |
H |
MJ/m3 |
Valur kalorifiku |
HREF |
g/kg |
Valur ta’ referenza ta’ l-umdità assoluta (10,71 g/kg) |
Ha |
g/kg |
Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake |
Hd |
g/kg |
Umdità assoluta ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni |
HTCRAT |
mol/mol |
Proporzjon ta’ Idroġenu għall-Karbonju |
i |
— |
Subskritt li jindika modalità individwali |
K |
— |
Kostanti Bessel |
k |
m-1 |
Koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl |
KH,D |
— |
Fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-NOx għall-magni diesel |
KH,G |
— |
Fattur korrettiv ta’ l-umdita għall-NOx għall-magni tal-gass |
KV |
|
Funzjoni ta’ kalibrazzjoni CFV |
KW,a |
— |
Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ l-intake |
KW,d |
— |
Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-arja ta’ dilwizzjoni |
KW,e |
— |
Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhust dilwit |
KW,r |
— |
Fattur korrettiv xott-imxarrab għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat |
L |
% |
Perċentwali ta’ torque relatata mat-torque massimu għall-magna tat-test |
La |
m |
Tul effettiv tal-passaġġ ottiku |
m |
|
Pendenza tal-funzjoni tal-kalibrazzjoni PDP |
mass |
g/h jew g |
Subskritt li jindika l-fluss tal-massa ta’ l-emissjonijiet (rata) |
MDIL |
kg |
Massa tal-kampjun ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni mgħoddija minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati |
Md |
mg |
Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni |
Mf |
mg |
Massa miġbura ta’ kampjun ta’ partikulati |
Mf,p |
mg |
Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru primarju |
Mf,b |
mg |
Massa ta’ kampjun ta’ partikulati miġbura fuq filtru ta’ back up |
MSAM |
|
Massa ta’ kampjun ta’ l-exhaust dilwit mgħoddi minn filtri tal-kampjunament ta’ partikulati |
MSEC |
kg |
Massa ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni sekondarja |
MTOTW |
kg |
Massa totali CVS tul iċ-ċiklu fuq bażi mxarrba |
MTOTW,i |
kg |
Massa CVS istantanja fuq bażi mxarrba |
N |
% |
Opaċità |
NP |
— |
Rivoluzzjonijiet totali ta’ PDP tul iċ-ċiklu |
NP,i |
— |
Rivoluzzjonijiet ta’ PDP tul intervall tal-ħin |
n |
min-1 |
Veloċità tal-magna |
np |
s-1 |
Veloċità tal-PDP |
nhi |
min-1 |
Veloċità għolja tal-magna |
nlo |
min-1 |
Veloċità baxxa tal-magna |
nref |
min-1 |
Veloċità ta’ referenza tal-magna għat-test ETC |
pa |
kPa |
Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake tal-magna |
pA |
kPa |
Pressjoni assoluta |
pB |
kPa |
Pressjoni atmosferika totali |
pd |
kPa |
Pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni |
ps |
kPa |
Pressjoni atmosferika xotta |
p1 |
kPa |
Tnaqqis ta’ pressjoni fil-bokka tal-pompa |
P(a) |
kW |
Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra għat-test |
P(b) |
kW |
Qawwa assorbita minn awżiljarji li għandhom jitneħħew għat-test |
P(n) |
kW |
Qawwa netta mhux korretta |
P(m) |
kW |
Qawwa kalkolata taħt kondizzjonijiet ta’ test |
Ω |
— |
Kostanti Bessel |
Qs |
m3/s |
Rata tal-fluss tal-volum CVS |
q |
— |
Proporzjon ta’ dilwizzjoni |
r |
— |
Proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust |
Ra |
% |
Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ intake |
Rd |
% |
Umdità relattiva ta’ l-arja ta’ dilwizzjoni |
Rf |
— |
Fattur ta’ reazzjoni FID |
ρ |
kg/m3 |
Densità |
S |
kW |
Regolazzjoni tad-dinamometru |
Si |
m-1 |
Valur tad-duħħan istantanju |
Sλ |
|
Fattur λ-shift |
T |
K |
Temperatura assoluta |
Ta |
K |
Temperatura assoluta ta’ l-arja ta’ l-intake |
t |
s |
Ħin ta’ kejl |
te |
s |
Ħin ta’ reazzjoni elettrika |
tF |
s |
Ħin ta’ reazzjoni tal-filtru għall-funzjoni Bessel |
tp |
s |
Ħin ta’ reazzjoni fiżika |
Δt |
s |
Intervall ta’ ħin bejn data suċċessivi tad-duħħan (= 1/rata ta’ kampjunament) |
Δti |
s |
Intervall ta’ ħin għal fluss istantanju ta’ CFV |
τ |
% |
Trasmissjoni tad-duħħan |
V0 |
m3/rev |
Rata tal-fluss tal-volum PDP taħt il-kondizzjonijiet attwali |
W |
— |
Indiċi Wobbe |
Wact |
kWh |
Prestazzjoni tul iċ-ċiklu attwali ta’ l-ETC |
Wref |
kWh |
Prestazzjoni tul iċ-ċiklu ta’ referenza ta’ l-ETC |
WF |
— |
Fattur ta’ pesatura |
WFE |
— |
Fattur effettiv ta’ pesatura |
X0 |
m3/rev |
Funzjoni ta’ kalibrazzjoni tar-rata tal-fluss tal-volum PDP |
Yi |
m-1 |
Valur tad-duħħan tal-medju Bessel għal sekonda (1s) |
2.32.2. Simboli għall-komponenti kimiċi
CH4 |
Metanu |
C2H6 |
Etanu |
C2H5OH |
Etanol |
C3H8 |
Propan |
CO |
Monossidu karboniku |
DOP |
Di-octylphtalate |
CO2 |
Dijossidu karboniku |
HC |
Idrokarboni |
NMHC |
Idrokarboni mhux tal-metanu |
NOx |
Ossidi tan-nitroġenu |
NO |
Ossid nitriku |
NO2 |
Dijossidu tan-nitroġenu |
PT |
Partikulati. |
2.32.3. Abbrevjazzjonijiet
CFV |
Venturi ta’ fluss kritiku |
CLD |
Detector Kimi-luminixxenti |
ELR |
Test Ewropew ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija |
ESC |
Ċiklu Ewropew ta’ l-istat kostanti |
ETC |
Ċiklu transitorju Ewropew |
FID |
Flame ionisation detector |
GC |
Kromatografu tal-Gass |
HCLD |
Heated flame ionisation detector |
HFID |
Flame ionisation detector |
LPG |
Gass ta’ petroljum likwefatt |
NDIR |
Analizzatur infra-aħmar mhux dispersiv |
NG |
Gass naturali |
NMC |
Non Methane Cutter |
3. APPLIKAZZJONI GĦALL-APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE
3.1. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-tip tal-KE għal Tip ta’ Magna jew Familja ta’ Magni bħala Unità Teknikament Separata
3.1.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ tip ta’ magna jew familja ta’ magni fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati għal magni diesel u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi għal magni tal-gass għandha tiġi preżentata mill-fabbrikant tal-magna jew minn rappreżentant akkreditat.
3.1.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji partikolari li ġejjin:
3.1.2.1. Deskrizzjoni tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II ta’ din id-Direttiva li jikkonformaw mar-rekwiżiti ta’ l-Artikoli 3 u 4 tad-Direttiva 70/156/KEE tas-6 ta’ Frar 1970 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip ta’ vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom (3).
3.1.3. Magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tat-“tip tal-magna” jew “magna rappreżentattiva” deskritti fl-Anness II għandha tiġi ppreżentata lis-servizz tekniku responsabbli sabiex imexxi t-testijiet t’approvazzjoni definiti fit-Taqsima 6.
3.2. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għat-Tip ta’ Vettura fir-Rigward tal-Magna Tagħha
3.2.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.
3.2.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:
3.2.2.1. Deskrizzjoni tat-tip tal-vettura, jew tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna u tat-tip ta’ magna jew tal-familja ta’ magni, jekk applikabbli, li jkun fiha d-dettalji msemmija fl-Anness II, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Direttiva 70/156/KEE.
3.3. Applikazzjoni għall-Approvazzjoni tat-Tip tal-KE għal Tip ta’ Vettura b’Magna Approvata
3.3.1. L-applikazzjoni għall-approvazzjoni ta’ vettura fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati mill-magna diesel jew familja ta’ magni approvati tagħha u fir-rigward tal-livell ta’ l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi mill-magna tal-gass jew familja ta’ magni approvati tagħha għandha tiġi ppreżentata mill-fabbrikant tal-vettura jew minn rappreżentant akkreditat.
3.3.2. Għandha jkollha magħha tliet kopji tad-dokumenti msemmija hawn taħt u d-dettalji li ġejjin:
3.3.2.1. Deskrizzjoni tat-tip ta’ vettura u tal-partijiet tal-vettura li għandhom x’jaqsmu mal-magna li jkun fihom id-dettalji msemmija fl-Anness II, skond kif ikunu japplikaw, u kopja taċ-Ċertifikat ta’ Approvazzjoni tat-Tip tal-KE (Anness VI) għall-magna jew il-familja ta’ magni, jekk applikabbli, bħala unità teknika separata li tkun installata fit-tip ta’ vettura, flimkien mad-dokumentazzjoni meħtieġa fl-applikazzjoni ta’ l-Artikoli 3 tad-Dierttiva 70/156/KEE.
4. APPROVAZZJONI TAT-TIP TAL-KE
4.1. Għoti ta’ approvazzjoni tat-tip tal-KE għall-karburant universali
Approvazzjoni tat-tip tal-KE tal-karburant universali tingħata bla ħsara għar-rekwiżiti li ġejjin:
4.1.1. Fil-każ tal-karburant tad-diesel il-magna rappreżentattiva tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.
4.1.2. Fil-każ ta’ gass naturali il-magna rappreżentattiva għandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant li jista’ jinstab fis-suq. Fil-każ tal-gass naturali ġeneralment ikun hemm żewġ tipi ta’ karburant, karburant kalorifiku għoli (gass- H) u karburant kalorifiku baxx (gass-L), iżda b’firxa sinfikattiva fiż-żewġ skali; dawn ivarjaw b’mod sinifikattiv fil-kontenut ta’ l-enerġija tagħhom espress bl-Indiċi Wobbe u fil-fattur λ shift (S λ) tagħhom. Il-formoli għall-kalkolu ta’ l-indiċi Wobbe u Sλ jingħataw fit-Taqsimiet 2.27 u 2.28. Gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn 0,89 u 1,08 (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,08) huma meqjusa li jaqgħu fl-iskala H, filwaqt li gassijiet naturali b’fattur λ shift bejn il-1,08 u 1,19 (1,08 ≤ Sλ ≤ 1,19) jitqiesu li jaqgħu fl-iskala L. Il-kompożizzjoni tal-karburanti ta’ referenzal tirrifletti l-varjazzjonijiet estremi ta’ Sλ.
Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva dwar il-karburanti ta’ referenza GR (karburant 1) u G25 (karburant 2), kif speċifikat fl-Anness IV, mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni ta’ karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar, il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.
4.1.2.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.
4.1.3. Fil-każ ta’ magna li taħdem bil-gass naturali li tadatta ruħha għall-iskala ta’ gassijiet H min-naħa waħda u l-iskala ta’ gassijiet L min-naħa l-oħra, u li taqleb bejn l-iskala H u l-iskala L permezz ta’ swiċċ, il-magna rappreżentattiva għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti kif speċifikat fl-Anness IV għal kull skala, f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva fiż-żewġ pożizzjonijiet ta’ l-iswiċċ mingħajr ebda riaġġustament għall-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet f’kull pożizzjoni ta’ l-iswiċċ. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura disposta fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.
4.1.3.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.
4.1.4. Fil-każ ta’ magni tal-gass naturali, il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:
jew,
u,
4.1.5. Fil-każ tal-gass LPG il-magna rappreżentattivagħandha turi l-kapaċità li tadatta għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ l-karburant li jista’ jinstab. Fil-każ ta’ LPG hemm varjazzjonijiet fil-kompożizzjoni C3/C4. Dawn il-varjazzjonijiet huma riflessi fil-karburanti ta’ referenza. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ emissjoni fuq il-karburanti ta’ referenza A u B kif speċifikati fl-Anness IV mingħajr ebda riaġġustament lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar il-magna rappreżentattiva għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.
4.1.5.1. Il-proporzjon tar-riżultati ta’ emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:
4.2. Għoti ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE ristretta għal skala ta’ karburanti
Tingħata l-approvazzjoni tat-tip tal-KE limitata għal skala ta’ karburanti suġġetta għar-rekwiżiti li ġejjin.
4.2.1. L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem fuq il-gass naturali u magħmul għat-tħaddim fuq l-iskala ta’ gassijiet H jew l-iskala ta’ gassijiet L.
Il-magna rappreżentativa għandha tiġi ttestjata fuq il-karburant ta’ referenza rilevanti, kif speċifikat fl-Anness IV, għall-iskala rilevanti. Il-karburanti huma GR (karburant1) u G23 (karburant 3) għall-iskala H ta’ gassijiet u G25 (karburant 2) u G23 (karburant 3) għall-iskala L ta’ gassijiet. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva mingħajr ebda aġġustamenti lill-alimentazzjoni tal-karburant bejn iż-żewġ testijiet. Madankollu, jista’ jsir perjodu ta’ adattament fuq ċiklu wieħed ETC mingħajr kejl wara l-bidla tal-karburant. Qabel l-ittestjar ta’ l-magna rappreżentativa għandu jsirilha running-in skond il-proċedura deskritta f’paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.
4.2.1.1. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq it-tielet karburant minflok G23 (karburant 3) jekk il-fattur λ-shift (Sλ) ikun bejn 0,89 (i.e. il-limiti l-aktar baxxi ta’ GR) u 1,19 (i.e. il-limiti l-aktar għolja ta’ G25), per eżempju meta l-karburant 3 ikun karburant tas-suq. Ir-riżultati ta’ dan it-test jistgħu jintużaw bħala bażi għall-valutazzjoni tal-konformità tal-produzzjoni.
4.2.1.2. Il-proporzjon tar-riżultati ta’ l-emissjoni “r” għandhom jiġu determinati għal kull inkwinant kif ġej:
jew,
u,
4.2.1.3. Mal-kunsinna lill-konsumatur, il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li turi l-iskala ta’ gassijiet li għalihom il-magna hija approvata.
4.2.2. L-approvazzjoni ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ magna li taħdem bil-gass naturali jew bl-LPG u magħmula sabiex taħdem b’kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed
4.2.2.1. Il-magna rappreżentattiva għandha tilħaq ir-rekwiżiti ta’ l-emissjoni dwar il-karburanti ta’ referenza GR u G25 fil-każ tal-gass naturali, jew dwar il-karburanti ta’ referenza A u B fil-każ ta’ LPG, kif speċifikat fl-Anness IV. Bejn it-testijiet jista’ jsir l-issettjar preċiż tas-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant. L-issettjar għandu jikkonsisti f’rikalibrazzjoni tad-database ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant, mingħajr ebda modifika għall-istrateġija ta’ kontroll bażika jew għall-istruttura bażika tad-database. Jekk ikun hemm bżonn, jistgħu jinbidlu l-partijiet li huma relatati direttament ma’ l-ammont tal-fluss tal-karburant (bħal żennuni ta’ l-injezzjoni).
4.2.2.2. Fuq it-talba tal-fabbrikant il-magna tista’ tiġi ttestjata fuq karburanti ta’ referenza GR u G23, jew fuq il-karburanti ta’ referenza G25 and G23, f’liema każ l-approvazzjoni tat-tip hija valida biss għall-iskala H jew l-iskala L ta’ gassijiet rispettivament.
4.2.2.3. Mal-kunsinna lill-klijent il-magna għandha jkollha tikketta (ara l-paragrafu 5.1.5) li tgħid għal liema kompożizzjoni tal-karburant il-magna kienet kalibrata.
4.3. Approvazzjoni ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust ta’ membru ta’ familja
4.3.1. Salv għall-każ imsemmi fil-paragrafu 4.3.2, l-approvazzjoni ta’ magna rappreżentattiva għandha tiġi estiża għall-membri kollha tal-familja mingħajr aktar ittestjar, għal kwalunkwe kompożizzjoni ta’ karburant fl-iskala li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.2.2) jew l-istess sensiela ta’ karburanti (fil-każ tal-magni deskritti fil-paragrafu 4.1 jew fil-paragrafu 4.2) li għaliha ġiet approvata l-magna rappreżentattiva.
4.3.2. Magna tat-test sekondarja
Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip ta’ magna, jew ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, b’dik il-magna bħala parti minn familja ta’ magni, jekk is-servizz tekniku jiddeċiedi li, fir-rigward tal-magna rappreżentattiva magħżula l-applikazzjoni ppreżentata ma tirrapreżentax bis-sħiħ il-familja ta’ magni definita fl-Anness I, Apppendiċi 1, tista’ tintgħażel magna tat-test ta’ referenza alternattiva u jekk meħtieġa anke addizzjonali mis-servizz tekniku u tiġi ttestjata.
4.4. Ċertifikat ta’ l-Approvazzjoni tat-Tip
Ċertifikat li jikkonforma mal-mudell speċifikat fl-Anness VI għandu jinħareġ għall-approvazzjoni msemmija fit-Taqsimiet 3.1, 3.2 u 3.3.
5. IMMARKAR TAL-MAGNA
5.1. Il-magna approvata bħala unità teknika għandha jkollha:
5.1.1. it-trademark jew l-isem tan-negozju tal-fabbrikant tal-magna;
5.1.2. id-deskrizzjoni kummerċjali tal-fabbrikant;
5.1.3. in-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE u quddiemu l-ittra jew ittri distinttivi jew numru jew numri distinttivi tal-pajjiż li jagħti l-approvazzjoni tat-tip tal-KE (4).
