28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/1

Relatur:

is-Sur Etele BARÁTH

1.1.

Il-KESE huwa tal-fehma li għandha tiġi implimentata governanza Ewropea kkoordinata u orjentata lejn l-iżvilupp, li tipprevedi li tikkontribwixxi għall-kostruzzjoni ta’ Ewropa mġedda, b’saħħitha u paċifika. Għandha tissaħħaħ il-koordinazzjoni, possibbilment bl-għoti ta’ mod ġdid ta’ organizzazzjoni lill-governanza.

1.2.

Għandu jiġi stabbilit mill-ġdid żvilupp dinamiku tal-ekonomija permezz ta’ evoluzzjonijiet ikkoordinati, u jiġu kkonsolidati l-pedamenti tal-benessri soċjali u tad-demokrazija, il-koeżistenza tal-kulturi differenti u r-rispett eżemplari tal-ambjent.

1.3.

Il-KESE jenfasizza li l-applikazzjoni koerenti tal-prinċipju tas-sħubija għandu l-għan li jrawwem il-parteċipazzjoni tal-partijiet involuti fl-ippjanar u l-implimentazzjoni tal-investimenti tal-fondi tal-Unjoni Ewropea. Din il-parteċipazzjoni se ssaħħaħ l-impenn kollettiv favur l-investiment u permezz tagħha jsir użu akbar tal-għarfien espert. Din tagħmel l-implimentazzjoni tal-proġetti aktar effiċjenti, iżżid it-trasparenza u tgħin biex tiskoraġġixxi l-frodi u l-abbuż.

1.4.

Dak li għandna bżonn, huwa objettivi u strateġija sempliċi u aċċessibbli, proġett uniku għall-Ewropa (Strateġija tal-UE 2030-2050). Ikun jaqbel li jiġi kkonfermat li l-ħolqien ta’ Ewropa innovattiva, sostenibbli u inklużiva jibqa’ objettiv strateġiku ewlieni tal-Unjoni. Għal dan l-għan, l-għanijiet tal-COP21 (għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli) għandhom ukoll jiġu integrati fl-abbozz.

1.5.

Il-programmi ta’ żvilupp għandhom jiġu kkoordinati aħjar. It-tfassil ta’ programmi u għodod ta’ żvilupp fuq perjodi ta’ żmien qosra, medji u twal għandu jibbaża fuq sett ta’ objettivi konċiżi. “Għodod” ifissru taħlita ta’ strumenti politiċi, legali, organizzattivi u finanzjarji.

1.6.

Għat-titjib tal-koordinazzjoni, il-KESE jirrakkomanda li l-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (FSIE) tradizzjonali kif ukoll il-proġetti, orjentati lejn is-suq u li jimmobilizzaw ukoll kapital privat, li joħorġu mill-Fondi Ewropej għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS), għandhom jintużaw favurl-għanijiet Ewropej komuni. Għal dan l-għan, huwa importanti li jiġu kkoordinati l-għanijiet u r-regoli għall-implimentazzjoni tagħhom.

1.7.

Il-Kumitat jipproponi li l-istrument prinċipali għas-servizz ta’ governanza ċentrali, orjentata lejn l-iżviupp u msaħħa, jkun is-semestru Ewropew, li jibbaża fuq l-eżami annwali tat-tkabbir u li għandu wkoll jipprevedi l-mezzi li jinfluwenzaw b’mod kontinwu l-proġett għall-Ewropa u li jimmonitorja l-iżviluppi bir-reqqa. Is-semestru Ewropew fl-istess ħin jista’ jwettaq il-funzjonijiet tas-sistemi li għandhom l-għan li jiżguraw ambjent soċjali li jiggarantixxi l-benessri.

1.8.

Flimkien mal-indikatur ta’ prestazzjoni tal-PDG diġà adottat u ta’ natura essenzjalment ekonomika, indikatur tar-riżultat (introjtu nazzjonali gross), komplementari għal ta’ qabel, li jirrifletti wkoll is-sostenibbiltà u li jinvolvi fil-biċċa l-kbira l-fatturi soċjali u ambjentali, jista’ jservi bħala bażi għall-kontroll tal-effikaċja tal-governanza orjentata lejn l-iżvilupp.

1.9.

Jinħtieġu koordinazzjoni mill-qrib u l-implimentazzjoni ta’ metodu miftuħ ta’ kooperazzjoni bejn l-Istati Membri. Jaqbel li ngħaddu għall-addattament tal-esperjenza miksuba s’issa fil-proċessi ta’ żvilupp.

1.10.

L-istrumenti legali u finanzjarji għandhom jissaħħu. Il-prestazzjoni ta’ governanza orjentata lejn l-iżvilupp se tiddependi mid-dinamiżmu tal-ekonomija, miż-żieda fil-kapital immobilizzat, miż-żieda fl-effiċjenza tas-sistema ta’ investiment, minn livell ta’ kwalifiki msaħħaħ mill-forza tax-xogħol u mill-grad ta’ innovazzjoni tal-kumpaniji. Iżda l-objettiv prinċipali tagħha iktar fit-tul huwa li jinħolqu l-benessri u soċjetà mġedda u li jiġi ggarantit ambjent imtejjeb u sostenibbli.

1.11.

Hija essenzjali implimentazzjoni kondiviża, f’diversi livelli. B’mod parallel għar-riforma attwali (il-programm REFIT), għandhom jiġu żviluppati l-istrumenti legali u amministrattivi tal-governanza orjentata lejn l-iżvilupp. F’dan ir-rigward, l-istrumenti ta’ livell intermedjarju, jiġifieri l-istrumenti ta’ koordinazzjoni tal-iżviluppi makroreġjonali, għandhom jissaħħu b’mod konsiderevoli. Barra minn hekk, ir-rwol tar-reġjuni funzjonali, il-bliet, iż-żoni urbani, l-agglomerazzjonijiet, iż-żoni metropolitani u n-netwerks jikseb valur konsiderevoli fil-qafas tal-proġett għall-Ewropa.

1.12.

Wieħed mill-elementi prinċipali ta’ governanza orjentata lejn l-iżvilupp fuq perjodu ta’ żmien fit-tul huwa l-kontinwità. Hemm bżonn li jiġu kkoordinati l-kundizzjonijiet tan-natura ċiklika tal-politiki, tal-proċessi ta’ programmazzjoni u tal-iżvilupp u tal-orizzonti baġitarji. L-attività ta’ żvilupp timplika analiżi kontinwa, kontroll u korrezzjonijiet.

1.13.

Huwa importanti b’mod partikolari li l-pubbliku jiġi infurmat bi preċiżjoni, li jiġi promoss l-involviment tiegħu, jiġu żviluppai l-komunikazzjoni u l-marketing politiku, u li jiġu ppreżentati kif dovut ir-riżultati konkreti u d-dgħufijiet.

1.14.

Il-KESE dejjem ħadem favur it-tisħiħ tal-parteċipazzjoni demokratika. Fir-rigward tal-metodu miftuħ ta’ kooperazzjoni, il-parteċipazzjoni tal-imsieħba ekonomiċi u soċjali u tal-NGOs għandha tiġi garantita fil-livelli kollha, li, fil-livell Ewropew, għandha timxi pass pass mal-valorizzazzjoni tar-rwol tal-KESE.

1.15.

Kif diġà stqarr fl-Opinjoni tiegħu tal-2012 (1), il-KESE jappoġġja l-inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea dwar l-introduzzjoni ta’ Kodiċi ta’ Kondotta Ewropea dwar is-Sħubija (KKES), li l-għan tiegħu huwa li jipprovdi lill-Istati Membri qafas ta’ sħubija fi kwistjonijiet ta’ ppjanar u implimentazzjoni. Il-kunċett li l-imsieħba għandhom dwar l-Ewropa se jikkontribwixxi biex jiġu ddefiniti l-objettivi u biex tiġi promossal-identifikazzjoni tagħhom, biex tittejjeb l-effiċjenza tal-implimentazzjoni tal-pjani.

1.16.

Il-KESE jenfasizza li hemm bżonn miżuri li jmorru lil hinn mir-regolamentazzjoni tas-sħubija bbażata fuq il-proposti u l-prattiki tajbin, filwaqt li jiġu speċifikati aħjar l-aspettattivi minimi li l-awtoritajiet tal-Istati Membri jridu jissodisfaw biex ma jkunux sanzjonati.

1.17.

Il-KESE jirrakkomanda li l-Istati Membri jkunu obbligati jistabbilixxu sistemi effiċjenti ta’ fondi favur it-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-imsieħba. Dawn is-sistemi għandhom imorru lil hinn mill-istabbilimenti jew it-trażmissjonijiet sempliċi ta’ informazzjoni u jkopru wkoll l-iżvilupp ta’ netwerks ta’ sħubija u l-implimentazzjoni ta’ strumenti ta’ parteċipazzjoni effettiva.

1.18.

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea ssaħħaħ il-kooperazzjoni ma’ netwerks ta’ sħubija Ewropej. Tajjeb li l-Kummissjoni timplimenta sistema ta’ finanzjament li tappoġġja lin-netwerks Ewropej ta’ NGOs attivi fil-politika reġjonali, fir-rigward b’mod partikolari tal-kontroll tal-proċessi nazzjonali u tal-garanzija tal-għoti lura ta’ informazzjoni.

2.1.1.

L-Unjoni Ewropea hija b’saħħitha, iżda qiegħda dejjem tiffaċċja kriżi f’diversi forom li qed terġa’ titfaċċa, kif juri tajjeb il-każ tal-Brexit. Il-kriżi ekonomika tal-2008 kissret l-ewforija maħluqa mit-tkabbir tal-bidu tas-snin 2000 u, f’diversi pajjiżi, qalbet il-proċess ta’ aġġustament.

2.1.2.

Il-kriżi ekonomika, u b’mod iktar partikolari t-tnaqqis tal-investimenti li rriżulta minnha, xellfet l-għaqda bbażata fuq it-tkabbir li kienet teżisti bejn l-Istati Membri u kkawżat tensjonijiet politiċi, ekonomiċi u soċjali dejjem jikbru. Minkejja l-għan fundamentali tal-Unjoni, id-differenzi fl-iżvilupp bejn l-Istati Membri qed jiżdiedu.

2.1.3.

It-tkomplija tal-impożizzjoni ta’ politiki ta’ awsterità stretti f’pajjiżi affettwati minn livell għoli ta’ dejn pubbliku u estern u minn żbilanċi baġitarji tikkontribwixxi biex taggrava d-differenzi bejn il-pajjiżi l-aktar avvanzati u dawk li qed jaffaċċjaw l-awsterità. Politiki ġodda huma meħtieġa biex jgħaqqdu t-tkabbir ekonomiku u l-kontroll tad-defiċit tal-baġit ma’ politiki effikaċi tal-inklużjoni soċjali.

2.1.4.

Il-faqar, il-prekarjetà tal-impjieg u l-qgħad laħqu livell inaċċettabbli. In-nuqqas ta’ perspettivi għaż-żgħażagħ jikkostitwixxi ostaklu mdaqqas għall-futur li jista’ jiġġedded tal-Ewropa.

2.1.5.

L-Unjoni Ewropea tilfet l-istatus tagħha ta’ post attraenti għall-investituri u kisbet reputazzjoni ta’ burokrazija. Fir-rigward tal-investimenti produttivi, waqgħet lura b’mod dejjem iktar fil-konfront tal-Istati Uniti u ta’ ċerti Stati Membri tagħha, bħall-Ġermanja u r-Renju Unit. Il-pajjiżi li waqgħu lura qegħdin iżommu lura lil dawk l-iktar dinamiċi. Il-ħtieġa ta’ interdipendenza reċiproka qed tonqos. F’xi pajjiżi, minkejja bilanċ baġitarju pożittiv sinifikanti, id-distakk qed jikber minħabba t-tnaqqis tal-investimenti produttivi li jwassal biex l-ifqar reġjuni jibqgħu dejjem iktar lura. Ir-reazzjoni hija kajmana u burokratika.

2.1.6.

Il-kisbiet fundamentali tal-Unjoni, bħaż-żona tal-euro jew iż-żona Schengen, illum, f’kuntest iddominat mill-kriżi tal-migranti u t-terroriżmu, jidhru bħala fatturi ta’ firda aktar milli elementi ta’ koeżjoni. F’diversi pajjiżi, l-UE ġiet strumentalizzata għal skopijiet ta’ politika interna.

2.1.7.

Il-livelli ta’ żvilupp tar-reġjuni ma jikkonverġux. Imkejjel f’PDG, il-marġni bejn ir-reġjuni l-iktar avvanzati u l-iktar lura fl-iżvilupp huwa ta’ 14 għal 1. Ċerti pajjiżi, inklużi fost il-benefiċjarji l-kbar, jużaw il-fondi attribwiti lilhom minflok l-istrumenti tal-Istat u l-faċilitajiet tal-investiment tagħhom, filwaqt li l-kontribut nazzjonali tagħhom naqas għal livell minimu, nettament taħt l-objettivi inizjali. Il-bordijiet ta’ kompetittività li għandhom kif inħolqu jistgħu jużaw l-istrumenti tagħhom biex jagħtu kontribut akbar għall-konverġenza fil-livelli ta’ żvilupp tar-reġjuni.

2.1.8.

Iċ-ċittadini u l-atturi ekonomiċi, soċjali u NGOs Ewropej m’għad għandhom l-ebda perspettiva, dawn tbiegħdu mill-proċess politiku biex jinqatgħu dejjem iktar. Dawn iqisu lill-UE bħala istituzzjoni riġida, nieqsa mill-flessibbiltà u li mhix kapaċi li tiġġedded.

2.1.9.

L-Unjoni Ewropea, prinċipalment minħabba d-dgħufija tal-prestazzjonijiet tagħha u tas-sistema istituzzjonali tagħha fil-qasam tal-iżvilupp, mhijiex kapaċi timmobilizza biżżejjed mezzi biex jintlaħqu l-objettivi tagħha, li huma frammentati.

2.1.10.

M’hemmx unità fil-viżjoni tal-futur, ir-rieda politika jew il-kapaċità ta’ governanza. Il-metodu ta’ koordinazzjoni mhux biżżejjed u huwa skadut, l-istrumenti legali m’għandhom l-ebda impatt jew diffiċli jintużaw, il-parteċipazzjoni tal-organizzazzjonijiet u l-appoġġ soċjali huma dgħajfa, b’mod partikolari minħabba komunikazzjoni difettuża.

2.1.11.

L-istrateġija ta’ żvilupp fit-tul tal-Unjoni, sal-2020, diġà ma tħarisx ‘il quddiem biżżejjed u lanqas hija realista, minbarra li hija frammentata u mhix kapaċi li tiggwida l-proċessi fl-oqfsa metodoloġiċi attwali. Sadanittant, it-teħid inkunsiderazzjoni tas-17-il mira ewlenija tal-SDG dwar is-sostenibbiltà tal-iżvilupp li ġew adottati, wasslu biex il-Kummissjoni Ewropea tibda rieżami tas-sistema u l-istrumenti ta’ governanza, bħala parti minn strateġija kumplessa għal perjodu ta’ żmien twil.

2.2.1.

Huwa f’dan il-kuntest li l-Kummissjoni Ewropea l-ġdida, appoġġata mill-Parlament Ewropew, nediet paradigma ġdida ta’ żvilupp ekonomiku. L-objettivi fformulati – il-ħolqien ta’ impjiegi u l-promozzjoni tat-tkabbir, it-twettiq tas-suq uniku Ewropew, is-semplifikazzjoni tas-sistema ta’ regolazzjoni ekonomika, il-konsolidazzjoni tal-iżviluppi komunitarji prijoritarji, is-suq tal-enerġija, l-appoġġ għall-investimenti fis-suq u s-servizzi diġitali, it-trattament prijoritarju tan-netwerks intellettwali u fiżiċi għall-interkonnessjoni tal-Ewropa, u t-tisħiħ tar-responsabbiltà ambjentali jistgħu jipprovdu dinamika ġdida importanti għall-ekonomija.

2.2.2.

Is-Semestru Ewropew u l-komponenti tiegħu jikkostitwixxu sistema li tmur lil hinn mill-qafas tal-governanza ekonomika. Għandu jiġi msaħħaħ ir-rwol tal-objettivi soċjoambjentali fuq perjodu ta’ żmien twil fil-qafas tal-mekkaniżmu tas-semestru Ewropew.

2.2.3.

Il-programm prijoritarju li jipprevedi l-konsolidament sħiħ tas-sistema finanzjarja taż-żona tal-euro minn naħa mhuwiex sodisfaċenti, u, min-naħa l-oħra, isaħħaħ il-biżgħat tassew reali li jwessgħu aktar id-distakk bejn il-pajjiżi Ewropej. Objettivi ta’ żvilupp fil-livell Ewropew jistgħu inaqqsu l-paraliżi ta’ Ewropa fuq żewġ veloċitajiet.

2.2.4.

Bħalissa, żewġ settijiet kbar ta’ strumenti ekonomiċi u finanzjarji differenti ħafna, kull wieħed minnhom akkumpanjat bil-proċedura tiegħu stess, jiddeterminaw il-proċessi ta’ żvilupp. Hemm bżonn li tissaħħaħ il-kumplementarjetà bejn dawn is-settijiet sa mill-istadju tal-koordinazzjoni tal-objettivi.

2.2.5.

L-ewwel nett, dan jirrigwarda l-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (FSIE) tradizzjonali, imdaħħla fit-Trattati, li l-għan tagħhom huwa li jippromovu l-koeżjoni soċjali, ekonomika u territorjali. Dawn jieħdu l-forma ta’ għajnuniet għall-investiment u għall-iżvilupp, immodernizzati b’mod kontinwu, iżda li n-natura tagħhom ma tinbidilx, disponibbli permezz tat-tqassim mill-ġdid tal-baġit tal-Unjoni bil-kontribuzzjonijiet tal-Istati Membri bħala sors. F’ċertu numru ta’ każijiet, dawn il-fondi mhumiex stmati fil-valur ġust tagħhom mill-benefiċjarji, li jsostnu li “għandhom dritt” għalihom. Matul ir-rieżami msejħa “ta’ nofs it-terminu” tal-perjodu attwali sal-2020, hija meħtieġa l-adozzjoni ta’ regolamentazzjoni ġdida biex tiġi promossal-kumplementarjetà msemmija iktar kmieni.

2.2.6.

It-tieni sett ta’ strumenti huwa l-Fond Ewropew għall-Investimenti Strateġiċi (FEIS), li għandu jippermetti t-twettiq tal-“pjan Juncker” il-ġdid u li huwa strument finanzjarju ġdid orjentat lejn is-suq, li joffri l-possibbiltà li jappoġġja l-kapital ta’ riskju u jimmobilizza l-fondi pubbliċi, bankarji u privati, u fejn l-ammont jista’ jiżdied iktar. Il-mekkaniżmu ta’ governanza implimentat jista’ jsir element kostituttiv tal-governanza orjentata lejn l-iżvilupp. L-armonizzazzjoni ta’ dawn iż-żewġ sistemi ta’ finanzjament għandu jkollha wkoll lok fil-livell ta’ kull Stat Membru.

2.2.7.

Meta mqabbla ma’ dawn l-iskemi ta’ finanzjament, l-istrumenti finanzjarji l-oħra li jiffunzjonaw tajjeb huma strumenti diversifikati, adattati għall-missjonijiet tagħhom, iżda b’firxa limitata u b’objettivi speċifiċi. L-oqfsa tal-proġett għall-Ewropa jistgħu jkunu soġġetti għal koordinazzjoni mill-qrib u sistematika.

2.2.8.

Sal-lum, ma ġewx implimentati l-mezzi diretti li jistgħu jippromovu l-kisba tal-objettivi, pjuttost numerużi iżda mhux interkonnessi, tal-istrateġija Ewropa 2020 li jipprevedu t-titjib tal-koordinazzjoni. Fin-nuqqas ta’ tali mezzi, wieħed madankollu jista’ jistaqsi jekk huwiex possibbli li jiġi kkoordinat l-iżvilupp tal-UE b’mod adegwat. Għalhekk ikun xieraq li l-ippjanar tal-interazzjoni bejn l-istrumenti differenti jkun inkluż ukoll fost l-għanijiet tal-pjan il-ġdid għall-perjodu ta’ wara l-2020.

2.2.9.

Jeħtieġ li l-11-il objettiv tematiku tal-qafas finanzjarju pluriennali li jirregolaw il-FSIE kif ukoll l-10 objettivi prinċipali tal-pjan Juncker, li ftit li xejn jikkorroboraw mal-objettivi msemmija qabel, u r-regoli finanzjarji u regolamentarji rispettivi tagħhom issa jikkontribwixxu għat-twettiq tal-istrateġija Ewropa 2020. Ma’ dawn jiżdiedu s-17-il kriterju ta’ referenza tal-SDG fil-qasam tas-sostenibbiltà, determinanti għall-futur. Il-missjonijiet fil-qafas tal-proċessi ta’ programmazzjoni għall-perjodu ta’ wara l-2020 għandhom jibbażaw fuq numru mnaqqas ta’ objettivi ċari u konċiżi.

2.2.10.

Bħalissa, il-mekkaniżmi differenti assoċjati mal-objettivi, l-iskadenzi u d-dati ta’ bidu u ta’ tmien differenti għad għandhom bħala konsegwenza li l-ebda objettiv mhuwa trasparenti u li lanqas ma jista’ jiġi inkluż u mmonitorjat faċilment mill-ambjenti ekonomiċi u soċjali u mis-soċjetà ċivili. In-nuqqas ta’ sinerġiji jew ta’ interazzjonijiet bejn l-objettivi differenti jnaqqas b’mod konsiderevoli l-effettività tal-istrumenti u tal-investimenti. Jeħtieġ li jiġu żviluppati sinerġiji bejn il-FSEI u l-istrateġija “Ewropa 2020” mġedda bit-tfassil ta’ strateġija ġdida għall-UE 2030-2050 (proġett għall-Ewropa).

2.2.11.

Filwaqt li l-Fondi Strutturali huma akkumpanjati minn mekkaniżmi ta’ tħejjija, eżekuzzjoni, kontroll u analiżi burokratiċi ħafna, kemm ċentralizzati kif ukoll deċentralizzati, u billi fil-livell tal-Unjoni jeżistu numru kbir ta’ aġenziji għall-iżgurar tal-implimentazzjoni tagħhom, il-mekkaniżmu l-ġdid ta’ governanza tal-FEIS reċenti li joħroġ mill-qafas tal-Kummissjoni Ewropea u l-istruttura organizzattiva l-ġdida tiegħu jibbaża fuq il-ħtiġijiet marbuta mal-klima finanzjarja u ta’ investiment. Il-koordinazzjoni taż-żewġ settijiet kbar timplika l-implimentazzjoni ta’ strument strateġiku u ta’ sistema ġdida ta’ governanza (2).

2.2.12.

L-implimentazzjoni ta’ sistema ġdida ta’ governanza orjentata lejn l-iżvilupp tista’ twassal għal koordinazzjoni msaħħa u kooperazzjoni miftuħa bejn l-imsieħba ikkonċernati.

2.2.13.

Biex tittejjeb l-effikaċja u l-effiċjenza tal-Fondi SEI, jeħtieġ li tissaħħaħ l-istruttura istituzzjonali tas-sħubija u dawn jiġu estiżi, skont id-dritt ta’ parteċipazzjoni pubblika, għaċ-ċittadini Ewropej kollha. Iċ-ċittadini fil-fatt għandhom jiġu garantiti l-possibbiltà li jaċċessaw informazzjoni rilevanti u li jipparteċipaw fid-deċiżjonijiet ta’ ppjanar u ta’ implimentazzjoni. Għandhom ikunu jistgħu wkoll jagħtu l-opinjoni tagħhom fir-rigward tal-proġetti dwar programmi, sejħiet għal offerti u rapporti ta’ evalwazzjoni.

3.1.

Il-KESE diġà indirizza l-kwistjoni tal-prinċipju tas-sħubija u għamel proposti dettaljati f’dan ir-rigward f’għadd ta’ opinjonijiet.

3.1.1.

Fl-opinjoni li adotta fl-2010 (3), il-KESE enfasizza li r-regolamenti fis-seħħ kienu jħallu marġini ta’ interpretazzjoni wiesgħa wisq tal-kunċett tas-sħubija fil-livell nazzjonali, u li l-Kummissjoni Ewropea għandha għalhekk ikollha rwol aktar b’saħħtu u ħafna aktar proattiv bħala l-għassiesa tal-prinċipju tas-sħubija. Huwa qies essenzjali li l-programmi operattivi kollha jiggarantixxu lill-imsieħba r-riżorsi meħtieġa ta’ assistenza teknika għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet tagħhom. Huwa sejjaħ għal ritorn għal programmi ta’ inizjattiva Komunitarja għall-innovazzjoni soċjali u l-iżvilupp lokali.

3.1.2.

Fl-opinjoni tiegħu tal-2012 (4), il-KESE appoġġa l-inizjattiva tal-Kummissjoni Ewropea biex tintroduċi kodiċi ta’ kondotta Ewropew dwar is-sħubija. Huwa esprima wkoll it-tħassib tas-soċjetà ċivili organizzata marbut mal-ksur tal-prinċipju tas-sħubija u ssuġġerixxa li tiġi stabbilita sistema ta’ kontroll tas-sħubija ġestita mill-imsieħba nnifisihom. Huwa ppropona li l-konklużjoni tal-ftehimiet ta’ sħubija mal-Istati Membri tkun soġġetta għall-implimentazzjoni xierqa tal-Kodiċi ta’ Kondotta u li għal dan l-għan jiġu allokati r-riżorsi tal-programmi operattivi permezz ta’ inċentivi finanzjarji. Huwa kkonferma wkoll ir-rakkomandazzjonijiet tiegħu dwar it-tisħiħ tal-kapaċitajiet tal-imsieħba.

3.2.

Il-leġislazzjoni dwar il-politika ta’ koeżjoni tipprevedi l-istabbiliment ta’ kodiċi msejjaħ “Kodiċi tal-Kondotta Ewropea dwar Sħubija” (KKES), li fih prinċipji gwida u l-aħjar prattiki.

3.3.

Mill-esperjenzi miksuba fil-kuntest tal-implimentazzjoni tal-KKES jirriżulta li ċerti pajjiżi sempliċiment applikaw b’mod strett id-dispożizzjonijiet tal-kodiċi fil-kuntest tal-proċessi nazzjonali ta’ programmazzjoni u tat-trasformazzjoni tal-istruttura istituzzjonali tal-implimentazzjoni tal-FSEI.

3.4.

F’bosta pajjiżi l-imsieħba ma ngħatawx biżżejjed żmien biex jifformulaw opinjoni marbuta mad-dokumenti rilevanti. Dawn ma ġewx involuti biżżejjed fid-deċiżjonijiet strateġiċi ewlenin, bħal dawk dwar id-definizzjoni tal-prijoritajiet u l-allokazzjonijiet finanzjarji. L-ebda mekkaniżmu jew strument speċjali ta’ komunikazzjoni u parteċipazzjoni ma ġie stabbilit sabiex titrawwem il-parteċipazzjoni attiva.

3.5.

L-analiżi mwettqa minn diversi NGOs (5) uriet li, f’ċertu numru ta’ pajjiżi, ir-rekwiżiti dwar l-għażla tal-imsieħba imsejħa jagħmlu parti mill-kumitati ta’ monitoraġġ ġew rispettati b’mod strett, madankollu mingħajr ma ġew żgurati r-rappreżentattività u l-kopertura tematika fil-każijiet kollha. L-iskambju ta’ informazzjoni bejn l-awtoritajiet ta’ ġestjoni u l-membri tal-kumitati ta’ monitoraġġ mhuwiex tajjeb kemm għandu jkun.

3.6.

Għalhekk, l-awtoritajiet responsabbli għall-kwistjonijiet orizzontali, bħal pereżempju il-Ministeri tal-ambjent, ma kisbux siġġu f’diversi kumitati ta’ monitoraġġ rilevanti. L-awtoritajiet ta’ ġestjoni ma jagħmlux sforz biex jassoċjaw lill-imsieħba tas-soċjetà ċivili li jirrappreżentaw il-prinċipji orizzontali mal-ippjanar tas-sejħiet għal proġetti u l-evalwazzjoni tal-proposti.

3.7.

L-interventi li għandhom l-għan li jsaħħu l-kapaċitajiet tal-imsieħba mhumiex biżżejjed f’ċerti pajjiżi. Fil-fatt, dawn fil-biċċa l-kbira huma limitati għat-taħriġ u r-rimborż ta’ spejjeż tal-ivvjaġġar, filwaqt li diversi proposti tal-KKES, li jikkonċernaw pereżempju l-iżvilupp tan-netwerk u l-koordinazzjoni, jew anke l-kopertura tal-ispejjeż tal-esperti meħtieġa biex jiżguraw parteċipazzjoni effettiva tal-imsieħba, baqgħu injorati.

3.8.

Il-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri ma tawx biżżejjed attenzjoni għall-użu ta’ strumenti tal-metodu tal-iżvilupp lokali mmexxi mill-komunità (CLLD) fl-ewwel nofs tal-perjodu tal-baġit.

3.9.

Il-KESE jemmen li għandu jsir eżami ġenerali tal-prattiki ta’ sħubija. Dan l-eżami għandu jinkludi wkoll evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-proċeduri ta’ ppjanar u tal-istruttura istituzzjonali ta’ implimentazzjoni, u jevalwa sa fejn is-sistema regolatorja attwali hija kapaċi twassal għal sħubija effettiva. L-imsieħba għandhom ikunu involuti attivament fil-proċess ta’ evalwazzjoni.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/7

Relatur:

is-Sur Adam ROGALEWSKI

1.1.

Hemm bżonn titnieda diskussjoni dwar l-introduzzjoni ta’ definizzjoni komuni għall-professjoni tal-kura tas-saħħa “live-in” (xogħol ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa li jgħixu fl-unità domestika fejn jaħdmu) fl-Ewropa, li tkun rikonoxxuta bħala forma ta’ għoti ta’ kura fid-dar. Id-definizzjoni ta’ kura tas-saħħa “live-in” għandha tkopri l-arranġamenti ta’ xogħol għal ħaddiema (impjegati jew jaħdmu għal rashom) li jgħixu f’residenzi privati fejn il-ħidma tagħhom tinvolvi prinċipalment l-għoti ta’ servizzi ta’ kura lil persuni aktar anzjani u b’diżabilità. Il-ħaddiema fil-qasam tal-kura tas-saħħa “live-in”, irrispettivament mill-istatus tagħhom bħala impjegati jew persuni li jaħdmu għal rashom, għandhom jiġu ttrattati bħala parti mis-sistema ta’ għoti ta’ kura fit-tul. L-introduzzjoni ta’ definizzjoni tax-xogħol komuni għandha l-għan li tirrikonoxxi l-eżistenza tal-ħaddiema fil-qasam tal-kura tas-saħħa “live-in” fis-suq tax-xogħol Ewropew u ttejjeb il-kwalità tas-servizzi li joffru.

1.2.

L-Eurostat għandha tiġbor data adatta dwar il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”, biex tinforma t-tfassil tal-politika.

1.3.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex twettaq riċerka dwar is-sitwazzjoni ta’ dawn il-ħaddiema, inkluż in-numru, in-nazzjonalità, l-istatus tal-migrazzjoni, il-mobbiltà transkonfinali, l-inklużjoni effettiva fix-xogħol u l-protezzjoni soċjali, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u dawk soċjali u l-kwalifiki, kif ukoll il-kontribut attwali u potenzjali tagħhom għall-ekonomiji Ewropej.

1.4.

Il-KESE jenfasizza li l-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” għandhom jiġu ttrattati bl-istess mod bħal ħaddiema oħra fil-qasam tal-kura. Dan ifisser li huma għandhom igawdu minn protezzjoni simili, bħal pereżempju limiti fuq il-ħinijiet tax-xogħol (inkluż stand-by) u protezzjoni kontra l-impjieg indipendenti fittizju. Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” f’impjieg ma għandhomx jiġu esklużi mir-regolamenti relevanti tal-UE u tal-Istati Membri relatati mal-impjieg, inkluż, fost oħrajn: remunerazzjoni adatta, protezzjoni tas-saħħa u tas-sigurtà, sigurtà soċjali u d-dritt ta’ libertà ta’ assoċjazzjoni u negozjar kollettiv.

1.5.

L-iskarsezzi fil-provvista tal-għoti ta’ kura fit-tul fl-Ewropa għandhom jiġu indirizzati b’mod pożittiv billi jiġu żgurati pagi u kundizzjonijiet tax-xogħol diċenti, jitreġġa’ lura n-nuqqas ta’ investiment, tiġi żgurata konformità mal-prinċipji ta’ moviment liberu, jitneħħew l-ostakli li jwaqqfu lill-ħaddiema milli jeżerċitaw id-drittijiet tax-xogħol tagħhom u jinħolqu mogħdijiet li jipprovdu l-aċċess għall-migranti biex ikollhom impjieg regolari.

1.6.

Il-KESE jistieden lill-Unjoni Ewropea biex taħdem mill-qrib mal-Istati Membri sabiex jikkoordinaw il-provvista u l-mobbiltà ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” bħala parti minn approċċ u b’hekk tittejjeb il-kapaċità kumplessiva tas-settur biex joffri kura ta’ kwalità. Il-miżuri speċifiċi għandhom jinkludu:

Barra minn hekk, għandu jiġi nnotat li l-proposta tal-Kummissjoni għall-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali ma fiha ebda referenza għas-sitwazzjoni tal-ħaddiema li jaħdmu fil-qasam tal-kura tas-saħħa “live-in”. L-inklużjoni tad-drittijiet soċjali tagħhom għandhom tiġi kkunsidrata meta jkompli jitfassal il-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali, li dwaru l-KESE qiegħed iħejji opinjoni.

1.7.

