23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/1

—

wara li kkunsidrat l-Att Kostitwenti tal-Assemblea Parlamentari EURONEST tat-3 ta’ Mejju 2011,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tas-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li sar f’Varsavja fit-28 u d-29 ta’ Novembru 2013,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta’ Marzu 2014 dwar il-valutazzjoni u l-istabbiliment ta’ prijoritajiet għar-relazzjonijiet tal-UE mal-pajjiżi tas-sħubija tal-Lvant (2),

—

wara li kkunsidrat il-Komunikazzjoni Konġunta tal-Kummissjoni u tar-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà tal-20 ta’ Marzu 2013 bit-titolu “Il-Politika Ewropea tal-Viċinat: naħdmu għal sħubija aktar b’saħħitha”,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni leġiżlattiva tal-Parlament Ewropew tal-11 ta’ Diċembru 2013 dwar il-proposta għal regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi Strument Ewropew ta’ Viċinat (3),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-23 ta’ Ottubru 2013 dwar “il-Politika Ewropea tal-Viċinat: ħidma favur sħubija aktar b’saħħitha. Il-pożizzjoni tal-PE dwar ir-rapporti ta’ progress 2012” (4),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjonijiet tal-Parlament Ewropew dwar ir-rieżami tal-Politika Ewropea tal-Viċinat u d-dimensjoni tal-Lvant tagħha, kif ukoll dwar ir-Repubblika tal-Armenja, ir-Repubblika tal-Azerbajġan, ir-Repubblika tal-Bjelorussja, il-Ġeorġja, ir-Repubblika tal-Moldova u l-Ukraina,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tal-Unjoni Ewropea u tar-Repubblika tal-Armenja kif miftiehem fid-29 ta’ Novembru 2013 f’Vilnjus mill-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà u mill-Ministru tal-Affarijiet Barranin tal-Armenja Edward Nalbandian,

A.

billi s-Sħubija tal-Lvant ġiet stabbilita fl-2009 bħala sforz komuni tal-Unjoni Ewropea u tas-sħab Ewropej tal-Lvant tagħha bl-għan li titħaffef l-assoċjazzjoni politika u l-integrazzjoni ekonomika tagħhom, abbażi tal-interessi reċiproċi, l-impenji, ir-responsabbiltà u s-sjieda konġunta;

B.

billi l-Istati li jipparteċipaw fis-Sħubija tal-Lvant daħlu f’impenn reċiproku għall-valuri fundamentali, id-demokrazija, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, l-istat tad-dritt, il-governanza tajba u l-prinċipji tal-ekonomija tas-suq u l-iżvilupp sostenibbli;

C.

billi s-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li sar f’Novembru 2013 f’Vilnjus kien ikkaratterizzat minn għadd ta’ kisbiet, ftehimiet ġodda u progress lejn relazzjonijiet eqreb, iżda wkoll kien imċappas bid-deċiżjonijiet ta’ xi pajjiżi sħab biex ma jintrabtux bi Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni mal-UE, minkejja li temmew b’suċċess in-negozjati;

D.

billi d-deċiżjoni tal-President tal-Ukraina ta’ dak iż-żmien, waqt is-Summit ta’ Vilnjus, qanqal il-protesti tal-massa fil-pjazza Maidan li kienu segwiti minn katina drammatika ta’ avvenimenti għall-pajjiż fl-2014 — b’mod partikolari, mewġa ta’ dimostrazzjonijiet li rriżultaw fil-mewt ta’ mijiet ta’ Ukraini fi Frar, l-annessjoni illegali tal-Krimea min-naħa tar-Russja f’Marzu u, mir-rebbiegħa ‘l hawn, it-tifqigħa u l-eskalazzjoni ta’ kunflitt ġdid fl-Ukraina tal-Lvant, bil-preżenza militari diretta tal-Federazzjoni Russa u l-appoġġ tagħha favur il-forzi separatisti, li ssarrfu f’aktar minn 6 000 mewta;

E.

billi l-UE min-naħa u l-Ġeorġja, il-Moldova u l-Ukraina min-naħa l-oħra ffirmaw u sussegwentement irratifikkaw il-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni bilaterali, inklużi ż-Żoni ta’ Kummerċ Ħieles Approfonditi u Komprensivi (DCFTAs), minkejja l-pressjoni politika, militari u ekonomika li eżerċitat direttament il-Federazzjoni Russa;

F.

billi l-UE u l-Bjelorussja kienu bdew jinnegozzjaw il-ftehimiet fil-qasam tal-faċilitazzjoni tal-viża u tar-riammissjoni, b’hekk ppermettew il-promozzjoni tal-kuntatti interpersonali; billi, madankollu, l-issokktar tad-djalogu politiku u ekonomiku bejn l-UE u l-Bjelorussja se jiddependi mill-ħelsien inkundizzjonat tal-priġunieri politiċi Bjelorussi kollha li fadal u mir-riabilitazzjoni sħiħa tagħhom fir-rigward tad-drittiijet politiċi u ċiviċi tagħhom;

G.

billi l-pajjiżi sħab kollha minbarra l-Bjelorussja qed iħabbtu wiċċhom ma’ separatiżmu u tilwim territorjali, li fihom ir-Russja hija direttament involuta jew teżerċita influwenza importanti;

H.

billi r-reġimi separatisti illegali ġew stabbiliti fit-territorji tal-Ġeorġja u tal-Moldova; billi l-peniżola tal-Krimea fl-Ukraina ġiet annessa mir-Russja, u għadu għaddej il-ġlied armat bejn is-separatisti u l-forzi uffiċjali ta’ Kiev fix-Xlokk tal-Ukraina;