5.1.4. fil-każ ta’ magna NG għandha titqiegħed waħda mill-marki li ġejjin wara n-numru ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-KE:
— |
H fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala H; |
— |
L fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għall-gassijiet ta’ l-iskala L; |
— |
HL fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata sew għall-iskala H u sew għall-iskala L ta’ gassijiet; |
— |
Ht fil-każ li l-magna tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala H ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor fl-iskala H ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna; |
— |
Lt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel f’gass speċifiku ieħor fl-iskala-L ta’ gassijiet wara l-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna; |
— |
HLt fil-każ ta’magna li tkun approvata u kalibrata għal kompożizzjoni ta’ gass speċifiku fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet u li tista’ tinbidel għal gass speċifiku ieħor jew fl-iskala-H jew fl-iskala L ta’ gassijiet bl-issettjar ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tal-magna; |
5.1.5. Tikketti
Fil-każ ta’ magni li jaħdmu bl-NG u bil-LPG b’approvazzjoni tat-tip ristretta bi skala ta’ karburant, japplikaw it-tikketti li ġejjin:
5.1.5.1. Kontenut
Għandha tingħata l-informazzjoni li ġejja:
Fil-każ tal-paragrafu 4.2.1.3, it-tikketta għandha tgħid hekk:
“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI TA’ L-ISKALA H BISS”. Jekk applikabbli, l-ittra “H” għandha tinbidel bl-ittra “L”.
Fil-każ ta’ paragrafu 4.2.2.3, it-tikketta għandha jkollha
“GĦALL-UŻU BIL-GASS NATURALI BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …” jew “GĦALL-UŻU BIL-GASS LIKWIDU TAL-PETROLJUM BL-ISPEĊIFIKAZZJONI …”, skond kif applikabbli. Għandha tingħata l-informazzjoni kollha fit-Tabella/Tabelli pertinenti fl-Anness IV, bil-kostitwenti u l-limiti individwali speċifikati mill-fabbrikant tal-magna.
L-ittri u l-figuri għandhom ikunu twal almenu 4 mm.
Nota:
Jekk minħabba n-nuqqas ta’ spazju ma jkunx jista’ jsir dan l-ittikkettjar, jista’ jintuża kodiċi simplifikat. F’dan il-każ, in-noti ta’ spjegazzjoni li jkun fihom l-informazzjoni kollha ta’ hawn fuq għandhom ikunu faċilment aċċessibbli għal kwalunkwe persuna li timla t-tank tal-karburant jew li tagħmel manutenzjoni jew tiswija fuq il-magna jew l-aċċessorji tagħha, kif ukoll għall-awtoritajiet konċernati. Il-post u l-kontenut ta’ dawn in-noti spjegattivi għandhom jiġu determinati bi ftehim bejn il-fabbrikant u l-awtoritàli tagħti l-approvazzjoni.
5.1.5.2. Proprjetajiet
It-tikketti għandhom iservu għall-ħajja utli tal-magna. It-tikketti għandhom ikunu jistgħu jinqraw faċilment u l-ittri u l-figuri tagħhom għandhom ikunu indelibbli. Minnbarra dan, it-tikketti għandhom jiġu mwaħħla b’tali mod illi t-twaħħil tagħhom iservi għall-ħajja utli tal-magna, u t-tikketti ma jistgħux jinqalgħu mingħajr ma jitqattgħu jew jitħassrilhom il-wiċċ tagħhom.
5.1.5.3. Tqegħid
It-tikketti għandhom jiġu mqabbda ma’ parti tal-magna meħtieġa għat-tħaddim normali tal-magna u li mhux normalment ikollha bżonn tinbidel matul il-ħajja tal-magna. Minbarra dan, dawn it-tikketti għandhom ikunu mqiegħda b’post b’tali mod li jkunu jidhru malajr lill-persuna medja wara li l-magna tkun tlestiet bl-awżiljarji meħtieġa għat-tħaddim tal-magna.
5.2. Fil-każ ta’ applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għat-tip ta’ vettura fir-rigward tal-magna tagħha, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.
5.3. Fil-każ ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip tal-KE għal tip ta’ vettura b’magna approvata, l-immarkar speċifikat fit-Taqsima 5.1.5 għandu jitpoġġa wkoll viċin l-apertura għall-mili tal-karburant.
6. SPEĊIFIKAZZJONIJIET U TESTIJIET
6.1. Ġenerali
6.1.1. Tagħmir għall-kontroll ta’ emissjonijiet
6.1.1.1. Il-komponenti li jistgħu jaffettwaw l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni diesel u l-emissjoni ta’ inkwinanti gassużi u partikulati minn magni tal-gass għandhom jiġu proġettati, mibnija, muntati u installati sabiex il-magna tkun tista’, fl-użu normali, tikkonforma mad-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva.
6.1.2. Il-funzjonijiet tat-tagħmir ta’ kontroll ta’ emissjonijiet
6.1.2.1. L-użu ta’ strument ta’ riduzzjoni u/jew strateġija ta’ kontroll ta’ emissjonijiet irrazjonali mhux permess.
6.1.2.2. Jista’ jiġi nstallat strument ta’ kontroll awżiljarju mal-magna, jew ma’ vettura, kemm-il darba dak l-istrument:
— |
jaħdem biss barra l-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4, jew |
— |
jiġi attwat biss b’mod temporanju skond il-kondizzjonijiet speċifikati fil-paragrafu 6.1.2.4 għal dawk l-iskopijiet bħall-protezzjoni mill-ħsara tal-magna, ta’ protezzjoni ta’ strumenti ta’ qbid ta’ l-arja, l-immaniġġar tad-duħħan, cold start jew tisħin, jew |
— |
jiġi attwat biss permezz ta’ sinjali fuq il-vettura għal skopijiet bħal sigurtà operattiva u strateġiji limp-home. |
6.1.2.3. Jista’ jkun hemm strument, funzjoni, sistema jew miżura ta’ kontroll tal-magna li taħdem matul il-kondizzjonijiet speċifikati fit-Taqsima 6.1.2.4 u li tirriżulta fl-użu ta’ strateġija ta’ kontroll tal-magna mibdula jew differenti minn dik li normalment tintuża matul iċ-ċikli tat-test ta’ l-emissjoni li japplikaw jekk, f’konformità mar-rekwiżiti tat-Taqsimiet 6.1.3 u/jew 6.1.4, jintwera bis-sħiħ li l-miżura ma tnaqqasx l-effettività tas-sistema ta’ kontroll ta’ emissjonijiet. Fil-każijiet l-oħra kollha, dawn l-istrumenti għandhom jitqiesu li huma strumenti ta’ riduzzjoni.
6.1.2.4. Għall-iskopijiet tal-punt 6.1.2.2, il-kondizzjonijiet definiti ta’ użu fi stat kostanti u taħt kondizzjonijiet transitorji huma:
— |
altitudni li ma taqbiżx l-1 000 metru (jew pressjoni atmosferika ekwivalenti ta’ 90 kPa), |
— |
temperatura ta’ l-atmosfera bejn 283 sa 303 K (10 sa 30 °C), |
— |
temperatura tal-likwidu li jkessaħ il-magna bejn 343 sa 368 K (70 sa 95 °C). |
6.1.3. Rekwiżiti speċjali għas-sistemi elettroniċi ta’ kontroll ta’ emissjonijiet.
6.1.3.1.
Il-fabbrikant għandu jipprovdi pakkett ta’ dokumentazzjoni li jagħti aċċess għad-disinn bażiku tas-sistema u l-mezzi li biha din tikkontrolla l-varjabbli ta’ output tagħha, kemm jekk dak il-kontroll ikun dirett kif ukoll jekk ikun indirett.
Din id-dokumentazzjoni għandha tkun disponibbli f’żewġ partijiet:
(a) |
il-pakkett tad-dokumentazzjoni formali, li għandu jingħata lis-servizz tekniku fil-ħin tal-preżentazzjoni ta’ l-applikazzjoni għall-approvazzjoni tat-tip, għandu jkun fih deskrizzjoni sħiħa tas-sistema. Din id-dokumentazzjoni tista’ tkun fil-qosor, sakemm turi prova li ġew identifikati l-outputs kollha permessi minn matriċi li tinkiseb mill-iskala ta’ kontroll ta’ inputs ta’ l-unitajiet individwali. Din l-informazzjoni għandha takkompanja d-dokumentazzjoni meħtieġa fl-Anness I, tat-Taqsima 3; |
(b) |
materjal ieħor li juri l-parametri li jiġu modifikati minn kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u l-kondizzjonijiet tal-limitu li taħthom jaħdem l-istrument. Il-materjal addizzjonali għandu jinkludi deskrizzjoni tas-sistema loġika tal-kontroll tas-sistema tal-karburant, strateġiji ta’ kronoloġija u l-punti ta’ swiċċjar matul il-modalitajiet kollha ta’ l-operazzjoni. Il-materjal addizzjonali għandu jkun fih ukoll ġustifikazzjoni għall-użu ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju u jkun fih materjal addizzjonali u data tat-test sabiex juru l-effett fuq l-emissjonijiet ta’ exhaust ta’ kwalunkwe strument ta’ kontroll awżiljarju installat fil-magna jew fuq il-vettura. Dan il-materjal addizzjonali għandu jibqa’ strettament kunfidenzjali u jinżamm mill-fabbrikant, iżda jkun disponibbli għall-ispezzjoni fiż-żmien ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew fi kwalunkwe żmien matul il-validità ta’ l-approvazzjoni tat-tip. |
6.1.4. Sabiex jiġi verifikat jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ l-emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.29 u 2.31, l-awtorità li tagħti l-approvazzjoni tat-tip u/jew is-servizz tekniku jistgħu jitolbu ukoll test ta’ screening ta’ l-NOx li juża l-ETC li jkun jista’ jsir flimkien mat-test ta’ l-approvazzjoni tat-tip jew mal-proċeduri għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni.
6.1.4.1. Bħala alternattiva għar-rekwiżiti ta’ l-Appendiċi 4 ta’ l-Anness III jistgħu jittieħdu kampjuni ta’ l-emissjonijiet tan-NOx matul it-test ta’ screening ETC permezz tal-gass ta’ l-exhaust mhux trattat u għandhom jiġu segwiti l-preskrizzjonijiet tekniċi ta’ l-ISO DIS 16183, bid-data tal-15 ta’ Ottubru 2000.
6.1.4.2. Fil-verifika jekk kwalunkwe strateġija jew miżura għandhiex titqies bħala strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjoni skond id-definizzjonijiet mogħtija fit-Taqsimiet 2.28 and 2.30, għandu jkun aċċetat marġiniaddizzjonali ta’ 10 %, relatat mal-valur ta’ limitu korrett ta’ l-NOx.
6.1.5. Dispożizzjonijiet transizzjonali għall-estensjoni ta’ l-approvazzjoni tat-tip
6.1.5.1. Din it-Taqsima għandha tapplika biss għal magni ġodda bil-compression ignition u vetturi ġodda li jaħdmu b’magna bil-compression ignition li ħadu l-approvazzjoni tat-tip skond ir-rekwiżiti tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1.
6.1.5.2. Bħala alternattiva għat-Taqsimiet 6.1.3 u 6.1.4, il-fabbrikant jista’ jippreżenta lis-servizz tekniku r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx li juża l-ETC fuq il-magna li tikkonforma mal-karatteristiċi tal-magna rappreżentattiva deskritti fl-Anness II, b’kont meħud tad-dispożizzjonijiet tat-Taqsimiet 6.1.4.1 u 6.1.4.2. Il-fabbrikant għandu jipprovdi ukoll stqarrija bil-miktub li l-magna ma tuża ebda strument ta’ riduzzjoni jew strateġija irrazjonali ta’ kontroll ta’ emissjonijiet kif definiti fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Anness.
6.1.5.3. Il-fabbrikant għandu jipprovdi wkoll stqarrija bil-miktub li r-riżultati tat-test ta’ screening tan-NOx u d-dikjarazzjoni għall-magna rappreżentattiva, kif imsemmija fit-Taqsima 6.1.4, japplikaw ukoll għat-tipi kollha ta’ magni fi ħdan il-familja ta’ magni deskritti fl-Anness II.
6.2. Speċifikazzjonijiet Dwar l-Emissjoni ta’ Inkwinanti Gassużi u Partikulati u Duħħan
Għall-approvazzjoni tat-tip għal-Linja A fit-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1, l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC u ELR b’magni diesel konvenzjonali inklużi dawk mgħammra b’apparat elettroniku ta’ injezzjoni tal-karburant, bir-riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust (EGR), u/jew katalizzaturi ta’ l-ossidazzjoni. Magni diesel mgħammra b’sistemi avvanzati ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, inklużi l- katalizzaturi tan-NOx u/jew traps tal-partikulati, għandhom addizzjonalment jiġu ittestjati fuq it-test ETC.
Għall-ittestjar għall-finijiet ta’ l-approvazzjoni tat-tip għal-Linja B1 jew B2 jew Linja Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 l-emissjonijiet għandhom jiġu stabbiliti fuq it-testijiet ESC, ELR u ETC.
Għall-magni tal-gass, l-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu stabbiliti fuq it-test ETC.
Il-proċeduri tat-test ta’ l-ESC u ELR huma deskritti fl-Anness III, Appendiċi 1, il-proċedura tat-test ETC fl-Anness III, Appendiċi 2 u 3.
L-emissjonijiet ta’ inkwinanti gassużi u inkwinanti partikulati, jekk applikabbli, u d-duħħan, jekk applikabbli, mill-magna preżentata għall-ittestjar għandhom jitkejlu bil-metodi deskritti fl-Anness III, Appendiċi 4. L-Anness V jiddeskrivi s-sistemi analitiċi rakkomandati għall-inkwinanti gassużi, is-sistemi tal-kampjunament tal-partikulati rakkomandati u s-sistema rakkomandata tal-kejl tad-duħħan.
Jistgħu jiġu approvati sistemi jew analizzaturi oħra mis-Servizz Tekniku jekk jinstab li dawn jagħtu riżultati ekwivalenti fuq iċ-ċiklu ta’ test rispettiv. Id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza tas-sistema għandha tkun ibbażata fuq studju ta’ korrelazzjoni ta’ seba’ pari (jew aktar) ta’ kampjuni bejn is-sistema kkunsidrata u waħda mis-sistemi ta’ referenza ta’ din id-Direttiva. Għall-emissjonijiet ta’ partikulati biss is-sistema ta’ dilwizzjoni tal-fluss sħiħ hija magħrufa bħala s-sistema ta’ referenza. “Riżultati” tirreferi għal-valur ta’ l-emissjonijiet taċ-ċiklu speċifiku. L-ittestjar tal-korrelazzjoni għandu jsir fl-istess laboratorju, fl-istess kompartiment ta’ l-ittestjar, u fuq l-istess magna, u jkun aħjar li jsir fl-istess ħin. Il-kriterju ta’ l-ekwivalenza huwa definit bħala qbil ta’ ± 5 % tal-medji tal-pari tal-kampjun. Għall-introduzzjoni ta’ sistema ġdida fid-Direttiva id-determinazzjoni ta’ l-ekwivalenza għandha tkun ibbażata fuq il-kalkolu ta’ ripetibbiltà u riproduċibbiltà, kif deskritt fl-SO 5725.
6.2.1. Valuri ta’ limitu
Il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni totali , ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati, kif stabbiliti fuq it-test ta’ l-ESC, u ta’ l-opaċità tad-duħħan, kif stabbilit fuq it-test ta’ l-ELR, ma għandhiex taqbeż l-ammonti indikati fit-tabella 1.
Tabella 1
Valuri ta’ limitu – Testijiet ESC u ELR
Linja |
Massa tal-monossidu karboniku (CO) g/kWh |
Massa tal-idro karboni (HC) g/kWh |
Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh |
Massa tal-partikulati (PT) g/kWh |
Duħħan m–1 |
|
A (2000) |
2,1 |
0,66 |
5,0 |
0,10 |
0,13 (5) |
0,8 |
B 1 (2005) |
1,5 |
0,46 |
3,5 |
0,02 |
0,5 |
|
B 2 (2008) |
1,5 |
0,46 |
2,0 |
0,02 |
0,5 |
|
Ċ (VAAK) |
1,5 |
0,25 |
2,0 |
0,02 |
0,15 |
Għall-magni diesel li huma addizzjonalment ittestjati fuq it-test ETC, u b’mod speċifiku għall-magni tal-gass, il-massa speċifika tal-monossidu karboniku, ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu, tal-metanu (fejn applikabbli), ta’ l-ossidi tan-nitroġenu u tal-partikulati (fejn applikabbli) ma għandhomx jaqbżu l-ammonti indikati fit-Tabella 2.
Tabella 2
Valuri ta’ limitu – Testijiet ETC
Linja |
Massa tal-monossidu karboniku (CO) g/kWh |
Massa ta’ l-idrokarboni mhux tal-metanu (NMHC) g/kWh |
Massa tal-metanu (CH4) (6) g/kWh |
Massa ta’ ossidi tan-nitroġenu (NOx) g/kWh |
Massa tal-partikulati (PT) (7) g/kWh |
|
A (2000) |
5,45 |
0,78 |
1,6 |
5,0 |
0,16 |
0,21 (8) |
B 1 (2005) |
4,0 |
0,55 |
1,1 |
3,5 |
0,03 |
|
B 2 (2008) |
4,0 |
0,55 |
1,1 |
2,0 |
0,03 |
|
Ċ (VAAK) |
3,0 |
0,40 |
0,65 |
2,0 |
0,02 |
6.2.2. Il-kejl ta’ l-idrokarbonju għall-magni li jaħdmu bid-diesel u bil-gass
6.2.2.1. Il-fabbrikant jista’ jagħżel li jkejjel il-massa ta’ l-idrokarbonji totali (THC) fuq it-test ETC minflok il-kejl tal-massa ta’ l-idrokarbonji mhux tal-metanu. F’dan il-każ, il-limitu tal-massa ta’ l-idrokarboni totali tkun l-istess bħal fit-Tabella 2 għall-massa ta’ idrokarboni mhux tal-matanu.