L-Istati Membri għandhom jiżguraw li d-drittijiet ta’ dawk li jirċievu l-kura u tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa, inklużi ħaddiema tal-kura “live-in” jkunu protetti. Il-miżuri speċifiċi għandhom jinkludu:

1.8.

Il-KESE jenfasizza li l-appoġġ finanzjarju għal dawk li jirċievu l-kura u li jiddipendu minn ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” irid jintlaħaq permezz ta’ investiment pubbliku adegwat, fit-tul u sostenibbli.

1.9.

It-trejdjunjins, l-impjegaturi u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili għandhom jiġu involuti fl-ippjanar tal-politika fil-livelli tal-Istati Membri u tal-UE. Id-djalogu soċjali u ċivili għandu jiġi promoss mal-partijiet interessati kollha fil-livelli kollha.

1.10.

Il-KESE għandu jaqdi rwol attiv fil-promozzjoni tal-iżvilupp ta’ politiki Ewropej li għandhom l-għan li jappoġġjaw lill-ħaddiema tal-kura tas-saħħa, dawk li jirċievu l-kura u l-familji tagħhom, billi, fost oħrajn, jorganizza konferenza dwar il-futur tax-xogħol tal-kura “live-in” fl-Ewropa.

2.1.

L-iskarsezzi tas-suq tax-xogħol fis-settur tal-kura tas-saħħa huma bħal bomba li għad tisplodi. Hemm kriżi għaddejja bħalissa (3), u l-iskarsezzi tax-xogħol huma mistennija jiżdiedu jekk ma jiġux segwiti reazzjonijiet ta’ politika adegwati. Sa mill-1994, il-kura kienet ġiet definita bħala settur strateġiku mill-Kummissjoni Ewropea. Fl-2010, il-Kummissjoni Ewropea wissiet li se jinħoloq nuqqas ta’ żewġ miljun fil-provvista ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa sal-2020 jekk ma tkunx ittieħdet azzjoni urġenti biex tirrimedja n-nuqqas ta’ provvista ta’ aktar minn miljun ħaddiem fil-kura fit-tul (4).

2.2.

Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” jirrappreżentaw sehem sinifikanti numerikament, iżda huma sezzjoni emarġinata fi ħdan il-forza tax-xogħol fil-qasam tal-kura fit-tul. Huma mobbli ferm u jinsabu fil-parti t’isfel tal-ġerarkija tax-xogħol fi ħdan is-settur. Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”, spiss huma esklużi mill-ippjanar fis-settur tal-kura fit-tul fil-livelli Ewropej u tal-Istati Membri.

2.3.

In-numru eżatt ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” mhuwiex ċar minħabba nuqqas ta’ data; ta’ sikwit jiġu injorati fis-sistemi ta’ ġbir tad-data. Fil-kuntest ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa li ma tantx huma rikonoxxuti u remunerati, il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” għal wisq żmien baqgħu inviżibbli għal dawk li jfasslu l-politika.

2.4.

Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” jinsabu fl-Istati Membri kollha. Ħafna huma migranti minn pajjiżi terzi filwaqt li oħrajn huma ċittadini Ewropej li jaħdmu f’pajjiżhom jew barra mill-pajjiż. Xi wħud jagħmlu xogħol irregolari bħala migranti mingħajr dokumenti, u xi wħud oħrajn isegwu migrazzjoni ċirkolari jew temporanja. Bosta jwettqu xogħolhom f’kundizzjonijiet tax-xogħol prekarji, inkluż impjieg indipendenti fittizju.

2.5.

Minħabba li attwalment m’hemm l-ebda definizzjoni għall-professjoni ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”, is-sitwazzjoni tagħhom titqies ekwivalenti għal dik ta’ ħaddiema domestiċi (5). Skont l-ILO, fil-pajjiżi industrijalizzati x-xogħol domestiku, inkluż ix-xogħol ta’ kura tas-saħħa, jirrappreżenta bejn 5 % u 9 % tal-impjieg kollu (6).

2.6.

Uħud mill-Istati Membri mxew ‘il quddiem bil-formalizzazzjoni u l-inklużjoni ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa migranti bla dokumenti, billi ffirmaw il-Konvenzjoni Nru 189 tal-ILO.

2.7.

Il-KESE diġà ta kontribut għat-tfassil ta’ politika dwar il-kura fit-tul permezz tat-tfassil ta’ opinjonijiet dwar id-drittijiet tax-xogħol tal-ħaddiema domestiċi (7), dwar il-ħtieġa għal investiment soċjali (8) u dwar il-kura soċjali fit-tul u d-deistituzzjonalizzazzjoni (9). Din l-opinjoni tibni fuq dawn il-pożizzjonijiet, filwaqt li tiffoka fuq is-sitwazzjoni partikolari tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”.

3.1.

Il-kura fid-dar qed tinfirex b’mod mgħaġġel, influwenzata minn preferenza dejjem akbar għall-kura fid-dar, l-ispejjeż eċċessivi ta’ kura fi djar residenzjali għal ħafna persuni u n-nuqqas ta’ investiment adegwat f’infrastruttura fis-settur tal-kura.

3.2.

Il-miżuri ta’ awsterità li ttieħdu f’ħafna Stati Membri naqqsu l-provvista diġà limitata ta’ infrastruttura u ta’ forza tax-xogħol tal-kura fit-tul. Il-KESE jemmen li l-investiment fil-kura fit-tul jeħtieġ li jintlaqa’ b’mod pożittiv bħala opportunità ekonomika, u bħala qasam ta’ prijorità għall-ħolqien tal-impjiegi, l-appoġġ soċjali għall-familji u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri. L-investiment fis-settur itejjeb ir-rati ta’ parteċipazzjoni tal-forza tax-xogħol u jipprovdi mod kif tista’ tittaffa l-kriżi ekonomika (10).

3.3.

In-nuqqas ta’ ħaddiema huwa prevalenti fil-professjonijiet tal-kura f’ħafna Stati Membri. Ir-reklutaġġ ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”, kemm dawk regolari kif ukoll dawk mingħajr dokumenti, itaffi n-nuqqas. Fis-sistemi tal-kura fin-Nofsinhar tal-Ewropa, b’mod partikolari, hemm dipendenza kbira fuq ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”. Fl-Italja, ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” migranti jirrappreżentaw madwar tliet kwarti tal-forza tax-xogħol ta’ kura fid-dar (11).

3.4.

Il-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u l-Ewropa tal-Lvant huma affettwati wkoll minn nuqqas ta’ ħaddiema fis-settur tal-kura kif ukoll minn domanda dejjem tikber għall-kura fl-Ewropa tal-Punent. Pereżempju, il-Polonja tipprovdi ħafna ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” li jaħdmu f’pajjiżi oħra, minkejja li fil-pajjiż hemm nuqqas ta’ ħaddiema fil-qasam tal-kura domestika. Dawn l-iskarsezzi min-naħa tagħhom qed jiġu indirizzati bil-wasla fil-Polonja ta’ ħaddiema mill-Ukrajna u minn pajjiżi oħra barra mill-UE.

3.5.

Minkejja ż-żieda tal-għarfien dwar l-importanza tas-settur tal-kura għall-ġid ekonomiku, il-kontribut tal-ħidma tal-kura tas-saħħa “live-in” għall-ekonomija Ewropea mhuwiex imkejjel u għandu jiġi indirizzat permezz ta’ riċerka madwar l-Ewropa kollha.

3.6.

Ħafna nisa Ewropej huma maqbuda fl-hekk imsejħa pożizzjoni “sandwich”, fejn huma mistennija jieħdu ħsieb tal-ġenituri tagħhom kif ukoll ta’ wliedhom. Huma qegħdin jiddependu dejjem aktar mill-kura bi ħlas biex jagħmlu dan ix-xogħol. F’dinja fejn ix-xogħol tal-kura huwa globalizzat, il-konsegwenza hija żieda fil-ktajjen tal-kura globali (12). Ħaddiema tal-kura tas-saħħa migranti li jiċċaqilqu għal raġunijiet ta’ xogħol ta’ spiss iridu jfittxu persuni li jipprovdu kura għall-membri tal-familja tagħhom stess u jimpjegaw ħaddiema tal-kura tas-saħħa li joriġinaw minn kuntesti oħrajn, ta’ spiss ifqar.

4.1.

L-istatus baxx tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” jirriżulta minn suppożizzjonijiet dwar il-ġeneru, jiġifieri li x-xogħol tal-kura tas-saħħa huwa xogħol bi ftit ħiliet u huwa “xogħol in-nisa”. Dan huwa sostnut ukoll mill-marġinalizzazzjoni strutturali tan-nisa migranti. F’ħafna stħarriġiet tax-xogħol, il-ħaddiema domestiċi huma kklassifikati bħala ħaddiema bi ftit ħiliet jew mingħajr kwalifiki. Madankollu, għadd sinifikanti ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” għandhom ħiliet u kwalifiki li jirriżultaw minn snin ta’ esperjenza jew minn programmi ta’ taħriġ jew ċertifikazzjoni formali li mhumiex rikonoxxuti. Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” ħafna drabi jintalbu juru li għandhom esperjenza ta’ kura u kwalifiki qabel ma jiġu impjegati, għalkemm dan ma jiġix rifless fil-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom.

4.2.

Bosta ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” jesperjenzaw arranġamenti ta’ xogħol mhux regolati u bosta jaħdmu b’mod irregolari. Ħafna drabi dawn jiġu esklużi milli jeżerċitaw id-drittijiet tax-xogħol tagħhom u jiġu sfruttati. Il-kundizzjonijiet jistgħu jkunu simili għall-iskjavitù modern: il-ħaddiema jkunu iżolati, soġġetti għal vjolenza jew abbuż, imġiegħla jaħdmu 24/7 u ma jingħatawx kundizzjonijiet ta’ għajxien bażiku, bħal spazju personali privat. Oħrajn jaħdmu bħala persuni b’impjieg indipendenti fittizju. F’ħafna każijiet, l-ispettorati tax-xogħol u spettorati statali oħra, kif ukoll it-trejdjunjins, ma jingħatawx aċċess għall-ħaddiema li jagħtu l-kura fil-postijiet tax-xogħol tagħhom (jiġifieri fid-djar privati).

4.3.

Għandhom jiġu appoġġjati l-miżuri għar-regolarizzazzjoni u l-legalizzazzjoni tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” biex jiġu żgurati possibbiltajiet legali fis-settur tal-kura. Tali approċċ mhuwiex mingħajr preċedent: fi Spanja u l-Italja madwar 500 000 ħaddiema domestiċi mingħajr dokumenti ġew regolarizzati sa mill-2002 (13). Għandhom jiġu żviluppati politiki dwar il-migrazzjoni tax-xogħol li jippermettu liċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi jaħdmu regolarment fis-settur tal-kura, bi trattament indaqs u d-dritt li jbiddlu lil min iħaddimhom.

4.4.

Ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” jirrappreżentaw waħda mis-sezzjonijiet mill-iżjed mobbli fi ħdan il-forza tax-xogħol fil-qasam tal-kura fit-tul. Persuni li jaħdmu fil-kura tas-saħħa mill-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali u l-Ewropa tal-Lvant għandhom it-tendenza li jkunu nisa ta’ età medja bl-obbligi familjari oħrajn tagħhom (14). Hija ħaġa komuni li tali ħaddiema jaħdmu għal perjodi ta’ tliet xhur f’pajjiżi tal-Ewropa tal-Punent u mbagħad jirritornaw lejn pajjiżhom.

4.5.

Għall-pajjiżi ta’ oriġini, il-migrazzjoni ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” ikkwalifikati lejn pajjiżi ospitanti tirrappreżenta eżodu ta’ forza tax-xogħol sinifikanti. Fejn il-kwalifiki tal-ħaddiema mhumiex rikonoxxuti fil-pajjiżi ospitanti, dan jikkostitwixxi telf soċjali u ekonomiku fi żmien ta’ skarsezza globali tal-forza tax-xogħol fis-setturi tal-kura tas-saħħa Ewropej u globali.

4.6.

Dawn il-kundizzjonijiet kollha jirriflettu l-fatt li d-drittijiet tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” mhumiex protetti b’mod adegwat taħt l-oqfsa legali eżistenti fil-livell Ewropew u f’dak tal-Istati Membri.

4.7.

Ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” għandhom jiġu inkoraġġuti u appoġġjati mill-Istati Membri sabiex jevitaw xogħol irregolari.

5.1.

Dawk li jirċievu l-kura u l-familji tagħhom jiffaċċjaw diffikultajiet biex isibu ħaddiema fil-qasam tal-kura tas-saħħa. Fil-parti l-kbira tal-każijiet, ir-reklutaġġ ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa jseħħ permezz ta’ netwerks informali ta’ qraba jew ħbieb. Ħafna drabi ftit hemm garanzija tal-kwalità tal-kura mogħtija minn dawk irreklutati taħt tali ċirkostanzi. Il-familji ta’ spiss iħabbtu wiċċhom ma’ sitwazzjoni fejn m’hemmx linji gwida ċari dwar kif għandek timpjega legalment persuni li jagħtu l-kura.

5.2.

Dawk li jirċievu l-kura u l-familji tagħhom għandhom jirċievu l-appoġġ mill-istat. Fuq medda qasira ta’ żmien dan għandu jinkludi kampanja ta’ informazzjoni u appoġġ kontinwu fi kwistjonijiet rigward drittijiet tal-impjieg u tas-sigurtà soċjali ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”. Fuq medda twila ta’ żmien, l-Istati Membri għandhom jieħdu passi biex jiżguraw is-superviżjoni u l-preżenza ta’ intermedjarju biex jgħin lil dawk li jirċievu l-kura jsibu ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”.

5.3.

Dawk li jirċievu l-kura u l-familji tagħhom għandhom jiġu pprovduti firxa ta’ servizzi ta’ appoġġ, skont il-ħtiġijiet tal-persuna u tal-familja, u dawn jistgħu jinkludu servizzi ta’ kura fid-dar fuq bażi part-time jew full-time. L-arranġamenti kollha ta’ kura għandhom jiżguraw kundizzjonijiet deċenti għal dawk impjegati jew li jaħdmu għal rashom.

5.4.

Dawk li jirċievu l-kura tas-saħħa u l-familji tagħhom għandhom jiġu mħeġġa wkoll biex ikunu aktar konxji tal-ħtiġijiet tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in”, u jittrattawhom bħala ħaddiema li jistħoqqilhom rispett u drittijiet. Ix-xogħol fil-qasam tal-kura tas-saħħa huwa impenjattiv ħafna, kemm fiżikament kif ukoll emozzjonalment. Il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” għandhom jingħataw akkomodazzjoni adatta u spazju privat u, fil-każ ta’ ħaddiema li joffru kura tas-saħħa li huma impjegati għandhom jiġu rispettati l-limiti tad-disponibbiltà tagħhom.

5.5.

Fl-istess ħin, għandhom jiġu rispettati d-drittijiet ta’ dawk li jirċievu l-kura sabiex jingħataw kura adegwata. Dan huwa partikolarment il-każ fir-rigward ta’ gruppi vulnerabbli u dawk bi bżonnijiet speċjali, bħal persuni bid-dimenzja.

6.1.

Għadd kbir ta’ intrapriżi żgħar inklużi aġenziji li jieħdu ħsieb il-kiri ta’ ħaddiema huma dejjem aktar attivi fis-settur tal-kura “live-in”, flimkien ma’ settur informali li mhuwiex regolat.

6.2.

Is-settur tal-kura jista’ jikkontribwixxi għall-ħolqien ta’ xogħol diċenti fi djar privati u għat-tkabbir fl-ekonomija Ewropea. Madankollu, huma biss impjiegi ta’ kwalità li jistgħu jiggarantixxu l-kwalità tas-servizz tal-kura pprovduta.

6.3.

In-nuqqas ta’ regolamentazzjoni dwar l-impjieg ta’ ħaddiema transkonfinali li jaħdmu fil-qasam tal-kura tas-saħħa “live-in”, jagħti ċ-ċans lil ċerti intrapriżi biex joffru prezzijiet orħos għall-istess xogħol, u dan jikkontribwixxi għad-dumping soċjali. Dan huwa partikolarment evidenti f’aġenziji Pollakki u Slovakki li jibagħtu ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” lejn l-Ewropa tal-Punent (15). Il-persistenza ta’ din is-sitwazzjoni ta’ kompetizzjoni inġusta hija ta’ ħsara għall-ħaddiema, l-impjegaturi kif ukoll għall-ekonomija Ewropea.

7.

7.1.

Organizzazzjonijiet ibbażati fil-komunità, il-gruppi ta’ twemmin (16) flimkien ma’ impjegaturi fis-settur pubbliku u privat jaqdu rwol ċentrali fl-għoti ta’ kura f’diversi livelli. Ħafna organizzazzjonijiet ibbażati fil-komunità kkontribwew għar-regolarizzazzjoni tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” migranti (17).

7.2.

Madankollu, f’ħafna Stati Membri, l-appoġġ għall-kura mhuwiex adegwat. Il-kriżi ekonomika reċenti rriżultat f’investiment inqas milli meħtieġ fis-servizzi tal-kura tas-saħħa fl-Ewropa, li jwassal għal xejriet negattivi bħal deterjorazzjoni tal-kwalità tal-kura u tal-kondizzjonijiet tax-xogħol.

7.3.

L-organizzazzjonijiet ta’ dawk li jipprovdu l-kura għandhom ikunu ffinanzjati b’mod adegwat biex jissodisfaw il-ħtiġijiet tad-domanda dejjem tikber għal kura tas-saħħa. Fid-dawl tal-esperjenza tagħhom, dawn għandhom jiġu involuti fi djalogu soċjali u ċivili ġenwin li jwassal għal sett ta’ regolamenti tal-industrija dwar kif il-kura għandha tkun organizzata u kif għandha tingħata.

8.1.

L-Iżvezja hija eżempju tajjeb ta’ għoti ta’ kura ta’ kwalità, li tinvolvi lill-partijiet interessati kollha. Din is-sistema tiddependi minn livell għoli ta’ appoġġ pubbliku ffinanzjat mit-taxxi (18). Sistemi ta’ vawċers, bħal dawk implimentati fi Franza u l-Belġju, ikkontribwew sabiex ix-xogħol domestiku jiġi formalizzat, u f’xi każijiet, tejbu l-kondizzjonijiet tax-xogħol tal-ħaddiema fis-servizzi domestiċi. Fil-każ tal-Belġju, ix-xogħol tal-kura tas-saħħa huwa eskluż minn din is-sistema (19).

8.2.

L-Awstrija żviluppat sistema ta’ ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” li jaħdmu għal rashom sabiex tindirizza l-bżonnijiet għal kura fit-tul u tistabbilixxi r-rekwiżiti legali li għandhom x’jaqsmu ma’ kwalità u kundizzjonijiet ta’ qafas biex jingħata s-servizz. Fl-2015 sar titjib addizzjonali fl-istandards ta’ kwalità u fit-trasparenza. Is-sistema tintuża ħafna mill-popolazzjoni Awstrijaka; madankollu t-trejdjunjins Awstrijaċi jikkritikawha għax iddgħajjef l-istandards tal-impjieg.

8.3.

Peress li l-mudelli tal-aħjar prattika għall-għoti ta’ kura tas-saħħa ta’ kwalità mhux dejjem huma trasferibbli għal kollox lejn l-Istati Membri kollha, fil-livell Ewropew għandu jiġi kkoordinat approċċ olistiku fil-livelli kollha li jinkludi l-partijiet interessati kollha.

8.4.

Il-KESE jemmen li l-Unjoni Ewropea għandha timmonitorja l-provvista u l-mobbiltà tal-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” fl-Ewropa, u tippromovi approċċi sabiex ittejjeb il-kapaċità kumplessiva tas-settur biex jipprovdi kura ta’ kwalità u jinħolqu impjiegi deċenti.

8.5.

In-nuqqas ta’ provvista tax-xogħol ta’ kura fl-Ewropa jeħtieġ li jitqiegħed fil-quċċata tal-aġenda politika tal-UE. Jeħtieġ li tinġibed l-attenzjoni dwar il-ħaddiema tal-kura tas-saħħa “live-in” li fil-biċċa l-kbira ma jiġux ikkunsidrati fil-bidliet radikali fil-politiki attwali.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/14

Relatur:

is-Sur Lutz RIBBE

1.1

Il-Politika tal-UE dwar il-bijodiversità hija eżempju klassiku ta’ politika ta’ wegħdiet miksura fil-livell Ewropew u nazzjonali; u dan, minkejja li l-politika identifikat jew stabbilixxiet sew kemm il-problemi kif ukoll l-istrumenti meħtieġa.

1.2

Il-KESE jenfasizza d-dikjarazzjonijiet tal-Kummissjoni dwar l-importanza tal-ħarsien tal-bijodiversità, li hija simili għall-ħarsien tal-klima. Din mhijiex biss kwistjoni dwar il-preservazzjoni tal-ispeċi tal-annimali u tal-fawna u l-flora, iżda wkoll tal-għajxien tal-umanità

1.3

Il-KESE jitlob li jkun hemm implimentazzjoni konsistenti u f’waqtha tad-Direttivi dwar l-Għasafar u l-Ħabitats. Barra minn hekk l-implimentazzjoni konsistenti u rapida tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma, fil-fehma tal-KESE, tkun kontribut sinifikanti lejn ħarsien aħjar tal-bijodiversità.

1.4

L-Istati Membri għandhom finalment jindirizzaw il-ħtiġijiet finanzjarji speċifiċi li jirriżultaw mill-implimentazzjoni tal-leġislazzjoni tal-UE u l-Kummissjoni għandha tipprovdi l-flus meħtieġa. Il-finanzjament tan-Natura 2000 permezz tal-fondi Komunitarji u qabel kollox il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) u l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali (FAEŻR) jistgħu jitqiesu ġeneralment bħala falliment, u għalhekk il-KESE jitlob għall-istabbiliment ta’ intestatura baġitarja awtonoma għall-finanzjament tan-Netwerk Natura 2000.

1.5

Il-KESE jappella għall-iżgurar tal-koerenza bejn il-politiki kollha li għandhom impatt fuq il-bijodiversità. F’dan il-kuntest, il-KESE jittama li r-rieżami ta’ nofs it-term ta’ “erjas b’fokus ekoloġiku”, u rieżami possibbli ta’ nofs it-term tal-PAK, diġà qed jintużaw sabiex jiġi żgurat li l-PAK fil-futur tintuża b’mod iżjed immirat sabiex jintlaħqu l-għanijiet dwar il-bijodiversità. Fil-fehma tal-KESE, attwalment dan jeħtieġ bidla fl-erjas b'fokus ekoloġiku f'termini tal-ambitu u l-kwalità tagħhom.

1.6

It-tisħiħ tal-infrastruttura ekoloġika huwa milqugħ b'mod espliċitu. F'dan il-kuntest, il-KESE jappella lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jiżguraw l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta’ strateġija koerenti ta’ infrastruttura ekoloġika. L-UE għandha wkoll tagħmel in-netwerks trans-Ewropej għall-infrastruttura ekoloġika (TEN-G) investiment prijoritarju. Hawnhekk ukoll hemm ħtieġa urġenti għal aktar allokazzjoni ta’ riżorsi.

1.7

Għalkemm diversi dipartimenti tal-Kummissjoni, il-Kunsill tal-Ambjent, il-Parlament Ewropew, il-KtR u l-KESE diversi drabi f’dawn l-aħħar snin innotaw u kkritikaw l-inkoerenzi tal-politiki tal-UE, sostanzjalment ma nbidel xejn fis-snin riċenti. Madankollu, jekk il-proposti tal-UE għal soluzzjonijiet dwar il-problemi tal-bijodiversità ma jittiħdux bis-serjetà u ma jiġux implimentati, xejn ma tkun sorpriża jekk a) ir-riżultati mixtieqa ma jintlaħqux u b) jinxtered id-diżappunt fost il-partijiet interessati u s-soċjetà.

1.8

Jekk wieħed iħares lura, id-diversi strateġiji għall-bijodiversità jew il-pjani ta’ azzjoni dwar il-bijodiversità tal-UE tas-snin 1998, 2001, 2006 u 2010, li kollha kemm huma ddeskrivew il-problemi b’mod preċiż u stabbilixxew strumenti adatti, għandhom għalhekk jitqiesu fil-parti l-kbira inutli minħabba li dawn ma kinux kapaċi jwettqu l-wegħdiet politiċi u jwaqqfu l-ħsara kkawżata mit-telf tal-bijodiversità.

1.9

Għalhekk il-KESE jtenni mill-ġdid – kif semma f’għadd kbir ta’ opinjonijiet preċedenti – li hija r-rieda politika li hi nieqsa u mhux il-bażi legali. Ma hemmx bżonn ta' modifika tal-bażi legali eżistenti.

2.1

Wara li fl-Istrateġija għall-Bijodiversità (1) adottata fl-1998, ġie nnutat li “l-bijodiversità għanja tal-Unjoni Ewropea naqset matul is-sekli, minħabba l-impatt tal-attivitajiet tal-bniedem, u f’dawn l-aħħar għexieren ta’ snin dan l-impatt kien aċċellerat b’mod drammatiku”, fl-2001, il-Kunsill Ewropew, fl-Istrateġija għal Żvilupp Sostenibbli (l-Aġenda ta’ Göteborg), stabbilixxa miri ċari f’termini ta’ bijodiversità, jiġifieri li jitwaqqaf it-telf tal-bijodiversità fl-UE sal-2010 u li jkun żgurat li terġa' tingħata l-ħajja lill-ħabitats u lill-ekosistemi naturali.

2.2

Sar Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bijodiversità fl-2001 (2) biex jimplimenta dawn il-miri, u mbagħad Pjan ta’ Azzjoni dwar il-Bijodiversità ieħor f’Mejju 2006 (3); madankollu bilkemm kien fih differenza meta mqabbel ma’ ta’ qabel f'termini ta’ kontenut.

2.3

F’Marzu 2010, il-Kapijiet tal-Istat jew tal-Gvern tal-UE kellhom jammettu li mhux se jilħqu l-miri li għamlu fl-2001, minkejja l-pjani ta’ azzjoni diversi li l-KESE kien ivvaluta bħala xierqa u kostruttivi.

2.4

Konsegwentement, abbażi tal-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni “Alternattivi għal viżjoni Ewropea u mira għall-bijodiversità wara l-2010” (4), ġiet adottata “Strateġija tal-UE għall-bijodiversità sal-2020” (5) oħra, li, min-naħa tagħha, essenzjalment reġgħet saħqet fuq ir-rakkomandazzjonijiet u l-istrumenti tal-pjani ta’ azzjoni preċedenti u ressqet sas-sena 2020 il-mira li oriġinarjament kienet għas-sena 2010.

2.5

F'dan il-dokument kien tħabbar b’ottimiżmu li “l-istrateġija għall-bijodiversità tal-UE 2020 twieġeb… u … tqiegħed l-UE fit-triq it-tajba sabiex tilħaq il-miri tagħha stess għall-bijodiversità u l-impenji li ħadet fuq livell dinji”.

2.6

Il-Kumitat esprima (6) l-fehmiet tiegħu u wera t-tħassib serju tiegħu dwar li “il-qasam politiku għadu ma sabx is-saħħa u r-rieda biex iwettaq il-miżuri li ilhom magħrufa bħala miżuri neċessarji snin sħaħ, għalkemm il-Komunikazzjoni tagħmilha ċara għal darb’oħra li kemm is-soċjetà kif ukoll l-ekonomija jistgħu jibbenefikaw bl-istess mod minn politika tal-bijodiversità stretta. Lanqas id-direttivi ċentrali tal-UE dwar il-ħarsien tan-natura għadhom ma ġew implimentati – b’mod sħiħ fl-Istati Membri – 19-il sena jew saħansitra 32 sena wara li daħlu fis-seħħ rispettivament.”

2.7

Il-KESE semma mbagħad kif “għadu mhux ċar kif tista’ tingħeleb il-problema tan-nuqqas ta’ rieda politika. F’dan il-kuntest, l-istrateġija għall-bijodiversità analizzata hawnhekk ma tirrappreżenta l-ebda progress ġenwin. Id-dibattiti li saru s’issa fil-Kunsill tal-Ministri dwar din il-Komunikazzjoni juru li għadna ’l bogħod mill-integrazzjoni tal-politika tal-bijodiversità f’oqsma oħra ta’ politika.”

2.8

Diġà dak iż-żmien il-Kumitat kien tal-fehma li huwa importanti immens li fil-proċessi ta’ riformi politiċi imminenti (pereżempju rigward il-politika tas-sajd, tal-agrikoltura, tat-trasport, tal-enerġija u tal-koeżjoni) tinħoloq rabta mill-qrib mal-istrateġija għall-bijodiversità. Il-Kumitat innota li għad hemm nuqqasijiet maġġuri f’dan il-qasam u għalhekk ikkonkluda li, “il-Kummissjoni (trid) tieħu l-istrateġija għall-bijodiversità tagħha stess b’aktar serjetà!”.

2.9

L-istrateġija l-ġdida tal-UE għall-bijodiversità li ddikjarat li sabet it-triq it-tajba sabiex twaqqaf it-telf tal-bijodiversità, wara biss erba’ snin diġà tilfet il-kredibbiltà. Dan jdher ċar fir-rieżami ta’ nofs it-term tal-Istrateġija tal-UE dwar il-Bijodiversità (7).

3.1

L-istrateġija tinkludi fiha total ta’ 6 objettivi speċifiċi definiti b’mod ċar u total ta’ 20 azzjoni. Ir-rieżami ta’ nofs it-term tikkummenta dwar il-miri kif ġej:

3.1.1

Mira Nru 1: (“It-twaqqif tad-deterjorament fl-istat tal-ispeċijiet u l-ħabitats kollha koperti mil-leġislazzjoni tal-UE dwar in-natura, u t-titjib sinifikanti u li jista' jiġi kkalkulat fl-istat tagħhom …”) li, minkejja li sar xi progress, dan miexi bil-mod wisq biex tintlaħaq il-mira. B’mod partikolari, għad hemm nuqqas ta’ progress fit-tlestija tan-netwerk Natura 2000 fiż-żoni marittimi, fl-iżgurar tal-ġestjoni effettiva tas-siti Natura 2000, u fl-iżgurar tal-finanzjament meħtieġ biex ikun appoġġjat in-netwerk Natura 2000. U anke jekk issa n-netwerk Natura 2000 huwa “essenzjalment” komplut, fl-2012, kienu jeżistu pjani ta’ ġestjoni għal 58 % biss tas-siti Natura 2000, jew dawn il-pjani ta’ żvilupp kienu għadhom qed jitfasslu.

3.1.2

Mira Nru 2: (“Sal-2020, l-ekosistemi u s-servizzi tagħhom jinżammu u jitjiebu billi tiġi stabbilita infrastruttura ekoloġika u billi jiġu rrestawrati mill-inqas 15 % tal-ekosistemi degradati”), fejn il-miżuri li ttieħdu sa issa “għadhom ma waqqfux ix-xejra ta’ degradazzjoni tal-ekosistemi u tas-servizzi”.

3.1.3

Mira Nru 3: (“Żieda tal-kontribut tal-Agrikoltura u l-Forestrija għaż-żamma u t-titjib tal-bijodiversità”), ma kienx hemm progress sinifikanti u barra minn hekk “it-tnaqqis kontinwu tal-istat tal-ispeċijiet u tal-ħabitats ta’ importanza tal-Ewropa flimkien mal-biedja jindikaw li jeħtieġ li jsiru iżjed sforzi għall-konservazzjoni u għat-titjib tal-bijodiversità f’dawn iż-żoni. Il-politika agrikola komuni (PAK) għandha rwol essenzjali x’taqdi f’dan il-proċess f’interazzjoni mal-politiki ambjentali rilevanti.” Għalkemm issa hemm numru ta’ strumenti, l-Istati Membri jeħtieġ li jużawhom “fuq skala suffiċjenti”. Huwa biss meta dawn “jiġu implimentati b’mod usa’'”, li l-UE tista’ tilħaq il-miri tagħha sal-2020. B’mod ġenerali, “hemm bżonn ta' sforzi ħafna ikbar”.

3.1.4

Mira Nru 4 (“Garanzija ta’ użu sostenibbli ta’ riżorsi tas-sajd”), filwaqt li “sar progress sinifikanti fit-twaqqif ta’ qafas ta’ politika għas-sajd sostenibbli” … “l-implimentazzjoni tal-politiki ma kinitx uniformi madwar l-UE u għad fadal sfidi kbar biex jiġi żgurat li l-għanijiet jinkisbu fiż-żmien stipulat. Ftit iktar minn 50 % tal-istokkijiet ivvalutati għall-MSY ġew mistada b’mod sostenibbli fl-2013.” Fl-ibħra Ewropej kollha(!) għad hemm xejriet negattivi.

3.1.5

Mira Nru 5 (“Il-ġlieda kontra speċijiet eżotiċi invażivi”), dan huwa l-uniku għan, li għalih l-UE hija “fit-triq it-tajba”, u huwa mistenni li sal-2020, il-mira tintlaħaq.

3.1.6

Mira Nru 6, (“Għajnuna biex jiġi evitat it-telfien globali tal-bijodiversità”) fejn “madankollu, il-progress mhuwiex biżżejjed biex jitnaqqsu l-impatti tat-tendenzi tal-konsum fl-UE fuq il-bijodiversità globali” u “l-isforzi eżistenti jistgħu ma jkunux biżżejjed sabiex jintlaħqu l-Miri ta’ Aichi għall-Bijodiversità sad-dati ta’ skadenza”.

3.2

Din ir-rieżami ta’ nofs it-term, li waslet għal konklużjonijiet inkwetanti, saret fil-mument meta l-Kummissjoni Ewropea kienet qed tikkunsidra r-rieżami tal-aktar direttivi importanti tal-UE dwar il-ħarsien tan-natura, jiġifieri d-Direttiva dwar l-Għasafar tal-1979 u d-Direttiva dwar il-ħabitats, il-flora u l-fawna tal-1992.