6.2.3. Rekwiżiti speċifiċi għall-magni diesel
6.2.3.1. Il-massa speċifika ta’ l-ossidi tan-nitroġenu mkejla f’punti każwali fiż-żona tal-kontroll tat-test ta’ l-ESC ma għandhiex taqbeż b’aktar minn 10 fil-mija l-valuri interpolati mill-modalitajiet viċini ta’ l-ittestjar (bħala referenza, ara l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsimiet 4.6.2 u 4.6.3).
6.2.3.2. Il-valur tad-duħħan fuq il-veloċità każwali tat-test ta’ l-ELR ma għandux jaqbeż l-ogħla valur tad-duħħan taż-żewġ veloċitajiet viċini tat-test b’aktar minn 20 fil-mija, jew b’aktar minn 5 fil-mija tal-valur tal-limitu, skond liema jkun l-akbar.
7. INSTALLAZZJONI FIL-VETTURA
7.1. L-installazzjoni tal-magna għandha tikkonforma mal-karatteristiċi li ġejjin fir-rigward ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magna:
7.1.1. l-intake depression ma għandhux jaqbeż dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;
7.1.2. il-kontropressjoni ta’ l-exhaust ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;
7.1.3. il-volum tas-sistema ta’ l-exhaust ma għandux ikun differenti b’iżjed minn 40 % ta’ dak speċifikat għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI;
7.1.4. il-qawwa assorbita mill-awżiljarji meħtieġa sabiex titħaddem il-magna ma għandhiex taqbeż dik speċifikata għall-magna tat-tip approvat fl-Anness VI.
8. FAMILJA TA’ MAGNI
8.1. Parametri li jiddefinixxu l-familja ta’ magni
Il-familja ta’ magni, kif stabbilita mill-fabbrikant tal-magna, tista’ tkun definita skond karatteristiċi bażiċi li għandhom ikunu komuni għall-magni fil-familja. F’ċerti każijiet jista’ jkun hemm interazzjoni ta’ parametri. Għandu jittieħed kont ta’ dawn l-effetti ukoll sabiex jiġi żgurat li magni b’karatteristiċi simili ta’ l-emissjoni ta’ l-exhaust biss jiġu nklużi fil-familja ta’ magni.
Sabiex dawn il-magni jistgħu jitqiesu li jagħmlu parti mill-istess familja ta’ magni, il-lista li ġejja ta’ parametri bażiċi għandha tkun komuni:
8.1.1. Ċiklu ta’ kombustjoni:
— |
2 ċikli |
— |
4 ċikli |
8.1.2. Mezz tat-tkessiħ:
— |
arja |
— |
ilma |
— |
żejt |
8.1.3. Għall-magni tal-gass u magni b’aftertreatment
— |
numru taċ-ċilindri |
(magni diesel oħra b’anqas ċilindri mill-magna rappreżentattiva jistgħu jitqiesu li huma ta’ l-istess familja ta’ magni sakemm is-sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant tkejjel il-karburant għal kull ċilindru individwali).
8.1.4. Ċilindrata (displacement taċ-ċilindri) individwali:
— |
il-magni għandhom ikunu fil-limitu ta’ firxa totali ta’ 15 % |
8.1.5. Metodu ta’ l-aspirazzjoni ta’ l-arja
— |
aspirazzjoni b’mod naturali |
— |
pressure charged |
— |
pressure charged b’cooler ta’ l-arja taċ-charge |
8.1.6. Tip/disinn tal-kompartiment ta’ kombustjoni:
— |
pre-kompartiment |
— |
kompartiment swirl |
— |
kompartiment miftuħ |
8.1.7. Valv u porting — konfigurazzjoni, daqs u numru:
— |
cylinder head |
— |
cylinder wall |
— |
crankcase |
8.1.8. Sistema ta’ l-injezzjoni tal-karburant (magni diesel):
— |
injettatur tal-linja tal-pompa |
— |
pompa in-line |
— |
pompa tad-distributur |
— |
element wieħed |
— |
injettatur ta’ l-unità |
8.1.9. Sistema ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant (magni tal-gass):
— |
unità tat-taħlit |
— |
induzzjoni/injezzjoni tal-gass (punt wieħed, diversi punti) |
— |
injezzjoni tal-likwidu (punt wieħed, diversi punti) |
8.1.10. Sistema ta’ ignition (magni tal-gass):
8.1.11. Fatturi mixxellanji
— |
riċirkolazzjoni tal-gass ta’ l-exhaust |
— |
injezzjoni/emulsjoni ta’ l-ilma |
— |
injezzjoni ta’ l-arja sekondarja |
— |
sistema tat-tkessiħ taċ-charge |
8.1.12. Aftertreatment ta’ l-exhaust
— |
katalizzatur 3-way |
— |
katalizzatur ta’ l-ossidazzjoni |
— |
katalizzatur ta’ riduzzjoni |
— |
reattur termali |
— |
trap tal-partikulati. |
8.2. L-għażla tal-magna rappreżentattiva
8.2.1. Magni diesel
Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità massima tat-torque dikjarata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju sekondarju ta’ l-akbar portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità nominali. Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat l-aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.
Jekk il-magni f’dik il-familja jinkorporaw fatturi varjabbli oħra li jistgħu jitqiesu li jaffettwaw l-emissjonijiet ta’ l-exhaust, dawn il-fatturi għandhom jiġu identifikati wkoll u għandu jittieħed kont tagħhom fl-għażla tal-magna rappreżentattiva.
8.2.2. Magni tal-gass
Il-magna rappreżentattiva għandha tintgħażel bl-użu tal-kriterju primarju ta’ l-akbar ċilindrata. F’każ ta’ żewġ magni jew aktar li jaqsmu dan il-kriterju primarju, għandha tintgħażel il-magna rappreżentattiva bl-użu tal-kriterji sekondarji fl-ordni li ġejja:
— |
l-ogħla portata ta’ karburant għal kull stroke fil-veloċità tal-qawwa nominali dikjarata; |
— |
l-ispark timing l-aktar avvanzat; |
— |
l-anqas rata ta’ l-EGR; |
— |
mingħajr pompa ta’ l-arja jew il-pompa attwali tal-fluss ta’ l-arja l-aktar baxxa. |
Taħt ċerti ċirkostanzi, l-awtorità li tapprova tista’ tikkonkludi li l-agħar każ ta’ rata ta’ emissjoni tal-familja jista’ jiġi karatterizzat aħjar billi tiġi ittestjata magna oħra. Għaldaqstant, l-awtorità li tapprova tista’ tagħżel magna addizzjonali għat-test ibbażata fuq l-aspetti li jindikaw li din jista’ jkollha l-ogħla livell ta’ emissjoni tal-magni f’dik il-familja.
9. KONFORMITÀ TA’ PRODUZZJONI
9.1. Għandhom jittieħdu l-miżuri li jiżguraw il-konformità tal-produzzjoni skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 10 tad-Direttiva 70/156/KEE. Il-konformità tal-produzzjoni hija kkontrollata fuq il-bażi tad-deskrizzjoni fiċ-ċertifikati ta’ l-approvazzjoni tat-tip disposti fl-Anness VI ta’ din id-Direttiva.
It-Taqsimiet 2.4.2 u 2.4.3 ta’ l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE japplikaw fejn l-awtoritajiet kompetenti mhumiex sodisfatti bil-proċedura tal-verifika tal-kontijiet tal-fabbrikant.
9.1.1. Jekk għandhom jitkejlu l-emissjonijiet ta’ inkwinanti u l-magna ta’ l-approvazzjoni tat-tip kellha estensjoni waħda jew iżjed, it-testijiet għandhom isiru fuq il-magna jew magni deskritti fil-pakkett ta’ informazzjoni konness ma’ l-estensjoni rilevanti.
9.1.1.1. Il-konformità tal-magna suġġetta għal test ta’ inkwinament:
Wara l-preżentazzjoni tal-magna lill-awtoritajiet, il-fabbrikant ma għandux iwettaq kwalunkwe modifika lill-magni magħżula.
9.1.1.1.1. Tliet magni jiġu magħżula b’mod każwali mis-serje. Il-magni li huma suġġetti għall-ittestjar biss fuq it-testijiet ESC u ELR jew biss fuq it-test ETC għall-approvazzjoni tat-tip tal-Linja A tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għal dawk it-testijiet applikabbli għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Bil-qbil ta’ l-awtorità, it-tip ta’ magni l-oħra kollha approvati fil-Linja A, B1 jew B2, jew Ċ tat-Tabelli fit-Taqsima 6.2.1 ikunu suġġetti għall-ittestjar fuq iċ-ċikli ESC u ELR jew fuq iċ-ċiklu ETC għall-kontroll tal-konformità tal-produzzjoni. Il-valuri ta’ limitu huma mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ dan l-Anness.
9.1.1.1.2. It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorita’ kompetenti hija sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.
It-testijiet isiru skond l-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness, fejn l-awtorità kompetenti mhijiex sodisfatta bid-devjazzjoni standard tal-produzzjoni mogħtija mill-fabbrikant, skond l-Anness X tad-Direttiva 70/156/KEE, li tapplika għall-vetturi bil-mutur u l-karrijiet tagħhom.
Fuq it-talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru skond l-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness.
9.1.1.1.3. Fuq il-bażi tat-test tal-magna permezz tat-teħid tal-kampjuni, il-produzzjoni tas-serje titqies bħala konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u bħala mhux konformi fejn tittieħed deċiżjoni ta’ riġett għal inkwinant wieħed, skond il-kriterji tat-test applikati fl-Appendiċi rilevanti.
Fejn tittieħed deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għal inkwinant wieħed, din id-deċiżjoni ma tistax titbiddel bi kwalunkwe testijiet addizzjonali sabiex tittieħed deċiżjoni għal inkwinanti oħra.
Fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ aċċettazzjoni għall-inkwinanti kollha u fejn ma tittieħedx deċiżjoni ta’ riġett għal waħda mill-inkwinanti, isir test fuq magna oħra (ara d-Dijagramma 2).
Fejn ma tittieħed l-ebda deċiżjoni, il-fabbrikant jista’ fi kwalunkwe ħin jiddeċiedi li jwaqqaf l-ittestjar. F’dak il-każ, tiġi reġistrata deċiżjoni ta’ riġett.
9.1.1.2. It-testijiet għandhom isiru fuq magni li għadhom kemm ġew fabbrikati. Il-magni li jaħdmu bil-gass għandu jsirilhom running in billi tintuża l-proċedura imsemmija fil-paragrafu 3 ta’ l-Appendiċi 2 ta’ l-Anness III.
9.1.1.2.1. Madankollu, fuq talba tal-fabbrikant, it-testijiet jistgħu jsiru fuq magni diesel jew tal-gass li jkun sarilhom runinng in għal aktar mill-perjodu msemmi fit-Taqsima 9.1.1.2, sa massimu ta’ 100 siegħa. F’dan il-każ, il-proċedura ta’ running in għandha ssir mill-fabbrikant li għandu jobbliga ruħu li ma jagħmilx xi modifiki lil dawk il-magni.
9.1.1.2.2. Meta l-fabbrikant jitlob li jsegwi proċedura tar-running-in skond it-Taqsima 9.1.1.2.1, din tista’ ssir fuq:
— |
il-magni kollha li jiġu ttestjati,jew, |
— |
l-ewwel magna ttestjata, bid-determinazzjoni ta’ koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni kif ġej:
|
Il-magni tat-test sussegwenti mhumiex sejrin ikunu suġġetti għall-proċedura tar-running-in, iżda l-emissjonijiet tas-siegħa żero tagħhom jiġu modifikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni.
F’dan il-każ, il-valuri li għandhom jittieħdu jkunu:
— |
il-valuri fis-siegħa “x” għall-ewwel magna, |
— |
il-valuri fis-siegħa żero multiplikati bil-koeffiċjent ta’ l-evoluzzjoni għall-magni l-oħra. |
9.1.1.2.3. Għall-magni li jaħdmu bid-diesel u l-LPG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali. Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness, b’almenu tnejn mill-karburanti ta’ referenza għal kull magna tal-gass.
9.1.1.2.4. Għall-magni li jaħdmu bl-NG, dawn it-testijiet kollha jistgħu isiru bil-karburant kummerċjali kif ġej:
— |
għall-magni mmarkati H bil-karburant kummerċjali fl-iskala H (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,00), |
— |
għall-magni mmarkati L bil-karburant kummerċjali fl-iskala L (1,00 ≤ Sλ ≤ 1,19), |
— |
għall-magni mmarkati HL bil-karburant kummerċjali fl-iskala estrema tal-fattur λ-shift (0,89 ≤ Sλ ≤ 1,19). |
Madankollu, fuq it-talba tal-fabbrikant, jistgħu jintużaw il-karburanti ta’ referenza deskritti fl-Anness IV. Dan jimplika testijiet, kif deskritt fit-Taqsima 4 ta’ dan l-Anness.
9.1.1.2.5. Fil-każ ta’ kwistjoni kawżata min-nuqqas ta’ konformità mal-magni li jaħdmu bil-gass meta jintuża karburant kummerċjali, it-testijiet għandhom isiru bil-karburant ta’ referenza li fuqu l-magna rappreżentattiva ġiet ittestjata, jew bil-karburant 3 addizzjonali possibbli kif imsemmi fil-paragrafi 4.1.3.1 u 4.2.1.1 li fuqu setgħet ġiet ittestjata l-magna rappreżentattiva. Imbagħad, ir-riżultat għandu jiġi konvertit b’kalkolu li japplika l-fattur(i) relevanti “r”, “ra” jew “rb” kif deskritt fil-paragrafi 4.1.4, 4.1.5.1 u 4.2.1.2. Jekk “r”, “ra” jew “rb” ikunu anqas minn 1 ma ssir l-ebda korrezjoni. Ir-riżultati mkejla u r-riżultati kalkolati għandhom juru li l-magna tilħaq il-valuri ta’ limitu bil-karburanti rilevanti kollha (karburanti 1, 2 u, jekk applikabbli, karburant 3 fil-każ tal-magni tal-gass naturali u karburanti A u B fil-każ tal-magni LPG).
9.1.1.2.6. It-testijiet għall-konformità għall-produzzjoni ta’ magna li taħdem bil-gass proġettata għat-tħaddim fuq kompożizzjoni ta’ karburant speċifiku wieħed għandhom isiru fuq il-karburant li għalih il-magna ġiet kalibrata.
Figura 2
Skematika ta’ l-ittestjar tal-konformità tal-produzzjoni
Test ta 'immaġni
(1) ĠU L 76, tas-6.4.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kummissjoni 2003/76/KE (ĠU L 206, tal-15.8.2003, p. 29).
(2) ĠU L 375, tal-31.12.1980, p. 46. Direttiva kif l-aħħar emendata bid-Direttiva tal-Kummissjoni 1999/99/KE (ĠU L 334, tat-28.12.1999, p. 32).
(3) ĠU L 42, tat-23.2.1970, p. 1. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva 2004/104/KE tal-Kummissjoni (ĠU L 337, tat-13.11.20004, p. 13).
(4) 1 = Ġermanja, 2 = Franza, 3 = Italja, 4 = Olanda, 5 = Żvezja, 6 = Belġju, 7 = Ungerija, 8 = Repubblika Ċeka, 9 = Spanja, 11 = Renju Unit, 12 = Awstrija, 13 = Lussemburgu, 17 = Finlandja, 18 = Danimarka, 20 = Polonja, 21 = Portugal, 23 = Greċja, 24 = Irlanda, 26 = Slovenja, 27 = Slovakkja, 29 = Estonja, 32 = Latvja, 36 = Litwanja.
(5) Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.
(6) Għall-magni ta’ l-NG biss.
(7) Mhux applikabbli għall-magni li jaħdmu bil-gass fl-istadju A u fl-istadji B1 u B2.
(8) Għall-magni li għandhom volum swept ta’ anqas minn 0,75 dm3 kull ċilindru u veloċità nominali ta’ qawwa ta’ aktar minn 3 000 min–1.
Appendiċi 1
PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD TKUN SODISFAĊENTI
1. |
Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità ta’ produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant tkun sodisfaċenti. |
2. |
B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %). |
3. |
Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull inkwinant mogħti fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):
|
4. |
Għal kull kampjun is-somma tad-devjazzjonijiet standardizzati sal-limitu tiġi kalkolata billi tintuża l-formola li ġejja: |
5. |
Imbagħad:
|
Tabella 3
Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 1
Daqs minimu tal-kampjun: 3
Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun) |
Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An |
Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn |
3 |
3,327 |
– 4,724 |
4 |
3,261 |
– 4,790 |
5 |
3,195 |
– 4,856 |
6 |
3,129 |
– 4,922 |
7 |
3,063 |
– 4,988 |
8 |
2,997 |
– 5,054 |
9 |
2,931 |
– 5,120 |
10 |
2,865 |
– 5,185 |
11 |
2,799 |
– 5,251 |
12 |
2,733 |
– 5,317 |
13 |
2,667 |
– 5,383 |
14 |
2,601 |
– 5,449 |
15 |
2,535 |
– 5,515 |
16 |
2,469 |
– 5,581 |
17 |
2,403 |
– 5,647 |
18 |
2,337 |
– 5,713 |
19 |
2,271 |
– 5,779 |
20 |
2,205 |
– 5,845 |
21 |
2,139 |
– 5,911 |
22 |
2,073 |
– 5,977 |
23 |
2,007 |
– 6,043 |
24 |
1,941 |
– 6,109 |
25 |
1,875 |
– 6,175 |
26 |
1,809 |
– 6,241 |
27 |
1,743 |
– 6,307 |
28 |
1,677 |
– 6,373 |
29 |
1,611 |
– 6,439 |
30 |
1,545 |
– 6,505 |
31 |
1,479 |
– 6,571 |
32 |
– 2,112 |
– 2,112 |
Appendiċi 2
PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI META D-DEVJAZZJONI STANDARD MA TKUNX SODISFAĊENTI JEW MA TKUNX DISPONIBBLI
1. |
Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata l-konformità għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti meta d-devjazzjoni standard tal-produzzjoni tal-fabbrikant ma tkunx sodisfaċenti jew ma tkunx disponibbli. |
2. |
B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura ta’ kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’40 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,95 (riskju tal-produttur = 5 %) filwaqt li l-probabilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %). |
3. |
Il-valuri ta’ l-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I jitqiesu li huma normalment distribwiti u għandhom jiġu trasformati billi jittieħdu l-logaritmi naturali tagħhom. Assumi li “m0” u “m” ifissru d-daqs minimu u massimu tal-kampjun rispettivament (m0 = 3 u m = 32) u ħalli li n-n tfisser in-numru tal-kampjun kurrenti. |
4. |
Jekk il-logaritmi naturali tal-valuri mkejla fis-serje huma χ1, χ2 … χi u L ikun il-logaritmu naturali tal-valur ta’ limitu għall-inkwinant, isegwu d-definizzjonijiet u |
5. |
It-Tabella 4 turi l-valuri tan-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni (An) u ta’ riġett (Bn) kontra n-numru tal-kampjun kurrenti. Ir-riżultat statistiku tat-test ikun il-proporzjon: u għandu jintuża sabiex jiġi determinat jekk is-serje ġiet aċċettata jew ġiet riġettata kif ġej: Għal m0 ≤ n < m:
|
6. |
Rimarki Il-formoli rikursivi li ġejjin huma utli għall-kalkolu ta’ valuri suċċessivi ta’ l-istatistika tat-test: |
Tabella 4
Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 2
Daqs minimu tal-kampjun: 3
Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun) |
Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni An |
Numru ta’ deċiżjonijiet ta’ riġett Bn |
3 |
- 0,80381 |
16,64743 |
4 |
- 0,76339 |
7,68627 |
5 |
- 0,72982 |
4,67136 |
6 |
- 0,69962 |
3,25573 |
7 |
- 0,67129 |
2,45431 |
8 |
- 0,64406 |
1,94369 |
9 |
- 0,61750 |
1,59105 |
10 |
- 0,59135 |
1,33295 |
11 |
- 0,56542 |
1,13566 |
12 |
- 0,53960 |
0,97970 |
13 |
- 0,51379 |
0,85307 |
14 |
- 0,48791 |
0,74801 |
15 |
- 0,46191 |
0,65928 |
16 |
- 0,43573 |
0,58321 |
17 |
- 0,40933 |
0,51718 |
18 |
- 0,38266 |
0,45922 |
19 |
- 0,35570 |
0,40788 |
20 |
- 0,32840 |
0,36203 |
21 |
- 0,30072 |
0,32078 |
22 |
- 0,27263 |
0,28343 |
23 |
- 0,24410 |
0,24943 |
24 |
- 0,21509 |
0,21831 |
25 |
- 0,18557 |
0,18970 |
26 |
- 0,15550 |
0,16328 |
27 |
- 0,12483 |
0,13880 |
28 |
- 0,09354 |
0,11603 |
29 |
- 0,06159 |
0,09480 |
30 |
- 0,02892 |
0,07493 |
31 |
- 0,00449 |
0,05629 |
32 |
- 0,03876 |
0,03876 |
Appendiċi 3
PROĊEDURA GĦALL-ITTESTJAR TAL-KONFORMITÀ TAL-PRODUZZJONI FUQ IT-TALBA TAL-FABBRIKANT
1. |
Dan l-Appendiċi jiddeskrivi l-proċedura li għandha tintuża sabiex tiġi verifikata, fuq talba tal-fabbrikant, il-konformità tal-produzzjoni għall-emissjonijiet ta’ inkwinanti. |
2. |
B’daqs ta’ kampjun minimu ta’ tliet magni il-proċedura tal-kampjunament tiġi stabbilita sabiex il-probabbiltà li lott jgħaddi t-test b’30 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0.90 (riskju tal-produttur = 10 %) filwaqt li l-probabbilità li lott jgħaddi t-test b’65 % tal-magni difettużi tkun ta’ 0,10 (riskju tal-konsumatur = 10 %). |
3. |
Il-proċedura li ġejja tintuża għal kull wieħed mill-inkwinanti mogħtija fit-Taqsima 6.2.1 ta’ l-Anness I (ara l-Figura 2):
|
4. |
Ikkalkula għall-kampjun l-istatistika tat-test li tikkwantifika n-numru tal-magni li ma jikkonformawx, i.e. xi ≥ L. |
5. |
Imbagħad:
Fit-Tabella 5 in-numri ta’ deċiżjonijiet ta’ aċċettazzjoni u ta’ riġett jiġu kalkolati permezz ta’ l-Istandard Internazzjonali ta’ l-ISO 8422/1991. |
Tabella 5
Numri ta’ Deċiżjonijiet ta’ Aċċettazzjoni u ta’ Riġett tal-Pjan Kampjunarju ta’ l-Appendiċi 3
Daqs minimu tal-kampjun: 3
Numru kumulattiv ta’ magni ttestjati (daqs tal-kampjun) |
Numru ta’ deċiżjonijiet li għaddew |
Numru ta’ deċiżjonijiet li ma għaddewx |
3 |
— |
3 |
4 |
0 |
4 |
5 |
0 |
4 |
6 |
1 |
5 |
7 |
1 |
5 |
8 |
2 |
6 |
9 |
2 |
6 |
10 |
3 |
7 |
11 |
3 |
7 |
12 |
4 |
8 |
13 |
4 |
8 |
14 |
5 |
9 |
15 |
5 |
9 |
16 |
6 |
10 |
17 |
6 |
10 |
18 |
7 |
11 |
19 |
8 |
9 |
ANNESS II
Test ta 'immaġni
(1) Ħassar fejn mhux applikabbli.
Appendiċi 1
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
(1) Fil-każ ta’ magni u sistemi mhux konvenzjonali, għandhom jiġu provduti mill-fabbrikant partikolarijiet ekwivalenti għal dawk msemmija hawn.
(2) Aqta’ dak li ma japplikax.
(3) Speċifika t-tolleranza.
(4) Aqta’ dak li ma japplikax.
(5) ĠU L 375, tal-31.12.1980, p. 46. Direttiva kif emendata l-aħħar bid-Direttiva tal-Kummissjoni 1999/99/KE (ĠU L 334, tat-28.12.1999, p. 32).
(6) Aqta’ dak li ma japplikax.
(7) Speċifika t-tolleranza.
(8) Aqta’ dak li ma japplikax.
(9) Speċifika t-tolleranza.
(10) Fil-każ ta’ sistemi skematizzati b’mod differenti, agħti tagħrif ekwivalenti (għall-paragrafu 3.2).
(*) Direttiva 1999/96/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-13 ta’ Diċembru 1999 dwar l-approssimazzjoni tal-liġijiet ta’ l-Istati Membri li għandhom x’jaqsmu ma’ miżuri li għandhom jittieħdu kontra l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi u ta’ partikuli minn magni b’compression ignition għall-użu f’vetturi, u l-emissjoni ta’ sustanzi li jniġġsu gassużi minn magni b’positive ignition li jaħdmu bil-gass naturali jew bil-gass likwidu tal-petroljum għall-użu f’vetturi (ĠU L 44, tas-16.2.2000, p. 1).
(11) Aqta’ dak li ma japplikax.
(12) Speċifika t-tolleranza.
(13) Aqta’ dak li ma japplikax.
(14) Speċifika t-tolleranza.
(1) Test ta’ l-ESC.
(2) Test ta’ l-ETC biss.
(15) Speċifika t-tolleranza; li għandha tkun bejn ± 3 % tal-valuri dikjarati mill-fabbrikant.
(3) Test ta’ l-ESC.
(4) Test ta’ l-ETC biss.
Appendix 2
KARATTERISTIĊI ESSENZJALI TAL-FAMILJA TA’ MAGNI
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
(1) Immarka “mhux applikabbli” fejn ma japplikax.
Appendiċi 3
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
Test ta 'immaġni
(1) Dawn għandhom jiġu preżentati għal kull magna fil-familja ta’ magni.
(2) Aqta’ dak li ma japplikax.
(3) Speċifika t-tolleranza.
(4) Aqta’ dak li ma japplikax.
(5) Aqta’ dak li ma japplikax.
(6) Speċifika t-tolleranza.
(7) Fil-każ ta’ sistemi skematizzati b’mod differenti, agħti tagħrif ekwivalenti (għall-paragrafu 3.2).
(8) Aqta’ dak li ma japplikax.
(9) Speċifika t-tolleranza.
(10) Aqta’ dak li ma japplikax.
(11) Speċifika t-tolleranza.
(12) Aqta’ dak li ma japplikax.
(13) Speċifika t-tolleranza.
Appendiċi 4
KARATTERISTIĊI TAL-PARTIJIET TAL-VETTURA RELATATI MAL-MAGNA
Test ta 'immaġni
(1) Test ta’ l-ESC.
(2) Test ta’ l-ETC biss.
ANNESS III
PROĊEDURA TAT-TEST
1. INTRODUZZJONI
1.1. |
Dan l-Anness jiddeskrivi l-metodi kif jiġu determinati l-emissjonijiet ta’ komponenti gassużi, ta’ partikulati u ta’ duħħan mill-magni li għandhom jiġu ttestjati. Dan l-Anness jiddeskrivi tliet ċikli tat-test li għandhom jiġu applikati skond id-dispożizzjonijiet ta’ l-Anness I, Taqsima 6.2;
|
1.2. |
It-test għandu jsir bil-magna muntata fuq il-bank tat-test u konnessa ma’ dinamometru. |
1.3. Prinċipju tal-kejl
L-emissjonijiet li għandhom jitkejlu mill-exhaust tal-magna jinkludu l-komponenti gassużi (monossidu karboniku, idrokarboni totali mill-magni diesel fit-test ta’ l-ESC biss; idrokarboni mhux tal-metanu għall-magni diesel u tal-gass fit-test ETC biss; metanu għall-magni tal-gass fit-test ETC biss u ossidi tan-nitroġenu), il-partikulati (magni diesel biss) u duħħan (magni diesel fit-test ta’ l-ELR biss). Minbarra dan, id-dijossidu karboniku ta’ spiss jintuża bħala gass tracer sabiex jiġi determinat il-proporzjon tad-dilwizzjoni ta’ sistemi ta’ dilwizzjoni ta’ fluss parzjali u ta’ fluss sħiħ. Il-prattika tajba fl-inġinerija tirrakkomanda l-kejl ġenerali ta’ dijossidu karboniku bħala għodda eċċellenti għall-iskoperta tal-problemi ta’ kejl matul it-test run.
1.3.1. Test ta’ l-ESC
Matul sekwenza preskritta ta’ kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna l-ammonti ta’ l-emissjonijiet ta’ l-exhaust ta’ hawn fuq għandhom jiġu eżaminati kontinwament billi jittieħed kampjun mill-gass mhux trattat ta’ l-exhaust. Iċ-ċiklu tat-test jikkonsisti f’numru ta’ modalitajiet ta’ veloċità u ta’ qawwa li jkopru l-iskala operattiva tipika tal-magni diesel. Matul kull modalità għandhom jiġu determinati l-konċentrazzjoni ta’ kull inkwinant gassuż, il-fluss ta’ l-exhaust u l-output ta’ qawwa, u għandhom jiġu peżati l-valuri mkejla. Il-kampjun tal-partikulati għandu jiġi dilwit b’arja ambjentali kondizzjonata. Għandu jittieħed kampjun wieħed matul il-proċedura kompleta tat-test, u jiġi miġbur fuq filtri adatti. Il-grammi ta’ kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa għandhom jiġu kalkolati kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness. Addizzjonalment, l-NOx għandu jitkejjel fi tliet punti tat-test fil-limiti taż-żona ta’ kontroll magħżula mis-Servizz Tekniku (1) u l-valuri mkejla mqabbla mal-valuri kalkolati minn dawk il-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test li jkopru l-punti tat-test magħżula. Il-kontroll NOx jiżgura l-effikaċja tal-kontroll ta’ emissjonijiet tal-magna fil-limiti ta’ l-iskala operattiva tipika tal-magna.
1.3.2. Test ta’ l-ELR
Matul test predeterminat ta’ prestazzjoni taħt kondizzjonijiet ta’ tagħbija , id-duħħan ta’ magna msaħħna għandu jiġi mkejjel permezz ta’ opacimeter. It-test jikkonsisti fit-tagħbija tal-magna f’veloċità kostanti minn tagħbija ta’ 10 % sa waħda ta’ 100 % fi tliet veloċitàjiet differenti tal-magna. Minbarra dan, għandu jiġi applikat stadju ieħor, ir-raba’, ta’ tagħbija magħzul mis-Servizz Tekniku (1), u l-valur imqabbel mal-valuri ta’ l-istadji preċedenti ta’ tagħbija. Il-punt massimu fil-misurazzjoni tad-duħħan għandu jiġi determinat billi jintuża algoritmu approssimattiv, kif deskritt fl-Appendiċi 1 ta’ dan l-Anness.
1.3.3. Test ETC
Matul ċiklu transitorju predeterminat tal-kondizzjonijiet operattivi ta’ magna msaħħna, li jkun strettament ibbażat fuq xejriet tas-sewqan speċifiċi għat-tip ta’ triq ta’ magni tat-tip heavy-duty installati fuq trakkijiet u xarabankijiet, għandhom jiġu eżaminati l-inkwinanti msemmija hawn fuq wara li l-gass ta’ l-exhaust kollu jiġi dilwit ma’ l-arja ambjentali kondizzjonata. Bl-użu tas-sinjali ta’ feedback tad-dinamometru tal-magna li jindikaw it-torque u l-veloċità tal-magna, il-qawwa għandha tiġi integrata fir-rigward tal-ħin taċ-ċiklu li jirriżulta fil-prestazzjoni mogħtija mill-magna tul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u HC għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur. Il-konċentrazzjoni ta’ NOx u CO2, u NMHC tista’ tiġi stabbilita bl-integrazzjoni tas-sinjal ta’ l-analizzatur jew bil-kampjunament bil-borża. Għall-partikulati, għandu jinġabar kampjun proporzjonat fuq filtri adatti. Ir-rata tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi stabbilita tul iċ-ċiklu sabiex jiġu kkalkolati l-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa ta’ l-inkwinanti. Il-valuri ta’ l-emissjoni tal-massa għandhom ikunu relatati mal-prestazzjoni tal-magna sabiex jinkisbu l-grammi għal kull inkwinant emess kull kilowatt-siegħa, kif deskritt fl-Appendiċi 2 ta’ dan l-Anness.
2. KONDIZZJONIJIET TAT-TEST
2.1. Kondizzjonijiet tat-Test tal-Magna
2.1.1. |
It-temperatura assoluta (Ta) ta’ l-arja tal-magna fl-inlet tal-magna espressa f’Kelvin, u l-pressjoni atmosferika fix-xott (ps), espressa f’kPa għandhom jitkejlu u l-parametru F għandu jiġi stabbilit skond id-dispożizzjonijet li ġejjin:
|
2.1.2. Validità tat-test
Sabiex test jitqies bħala validu, il-parametru F għandu jkun tali li:
2.2. Magni bit-tkessiħ ta’ l-arja taċ-charge
It-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tiġi reġistrata u għandha tkun, fil-veloċità tal-qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ t-tagħbija sħiħa, fil-limiti ta’ ±5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3. It-temperatura tal-materjal tat-tkessiħ għandha tkun ta’ l-inqas 293 K (20 °C).
Jekk tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-testijiet jew jintuża external blower, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge għandha tkun fil-limiti ta’ ± 5 K tat-temperatura massima ta’ l-arja taċ-charge speċifikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.3 fil-veloċità ta’ qawwa massima speċifikata u f’kondizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa. L-istess regolazzjoni ta’ l-apparat li jkessaħ l-arja taċ-charge sabiex jiġu sodisfatti l-kondizzjonijiet ta’ hawn fuq għandha tintuża għaċ-ċiklu kollu tat-test.
2.3. Sistema ta’ l-Intake ta’ l-Arja tal-Magna
Għandha tintuża sistema ta’ l-intake ta’ l-arja tal-magna li timmanifesta restrizzjoni ta’ l-intake ta’ l-arja fil-limiti ta’ ± 100 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa.
2.4. Sistema ta’ l-Exhaust tal-Magna
Għandha tintuża sistema ta’ l-exhaust li timmanifesta kontropressjoni ta’ l-exhaust fil-limiti ta’ ± 1 000 Pa ta’ l-ogħla limitu tal-magna meta taħdem fil-kondizzjonijiet ta’ veloċità speċifikati ta’ qawwa massima u ta’ tagħbija sħiħa u volum fil-limiti ta’ ± 40 % ta’ dak speċifikat mill-fabbrikant. Tista’ tintuża s-sistema ta’ garaxx tat-test, sakemm din tirrappreżenta l-kondizzjonijiet operattivi attwali tal-magna. Is-sistema ta’ l-exhaust għandha tikkonforma mar-rekwiżiti għall-kampjunament tal-gass ta’ l-exhaust, kif disposti fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.4 u fl-Anness V, Taqsima 2.2.1, EP u Taqsima 2.3.1, EP.
Jekk il-magna tkun mgħammra b’tagħmir ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, il-pajp ta’ l-exhaust għandu jkollu l-istess dijametru kif jinsab fl-użu għal ta’ l-inqas 4 dijametri tal-pajp preċedenti (upstream) għad-daħla tal-bidu tat-parti ta’ l-espansjoni li tikkontjeni t-tagħmir ta’ aftertreatment. Id-distanza mill-flanġa tal-manifold ta’ l-exhaust jew mill-outlet tat-turbocharger sat-tagħmir ta’ l-aftertreatment ta’ l-exhaust għandhom ikunu l-istess bħal fil-konfigurazzjoni tal-vettura jew fl-ispeċifikazzjonijiet tad-distanza tal-fabbrikant. Il-kontropressjoni ta’ l-exhaust jew ir-restrizzjoni għandhom isegwu l-istess kriterji ta’ hawn fuq, u jistgħu jkunu regolati b’valv. Il-kontenitur ta’ l-aftertreatment jista’ jitneħħa fit-testijiet tal-prova u matul il-mapping tal-magna, u jitbiddel b’kontenitur ekwivalenti li jkollu l-appoġġ ta’ katalizzattur mhux attiv.