3.3

Ir-rapporti tal-esperti (8) li jakkumpanjaw il-kontroll tal-idoneità tad-Direttivi dwar l-Għasafar u l-Ħabitats jikkonfermaw dak li l-KESE ilu jtenni matul is-snin: li l-qasam legali huwa adegwat u li mhuwiex minħabba dan li l-miri tal-ħarsien tal-bijodiversità ma ntlaħqux. Dgħufija ewlenija hija n-nuqqas ta’ implimentazzjoni tal-miżuri, in-nuqqas ta’ baġit għall-ħarsien tan-natura u l-inkonsistenza tal-politika tal-UE.

4.1

Il-KESE jtenni d-dikjarazzjonijiet tiegħu li fl-UE “rigward il-preservazzjoni tal-bijodiversità, m’hemmx nuqqas ta’ liġijiet, direttivi, programmi, proġetti mudell, dikjarazzjonijiet politiċi jew dokumenti gwida, iżda aħna neqsin mill-implimentazzjoni u l-azzjonijiet konġunti fil-livelli kollha tal-azzjoni politika”. Din il-fehma hija kkonfermata mhux biss mill-istudju ta’ valutazzjoni, iżda wkoll mill-konklużjonijiet tal-Kunsill tal-Ambjent tas-16 ta’ Diċembru 2015 (9), li ma kinux wisq differenti minn dawk tal-Kunsill tal-Ambjent tal-2011. Sakemm id-Direttivi ma jkunux implimentati bis-sħiħ, sakemm ma jkunux disponibbli biżżejjed riżorsi finanzjarji, u sakemm politiki oħrajn tal-UE ma jkunux indirizzati lejn il-ħtiġijiet tal-bijodiversità b’mod konsistenti, ma jkunux jistgħu jinkisbu r-riżultati mixtieqa.

4.2

Dan ma jinbidilx bi strateġiji, jew pjani ta’ azzjoni ġodda u/jew rieżami tal-qafas legali, anzi b'dawn tidher li għaddejja attività politika, iżda li ma twassal għal imkien sakemm ma jissolvewx il-problemi ta’ nuqqas ta’ implimentazzjoni.

4.3

Sabiex ikun hemm suċċess fiż-żamma tal-bijodiversità hemm bżonn ta' diversi approċċi.

4.4.1

In-netwerk Natura 2000 huwa assolutament kruċjali għall-konservazzjoni tan-natura “tradizzjonali”, bħall-preservazzjoni ta’ fawna u flora rari u bijotopi uniċi (bħal art moxa, art bl-arbuxelli, fdalijiet ta’ formazzjonijiet ta’ foresti seminaturali). Din hija bbażata primarjament fuq id-Direttiva dwar il-Ħabitats, adottata fl-1992 u d-Direttiva dwar l-Għasafar, adottata fl-1979, li stabbilixxiet żoni ta’ ħarsien speċjali għall-għasafar.

4.4.2

Bl-adozzjoni tad-Direttiva dwar il-Ħabitats, kemm l-Istati Membri kif ukoll il-Kummissjoni Ewropea għamlu żewġ wegħdiet:

4.4.3

In-Netwerk, għalhekk, kellu jitlesta fl-1995, aktar minn 20 sena ilu. Għalkemm tlestiet l-għażla tal-parti l-kbira tas-siti Natura-2000, u dawn jirrappreżentaw 18 % tal-art agrikola tal-Istati tal-UE, l-għażla biss mhijiex biżżejjed. Għal ħafna siti m’hemmx garanzija ġuridika permanenti u għal ftit aktar minn nofs is-siti biss hemm pjani ta’ ġestjoni. Madankollu, sakemm ma jkunx ċar għaċ-ċittadini u għall-amministrazzjonijiet, b’mod partikolari s-sidien tal-artijiet u l-utenti tal-artijiet, x’inhu permess jew ipprojbit, ma jistax ikun hemm ħarsien tan-natura effikaċi u lanqas jista’ jingħata kumpens għal restrizzjonijiet possibbli fuq l-użu tal-art.

4.4.4

Huwa sinifikanti li l-Kunsill tal-Ambjent tad-19 ta’ Diċembru 2011 inkoraġġixxa lill-Istati Membri nfushom, u għalhekk lilu nnifsu, biex “ilestu, f'waqtu, l-istabbiliment tan-netwerk Natura 2000, jiżviluppaw u jimplimentaw pjani jew strumenti ekwivalenti oħrajn li jistabbilixxu objettivi ta' konservazzjoni … b'hekk jistabbilixxu bażi soda għall-ippjanar strateġiku bil-ħsieb tal-implimentazzjoni sussegwenti tal-MFF 2014-2020”. Dak li kellu jkun lest 20 snin ilu, fl-2011 reġa' intalab “b’urġenza” u s’issa għadu mhux lest!

4.4.5

Għaldaqstant il-Kunsill tal-Ambjent tas-16 ta’ Diċembru 2015 reġa' talab lill-Istati Membri – u għalhekk lilu nnifsu – din id-darba “b'fermezza” – li “jitlesta n-netwerk Natura 2000”.

4.5.1

Il-Kummissjoni, il-Kunsill tal-Ambjent, kif ukoll il-Parlament Ewropew (11) ġustament jenfasizzaw li l-bijodiversità mhix biss kwistjoni ta’ ħarsien tal-ispeċijiet ta’ annimali u pjanti u tal-ħabitats, iżda tkopri wkoll il-produzzjoni u l-għajxien tan-nies. Wieħed mill-ħafna eżempji huwa t-tidkir mill-insetti bħan-naħal, u l-friefet, li l-valur ekonomiku tiegħu, mhux biss għall-agrikoltura, ma jistax jitkejjel. Madankollu, il-Kummissjoni sabet li “l-ekosistemi … ma għadhomx kapaċi jagħtu servizzi bażiċi tal-aħjar kwalità u kwantità bħal dakkir tal-uċuħ tar-raba’, arja nadifa u ilma…” (12).

4.5.2

Il-konservazzjoni (tal-prestazzjoni) tad-dakkara jew tal-aġenti responsabbli mid-dekompożizzjoni, pereżempju, iżda wkoll ta’ bosta speċijiet oħra, ma tistax issir biss sempliċiment bl-għażla ta’ żoni protetti. Għaldaqstant, il-politika tal-UE dwar il-bijodiversità għandha tistabbilixxi wkoll rekwiżiti ġenerali – kif ukoll għal siti protetti – f’dan il-kuntest, il-koerenza mal-politika dwar l-użu tal-art hija essenzjali.

4.5.3

Huwa korrett li kemm il-Kummissjoni kif ukoll il-Kunsill ikomplu jenfasizzaw is-sinifikat tas-settur agrikolu pereżempju, l-aktar recenti fir-rieżami ta’ nofs it-terminu: il-Kunsill “jinnota bi tħassib li l-agrikoltura hija waħda mill-iktar pressjonijiet importanti fuq l-ekosistemi terrestri u li sal-2012 ma kien hemm l-ebda titjib li jista’ jitkejjel fl-istatus tal-ħabitats relatati mal-agrikoltura u l-ispeċijiet koperti mid-Direttiva dwar il-Ħabitats u jiddispjaċih għat-tnaqqis sinifikanti tal-għasafar tal-art agrikola, il-friefet tal-bur u s-servizzi tad-dakkir, li jenfasizzaw il-pressjonijiet kontinwi minn ċerti prattiki agrikoli, bħal xi modalitajiet ta' abbandun u intensifikazzjoni ta’ art agrikola” (13).

4.6.1

L-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità sal-2020 enfasizzat li din kienet “parti integrali tal-istrateġija Ewropa 2020” (14), madankollu, it-termini “bijodiversità”, “ħabitats”, “ħarsien tal-ambjent naturali”, “ħarsien tal-ispeċijiet” u “ħarsien tad-diversità tar-riżorsi ġenetiċi” jew “ekosistema” lanqas darba ma jidhru fl-Istrateġija Ewropa 2020. It-terminu “bijodiversità” biss huwa msemmi fil-qosor darbtejn, u jissemma malajr, taħt it-tema “Effiċjenza fl-użu tar-riżorsi”. Għaldaqstant, il-KESE ma jistax jifhem kif il-Kummissjoni Ewropea waslet biex tagħmel din l-affermazzjoni; il-politika reali tagħha turi l-kuntrarju.

4.6.2

Proprju l-istrateġija Ewropa 2020 kellha tirrapreżenta l-qafas ġust biex tindirizza l-problema, wara li l-istrateġija għall-iżvilupp sostenibbli tal-UE tal-2001 saret irrelevanti f'dan il-qasam. Il-KESE kemm-il darba talab lill-Ministri tal-Ekonomija u l-Finanzi jirriflettu dwar ir-rilevanza ekonomika tal-bijodiversità (15). Dan għadhom m’għamluhx.

4.6.3

Sabiex jintlaħqu l-għanijiet tad-Direttivi dwar il-ħarsien tan-natura u dwar l-Istrateġija tal-UE għall-Bijodiversità relatati mal-għanijiet li ġew miftiehma fil-livell internazzjonali (eż. il-miri ta’ Aichi skont il-Konvenzjoni dwar id-Diversità Bijoloġika u l-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs)), huwa vitali li l-politika dwar il-bijodiversità tkun integrata b’mod sħiħ fl-istrateġija tal-implimentazzjoni tal-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli, jew fi strateġija Ewropea ġdida għall-iżvilupp sostenibbli.

4.6.4

S’issa, madankollu, bosta servizzi tal-Kummissjoni u xi Kunsilli tal-Ministri tal-UE għadhom qegħdin jikkunsidraw il-qasam ta’ politika dwar il-bijodiversità bħala kompetitur, li jxekkel l-iżvilupp ekonomiku, u wkoll parzjalment jimblokka l-fondi.

4.6.5

Ma jistax ikun miċħud: Hemm kunflitti bejn l-użu tar-riżorsi differenti, u xi kultant jiġu evitati interventi fuq l-ambjent naturali, anke permezz tad-Direttivi dwar il-ħarsien tan-natura. Madankollu, dan huwa preċiżament il-kompitu tal-ħarsien tan-natura, jiġifieri, sabiex jiġi żgurat li jkun hemm bilanċ bejn l-isfruttament ekonomiku u l-preservazzjoni tar-riżorsi naturali. Il-ħarsien tan-natura mhuwiex differenti minn oqsma politiċi oħrajn, meta “l-moviment liberu tal-forzi tas-suq” jiġi regolat permezz ta' miżuri regolatorji.

4.6.6

In-nuqqas ta’ konsistenza bejn il-politiki ambjentali u ekonomiċi klassiċi mhijiex xi ħaġa ġdida. Lura fl-2006, il-KESE diġà “… kien ilmenta dwar in-nuqqasijiet kbar bejn l-ideali u r-realtà” u d-“deċiżjonijiet tal-ippjanar u l-iskemi ta' appoġġ pubbliċi ħafna drabi jikkontribwixxu biex ikomplu jipperikolaw il-bijodiversità.” (16).

4.6.7

Is-sors ewlieni ta’ dan il-kunflitt huwa l-kontradizzjoni bejn l-infurzar ta’ interessi personali, b’mod partikolari interessi ekonomiċi, u l-interess pubbliku. Id-dikjarazzjonijiet tal-UE dwar il-ħarsien tal-bijodiversità s’issa għandhom jiġu interpretati fis-sens li huma jridu jkunu ta’ interess ġenerali. Għalhekk, loġikament, l-UE għandha tpoġġi salvagwardji ċari biex jillimitaw tali interessi ekonomiċi li jmorru kontra d-definizzjoni tal-ħarsien tal-bijodiversità u jinfurzaw il-konformità magħhom.

4.7.1

Il-KESE diġà analizza r-relazzjoni bejn l-agrikoltura, il-politika agrikola komuni u l-bijodiversità, u nnota telf gradwali iżda sostanzjali u sostnut tal-bijodiversità, għalkemm il-biċċa l-kbira tal-bdiewa jikkonformaw mal-liġijiet fis-seħħ. Għalhekk, huwa jagħmel dan skont il-liġijiet, billi jissodisfa ’l hekk imsejħa prattiki professjonali tajba. Dan il-fatt ma jistax jinbidel permezz tar-riforma tal-liġijiet relatata mal-ħarsien tan-natura, iżda biss permezz ta' bidliet fil-prattika tal-użu, flimkien ma' bidla fil-politika agrikola. F'dan il-kuntest, il-KESE jirreferi għall-opinjoni fuq inzjattiva proprja tiegħu “Riforma tal-Poltika Agrikola Komuni 2013” (17), li tagħti deskrizzjoni fid-dettall ta' liema bidliet il-Kumitat jemmen li huma meħtieġa.

4.7.2

Il-Kummissjoni hija konxja ħafna tal-importanza tal-agrikoltura u tinnota li “l-Politika Agrikola Komuni (PAK) hija l-għodda politika li għandha l-aktar impatti sinifikanti fuq il-bijodiversità fiż-żoni rurali. … Wieħed mill-ostakoli fir-rigward tal-bijodiversità kien l-abolizzjoni tat-twarrib obbligatorju.” (18). Il-politika agrikola spiss tibqa' kuntrarja għall-politika dwar il-bijodiversità, għalkemm partijiet tal-PAK, b'mod partikolari l-programmi agrikoli ambjentali tat-tieni pilastru, juru kif dawn il-kontradizzjonijiet jistgħu jiġu solvuti.

4.7.3

F’nofs is-snin 80 it-twarrib tal-art mill-produzzjoni ma ġiex implimentat sabiex tkun imtejba l-istabbiltà ekoloġika fil-pajsaġġ, iżda biex ikun hemm tnaqqis fl-eċċessi. Madankollu, permezz tar-riforma tal-PAK tal-2013, l-idea li partijiet mill-erjas agrikoli jiġu kkultivati ferm inqas reġgħet ġiet riveduta. Fil-kuntest tal-ekoloġizzazzjoni ddaħħlu “erjas b'fokus ekoloġiku” b'mod obbligatorju. Kien hemm dibattitu mqanqal dwar (a) l-ambitu u (b) d-definizzjoni tal-erjas b’fokus ekoloġiku.

4.7.4

Għalhekk, pereżempju, it-tkabbir ta’ uċuħ tar-raba’ bil-legumi jew l-għelejjel għall-bejgħ jitqiesu bħala “erjas b’fokus ekoloġiku”. Anke jekk iż-żieda fin-numru ta’ erjas li fuqhom jinżergħu l-legumi jew l-għelejjel għall-bejgħ għandha tintlaqa' b’mod pożittiv, dawn il-miżuri ma jikkontribwixxux għat-titjib tal-bijodiversità. Barra minn hekk, il-fatt li l-użu tal-pestiċidi f'żoni sensittivi huwa parzjalment permess f’erjas b’fokus ekoloġiku huwa l-kontra tal-intenzjoni tal-ekoloġizzazzjoni tal-politika agrikola: il-pestiċidi ma jwasslux għal żieda fil-bijodiversità, iżda għat-tnaqqis tagħha.

4.7.5

Il-Kummissjoni għandha, mill-aktar fis possibbli, tagħmel valutazzjoni inizjali tal-impatt tal-miżuri meħuda, peress li l-“ekoloġizzazzjoni” kienet waħda mill-ġustifikazzjonijiet ewlenin għall-kontinwazzjoni tal-pagamenti agrikoli mill-baġit tal-UE.

4.7.6

Barra minn hekk, u abbażi ta’ dawn is-suppożizzjonijiet, il-politiki trasversali tal-UE, b’mod partikolari dawk marbutin mar-RŻI, għandhom iqisu wkoll u jagħtu attenzjoni partikolari lill-ħidma tar-riċerka, l-iżvilupp u l-innovazzjoni applikati fil-qasam tal-agrikoltura biex tittejjeb il-bijodiversità fl-UE.

4.8.1

Id-Direttiva dwar il-Ħabitats għandha difett tekniku kritiku: għalkemm l-Artikolu 10 tagħha jirreferi espliċitament għall-importanza tal-kontinwità tal-karatteristiċi tal-pajsaġġ, m'hemm l-ebda mekkaniżmu vinkolanti li jista’ jwassal għal sistema ta' netwerk tal-bijotopi konsistenti fl-Ewropa. Il-Kummissjoni, fil-Komunikazzjoni tagħha dwar l-infrastruttura ekoloġika, tispjega kif dan in-nuqqas jista’ jiġi rranġat permezz ta’ investiment xieraq fil-preservazzjoni u r-restawr tal-infrastruttura ekoloġika, kemm fuq skala kbira kif ukoll żgħira. F’dan il-kuntest, huwa importanti ħafna li jkun hemm strateġija koerenti dwar l-infrastruttura ekoloġika, u li din tiġi adottata u implimentata. Fi kwalunkwe każ, għandhom jiġu pprovduti qafas metodoloġiku u strument finanzjarju għan-netwerks Ewropej għall-bijodiversità (TEN-G) bħala element ewlieni. Dan japplika kemm fuq skala kbira kif ukoll fuq skala żgħira, pereżempju fil-pajsaġġi agrikoli.

4.9.1

F’bosta Stati Membri jew pajjiżi kandidati qed isiru danni serji għan-natura. Xi ftit eżempji:

4.9.2

Fir-Rumanija, iż-żona koperta minn foresti naturali fil-mument tal-adeżjoni mal-UE kienet akbar minn 2 000 km2. Il-parti l-kbira ta’ din iż-żona hija identifikata bħala sit tan-Natura 2000. Minn dak iż-żmien, ġie ddokumentat tqaċċit totali tas-sigar fuq skala kbira fil-foresta antika tar-Rumanija li għaldaqstant wassal għal telf tal-wirt naturali Ewropew.

4.9.3

L-ekosistemi tax-xmajjar li jinsabu fil-Balkani, u b’mod partikolari fil-Balkani tal-Punent, huma bil-bosta l-aktar prezzjużi fl-Ewropa. Madwar terz tax-xmajjar fl-Istati li kienu jiffurmaw parti mill-Jugożlavja u fl-Albanija għandhom dinamiċi naturali u jistgħu jkunu deskritti bħala xmajjar naturali. Il-pjan iddokumentat għal aktar minn 2 700 (!) impjant idroelettriku, b'almenu terz f'żoni protetti, huwa ta' theddida serja għall-bijodiversità u d-dinamika naturali tax-xmajjar kollha tal-Balkani. Fondi pubbliċi qed jintużaw biex jiffinanzjaw dawn il-proġetti. Kważi fl-Istati Membri kollha tal-UE, il-bijodiversità tal-ixmajjar kollha diġà ġiet affettwata serjament, biex illum, fil-kuntest tal-implimentazzjoni tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma tal-UE, għandhom jiġu applikati somom kbar għar-rinaturalizzazzjoni tagħha.

4.9.4

Bosta speċi ta’ għasafar elenkati fl-Anness 1 tad-Direttiva dwar l-Għasafar u li huma protetti fl-UE qed jiġu kkaċċjati b’mod imprudenti fil-pajjiżi kandidati tal-Balkani; il-kaċċa tal-għasafar hija wkoll ta’ spiss kwistjoni mhux solvuta f'ħafna Stati Membri. Il-qtil tal-paletta, il-grawwa, il-margun żgħir u l-papra lewn is-sadid, biex insemmgħu biss xi ftit speċi, se jwassal biex tiddgħajjef il-popolazzjoni għat-tnissil ta’ dawn l-ispeċijiet fl-UE.

4.10.1

Problema oħra li ġiet indirizzata fir-reviżjoni ta' nofs it-term kif ukoll fil-konklużjonijiet tal-Kunsill, hija dik tal-finanzjament, inkluż tan-netwerk Natura 2000. Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-2004 (19) indirizzat il-kwistjoni ta’ finanzjament tan-netwerk, inkluż a) il-livell ta’ riżorsi meħtieġa u b) il-kwistjoni ta' kif ir-riżorsi għandhom jiġu ffinanzjati. F’dak l-istadju issemmiet ċifra annwali ta’ EUR 6,1 biljun; ġie deċiż li ma titwaqqafx partita baġitarja speċifika u lanqas li ssir estenzjoni tal-programm Life, iżda li minflok jintuża l-iżjed it-tieni pilastru tal-PAK u fondi oħra tal-UE.

4.10.2

Il-KESE għandu d-dubji dwar l-ammonti ddikjarati dak iż-żmien u “huwa assolutament meħtieġ li jsiru aktar kalkoli dettaljati tal-ispejjeż malajr kemm jista’ jkun. Pereżempju, għandu d-dubji dwar jekk l-ammont indikat fir-rigward tal-Istati Membri ġodda ta' EUR 0,3 biljun, (meta mqabbel ma’ EUR 5,8 biljun għall-UE-15) hux se jkun biżżejjed” (20).

4.10.3

S’issa, ma sar xejn, l-istess ammont baqa’ jiġi diskuss. L-Istati Membri responsabbli u l-Kummissjoni s’issa ma rnexxielhomx jiċċaraw is-sitwazzjoni.

4.10.4

Dak iż-żmien, il-KESE nnota r-riskju li l-finanzjament tal-miżuri ta’ Natura 2000 mit-tieni pilastru jwassal għal kompetizzjoni ma’ miżuri oħra ta’ żvilupp rurali (21). Dan ġara f’żewġ aspetti: l-ewwel, il-pagamenti għat-tieni pilastru tnaqqsu bi 30 % għall-perijodu 2007-2013 meta mqabbel mal-perjodu ta’ finanzjament preċedenti, u t-tieni, kif il-Qorti Ewropea tal-Awdituri u l-Kunsill tal-Ambjent ġustament osservaw, “l-Istati Membri mhux dejjem irrikonoxxew il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali (FEŻR) bħala strument possibbli għall-promozzjoni tal-bijodiversità, u l-potenzjal tiegħu bħala sors ta’ finanzjament għal Natura 2000 ma kienx rikonoxxut biżżejjed” (22).

4.10.5

B’riżultat ta’ dan, il-Kummissjoni (23) kellha taċċerta li l-Fond Agrikolu Ewropew għall-Iżvilupp Rurali jibqa’ l-aktar sors ta’ finanzjament importanti tal-UE għan-Natura 2000 u l-bijodiversità fl-UE, iżda “huma biss 20 % tal-ħtiġijiet tal-finanzjament totali għall-ġestjoni taż-żoni protetti, inkluż in-netwerk ta’ Natura 2000 fl-Ewropa, li qegħdin jiġu ssodisfati”.

4.10.6

Huwa għalhekk urġenti li l-ħtiġijiet finanzjarji preċiżi għall-implimentazzjoni tad-direttivi dwar il-ħarsien tan-natura jiġu stabbiliti, biex jiġu identifikati u allokati r-riżorsi fuq linja baġitarja separata (eż. Baġit ta’ LIFE estiż) u jkunu disponibbli.

4.11.1

In-nuqqasijiet fl-implimentazzjoni tal-istrateġija tal-UE għall-bijodiversità, b’mod partikolari fil-każ ta’ Natura 2000, jistgħu jiġu attribwiti xi kultant għan-nuqqas ta’ involviment u parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili fiż-żoni protetti rispettivi. Id-deżinjazzjoni ta’ żoni protetti għandha tiġi kkunsidrata l-ewwel nett bħala att amministrattiv, implimentata f’konformità sħiħa mal-prinċipji tal-istat tad-dritt. Madankollu, il-pjani ta’ ġestjoni għandhom jiġu żviluppati u implimentati bl-involviment mill-qrib tas-sidien tal-art, l-utenti tal-art, l-organizzazzjonijiet tal-konservazzjoni u l-awtoritajiet lokali. F’ħafna każi ma sarux hekk l-affarijiet, u dan sikwit wassal għal nuqqas ta’ fiduċja u ostilità lejn il-politika tal-UE dwar il-bijodiversità.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/24

Relatur:

is-Sinjura Tellervo KYLÄ-HARAKKA-RUONALA

1.1.

Il-Ftehim ta’ Pariġi intlaqa’ tajjeb bħala impenn globali għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima. Il-kompitu quddiemna huwa li niżguraw li l-ftehim jiġi ratifikat, implimentat u żviluppat aktar. F’din l-opinjoni, il-KESE jippreżenta l-fehmiet tiegħu dwar l-approċċi ewlenin fuq perjodu twil ta’ żmien fit-triq lejn dinja newtrali fir-rigward tal-karbonju, kif jintalab mill-ftehim.

1.2.

L-isfidi globali kbar jirrikjedu bidla kbira fl-approċċ tal-Unjoni Ewropea. Minflok ma tiffoka biss fuq l-emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra tagħha, l-UE għandha tikkunsidra kif tista’ tikkontribwixxi sabiex jinkisbu l-aktar benefiċċji tal-klima minn perspettiva globali. Għalhekk, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tfassal strateġija għall-perjodu twil ta’ żmien dwar kif iżżid u timmassimizza “il-carbon handprint” (1) tal-UE.

1.3.

L-UE għandha tkun ambizzjuża wkoll biex tħabrek għal soluzzjonijiet ta’ benefiċċju fir-rigward ta’ aspetti ekonomiċi, soċjali u ambjentali (win-win-win). Għalhekk, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tfassal l-istrateġija dwar il-klima b’mod li jgħin biex tissaħħaħ l-ekonomija tal-UE u tittejjeb il-benesseri taċ-ċittadini tagħha, filwaqt li jiġi mmitigat it-tibdil fil-klima.

1.4.

L-impenn globali huwa essenzjali biex jintlaħqu impatti klimatiċi sinifikanti u biex jiġu evitati r-rilokazzjonijiet tal-emissjonijiet tal-karbonju, tal-investiment u tal-impjiegi. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tkompli bil-ħidma ta’ diplomazija attiva dwar il-klima, bl-għan li tissaħħaħ l-implimentazzjoni ġenerali tal-Ftehim ta’ Pariġi, filwaqt li tkompli tinkoraġġixxi ekonomiji maġġuri biex jgħollu l-livell ta’ impenn tagħhom għal livell bħal dak tal-UE. Il-KESE jistieden ukoll lill-Kummissjoni biex tintegra l-kunsiderazzjonijiet klimatiċi fl-oqsma kollha tal-politika barranija, speċjalment fl-oqsma tal-kummerċ u l-investiment, u l-kooperazzjoni għall-iżvilupp.

1.5.

F’termini ta’ miżuri prattiċi, l-UE tista’ tikkontribwixxi bl-aħjar mod fil-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima billi tesporta teknoloġiji u soluzzjonijiet għat-tnaqqis tal-emissjonijiet u ż-żieda tal-assorbiment tal-karbonju, u billi tipproduċi prodotti għas-suq dinji b’emissjonijiet aktar baxxi minn dawk tal-kompetituri tagħha. Għalhekk, il-KESE jappella għal spinta qawwija għall-innovazzjoni – mir-riċerka sat-tqegħid fis-suq – sabiex l-UE tersaq fuq quddiem fil-pożizzjoni dinjija rigward soluzzjonijiet klimatiċi. Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-potenzjal tal-SMEs.

1.6.

Rigward id-dimensjoni interna tal-politika tal-klima, l-UE għandha timmira li tkun Unjoni Klimatika orjentata lejn l-azzjoni, u tkun effettiva u koerenti fil-miżuri domestiċi tagħha.. Kull sforz issa għandu jkun iffukat fuq l-implimentazzjoni tad-deċiżjonijiet li ttieħdu, fejn kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Istati Membri għandhom ir-rwoli rispettivi tagħhom.

1.7.

Barra minn hekk, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tibbaża l-istrateġija fit-tul fuq approċċ integrat. It-triq ‘il quddiem għandha tiġi żviluppata bħala parti minn “unjonijiet” tas-suq uniku relatati, b’mod partikolari dawk fil-qasam tal-enerġija, it-trasport, id-diġitalizzazzjoni, l-industrija, l-agrikoltura, il-kapital u l-innovazzjoni. Għandha tingħata wkoll attenzjoni speċjali għall-isfidi ta’ sistemi alimentari sostenibbli u tar-rwol ta’ sekwestru tal-karbonju.

1.8.

Fl-implimentazzjoni tal-objettivi stabbiliti skont il-Ftehim ta’ Pariġi, għandu jsir użu sħiħ tal-mekkaniżmi tas-suq. Is-sistema ta’ pprezzar globali għall-emissjonijiet tal-karbonju tkun mod newtrali u effettiv biex jinkiseb l-appoġġ tal-atturi kollha tas-suq. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tesplora b’mod attiv rotot u stadji differenti kif ukoll tinvolvi ruħha ma’ pajjiżi oħra sabiex jintlaħaq progress lejn ipprezzar globali għall-emissjonijiet tal-karbonju.

1.9.

It-triq minn Pariġi għal ekonomija newtrali fil-karbonju hija sfida kbira immens. Għall-ġestjoni tat-tranżizzjoni b’mod ġust u kkontrollat, u biex in-negozji u ċ-ċittadini jiġu megħjuna jadattaw għall-bidliet u jiżviluppaw soluzzjonijiet u ħiliet ġodda, għandhom jiġu introdotti miżuri ta’ aġġustament bħala parti mill-istrateġija dwar il-klima.

1.10.

Huma l-imsieħba tas-soċjetà ċivili li ser iwasslu għall-bidla lejn ekonomija newtrali fl-użu tal-karbonju permezz tal-azzjoni tagħhom fil-livell lokali, filwaqt li r-rwol ta’ dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet politiċi għandu jkun li jipprovdulhom ambjent u finanzjament abilitanti, inkluża sensibilizzazzjoni dwar l-opportunitajiet ta’ finanzjament disponibbli. Għandu jiġi żviluppat approċċ ta’ governanza f’diversi livelli biex jiffaċilita l-azzjoni klimatika tas-soċjetà ċivili u biex jelimina l-ostakli għaliha. Il-KESE jistenna li jkun involut b’mod sħiħ fl-iżvilupp ta’ din l-infrastruttura ta’ diversi partijiet interessati, kif ukoll fit-tħejjija tal-istrateġija fit-tul tal-UE rigward il-klima.

2.1.

L-eżitu tal-konferenza ta’ Pariġi dwar il-klima (COP21) kien ftehim globali sabiex id-dinja titressaq fit-triq it-tajba biex tillimita t-tisħin globali għal ferm anqas minn 2 oC u biex jissoktaw l-isforzi biex iż-żieda fit-temperatura tkun limitata sa 1,5 oC ‘il fuq mil-livelli preindustrijali. Dan ser jitlob tnaqqis kbir fl-emissjonijiet globali u jeħtieġ bidla radikali fis-soċjetajiet.

2.2.

L-isfidi globali quddiemna jeħtieġu bidla radikali fl-approċċ tal-UE għall-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima. Huwa kritiku li l-UE tagħmel sforzi konsiderevoli biex tħalli impatt globali effettiv. L-UE għandha għalhekk tħabrek biex iżżid “il-carbon handprint” tagħha minflok ma tnaqqas biss “il-carbon footprint” tagħha.

2.3.

L-impenn globali huwa essenzjali sabiex tissolva l-problema tal-klima u biex jiġu evitati r-rilokazzjonijiet tal-emissjonijiet tal-karbonju, tal-investiment u tal-impjiegi. L-UE ħadet rwol ta’ tmexxija qabel u waqt il-konferenza ta’ Pariġi, u għandha tkompli f’dan l-ispirtu fil-Konferenzi tal-Partijiet futuri. Fil-kuntest tad-diplomazija fil-qasam tal-klima, l-UE għandha tiffoka fuq il-pajjiżi bl-akbar emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra, iżda wkoll fuq il-kompetituri diffiċli tagħha u l-imsieħba l-aktar promettenti minn perspettiva ekonomika. Għalhekk id-diplomazija klimatika u dik ekonomika għandhom jimxu id f’id.

2.4.

L-akbar emittenti huma ċ-Ċina, l-Istati Uniti u l-UE, u jirrappreżentaw aktar minn 25 %, madwar 15 % u madwar 10 % tal-emissjonijiet tad-dinja rispettivament. Is-sehem tal-UE tal-emissjonijiet huwa previst li jonqos għal madwar 5 % sal-2030. Għalhekk, sabiex teżerċita l-akbar influwenza fuq il-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima, l-UE għandha tagħmel kull sforz biex tħeġġeġ lil partijiet oħrajn biex jgħollu l-livell ta’ ambizzjoni tagħhom.

2.5.

Fil-prattika, l-UE tista’ tikkontribwixxi bl-aktar mod effettiv fil-mitigazzjoni għat-tibdil fil-klima globali billi tesporta soluzzjonijiet b’livell baxx ta’ karbonju, kif ukoll billi tipproduċi prodotti għas-suq dinji b’emissjonijiet aktar baxxi minn dawk tal-kompetituri tagħha.

2.6.

Minbarra l-Istati Uniti, iċ-Ċina u pajjiżi oħra li qed jiżviluppaw b’rata mgħaġġla saru wkoll fornituri importanti ta’ teknoloġiji b’livell baxx ta’ karbonju. F’dawn l-aħħar ħames snin l-UE ġarrbet tnaqqis importanti f’ċerti swieq domestiċi u tal-esportazzjoni, filwaqt li tilfet il-pożizzjoni tagħha bħala mexxejja dinjija fit-teknoloġija. Il-Kummissjoni Juncker kienet uriet ix-xewqa li l-UE ssir mexxejja dinjija fl-enerġija rinnovabbli, iżda din il-mira bħalissa tinsab ‘il bogħod milli tinkiseb.

2.7.

Għalhekk hemm bżonn spinta ġdida u addizzjonali b’mod urġenti biex l-UE terġa’ tersaq fuq quddiem fir-rigward ta’ soluzzjonijiet klimatiċi. L-opportunitajiet globali jkopru firxa wiesgħa ta’ teknoloġiji, prodotti, servizzi u għarfien espert, kif ukoll mudelli ta’ produzzjoni u konsum globali. L-esportazzjoni ta’ għarfien dwar l-assorbimenti tal-karbonju, bħall-ġestjoni forestali u l-afforestazzjoni, għandha titqies ukoll bħala opportunità biex isir impatt globali.