2.5. Sistema tat-tkessiħ
Għandha tintuża sistema tat-tkessiħ tal-magna b’kapaċità suffiċjenti sabiex iżżomm il-magna fit-temperaturi operattivi normali preskritti mill-fabbrikant.
2.6. Żejt Lubrikanti
L-ispeċifikazzjonijiet taż-żejt lubrikanti użat għat-test għandhom jiġu reġistrati u preżentati mar-riżultati tat-test, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 7.1.
2.7. Karburant
Il-karburant għandu jkun il-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.
It-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jiġu speċifikati mill-fabbrikant fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. It-temperatura tal-karburant ma għandhiex tkun anqas minn 306 K (33 °C). Jekk ma tkunx speċifikata, għandha tkun 311 K ± 5 K (38 °C ± 5 °C) fl-inlet ta’ l-alimentazzjoni tal-karburant.
Għall-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG, it-temperatura tal-karburant u l-punt tal-kejl għandhom jibqgħu fil-limiti mogħtija fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 1.16.5. jew fl-Anness II, Appendiċi 3, Taqsima 1.16.5 fil-każijiet fejn il-magna mhijiex magna rappreżentattiva.
2.8. L-Ittestjar tas-Sistemi ta’ l-Aftertreatment ta’ l-Exhaust
Jekk il-magna tkun mgħammra b’sistema ta’ aftertreatment ta’ l-exhaust, l-emissjonijiet imkejla tul iċ-ċiklu(i) tat-test għandhom ikunu rappreżentattivi ta’ l-emissjonijiet fil-kamp. Jekk dan ma jistax jintlaħaq b’ċiklu ta’ test wieħed (e.ż. għall-filtri tal-partikulati b’riġenerazzjoni perjodika) għandhom isiru diversi ċikli tat-test u r-riżultati tat-test jiġu approssimati u/jew jiġu pesati. Il-proċedura eżatta għandha tkun miftiehma bejn il-fabbrikant tal-magna u s-Servizz Tekniku bbażata fuq ġudizzju tajjeb ta’ inġinerija.
(1) Il-punti tat-test għandhom jiġu magħżula bl-użu ta’ metodi statistiċi ta’ randomizzazzjoni.
Appendiċi 1
IĊ-ĊIKLI TAT-TEST TA’ L-ESC U TA’ L-ELR
1. REGOLAZZJONIJIET TAL-MAGNA U TAD-DINAMOMETRU
1.1. Determinazzjoni tal-Veloċitajiet A, B u C
Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu dikjarati mill-fabbrikant skond id-dispożizzjonijiet li ġejjin:
Il-veloċità għolja nhi għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 70 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. L-ogħla veloċità tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nhi.
Il-veloċità baxxa nlo għandha tiġi stabbilita bil-kalkolu ta’ 50 % tal-qawwa netta massima dikjarata P(n), kif determinata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Il-veloċità l-aktar baxxa tal-magna fejn dan il-valur tal-qawwa jinsab fuq il-kurva tal-qawwa tiġi definita bħala nlo.
Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C għandhom jiġu kalkolati kif ġej:
Il-veloċitajiet tal-magna A, B u C jistgħu jiġu verifikati b’xi wieħed minn dawn il-metodi li ġejjin:
(a) |
għandu jsir kejl ta’ punti addizzjonali tat-test matul l-approvazzjoni tal-qawwa tal-magna skond id-Direttiva 80/1269/KEE sabiex jiġu determinati b’mod preċiż l-nhi u nlo. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi determinata mill-kurva tal-qawwa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq. |
(b) |
għandu jsir mapping tal-magna tul il-kurva tat-tagħbija sħiħa, mill-veloċità massima mingħajr tagħbija sal-veloċità fl-idling, billi jintużaw ta’ l-inqas 5 punti ta’ kejl għal kull intervall ta’ 1000 rpm u punti ta’ kejl fil-limiti ta’ ± 50 rpm tal-veloċità bil-qawwa massima dikjarata. Il-qawwa massima, nhi u nlo għandha tiġi stabbilita minn din il-kurva tal-mappa, u l-veloċitajiet A, B u C tal-magna għandhom jiġu kalkolati skond id-dispożizzjonijiet ta’ hawn fuq. |
Jekk il-veloċitajiet mkejla tal-magna A, B u C ikunu fil-limiti ta’ ± 3 % tal-veloċitajiet tal-magna kif dikjarati mill-fabbrikant, il-veloċitajiet dikjarati tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet. Jekk tinqabeż it-tolleranza għal xi waħda mill-veloċitajiet tal-magna, il-veloċitajiet mkejla tal-magna għandhom jintużaw għat-test ta’ l-emissjonijiet.
1.2. Determinazzjonijiet tar-Regolazzjonijiet tad-Dinamometru
Il-kurva tat-torque f’kundizzjonijiet ta’ tagħbija sħiħa għandha tiġi determinata bl-esperimentazzjoni sabiex jiġu kalkolati l-valuri tat-torque għall-modalitajiet tat-test speċifikati taħt kondizzjonijiet netti, kif speċifikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2. Għandu jittieħed kont, jekk tkun applikabbli, tal-qawwa assorbita mill-apparat azzjonat mill-magna. Ir-regolazzjoni (setting) tad-dinamometru għal kull modalità tat-test għandha tiġi kalkolata billi tintuża din il-formola:
jekk it-test isir taħt kondizzjonijiet netti
jekk it-test ma jsirx taħt kondizzjonijiet netti
fejn:
s |
= |
regolazzjoni (setting) tad-dinamometru, kW |
P(n) |
= |
il-qawwa netta tal-magna kif indikata fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 8.2, kW |
L |
= |
perċentwali ta’ tagħbija kif indikata fit-Taqsima 2.7.1, % |
P(a) |
= |
il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jiġu mgħammra kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.1 |
P(b) |
= |
il-qawwa assorbita mill-awżiljarji li għandhom jitneħħew kif indikat fl-Anness II, Appendiċi 1, Taqsima 6.2 |
2. IT-TEST RUN TA’ L-ESC
Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test ta’ prova għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu ta’ kejl.
2.1. Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji
Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment ta’ l-użin għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas għandu jkun reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder tal-filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.
2.2. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl
Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u tal-kampjunament għandhom jiġu mgħammra kif meħtieġ. Meta tintuża sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ għad-dilwizzjoni tal-gass ta’ l-exhaust, it-tailpipe għandu jkun imqabbad mas-sistema.
2.3. Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna
Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha jiġu stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.
2.4. Startjar tas-Sistema Kampjunarja tal-Partikulati
Is-sistema kampjunarja tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem bil-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja dilwita jista’ jiġi determinat billi tiġi mgħoddija l-arja tad-dilwizzjoni mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tiġix filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu u fl-aħħar taċ-ċiklu, u tiġi determinata l-medja tal-valuri.
2.5. Aġġustament tal-Proporzjon tad-Dilwizzjoni
L-arja tad-dilwizzjoni għandha tiġi regolata sabiex it-temperatura tal-gass ta’ l-exhaust dilwit imkejla immedjatament qabel il-filtru primarju ma taqbiżx 325 K (52 °C) fi kwalunkwe modalità. Il-proporzjon tad-dilwizzjoni (q) ma għandux ikun anqas minn 4.
Għal sistemi li jużaw kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx għall-kontroll tal-proporzjon tad-dilwizzjoni, il-kontenut CO2 jew NOx ta’ l-arja tad-dilwizzjoni għandu jitkejjel fil-bidu u fl-aħħar ta’ kull test. Il-kejl tal-konċentrazzjoni ta’ CO2 jew NOx ta’ l-isfond ta’ qabel u ta’ wara t-test għandhom ikunu fil-limiti ta’ 100 ppm jew 5 ppm ta’ xulxin, rispettivament.
2.6. Il-kontroll ta’ l-analizzaturi
L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq iż-żero u ikunu spanned.
2.7. Ċiklu ta’ test
2.7.1. Iċ-ċiklu ta’ 13-il modalità li ġej għandu jiġi applikat fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test
Numru tal-modalità |
Veloċità tal-magna |
Perċentwali ta’ Tagħbija |
Fattur ta’ piż għall-kejl |
Tul tal-modalità |
1 |
wieqaf |
— |
0,15 |
4 minuti |
2 |
A |
100 |
0,08 |
2 minuti |
3 |
B |
50 |
0,10 |
2 minuti |
4 |
B |
75 |
0,10 |
2 minuti |
5 |
A |
50 |
0,05 |
2 minuti |
6 |
A |
75 |
0,05 |
2 minuti |
7 |
A |
25 |
0,05 |
2 minuti |
8 |
B |
100 |
0,09 |
2 minuti |
9 |
B |
25 |
0,10 |
2 minuti |
10 |
C |
100 |
0,08 |
2 minuti |
11 |
C |
25 |
0,05 |
2 minuti |
12 |
C |
75 |
0,05 |
2 minuti |
13 |
C |
50 |
0,05 |
2 minuti |
2.7.2. Sekwenza tat-test
Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda. It-test għandu jsir fl-ordni tan-numri tal-modalitajiet kif stabbiliti fit-Taqsima 2.7.1.
Il-magna għandha titħaddem għaż-żmien preskritt f’kull modalità, u tgħaddi mill-bidliet indikati ta’ veloċità tal-magna u tat-tagħbija fl-ewwel 20 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 50 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test.
Fuq it-talba tal-fabbrikant, is-sekwenza tat-test tista’ tiġi ripetuta għal numru suffiċjenti ta’ drabi għal aktar kampjuni ta’ partikulat fuq il-filtru. Il-fabbrikant għandu jagħti deskrizzjoni dettaljata tal-proċeduri tal-valutazzjoni tad-data u tal-kalkolu. L-emissjonijiet gassużi għandhom jiġu determinati biss fuq l-ewwel ċiklu.
2.7.3. Reazzjoni ta’ l-analizzatur
L-output ta’ l-analizzaturi għandu jkun reġistrat fuq reġistratur bi strip chart jew imkejjel b’sistema ta’ data acquisition ekwivalenti bil-gass ta’ l-exhaust għaddej fl-analizzaturi matul iċ-ċiklu kollu tat-test.
2.7.4. Teħid ta’ kampjuni tal-partikulati.
Par ta’ filtri (filtri primarji u filtri back-up, ara l-Anness III, Appendiċi 4) għandhom jintużaw għall-proċedura sħiħa tat-test . Għandu jittieħed kont tal-fatturi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) speċifikati fil-proċedura taċ-ċiklu tat-test billi jittieħed kampjun proporzjonali għall-fluss tal-massa ta’ l-exhaust matul kull modalità individwali taċ-ċiklu. Dan jista’ jinkiseb billi jiġu aġġustati r-rata tal-fluss tal-kampjun, il-ħin tal-kampjunament, u/jew il-proporzjon tad-dilwizzjoni, skond kif meħtieġ, sabiex jintlaħaq il-kriterju għall-fatturi effettivi ta’ pesatura (ta’ piż fil-kejl) fit-Taqsima 5.6.
Il-ħin tal-kampjunament għal kull modalità għandu jkun ta’ l-inqas 4 sekondi għal kull fattur ta’ pesatura ta’ 0,01. Il-kampjunament għandu jsir l-aktar tard possibbli f’kull modalità. Il-kampjunament tal-partikulati għandu jitlesta mhux qabel 5 sekondi qabel t-tmiem ta’ kull modalità.
2.7.5. Kondizzjonijiet tal-magna
Il-veloċità u t-tagħbija tal-magna, it-temperatura ta’ l-arja fl-intake u l-intake depression, it-temperatura ta’ l-exhaust u l-kontropressjoni, il-fluss tal-karburant u l-fluss ta’ l-arja jew ta’ l-exhaust, it-temperatura ta’ l-arja taċ-charge, it-temperatura u l-umdità tal-karburant għandhom jiġu reġistrati matul kull modalità, bir-rekwiżiti tal-veloċità u tat-tagħbija (ara t-Taqsima 2.7.2) jintlaħqu matul il-ħin tal-kampjunament tal-partikulati, iżda fi kwalunkwe każ matul l-aħħar minuta ta’ kull modalità.
Kwalunkwe data addizzjonali meħtieġa għall-kalkolu għandha tiġi reġistrata (ara t-Taqsimiet 4 u 5).
2.7.6. Kontroll ta’ l-NOx fiż-Żona tal-Kontroll
Il-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll għandu jsir immedjatament meta titlesta l-modalità 13.
Il-magna għandha tiġi kondizzjonata fil-modalità 13 għal perjodu ta’ tliet minuti qabel il-bidu tal-kejl. Għandu jittieħed kejl tliet darbiet f’postijiet differenti fiż-żona tal-kontroll, magħżula mis-Servizz Tekniku (1). Il-ħin għal kull kejl għandu jkun ta’ 2 minuti.
Il-proċedura tal-kejl hija identika għall-kejl NOx fiċ-ċiklu tat 13-il modalità, u għandha ssir skond it-Taqsimiet 2.7.3, 2.7.5, u 4.1 ta’ dan l-Appendiċi, u l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.
Il-kalkolu għandu jsir skond it-Taqsima 4.
2.7.7. Il-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi
Wara t-test ta’ l-emissjoni għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid. It-test jitqies aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.
3. IT-TEST RUN TA’ L-ELR
3.1. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl
L-opacimeter u s-sondi kampjunarji, jekk applikabbli, għandhom jiġu installati wara s-silencer ta’ l-exhaust jew kwalunkwe strument ta’ aftertreatment, jekk dan ikun installat, skond il-proċeduri ta’ l-installazzjoni ġenerali speċifikati mill-fabbrikant ta’ l-istrument. Minbarra dan, għandhom jiġu osservati, fejn ikun il-każ, ir-rekwiżiti tat-Taqsima 10 ta’ ISO IDS 11614.
Qabel kwalunkwe kontroll fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskala, l-opacimeter għandu jissaħħan u jiġi stabbilizzat skond ir-rakkomandazzjonijet tal-fabbrikant ta’ l-istrument. Jekk l-opacimeter huwa mgħammar b’sistema li tippurifika l-arja sabiex tevita t-tiġmid tal-lenti ta’ l-arloġġ, din is-sistema għandha tiġi attivata u aġġustata ukoll skond ir-rakkomandazzjonijiet tal-fabbrikant.
3.2. Kontroll ta’ l-Opacimeter
Il-kontrolli fuq il-punt żero u l-punt massimu fl-iskalagħandhom isiru fil-modalità tal-qari ta’ l-opaċità, minħabba li l-iskala ta’ opaċità toffri żewġ punti ta’ kalibrazzjoni verament definibbli, jiġifieri l-opaċità 0 % u l-opaċità 100 %. Il-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl imbagħad jiġi kalkolat korrettament abbażi ta’ l-opaċità mkejla u l-LA, kif mogħtija mill-fabbrikant ta’ l-opacimeter, meta l-istrument jitreġġa lura għall-modalità tal-qari ‘k’ għall-ittestjar.
Meta d-dawl ta’ l-opacimeter ma jkollu l-ebda ostakolu, il-qari għandu jkun aġġustat għal 0,0 % ± 1,0 % opaċità. Bid-dawl ostakolat sabiex ma jilħaqx ir-riċevitur, il-qari għandu jiġi aġġustat għal 100,0 % ± 1,0 % opaċità.
3.3. Ċiklu ta’ test
3.3.1. Kondizzjonament tal-Magna
Il-magna u s-sistema għandhom jiġu msaħħna bil-qawwa massima sabiex jiġu stabbilizzati l-parametri tal-magna skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant. Il-fażi tal-prekondizzjonamentgħandha wkoll tipproteġi l-kejl attwali mill-influwenza ta’ depożiti fis-sistema ta’ l-exhaust minn xi test preċedenti.
Meta l-magna tiġi stabbilizzata, iċ-ċiklu għandu jinbeda fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekondi wara l-fażi tal-prekondizzjonament. Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir test dummy għal kondizzjonament addizzjonaliqabel iċ-ċiklu tal-kejl.
3.3.2. Sekwenza tat-test
It-test fih sekwenza ta’ tliet stadji ta’ tagħbija b’kull waħda mit-tliet veloċitajiet tal-magna, A (ċiklu 1), B (ċiklu 2) u C (ċiklu 3) determinati skond l-Anness III, Taqsima 1.1, u warajhom ċiklu 4 b’veloċità fiż-żona tal-kontroll u tagħbija bejn l-10 % u l-100 %, magħżula mis-Servizz Tekniku (2) . Is-sekwenza li ġejja għandha tiġi segwita fl-operazzjoni tad-dinamometru fuq il-magna tat-test, kif indikat fid-Dijagramma 3
Dijagramma 3
Sekwenza tat-Test ta’ l-ELR
Test ta 'immaġni
(a) |
Il-magna għandha titħaddem bil-veloċità A tal-magna u b’10 fil-mija tat-tagħbija għal 20 ± 2 sekonda. Il-veloċità speċifikata għandha tinżamm fil-limiti ta’ ± 20 rpm u t-torque speċifikat għandu jinżamm fil-limiti ta’ ± 2 % tat-torque massimu fil-veloċità tat-test. |
(b) |
Fl-aħħar tas-segment preċedenti, il-lieva tal-kontroll tal-veloċità għandha titpoġġa rapidament u tinżamm fil-pożizzjoni miftuħa għal 10 ± 1 sekondi. Għandha tiġi applikata t-tagħbija neċessarja tad-dinamometru sabiex il-veloċità tal-magna tinżamm fil-limiti ta’ ± 150 rpm matul l-ewwel 3 sekondi, u fil-limiti ta’ ± 20 rpm matul il-bqija tas-segment. |
(ċ) |
Is-sekwenza deskritta f’(a) u (b) għandha tiġi ripetuta darbtejn. |
(d) |
Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità B tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda. |
(e) |
Is-sekwenza (a) sa (ċ) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità B tal-magna. |
(f) |
Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità Ċ tal-magna u għal 10 fil-mija tat-tagħbija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda. |
(g) |
Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità Ċ tal-magna. |
(h) |
Meta jitlesta t-tielet stadju tat-tagħbija, il-magna għandha tiġi aġġustata għall-veloċità magħżula tal-magna u għal kwalunkwe tagħbija ‘l fuq minn 10 fil-mija fil-limiti ta’ 20 ± 2 sekonda. |
(i) |
Is-sekwenza (a) sa (c) għandha tiġi attwata bil-magna taħdem bil-veloċità magħżula tal-magna. |
3.4. Validazzjoni taċ-Ċiklu:
Id-devjazzjonijiet standard relattivi tal-valuri medji tad-duħħan f’kull veloċità tat-test (SVA, SVB, SVC, kif kalkolati skond it-Taqsima 6.3.3 ta’ dan l-Appendiċi mit-tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija f’kull veloċità tat-test) għandhom ikunu anqas minn 15 % tal-valur medju, jew 10 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I, skond liema jkun l-akbar. Jekk id-differenza tkun akbar, is-sekwenza għandha tiġi ripetuta sakemm tliet stadji suċċessivi ta’ tagħbija jilħqu l-kriterji tal-validazzjoni.
3.5. Kontroll mill-ġdid ta’ l-Opacimeter
Il-valur zero drift ta’ l-opacimeter ta’ wara t-test ma għandux jaqbeż il-± 5,0 % tal-valur tal-limitu indikat fit-Tabella 1 ta’ l-Anness I.
4. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI
4.1. Valutazzjoni tad-Data
Għall-valutazzjoni ta’ l-emissjonijiet gassużi, għandu jittieħed il-medju tal-qari taċ-chart ta’ l-aħħar 30 sekonda ta’ kull modalità, u l-konċentrazzjonijiet medji (konċ) ta’ HC, CO u NOx matul kull modalità għandhom jiġu determinati mill-qari medju taċ-chart u d-data tal-kalibrazzjoni korrispondenti. Jista’ jintuża tip differenti ta’ reġistrazzjoni jekk jiżgura ksib tad-data ekwivalenti.
Għall-kontroll NOx fiż-żona tal-kontroll, ir-rekwiżiti ta’ hawn fuq japplikaw għal NOx, biss.
Il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust GEXHW jew il-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit GTOTW, jekk jintuża fakultattivament, għandhom jiġi determinat skond l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 2.3.
4.2. Korrezzjoni xotta/mxarrba
Il-konċentrazzjoni mkejla għandha tiġi konvertita għal bażi mxarrba skond il-formoli li ġejjin, jekk ma tkunx diġa mkejla fuq bażi mxarrba.
Għall-gass ta’ l-exhaust mhux trattat:
u,
Għall-gass ta’ l-exhaust dilwit:
jew,
Għall-arja tad-dilwizzjoni |
Għall-arja ta’ l-intake (jekk differenti mill-arja tad-dilwizzjoni) |
|
|
|
|
|
|
fejn:
Ha, Hd |
= |
g ilma kull kg ta’ arja xotta |
Rd, Ra |
= |
umdità relattiva ta’ l-arja tad-dilwizzjoni/ arja ta’ l-intake, % |
pd, pa |
= |
pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja tad-dilwizzjoni / l-arja ta’ l-intake, kPa |
pB |
= |
pressjoni totali barometrika, kPa |
4.3. Korrezzjoni NOx għall-Umdità u għat-Temperatura
Billi l-emissjoni tan-NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni tan-NOx għandha tiġi korretta għat-temperatura u l-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:
bi:
A |
= |
0,309 GFUEL/GAIRD - 0,0266 |
B |
= |
- 0,209 GFUEL/GAIRD + 0,00954 |
Ta |
= |
temperatura ta’ l-arja, K |
Ha |
= |
umdità ta’ l-arja ta’ l-intake, g ilma kull kg arja xotta |
Ha |
= |
|
fejn:
Ra |
= |
umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, % |
pa |
= |
pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa |
pB |
= |
pressjoni totali barometrika, kPa |
4.4. Kalkolu tar-Rati tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni
Ir-rati tal-fluss tal-massa ta’ l-emissjoni (g/h) għal kull modalità għandhom jiġu kalkolati kif ġej, bil-preżunzjoni li d-densità tal-gass ta’ l-exhaust tkun ta’ 273 K (0 °C) u 101,3 kPa:
|
|
|
|
|
|
fejn NOx conc, COconc, HCconc (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji (ppm) fil-gass ta’ l-exhaust mhux trattat, kif determinati fit-Taqsima 4.1.
Jekk, b’mod fakultattiv l-emissjonijiet gassużi jiġu determinati b’sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ, għandhom jiġu applikati l-formoli li ġejjin.
|
|
|
|
|
|
fejni NOx conc, COconc, HCconc (3) huma l-konċentrazzjonijiet medji korretti fl-isfond (ppm) ta’ kull modalità fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, kif determinati fl-Anness III, Appendiċi 2, Taqsima 4.3.1.1.
4.5. Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi
L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:
Il-fatturi ta’ pesatura (WF) użati fil-kalkolu ta’ hawn fuq huma skond it-Taqsima 2.7.1.
4.6. Kalkolu tal-Valuri tal-Kontroll taż-Żona
Għat-tliet punti ta’ kontroll magħżula skond it-Taqsima 2.7.6, l-emissjoni NOx għandha titkejjel u tiġi kalkolata skond it-Taqsima 4.6.1 u ukoll stabbilita bl-interpolazzjoni mill-modalitajiet taċ-ċiklu tat-test l-eqreb għall-punt ta’ kontroll rispettiv skond it-Taqsima 4.6.2. Il-valuri mkejla imbagħad jiġu mqabbla mal-valuri interpolati skond it-Taqsima 4.6.3.
4.6.1. Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika
L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll (Z) għandha tiġi kalkolata kif ġej:
4.6.2. Determinazzjoni tal-Valur ta’ l-Emissjoni miċ-Ċiklu tat-Test
L-emissjoni NOx għal kull wieħed mill-punti ta’ kontroll għandha tiġi interpolata mill-erba’ modalitajiet l-aktar qrib taċ-ċiklu li jkopru punt ta’ kontroll magħżul Z kif muri fid-Dijagramma 4. Għal dawn il-modalitajiet (R, S, T, U), japplikaw id-definizzjonijiet li ġejjin:
Veloċità(R) |
= |
Veloċità (T) = nRT |
Veloċità (S) |
= |
Veloċità (U) = nSU |
Perċentwali ta’ tagħbija (R) |
= |
Perċentwali ta’ tagħbija (S) |
Perċentwali ta’ tagħbija (T) |
= |
Perċentwali ta’ tagħbija (U) |
L-emissjoni NOx tal-punt ta’ kontroll magħżul Z għandha tiġi kalkolata kif ġej:
u:
fejn,
ER, ES, ET, EU |
= |
emissjoni speċifika NOx tal-modalitajiet ta’ kopertura kalkolati skond it-Taqsima 4.6.1. |
MR, MS, MT, MU |
= |
torque tal-magna tal-modalitajiet ta’ kopertura |
Dijagramma 4
Interpolazzjoni tal-Punt ta’ Kontroll ta’ l-NOx
Test ta 'immaġni
4.6.3. Paragun tal-Valuri ta’ l-Emissjoni ta’ l-NOx
L-emissjoni NOx speċifika mkejla tal-punt ta’ kontroll Z (NOx,Z) tiġi mqabbla mal-valur interpolat (EZ) kif ġej:
5. KALKOLU TA’ L-EMISSJONI TA’ PARTIKULATI
5.1. Valutazzjoni tad-Data
Għall-valutazzjoni tal-partikulati, għandha tiġi reġistrata għal kull modalità il-massa totali tal-kampjuni (MSAM,i) mill-filtri .
Il-filtri għandhom jitqiegħdu lura fil-kompartiment ta’ l-użin u jiġu kondizzjonati għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa, u mbagħad jintiżnu. Għandu jiġi reġistrat il-piż gross tal-filtri u jiġi mnaqqas il-piż tarat (ara t-Taqsima 1 ta’ l-Appendiċi). Il-massa tal-partikulati Mf tkun it-total tal-massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtri primarji u l-filtri back-up.
Jekk għandha tiġi applikata xi korrezzjoni ta’ l-isfond, għandhom jiġu reġistrati l-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni (MDIL) mill-filtri u l-massa tal-partikulati (Md) . Jekk sar aktar minn kejl wieħed, għandu jiġi kalkolat il-kwozjent Md/MDIL għal kull kejl u jittieħed il-medju tal-valuri.
5.2. Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Parzjali
Ir-riżultati finali, li jiġu rapportati, tat-test ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Billi jistgħu jintużaw diversi tipi ta’ kontroll tar-rata ta’ dilwizzjoni, japplikaw metodi differenti tal-kalkolu għall-GEDFW. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.
5.2.1. Sistemi Isokinetiċi
fejn “r” tikkorrispondi għall-proporzjon taż-żoni cross section tas-sonda isokinetika u l-pajp ta’ l-exhaust:
5.2.2. Sistemi b’Kejl tal-Konċentrazzjoni ta’ CO2 jew ta’ NOx
fejn:
concE |
= |
konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust mhux trattat |
concD |
= |
konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-exhaust dilwit |
concA |
= |
konċentrazzjoni mxarrba tal-gass tracer fl-arja tad-dilwizzjoni |
Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għall-bażi mxarrba skond it-Taqsima 4.2 ta’ dan l-Appendiċi.
5.2.3. Sistemi b’Kejl ta’ CO2 u bil-Metodu tal-Bilanċ tal-Karbonju (4)
fejn:
CO2D |
= |
konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-exhaust dilwit |
CO2A |
= |
konċentrazzjoni ta’ CO2 ta’ l-arja tad-dilwizzjoni |
(konċentrazzjonijiet f’ % ta’ volum fuq bażi mxarrba)
Din l-ekwazzjoni hija bbażata fuq is-suppożizzjoni tal-bilanċ tal-karbonju (l-atomi tal-karbonju fornuti lill-magna jiġu emessi bħala CO2) u determinata permezz tal-passi li ġejjin:
u
5.2.4. Sistemi b’ Kejl tal-Fluss
5.3. Sistema ta’ Dilwizzjoni tal-Fluss Sħiħ
Ir-riżultati tat-test, li jiġu rapportati, ta’ l-emissjoni tal-partikulati għandhom jiġu determinati permezz tal-passi li ġejjin. Il-kalkoli kollha għandhom jiġu bbażati fuq il-valuri medji tal-modalitajiet individwali matul il-perjodu kampjunarju.
5.4. Kalkolu tar-Rata tal-Fluss tal-Massa tal-Partikulati
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:
fejn
=
MSAM =
i=
determinati fiċ-ċiklu tat-test permezz tas-sommazzjoni tal-valuri medji tal-modalitajiet individali matul il-perjodu kampjunarju.
Ir-rata tal-fluss tal-massa tal-partikulati tista’ tiġi korretta fl-isfond kif ġej:
Jekk isir aktar minn kejl wieħed, għandu jinbidel bi .
għall-modalitajiet individwali
jew,
għall-modalitajiet individwali.
5.5. Kalkolu ta’ l-Emissjoni Speċifika
L-emissjoni tal-partikulati għandha tiġi kalkolata kif ġej:
5.6. Fattur effettiv ta’ pesatura (ta’ piż għall-kejl)
Il-fattur effettiv ta’ pesatura għal kull modalità għandu jiġi kalkolat kif ġej:
Il-valur tal-fatturi effettivi ta’ pesatura għandu jkun fil-limiti ta’ ± 0,003 (± 0,005 għall-modalità ta’ l-idling) tal-fatturi ta’ pesaturadisposti fit-Taqsima 2.7.1.
6. KALKOLU TAL-VALURI TAD-DUĦĦAN
6.1. L-Algoritmu ta’ Bessel
L-algoritmu ta’ Bessel għandu jintuża sabiex jiġu kalkolati l-valuri medji ta’ kull 1 sekonda mir-riżultati istantanji tad-duħħan, konvertiti skond it-Taqsima 6.3.1. L-algoritmu jemula filtru low pass tat-tieni ordni, u l-użu tiegħu jitlob kalkoli iterattivi sabiex jiġu determinati l-koeffiċjenti. Dawn il-koeffiċjenti huma funzjoni tal-ħin tar-reazzjoni tas-sistema ta’ l-opacimeter u r-rata kampjunarja. Għaldaqstant, it-Taqsima 6.1.1 għandha tiġi ripetuta kull meta l-ħin tar-reazzjoni tas-sistema u/jew ir-rata kampjunarja jinbidlu.
6.1.1. Kalkolu tal-Ħin tar-Reazzjoni tal-Filtru u tal-Kostanti Bessel
Il-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ ta’ Bessel (tF) huwa funzjoni tal-ħinijiet tar-reazzjoni elettrika u tar-reazzjoni fiżika tas-sistema ta’ l-opacimeter, kif speċifikata fl-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 5.2.4, u għandu jiġi kalkolat bl-ekwazzjoni li ġejja:
fejn:
tp |
= |
ħin ta’ reazzjoni fiżika, f’sekondi s |
te |
= |
ħin ta’ reazzjoni elettrika, f’sekondi s |
Il-kalkoli għall-istima tal-frekwenza tal-cut off tal-filtru (fc) huma bbażati fuq stadju ta’ input minn 0 sa 1 fi ≤ 0,01 sekonda (ara l-Anness VII). Il-ħin tar-reazzjoni huwa definit bħala l-ħin bejn meta l-qawwa Bessel tilħaq l-10 % (t10) u meta tilħaq 90 % (t90) ta’ din il-funzjoni ta’ stadju. Dan għandu jintlaħaq bl-iterazzjoni fuq fc sakemm t90-t10 ≈ tF. L-ewwel iterazzjoni għal fc hija mogħtija mill-formola li ġejja:
Il-kostanti Bessel E u K għandhom jiġu kalkolati bl-ekwazzjonijiet li ġejjin:
fejn:
D |
= |
0,618034 |
Δt |
= |
|
Ω |
= |
|
6.1.2. Kalkolu ta’ l-Algoritmu ta’ Bessel
Bl-użu tal-valuri ta’ E u K, ir-reazzjoni medja ta’ Bessel ta’ 1 sekonda għal stadju ta’ input Si għandha tiġi kalkolata kif ġej:
fejn:
Si-2 |
= |
Si-1 = 0 |
Si |
= |
1 |
Yi-2 |
= |
Yi-1 = 0 |
Għandhom interpolati l-ħinijiet t10 u t90. Id-differenza fil-ħin bejn t90 u t10 tiddefinixxi l-ħin ta’ reazzjoni tF għal dak il-valur ta’ fc. Jekk dan il-ħin ta’ reazzjoni mhuwiex qrib suffiċjentement għall-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ, għandha titkompla l-iterazzjoni sakemm il-ħin attwali ta’ reazzjoni jidħol fil-limitu ta’ 1 % ta’ reazzjoni meħtieġa kif ġej:
6.2. Valutazzjoni tad-Data
Il-kampjuni tal-valuri tal-kejl tad-duħħan għandhom jittieħedu b’rata minima ta’ 20 Hz.
6.3. Determinazzjoni tad-Duħħan
6.3.1. Konversjoni tad-Data
Billi l-unità ta’ kejl bażika ta’ l-opacimeters kollha hija t-trasmissjoni, il-valuri tad-duħħan għandhom jiġu konvertiti minn trasmissjoni (τ) għall-koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl (k) kif ġej:
u
fejn:
k |
= |
koeffiċjent ta’ l-assorbiment tad-dawl, m-1 |
LA |
= |
tul tal-passaġġ ottiku effettiv, kif mogħti mill-fabbrikant ta’ l-istrument, m |
N |
= |
opaċità, % |
τ |
= |
trasmissjoni, % |
Għandha tiġi applikata l-konverżjoni qabel ma jsir kwalunkwe proċessar ieħor tad-data.
6.3.2. Kalkolu tad-Duħħan Medju ta’ Bessel
Il-frekwenza tal-cutoff korretta fc hija dik li tipproduċi l-ħin ta’ reazzjoni meħtieġ tal-filtru tF. Meta din il-frekwenza tkun ġiet determinata permezz tal-proċess iterattiv tat-Taqsima 6.1.1, għandhom jiġu kalkolati l-kostanti korretti E u K ta’ l-algoritmu ta’ Bessel. L-algoritmu ta’ Bessel imbagħad jiġi applikat għat-traċċa istantanja tad-duħħan (valur k), kif spjegat fit-Taqsima 6.1.2:
L-algoritmu ta’ Bessel huwa tat-tip rikursiv. Għaldaqstant, għandu bżonn xi valuri inizjali ta’ l-input Si-1 u Si-2 u valuri inizjali ta’ l-output Yi-1 u Yi-2 sabiex jinbeda l-algoritmu. Dawn jistgħu jkunu preżunti bħala 0.
Għal kull stadju ta’ tagħbija tat-tliet veloċitajiet A, B u Ċ, il-valur ta’ 1 sekonda massimu Ymax għandu jiġi magħżul mill-valuri individwali Yi għal kull traċċa tad-duħħan.