2.8.

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li l-Kummissjoni Ewropea ssieħbet fl-Inizjattiva Missjoni Innovazzjoni tal-ekonomiji ewlenin tad-dinja, li ħadu l-impenn li jirdoppjaw il-finanzjament tagħhom għar-riċerka u l-iżvilupp dwar l-enerġija nadifa matul il-ħames snin li ġejjin.

2.9.

Il-politika effettiva dwar il-kummerċ u l-investiment hija għodda essenzjali għal soluzzjonijiet b’livell baxx ta’ karbonju u biex jitħeġġeġ il-progress lejn ekonomija newtrali fil-karbonju globalment. Biex jiġi żgurat eżitu pożittiv, il-kwistjonijiet tal-klima għandhom ikunu parti integrali tan-negozjati dwar ftehimiet kummerċjali u ta’ investiment. L-għan għandu jkun li jitneħħew l-ostakli għall-kummerċ ta’ prodotti, teknoloġiji u soluzzjonijiet favur il-klima; hawnhekk il-Ftehim dwar il-Beni Ambjentali jaqdi rwol sinifikanti. Jinħtieġu soluzzjonijiet komuni biex jiġu evitati d-distorsjonijiet fil-kummerċ minħabba differenzi fil-politiki dwar il-klima u fir-rekwiżiti ta’ reġjuni differenti.

2.10.

Rigward il-politika tal-iżvilupp, il-mira attwali ta’ USD 100 biljun fis-sena mwiegħda mill-pajjiżi żviluppati għall-finanzjament ta’ miżuri dwar il-klima fil-COP21 ġiet estiża sal-2025 u ntalab pjan direzzjonali prattiku biex tintlaħaq il-mira. Saru wkoll impenji finanzjarji minn pajjiżi individwali. Huwa importanti li l-wegħdiet jinżammu u l-fondi jintużaw b’mod ekonomikament, ambjentalment u soċjalment responsabbli. Jinħtieġu kampanji ta’ sensibilizzazzjoni sabiex tingħata informazzjoni dwar l-aċċess għall-finanzjament għal atturi tas-soċjetà ċivili, b’mod partikolari f’pajjiżi li qed jiżviluppaw, kif propost mill-KESE fil-kuntest tal-Istrateġija UE-Afrika.

2.11.

Il-kooperazzjoni teknoloġika taqdi rwol ukoll fil-politika tal-iżvilupp. F’dan il-każ, id-drittijiet tal-proprjetà intellettwali għandhom jiġu protetti adegwatament peress li huma kruċjali għall-innovazzjoni. Huwa importanti wkoll li jiġi żgurat li s-soluzzjonijiet ikunu jirriflettu l-kundizzjonijiet fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw u – fl-ispirtu tas-sħubija – jiġu megħjuna jadottaw tkabbir b’emissjonijiet baxxi tal-karbonju mingħajr ma jkun ta’ xkiel għall-iżvilupp tagħhom. Barra minn hekk, il-bini tal-kapaċità huwa meħtieġ biex jgħin lill-pajjiżi li qed jiżviluppaw fil-mitigazzjoni u l-adattament għat-tibdil fil-klima.

2.12.

Bħala regola ġenerali, il-kunsiderazzjonijiet tal-klima għandhom jiġu integrati fil-politiki esterni kollha tal-UE, bl-għan li tissaħħaħ l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Pariġi globalment.

3.1.

Sabiex tipprovdi bażi solida biex issir attur globali b’saħħtu, l-UE għandha timmira li tkun Unjoni Klimatika kompletament effettiva, koeżiva u kredibbli fil-miżuri domestiċi tagħha. L-ewwel u qabel kollox għandha tkun unjoni ta’ azzjoni. Kull sforz issa għandu jkun iffukat fuq l-implimentazzjoni tad-deċiżjonijiet li ttieħdu s’issa, fejn kemm il-Kummissjoni kif ukoll l-Istati Membri għandhom rwol x’jaqdu.

3.2.

Peress li l-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima tapplika għas-setturi kollha tal-ekonomija, l-Unjoni Klimatika għandha tibbaża fuq approċċ integrat. Għalhekk għandhom jiġu żviluppati aktar miżuri klimatiċi bħala parti minn “unjonijiet” relatati bħal, pereżempju, l-Unjoni tal-Enerġija, iż-Żona Unika Ewropea tat-Trasport, is-Suq Uniku għal Oġġetti u Servizzi, is-Suq Uniku Diġitali, il-Politika Industrijali Ewropea, il-Politika Agrikola Komuni, l-Unjoni tas-Swieq Kapitali u l-Unjoni tal-Innovazzjoni. Għandha tinstab ukoll strateġija ottimali biex torbot il-politika dwar il-klima tal-UE mal-implimentazzjoni nazzjonali.

3.3.

L-UE għandha twettaq l-obbligi tagħha fil-qasam tal-klima b’mod li tissaħħaħ l-ekonomija tagħha u jitjieb il-benesseri taċ-ċittadini. Il-politika dwar il-klima m’għandhiex titqies biss bħala bilanċ bejn il-fatturi ekonomiċi, soċjali u ambjentali, iżda għandu jsir sforz biex jinstabu soluzzjonijiet “win-win-win”. Għal dan l-għan, jinħtieġu sforzi sabiex jagħtu spinta għal tkabbir b’livell baxx ta’ karbonju, filwaqt li jsir użu sħiħ tal-opportunitajiet li jirriżultaw, pereżempju, mid-diġitizzazzjoni, it-teknoloġiji nodfa, il-bijoekonomija u l-ekonomija ċirkolari.

3.4.

Minbarra li jinħtieġu globalment, hemm bżonn ta’ investimenti sostanzjali b’livell baxx ta’ karbonju fi ħdan l-UE. L-aspetti tal-klima għandhom jiggwidaw il-kriterji tal-finanzjament ta’ programmi ta’ investiment pubbliku, inkluż l-użu ta’ fondi tal-UE. Il-kooperazzjoni bejn is-settur pubbliku u dak privat, kif ukoll ir-rwol tal-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi u l-Bank Ewropew tal-Investiment, huma ta’ importanza kbira. Il-KESE jilqa’ bi pjaċir it-tnedija tal-Portal Ewropew ta’ Proġetti ta’ Investiment u t-tnedija taċ-Ċentru Ewropew ta’ Konsulenza għall-Investimenti, u jisħaq li l-livelli limiti għall-proġetti m’għandhomx jeskludu proġetti iżgħar.

3.5.

Fir-rigward tas-settur privat, l-investimenti b’livell baxx ta’ karbonju għandhom l-istess prerekwiżiti bħal kwalunkwe investiment. Hemm bżonn ambjent tan-negozju inkoraġġanti, kompetittiv u stabbli sabiex ikun jista’ jsir użu sħiħ mill-opportunitajiet u l-potenzjal tan-negozju li jirriżultaw mill-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima.

3.6.

Sabiex tersaq fuq quddiem fil-pożizzjoni globali rigward it-teknoloġiji u s-soluzzjonijiet klimatiċi, l-UE għandha tinvesti f’ambjent li jiffavorixxi l-innovazzjoni, u li jkopri r-riċerka, l-iżvilupp, il-pilotaġġ, id-dimostrazzjoni, u fl-aħħar nett id-dħul fis-suq u l-espansjoni internazzjonali. Għandha tingħata attenzjoni partikolari għall-potenzjal għall-innovazzjoni u għad-dħul tal-SMEs fis-suq internazzjonali. Għal dan l-għan, għandu jiġi żgurat li l-aċċess għall-finanzjament ma jkunx ta’ xkiel għall-SMEs.

3.7.

Peress li l-biċċa l-kbira tal-emissjonijiet ta’ gass b’effett ta’ serra joriġinaw mill-produzzjoni tal-enerġija, l-enerġija tinsab fil-qalba tat-tranżizzjoni. Il-miżuri ewlenin jinkludu s-sostituzzjoni tal-fjuwils fossili b’sorsi ta’ enerġija b’livell baxx ta’ karbonju u t-titjib tal-effiċjenza enerġetika fis-setturi u l-attivitajiet kollha. L-elettrifikazzjoni dejjem tikber tas-soċjetà – fejn il-fjuwils fossili qed jiġu sostitwiti – tista’ tikkontribwixxi b’mod sinifikanti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet. Waħda mill-akbar sfidi u opportunitajiet hija l-iżvilupp ta’ soluzzjonijiet għall-ħżin tal-elettriku.

3.8.

Fir-rigward tad-dekarbonizzazzjoni tat-trasport, b’mod partikolari t-trasport bit-triq, għandha tiġi introdotta varjetà wiesgħa ta’ miżuri. L-elettriku u sorsi alternattivi ta’ enerġija, il-bijokarburanti avvanzati, it-titjib fl-effiċjenza enerġetika tal-vetturi u l-loġistika, l-użu akbar tal-forom tat-trasport b’livell baxx tal-karbonju, il-komodalità u t-trasport pubbliku, kif ukoll l-ippjanar tal-użu tal-art, ilkoll għandhom rwol x’jaqdu fit-tranżizzjoni. Fir-rigward tat-trasport bil-baħar u l-avjazzjoni, il-KESE jappella għal riżultati globali ambizzjużi fil-qafas tal-OMI u l-ICAO.

3.9.

Id-dekarbonizzazzjoni b’suċċess teħtieġ ukoll l-iżvilupp ta’ prodotti u metodi ta’ produzzjoni. L-akbar opportunitajiet jinsabu fit-tfittxija għal mudelli ta’ negozju innovattivi u fl-iżvilupp ta’ prodotti ġodda b’livell baxx ta’ karbonju b’enfasi prinċipali fuq is-servizz u l-funzjoni tagħhom. Għandu jiġi sfruttat il-potenzjal tas-setturi u l-atturi kollha, u dawk responsabbli mit-tfassil tal-politika m’għandhomx jipprivileġġaw operaturi speċifiċi, pereżempju billi jappoġġjaw ċerti setturi, tekniki jew prodotti.

3.10.

L-agrikoltura u l-forestrija huma marbuta mat-tibdil fil-klima f’diversi modi. Minbarra li jnaqqas l-emissjonijiet, is-sekwestru tad-dijossidu tal-karbonju jaqdi rwol essenzjali fil-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima. Dan jenfasizza l-importanza tal-użu sostenibbli tar-riżorsi tal-foresti u ġestjoni tal-ħamrija adatta. Min-naħa l-oħra, l-agrikoltura u l-forestrija qed jifaċċjaw sfidi sinifikanti fl-adattament għat-tibdil fil-klima. Għaldaqstant jinħtieġ xogħol ta’ riċerka u żvilupp intensiv b’rabta mar-reżiljenza u l-adattament, u mar-rwol tal-ħamrija biex tassorbi l-karbonju.

3.11.

Il-konnessjoni bejn it-tibdil fil-klima u s-sigurtà tal-ikel hija ta’ importanza kruċjali fil-kuntest ta’ popolazzjoni li qed tikber b’rata mgħaġġla. Biex jingħata rispons għall-isfidi kbar tas-sigurtà tal-ikel u l-mitigazzjoni tat-tibdil fil-klima, jinħtieġu aktar sistemi tal-ikel sostenibbli, filwaqt li jiġu evitati r-rilokazzjoni tal-emissjonijiet ta’ karbonju u tal-impjiegi.

3.12.

Id-diġitalizzazzjoni hija element trażversali għad-dekarbonizzazzjoni tas-soċjetà. L-awtomatizzazzjoni, ir-robotika u l-Internet tal-oġġetti jagħmlu l-proċessi industrijali u l-loġistika aktar effiċjenti. Il-grilji tal-enerġija intelliġenti, il-mobbiltà intelliġenti, il-bini intelliġenti u l-komunitajiet intelliġenti jinvolvu liċ-ċittadini fid-dekarbonizzazzjoni u jgħinu lill-konsumaturi jsiru “prosumaturi”, filwaqt li l-pjattaformi diġitali joffru alternattiva għall-kondiviżjoni ta’ prodotti u servizzi.

3.13.

Kollox ma’ kollox, iċ-ċittadini għandhom rwol essenzjali x’jaqdu fit-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali fil-karbonju. Aktar mudelli ta’ konsum sostenibbli flimkien ma’ tibdil fl-istil tal-ħajja, pereżempju fir-rigward tad-dieta, ix-xiri, il-mobbiltà u r-rikreazzjoni, jistgħu jwasslu għal riżultati notevoli. Is-sensibilizzazzjoni, l-informazzjoni dwar il-prodott u l-edukazzjoni huma għodod li jistgħu jintużaw biex jgħinu liċ-ċittadini jagħmlu għażliet infurmati.

3.14.

Fir-rigward ta’ aktar miżuri speċifiċi biex noqorbu lejn futur newtrali fil-karbonju fl-oqsma ewlenin imsemmija hawn fuq, il-KESE ħareġ diversi opinjonijiet rilevanti matul dawn l-aħħar ftit snin (2).

3.15.

It-tranżizzjoni lejn ekonomija newtrali fil-karbonju inevitabbilment iġġib magħha kemm rebbieħa kif ukoll telliefa. Għalhekk huwa importanti ferm li t-tranżizzjoni tkun ġestita b’mod ġust u kkontrollat. Jinħtieġu miżuri adatti biex jgħinu lin-negozji u liċ-ċittadini fl-aġġustament għas-sitwazzjoni l-ġdida. Iż-żieda fl-ispejjeż u n-nuqqas ta’ ħiliet huma t-theddid ewlieni li għandu jiġu indirizzat. Hawnhekk alternattiva rilevanti hija l-għajnuna finanzjarja mmirata, ibbażata fuq l-identifikazzjoni tal-aktar setturi u gruppi ta’ persuni vulnerabbli. Madankollu, l-isforzi għandhom b’mod ġenerali jiffokaw fuq it-tfittxija għal soluzzjonijiet ġodda u l-iżvilupp tal-ħiliet.

4.1.

Il-mekkaniżmi tas-suq għandhom jintużaw kemm jista’ jkun fl-implimentazzjoni ta’ miżuri biex jintlaħqu l-miri u l-għanijiet stabbiliti minn dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet politiċi taħt il-Ftehim ta’ Pariġi. Sabiex tissaħħaħ l-azzjoni klimatika b’mod newtrali u b’mod effiċjenti, huwa importanti li nistinkaw għall-ipprezzar globali tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra. Għaldaqstant, sabiex is-sistema tal-ipprezzar tkun tista’ taħdem tajjeb, is-sussidji tal-enerġija kontradittorji jew dupplikati għandhom jitneħħew gradwalment.

4.2.

F’diversi pajjiżi u reġjuni diġà qed jintużaw tipi differenti ta’ sistemi ta’ pprezzar tal-karbonju, prinċipalment it-tassazzjoni tal-karbonju u skemi ta’ limitu massimu u skambju (cap and trade schemes) ta’ kwoti tal-emissjonjiet. Qed jiġu kkunsidrati wkoll miżuri li jorbtu d-diversi sistemi.

4.3.

Rigward l-iskema tal-UE għan-negozjar ta’ emissjonijiet, il-prezz tal-kwoti tal-emissjonijiet baqa’ baxx b’mod mhux mistenni, minħabba li l-provvista ta’ kwoti kienet taqbeż biċ-ċar id-domanda, u anke s-sussidji dupplikati affettwaw is-suq. Il-limitu massimu tal-emissjonijiet jiżgura li tintlaħaq il-mira ta’ tnaqqis tal-emissjonijiet iżda ma jipprovdix inċentiv biex isir investiment f’enerġija b’livell baxx ta’ karbonju. Dan ikun jeħtieġ żieda fil-prezz tal-karbonju, filwaqt li jiġi żgurat li jittieħdu miżuri kontra r-rilokazzjoni tal-karbonju.

4.4.

Sistema globali tal-ipprezzar tal-karbonju li tkun tiffunzjona tajjeb u ġusta tassigura kundizzjonijiet ekwi għal negozji ta’ esportazzjoni fis-swieq dinjija u b’hekk jitnaqqas ir-riskju ta’ rilokazzjoni tal-investiment u tal-impjiegi. Barra minn hekk, din telimina l-vantaġġ kompetittiv ta’ prodotti importati li huma orħos minħabba anqas rekwiżiti marbuta mal-klima. Barra minn hekk, permezz tagħha l-flussi finanzjarji imorru lejn il-pajjiżi li qed jiżviluppaw. Għandhom għalhekk isiru sforzi sinifikanti biex jiġi stabbilit reġim globali adatt. Il-Kumitat jenfasizza li huwa kien favur ukoll – essenzjalment bħala soluzzjoni temporanja – mekkaniżmu ta’ “aġġustament għall-karbonju fil-fruntieri” sakemm jiġi stabbilit reġim globali (3). Madankollu, għandha tingħata l-attenzjoni dovuta għall-isfidi u r-riskji ta’ mekkaniżmi bħal dawn.

4.5.

Sabiex jiġu mistħarrġa l-prerekwiżiti għal sistema ta’ prezzar tajjeb u l-konsegwenzi tagħha, għandhom jiġu vvalutati bir-reqqa alternattivi differenti. Bħala minimu, għandhom jiġu esplorati l-passi u r-rotot li ġejjin:

5.1.

Is-soċjetà ċivili taqdi rwol ewlieni fil-livell globali, Ewropew, nazzjonali u lokali fit-tranżizzjoni lejn dinja newtrali fil-karbonju. In-negozji, il-ħaddiema, il-konsumaturi u ċ-ċittadini huma dawk li effettivament iġibu l-bidla permezz tal-azzjoni tagħhom fuq il-post, filwaqt li dawk li jfasslu l-politika għandhom jagħtuhom ambjent abilitanti u inkoraġġanti.

5.2.

Qed isir ħafna progress fis-swieq: numru dejjem jikber ta’ investituri privati u istituzzjonali qed jikkunsidraw “ir-riskju tal-karbonju” tal-miri ta’ investiment tagħhom, u ġew stabbiliti fondi ta’ kapital privati relatati mal-klima. Ħafna kumpaniji qegħdin iġeddu u jiżviluppaw l-operazzjonijiet u l-portafolli ta’ prodotti tagħhom biex jirrispondu għat-talbiet tal-klijenti u l-azzjonisti b’rabta mal-protezzjoni tal-klima. Qed jinbnew ekosistemi ta’ negozju ġodda f’setturi differenti u bejn kumpaniji kbar u SMEs.

5.3.

Fil-COP21, parti sinifikanti tal-attivitajiet enfasizzaw ir-rwol tal-awtoritajiet sottonazzjonali, tas-settur privat u ta’ atturi oħra tas-soċjetà ċivili biex jintlaħqu l-objettivi klimatiċi u biex jiffurmaw sħubiji ġodda. L-Aġenda ta’ Azzjoni Klimatika Globali jeħtieġ li żżomm ir-ritmu tagħha u tkompli ssaħħaħ din it-tip ta’ attività.

5.4.

Kif propost mill-KESE (4), għandha tiġi stabbilita koalizzjoni ta’ dawk li jfasslu l-politika, l-amministrazzjoni u s-soċjetà ċivili, sabiex dawn iħeġġu u jżidu l-għarfien dwar l-azzjoni klimatika f’diversi livelli mhux min-naħa tal-istat, biex jipprovdu forum għal djalogu strutturat, u biex jelimaw l-ostakli li jfixklu l-azzjoni. Il-KESE jistenna li jkun involut bis-sħiħ fl-iżvilupp ta’ din it-tip ta’ infrastruttura koerenti ta’ diversi partijiet interessati.

5.5.

Rigward il-kooperazzjoni tas-soċjetà ċivili ma’ reġjuni oħra, b’mod partikolari mal-istati Afrikani, tal-Karibew u tal-Paċifiku (AKP) (5) u mal-Mediterran, il-kwistjoni tal-klima – flimkien mal-isfida tas-sigurtà tal-ikel – tinsab fuq quddiem fl-aġenda tal-KESE.

5.6.

Il-KESE huwa ħerqan ukoll li jissieħeb mal-Kummissjoni fit-tħejjija tal-istrateġija klimatika tal-UE fit-tul dwar il-mod ta’ tranżizzjoni lejn dinja newtrali fil-karbonju.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/30

Relatur:

Philippe DE BUCK

Korelatur:

Tanja BUZEK

1.1.

In-negozjati dwar is-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment (TTIP) deħlin f’sena kritika fl-2016. In-negozjaturi ewlenin tal-UE u l-Istati Uniti affermaw l-impenn tagħhom biex jitħaffu d-diskussjonijiet bil-ħsieb li jintlaħaq ftehim politiku ambizzjuż u komprensiv li jidentifika “oqsma ta’ ħidma” possibbli fl-oqsma kollha qabel it-tmiem tal-amministrazzjoni attwali tal-Istati Uniti. Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) għalhekk iddeċieda li jfassal opinjoni fuq inizjattiva proprja dwar kwistjonijiet speċifiċi ewlenin tat-TTIP.

1.2.

Din l-opinjoni mhijiex tikkumenta dwar il-ftehim finali possibbli li jirriżulta min-negozjati bejn l-UE u l-Istati Uniti. Madankollu, huwa importanti li wieħed jivvaluta sa liema punt tqiesu l-pożizzjonijiet tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea, kif espressi b’mod partikolari f’opinjonijiet preċedenti tal-KESE, fil-proposti tal-UE attwalment disponibbli għall-pubbliku. Dan ser ikun il-bażi ta’ sħubija msaħħa bejn il-Kummissjoni Ewropea u s-soċjetà ċivili Ewropea għall-iżvilupp ta’ politika kummerċjali tal-UE.

1.3.

Il-KESE, filwaqt li jenfasizza r-rwol istituzzjonali tiegħu, għaldaqstant, jagħmel ir-rakkomandazzjonijiet li ġejjin.

1.4.1.

In-negozjati tat-TTIP qed joħolqu impetu ġdid għal aktar kooperazzjoni regolatorja b’aspettattivi ogħla. Għalhekk, il-Kumitat jinnota b’sodisfazzjon li l-Kapitolu propost jinkludi t-twettiq ta’ għanijiet ta’ ordni pubbliku u livell għoli ta’ protezzjoni f’għadd ta’ oqsma identifikati. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon ukoll kjarifika espliċita li l-funzjoni u l-għan tal-istruttura istituzzjonali għall-kooperazzjoni regolatorja huma li din tipprovdi appoġġ u pariri lil dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet taħt kontroll demokratiku u li hi la se jkollha s-setgħa li tadotta atti legali u lanqas se tieħu post kwalunkwe proċedura regolatorja domestika.

1.4.2.

Madankollu, il-Kumitat jitlob għal definizzjoni aktar ċara ta’ regolamenti “ta’ piż” u jenfasizza li r-regolamenti li jissalvagwardjaw id-drittijiet tal-konsumaturi, tal-ħaddiema u tal-ambjent ma għandhomx jitqiesu bħala “ta’ piż” per se.

1.4.3.

Il-KESE jitlob ukoll li l-Kapitolu dwar il-prattiki regolatorji tajbin ma jillimitax id-dritt tal-partijiet li jirregolaw jew jintroduċu proċeduri ekwivalenti għall-proċess ta’ notifika u kummenti tal-Istati Uniti.

1.4.4.

Barra minn hekk, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tiċċara l-arranġamenti għall-involviment tal-partijiet interessati, b’mod partikolari l-imsieħba soċjali u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili.

1.5.1.

Il-KESE jikkunsidra li l-proposti dwar l-istandardizzazzjoni, ir-regolamenti tekniċi, l-immarkar u t-tikkettar, kollha għandhom jitqiesu bħala interessi offensivi importanti tal-Unjoni Ewropea. Huwa jieħu nota tad-dispożizzjonijiet importanti dwar it-trasparenza. Madankollu, jappella għal:

1.5.2.

Fir-rigward tal-Kapitolu dwar l-SPS, il-KESE jinnota li huwa bbażat fuq il-Ftehim dwar l-SPS tad-WTO, li jinkludi l-prinċipju tal-prekawzjoni. Madankollu, il-KESE jappella għal aktar assigurazzjonijiet li l-leġislazzjoni tal-UE dwar l-ikel ma tinbidilx u li l-UE se żżomm ir-restrizzjonijiet tagħha dwar l-ormoni jew il-promoturi ta’ tkabbir u l-organiżmi ġenetikament modifikati.

1.6.1.

Il-KESE jirrikonoxxi l-importanza tal-faċilitazzjoni tal-kummerċ, b’mod partikolari għad-ditti ż-żgħar, u jilqa’ l-fatt li l-Kummissjoni Ewropea pproponiet Kapitolu. Jitlob, madankollu, li l-proċeduri doganali jkunu ssemplifikati aktar u għal kjarifika tar-regoli dwar il-penali u r-responsabbiltà għal ksur ta’ leġislazzjoni doganali.

1.7.1.

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-impenji sinifikanti tal-UE fil-Kapitolu dwar is-servizzi u jtenni t-talba tiegħu għal aċċess akbar tas-suq fil-livell federali u statali, għal kooperazzjoni regolatorja mtejba — b’rikonoxximent li l-aċċess għas-swieq jiddependi wkoll minn dan — u t-talba tiegħu biex jinżammu s-servizzi pubbliċi f’konformità mat-TFUE. Il-KESE jtenni wkoll li s-servizzi awdjoviżivi mhumiex parti mill-mandat u għalhekk ma għandhom jiġu inklużi f’ebda impenn. Huwa jappoġġja wkoll id-deċiżjoni tal-Kummissjoni Ewropea sabiex tissospendi n-negozjati dwar l-aċċess għas-suq tas-servizzi finanzjarji sakemm in-negozjaturi tal-Istati Uniti jaqblu b’mod ċar li jniedu diskussjonijiet dwar il-kooperazzjoni regolatorja, bl-għan li jiżdiedu l-livelli ta’ protezzjoni u l-istabbiltà finanzjarja f’dak is-settur. Il-KESE jitlob ukoll li jkun hemm formulazzjoni tat-test espliċita u dettaljata għal eżenzjoni għas-servizzi pubbliċi definita f’sens wiesgħa, sabiex ikun żgurat li s-servizzi pubbliċi kollha li huma soġġetti għal esternalizzazzjoni jew huma ffinanzjati mill-Istat, jew organizzazzjonijiet privati bi/jew mingħajr skop ta’ qligħ ikunu esklużi mill-ftehim.

1.8.1.

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-ambitu komprensiv u dettaljat tal-proposta tal-Kummissjoni dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli. Huwa jfakkar li l-valur attwali ta’ dawn id-dispożizzjonijiet jiddependi primarjament fuq il-possibbiltà li effettivament dawn jiġu infurzati. Il-KESE jappella għal mekkaniżmu ta’ infurzar effettiv u mekkaniżmu ta’ monitoraġġ robust permezz tas-soċjetà ċivili. Il-KESE ma jistax jikkummenta dwar il-miżuri ta’ infurzar għall-Kapitolu dwar l-iżvilupp sostenibbli fit-TTIP peress li l-proposti testwali għal infurzar ġew posposti. Huwa importanti li l-Kummissjoni timpenja ruħha mas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali fuq dawn il-proposti sabiex jiġi żgurat li jitfasslu b’mod li jkun effettiv fil-prattika. Il-KESE jirriżerva l-possibbiltà li jikkummenta dwar dawn l-elementi meta jkunu disponibbli għall-pubbliku.

1.9.1.

Il-KESE jilqa’ bi pjaċir il-proposta mmirata biex tirriforma s-sistema ta’ protezzjoni ta’ investiment u li għandha l-għan li tistabbilixxi qorti tal-investiment multilaterali permanenti li tieħu post it-tribunali ta’ arbitraġġ privat. Madankollu, il-KESE għadu tal-fehma li xi punti kritiċi ta’ tħassib kif elenkati fil-punt 8.8 għandhom jiġu indirizzati. Huwa jistieden ukoll lill-Kummissjoni biex tfassal valutazzjoni tal-impatt li jkopri kemm l-ispejjeż kif ukoll il-funzjonament ta’ sistema ta’ qorti tal-investiment ġdida.

2.1.

Mit-tnedija tan-negozjati dwar it-TTIP f’Ġunju 2013, il-KESE kellu rwol importanti fit-tfassil tal-pożizzjonijiet tal-UE taas-soċjetà ċivili organizzata billi fassal opinjonijiet dwar aspetti speċifiċi dwar in-negozjati dwar it-TTIP (1), dwar il-protezzjoni tal-investiment u s-soluzzjoni tat-tilwim bejn l-investitur u l-Istat (ISDS) (2) u dwar l-impatt tat-TTIP fuq l-SMEs (3). Sadanittant, il-Kummissjoni ppubblikat il-Komunikazzjoni importanti tagħha “Kummerċ għal kulħadd” (4) li tipprovdi l-kundizzjonijiet għat-trattati ta’ kummerċ u investiment li huma previsti. Fl-opinjoni tiegħu, il-KESE appoġġja l-approċċ deskritt fil-Komunikazzjoni (5). Il-Kumitat, f’kooperazzjoni ma’ istituzzjonijiet oħra tal-UE, qed jaħdem ukoll biex jikkontribwixxi għal dibattitu infurmat tas-soċjetà ċivili dwar it-TTIP permezz ta’ numru ta’ attivitajiet relatati mat-TTIP. Dawn jinkludu l-organizzazzjoni ta’ seduti ta’ smigħ u żjarat tal-membri tal-KESE fl-Istati Uniti.

2.2.

Il-KESE jinnota li n-negozjati dwar it-TTIP qed isiru b’mod aktar trasparenti minn negozjati kummerċjali u ta’ investiment preċedenti: dawn huma l-ewwel li għalihom ġew ippubblikati l-mandat tal-Kunsill u l-pożizzjonijiet tal-UE u diversi proposti testwali. Ġie stabbilit Grupp Konsultattiv li jlaqqa’ flimkien esperti li jirrappreżentaw firxa wiesgħa ta’ interessi – il-konsumaturi, it-trejdjunjins, in-negozji, l-ambjent u s-saħħa pubblika – biex jipprovdi lin-negozjaturi kummerċjali tal-UE b’konsulenza ta’ kwalità għolja fl-oqsma li qed jiġu nnegozjati. Madankollu, minħabba r-rwol istituzzjonali tiegħu, il-KESE jinnota b’dispjaċir il-fatt li ma ġiex inkluż formalment fil-Grupp Konsultattiv speċifiku għat-TTIP (6). Il-Kummissjoni Ewropea ħolqot sit web iddedikat dwar it-TTIP li jinkludi skedi informattivi u gwidi, dokumenti ta’ pożizzjoni tal-UE (li jistabbilixxu u jiddeskrivu l-approċċ ġenerali tal-Unjoni Ewropea għal temi partikolari), u l-proposti testwali tal-UE (li huma l-proposti inizjali tal-UE għal testi legali dwar temi fit-TTIP), u l-offerta tal-UE għal aċċess għas-suq fir-rigward tas-servizzi. Il-KESE japprezza l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea li jinħoloq Forum għas-Soċjetà Ċivili li jkun magħmul minn rappreżentanti ta’ organizzazzjonijiet indipendenti tas-soċjetà ċivili, inklużi l-parteċipanti fil-gruppi konsultattivi domestiċi, sabiex ikun hemm djalogu dwar l-implimentazzjoni u l-applikazzjoni tal-ftehim.

2.3.

Din l-opinjoni tibni fuq is-sejbiet tal-opinjonijiet preċedenti li jitolbu li l-benefiċċji tat-TTIP ikunu mifruxa b’mod ugwali fost il-komunità kummerċjali (inklużi l-SMEs), il-ħaddiema, il-konsumaturi u ċ-ċittadini, u li s-salvagwardja tal-istandards għolja fis-seħħ fl-UE tkun prekundizzjoni biex il-ftehim jiġi aċċettat. Il-KESE jqis li huwa importanti li jikkummenta dwar il-pożizzjonijiet u l-proposti testwali tal-UE diġà ppubblikati għal numru magħżul ta’ kapitoli biex ikun eżaminat sa liema punt dawn huma konformi ma’ dawn il-prekundizzjonijiet, u sabiex jiġu identifikati l-punti ewlenin ta’ interess u tħassib tas-soċjetà ċivili Ewropea. B’mod partikolari, il-KESE għażel li jiffoka l-analiżi tiegħu fuq proposti għal kooperazzjoni regolatorja, inkluż prattiki regolatorji tajba (ippubblikati fil-21 ta’ Marzu 2016), ostakli tekniċi għall-kummerċ (TBT) u miżuri sanitarji u fitosanitarji (SPS) (it-tnejn ippubblikati f’Jannar 2015), faċilitazzjoni doganali u kummerċjali (li saret disponibbli f’Jannar 2015 u emendata f’Marzu 2016), servizzi (ippubblikata f’Lulju 2015), żvilupp sostenibbli (ippubblikata f’Novembru 2015) u investiment (ippubblikata f’Novembru 2015). Din l-opinjoni tikkunsidra dokumenti ppubblikati sal-14 ta’ Lulju 2016.

2.4.

Għandu jiġi nnutat li fl-14 ta’ Lulju 2016 il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat proposta dwar l-istruttura istituzzjonali tal-ftehim (7), li tinkludi l-ħolqien ta’ Gruppi Konsultattivi Domestiċi, magħmula minn rappreżentanti tas-soċjetà ċivili u li huma kompetenti biex jagħtu pariri lill-partijiet dwar l-applikazzjoni tal-ftehim. Il-Kumitat jilqa’ l-fatt li l-mandat tal-Gruppi Konsultattivi Domestiċi jiġi estiż biex ikopri kull kwistjoni ta’ interess taħt il-ftehim, iżda madankollu jiddispjaċih li l-laqgħa konġunta taż-żewġ Gruppi Konsultattivi Domestiċi li tissejjaħ fuq inizjattiva tagħhom stess ma tissemmiex b’mod espliċitu fil-proposta tal-UE u li l-Forum tas-Soċjetà Ċivili jista’ jissejjaħ biss mill-Kumitat Konġunt. Il-laqgħat tal-Forum tas-Soċjetà Ċivili għandhom jippermettu lill-membri taż-żewġ Gruppi Konsultattivi Domestiċi biex jaħdmu fuq rakkomandazzjonijiet konġunti lill-Partijiet.