6.3.3. Riżultat finali
Il-valuri medji tad-duħħan (SV) minn kull ċiklu (veloċità tat-test) għandhom jiġu kalkolati kif ġej:
Għall-veloċità A tat-test: |
SVA = (Ymax1,A + Ymax2,A + Ymax3,A) / 3 |
Għall-veloċità B tat-test: |
SVB = (Ymax1,B + Ymax2,B + Ymax3,B) / 3 |
Għall-veloċità C tat-test: |
SVC = (Ymax1,C + Ymax2,C + Ymax3,C) / 3 |
fejn:
Ymax1, Ymax2, Ymax3 |
= |
l-ogħla valur tad-duħħan medju ta’ Bessel ta’ 1 sekonda f’kull wieħed mit-tliet stadji ta’ tagħbija |
Il-valur finali għandu jiġi kalkolat kif ġej:
SV = (0,43 × SVA) + (0,56 × SVB) + (0,01 × SVC)
(1) Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati approvati.
(2) Il-punti tat-test għandhom ikunu magħżula billi jintużaw metodi statistiċi randomizzati.
(3) Ibbażat fuq l-ekwivalent ta’ C1.
(4) Il-valur huwa validu biss għall-karburant ta’ referenza speċifikat fl-Anness IV.
Appendiċi 2
IĊ-ĊIKLU TAT- TEST TA’ L-ETC
1. PROĊEDURA TAL-MAPPING TAL-MAGNA
1.1. Determinazzjoni ta’ l-iskala ta’ Veloċità għall-mapping
Għall-ġenerazzjoni ta’ l-ETC fuq il-kompartiment tat-test, hemm bżonn li jsir il-mapping tal-magna qabel iċ-ċiklu tat-test sabiex tiġi determinata l-kurva veloċità vs. torque. Il-veloċitajiet minimi u massimi tal-mapping huma definiti kif ġej:
Veloċità minima tal-mapping |
= |
veloċità fl-idling |
Veloċità massima tal-mapping |
= |
nhi × 1,02 jew il-veloċità fejn it-torque taħt tagħbija sħiħa jaqa’ għal żero, ikun liema jkun l-inqas wieħed |
1.2. Kif issir il-power map tal-magna
Il-magna għandha tissaħħan sal-qawwa massima sabiex il-parametri tal-magna jkunu stabbilizzati skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija. Meta l-magna tkun stabbilizzata, il-mapping tal-magna għandu jsir kif ġej:
(a) |
għandha titneħħa t-tagħbija mill-magna, li għandha titħaddem bil-veloċità ta’ l-idling; |
(b) |
il-magna għandha titħaddem bir-regolazzjoni ta’ tagħbija sħiħa tal-pompa ta’ l-injezzjoni bil-veloċità minima tal-mapping; |
(ċ) |
il-veloċità tal-magna għandha tiġi miżjuda b’rata medja ta’ 8 ± 1 min-1 /s mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima. Il-veloċità tal-magna u l-punti tat-torque għandhom jiġu reġistrati b’rata ta’ kampjunament ta’ almenu punt wieħed kull sekonda. |
1.3. Ġenerazzjoni ta’ Kurva tal-mapping
Il-punti kollha tad-data reġistrati skond it-Taqsima 1.2 għandhom jiġu konnessi permezz ta’ l-interpolazzjoni lineari bejn il-punti. Il-kurva tat-torque li tirriżulta hija l-kurva tal-mapping u għandha tintuża sabiex il-valuri normalizzati tat-torque taċ-ċiklu tal-magna jiġu konvertiti f’valuri attwali ta’ torque għaċ-ċiklu tat-test, kif deskritt fit-Taqsima 2.
1.4. Mapping alternattiv
Jekk xi fabbrikant iħoss li xi teknika tal-mapping ta’ hawn fuq hija perikoluża jew mhijiex rappreżentattiva għal kwalunkwe magna, tista’ tintuża teknika alternattiva tal-mapping. Il-metodi tekniċi alternattivi għandhom jissodisfaw l-iskop tal-proċeduri speċifikati tal-mapping sabiex jiġi determinat it-torque massimu possibbli fil-veloċitajiet tal-magna kollha milħuqa matul iċ-ċikli tat-test. Id-devjazzjonijiet mill-metodi tekniċi tal-mapping speċifikati f’din it-Taqsima għal raġunijiet tas-sigurta’ jew ta’ rappresentanza għandhom jiġu approvati mis-Servizz Tekniku flimkien mal-ġustifikazzjoni għall-użu tagħhom. Fl-ebda każ, madankollu, ma għandhom jintużaw sweeps kontinwi dixxendenti tal-veloċità tal-magna għall-magni li jkunu governati jew turbocharged.
1.5. Testijiet Replikati
Ma hemmx il-bżonn li jsir il-mapping ta’ magna qabel kull ċiklu tat-test. Għandu jsir il-mapping tal-magna mill-ġdid qabel iċ-ċiklu tat-test jekk:
— |
ikun għadda ammont mhux raġonevoli ta’ żmien mill-aħħar mapping, kif determinat mill-prattika tajba fl-inġinerija, jew |
— |
ikunu saru tibdiliet fiżiċi jew rikalibrazzjonijiet lill-magna li jistgħu jolqtu l-operazzjoni tal-magna. |
2. ĠENERAZZJONI TAĊ-ĊIKLU TAT-TEST TA’ REFERENZA
Iċ-ċiklu transitorju ta’ test huwa deskritt fl-Appendiċi 3 ta’ dan l-Anness. Il-valuri normalizzatti għat-torque u għall-veloċità għandhom jinbidlu għall-valuri attwali, kif ġej, li jirriżultaw fiċ-ċiklu ta’ referenza.
2.1. Veloċità Attwali
Il-veloċità għandha tiġi denormalizzata billi tintuża l-ekwazzjoni li ġejja:
Il-veloċità ta’ referenza (nref) tikkorrispondi għall-100 % tal-valuri tal-veloċità speċifikati fl-iskeda tad-dinamometru tal-magna ta’ l-Appendiċi 3. Hija definita kif ġej (ara d-Dijagramma 1 ta’ l-Anness I):
fejn nhi u nlo ikunu speċifikati skond l-Anness I, Taqsima 2 jew determinati skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 1.1.
2.2. Torque Attwali
It- torque jiġi normalizzat għat-torque massimu fil-veloċità rispettiva. Il-valuri tat-torque taċ-ċiklu ta’ referenza għandhom jiġu denormalizzati, bl-użu tal-kurva tal-mapping determinata skond it-Taqsima 1.3, kif ġej:
Torque attwali = (% torque × torque mass. /100)
għall-veloċità attwali rispettiva kif determinata fit-Taqsima 2.1.
Il-valuri negattivi tat-torque tal-punti tat-tħaddim (“m”) għandhom ikollhom, għall-finijiet tal-ġenerazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza, valuri denormalizzati determinati b’xi wieħed mill-metodi li ġejjin:
— |
40 % negattiv tat-torque pożittiv disponibbli fil-punt assoċjat tal-veloċità, |
— |
mapping tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna mill-veloċità tal-mapping minima sa dik massima, |
— |
determinazzjoni tat-torque negattiv meħtieġ sabiex titħaddem il-magna bil-veloċità fl-idling u bil-veloċità ta’ referenza u interpolazzjoni lineari bejn dawn iż-żewġ punti. |
2.3. Eżempju tal-Proċedura ta’ Denormalizzazzjoni
Bħala eżempju, il-punt tat-test li ġej għandu jiġi denormalizzat.
% veloċità |
= |
43 |
% torque |
= |
82 |
B’dawn il-valuri li ġejjin:
veloċità ta’ referenza |
= |
2 200 min- 1 |
veloċità fl-idling |
= |
600 min- 1 |
jirriżulta,
veloċità attwali = (43 × (2 200 – 600)/100) + 600 = 1 288 min-1
torque attwali = (82 × 700/100) = 574 Nm
fejn it-torque massimu osservat mill-kurva tal-mapping fuq 1 288 min-1 ikun ta’ 700 Nm.
3. IT-TEST RUN TA’ L-EMISSJONIJIET
Fuq it-talba tal-fabbrikant, jista’ jsir it-test dummy għall-kondizzjonament tal-magna u tas-sistema ta’ l-exhaust qabel iċ-ċiklu tal-kejl.
Il-magni li jaħdmu bl-NG u l-LPG għandu jsirilhom run-in permezz tat-test ETC. Il-magna għandha titħaddem tul minimu ta’ żewġ ċikli ETC u sakemm l-emissjoni ta’ CO imkejla tul ċiklu wieħed ta’ l-ETC ma taqbiżx b’aktar minn 10 % l-emissjoni CO imkejla tul iċ-ċiklu ETC ta’ qabel.
3.1. Preparazzjoni tal-Filtri Kampjunarji (Magni Diesel Biss)
Ta’ l-inqas siegħa qabel it-test, kull (par) filtru għandu jitpoġġa f’petri dish magħluq, iżda mhux siġillat u mpoġġi f’kompartiment għall-kejl għall-istabbilizzazzjoni. Fl-aħħar tal-perjodu ta’ l-istabbilizzazzjoni, kull (par) filtru għandu jintiżen u l-piż imnaqqas (tarat) għandu jiġi reġistrat. Il-(par) filtru imbagħad jiġi depożitat f’petri dish magħluq jew f’holder ta’ filtru siġillat sakemm ikun meħtieġ għall-ittestjar. Jekk il-(par) filtru ma jintużax fi żmien tmien sigħat mit-tneħħija tiegħu mill-kompartiment ta’ l-użin, għandu jiġi kondizzjonat u imwieżen mill-ġdid qabel l-użu.
3.2. Installazzjoni ta’ l-Apparat tal-Kejl
Is-sondi ta’ l-istrumentazzjoni u kampjunarji għandhom jiġu installati kif meħtieġ. It-tailpipe għandu jiġi mqabbad mas-sistema ta’ dilwizzjoni ta’ fluss sħiħ.
3.3. Startjar tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni u tal-Magna
Is-sistema ta’ dilwizzjoni u l-magna għandhom jiġu startjati u msaħħna sakemm it-temperaturi u l-pressjonijiet kollha ikunu ġew stabbilizzati bil-qawwa massima skond ir-rakkomandazzjoni tal-fabbrikant u l-prattika tajba fl-inġinerija.
3.4. Startjar tas-Sistema tal-Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)
Is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi startjata u titħaddem fuq il-bypass. Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jista’ jiġi determinat billi l-arja tad-dilwizzjoni tiġi mgħoddija mill-filtri tal-partikulati. Jekk tintuża l-arja tad-dilwizzjoni filtrata, jista’ jsir kejl wieħed qabel jew wara t-test. Jekk l-arja tad-dilwizzjoni ma tkunx filtrata, jista’ jsir kejl fil-bidu jew fl-aħħar taċ-ċiklu, u jittieħed il-medju tal-valuri.
3.5. Aġġustament tas-Sistema ta’ Dilwizzjoni ta’ Fluss Sħiħ
Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandu jiġi regolat sabiex tiġi eliminata l-kondensazzjoni ta’ l-ilma fis-sistema, u sabiex tinkiseb temperatura massima mal-filtru ta’ 325 K (52 °C) jew anqas (ara l-Anness V, Taqsima 2.3.1, DT).
3.6. Kontroll ta’ l-analizzaturi
L-analizzaturi ta’ l-emissjoni għandhom jiġu regolati fuq żero u spanned. Jekk jintużaw boroż kampjunarji, dawn għandhom jiġu żvujtati.
3.7. Proċedura Ta’ Startjar Tal-Magna
Il-magna stabbilizata għanda tiġi startjata skond il-proċedura ta’ l-istartjar rakkomandata mill-fabbrikant fil-manwali tas-sid, billi jintużaw mutur ta’ l-istartjar tal-produzzjoni jew id-dinamometru. Wieħed jista’ jagħżel li jibda t-test b’mod dirett mill-fażi tal-prekondizzjonament tal-magna mingħajr ma tintefa l-magna, meta l-magna tilħaq il-veloċità ta l-idling.
3.8. Ċiklu ta’ test
3.8.1. Sekwenza tat-test
Is-sekwenza tat-test għandha tinbeda, jekk il-magna tilħaq il-veloċità ta’ l-idling. It-test għandu jsir skond iċ-ċiklu ta’ referenza kif dispost fit-Taqsima 2 ta’ dan l-Appendiċi. Il-command set points tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jingħataw mal-5 Hz (10 Hz rakkomandati) jew akbar. Il-feedback tal-veloċità u t-torque tal-magna għandhom jiġu reġistrati ta’ l-inqas darba kull sekonda matul iċ-ċiklu tat-test, u s-sinjali jistgħu jiġu filtrati elettronikament.
3.8.2. Reazzjoni ta’ l-analizzatur
Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, l-apparat tal-kejl għandu jiġi startjat, simultanjament:
— |
jibda’ l-ġbir jew l-analiżi ta’ l-arja tad-dilwizzjoni |
— |
jibda’ l-ġbir jew l-analiżi tal-gass ta’ l-exhaust dilwit |
— |
jibda l-kejl ta’ l-ammont tal-gass ta’ l-exhaust dilwit (CVS) u tat-temperaturi u tal-pressjonijiet meħtieġa; |
— |
tibda r-reġistrazzjoni tal-feedback data tal-veloċità u tat-torque tad-dinamometru. |
L-HC u l-NOx għandhom jitkejlu kontinwament fil-passaġġ tad-dilwit bi frekwenza ta’ 2 Hz. Il-konċentrazzjonijiet medji għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni tas-sinjali ta’ l-analizzatur matul iċ-ċiklu tat-test. Il-ħin ta’ reazzjoni tas-sistema ma għandux ikun itwal minn 20 sekonda, u għandu jkun koordinat ma’ l-oxxillazzjonijiet tal-fluss CVS u mal-bilanċi tal-ħin tal-kampjunament/ taċ-ċiklu tat-test, jekk ikun hemm bżonn. Is-CO, CO2, NMHC u CH4 għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bl-analiżi tal-konċentrazzjonijiet fil-borża kampjunarja, miġbura matul iċ-ċiklu. Il-konċentrazzjonijiet ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jiġu determinati bl-integrazzjoni jew bil-ġbir fil-borża ta’ l-isfond. Il-valuri l-oħra kollha għandhom jiġu reġistrati b’minimu ta’ kejl wieħed kull sekonda (1 Hz).
3.8.3. Kampjunament tal-Partikulati (Magni Diesel Biss)
Fil-bidu tas-sekwenza tal-magna jew tat-test, jekk iċ-ċiklu jinbeda direttament mill-prekondizzjonament, is-sistema tal-kampjunament tal-partikulati għandha tiġi trasferita minn by-pass għall-ġbir ta’ partikulati.
Jekk ma jintuża l-ebda kumpens tal-fluss, il-pompa jew il-pompi kampjunarji għandhom jiġu aġġustati sabiex ir-rata tal-fluss tul is-sonda tal-kampjunament tal-partikulati jew it-tubu tat-trasferiment jinżammu f’valur fil-limiti ta’ ± 5 % tar-rata stabbilita tal-fluss. Jekk jintuża kumpens għall-fluss (i.e. kontroll proporzjonali tal-fluss kampjunarju), għandu jintwera li l-proporzjon tal-fluss tal-passaġġ prinċipali għall-fluss kampjunarju tal-partikulati ma jinbidilx b’aktar minn ± 5 % tal-valur stabbilit tiegħu (barra l-ewwel 10 sekondi tal-kampjunament).
Nota: Għall-operazzjoni tad-dilwizzjoni doppja, il-fluss kampjunarju jikkonsisti fid-differenza netta bejn ir-rata tal-fluss mill-filtri kampjunarji u r-rata tal-fluss ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja.
It-temperatura u l-pressjoni medji fil-misuratur(i) tal-gass jew fl-inlet ta’ l-istrumentazzjoni tal-fluss għandhom jiġu reġistrati. Jekk ir-rata stabbilita tal-fluss ma tistax tinżamm tul ċiklu komplet (fil-limiti ta’ ± 5 %) minħabba tagħbija ‘għolja’ ta’ partikulati fuq il-filtru, it-test għandu jiġi annullat. It-test għandu jerġa jsir permezz ta’ rata ta’ fluss aktar baxxa u/jew b’filtru ta’ dijametru akbar.
3.8.4. Stalling tal-magna
Jekk il-magna tieqaf f’xi punt matul iċ-ċiklu tat-test, il-magna għandha tiġi prekondizzjonata u terġa tiġi startjata, u t-test ripetut. Jekk ikun hemm xi malfunzjoni fi kwalunkwe apparat tat-test meħtieġ matul iċ-ċiklu tat-test, it-test għandu jiġi annullat.
3.8.5. Operazzjonijiet wara t-Test
Mat-tlestija tat-test, il-kejl tal-volum tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, il-fluss tal-gass fil-boroż tal-ġbir u l-pompa tal-kampjunament tal-partikulati għandhom jitwaqqfu. Fil-każ ta’ sistema ta’ analizzatur integranti, il-kampjunament għandu jitkompla sakemm il-ħinijiet ta’ reazzoni tas-sistema jkunu għaddew.
Il-konċentrazzjonijiet tal-boroż tal-ġbir, jekk jintużaw, għandhom jiġu analizzati mill-aktar fis possibbli u fi kwalunkwe każ mhux aktar tard minn 20 minuta wara t-tmiem taċ-ċiklu tat-test.
Wara t-test ta’ l-emissjoni, għandhom jintużaw gass żero u l-istess gass ta’ span għall-kontroll mill-ġdid ta’ l-analizzaturi. It-test jitqies bħala aċċettabbli jekk id-differenza bejn ir-riżultati ta’ qabel it-test u ta’ wara t-test tkun anqas minn 2 % tal-valur tal-gass ta’ span.
Għall-magni diesel biss, il-filtri tal-partikulati għandhom jerġgħu jitqiegħdu fil-kompartiment ta’ l-użin mhux aktar tard minn siegħa wara t-tlestija tat-test u għandhom jiġu kondizzjonati f’petri dish magħluq iżda mhux siġillat għal ta’ l-inqas siegħa, iżda mhux aktar minn 80 siegħa qabel il-kejl.
3.9. Verifika tat-Test Run
3.9.1. Data Shift
Sabiex jiġi minimizzat l-effett ta’ impreċiżjoni ta’ l-intervall tal-ħin bejn il-valuri tal-feedback u taċ-ċiklu ta’ referenza, is-sekwenza kollha tas-sinjali ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna tista’ tiġi avvanzata jew ittardjata fil-ħin fir-rigward tal-veloċità ta’ referenza u tas-sekwenza tat-torque. Jekk is-sinjali ta’ feedback juru bidla (shift), kemm il-veloċità kif ukoll it-torque għandhom jiġu aġġustati bl-istess ammont u fl-istess direzzjoni.
3.9.2. Kalkolu tal-Prestazzjoni fiċ-Ċiklu
Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact (kWh) għandha tiġi kalkolata bl-użu ta’ kull par ta’ valuri reġistrati ta’ feedback tal-veloċità u tat-torque tal-magna. Dan għandu jsir wara li sseħħ kwalunkwe bidla (shift) fid-data ta’ l-feedback, jekk jingħażel li jsir hekk. Il-prestazzjoni attwali matul iċ-ċiklu Wact tintuża għall-paragun għall-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza Wref u għall-kalkolu ta’ l-emissjonijiet speċifiċi tal-brejk (ara t-Taqsimiet 4.4 u 5.2). L-istess metodoloġija għandha tintuża sabiex jiġu integrati kemm il-qawwa ta’ referenza tal-magna kif ukoll il-qawwa attwali tal-magna. Jekk għandhom jiġu determinati valuri bejn il-valuri viċini ta’ referenza jew il-valuri viċini mkejla, għandha tintuża l-interpolazzjoni lineari.
Fl-integrazzjoni tal-prestazzjoni taċ-ċiklu ta’ referenza u ta’ dik taċ-ċiklu attwali, il-valuri tat-torque negattivi kollha għandhom jiġu regolati ugwali għal żero u inklużi. Jekk issir l-integrazzjoni fi frekwenza ta’ anqas minn 5 Hertz, u jekk, matul kwalunkwe segment ta’ ħin, il-valur tat-torque imur mill-pożittiv għan-negattiv, jew viceversa, il-porzjoni negattiva għandha tiġi kalkolata u tiġi regolata ugwali għal żero. Il-porzjon pożittiv għandu jiġi inkluż fil-valur integrat.
Wact għandu jkun bejn - 15 % u + 5 % ta’ Wref
3.9.3. Statistika ta’ Validazzjoni taċ-Ċiklu tat-Test
Għandhom isiru rigressjonijiet lineari tal-valuri ta’ feedback fuq il-valuri ta’ referenza għandhom isiru għall-veloċità, għat- torque u għall-qawwa. Dan għandu jsir wara kwalunkwe bidla (shift) fid-data tal-feedback, jekk tingħażel din il-fakultà. Għandu jintuża l-metodu ta’ l-inqas kwadrati, bl-ekwazzjoni l-aktar adatta li jkollha l-forma:
fejn:
y |
= |
valur (attwali) ta’ feedback tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW) |
m |
= |
pendenza tal-linja tar-rigressjoni |
x |
= |
valur ta’ referenza tal-veloċità (min-1), torque (Nm), jew qawwa (kW) |
b |
= |
interċettazzjoni y tal-linja tar-rigressjoni |
L-erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ y fuq x u l-koeffiċjent tad-determinazzjoni (r2) għandhom jiġu kalkolati għal kull linja ta’ rigressjoni.
Huwa rakkomandat li din l-analiżi ssir f’Hertz 1. Il-valuri negattivi kollha tat-torque ta’ referenza u l-valuri tal-feedback assoċjati għandhom jitħassru mill-kalkolu ta’ l-istatistika ta’ validazzjoni dwar it-torque u l-qawwa taċ-ċiklu. Sabiex test jitqies bħala validu, għandhom jintlaħqu l-kriterji tat-Tabella 6.
Tabella 6
Tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni
|
Veloċità |
Torque |
Qawwa |
Erroneità standard ta’ l-istima (SE) ta’ Y fuq X |
Mass 100 min–1 |
Massimu ta’ 13 % (15 %) (*) tat-torque massimu tal-magna tal-mapping tal-qawwa |
Massimu ta’ 8 % (15 %) (*) tal-qawwa massima tal-magna tal-mapping tal-qawwa |
Pendenza tal-linja ta’ rigressjoni, m |
0,95 sa 1,03 |
0,83–1,03 |
0,89–1,03(0,83–1,03) (*) |
Koeffiċjent tad-determinazzjoni, r2 |
min 0,9700 (min 0,9500) (*) |
min 0,8800 (min 0,7500) (*) |
min 0,9100 (min 0,7500) (*) |
Interċettazzjoni y tal-linja ta’ rigressjoni, b |
± 50 min-1 |
± 20 Nm jew ± 2 % (± 20 Nm jew ± 3 %) tat-torque massimu, ikun x’ikun l-akbar (*) |
± 4 kW jew ± 2 % (± 4 kW jew ± 3 %) tal-qawwa massima ikun x’ikun l-akbar (*) |
Jista’ jsir tħassir ta’ punti mill-analizi tar-rigressjoni skond it-Tabella 7.
Tabella 7
Tħassir Permess ta’ Punti mill-Analiżi tar-Rigressjoni
Kondizzjonijiet |
Punti li għandhom jitħassru |
Feedback dwar it-tagħbija sħiħa u tat-torque < referenza tat-torque |
Torque u/jew qawwa |
Feedback dwar l-ebda tagħbija, mhux punt ta’ l-idling, u tat-torque > referenza tat-torque |
Torque u/jew qawwa |
Ebda tagħbija/throttle magħluq, punt ta’ l-idling u veloċità > veloċità ta’ l-idling ta’ referenza |
Veloċità u/jew qawwa |
4. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET GASSUŻI
4.1. Determinazzjoni tal-fluss tal-gass ta’ l-exhaust dilwit
Il-fluss totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (kg/test) għandu jiġi kalkolat mill-valuri tal-kejl matul iċ-ċiklu u d-data korrispondenti ta’ kalibrazzjoni ta’ l-istrument tal-kejl tal-fluss (V0 għal PDP jew KV għal CFV, kif determinat fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 2). Il-formoli li ġejjin għandhom jiġu applikati, jekk it-temperatura ta’ l-exhaust dilwit tinżamm kostanti matul iċ-ċiklu billi jintuża heat exchanger (± 6 K għal PDP-CVS, ± 11 K għal CFV-CVS, ara l-Anness V, Taqsima 2.3).
Għas-sistema PDP-CVS:
MTOTW = 1,293 × V0 × Np × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)
fejn:
MTOTW |
= |
massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta matul iċ-ċiklu, kg |
V0 |
= |
volum tal-gass ippompjat kull rivoluzzjoni taħt il-kondizzjonijiet tat-test, m3/rev |
NP |
= |
rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull test |
pB |
= |
pressjoni atmosferika fil-kompartiment tat-test, kPa |
p1 |
= |
tnaqqis tal-pressjoni taħt l-atmosferika fl-inlet tal-pompa, kPa |
T |
= |
temperatura medja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fl-inlet tal-pompa matul iċ-ċiklu, K |
Għas-sistema CFV-CVS:
MTOTW = 1,293 × t × Kv × pA / T0,5
fejn:
MTOTW |
= |
massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba matul iċ-ċiklu, kg |
t |
= |
ħin taċ-ċiklu, sekondi |
Kv |
= |
koeffiċjent ta’ kalibrazzjoni tal-venturi tal-fluss kritiku għall-kondizzjonijiet standard |
pA |
= |
pressjoni assoluta fl-inlet tal-venturi, kPa |
T |
= |
temperatura assoluta fl-inlet tal-venturi, K |
Jekk tintuża sistema b’kumpens tal-fluss (i.e. mingħajr heat exchanger), l-emissjonijiet istantanji tal-massa għandhom jiġu kalkolati u integrati matul iċ-ċiklu. F’dan il-każ, il-massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit għandha tiġi kalkolata kif ġej.
Għas-sistema PDP-CVS:
MTOTW,i = 1,293 × V0 × Np,i × (pB – p1) × 273 / (101,3 × T)
fejn:
MTOTW,i |
= |
massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi mxarrba, kg |
Np,i |
= |
rivoluzzjonijiet totali tal-pompa kull intervall ta’ ħin |
Għas-sistema CFV-CVS:
MTOTW,i = 1,293 × Δti × Kv × pA / T0,5
fejn:
MTOTW,i |
= |
massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit fuq bażi xotta, kg |
Δti |
= |
intervall ta’ ħin, sekondi |
Jekk il-massa totali tal-kampjuni tal-partikulati (MSAM) u l-inkwinanti gassużi jaqbżu 0,5 % tal-fluss CVS totali (MTOTW), il-fluss CVS għandu jiġi korrett għal MSAM jew il-fluss tal-kampjuni tal-partikulati għandu jerġa lura għal CVS qabel l-istrument tal-kejl tal-fluss (PDP jew CFV).
4.2. Korrezzjoni NOx għall-Umdità
Billi l-emissjoni NOx tiddependi fuq il-kondizzjonijiet ta’ l-arja ambjentali, il-konċentrazzjoni NOx għandha tiġi korretta għall-umdità ta’ l-arja ambjentali bil-fatturi mogħtija fil-formoli li ġejjin:
(a) |
għall-magni diesel: |
(b) |
għall-magni tal-gass:
|
fejn:
Ha |
= |
umdità ta’ l-ilma ta’ l-arja ta’ l-intake kull kg arja xotta |
fejn:
Ra |
= |
umdità relattiva ta’ l-arja ta’ l-intake, % |
pa |
= |
pressjoni ta’ l-evaporazzjoni tas-saturazzjoni ta’ l-arja ta’ l-intake, kPa |
pB |
= |
pressjoni totali barometrika, kPa |
4.3. Kalkolu tal-Fluss tal-Massa ta’ l-Emissjoni
4.3.1. Sistemi bil-Fluss tal-Massa Kostanti
Għas-sistemi b’heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata mill-ekwazzjonijiet li ġejjin:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
fejn:
NOx conc, COconc, HCconc (1), NMHCconc |
= |
konċentrazzjonijiet korretti medji ta’ l-isfond matul iċ-ċiklu mill-integrazzjoni (obbligatorju għall-NOx u HC) jew mill-kejl bil-borża, ppm |
MTOTW |
= |
massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg |
KH,D |
= |
fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2 |
KH,G |
= |
fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2 |
Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.
Id-determinazzjoni ta’ l-NMHCconc tiddependi fuq il-metodu wżat (ara l-Anness III, Appendiċi 4, Taqsima 3.3.4). Fiż-żewġ każijiet, il-konċentrazzjoni CH4 għandha tiġi determinata u mnaqqsa mill-konċentrazzjoni HC kif ġej:
(a) |
metodu GC |
(b) |
metodu NMC |
fejn:
HC(wCutter) |
= |
konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju għaddej tul l-NMC |
HC(w/oCutter) |
= |
konċentrazzjoni HC bil-gass kampjunarju ma jgħaddix mill-NMC |
CEM |
= |
effiċjenza tal-metanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.1 |
CEE |
= |
effiċjenza ta’ l-etanu kif determinata fl-Anness III, Appendiċi 5, Taqsima 1.8.4.2 |
4.3.1.1. Determinazzjoni tal-Konċentrazzjonijiet Korretti ta’ l-Isfond
Il-konċentrazzjonijiet medji ta’ l-isfond ta’ l-inkwinanti gassużi fl-arja tad-dilwizzjoni għandhom jitnaqqsu mill-konċentrazzjonijiet imkejla sabiex jinkisbu l-konċentrazzjonijiet netti ta’ l-inkwinanti. Il-valuri medji tal-konċentrazzjonijiet ta’ l-isfond jistgħu jiġu determinati bil-metodu tal-borża kampjunarja jew b’kejl kontinwu bl-integrazzjoni. Għandha tintuża l-formola li ġejja:
fejn:
conc |
= |
konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, korreġut bl-ammont ta’ l-inkwinant rispettiv kontenut fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm |
conce |
= |
konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm |
concd |
= |
konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm |
DF |
= |
fattur ta’ dilwizzjoni |
Il-fattur ta’ dilwizzjoni għandu jiġi kalkolat kif ġej:
(a) |
għall-magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel jew b’LPG |
(b) |
għall-magni tal-gass li jaħdmu bl-NG |
fejn:
CO2, conce |
= |
konċentrazzjoni CO2 fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, % vol |
HCconce |
= |
konċentrazzjoni HC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1 |
NMHCconce |
= |
konċentrazzjoni NMHC fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm C1 |
COconce |
= |
konċentrazzjoni CO fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm |
FS |
= |
fattur stojkjometriku |
Il-konċentrazzjonijiet imkejla fuq bażi xotta għandhom jiġu konvertiti għal bażi mxarrba skond l-Anness III, Appendiċi 1, Taqsima 4.2.
Il-fattur stojkjometriku għandu jiġi kalkolat kif ġej:
fejn:
x, y |
= |
kompożizzjoni tal-karburant CxHy |
Alternattivament, jekk il-kompożizzjoni tal-karburant mhijiex magħrufa, jistgħu jintużaw il-fatturi stojkjometriċi li ġejjin:
FS (diesel) |
= |
13,4 |
FS (LPG) |
= |
11,6 |
FS (NG) |
= |
9,5 |
4.3.2. Sistemi b’Kumpens għall-Fluss
Għas-sistemi mingħajr heat exchanger, il-massa ta’ l-inkwinanti (g/test) għandha tiġi determinata bil-kalkolu ta’ l-emissjonijiet tal-massa istantanji u bl-integrazzjoni tal-valuri istantanji matul iċ-ċiklu. Minbarra dan, il-korrezzjoni ta’ l-isfond għandha tiġi applikata b’mod dirett għall-valur tal-konċentrazzjoni istantanja. Għandhom jintużaw l-formoli li ġejjin:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
fejn:
conce |
= |
konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fil-gass ta’ l-exhaust dilwit, ppm |
concd |
= |
konċentrazzjoni ta’ l-inkwinant rispettiv imkejjel fl-arja tad-dilwizzjoni, ppm |
MTOTW,i |
= |
massa istantanja tal-gass ta’ l-exhaust dilwit, (ara t-Taqsima 4.1), kg |
MTOTW |
= |
massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu (ara t-Taqsima 4.1), kg |
KH,D |
= |
fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni diesel kif determinat fit-Taqsima 4.2 |
KH,G |
= |
fattur korrettiv ta’ l-umdità għall-magni tal-gass kif determinat fit-Taqsima 4.2 |
DF |
= |
fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1 |
4.4. Kalkolu ta’ l-Emissjonijiet Speċifiċi
L-emissjonijiet (g/kWh) għandhom jiġu kalkolati għall-komponenti individwali kollha bil-metodu li ġej:
(magni diesel u tal-gass)
(magni diesel u tal-gass)
(magni tal-gass li jaħdmu bid-diesel u bl-LPG)
(magni tal-gass li jaħdmu bl-NG)
(magni tal-gass li jaħdmu bl-NG)
fejn:
Wact |
= |
prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh |
5. KALKOLU TA’ L-EMISSJONIJIET PARTIKULATI (MAGNI DIESEL BISS)
5.1. Kalkolu tal-Fluss tal-Massa
Il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:
fejn:
Mf |
= |
massa tal-partikulati li tagħha jittieħed il-kampjun matul iċ-ċiklu, mg |
MTOTW |
= |
massa totali tal-gass ta’ l-exhaust dilwit matul iċ-ċiklu kif determinata fit-Taqsima 4.1, kg |
MSAM |
= |
massa tal-gass ta’ l-exhaust dilwit meħuda mill-passaġġ tad-dilwit għall-ġabra tal-partikulati, kg |
u:
Mf |
= |
Mf,p + Mf,b jekk imwieżna separatment, mg |
Mf,p |
= |
massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru primarju, mg |
Mf,b |
= |
massa tal-partikulati miġbura fuq il-filtru back up, mg |
Jekk tintuża sistema ta’ dilwizzjoni doppja, il-massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja għandha titnaqqas mill-massa totali tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit li tiegħu ittieħed il-kampjun mill-filtri tal-partikulati
fejn:
MTOT |
= |
massa tal-gass ta’ l-exhaust doppjament dilwit mill-filtru tal-partikulati, kg |
MSKE |
= |
massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni sekondarja, kg |
Il-livell fl-isfond tal-partikulati ta’ l-arja tad-dilwizzjoni jiġi determinat skond it-Taqsima 3.4, il-massa tal-partikulati tista’ tkun korretta fl-isfond. F’dan il-każ, il-massa tal-partikulati (g/test) għandha tiġi kalkolata kif ġej:
fejn:
Mf, MSAM, MTOTW |
= |
ara hawn fuq |
MDIL |
= |
massa ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja li tagħha ttieħed il-kampjun permezz ta’ apparat tal-kampjunament tal-partikulati fl-isfond, kg |
Md |
= |
massa tal-partikulati fl-isfond miġbura ta’ l-arja tad-dilwizzjoni primarja, mg |
DF |
= |
fattur ta’ dilwizzjoni kif determinat fit-Taqsima 4.3.1.1 |
5.2. Kalkolu ta’ l-emissjoni speċifika
L-emissjoni tal-partikolat (g/kWh) għandha tiġi kalkolata kif ġej:
fejn:
Wact |
= |
prestazzjoni taċ-ċiklu attwali kif determinata fit-Taqsima 3.9.2, kWh. |
(*) Sal-1 ta’ Ottubru 2005, il-figuri indikati fil-parentesi jistgħu jintużaw għall-ittestjar ta’ l-approvazzjoni tat-tip tal-magni tal-gass. (Qabel l-1 ta’ Ottubru 2004, il-Kummissjoni għandha tirrapporta dwar l-iżvilupp tat-teknoloġija tal-magna tal-gass sabiex tikkonferma jew timmodifika t-tolleranzi tal-linja ta’ rigressjoni li japplikaw għall-magni tal-gass mogħtija f’din it-Tabella.)
(1) Ibbażat fuq l-ekwivalenti ta’ C1.