2.5.

F’dan ir-rigward, il-KESE jinnota b’dispjaċir kbir li meta n-negozjati eventwalment isiru fuq il-bażi ta’ testi kkonsolidati, il-livell għoli ta’ trasparenza miksub s’issa se jiġi kompromess serjament, sakemm l-Istati Uniti ma taqbilx li tagħmel dawn it-testi għad-dispożizzjoni tal-pubbliku jew, minn tal-inqas, tal-Grupp Konsultattiv tal-UE. Għalhekk il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tkompli tagħmel mill-aħjar biex tqajjem din il-kwistjoni mal-kontroparti tagħha.

3.1.

Il-kooperazzjoni regolatorja hija waħda mit-tliet pilastri tat-TTIP — l-oħrajn huma l-aċċess tas-suq u r-regoli – u hija magħmula minn erba’ elementi: l-aspetti orizzontali (li jinkludi sezzjoni dwar “koerenza regolatorja” jew “prattiki regolatorji tajba” minn naħa waħda, u sezzjoni dwar “kooperazzjoni regolatorja” fost ir-regolaturi min-naħa l-oħra), l-ostakli tekniċi għall-kummerċ (OTK), is-sigurtà tal-ikel u l-annimali u s-saħħa tal-pjanti (SPS), u annessi settorjali. L-għan ta’ din is-sezzjoni huwa li jsiru kummenti dwar l-ewwel minn dawn l-elementi — l-aspetti orizzontali — filwaqt li s-sezzjoni ta’ wara se tindirizza l-OTK u l-SPS.

3.2.

Il-kooperazzjoni regolatorja ġiet identifikata bħala wieħed mill-għanijiet ewlenin tat-TTIP, peress li jista’ jkollha rwol importanti biex tiffaċilita l-kummerċ u l-investiment kif ukoll biex ittejjeb il-kompetittività ta’ kumpaniji żgħar b’mod partikolari. L-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju, b’mod partikolari, jistennew li jinfetħu opportunitajiet ġodda, peress li m’għandhomx ir-riżorsi biex joperaw f’ambjenti regolatorji differenti fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku, b’differenza għal ditti kbar. Fl-istess ħin, iż-żieda fil-kompatibilità tar-reġimi ta’ regolamentazzjoni toħloq opportunitajiet għal intrapriżi kbar biex jieħdu vantaġġ minn ekonomiji ta’ skala bejn l-Ewropa u l-Istati Uniti.

3.3.

L-isforzi għall-kooperazzjoni regolatorja mhumiex ġodda (8). In-negozjati tat-TTIP qed joħolqu impetu ġdid għal aktar kooperazzjoni regolatorja b’aspettattivi ogħla. Il-KESE jqis li mhux faċli jiġu stmati l-benefiċċji li jirriżultaw minn żieda fil-kooperazzjoni regolatorja, l-aktar minħabba li dawn ivarjaw skont il-livell ta’ kooperazzjoni li għandu jintlaħaq qbil dwarha matul in-negozjati. L-abbozz ta’ rapport tekniku interim ippreparat mill-Kummissjoni Ewropea dwar il-valutazzjoni tal-impatt tas-sostenibilità jistma li 76 % tal-impatt tat-TTIP se jirriżulta minn koperazzjoni regolatorja, waqt li 24 % tal-effett totali ser jirriżulta mit-tnaqqis fit-tariffi (9).

3.4.

Madankollu, il-KESE jikkunsidra li huwa importanti li tingħata protezzjoni sabiex jiġi żgurat li l-proċess tal-kooperazzjoni regolatorja ma jintużax biex idgħajjef l-istandards soċjali, tax-xogħol, tal-konsumatur u dawk ambjentali, iżda jaħdem biex itejjibhom. Jekk dawn il-kundizzjonijiet ikunu sodisfatti, il-benefiċċji jkunu mhux biss ekonomiċi iżda jistgħu wkoll jiffaċilitaw il-ħidma tar-regolaturi sabiex jinkisbu l-għanijiet ta’ ordni pubbliku.

3.5.

Is-salvagwardja tal-livelli għolja ta’ protezzjoni tal-UE kienet punt fundamentali għall-KESE. Il-proposta attwali tal-Artikolu x1b tal-Kapitolu dwar il-kooperazzjoni regolatorja tkopri t-twettiq ta’ għanijiet ta’ ordni pubbliku u livell għoli ta’ protezzjoni, fost oħrajn, tas-saħħa pubblika; il-ħajja u s-saħħa tal-bnedmin, l-annimali u l-pjanti; is-saħħa u s-sikurezza; il-kundizzjonijiet tax-xogħol; il-benesseri tal-annimali; l-ambjent; il-konsumaturi; il-protezzjoni soċjali u s-sigurtà soċjali; id-data personali u s-sigurtà ċibernetika; id-diversità kulturali; u l-istabbiltà finanzjarja.

3.6.

Madankollu, il-KESE huwa mħasseb li dan jista’ jiddgħajjef mill-Artikolu x1d li jiddikjara l-għan ta’ “tnaqqis ta’ rekwiżiti regolatorji ta’ […] piż bla bżonn” (10). Il-KESE jinsab imħasseb li tali lingwa tista’ tkun interpretata bħala waħda li tikkunsidra li r-regolamenti li jissalvagwardjaw id-drittijiet tal-konsumaturi, tax-xogħol u dawk ambjentali huma ta’ “piż”.

3.7.

Għalhekk, il-KESE jixtieq jerġa’ jafferma b’mod qawwi d-dikjarazzjonijiet li s-salvagwardja tal-istandards għoljin eżistenti hija rekwiżit fundamentali u li minbarra l-għan tat-titjib tal-opportunitajiet tal-kummerċ, il-kooperazzjoni regolatorja għandha wkoll ittejjeb is-sigurtà, is-saħħa u l-ġid ekonomiku u soċjali tal-persuni fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku. Għalhekk dan l-impenn għandu jiġi ddikjarat mill-ġdid b’lingwa ċara ħafna u ddettaljata fil-ftehim finali. Il-KESE huwa mħasseb dwar il-proposta tal-UE dwar prattiki regolatorji tajbin. Il-kooperazzjoni regolatorja għandha tkun dwar it-titjib tad-djalogu bejn ir-regolaturi, u mhux li jiġu influwenzati l-proċessi ta’ tfassil tar-regoli ta’ xulxin. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex tiċċara s-sezzjoni dwar il-prattiki regolatorji tajbin tal-proposta tagħha.

3.8.

F’dan is-sens, il-KESE jikkunsidra li l-proposta attwali għall-Kapitolu dwar prattiki regolatorji tajba, li tinnota li l-partijiet ser ikunu meħtieġa jeżaminaw “alternattivi mhux regolatorji (inkluż l-alternattiva li ma jirregolawx) […] li jilħqu l-għan tal-att regolatorju” m’għandhiex titqies li tillimita d-dritt tal-partijiet li jirregolaw. Għal aktar ċarezza, it-test tal-ftehim għandu jiċċara li din id-dispożizzjoni ma għandhiex tillimita d-dritt tal-partijiet li jirregolaw. Huwa jinnota wkoll li l-Artikolu 6 tal-proposta dwar konsultazzjonijiet tal-partijiet interessati m’għandux jitqies ekwivalenti għall-proċess ta’ notifika u kummenti tal-Istati Uniti.

3.9.

Għall-KESE, l-iżvilupp tal-kummerċ għandu għalhekk jibqa’ għan ċentrali. Huwa importanti li n-negozjati tat-TTIP jappoġġjaw it-tneħħija ta’ ostakli bla bżonn għall-kummerċ (11).

3.10.

Il-KESE jilqa’ l-fatt li l-proposta attwali tal-Kummissjoni tiċċara b’mod espliċitu li l-funzjoni u l-għan tal-istruttura istituzzjonali għandhom l-għan li jipprovdu appoġġ u pariri lil dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet taħt il-kontroll demokratiku tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-UE (12). Il-proċedura leġislattiva ordinarja m’għandhiex tiddgħajjef, u għandhom ikunu evitati d-dewmien jew l-effett ta’ diżinċentiv regolatorju. Il-KESE jilqa’ l-Artikolu 1 propost, li jafferma mill-ġdid id-dritt kemm li jirregolaw kif ukoll li jistabbilixxu livelli ta’ protezzjoni. Madankollu, huwa kruċjali li l-proposta tiddefinixxi l-kompożizzjoni u r-regoli ta’ proċedura tal-kumitati u l-gruppi differenti. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex tiżgura koerenza u konsistenza bejn il-kapitoli orizzontali dwar il-kooperazzjoni regolatorja, u l-kapitoli u l-annessi settorjali dwar l-ostakli tekniċi għall-kummerċ (TBT) u dwar il-miżuri sanitarji u fitosanitarji (SPS).

3.11.

Id-djalogu li jsir fil-bidu tal-proċess regolatorju ikabbar il-possibbiltà li jiġu identifikati soluzzjonijiet ta’ politika li jinkludu kunsiderazzjonijiet transkonfinali u għandu jkun previst. L-involviment tal-partijiet interessati permezz ta’ proċess trasparenti, li huwa prinċipju fundamentali fil-proċess ta’ regolamentazzjoni tajba fi ħdan l-Unjoni Ewropea, għandu jkun dettaljat b’mod ċar fil-proposta tal-Kummissjoni. Sabiex il-kooperazzjoni regolatorja tikseb riżultati u proposti inklużivi għar-regolaturi, għandu jkun hemm impenn strutturat u bbilanċjat tal-partijiet interessati, u b’mod partikolari n-negozji, il-konsumaturi, il-gruppi ta’ interess ambjentali u l-ħaddiema.

3.12.

Sabiex iseħħ progress speċifiku, għandhom jiġu previsti konsultazzjonijiet bikrija dwar l-attività regolatorja bejn ir-regolaturi tal-UE u tal-Istati Uniti. Diskussjonijiet fi stadju bikri tal-proċess leġislattiv huma mistennija li jżidu l-potenzjal biex jiġu stabbiliti regoli interoperabbli fil-futur u li jippermettu lill-parteċipanti fis-suq jikkonformaw maż-żewġ sistemi fl-istess ħin. Madankollu, ir-regolaturi għandhom jikkunsidraw id-djalogu u t-tweġibiet għal kummenti mingħand il-kontropartijiet tagħhom jew minn persuni interessati bħala volontarji, sabiex jiġi evitat kwalunkwe effett ta’ diżinċentiv fil-qasam regolatorju.

3.13.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tiċċara l-arranġamenti kemm għad-djalogu msemmi hawn fuq kif ukoll għall-involviment tal-partijiet konċernati, b’mod partikolari tal-imsieħba soċjali u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili. Għandu jkun hemm garanzija ċara li l-partijiet interessati rilevanti jkunu jistgħu jikkontribwixxu għal djalogu trasparenti permezz ta’ proċedura definita sew li tippreskrivi trattament ugwali u tevita d-dewmien fil-proċess regolatorju. Min-naħa tal-UE, ir-reġistru ta’ trasparenza għandu jitqies meta jiġu definiti r-rilevanza u l-kwalità rappreżentattiva tal-partijiet interessati.

4.1.

Il-KESE jinsab kuntent li l-ftehim tad-WTO dwar l-OTKs huwa integrat kif jinsab fil-proposta. Barra minn hekk, il-Kapitolu tal-OTK propost jindirizza rekwiżiti tekniċi (regolamenti u standards tekniċi) u rekwiżiti tal-valutazzjoni tal-konformità. Il-KESE huwa tal-fehma li l-proposti dwar l-istandardizzazzjoni, ir-regolamenti tekniċi, l-immarkar u t-tikkettar, kollha għandhom jitqiesu bħala interessi offensivi importanti tal-Unjoni Ewropea. Huwa importanti li dawn il-proposti ma jintużawx biex jitqajmu dubji dwar regolamenti li huma meħtieġa għas-saħħa u s-sikurezza kif ukoll għall-protezzjoni soċjali.

4.2.

Il-KESE jinnota wkoll id-dispożizzjonijiet importanti dwar it-trasparenza: huwa jtenni l-obbligu ta’ notifika ta’ miżuri lid-WTO, ta’ ogħti ta’ informazzjoni lill-parti l-oħra, l-offerta ta’ opportunità għal kummenti bil-miktub u l-forniment ta’ tweġibiet għal dawn il-kummenti. Dan jipprovdi wkoll għall-pubblikazzjoni ta’ kull regolament tekniku applikabbli, ġdid jew eżistenti, permezz ta’ reġistru, kif ukoll tal-istandards li hemm referenza għalihom fir-regolamenti tekniċi (billi l-maġġoranza l-kbira tal-istandards huma użati mill-industrija iżda mhumiex “referenzjati” — użati — mir-regolaturi fir-regolamenti tekniċi).

4.3.

Fir-rigward tal-istandardizzazzjoni, il-KESE jilqa’ l-kooperazzjoni bejn il-korpi ta’ standardizzazzjoni, kif ukoll il-prinċipji ta’ aċċettazzjoni reċiproka limitata. Madankollu, il-KESE ħa nota tat-tħassib espress mis-CEN/CENELEC dwar ir-riskji tar-rikonoxximent reċiproku ta’ standards volontarji fit-TTIP. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tikkunsidra l-proposti tal-korpi tal-istandards tal-UE u tiżgura li l-interessi tal-UE jkunu salvagwardjati. Anke l-garanzija li l-partijiet interessati rilevanti kollha jistgħu jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta’ standards ġodda hija importanti.

4.4.

Is-sistemi ta’ standardizzazzjoni tal-UE u tal-Istati Uniti huma differenti ħafna minn xulxin. B’mod partikolari, il-prinċipju ta’ “prodott wieħed, standard wieħed, aċċettat kullimkien” li jirrappreżenta pilastru tas-suq uniku tal-UE ma jeżistix fl-Istati Uniti. Fl-Ewropa, meta jiġi adottat standard ġdid, l-istandards nazzjonali konfliġġenti jiġu rtirati; fl-Istati Uniti, standards differenti jeżistu flimkien fis-suq li jagħmilha diffiċli għall-SMEs biex jifhmu liema wieħed ikun l-aħjar għal-linji ta’ prodotti tagħhom. Sabiex tiżdied it-trasparenza u jiġu faċilitati kumpaniji żgħar, huwa essenzjali li tiġi stabbilita helpdesk min-naħa tal-Istati Uniti li tkun tipprovdi servizzi ta’ appoġġ lill-kumpaniji tal-UE li jixtiequ jesportaw lejn is-suq tal-Istati Uniti. Ħafna drabi dawn huma kumpaniji żgħar b’riżorsi limitati iżda b’livell għoli ta’ speċjalizzazzjoni f’suq speċjalizzat li huwa l-bażi tal-kompetittività tagħhom.

4.5.

Il-KESE jinnota b’dispjaċir li oqsma ewlenin bħas-sikurezza elettrika, il-kompatibilità elettro-manjetika, il-makkinarju u t-telekomunikazzjonijiet, fejn l-UE għandha interess offensiv ċar, huma identifikati bħala oqsma ta’ prijorità għall-konsiderazzjoni fil-futur: dawn l-oqsma għandhom ikunu fost l-eżiti speċifiċi referenzjati dwar valutazzjoni tal-konformità li jirriżultaw min-negozjati.

4.6.

Il-KESE jiddeplora bl-istess mod li fis-sezzjoni dwar l-immarkar u t-tikkettar, ebda qasam prijoritarju mhu identifikat għal ħidma futura u mhemmx spazji riżervati la għal skeda ta’ żmien għal analiżi futura ta’ rekwiżiti tal-immarkar u t-tikkettjar, u lanqas għall-inklużjoni tal-eżiti li jirriżultaw min-negozjati f’setturi partikolari.

4.7.

Il-Kapitolu dwar l-SPS propost jibni fuq il-Ftehim tad-WTO dwar l-SPS u l-kummenti dwar il-proposta testwali tal-UE mressqa għal diskussjoni mill-Istati Uniti matul iċ-ċiklu tan-negozjati mid-29 ta’ Settembru sat-3 ta’ Ottubru 2014, u disponibbli għall-pubbliku fis-7 ta’ Jannar 2015.

4.8.

Il-Ftehim dwar l-SPS tad-WTO li jkopri l-applikazzjoni tar-regolamenti dwar is-sigurtà tal-ikel, u s-saħħa tal-annimali u tal-pjanti, jinkludi l-Prinċipju tal-Prekawzjoni (Artikolu 5(7)), li issa huwa stabbilit ukoll fit-Trattat ta’ Lisbona. Dan m’għandhux ikun miftuħ għan-negozjati u għalhekk ma għandux jagħmel parti mill-ftehim. Għalhekk, il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjoni kbir l-assigurazzjonijiet mogħtija mill-UE li t-TTIP mhix ser tbiddel il-leġislazzjoni dwar is-sigurtà tal-ikel; li l-UE ser iżżomm ir-restrizzjonijiet tagħha dwar l-ormoni jew promoturi tat-tkabbir tal-laħam u li t-TTIP mhix ser tbiddel il-liġi tal-UE dwar organiżmi ġenetikament modifikat.

5.1.

Peress li l-kummerċ f’merkanzija jkopri porzjon kbir tal-kummerċ Transatlantiku, kull sforz biex jittejbu l-proċeduri doganali se jkollu impatt qawwi fuq il-kummerċ bilaterali, b’mod partikolari għall-kumpaniji ż-żgħar.

5.2.

Il-KESE jilqa’ l-proposti addizzjonali li għandhom l-għan li jiffaċilitaw il-proċeduri doganali, b’mod partikolari: it-twaqqif ta’ punt ta’ kuntatt waħdieni fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku, il-koordinazzjoni mtejba dwar standards internazzjonali, u l-iżvilupp ta’ programm ta’ sħubija ta’ faċilitazzjoni tal-kummerċ; l-armonizzazzjoni u l-allinjament tad-data, b’impenn għall-valutazzjoni ta’ liema data għandha tiġi allinjata; l-espansjoni tar-responsabbiltajiet tal-Kumitat Konġunt tal-Kooperazzjoni Doganali sabiex jaġixxi bħala l-“Kumitat tad-Dwana Speċjalizzata” f’numru ta’ deċiżjonijiet bil-quddiem u oqsma li għad iridu jkunu definiti.

5.3.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea tiċċara l-elementi li huma partikolarment importanti għall-intrapriżi tal-UE u li għadhom mhumiex ċari fit-test disponibbli, bħall-valur de minimis, it-tneħħija tat-tariffi kollha addizzjonali, u l-ħruġ ta’ sanzjonijiet u r-responsabbiltà għal ksur tal-leġislazzjoni doganali.

6.1.

Fl-offerta tagħha dwar is-servizzi, l-UE toffri impenji serji f’setturi li huma kruċjali għat-trawwim tat-tkabbir u l-kompetittività (diġitali u tat-telekomunikazzjoni) tal-Ewropa, biex titħaffef l-integrazzjoni fil-katini tal-valur globali (trasport, servizzi ta’ kurrier, servizzi tan-negozju u servizzi professjonali) jew jolqtu s-setturi ekonomiċi ewlenin (kostruzzjoni, bejgħ bl-imnut, enerġija).

6.2.

Il-KESE jinnota b’sodisfazzjon li l-proposta tal-UE tipproponi qafas li jiffaċilita sistema ġusta, trasparenti u konsistenti għar-rikonoxximent reċiproku tal-kwalifiki professjonali bejn il-partijiet u tistipula l-kondizzjonijiet ġenerali għan-negozjar ta’ ftehimiet ta’ għarfien reċiproku, li huma ta’ importanza kbira biex jiżguraw aċċess aħjar għas-suq għall-fornituri tas-servizzi mill-UE.

6.3.

Il-KESE jtenni tliet aspetti ewlenin marbuta mas-servizzi: il-ħtieġa li jiżdied l-aċċess tas-suq kemm fil-livell federali kif ukoll statali; ir-rikonoxximent li l-aċċess għas-suq jiddependi wkoll minn kooperazzjoni regolatorja msaħħa; it-talba għall-preservazzjoni tal-ispeċifiċità tas-servizzi pubbliċi b’konformità mat-TFUE.

6.4.

Il-KESE jenfasizza li l-Kummissjoni għandha tiżgura li f’termini ta’ servizzi, it-TTIP tmur lil hinn mill-ftehimiet eżistenti bħall-GATS u t-TISA u li għandhom jiġu konklużi ftehimiet speċifiċi biex jitneħħew il-ħafna ostakli diskriminatorji li jeżistu fl-Istati Uniti.

6.5.

Il-KESE jisħaq dwar kwistjoni partikolari li l-Kummissjoni għandha tikkunsidra u li tikkonċerna l-aċċess żbilanċat għas-swieq: kumpaniji Amerikani jistgħu jibbenefikaw mis-suq uniku tal-UE filwaqt li l-kumpaniji tal-UE jiffaċċjaw suq Amerikan frammentat billi numru kbir ta’ setturi ta’ servizzi huma rregolati fil-livell tal-Istat. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-Istati Uniti qed tkompli timponi l-obbligu tal-viża għaċ-ċittadini ta’ ċerti Stati Membri tal-UE, filwaqt li ċ-ċittadini tal-Istati Uniti ma għandhomx bżonn viża biex jivvjaġġaw lejn l-UE, u dan jirrappreżenta trattament diskriminatorju għaċ-ċittadini tal-UE li jagħmel ħsara lir-relazzjoni bilaterali.

6.6.

Dwar setturi speċifiċi, il-KESE jixtieq jagħmel il-kummenti li ġejjin:

6.7.

Fir-rigward tas-servizzi pubbliċi, l-opinjoni tal-KESE “Kummerċ għal Kulħadd” iddikjarat li l-protezzjoni tas-servizzi pubbliċi fi ftehimiet kummerċjali “tista’ ssir bl-aqwa mod permezz tal-użu ta’ lista pożittiva kemm fir-rigward tas-suq għall-aċċess, kif ukoll tat-trattament nazzjonali”. Madankollu, ir-regoli attwali tal-UE dwar is-servizzi offruti fit-TTIP adottaw approċċ “ibridu” mingħajr preċedent għas-servizzi elenkati, u dan jista’ jħalli inċertezza sostanzjali.

6.8.

Fl-Anness III dwar l-aċċess għas-suq, hija pprovduta lista pożittiva bl-istess test bħal fl-iskeda tal-GATS tal-UE fejn “is-servizzi ta’ utilità pubblika jeżistu f’setturi bħalma huma servizzi ta’ konsultazzjoni xjentifika u teknika relatati, servizzi R&D dwar ix-xjenzi soċjali u l-istudji umanistiċi, servizzi ta’ ttestjar u analiżi teknika, servizzi ambjentali, servizzi tas-saħħa, servizzi tat-trasport u servizzi awżiljari għal kull mod ta’ trasport. Id-drittijiet esklussivi fuq servizzi bħal dawn spiss jingħataw lil operaturi privati, pereżempju operaturi b’konċessjonijiet mill-awtoritajiet pubbliċi, soġġetti għal obbligi ta’ servizz speċifiċi. Minħabba li l-utilitajiet pubbliċi spiss jeżistu wkoll fil-livell subċentrali, elenkar speċifiku għas-settur li jkun iddettaljat u eżawrjenti mhuwiex prattiku” (13). Madankollu, il-“klawżola ta’ utilità pubblika”, li tippermetti li jinżammu strutturi monopolistiċi, għandha diversi nuqqasijiet, inkluż il-fatt li l-ambitu ma jkoprix il-limitazzjonijiet bħall-ittestjar tal-ħtiġijiet ekonomiċi, jew il-kwoti. Il-KESE jixtieq jenfasizza li l-eżenzjoni tal-utilitajiet pubbliċi għandha tapplika għall-mezzi kollha ta’ forniment.

6.9.

Il-KESE jitlob li jkun hemm formulazzjoni espliċita u dettaljata tat-test dwar l-eżenzjoni għall-utilitajiet pubbliċi fl-Anness III sabiex ikun żgurat li s-servizzi pubbliċi kollha li huma soġġetti għal esternalizzazzjoni jew huma ffinanzjati mill-Istat, organizzazzjonijiet privati bi jew mingħajr skop ta’ qligħ ikunu esklużi mill-ftehim.

6.10.

Minkejja li l-klawżoli ta’ sospensjoni u l-klawsoli ratchet ma japplikawx għall-Anness II, il-KESE jinsab imħasseb li n-negozjati jistgħu jwasslu biex ir-riżervi tal-UE li bħalissa huma elenkati f’dan l-Anness jiġu trasferiti fl-Anness I, b’hekk jiġi evitat li l-liberalizzazzjoni titreġġa’ lura. F’dan ir-rigward, il-KESE jappoġġja d-dikjarazzjoni tar-rapport ta’ Konsulenza tal-Kunsill Soċjali u Ekonomiku Netherlandiż li “Il-gvernijiet għandhom jibqgħu ħielsa milli jiddikjaraw ċerti servizzi — skont il-preferenzi tagħhom stess — sabiex ikunu “ta’ interess pubbliku ġenerali” (14).

6.11.

Il-KESE huwa mħasseb ukoll li r-regolazzjoni mill-gvern fi kwalunkwe servizz mhux elenkat b’mod adegwat fl-Annessi I u II ser tkun esposta għal sfidi potenzjali mill-gvern tal-Istati Uniti permezz ta’ proċedimenti ta’ tilwim minn Stat għal Stat għal ksur ta’ trattament nazzjonali jew impenji ta’ nazzjonijiet l-aktar iffavoriti, jew permezz tas-sistema ta’ qorti ta’ investiment.

6.12.

Il-KESE jinnota b’dispjaċir li, meta mqabbel ma’ kapitoli oħrajn, l-aċċess għas-suq tas-servizzi huwa ttraskurat u jistieden lill-Kummissjoni ssaħħaħ l-isforzi tagħha biex tneħħi l-ostakoli li fadal għall-aċċess tas-suq fl-Istati Uniti. L-Istati Uniti għadha timponi projbizzjoni totali f’termini ta’ trasport marittimu. Hemm limiti għall-preżenza ta’ kapital bħal 25 % fit-trasport bl-ajru u 20 % fit-telekomunikazzjoni, u ostakli sinifikanti lil hinn mill-fruntiera bħal fl-oqsma tat-telekomunikazzjoni u tas-satelliti. Hemm lista twila ħafna għar-rekwiżiti għaċ-ċittadinanza, eż. fis-settur bankarju, l-assigurazzjoni u l-kontabbiltà. Jeżistu rekwiżiti għar-residenza għas-servizzi legali, kontabilistiċi, tal-inġinerija, u tal-assigurazzjoni. Rekwiżiti ta’ preżenza lokali jeżistu pereżempju għal rekwiżiti legali, kontabilistiċi u tal-assigurazzjoni kif ukoll rekwiżit ta’ forma legali fl-assigurazzjoni, eċċ.

7.1.

It-TTIP toffri opportunità lill-partijiet biex irawmu s-sostenibbiltà permezz tal-kummerċ u jmorru lil hinn minn kwalunkwe ftehim kummerċjali konkluż minn naħa jew oħra dwar l-għanijiet ta’ sostenibbiltà. Fl-opinjonijiet tiegħu REX/390 u REX/449 (15), il-KESE talab l-inklużjoni ta’ Kapitolu robust dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, li jitqies bħala komponent essenzjali tal-ftehim, u għalhekk jilqa’ b’sodisfazzjon l-ambitu komprensiv u dettaljat tal-proposta tal-Kummissjoni. Madankollu, il-KESE jemmen li l-valur attwali ta’ dawn id-dispożizzjonijiet jiddependi primarjament mill-possibbiltà li eventwalment u effettivament dawn jiġu infurzati.

7.2.

L-opinjoni REX/390 iddikjarat li mekkaniżmu b’saħħtu għall-monitoraġġ tas-soċjetà ċivili għandu jkun komponent essenzjali ta’ kwalunkwe ftehim. Għalhekk, il-KESE jappoġġja bis-sħiħ id-dikjarazzjoni tal-Kummissarju Malmström li hemm bżonn mekkaniżmi ta’ infurzar effettivi fil-Kapitolu tal-iżvilupp sostenibbli (16). Il-KESE jappoġġja bl-istess mod ir-rakkomandazzjonijiet tar-rapport ta’ konsulenza tal-Kunsill Soċjali u Ekonomiku Netherlandiż u l-Kunsill Soċjali u Ekonomiku Franċiż dwar il-kapaċità li jimponi sanzjonijiet effettivi fuq il-partijiet fejn ikun meħtieġ (17).

7.3.

Il-KESE jfaħħar l-impenji estensivi tal-Kummissjoni Ewropea għal standards tax-xogħol u ambjentali għoljin. Il-KESE jilqa’ l-fatt li d-dritt tar-regolazzjoni u t-twaqqif ta’ livelli għoljin ta’ protezzjoni ġie ikkonfermat fil-preambolu tal-ftehim u f’artikolu awtonomu fil-Kapitolu dwar l-iżvilupp sostenibbli.

7.4.

Il-KESE kien talab li jiġi affermat mill-ġdid l-impenn tal-partijiet li jimplimentaw u jinfurzaw b’mod effettiv il-leġislazzjoni tax-xogħol tagħhom, u l-obbligi tagħhom li jirriżultaw mis-sħubija tagħhom fl-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO). Il-KESE għalhekk jilqa’ l-inklużjoni ta’ dispożizzjonijiet vinkolanti dwar il-protezzjoni ta’ standards ewlenin tax-xogħol, bħal-libertà tal-assoċjazzjoni u d-dritt għan-negozjar kollettiv bil-formazzjoni ta’ u s-sħubija fi trejdjunjins, l-eliminazzjoni ta’ xogħol furzat jew obbligatorju, l-abolizzjoni effettiva tax-xogħol tat-tfal, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fir-rigward tal-impjieg u x-xogħol. Barra minn hekk, il-KESE jilqa’ l-inklużjoni addizzjonali tal-impenn tal-partijiet biex jiżguraw kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti, u s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. Sabiex dawn id-dispożizzjonijiet dwar l-iżvilupp sostenibbli jsiru vinkolanti, għandu jiġi implimentat “approċċ fi tliet stadji” b’konsultazzjonijiet mal-gvern, il-gruppi konsultattivi domestiċi u l-panels ta’ esperti bl-involviment tal-ILO u d-dispożizzjoni dwar is-soluzzjoni tat-tilwim ġenerali tal-ftehim.

7.5.

Fir-rigward ta’ aspetti ambjentali, l-inklużjoni ta’ dispożizzjoni dwar il-kummerċ b’rabta mal-immaniġġjar ambjentali adatt ta’ kimiki u skart tallinja sew mat-tħassib tas-soċjetà ċivili. Għaldaqstant, il-KESE jaqbel li fil-ftehim jiddaħħlu dispożizzjonijiet bl-għan li jipprevjenu jew jimminimizzaw l-effetti ħżiena fuq is-saħħa tal-bniedem u fuq l-ambjent fir-rigward tas-sustanzi kimiċi u l-iskart. Bl-istess mod il-KESE jilqa’ l-impenn tal-partijiet lejn l-immaniġġjar sostenibbli tal-foresti u r-rikonoxximent reċiproku tal-impatt negattiv sinifikanti ta’ sajd illegali, mhux rappurtat u mhux regolat.

7.6.

Il-kooperazzjoni bejn il-partijiet dwar aspetti tal-politiki ambjentali u tax-xogħol relatati mal-kummerċ hija inizjattiva pożittiva bħala dispożizzjoni fil-proposta. Il-KESE jappoġġja r-rikonoxximent tal-importanza tal-kooperazzjoni fil-promozzjoni ta’ xogħol deċenti fil-ktajjen tal-provvista globali u fit-tfassil ta’ strateġiji u politiki li jippromovu l-kontribut tal-kummerċ lejn l-effiċjenza fl-użu tar-riżorsi, l-ekonomija ekoloġika u l-ekonomija ċirkolari (18).

7.7.

Il-KESE jappoġġja l-għan tal-protezzjoni tad-drittijiet tax-xogħol u l-ambjent permezz ta’ kodiċi ta’ kondotta, skemi standard, ittikkettjar, ċertifikazzjoni, verifika u politiki korporattivi oħra relatati.

7.8.

Imġiba kummerċjali responsabbli, bħar-responsabbiltà korporattiva soċjali, tista’ twassal għat-tisħiħ ulterjuri tal-għanijiet ta’ sostenibilità. Il-KESE jaqbel li fil-Kapitolu dwar is-sostenibilità jiġu inklużi referenzi espliċiti għall-prinċipji gwida tal-OECD għall-Intrapriżi Multinazzjonali, il-Patt Globali tan-NU, l-ISO 26000, id-Dikjarazzjoni Tripartitika tal-ILO dwar il-Prinċipji li jikkonċernaw l-intrapriżi multinazzjonali u l-politika soċjali (id-Dikjarazzjoni MNE) u l-Prinċipji Gwida tan-NU dwar in-Negozju u d-Drittijiet tal-Bniedem.

7.9.

Il-KESE jinnota li l-proposta testwali tal-UE ma tinkludix elementi relatati mas-soluzzjoni tat-tilwim, li se jiġu żviluppati fi stadju aktar tard, u jirriżerva l-possibbiltà li jikkummenta dwar dawn l-elementi meta jkunu disponibbli għall-pubbliku.

7.10.

Il-KESE huwa favur mekkaniżmu ta’ infurzar ibbażat fuq id-djalogu soċjali biex jappoġġja l-implimentazzjoni tal-impenn tal-partijiet għall-promozzjoni tal-kummerċ internazzjonali b’tali mod li jikkontribwixxi għall-għan tal-iżvilupp sostenibbli, Il-KESE jilqa’ l-proposti tal-Kummissjoni għat-twaqqif ta’ gruppi konsultattivi domestiċi li jinkludu rappreżentazzjoni bbilanċjata ta’ gruppi tas-soċjetà ċivili li jirrappreżentaw bilanċ bejn l-interessi tan-negozju, tal-ħaddiema, tal-konsumaturi, tal-ambjent u tas-saħħa pubblika li jistgħu jressqu opinjonijiet jew rakkomandazzjonijiet dwar l-implimentazzjoni tat-TTIP (19). L-esperjenza bil-ftehimiet fis-seħħ turi li sabiex tiġi żgurata l-effikaċja ta’ tali mekkaniżmi ta’ monitoraġġ, huwa importanti li r-rakkomandazzjonijiet mogħtija mill-korpi ta’ monitoraġġ jirriżultaw f’investigazzjoni mill-istituzzjonijiet tal-UE u jkunu marbuta ma’ proċess ta’ infurzar.

8.1.

Il-KESE jinnota li l-Kummissjoni ressqet proposta testwali għal sistema ta’ qorti tal-investiment li tintroduċi riforma proċedurali totali li għandha l-għan li tieħu post l-ISDS. Hija tkkonsisti minn żewġ partijiet, id-dispożizzjonijiet sostantivi tal-protezzjoni tal-investiment u l-funzjonament tas-sistema li ssolvi tilwimiet bejn l-investituri u l-Istati. Din tinkludi wkoll sezzjoni introduttorja li tipprovdi definizzjonijiet speċifiċi għall-protezzjoni tal-investimenti.

8.2.

Kif mitlub fl-opinjoni REX/390, jingħataw definizzjonijiet aktar dettaljati dwar “id-dritt ta’ regolazzjoni”, “l-esproprjazzjoni indiretta” u “t-trattament ġust u ekwu”. Dawn huma l-kundizzjonijiet li jridu jiġu ssodisfati għar-regolazzjoni ta’ proċedura ta’ soluzzjoni tat-tilwim bejn Stat u investitur. Dawn il-kjarifiki jservu d-dritt ta’ parti li tirregola fl-interess pubbliku fuq il-protezzjoni tal-investitur.

8.3.

Il-KESE jenfasizza li d-definizzjonijiet fil-ftehim, b’mod partikolari tad-dritt għar-regolazzjoni għandhom ikunu ċari u jiggarantixxu d-dritt tal-Istat biex iżomm u jintroduċi standards għolja b’mod partikolari għall-protezzjoni soċjali, ambjentali u tal-konsumatur, filwaqt li tiġi ggarantita protezzjoni adegwata u leġittima lill-investituri, mill-protezzjoniżmu u d-diskriminazzjoni. Il-KESE jilqa’ l-fatt li ġie inkluż artikolu awtonomu fit-test tal-ftehim minbarra fil-preambolu tiegħu. Id-dritt għal regolazzjoni fil-qasam tal-protezzjoni soċjali għandu jsemmi b’mod espliċitu l-ftehimiet kollettivi, inklużi ftehimiet tripartitiċi u/jew ġeneralizzati (erga omnes), sabiex ikunu esklużi milli jkunu soġġetti għal interpretazzjoni bħala ksur ta’ aspettattiva leġittima tal-investituri. Kundizzjonijiet tax-xogħol u tas-salarju stabbiliti fil-kuntest ta’ ftehimiet kollettivi ma jistgħux jiġu kkunsidrati bħala ostaklu nontariffarju għall-kummerċ.

8.4.

Il-KESE jirrikonoxxi, madanakollu, li l-aktar tibdil sinifikanti sar fl-aspetti proċedurali tas-soluzzjoni tat-tilwim. Is-sistema ta’ arbitraġġ tbiddlet f’sistema ġudizzjarja bi tribunal fejn l-arbitri adhoc maħtura mill-partijiet litiganti huma sostitwiti minn imħallfin minn roster permanenti li jinħatru mill-partijiet fil-Ftehim. Dawn it-tibdiliet jagħmluha sistema iktar istituzzjonalizzata. Il-KESE jitlob lill-partijiet biex jiżguraw li hekk kif it-trattat ikun irratifikat, is-sistema ta’ qorti tal-investiment tkun qed tiffunzjona kompletament u li l-imħallfin igawdu leġittimità demokratika u jinħatru b’mod li jelimina r-riskju ta’ sistema ġurisdizzjonali politiċizzata kif ukoll ir-riskju tal-kunflitti ta’ interess.

8.5.

Il-KESE jinsab kuntent li jenfasizza li ddaħħal kodiċi ta’ kondotta strett biex jiżgura l-imparzjalità u biex jiġu evitati konflitti ta’ interess. Huwa stabbilit ukoll “tribunal ta’ appell” biex jiġġudika d-deċiżjonijiet tat-tribunal u jindirizza dawk li kienu kritiki leġittimi għall-ISDS. Barra minn hekk, it-trasparenza hija żgurata peress li r-regoli tal-UNCITRAL ikunu japplikaw għat-tilwim.

8.6.

Filwaqt li jilqa’ t-titjib li sar bil-għan li ssir riforma fis-sistema, il-KESE xorta waħda jara punti kritiċi ta’ tħassib li jeħtieġu jiġu indirizzati.

8.7.

Il-KESE jirrikonoxxi, barra minn hekk, li għad hemm tħassib fir-rigward tal-implimentazzjoni tas-sistema l-ġdida u li jvarjaw skont il-partijiet interessati differenti. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tqis aktar dan it-tħassib fl-isforzi kontinwi tagħha biex ittejjeb is-sistema għas-soluzzjoni ta’ tilwim dwar l-investiment.

8.8.

Dan it-tħassib jista’ jinġabar fil-qosor kif ġej:

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tinvolvi lis-soċjetà ċivili u l-komunità legali Ewropea biex jindirizzaw dan it-tħassib.

8.9.

Barra minn dan, xi partijiet interessati iqajmu dubji dwar il-ħtieġa għal sistema separata ta’ arbitraġġ dwar l-investiment f’sistemi legali domestiċi li jiffunzjonaw tajjeb u huma ferm żviluppati (21).

8.10.

Bħala konklużjoni, il-KESE jqis li l-proposta tal-Kummissjoni Ewropea għall-ICS hija pass fid-direzzjoni t-tajba iżda għandha tittejjeb aktar f’numru ta’ oqsma sabiex tiffunzjona bħala korp ġudizzjarju internazzjonali indipendenti. Il-Kumitat jiddispjaċih li s-sistema kienet proposta mingħajr proċess ta’ konsultazzjoni sħiħ u ġust u qabel ma saret valutazzjoni tal-impatt li tkopri kemm l-ispejjeż tas-sistema kif ukoll il-funzjonament tagħha u jistieden lill-Kummissjoni biex tħejji tali valutazzjoni tal-impatt.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/41

Relatur:

is-Sur Ioannis VARDAKASTANIS

Korelatur:

is-Sinjura Jarmila DUBRAVSKÁ

1.1.

L-adozzjoni tal-Aġenda 2030 tan-NU għall-Iżvilupp Sostenibbli timmarka bidla storika lejn paradigma ġdida billi jiġu indirizzati d-disparitajiet ekonomiċi, soċjali u ambjentali b’mod universali u integrat. Il-pajjiżi kollha jeħtieġ li jittraduċu u jimplimentaw l-Aġenda, irrispettivament mil-livell tad-dħul tagħhom. Din l-Aġenda unika tirrifletti bis-sħiħ il-valuri Ewropej tal-ġustizzja soċjali, il-governanza demokratika u l-ekonomija soċjali tas-suq, kif ukoll il-protezzjoni ambjentali. Għalhekk hija opportunità kbira għall-UE biex tisfrutta dawk il-valuri u titratta l-implimentazzjoni tal-Aġenda b’mod kumplessiv. Il-KESE jappella lill-UE sabiex tmexxi bl-eżempju f’dan il-proċess mimli b’ħafna sfidi madwar id-dinja.

1.2.

Il-KESE jilqa’ l-impenn tal-Unjoni Ewropea lejn l-implimentazzjoni tal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs). Madankollu, il-KESE huwa mħasseb li għaddiet sena minn mindu ġiet adottata l-Aġenda 2030 tan-NU mingħajr ma l-UE ħadet miżuri konkreti u li jħarsu ‘l quddiem sabiex tintegra l-SDGs fil-politiki u l-programmi tagħha, u mingħajr ma tat bidu għal konsultazzjoni usa’ mas-soċjetà ċivili.

1.3.

L-UE qed tiffaċċja sfidi politiċi, soċjali, ekonomiċi u strutturali kruċjali fl-oqsma kollha tal-ekonomija u tas-soċjetà. L-inugwaljanzi, il-qgħad – speċjalment il-qgħad fost iż-żgħażagħ – l-esklużjoni soċjali u l-faqar, l-inugwaljanzi bejn is-sessi, id-diskriminazzjoni u l-marġinalizzazzjoni ta’ gruppi vulnerabbli fis-soċjetajiet Ewropej qed idgħajfu l-pedamenti tal-UE nnifisha. F’diversi Stati Membri, il-kriżi finanzjarja kompliet tkabbar il-problema, li qed issir kriżi soċjali u tad-drittijiet tal-bniedem.

1.4.

L-Aġenda 2030 għandha tinbidel f’narrattiva proattiva, b’kapaċità ta’ trasformazzjoni u pożittiva għall-Ewropa, u dan il-proċess għandu jkun xprunat minn rieda politika qawwija u determinazzjoni li tissawwar Unjoni Ewropea sostenibbli billi nxaqilbu l-ekonomiji tagħna lejn żvilupp li huwa reżiljenti u kompetittiv, effiċjenti fl-użu tar-riżorsi, b’użu baxx tal-karbonju u soċjalment inklużiv. Din in-narrattiva li tħares ‘l quddiem tista’ tgħin ukoll sabiex jingħeleb in-nuqqas ta’ fiduċja mingħajr preċedent taċ-ċittadini tal-UE fil-proġett tal-UE u b’mod partikolari jintrebaħ l-appoġġ taż-żgħażagħ għalih. L-UE għandha tagħmel użu tal-Aġenda 2030 tan-NU b’dan il-mod biex tippreżenta viżjoni ġdida tal-Ewropa għaċ-ċittadini tal-UE: il-kuntratt soċjali tas-seklu 21.

1.5.

Il-KESE jitlob li jkun hemm strateġija globali u integrata għal Ewropa Sostenibbli 2030 u lil hinn, li tipprovdi l-perspettiva fit-tul meħtieġa, u l-koordinazzjoni u l-koerenza ta’ politiki għall-implimentazzjoni tal-Aġenda 2030 tan-NU. Din l-istrateġija għandha tkun ibbażata fuq ftehim interistituzzjonali bejn il-Kummissjoni, il-Kunsill u l-Parlament sabiex tinħoloq bażi soda għal aktar azzjoni politika. Bħalissa, l-istrateġiji Ewropej bħall-Istrateġija Ewropa 2020, li fl-2001 warrbet l-istrateġija globali preċedenti, jiġifieri l-Istrateġija tal-Iżvilupp Sostenibbli tal-UE, u l-10 prijoritajiet tal-President Juncker – fil-fehma tal-KESE – ma jipprovdux mezz biex jindirizzaw bis-sħiħ l-isfidi ta’ implimentazzjoni tal-SDGs fl-UE.

1.6.

L-istrateġija globali msemmija hawn fuq għandha tinkludi miri speċifiċi għall-implimentazzjoni tal-SDGs, mekkaniżmi għar-reviżjoni u l-monitoraġġ, kif ukoll pjani ta’ azzjoni bl-istrumenti leġislattivi u ta’ politika neċessarji, attivitajiet ta’ sensibilizzazzjoni – eż. stħarriġ tal-Ewrobarometru dwar l-SDGs – u pjan għall-mobilizzazzjoni ta’ riżorsi finanzjarji. Il-proċess li jwassal għal din l-istrateġija għandu jitnieda mill-Kummissjoni permezz tal-Komunikazzjoni tagħha li jmiss, u l-fażi ta’ disinn tal-istrateġija għandha tagħti lok għal konsultazzjoni wiesgħa mas-soċjetà ċivili, il-gvernijiet, il-parlamenti u l-awtoritajiet lokali. Il-KESE huwa disponibbli biex jappoġġja dan il-proċess bħala faċilitatur.

1.7.

L-eżerċizzju tal-Kummissjoni biex timmappja l-politiki interni u esterni tal-UE skont is-17-il SDG huwa pass neċessarju. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tikkumplementa dan permezz ta’ analiżi dettaljata tal-lakuni fir-rigward tas-17-il SDG sabiex jiġu identifikati oqsma fejn l-UE għandha timpenja ruħha f’azzjoni minn qabel u immedjata.

1.8.

Il-KESE identifika dawn l-oqsma li ġejjin ta’ politika ewlenin għal bidla trasformattiva lejn żvilupp sostenibbli u jirrakkomanda li l-Kummissjoni tistabbilixxi inizjattivi ewlenin xierqa, inklużi pjani ta’ azzjoni trasparenti u miri, filwaqt li tqis ir-rakkomandazzjonijiet fil-punt 4.3 ta’ din l-opinjoni:

1.9.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tintegra l-SDGs fil-politiki rilevanti kollha. Ir-reviżjonijiet ta’ nofs it-terminu li għandhom isiru fl-2014-2020 għandhom jintużaw għal dak l-iskop. Il-perjodi tal-QFP futuri se jipprovdu opportunitajiet eċċellenti sabiex jintegraw bis-sħiħ l-SDGs fil-programmi tan-nfiq tal-UE.

1.10.

Huwa partikolarment importanti li l-Aġenda 2030 tan-NU tiġi integrata fl-azzjoni esterna tal-Unjoni Ewropea. Il-Kummissjoni għandha tadatta kompletament oqsma ta’ importanza kruċjali – bħal fil-politiki tal-kummerċ u l-iżvilupp, il-politiki ambjentali globali u l-azzjoni klimatika, l-għajnuna umanitarja, it-tnaqqis tar-riskju ta’ diżastri, it-trasferiment tat-teknoloġija u l-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem – sabiex b’mod proattiv tippromovi l-implimentazzjoni tal-Aġenda 2030 tan-NU. Il-KESE jistieden ukoll lill-Kummissjoni biex tintegra bis-sħiħ u tapplika l-Aġenda 2030 tan-NU fil-Kunsens Ewropew għall-Iżvilupp, u jiddispjaċih li din għadha ma ġietx inkorporata biżżejjed fl-Istrateġija Globali tal-UE dwar il-Politika Barranija u ta’ Sigurtà.

1.11.

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tivvaluta u ttejjeb il-koordinazzjoni orizzontali u vertikali tal-politiki favur implimentazzjoni effettiva tal-Aġenda 2030 tan-NU. Governanza aħjar hija element ewlieni li jippermetti l-iżvilupp sostenibbli. Is-Semestru Ewropew għandu jiġi żviluppat f’qafas ta’ governanza adatta għal koordinazzjoni vertikali tal-implimentazzjoni tal-SDGs mal-Istati Membri. Il-KESE jenfasizza li l-parteċipazzjoni, it-trasparenza, il-monitoraġġ u r-reviżjoni, ir-responsabbiltà u s-sjieda taċ-ċittadini għandhom ikunu fost l-elementi u l-karatteristiċi ewlenin ta’ governanza aħjar.

1.12.

L-Eurostat għandu jfassal u japplika sett ta’ indikaturi u punti ta’ riferiment, kif żviluppati min-Nazzjonijiet Uniti, sabiex jiġi ffaċilitat l-eżami, is-superviżjoni, l-obbligu ta’ rendikont u t-trasparenza tal-proċess ta’ implimentazzjoni tal-SDGs u sabiex l-istituzzjonijiet tal-UE, l-Istati Membri u l-partijiet interessati kollha jingħataw data statistika ċara maqsuma skont SDGs individwali u skont il-miri..

1.13.

Il-KESE jinnota b’apprezzament li erba’ Stati Membri tal-UE kienu fost it-22 pajjiż li ppreżentaw l-ewwel analiżijiet volontarji dwar l-implimentazzjoni tal-SDGs fil-Forum Politiku ta’ Livell Għoli tan-NU (HLPF) dwar l-Iżvilupp fl-2016. Il-KESE jappella lill-UE biex tmexxi billi tagħti eżempju u tkun l-ewwel reġjun li jippreżenta analiżi volontarja fil-HLPF fl-2017. Il-KESE se jkun disponibbli biex jorganizza l-kontribut mis-soċjetà ċivili.

1.14.

L-UE għandha timxi lejn approċċ immexxi minn bosta partijiet interessati fl-implimentazzjoni tal-SDGs, billi tinkludi lill-atturi kollha u ‘l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili abbażi tal-prinċipji tal-parteċipazzjoni, ir-responsabbiltà u s-sħubija. Il-KESE stess diġà ppreżenta inizjattiva speċifika għall-Forum tas-Soċjetà Ċivili dwar l-Iżvilupp Sostenibbli Ewropew ta’ bosta partijiet interessati. Il-Kummissjoni għandha tesplora b’mod proattiv u tiżviluppa l-Inizjattiva tal-Karta tal-SDG biex trawwem l-ħolqien ta’ sħubijiet b’saħħithom fil-livell nazzjonali, tal-UE u dak internazzjonali.

2.1.

F’Settembru 2015, il-mexxejja dinjija adottaw l-aġenda Nittrasformaw id-dinja tagħna: L-Aġenda 2030 għall-iżvilupp sostenibbli, u stabilixxew sett ta’ Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDGs) biex jintemm il-faqar, tiġi protetta l-pjaneta, biex tiġi żgurata l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u biex tiġi ggarantita l-prosperità għal kulħadd. Kull għan għandu miri speċifiċi li għandhom jintlaħqu matul l-15 snin li ġejjin.

2.2.

L-UE se jkollha rwol ewlieni fl-implimentazzjoni tal-SDGs fl-Ewropa. Fil-programm ta’ ħidma tagħha għall-2016, il-Kummissjoni ħabbret inizjattiva ġdida, Il-passi li jmiss għal ġejjieni Ewropew sostenibbli, bl-għan li jiġu implimentati l-SDGs fil-politiki interni u esterni tal-UE (1).

2.3.

Bħala l-ewwel pass, il-Kummissjoni qed twettaq l-eżerċizzju ta’ “mmappjar” intern sabiex jiġu identifikati liema politiki eżistenti tal-UE diġà jindirizzaw l-isfidi tal-SDGs. Il-Kummissjoni talbet lill-Kumitat biex jikkontribwixxi għal dan il-proċess b’din l-opinjoni esploratorja. Sabiex jieħu kunsiderazzjoni tad-dibattitu usa’ fis-soċjetà ċivili Ewropea, il-Kumitat qies ir-riżultati taż-żewġ konferenzi ewlenin dwar l-implimentazzjoni tal-SDGs li saru fil-KESE fl-2016, kif ukoll konferenzi ewlenin oħra (2).

3.1.

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon Il-passi li jmiss għal futur Ewropew sostenibbli inizjattiva fil-Programm ta’ Ħidma tal-Kummissjoni għall-2016 bħala approċċ ġdid biex jiġu żgurati l-iżvilupp ekonomiku tal-Ewropa u s-sostenibbiltà soċjali u ambjentali lil hinn mill-perjodu ta’ żmien tal-2020 u biex jiġu implimentati l-SDGs fil-politiki interni u esterni Ewropej b’mod integrat (3). Madankollu, hemm tħassib li jista’ jkun hemm nuqqas ta’ rieda u impenn politiċi, peress li s’issa ma sarx ħafna biex l-aġenda tiġi implimentata.

3.2.

F’sitwazzjoni fejn il-proġett tal-UE huwa taħt pressjoni u ħafna ċittadini qed jitilfu l-fiduċja fih, l-UE għandha tuża l-SDGs biex tiġi żviluppata narrattiva ta’ bidla trasformattiva pożittiva għal Ewropa sostenibbli, li tgħaqqad il-perspettiva fit-tul ma’ miżuri politiċi speċifiċi fil-perjodu ta’ żmien qasir u medju. Is-sostenibbiltà hija “marka Ewropea” (4): l-Aġenda 2030 tan-NU tirrifletti l-valuri Ewropej u l-mudell Ewropew ta’ ġustizzja soċjali u governanza demokratika. Għalhekk din toffri opportunità eċċellenti biex jinħolqu narrattiva konvinċenti ġdida u viżjoni għall-UE.

3.3.

L-Aġenda 2030 tan-NU ġiet approvata mill-Istati Membri kollha tal-UE u mill-UE kollha kemm hi. Issa wasal iż-żmien għal impenn politiku ċar fl-ogħla livell politiku li jafferma li l-UE tħaddan din l-aġenda l-ġdida bħala viżjoni u qafas ġenerali għal progress lejn Unjoni ta’ Żvilupp Sostenibbli (5).

3.4.

L-implimentazzjoni tal-SDGs mhijiex biss kwistjoni ta’ żvilupp jew l-ambjent. L-SDGs jindirizzaw l-isfidi ewlenin tat-trasformazzjoni tal-ekonomiji u s-soċjetajiet tagħna, fid-dinja żviluppata wkoll. L-implimentazzjoni tagħhom fl-UE teħtieġ mudell ġdid ta’ żvilupp li jkun ekonomikament aktar sostenibbli, soċjalment aktar inklużiv u ambjentalment aktar vijabbli fit-tul, u li jiżgura li r-riżorsi tal-pjaneta tagħna se jinqasmu b’mod ġust ma’ popolazzjoni dinjija li qed tikber. Jeħtieġ li nittrasformaw l-ekonomiji tagħna (6). Il-kunċett il-ġdid ta’ żvilupp għandu jimplika definizzjoni ġdida ta’ prosperità għall-UE u sett ġdid ta’ indikaturi. L-SDGs għandhom jintużaw bħala lieva sabiex jippermettu u jaċċelleraw it-transizzjoni fit-tul lejn ekonomija tal-UE li tkun reżiljenti u kompetittiva, effiċjenti fl-użu tar-riżorsi u soċjalment inklużiva.

3.5.

It-tnedija ta’ pjan direzzjonali mill-Kummissjoni sabiex iġġedded il-Kunsens Ewropew għall-Iżvilupp tagħti l-impressjoni li l-Kummissjoni beħsieba li l-ewwel nett tiffoka fuq l-implimentazzjoni tal-aġenda l-ġdida fil-politiki tal-iżvilupp. Din it-tip ta’ prijoritizzazzjoni ma tikkonformax mal-approċċ integrat tal-SDGs li jirrikjedi strateġiji ta’ implimentazzjoni globali u integrati li jkopru l-politiki esterni u interni.

3.6.

Biex jiġi stabbilit qafas ta’ governanza għall-implimentazzjoni tal-SDGs, l-UE ser ikollha testendi l-orizzont ta’ ppjanar lil hinn mill-2020. Strateġija globali u fit-tul għal Ewropa sostenibbli b’limitu ta’ żmien sal-2030 u lil hinn (7) għandha tittrasforma l-SDGs f’politiki interni u esterni tal-UE, li jindirizzaw l-isfidi Ewropej speċifiċi flimkien ma’ pjani direzzjonali trasparenti u pjani ta’ azzjoni għal inizjattivi leġislattivi u politiċi u bi skeda ta’ żmien dettaljata sal-2030. Il-Parlament Ewropew appella għal approċċ simili (8).

4.1.1.

Id-definizzjoni ta’ strateġija politika tal-UE u ta’ pjan direzzjonali biex jintlaħqu l-SDGs tirrikjedi aktar minn sempliċement l-immappjar tal-politiki eżistenti tal-UE. L-immappjar tal-politiki attwali tal-UE skont SDGs individwali ma jippermettix valutazzjoni dwar jekk l-SDGs jistgħux jintlaħqu fl-UE mingħajr ma tittieħed azzjoni ulterjuri. Il-politiki eżistenti jistgħu ma jkunux effettivi, jistgħu jiġu ipperikolati minn politiki oħra jew inkella jista’ jkun hemm xi ostakli oħra. L-immappjar ta’ politiki għandu għalhekk jiġi kkombinat ma’ analiżi tal-lakuni li jidentifikaw nuqqasijiet reali fil-politika tal-UE fir-rigward tas-17-il mira tal-Aġenda 2030 tan-NU u miri relatati.

4.1.2.

F’dan il-kuntest, il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon in-noti Strateġiċi dwar “Is-sostenibbiltà issa!” imfassal taħt il-patronċinju ta’ Karl Falkenberg, Direttur Ġenerali tad-DĠ “Ambjent”, li jfassal b’mod ċar ir-riformi li l-UE teħtieġ li tagħmel skont l-Aġenda 2030 tan-NU, bl-użu ta’ eżempji minn biss ftit mill-oqsma ta’ politika.

4.1.3.

Għad jonqos analiżi komprensiva tal-lakuni tal-SDGs għall-UE. Madankollu, Indiċi u Tabella Operattiva tal-SDGs (SDG Index and Dashboard) ippubblikata dan l-aħħar u valutazzjonijiet oħra mwettqa fl-Istati Membri tal-UE juru li l-SDGs huma aġenda ambizzjuża anke għal pajjiżi bi dħul għoli (9), prinċipalment minħabba l-mod kif dawk il-pajjiżi jipproduċu, jipprovdu u jikkunsmaw prodotti u servizzi u l-impatt negattiv fuq l-ambjent li jirriżulta minn dan. L-isfidi ewlenin għall-pajjiżi tal-UE huma l-SDG 12 dwar il-konsum u l-produzzjoni responsabbli, l-SDG 13 dwar l-azzjoni klimatika, l-SDG 14 u l-SDG 15 dwar il-konservazzjoni tal-ekosistema, il-miri għal agrikoltura u nutrizzjoni sostenibbli u n-nutrizzjoni fl-SDG,2 kif ukoll l-SDG 9 dwar l-industrija, l-innovazzjoni u l-infrastruttura, fejn ġie identifikat nuqqas ta’ investiment.

4.1.4.

L-isfidi l-oħra huma l-SDGs “iffukati fuq il-persuni” b’mod partikolari l-SDG 10 dwar it-tnaqqis tal-inugwaljanzi, l-SDG 8 dwar ix-xogħol deċenti u l-impjieg u l-SDG 1 dwar il-faqar, kif ukoll l-SDG 5 dwar l-ugwaljanza bejn is-sessi u l-SDG 4 dwar l-edukazzjoni.

4.1.5.

Ħafna pajjiżi tal-OECD qed jonqsu milli jilħqu l-mira tal-SDG 17 dwar il-kontribuzzjonijiet finanzjarji għall-kooperazzjoni għall-iżvilupp.

4.1.6.

Bħala aġenda universali, l-SDGs għandhom ukoll l-għan li jnaqqsu l-impatti ambjentali u soċjali negattivi tal-ekonomiji ta’ pajjiżi bi dħul għoli f’pajjiżi terzi. Kien hemm nuqqas ta’ kejl ta’ dan l-aspett s’issa, iżda hija sfida importanti għall-pajjiżi tal-UE.

4.2.1.

Il-Kumitat jemmen li l-immappjar tal-politiki tal-UE għandu jiffoka l-ewwel fuq l-għodod ta’ politika li huma ta’ importanza strateġika għat-tfassil u l-implimentazzjoni tal-politiki tal-UE. L-istimi inizjali jindikaw li dawn l-għodod mhumiex suffiċjenti biex ilaħħqu mal-isfida tal-implimentazzjoni tal-SDGs fl-UE (10). L-ebda waħda minn dawn l-istrateġiji ma tkopri l-perjodu ta’ żmien tal-Aġenda 2030.

4.2.2.

Taħt il-Kummissjoni Barroso, l-istrateġija Ewropa 2020 ġiet iddikjarata bħala l-istrateġija ġenerali tal-UE, u b’hekk tieħu post l-Istrateġija tal-UE għal żvilupp sostenibbli. Filwaqt li, fil-prinċipju, tkopri t-tliet dimensjonijiet tal-iżvilupp sostenibbli, hija strateġija relattivament qasira b’iffukar Ewropew ċar. Ma tindirizzax il-perspettiva internazzjonali, u lanqas tiddeskrivi l-impatti tal-politiki domestiċi tal-UE fuq partijiet oħra tad-dinja u l-politiki esterni tagħha, inkluż il-kooperazzjoni għall-iżvilupp. Għalhekk, qatt ma kienet kapaċi tiffaċċja l-isfida li tissostitwixxi l-strateġija għall-iżvilupp sostenibbli preċedenti. Żewġ SDGs mhumiex koperti: l-SDG 2 dwar l-ikel u l-agrikoltura u l-SDG 16 dwar il-governanza, filwaqt li oħrajn huma koperti parzjalment biss, eż. l-SDG 6 (dwar l-ilma) u l-SDG 11 (dwar il-bliet).

4.2.3.

Fost l-għaxar prijoritajiet tal-President Juncker, żewġ SDGs ma jidhru mkien, jiġifieri l-SDG 14 dwar l-oċeani u l-SDG 15 dwar il-bijodiversità, filwaqt li oħrajn huma koperti biss parzjalment, eż. l-SDG 4 dwar l-edukazzjoni, l-SDG 6 dwar l-ilma, l-SDG 11 dwar il-bliet u l-SDG 12 dwar il-konsum u l-produzzjoni sostenibbli.

4.2.4.

Għadd iżgħar ta’ prijoritajiet ntgħażlu fir-Rapport tal-Ħames Presidenti, li jiffoka fuq kwistjonijiet ekonomiċi, finanzjarji, monetarji u fiskali, u jinkludi l-governanza bħala l-ħames suġġett. Ir-rapport fih xi referenzi għal oqsma tal-SDGs, bħalma huma l-enerġija, l-impjieg, l-inklużjoni soċjali u s-sistemi tas-saħħa.

4.2.5.

Il-Fond Ewropew għal Investimenti Strateġiċi (EFSI) attira proġetti fis-setturi li jidhru li huma allinjati ma’ ċerti sfidi tal-implimentazzjoni tal-SDGs: l-enerġija (40 %), l-ambjent u l-effiċjenza fir-riżorsi (12 %), l-infrastruttura soċjali (3 %) (11)

4.2.6.

Għadd ta’ SDGs — b’mod partikolari tal-SDG 3 fuq is-saħħa, tal-SDG 5 dwar is-sessi, tal-SDG 10 dwar l-inugwaljanza u tal-SDG 11 fuq il-bliet — ma jkunux indirizzati b’mod adegwat, skont il-prijoritajiet ta’ investiment tematiċi tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (FSIE).

4.2.7.

Bl-Istrateġija Globali għall-politika Estera u ta’ Sigurtà tal-Unjoni Ewropea kompletament ġdida, l-UE għandha qafas usa’ li permezz tiegħu tħaddan l-Aġenda 2030 tan-NU f’oqsma bħall-kummerċ, l-iżvilupp, id-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem, l-għajnuna umanitarja, it-tnaqqis tar-riskju ta’ diżastri, it-trasferiment tat-teknoloġija u l-azzjoni klimatika. L-istrateġija sa ċertu punt tindirizza l-SDGs, li huma relatati mal-ħtieġa li jiġi żgurat li l-prosperità tinqasam b’mod globali. Din tiddikjara wkoll li l-SDGs ser jagħtu aktar sustanza lill-ftehim ta’ wara Cotonou li għadu ġej, u li dawn huma xprun għar-rieżami tal-Kunsens Ewropew għall-Iżvilupp.

4.3.1.

Abbażi tal-analiżi tal-lakuni reali u x-xejriet fil-prestazzjoni tal-UE lejn il-kisba tal-għanijiet u l-miri, il-Kummissjoni għandha tidentifika oqsma ta’ politika ta’ importanza ewlenija għall-bidliet trasformazzjonali meħtieġa. L-azzjoni ta’ politika għandha tiffoka fuq dawn l-oqsma ewlenin, b’inizjattivi ewlenin adegwati, inklużi pjani ta’ azzjoni trasparenti u miri li jridu jintlaħqu. Il-KESE, filwaqt li jqis ukoll il-ħidma preċedenti tiegħu f’dawn l-oqsma, iqis l-oqsma ta’ politika ewlenin li ġejjin bħala essenzjali.

4.3.2.1.

Wieħed mill-objettivi ewlenin tal-SDGs huwa li jżomm l-modi ta’ żvilupp fi ħdan il-limiti tal-pjaneta, b’rabta mal-klima, il-konsum tar-riżorsi, il-kwalità tal-arja u l-ilma jew il-protezzjoni tal-bijodiversità tal-art u tal-baħar. Dan jirrikjedi li reġjuni żviluppati bħall-Ewropa fundamentalment inaqqsu l-impronta ambjentali tal-ekonomija abbażi ta’ tranżizzjoni fil-produzzjoni, fil-konsum u fis-soċjetà lejn ekonomija b’livell baxx ta’ karbonju u ekonomija ċirkolari. It-tranżizzjoni hija opportunità għall-UE biex timmodernizza l-ekonomija tagħha – u b’hekk jiżdiedu l-kompetittività u r-reżiljenza tagħha – u biex ittejjeb il-kwalità tal-ħajja u l-benesseri taċ-ċittadini tagħha.

4.3.2.2.

Ġew introdotti pjani direzzjonali fis-7 Programm ta’ Azzjoni Ambjentali (EAP), fil-qafas għall-klima u l-enerġija 2030, u fil-pjan ta’ azzjoni għall-ekonomija ċirkolari. Madankollu, il-progress fil-prattika għandu ovvjament jitħaffef (12). Il-konsistenza ma’ oqsma ta’ politika oħra għandha tittejjeb u għandhom jiġu indirizzati d-diskrepanzi fl-implimentazzjoni f’ħafna Stati Membri permezz tal-integrazzjoni sħiħa tal-tranżizzjoni lejn ekonomija b’livell baxx ta’ karbonju u ċirkolari fis-Semestru Ewropew (13). Is-7 EAP u l-pjan ta’ azzjoni għall-ekonomija ċirkolari jeħtieġu mekkaniżmi ta’ implimentazzjoni b’saħħithom u koordinazzjoni attiva ma’ oqsma ta’ politiki oħrajn fi ħdan il-Kummissjoni sabiex jiżguraw riżultat effettiv (14). Djalogu mtejjeb u alleanzi mas-soċjetà ċivili, inklużi n-negozji u t-trejdunjins, huma meħtieġa biex isir progress. Il-politiki attivi dwar l-impjieg għandhom jipprovdu għal tranżizzjoni ġusta (15). Il-politika dwar il-klima għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipju tal- “ġustizzja klimatika”, filwaqt li tiżgura li l-ispejjeż u l-benefiċċji tat-tibdil fil-klima – f’termini tal-impatt tiegħu fuq id-drittijiet tal-bniedem, il-faqar u l-ugwaljanza – ikunu kondiviżi b’mod ġust u mhux li jsofru l-gruppi l-aktar vulnerabbli.

4.3.2.3.

Għandu jiġi żgurat li s-swieq jappoġġjaw it-transizzjoni ekonomika u l-prezzijiet jirriflettu l-ispejjeż esterni reali tal-emissjonijiet tal-klima u tal-użu tar-riżorsi naturali (16). L-impenji eżistenti biex jitneħħew sussidji ta’ ħsara ambjentali għandhom jiġu attwati u r-riforma tat-taxxa ambjentali għandha tiġi promossa aktar bil-qawwi. Id-disinni ġodda għal swieq tal-enerġija nadifa deċentralizzata fejn il-konsumaturi jsiru wkoll produtturi għandhom jiġu applikati fuq skala akbar. Bl-istess mod, ekonomija kollaborattiva deċentralizzata tippermetti lill-konsumaturi biex jersqu lejn il-mudell tal-ekonomija ċirkolari. L-ekonomija kollaborattiva emerġenti tinvolvi bidla kunċettwali fir-rigward tax-xogħol u se tkun sors ewlieni ta’ impjiegi. F’dan is-settur ġdid ser ikollhom jiġu żgurati d-drittijiet tal-konsumaturi u tal-ħaddiema u l-kompetizzjoni ġusta (17).

4.3.3.1.

Il-kwistjonijiet ewlenin tal-SDGs huma l-qerda tal-faqar u li jiġi żgurat li kulħadd ikun jista’ jisfrutta l-potenzjal tiegħu b’dinjità u ugwaljanza. B’hekk, l-SDGs jirriflettu l-valuri u l-mudell soċjali tal-Ewropa. Madankollu, id-differenza bejn is-sinjuri u l-foqra fl-Ewropa qed tiżdied f’dawn l-aħħar għexieren ta’ snin, u l-aħħar tmien snin ta’ riċessjoni u l-kriżi finanzjarja, il-politiki tal-awsterità u, f’ċerti każijiet, in-nuqqas ta’ riformi strutturali żiedu aktar il-qgħad u r-rati ta’ faqar, aggravaw l-inugwaljanzi addizzjonali u għamlu aktar pressjoni fuq il-protezzjoni soċjali, li jaffettwaw il-gruppi l-aktar vulnerabbli b’mod partikolari.

4.3.3.2.

Il-kisba tal-SDGs tirrikjedi li l-UE tersaq mill-paradigma ekonomika lejn mudell ta’ żvilupp aktar inklużiv li jqassam il-ġid eżistenti b’mod aktar ġust u jżid ukoll ir-reżiljenza ekonomika u finanzjarja (18). Sabiex toħloq l-impjiegi u l-iżvilupp ekonomiku, l-UE għandha toħloq ambjent favorevoli għall-investiment, flimkien ma’ suq intern li jiffunzjona tajjeb, il-kompetittività internazzjonali u żieda fid-domanda domestika.

4.3.3.3.

L-SDGs għandhom ikunu raġuni biex jerġgħu jiġu affermati l-miri tal-Istrateġija Ewropa 2020 dwar it-tnaqqis tal-faqar, u dwar l-impjieg u l-edukazzjoni, u biex wieħed jirrifletti dwar modi aktar effiċjenti ta’ kif għandhom jintlaħqu. Objettivi soċjali ewlenin – bħalma huma l-impjieg deċenti, l-eliminazzjoni tal-faqar, it-tnaqqis tal-inugwaljanzi u l-investiment soċjali – għandhom jitqiegħdu fuq l-istess livell tal-kwistjonijiet makroekonomiċi fis-Semestru Ewropew (19). L-ewwel proposta tal-Kummissjoni tal-Pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali ma kien fiha ebda riferenza għal SDGs. L-integrazzjoni tal-SDGs għandha tiġi kkunsidrata fit-tħejjija ulterjuri tal-pilastru Ewropew tad-Drittijiet Soċjali. Il-Kumitat bħalissa qed iħejji Opinjoni dwar Il-Pilastru li l-fehma tiegħu ser ikunu ġenwinament espressi.

4.3.3.4.

L-UE għandha tinvesti f’approċċ iktar koerenti u sistematiku għall-ġlieda kontra l-esklużjoni soċjali, il-marġinalizzazzjoni u l-faqar – wieħed li jiffoka fuq gruppi vulnerabbli, b’approċċ ibbażat fuq id-drittijiet tal-bniedem u li jindirizza wkoll id-diskriminazzjoni bejn is-sessi. Id-Direttiva dwar it-trattament indaqs jeħtieġ tiġi adottata (20).

4.3.3.5.

Minbarra l-isfidi tal-qgħad u l-popolazzjoni li qed tixjieħ is-sistemi tas-sigurtà soċjali għandhom jiġu adattati għall-isfidi ġodda, b’mod partikolari dawk ikkawżati minn forom ġodda ta’ impjieg, li jistgħu jwasslu għal xogħol prekarju u l-faqar fost dawk li jaħdmu. Il-potenzjal tal-ħolqien tal-impjiegi ta’ tranżizzjonijiet ekonomiċi ewlenin – bħalma huma l-ekonomija diġitali, b’livell baxx ta’ karbonju u ċirkolari – għandu jiġi sfruttat (21). L-istandards tax-xogħol u ta’ introjtu minimu Ewropew ser jgħin biex tiġi żgurata l-koeżjoni soċjali u territorjali, u r-ridistribuzzjoni tal-ġid u tad-dħul, b’mod ġust (22), b’kont meħud tal-kompetenzi tal-Istati Membri u tal-UE f’dawn il-kwistjonijiet. Il-potenzjal enormi għal ħolqien ta’ impjiegi li għandu l-investiment soċjali għandu jiġi mobilizzat kemm minn atturi pubbliċi kif ukoll dawk privati (23). Sabiex “ħadd ma jitħalla barra”, jeħtieġ li jsir investiment f’edukazzjoni inklużiva u ta’ kwalità, u f’servizzi integrati li jkunu ta’ kwalità għolja u affordabbli sabiex jappoġġjaw lil individwi li huma fil-bżonn.

4.3.3.6.

L-intrapriżi soċjali jappoġġjaw l-integrazzjoni fis-suq tax-xogħol filwaqt li jipprovdu prodotti u servizzi affordabbli għal skopijiet soċjetali, eż. servizzi f’ekonomija ċirkolari u b’livell baxx ta’ karbonju deċentralizzata. Dawn għandhom ikunu appoġġjati permezz ta’ inċentivi għal start-ups fl-ekonomija soċjali u permezz ta’ambjent regolatorju abilitanti (24).

4.3.4.1.

L-ikel – il-mod kif jitkabbar, jiġi pprodott, ikkonsmat, innegozjat, trasportat, maħżun u kkummerċjalizzat – jirrappreżenta rabta fundamentali bejn il-persuni u l-pjaneta, u huwa t-triq għal tkabbir ekonomiku, inklużiv u sostenibbli (25). L-SDGs, b’mod partikolari l-għanijiet 2 u 12, jipprovdu qafas kruċjali għal azzjoni konġunta biex titmal-popolazzjoni tad-dinja b’mod sostenibbli sal-2030. Tranżizzjoni lejn sistemi tal-ikel aktar sostenibbli li jkopru l-istadji kollha mill-produzzjoni sal-konsum hija ferm meħtieġa. Il-produtturi jeħtieġ li jkabbru aktar ikel filwaqt li jitnaqqas l-impatt ambjentali, filwaqt li l-konsumaturi għandhom jiġu mħeġġin jaqilbu għal dieti nutrittivi u tajbin għas-saħħa b’marka tal-karbonju iżgħar.

4.3.4.2.

Ir-riforma tal-PAK introduċiet taħlita ta’ miżuri li jistgħu jitqiesu bħala pass fid-direzzjoni t-tajba (26). It-tranżizzjoni lejn sistemi alimentari sostenibbli tirrikjedi politika komprensiva dwar l-ikel, integrata bi strateġija li tibbaża ħafna fuq il-bijoekonomika, u mhux politika agrikola waħedha. Abbażi tar-rikonoxximent tal-interdipendenza tal-produzzjoni u tal-konsum tal-ikel, irid jiġi żviluppat approċċ adatt ta’ politika Ewropea li jagħti direzzjoni lejn is-sostenibbiltà, is-saħħa u r-reżiljenza (27).

4.3.4.3.

F’dan il-kuntest, jeħtieġ li tinstab risposta, b’mod partikolari, għall-kwistjoni mqajma fir-rapport ta’Falkenberg dwar jekk, pereżempju, l-orjentazzjoni tal-agrikoltura Ewropea lejn l-esportazzjoni hija kompatibbli mal-għan li tissaħħaħ il-produzzjoni tal-ikel f’pajjiżi li qed jiżviluppaw.

4.3.4.4.

L-UE se jkollha rwol ewlieni fil-kisba tal-għan 12.3 biex il-ħela tal-ikel per capita globali jitnaqqas bin-nofs. Filwaqt li kważi 800 miljun ruħ fid-dinja kollha huma bil-ġuħ, iċ-ċifri juru li terz tal-ikel prodott għall-konsum mill-bniedem jintilef jew jinħela globalment- 100 miljun tunnellata fl-UE biss (28). Il-KESE jilqa’ l-pjan tal-Kummissjoni li toħloq pjattaforma ta’ partijiet interessati biex tgħin fit-tfassil tal-miżuri meħtieġa u biex tiġi kondiviża l-aħjar prattika dwar il-prevenzjoni u t-tnaqqis tal-ħela tal-ikel (29).

4.3.5.1.

It-trasformazzjoni tal-ekonomija lejn mudell iktar sostenibbli tirrikjedi tibdil kbir fl-investiment. Huwa stmat li l-kisba tal-SDGs globalment tkun teħtieġ madwar USD 3 triljun (30) ta’ investiment kemm minn sorsi pubbliċi kif ukoll privati. Jinħtieġ pjan olistiku għal mobilizzazzjoni tar-riżorsi finanzjarji fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri. Id-diversi programmi ta’ finanzjament u inizjattivi tal-UE jeħtieġ li jinġabru flimkien.

4.3.5.2.

L-UE għandha torjenta l-investiment pubbliku fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw b’mod aktar effiċjenti lejn il-kisba ta’ żvilupp sostenibbli u integrat u għandha tintegra indikaturi tal-SDG fil-finanzjament pubbliku ta’ proġetti ta’ żvilupp. Aktar importanti minn hekk, l-UE għandha tħeġġeġ u żżid l-investiment tas-settur privat f’dawn l-oqsma.

4.3.5.3.

Iżda wkoll fi ħdan l-UE l-SDGs jeħtieġu investiment sinifikanti għal modernizzazzjoni tal-infrastruttura u għal negozji sostenibbli. L-ewwel valutazzjonijiet dwar l-implimentazzjoni tal-SDGs fl-UE juru lakuni serji ta’ investiment fl-industrija, fl-innovazzjoni u fl-infrastruttura (31).

4.3.5.4.

Hemm vantaġġi kummerċjali ċari fis-sostenibbiltà. Biex tagħmel użu sħiħ minn din l-opportunità, l-UE għandha toħloq ambjent tan-negozju favorevoli li jħeġġeġ l-innovazzjoni, l-intraprenditorija u l-investiment sostenibbli. Xi kumpaniji diġà bdew, iżda hija ta’importanza kbira li l-esperjenzi ta’ negozju sostenibbli li rnexxew jitkattru u jiġu replikati. Approċċi volontarji bħar-Responsabbiltà Soċjali Korporattiva jistgħu jikkontribwixxu b’mod pożittiv għal din it-tranżizzjoni. Dawn għandhom jiġu kkumplementati b’miżuri addizzjonali, bħal miżuri biex iżidu t-trasparenza, jiżviluppaw il-kompetenzi, jiffaċilitaw is-sħubijiet, u jiggwidaw ir-rappurtar tal-kumpaniji. Il-Kummissjoni għandha tivvaluta jekk l-alleanzi ta’diversi partijiet interessati mas-settur privat ikunux strument utli fil-livell tal-UE.

4.3.5.5.

Il-programmi ta’ finanzjament tal-UE għandhom ikunu allinjati mal-SDGs. Inizjattivi bħalma huma l-Pjan Juncker, kif ukoll l-istituzzjonijiet finanzjarji u l-banek għall-investiment pubbliku, għandhom rwol determinanti. L-isfida hawn hija li l-kapital jiġi riallokat. L-Unjoni tas-Swieq Kapitali toffri tieqa ta’ opportunità biex jiġi promoss l-investiment sostenibbli (32). Ir-rieżami ta’ nofs it-terminu tal-QFP se jkun opportunità biex l-SDGs jiġu integrati fil-fondi prinċipali tal-UE. L-investiment fit-tul irid jiġi inċentivat u għandhom jitneħħew l-ostakoli (33).

4.3.6.1.

F’ekonomija globalizzata, il-kummerċ għandu impatt kruċjali fuq l-iżvilupp sostenibbli fl-UE u mad-dinja kollha. F’diversi SDGs il-kummerċ hu għalhekk meqjus bħala mezz importanti għall-implimentazzjoni tal-Aġenda tan-Nazzjonijiet Uniti għall-2030. Bil-Komunikazzjoni tagħha “Kummerċ għal Kulħadd”, il-Kummissjoni nediet pjan ta’ azzjoni ambizzjuż għal kummerċ u investiment aktar responsabbli li jħares l-istandards soċjali u ambjentali tal-kummerċ u jippromovi l-iżvilupp sostenibbli (34). L-implimentazzjoni tal-SDGs trid tkun sistematikament u effettivament marbuta ma’ dak il-pjan ta’ azzjoni u r-riżultati għandhom jiġu mmonitorjati.

4.3.6.2.

Kapitoli ambizzjużi dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli għandhom jiġi inklużi fil-ftehimiet kummerċjali u tal-investiment kollha tal-UE u implimentati u infurzati b’mod effettiv. Id-dimensjoni tal-iżvilupp sostenibbli fil-qafas tad-WTO jeħtieġ li tissaħħaħ (35). L-aħjar mod biex jiġu żgurati standards soċjali, tax-xogħol u tal-ambjent fil-ftehimiet ta’ kummerċ ħieles huwa li jiġi żgurat involviment ħafna akbar tas-soċjetà ċivili waqt in-negozjati u fil-proċess ta’ implimentazzjoni u monitoraġġ (36).

4.3.6.3.

Il-Kummissjoni għandha tadotta strateġija għall-promozzjoni ta’ xogħol deċenti fil-ktajjen tal-provvista globali (37). Għandu jiġi pprovdut appoġġ għal inizjattivi minn diversi partijiet interessati biex tiġi promossa d-diliġenza dovuta fil-ktajjen ta’ provvista globali.

4.4.1.

B’appoġġ għall-attivitajiet f’oqsma ta’ politika ewlenin, l-UE teħtieġ li tevalwa u ttejjeb il-koordinazzjoni orizzontali u vertikali tal-politiki għal implimentazzjoni effettiva tal-Aġenda 2030 tan-NU. Governanza aħjar hija element abilitanti ewlieni tal-iżvilupp sostenibbli (38), u koordinazzjoni aħjar huwa approċċ kruċjali biex tintlaħaq koerenza politika.

4.4.2.

L-UE teħtieġ li ttejjeb il-koerenza tal-politiki tagħha u b’mod konsistenti tiggwidhom lejn żvilupp sostenibbli bbilanċjat. Il-mekkaniżmu eżistenti għal “koerenza tal-politika għall-iżvilupp” għall-integrazzjoni ta’ konsiderazzjonijiet ta’ politika f’oqsma oħrajn għandu jiġu eżaminat bir-reqqa, imsaħħaħ u mogħti kunċett ġdid fi strument li jipprovdi “koerenza tal-politika għall-iżvilupp sostenibbli” u marbut ma’ sforzi ta’ koordinazzjoni orizzontali oħra.

4.4.3.

Il-Kummissjoni għandha wkoll tikkunsidra kif għodod ta’ “regolamentazzjoni aħjar” jistgħu jintużaw biex jikkontribwixxu biex jintlaħqu l-SDGs. Il-linji gwida dwar il-valutazzjoni tal-impatt għandhom jiġu riveduti kif meħtieġ, pereżempju bl-introduzzjoni ta’ kriterju ta’ sostenibbiltà fil-valutazzjonijiet tal-impatt għal leġislazzjoni ġdida.

4.4.4.

Sabiex tintegra l-SDGs fis-setturi ta’ politika rilevanti kollha, il-Kummissjoni għandha tuża l-prinċipji gwida tal-Aġenda 2030 bħala qafas għar-rieżami tal-leġislazzjoni u t-tfassil tal-politika tal-UE, b’mod partikolari b’referenza għal approċċ ibbażat fuq id-drittijiet tal-bniedem u l-prinċipju li “ħadd ma jitħalla’ lura”.

4.4.5.

Fuq il-bażi tal-indikaturi tal-SDGs globali u kkumplementati minn indikaturi Ewropej adatti, l-UE għandha tistabbilixxi sistema ta’ monitoraġġ u reviżjoni tal-SDGs li tkun ikkoordinata mal-monitoraġġ fl-Istati Membri tal-UE u torbot mal-monitoraġġ globali fil-livell tal-HLPF.

4.4.6.

Għandhom jiġu introdotti wkoll indikaturi tal-SDGs fil-proċessi eżistenti ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni tal-politiki. Dan japplika b’mod partikolari għas-Semestru Ewropew bħala l-mekkaniżmu ta’ governanza tal-UE ċentrali, li għandu jiġu adattat għall-implimentazzjoni tal-SDGs.

4.4.7.

It-tisħiħ tar-rwol ta’ indikaturi ta’ sostenibbiltà fil-proċess tal-allokazzjoni tal-baġit leġislattiv jkun lieva importanti fl-implimentazzjoni tal-iżvilupp sostenibbli. Il-kriterji ta’ kondizzjonalità fil-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej għandhom jiġu adattati għall-implimentazzjoni tal-SDGs.

4.4.8.

Għandu jingħata appoġġ lill-inizjattiva tan-Netwerk Ewropew għall-Iżvilupp Sostenibbli (ESDN) biex tiġi stabbilita pjattaforma ta’ tagħlim bejn il-pari bejn l-Istati Membri.

4.4.9.

L-UE nnifisha għandha tieħu l-inizjattiva u tippreżenta reviżjoni volontarja lis-sessjoni tal-2017 tal-HLPF, bħala l-ewwel organizzazzjoni reġjonali li tagħmel dan. Barra minn hekk, l-UE għandha toħroġ rapporti annwali li jistabbilixxu kif l-azzjoni interna u esterna tal-UE tikkontribwixxi għall-implimentazzjoni tal-SDGs fil-qasam ta’ prijorità tematika annwali tal-HLPF (39). Is-soċjetà ċivili għandha tkun inkluża b’mod sħiħ fil-preparazzjoni u fil-preżentazzjoni tar-reviżjoni volontarja u r-rapporti tematiċi permezz tal-Forum Ewropew dwar l-Iżvilupp Sostenibbli.

5.1.

L-Aġenda 2030 tan-NU tirrikjedi bidla lejn mudell ta’ governanza bejn diversi partijiet interessati, bi rwol ikbar għas-soċjetà ċivili. L-SDGs jistgħu jiġu implimentati biss jekk is-soċjetà ċivili u partijiet oħra interessati jkollhom rwol attiv u jingħataw sjieda. Is-soċjetà ċivili għandha tkun involuta mil-livelli lokali, reġjonali u nazzjonali sal-livelli tal-UE u l-HLPF, f’kull stadju sal-implimentazzjoni.

5.2.

Għall-UE u l-Istati Membri tagħha, il-KESE jissuġġerixxi l-ħolqien ta’ Forum Ewropew għall-Iżvilupp Sostenibbli biex jinvolvi firxa wiesgħa ta’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u partijiet interessati fl-implimentazzjoni tal-SDGs fl-UE, u fil-monitoraġġ u r-rieżami kontinwi tagħha (40). Wieħed mill-ewwel kompiti ta’ dan il-forum għandu jkun li jiffaċilita d-djalogu tas-soċjetà ċivili fil-proċess, li jwassal għall-strateġija tal-UE globali għall-iżvilupp sostenibbli.

5.3.

Il-Kummissjoni għandha tistabbilixxi programm speċifiku u linja ta’ fondi biex tappoġġja l-bini tal-kapaċità tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili sabiex ikunu jistgħu jipparteċipaw b’mod sħiħ f’dan il-proċess. Il-programmi ta’ bini tal-kapaċità eżistenti jeħtieġ li jkunu miftuħin b’mod aktar espliċitu għal dawk l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu fuq kwistjonijiet domestiċi li qed jagħmlu xogħol “ta’ tqarrib” b’rabta mal-komponenti interni u esterni, fl-integrazzjoni tal-SDGs u fi kwistjonijiet ta’ governanza.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/51

Relatur:

is-Sur Christian MOOS

Korelatur:

is-Sur Denis MEYNENT

1.1.

Il-Presidenza Slovakka talbet lill-KESE jagħti l-opinjoni tiegħu dwar “Leġislazzjoni valida għall-futur”. Dan il-kunċett ġdid isegwi talbiet speċifiċi oħra indirizzati lill-Kummissjoni u lill-koleġislaturi sabiex tiġi żgurata l-adegwatezza ikbar tal-leġislazzjoni, b’mod partikolari mal-kompetittività tal-UE u li titqies in-natura speċifika tal-SMEs u l-mikrointrapriżi, kwistjonijiet li dwarhom il-KESE tkellem diversi drabi.

1.2.

Il-KESE jinnota li qed isiru sforzi biex tittejjeb il-kwalità tal-leġislazzjoni Ewropea u li dawn l-attivitajiet għandhom jiġu intensifikati.

1.3.

Il-KESE jemmen li leġislazzjoni ta’ kwalità għolja, sempliċi, li tinftiehem u koerenti “hija fattur ta’ integrazzjoni essenzjali li ma tikkostitwixxix piż jew spiża li jridu jitnaqqsu”. Huwa indispensabbli jekk wieħed irid tkabbir ekonomiku sostenibbli u li titħeġġeġ l-innovazzjoni, il-kompetittività tal-intrapriżi, inklużi l-SMEs, kif ukoll il-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità.

1.4.

Il-“prinċipju tal-innovazzjoni”, kif definit fil-Kapitolu 2, jagħmel ukoll parti mil-loġika tal-programm REFIT. Il-KESE jfakkar il-prinċipji ta’ “Tfassil Aħjar tal-Liġijiet”, diġà definiti u applikati, u jenfasizza li dan il-prinċipju ġdid m’għandux jieħu preċedenza fuqhom u għandu jiġi applikat b’mod intelliġenti u b’attenzjoni, b’mod partikolari fl-oqsma tal-protezzjoni soċjali u ambjentali, is-saħħa u l-ħarsien tal-konsumatur.

1.5.

Il-KESE jissuġġerixxi li jitkompla l-eżami tal-potenzjal li joffri l-“prinċipju tal-innovazzjoni”, filwaqt li jsir skambju tal-aħjar prattiki.

1.6.

L-innovazzjoni hija waħda mill-kundizzjonijiet meħtieġa għat-tkabbir sostenibbli tal-Ewropa. Ikun tajjeb li jiġi previst qafas regolatorju favorevoli għall-innovazzjoni, għalkemm m’hemm l-ebda relazzjoni sempliċi bejn l-innovazzjoni u l-qafas regolatorju. Minbarra d-dispożizzjonijiet leġislattivi, huwa wkoll neċessarju li jittieħdu miżuri biex jippromovu u jiżviluppaw l-innovazzjoni (miżuri amministrattivi, it-tassazzjoni, pjan ta’ investiment, eċċ.).

1.7.

L-għan tal-leġislazzjoni Ewropea għandu dejjem ikun li jinħoloq qafas legali li jippermetti lin-negozji u liċ-ċittadini jgawdu l-vantaġġi tas-suq intern u li jevitaw piżijiet amministrattivi żejda. Il-leġislazzjoni Ewropea hija valida għall-futur jekk tkun proattiva u progressiva; il-KESE huwa favur leġislazzjoni li tadatta. Il-KESE jemmen li leġislazzjoni valida għall-futur għandha tkun ibbażata fuq il-metodu Komunitarju.

1.8.

Jinħtieġ li jiġu evitati l-ispejjeż mhux meħtieġa tar-regolamentazzjoni. L-ispejjeż tar-regolamentazzjoni għandhom ikunu proporzjonati mal-benefiċċji li jġibu magħhom.

1.9.

Il-KESE jemmen li kull leġislazzjoni għandha tkun ir-riżultat ta’ deliberazzjonijiet politiċi pubbliċi. F’dan ir-rigward, ir-rwol tas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali huwa importanti ħafna, u huwa meħtieġ li jiġi żgurat qafas adegwat għad-djalogu soċjali u ċiviku ta’ kwalità, b’kunsiderazzjoni xierqa għall-fehmiet espressi.

1.10.

Il-KESE jinnota li mhuwiex biss il-kontenut tal-leġislazzjoni iżda l-proċess leġislattiv stess li għandu jkun validu għall-futur biex jikkorrispondi mal-ħtiġijiet tan-negozji u taċ-ċittadini.

1.11.

Leġislazzjoni valida għall-futur għandha tkun soda dwar l-objettivi tagħha, dejjem konformi mal-objettivi mħaddna fit-trattat u flessibbli fil-qafas tat-traspożizzjoni tagħha fid-dritt nazzjonali. Ma tidħolx fid-dettalji, iżda sempliċiment tistabbilixxi qafas, li għandu jiġi traspost fil-ħin u b’mod adatt fil-livell nazzjonali, f’konsultazzjoni kemm mal-imsieħba soċjali kif ukoll mal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tas-soċjetà ċivili u b’kont meħud tal-fehmiet tagħhom. Jistħoqq li jiġi analizzat aktar l-użu ta’ klawsoli ta’ estinzjoni (sunset clauses) fuq perjodu ta’ żmien.

1.12.

Il-KESE huwa favur il-fatt li tingħata kjarifika tal-prinċipji tas-sussidjarjetà u tal-proporzjonalità li huma xi kultant użati bħala l-argumenti ta’ dawk kontra inizjattivi leġislattivi mingħajr ma jiġi sostanzjat biżżejjed ir-raġunament sottostanti tagħhom.

1.13.

Is-soċjetà ċivili għandha tkun il-forum għal reazzjonijiet dwar leġislazzjoni valida għall-futur. Il-KESE jinsab f’qagħda tajba biex ikun l-intermedjarju bejn il-leġislatur u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali.

1.14.

Il-KESE jenfasizza l-importanza tal-valutazzjonijiet tal-impatt fil-livell nazzjonali u Ewropew, inkluż it-test għall-SMEs, tal-miżuri leġislattivi u mhux leġislattivi kollha, b’mod li d-deċiżjonijiet politiċi jittieħdu b’għarfien tal-kawża u abbażi ta’ elementi konkreti. L-analiżijiet tal-impatt huma għajnuna għat-teħid ta’ deċiżjonijiet politiċi; mhumiex sostitut għal dawk id-deċiżjonijiet.

1.15.

Il-KESE jitlob li jiġi kkonsultat meta l-Kummissjoni, il-Parlament u l-Kunsill jaqblu dwar l-irtirar ta’ proposti leġislattivi minħabba l-importanza li jiġi vvalutat l-impatt materjali u immaterjali ta’ tali rtirar.

1.16.

Il-KESE huwa tal-fehma li l-Kunsill għandu jsir aktar trasparenti u li riforma futura tat-Trattati għandha tipprova ttejjeb il-koerenza tad-deċiżjonijiet tal-Kunsill. Id-drittijiet tal-Parlament għandhom jissaħħu.

1.17.

Il-KESE jqis neċessarju li tiġi sfruttata iżjed il-kooperazzjoni msaħħa, filwaqt li jiġi evitat li din iddgħajjef ‘l-istituzzjonijiet.

1.18.

Il-KESE jenfasizza l-involviment tiegħu fil-proċessi konsultattivi li jridu jimxu id f’id mal-approfondiment tal-UEM. Il-Parlament Ewropew, iżda wkoll il-korpi konsultattivi, għandhom jiġu integrati aħjar fiċ-ċiklu tas-Semestru Ewropew.

1.19.

Il-KESE huwa favur proċedura leġislattiva aċċellerata fit-trilogu biss f’każijiet ta’ emerġenza.

2.1.

Il-Presidenza Slovakka talbet lill-KESE jagħti l-opinjoni tiegħu dwar “Leġislazzjoni valida għall-futur” u biex jirrifletti dwar kif l-UE tista’ ttejjeb il-leġislazzjoni sabiex din tadatta għall-bżonnijiet tal-ekonomija u tas-soċjetà fi żmien ta’ tibdil rapidu. Il-Presidenza qed tistaqsi kif wieħed jista’ jżomm l-ispejjeż regolatorji għan-negozji f’livell raġonevoli, mingħajr ma jiġu ttraskurati l-għanijiet tat-Trattati.

2.2.

Il-leġislazzjoni Ewropea hija valida għall-futur jekk tkun proattiva, progressiva u toffri ċarezza u prevedibbiltà ġuridika massima. Il-KESE għalhekk jappoġġja leġislazzjoni li tadatta ruħha u li fl-istess ħin għandha l-kapaċità li tantiċipa.

2.3.

Ir-regolamenti huma wkoll meħtieġa sabiex jintlaħqu l-objettivi politiċi tat-Trattati. L-Unjoni Ewropea hija ekonomija soċjali tas-suq u ċerti regoli għalhekk jirrappreżentaw spiża għall-kumpaniji, pereżempju fil-qasam tas-sigurtà u s-saħħa fuq il-post tax-xogħol. Huwa l-bilanċ bejn l-għanijiet ekonomiċi u soċjali li jiggarantixxi l-paċi soċjali fl-Ewropa. Leġislazzjoni valida għall-futur għandha tirrispetta dan il-bilanċ u tippromovi l-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali, u s-solidarjetà bejn l-Istati Membri.

2.4.

Il-KESE jappoġġja u jenfasizza l-ħtieġa li tissaħħaħ il-leġittimità tal-leġislazzjoni Ewropea permezz ta’ tfassil aħjar tal-liġijiet iżda jenfasizza li l-għarfien ta’ x’inhu validu għall-futur ma jwassalx għad-depolitiċizzazzjoni tal-proċess leġislattiv. Il-KESE jemmen li kull leġislazzjoni għandha tkun ir-riżultat ta’ deliberazzjonijiet politiċi pubbliċi. F’dan ir-rigward, għandu jitqies ir-rwol importanti tas-soċjetà ċivili u tal-imsieħba soċjali fil-qafas tad-djalogu soċjali.

2.5.

Il-leġislazzjoni Ewropea hija valida għall-futur jekk titqies leġittima miċ-ċittadini. Għandha tkun ibbażata fuq ir-rappreżentazzjoni, il-kunsens u l-parteċipazzjoni, u għandu jkollha l-kapaċità li tipproduċi riżultati jew soluzzjonijiet għal problema kollettiva.

2.6.

Il-KESE jemmen li l-proċess leġislattiv Ewropew jistħoqqlu jiġi rivedut fil-qafas tat-Trattat ta’ Lisbona u, jekk meħtieġ, fil-kuntest ta’ Trattat ġdid sabiex il-politiki Ewropej jagħtu riżultati aħjar. Huwa preċiżament dan l-aspett ta’ leġislazzjoni valida għall-futur li l-KESE jixtieq jenfasizza, jiġifieri l-kwalità, il-leġittimità, it-trasparenza u n-natura inklużiva tagħha.

2.7.

Il-KESE jinnota li mhuwiex biss il-kontenut tal-leġislazzjoni iżda l-proċess leġislattiv stess li għandu jkun validu għall-futur biex jikkorrispondi mal-ħtiġijiet tan-negozji u taċ-ċittadini. Fi kliem ieħor, din hija kwistjoni li tirrigwarda d-demokrazija fil-livell Ewropew.

2.8.

Ir-rieda politika tar-rappreżentanti eletti u l-għażliet tagħhom huma għalhekk kruċjali. Kull leġislazzjoni tista’ tiġi analizzata skont il-kapaċità tagħha biex tittraduċi din ir-rieda politika fil-prattika, u tiġi ġġudikata skont il-kwalità demokratika tagħha. Il-KESE jipproponi wkoll li jiġi eżaminat mhux biss il-kontenut tal-leġislazzjoni iżda wkoll il-proċess leġislattiv.

2.9.

Dan il-kunċett ġdid ta’ “leġislazzjoni valida għall-futur” huwa marbut ma’ inizjattivi oħra biex itejbu l-leġislazzjoni. Il-KESE kemm-il darba tkellem fl-opinjonijiet (1) tiegħu dwar il-programm “Tfassil aħjar tal-liġijiet” u l-programm REFIT (2). Huwa jixtieq ifakkar dwar l-opinjoni tiegħu dwar approċċ proattiv tal-liġi (3).

2.10.

L-implimentazzjoni tal-programmi “Tfassil aħjar tal-liġijiet” u REFIT, dan tal-aħħar imniedi mill-Kummissjoni Ewropea fl-2012 biex jitkejlu l-ispejjeż amministrattivi tad-dispożizzjonijiet leġislattivi fis-seħħ u, fejn xieraq, jiġu eliminati, hija prijorità ewlenija tat-Triju Presidenzjali (in-Netherlands, is-Slovakkja u Malta) minn Jannar 2016 sa Ġunju 2017. Huwa evidenti li l-idea ta’ leġislazzjoni valida għall-futur taqa’ fil-loġika ta’ dawn il-programmi.

2.11.

Il-KESE jinnota li qed isiru sforzi biex tittejjeb il-kwalità tal-leġislazzjoni Ewropea u li dawn l-attivitajiet għandhom jiġu intensifikati. Il-KESE jilqa’ l-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tad-19 ta’ Mejju 2015 (4) u l-Ftehim interistituzzjonali dwar “Tfassil aħjar tal-liġijiet” tat-13 ta’ April 2016 (5), filwaqt li jsostni li ma kienx assoċjat ma’ dan tal-aħħar..

2.12.

Il-KESE jemmen li leġislazzjoni ta’ kwalità għolja, sempliċi, li tinftiehem u koerenti, garantita mill-Kummissjoni, il-Parlament u l-Kunsill, hija kundizzjoni indispensabbli sabiex jitrawwem it-tkabbir ekonomiku sostenibbli u jitħeġġu l-innovazzjoni, il-kompetittività tan-negozji – inklużi l-SMEs u l-mikrointrapriżi – u l-ħolqien ta’ impjiegi ta’ kwalità. Huwa wkoll importanti li jiġi implimentat bis-sħiħ is-Small Business Act fl-oqsma kollha.

2.13.

Ir-regolamentazzjoni Ewropea hija “hija fattur ta’ integrazzjoni essenzjali li ma tikkostitwixxix piż jew spiża li jridu jitnaqqsu. Jekk tkun proporzjonata kif xieraq, għall-kuntrarju hija garanzija ta’ protezzjoni, ta’ promozzjoni u ta’ sigurtà legali importanti għall-atturi u ċ-ċittadini Ewropej kollha” (6).

2.14.

Il-KESE jfakkar fl-importanza tal-prinċipji diġà definiti biex tiġi żgurata leġislazzjoni xierqa. Dawn jinkludu l-prinċipji ta’ implimentazzjoni korretta f’waqtha, tas-sussidjarjetà u tal-proporzjonalità, il-prinċipju tal-prekawzjoni, tal-prevedibbiltà, ta’ “Aħseb l-Ewwel fiż-Żgħir”, tad-dimensjoni esterna tal-kompetittività u tat-test tas-suq intern.

2.15.

Aspett ġdid tal-leġislazzjoni jidher li qed isir aktar importanti għall-Kunsill: il-prinċipju tal-innovazzjoni. Dan il-prinċipju, li jimplika li jitqies l-impatt fuq ir-riċerka u l-innovazzjoni waqt it-tfassil u r-reviżjoni tar-regolamentazzjoni, huwa wieħed mill-ħafna kriterji li jippermettu l-valutazzjoni tal-proposti leġislattivi tal-Kummissjoni fl-oqsma ta’ natura teknika, teknoloġika u xjentifika. Madankollu, għandu jintuża b’mod intelliġenti u bi prudenza, b’mod partikolari fl-oqsma tal-protezzjoni soċjali u ambjentali, is-saħħa u l-ħarsien tal-konsumatur.

2.16.

Mill-konklużjonijiet tal-Kunsill “Kompetittività” tal-UE (7) jirriżulta li jrid jiġi applikat il-“prinċipju tal-innovazzjoni”, li jimplika li jitqies l-impatt fuq ir-riċerka u l-innovazzjoni waqt it-tfassil u r-reviżjoni tar-regolamentazzjoni, l-oqsma kollha ta’ azzjoni meqjusa flimkien. Dan huwa rifless ukoll fit-talba tal-Presidenza Slovakka kif ukoll fi studju reċenti tas-CEPS (8), li skonthom l-adozzjoni ta’ regoli stretti wisq tista’ tfixkel l-investimenti u joħnoq l-innovazzjoni. Din l-interpretazzjoni tidħol ukoll fil-loġika tal-programm REFIT.

2.17.

Il-KESE jemmen li l-użu ta’ dan il-prinċipju ġdid għandu jiġi definit minn qabel u l-użu tiegħu speċifikat b’mod preċiż.

2.18.

Għall-KESE, il-prinċipju tal-innovazzjoni għandu jkollu l-istess piż li għandhom il-kriterji l-oħra msemmija fil-punt 2.14 u użati mill-Kummissjoni biex tanalizza l-impatt ta’ proposta leġislattiva. Għalhekk għandu jintlaħaq bilanċ bejn il-prinċipju tal-innovazzjoni u l-kriterji oħra u jiġi assigurat li wieħed ma jieħux preċedenza fuq l-oħrajn.

2.19.

Il-KESE jissuġġerixxi lill-Presidenza Slovakka tkompli l-eżami tal-potenzjal li joffri l-prinċipju tal-innovazzjoni, filwaqt li jsir skambju tal-aħjar prattiki. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex, fuq din il-bażi tagħmel rapport dwar l-opportunitajiet u l-impatt ta’ dan il-prinċipju ġdid.

2.20.

L-għan tal-leġislazzjoni Ewropea għandu dejjem ikun li jinħoloq qafas legali li jippermetti lin-negozji u liċ-ċittadini jgawdu l-vantaġġi u l-libertajiet tas-suq intern, jiġifieri li jippromovi l-isforzi innovattivi fl-Ewropa. Dan jimplika li jiġu evitati piżijiet amministrattivi mhux meħtieġa, filwaqt li r-regoli mfassla ħażin, skaduti u ta’ piż għandhom jiġu riveduti jew jitneħħew.

2.21.

Il-KESE jemmen li l-ispejjeż tar-regolamentazzjoni għandhom ikunu proporzjonati mal-benefiċċji li ġġib magħha. L-ispejjeż u l-piżijiet amministrattivi bla bżonn għandhom jiġu evitati fl-interess tan-negozji, iċ-ċittadini u l-amministrazzjonijiet responsabbli għall-applikazzjoni tal-leġislazzjoni. Huwa importanti li l-profitt nett u l-valur miżjud ta’ regolamentazzjoni jagħmlu tajjeb għall-ispejjeż għan-negozji u s-soċjetà inġenerali.

3.1.

Il-KESE jinsisti li l-kunċett ta’ “leġislazzjoni valida għall-futur” jiġi definit aħjar. Għandu jirrispetta l-valuri u l-objettivi tal-Unjoni Ewropea skont l-Artikoli 1 u 2 tat-Trattat ta’ Lisbona. Għalhekk, il-prinċipju tal-innovazzjoni, li huwa wieħed mill-prijoritajiet tal-Presidenza Slovakka (9) u għaldaqstant marbut mill-qrib mal-kunċett ġdid ta’ leġislazzjoni valida għall-futur, għandu jkun applikabbli.

3.2.

L-innovazzjoni hija waħda mill-kundizzjonijiet meħtieġa għat-tkabbir sostenibbli tal-Ewropa. Kwalunkwe leġislazzjoni, kemm jekk tkun Ewropea kif ukoll nazzjonali, għandha tevita li n-negozji, speċjalment l-SMEs li ma tantx għandhom mezzi, ikunu soġġetti għal piżijiet bla bżonn. L-innovazzjoni u l-kompetittività huma l-bażi għas-suċċess tal-ekonomija soċjali tas-suq Ewropew. L-innovazzjoni teħtieġ qafas regolatorju ta’ kwalità. L-interazzjoni bejn il-leġislazzjoni u l-innovazzjoni hija kumplessa u ma tistax titqies mil-lat kwantitattiv biss, fid-direzzjoni ta’/b’orjentazzjoni lejn aktar jew inqas leġislazzjoni (10).

3.3.

Il-KESE jemmen li l-użu ta’ klawsoli ta’ estinzjoni fil-leġislazzjoni Ewropea sabiex jiġu evitati ostakoli burokratiċi futuri jistħoqqilha tiġi analizzata aktar.

3.4.

Leġislazzjoni valida għall-futur għandha tkun soda dwar l-obbjettivi tagħha, dejjem b’mod koerenti mal-għanijiet tat-Trattati, u flessibbli fil-qafas tat-traspożizzjoni tagħha fid-dritt nazzjonali, fir-rispett tal-prinċipji msemmija hawn fuq. Ma tidħolx fid-dettalji, iżda sempliċiment tistabbilixxi qafas li jista’ jkun supplimentat, fejn hu xieraq, permezz ta’ strumenti mhux leġislattivi, jew ta’ regolaturi nazzjonali, l-imsieħba soċjali jew skemi awtoregolatorji, dawn tal-aħħar huma dejjem taħt il-kontroll tal-leġislatur fil-livell xieraq.

3.5.

Il-KESE huwa favur il-fatt li ssir kjarifika tal-prinċipji tas-sussidjarjetà u tal-proporzjonalità. Ir-rispett tas-sussidjarjetà, jew pjuttost tat-tqassim tal-kompetenzi, huwa essenzjali għall-funzjonament tajjeb tal-UE bħala spazju legali komuni. Madankollu, dawn iż-żewġ prinċipji xi kultant jintużaw bħala l-argumenti ta’ dawk kontra inizjattivi leġislattivi mingħajr ma jiġi sostanzjat biżżejjed ir-raġunament sottostanti tagħhom. Hemm bżonn kjarifika tal-kriterji li jiddeterminaw l-applikazzjoni tal-prinċipji tas-sussidjarjetà u tal-proporzjonalità. L-ispazju legali tal-Unjoni Ewropea għandu jkun wieħed u indiviżibbli.

3.6.

Il-KESE jemmen li hemm bżonn li jiġi eżaminat fl-ewwel lok il-proċess leġislattiv fil-livell Ewropew biex tittejjeb il-kwalità tal-leġislazzjoni. Jeżistu għadd kbir ta’ inizjattivi biex itejbu l-proċess leġislattiv, iżda l-partijiet interessati f’dan il-proċess ma jaqblux dwar il-mezzi. Il-KESE jirreferi għal-linji gwida tal-Kummissjoni inklużi fil-programm tagħha “Tfassil aħjar tal-liġijiet” (19 ta’ Mejju 2015) u l-ftehim interistituzzjonali (Diċembru 2015/16, April 2016), ir-rapport Brok-Bresso (Frar 2016), ir-rapport Hübner (Marzu 2016), ir-rapport Giegold (fl-aħħar ta’ Mejju 2016) u notevolment, is-Small Business Act (Frar 2011). Jiġbed ukoll l-attenzjoni dwar il-proposti tal-gvernijiet u tal-parlamenti tal-Istati Membri, dwar inizjattivi bħal dawk tal-European Movement International (EMI) u tal-Federalisti Ewropej (UEF), kif ukoll il-kontributi tal-istituzzjonijiet ta’ riċerka u tal-gruppi ta’ riflessjoni (think tanks).

3.7.

Is-soċjetà ċivili organizzata għandha importanza deċiżiva għall-iżvilupp tal-opinjoni pubblika Ewropea. L-Ewropa għandha bżonn ta’ opinjoni pubblika inqas frammentata li sservi ta’ forum għal reazzjonijiet dwar leġislazzjoni Ewropea valida għall-futur. Bħala korp li jirrappreżenta s-soċjetà ċivili organizzata fl-Ewropa, il-KESE jinsab f’pożizzjoni tajba sabiex jiffaċilita kunsens bejn l-atturi differenti tas-soċjetà ċivili fil-livelli kollha, u anke fl-Istati Membri. Preċiżament, huwa intermedjarju importanti bejn il-leġislatur u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali.

3.8.

Il-KESE jirrikonoxxi l-importanza tal-valutazzjonijiet tal-impatt, b’mod partikolari għall-SMEs. Dawn għandhom jiġu riflessi fil-proċess leġislattiv, iżda ma jistgħux jissostitwixxu l-proċess politiku.

3.9.

Is-simplifikazzjoni ta’ liġijiet diffiċli biex jinftiehmu u xi kultant diffiċli li jiġu implimentati, jew l-abbandun ta’ regolamenti li saru superfluwi, jistgħu jkunu ta’ benefiċċju għaċ-ċittadini u għall-atturi ekonomiċi, u b’hekk jikkontribwixxu għal ambjent favur it-tkabbir u l-ħolqien ta’ iktar impjiegi ta’ kwalità (“ambjent abilitanti”). Madankollu, il-KESE jitlob li jiġi kkonsultat meta l-Kummissjoni, il-Parlament u l-Kunsill jaqblu dwar l-irtirar ta’ proposti leġislattivi. F’dan il-kuntest, huwa importanti li jiġu evalwati l-konsegwenzi materjali u immaterjali għal tali rtirar u li l-KESE jkun infurmat.

3.10.

It-Trattat ta’ Lisbona għandu l-għan li jsaħħaħ ir-rwol tal-Parlament Ewropew kif ukoll il-metodu Komunitarju. Fil-kuntest tal-kriżi, il-Kunsill Ewropew sar il-pedament tas-sistema istituzzjonali Ewropea. Il-KESE jemmen li din il-prattika għandha tiġi kkoreġuta. Leġislazzjoni Ewropea valida għall-futur għandha tkun ibbażata fuq il-metodu Komunitarju.

3.11.

Il-laqgħat tal-formazzjonijiet tal-Kunsill li jaħdmu b’maġġoranza kwalifikata għandhom ikunu pubbliċi, għal finijiet ta’ aktar trasparenza u aktar demokrazija. Il-votazzjoni b’maġġoranza kkwalifikata għad-deċiżjonijiet tal-Kunsill għandha tkun ir-regola. Il-KESE huwa tal-fehma wkoll li riforma futura tat-Trattati għandha tipprova ttejjeb il-koerenza tad-deċiżjonijiet tal-Kunsill, billi l-formazzjonijiet tiegħu attwalment isegwu politiki parzjalment kontradittorji b’konsegwenzi ovvji fuq il-kwalità tal-leġislazzjoni.

3.12.

L-estensjoni tad-drittijiet tal-Parlament Ewropew prevista fit-Trattati mingħajr ma saret realtà, għandha ssir mill-aktar fis possibbli. Barra minn hekk, id-dritt ta’ inizjattiva limitata introdott mit-Trattat ta’ Lisbona (Artikolu 225 tat-TFUE) għandu jiġi applikat aktar skont it-termini ta’ dak it-Trattat. M’għandhiex tkun possibbli ċaħda mill-Kummissjoni ħlief għal raġunijiet formali, b’mod partikolari meta l-bażi tal-ħiliet mhijiex suffiċjenti.

3.13.

Id-differenzi f’termini tar-ritmu ta’ integrazzjoni ilhom realtà fl-UE u dawn id-differenzi huma inevitabbli fil-ġejjieni, fir-rigward ta’ għadd ta’ Stati Membri. F’dan il-kuntest, il-KESE jemmen li hemm bżonn li jkun hemm aktar kooperazzjoni msaħħa. Fl-istess ħin, għandu jiġi evitat li l-istituzzjonijiet tal-UE ma jiddgħajfux minn ġeometrija varjabbli ta’ proġetti ta’ integrazzjoni Ewropea. Il-kooperazzjoni msaħħa għandha topera fuq il-bażi ta’ maġġoranza kwalifikata.

3.14.

Il-KESE jappoġġja t-talba tal-Parlament Ewropew biex l-Unjoni Ekonomika u Monetarja (UEM) tkun trasformata fi “gvern ekonomiku effikaċi u demokratiku” u jerġa’ jinsisti fuq l-involviment tiegħu fil-proċessi konsultattivi li għandhom jimxu id f’id ma’ tali approfondiment tal-UEM, jekk irridu li s-soċjetà ċivili tidentifika magħha.

3.15.

Il-KESE huwa tal-fehma li l-proċedura leġislattiva aċċellerata fit-trilogu m’għandhiex tiġi applikata ħlief f’każi ta’ emerġenza, li fil-fatt huwa konformi mal-kundizzjonijiet tat-Trattat. Kuntrarjament għall-kumitati tal-Parlament Ewropew, il-laqgħat tat-trilogu la huma trasparenti u lanqas aċċessibbli. Il-limitazzjoni tal-proċedura leġislattiva għal qari wieħed biss twassal għal-limitazzjoni tal-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili.

3.16.

Il-KESE jemmen li l-istrumenti u l-proċeduri introdotti b’riżultat tal-kriżi finanzjarja u l-kriżi tal-euro għandhom jiġu integrati aħjar fil-qafas leġislattiv Ewropew. Il-Parlament Ewropew, iżda wkoll il-korpi bħall-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni (KtR) u l-KESE, għandhom jiġu integrati aħjar fiċ-ċiklu tas-Semestru Ewropew. Il-Mekkaniżmu Ewropew ta’ stabbiltà għandu jkun marbut mal-qafas leġislattiv tal-UE.

3.17.

Fir-rigward tal-atti delegati, il-Kummissjoni Ewropea għandha żżid aktar trasparenza għat-teħid tad-deċiżjonijiet (ara l-Artikolu 290 tat-TFUE), fatt li l-Kumitat enfasizza diversi drabi.

28.12.2016   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 487/57

Relatur Ġenerali:

is-Sur Antonello PEZZINI

1.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dejjem appoġġja l-fatt li Unjoni doganali li tkun effiċjenti tirrappreżenta element essenzjali tal-proċess ta’ integrazzjoni Ewropea, sabiex jiġi żgurat moviment liberu tal-merkanzija li jkun sigur u trasparenti skont ir-regoli ta’ kompetizzjoni u bl-ogħla livell ta’ ħarsien tal-konsumaturi u tal-ambjent u ġlieda effettiva kontra l-ksur, il-frodi u l-falsifikazzjoni u sabiex jiġi ffaċilitat l-iżvilupp tal-kummerċ leġittimu.

1.2.

Il-Kumitat isostni b’konvinzjoni l-għanijiet tal-proposta tal-Kummissjoni, sakemm il-miżuri ssuġġeriti jkollhom l-għan li:

1.3.

Il-KESE jitlob li fl-għanijiet tad-Direttiva jiġi stabbilit li tali strument, li jippermetti tqarrib b’mod gradwali iżda b’mod neċessarju lejn proċedura unitarja unika regolatorja, ta’ applikazzjoni u interpretattiva, jiddakkar bil-kontroll u s-sorveljanza tas-suq, li huma bbażati fuq mekkaniżmi awtomatiċi ta’ inkriminazzjoni, u li ma jwaqqfux l-iżvilupp tal-kummerċ Ekonomiku leġittimu.

1.4.

Il-Kumitat jirrakkomanda li r-rapport biennali li għandu jiġi ppreżentat lill-Parlament Ewropew (PE), lill-Kunsill u lill-KESE, flimkien mal-valutazzjoni tal-livell ta’ konverġenza sabiex tiġi implimentata l-leġiżlazzjoni l-ġdida fil-livell territorjali, għall-istadji li jmiss tal-proċess għandu juri proposta ta’ indikaturi lejn il-ħolqien ta’:

2.1.

L-Unjoni Doganali (UD) hija l-bażi tal-Unjoni Ewropea. Mill-perspettiva tar-regoli sostanzjali u proċedurali, il-leġiżlazzjoni doganali tal-Unjoni ilha kompletament armonizzata sa mill-1992. Mill-2013 ġie adottat il-Kodiċi Doganali l-ġdid (Kodiċi Doganali tal-Unjoni – KDU), ir-Regolament (UE) Nru 952/2013, li se jidħol fis-seħħ mill-2016.

2.2.

Il-kwistjonijiet doganali, f’dak li għandu x’jaqsam mal-aspetti regolatorji, jaqgħu taħt il-kwistjonijiet ta’ kapaċità esklussiva tal-Unjoni skont l-Artikolu 3 tat-TFUE, filwaqt li l-attivitajiet marbuta mal-organizzazzjoni tal-kontrolli, is-sistema ta’ sanzjonar kif ukoll l-attivitajiet ta’ applikazzjoni regolatorja li jaqgħu taħt il-qafas tal-kooperazzjoni ġudizzjarja fi kwistjonijiet penali (Titolu V tat-TFUE) huma relatati mal-kapaċità tal-Istati Membri.

2.3.

L-operazzjonijiet doganali tal-UE jirrappreżentaw madwar 16 % tal-kummerċ dinji hekk kif iwasslu għal importazzjonijiet u esportazzjonijiet li l-valur tagħhom huwa ta’ aktar minn EUR 3 500 biljun fis-sena. Id-dazji doganali miġbura fl-2013 ammontaw għal EUR 15,3 biljun, kważi 11 % tal-bilanċ tal-UE.

2.4.

Is-sistemi nazzjonali ta’ ksur u ta’ sanzjonijiet doganali mhux armonizzati jistgħu jwasslu biex il-kummerċ illegali jimxi lejn l-Istati Membri li fihom ir-riskji li wieħed jiġi skopert huma minimi u fejn is-sanzjonijiet huma inferjuri, filwaqt li l-kumpaniji li joperaw kif xieraq iridu jħabbtu wiċċhom ma’ spejjeż aktar għoljin meta joperaw permezz ta’ aktar ġuriżdizzjonijiet u fejn bosta proċeduri ta’ sanzjonijiet jirriskjaw li jbiddlu l-flussi kummerċjali u l-iskemi ta’ attività ekonomika fis-suq uniku u jagħtu vantaġġi lill-kumpaniji li joperaw f’pajjiżi b’kontrolli doganali anqas severi.

2.5.

Mill-Programm Dwana 2013, ġew analizzati l-proċeduri nazzjonali tal-Istati Membri li huma applikabbli għall-ksur u għas-sanzjonijiet doganali, filwaqt li ġie osservat numru konsiderevoli ta’ differenzi bejn il-proċeduri kif ġie affermat minn analiżi riċenti fil-fond (1).

2.6.

Fil-fatt, il-ġlieda kontra l-ksur tar-regoli doganali ssegwi 28 (2) proċedura ġuridika differenti u tradizzjonijiet amministrattivi jew ġuridiċi differenti b’varjetà kbira fid-definizzjonijiet u fil-gravità ta’ tali sanzjonijiet: in-nuqqas ta’ uniformità fl-applikazzjoni tal-leġiżlazzjoni doganali jaffettwa l-kundizzjonijiet ta’ kompetizzjoni u li dawn għandhom ikunu omoġenji fis-suq intern.

2.7.

Id-differenzi fl-applikazzjoni regolatorja jirrigwardaw b’mod partikolari: in-natura tas-sanzjonijiet amministrattivi u/jew penali, it-tipoloġija tas-sanzjonijiet, il-limiti u l-entitajiet tal-ksur, is-sistemi ta’ kompożizzjoni/tranżazzjoni, il-livelli u t-tipi ta’ responsabbiltà, il-fatturi aggravanti jew attenwanti, il-limitazzjonijiet taż-żmien u ta’ preskrizzjoni u r-responsabbiltà tal-persuni ġuridiċi.

2.8.

Huwa neċessarju li jingħelbu d-diffukaltajiet ta’ applikazzjonijiet u hemm bżonn li jiġu implimentati sistemi doganali Ewropej armonizzati, skont il-prinċipju tad-dwana unika, u li fihom l-Istati Membri jippermettu mekkaniżmi ta’ kompożizzjoni tal-kwistjonijiet għal-likwidazzjonijiet, fil-każ ta’ ksur doganali, skont in-natura u l-entità tal-ksur, filwaqt li wieħed jipprova jevita proċeduri legali twal u għaljin għaż-żewġ partijiet.

2.9.

Mill-bqija, wieħed jeħtieġ iżomm f’moħħu li l-Unjoni Doganali hija element operattiv mill-maġġoranza tal-miżuri ta’ politika kummerċjali tal-UE u timplimenta għadd ta’ ftehimiet internazzjonali, li huma marbuta mal-flussi kummerċjali, u li jiżviluppaw, permezz tal-amministrazzjonijiet tal-Istati Membri, proċessi orizzontali ta’ ġestjoni tad-dejta importanti, ġestjoni tal-operaturi kummerċjali u applikazzjonijiet: id-differenzi ta’ applikazzjoni, fis-sistema Ewropea diġà kienu s-suġġett ta’ lmenti quddiem id-WTO.

2.10.

Fid-dawl tal-problemi serji ta’ funzjonament li qed tiffaċċja l-Unjoni Doganali, minħabba d-differenzi ta’ applikazzjoni tar-regoli, li jirriskjaw li jikkompromettu l-effikaċja globali, il-KESE diġà kellu l-mod li jenfasizza l-ħtieġa li “tiġi segwita politika doganali unika, abbażi ta’ proċeduri uniformi, aġġornati, trasparenti, effikaċi u ssemplifikati, u li din tista’ tikkontribwixxi għall-kompetittività ekonomika tal-UE, fil-livell globali” (3).

2.11.

Jeħtieġ, kif imtenni mill-KESE (4), li għall-fini li jitwettaq suq intern proprju, jiġu żgurati żminijiet reali u ċerti ta’ implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet ta’ implimentazzjoni, interpretazzjonijiet uniformi tar-regoli doganali tal-Unjoni, u li din għandha taġixxi bħala amministrazzjoni unika, għat-twettiq ta’: trattamenti uniformi tal-ħaddiema, fi kwalunkwe punt tat-territorju doganali tal-UE; faċilitazzjonijiet ta’ aċċess għall-istatus ta’ ħaddiem ekonomiku awtorizzat; aġġornament iddettaljat tal-ħaddiema kollha interessati; proċeduri ta’ informazzjoni; formazzjoni ta’ kwalità tar-riżorsi umani. Essenzjalment, irridu nkunu kapaċi nwasslu Dwana Ewropea unika.

2.12.

B’passi effikaċi biss ‘il quddiem lejn Dwana Ewropea unika u strutturi ta’ goveranza xierqa jista’ jinħoloq rimedju għal funzjonament operattiv tal-Unjoni Doganali li għadu kumpless u mhux omoġenju.

3.1.

L-objettiv prinċipali tal-proposta ta’ Direttiva tal-Kummissjoni huwa dak li jintlaħaq, permezz ta’ Direttiva ta’ armonizzazzjoni, qafas legali komuni ta’ referiment, bil-għan li jintlaħaq/tintlaħaq:

garanzija li jitħarsu r-regoli doganali b’mod uniformi fl-UE kollha bl-applikazzjoni armonizzata ta’ regolamentazzjoni tal-ksur u tas-sanzjonijiet doganali sabiex jiġu evitati sistemi nazzjonali ta’ ksur u interventi ta’ sanzjoni differenti ħafna, b’mod li jbiddlu r-regoli tal-kompetizzjoni u jikkondizzjonaw il-moviment ħieles tal-merkanzija.

3.2.

B’mod partikolari, l-eżekuttiv tal-Komunità, fid-dawl tal-bażi legali ppreferuta, l-Artikolu 33 tat-TFUE, ippropona:

3.3.

Il-proposta, ippreżentata tliet snin ilu mill-Kummissjoni Ewropea, għaddiet mill-Parlament Ewropew u għall-oġġezzjonijiet ta’ bosta Stati Membri. Il-Parlament Litwen oġġezzjona li “l-bażi ġuridika ppreferuta (l-Artikolu 33, tat-TFUE) għall-proposta ma tawtorizzax lill-Unjoni sabiex tadotta miżuri li huma mfassla biex jistabbilixxu qafas relatat mal-ksur tar-regoli doganali tal-Unjoni u għas-sanzjonijiet għal tali ksur” (6), peress li mhijiex konformi mal-prinċipju ta’ sussidarjetà, b’mod partikolari fejn dan ma jissodisfax ir-rekwiżiti tal-prinċipju ta’ għoti, li skontu l-Unjoni tintervjeni b’mod uniku jekk it-trattati jipprovdu bażi ġuridika għall-intervent tagħha.

3.4.

Issal-Parlament Ewropew ħa f’idejh l-eżami tal-proposta, u assenja l-abbozzar tal-opinjoni tiegħu lill-Onerevoli Kaja Kallas, relatur għall-Kumitat IMCO, li talab l-estensjoni tal-bażi ġuridika anke għall-Artikolu 114 tat-TFUE (7), li jipprevedi l-konsultazzjoni obbligatorja tal-KESE, kif indikat fl-ittra ta’ konsultazzjoni tal-KESE min-naħa tal-President tal-Kumitat IMCO tal-Parlament Ewropew.

3.5.

Il-KESE jaqbel bis-sħiħ ma’ din l-għażla, u jenfasizza l-importanza ta’ sistema doganali omoġenja u li, issa aktar minn qatt qabel, tkun tista’ tagħti valuri u unità, mhux biss għas-suq intern, iżda għas-soċjetà Ewropea kollha għat-tfittxija ta’ sistemi unitarji.

4.1.

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew dejjem appoġġja l-fatt li Unjoni doganali li tkun effiċjenti tirrappreżenta element essenzjali tal-proċess ta’ integrazzjoni Ewropea, sabiex jiġi żgurat moviment liberu tal-merkanzija, fid-dawl tar-regoli ta’ kompetizzjoni u bl-ogħla livell ta’ ħarsien tal-konsumaturi u tal-ambjent.

4.2.

Il-KESE jqis fundamentali approċċ komuni fir-rigward tal-prevenzjoni, id-dissważjoni u l-identifikazzjoni ċara tal-ksur u ta’ ġestjoni uniformi ta’ tbassir ta’ sanzjonijiet, inklużi sistemi ta’ kompożizzjoni amikevoli, sabiex tiġi żgurata applikazzjoni uniformi u mhux diskriminatorja tal-leġiżlazzjonijiet Ewropej fit-territorju kollu, kif inhu ddikjarat fl-Artikolu 3 tat-TFUE.

4.3.

Il-KESE jsostni b’konvinzjoni aċċelerazzjoni tal-proċess evoluzzjonarju lejn dwana Ewropea unika u effettiva b’governanza unitarja, b’Aġenzija Ewropea tad-dwana u l-introduzzjoni ta’ istanzi amministrattivi u ġuriżdizzjoni komuni (8), b’Tribunal Ewropew tad-dwana (9), fuq l-eżempju tas-sistema tal-Amerika ta’ Fuq għall-applikazzjoni ta’ sistema unika għall-ksur u ta’ sistema ta’ sanzjonijiet unitarja tal-aħħar istanza, integrata mill-attivazzjoni ex-ante ta’ sistemi ta’ prevenzjoni u minn sistemi ta’ kompożizzjoni/tranżazzjoni li jimmiraw għat-trażżin/eliminazzjoni ta’ tilwim għali u jippenalizzaw il-kummerċ komunitarju, speċjalment għall-kumpaniji żgħar u medji.

4.4.

Skont il-Kumitat, l-uniformità ta’ applikazzjoni tar-regoli doganali Ewropea għandha tinkludi wkoll il-fażi tat-tilwim għall-ħaddiema ekonomiċi, kemm mill-perspettiva tas-suq intern kif ukoll minn dik internazzjonali, u anke l-approċċ ex-ante ta’ prevenzjoni, ibbażat fuq soluzzjonijiet telematiċi tal-ICT, ċari u infurzati, sabiex jiġu evitati volumi kbar ta’ xogħol burokratiku ta’ identifikazzjoni.

4.4.1.

Il-Kumitat itenni l-importanza tal-implimentazzjoni ta’ politika doganali unika “bbażata fuq proċeduri uniformi, trasparenti, effettivi, effiċjenti u semplifikati, li permezz tagħhom l-Unjoni Ewropea tkun tista’ tiffaċċja l-kompetituri dinjija u li permezz tagħhom id-drittijiet u s-sigurtà tal-kumpaniji u l-konsumaturi Ewropej, fosthom il-proprjetà intellettwali jistgħu jiġu protetti […]” (10).

4.5.

Il-KESE huwa konvint li kwalunkwe sistema Ewropea ta’ ksur, kompożizzjoni u tranżazzjoni ta’ sanzjoni, għandha tkun akkumpanjata minn miżuri inklużivi tal-elementi l-oħrajn kollha li jagħmlu parti mis-sistema ta’ applikazzjoni ġenerali tar-regoli, bħas-sorveljanza, il-kontroll, l-investigazzjoni u l-monitoraġġ.

4.6.

Il-Kumitat iqis fundamentali li jagħti ċertezza regolatorja u ta’ applikazzjoni, b’mod uniformi, fit-territorju kollu tal-Unjoni, bi proċedura omoġenja ta’ akkwiżizzjoni u inkriminazzjoni tal-ksur, għal kategorji li huma ċerti u definiti sew, u ta’ miżuri ta’ sanzjonar, ċivili u mhux penali u li huma proporzjonati għas-serjetà tagħhom, fil-qasam tal-limiti komuni minimi u massimi, li jeħtieġu konverġenza ta’ indirizzi u li jipprovdu anke sanzjonijiet differenti minn dawk pekunarji.

4.7.

Skont il-KESE, dan l-ewwel pass ta’ konverġenza tal-proċeduri ta’ ksur u sanzjoni tar-regoli doganali komuni, għandu:

4.8.

Il-KESE jisħaq fuq il-bżonn li tiġi żgurata l-interoperabbiltà sħiħa tal-bażijiet tad-dejta differenti li jeżistu fis-sistema Ewropea għas-sorveljanza tas-suq, sabiex jiżdiedu l-kapaċitajiet dissważivi tal-ksur, abbażi ta’ strateġija komuni u b’appoġġ qawwi mill-programmi Komunitarji, bil-għan li tiġi żgurata l-kondiviżjoni tal-informazzjoni fost l-awtoritajiet differenti, fil-livelli differenti, f’ħin reali, b’mod partikolari f’każijiet ta’ ksur u sanzjonijiet ta’ entità gravi u anke bil-għan li tissaħħaħ il-ġlieda kontra l-kummerċ illegali u jiġu ssimplifikati l-proċeduri għal dak legali.