I.

billi l-aċċess għas-suq tal-UE kif ukoll għal dawk ta’ pajjiżi Ewro-Asjatiċi tal-viċinat, b’mod partikolari r-Russja, huwa ferm importanti għall-pajjiżi sħab u l-ekonomiji tagħhom; billi xi setturi industrijali ta’ pajjiżi sħab għadhom dipendenti mill-ktajjen ta’ produzzjoni li ntirtu mill-ex Unjoni Sovjetika, li permezz tagħhom huma marbuta ekonomikament mal-Federazzjoni Russa; billi l-estensjoni tal-Unjoni Doganali tal-Federazzjoni Russa, il-Kazakistan u l-Bjelorussja ma’ pajjiżi sħab oħra u l-Unjoni Ekonomika Ewro-Asjatika m’għandhiex titqies bħala proġetti li jikkompetu mal-komponent ekonomiku tas-Sħubija tal-Lvant, sakemm il-pajjiżi sħab jitħallew jagħżlu b’mod liberu ma’ liema organizzazzjonijiet jissieħbu; billi għandhom isiru sforzi biex itejbu l-kooperazzjoni u jagħmlu ż-żewġ żoni ekonomiċi kompatibbli biex b’hekk il-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant ikunu jistgħu jisfruttaw bis-sħiħ il-potenzjal tagħhom;

J.

billi l-UE introduċiet miżuri restrittivi kontra r-Russja f’April u Lulju 2014, u saħħithom f’Settembru 2014, sabiex tippromwovi bidla fid-direzzjoni tal-azzjonijiet avventuristiċi aggressivi tar-Russja li jiksru s-sovranità u l-integrità territorjali tal-Ukraina u jiddestabbilizzaw ir-reġjun tal-Lvant tagħha;

K.

billi f’Awwissu 2014, b’ritaljazzjoni kontra ż-żewġ miżuri restrittivi tal-UE u l-iffirmar tal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni, ir-Russja ddeċidiet li timponi embargo fuq prodotti agrikoli u ikel mill-UE, pajjiżi oħrajn tal-Punent u xi pajjiżi sħab;

L.

billi l-2014 kienet l-ewwel sena ta’ qafas imġedded programmatiku u finanzjarju għall-implimentazzjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat tal-UE u d-dimensjoni Ewropea speċifika tagħha, sal-2020;

1.

Tenfasizza li, sa mill-bidu tagħha fl-2009, is-Sħubija tal-Lvant laħqet għadd ta’ kisbiet konkreti u tanġibbli li kienu ta’ benefiċċju b’mod reċiproku għas-soċjetajiet tal-UE u tal-pajjiżi sħab u ġew riflessi f’varjetà ta’ ftehimiet f’livelli differenti ta’ kooperazzjoni politika, ekonomika u kulturali, li għandhom potenzjal wiesa’ għal titjib minħabba l-appoġġ suffiċjenti mill-partijiet kollha involuti;

2.

Tilqa’ l-fatt li l-parteċipanti tas-Summit ta’ Vilnjus reġgħu affermaw l-impenn kostituttiv tagħhom favur il-prinċipji tas-Sħubija tal-Lvant, jiġifieri, primarjament, l-istat tad-dritt, ir-rispett għad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, u d-demokrazija; tenfasizza li dawn il-prinċipji għandhom ikunu rispettati;

3.

Taqbel mal-fehma tal-parteċipanti tas-Summit ta’ Vilnjus li kull sieħeb għandu jeżerċita b’mod liberu l-għażla sovrana tiegħu tal-ambitu tal-ambizzjonijiet u l-objettivi tiegħu li jipprova jikseb fir-relazzjonijiet tiegħu mal-UE u fi ħdan is-Sħubija tal-Lvant, skont il-prinċipju tad-differenzazzjoni; tfakkar, f’dan ir-rigward, li s-Sħubija tal-Lvant hija proġett volontarju li jirrispetta l-għażliet sovrani tal-Istati parteċipanti tagħha u tintensifika r-relazzjonijiet tagħhom, u li din għandha tkun ta’ benefiċċju għalihom u, lil hinn minn dan, għall-Ewropa kollha, f’termini ta’ stabbiltà u prosperità;

4.

Tilqa’ l-iffirmar tal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni, inklużi d-DCFTAs, bejn l-UE u l-Ukraina, il-Moldova u l-Ġeorġja; tappella għal ratifika rapida ta’ dawn il-ftehimiet mill-Istati Membri tal-UE; tenfasizza l-importanza tal-implimentazzjoni tal-partijiet kollha tal-ftehimiet u l-adozzjoni tar-riformi rilevanti fl-oqsma kollha kkonċernati, sabiex jiġi evitat id-dumping soċjali u ambjentali; tistieden lin-naħat kollha jkomplu l-kompitu tar-riforma skont l-Aġenda ta’ Assoċjazzjoni, u tistieden lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Istati Membri tal-UE joffru assistenza fl-indirizzar ta’ dawn ir-riformi; tħeġġeġ lill-Istati Membri tal-UE jikkondividu l-esperjenza rikka tagħhom fil-proċess li jistabbilixxu reġimi demokratiċi u riformi bbażati fuq ir-rispett għall-valuri fundamentali u l-istat tad-dritt, speċjalment dawk l-Istati Membri li jistgħu jibnu kemm fuq l-esperjenza tagħhom tal-integrazzjoni tal-UE kif ukoll fuq ir-relazzjonijiet mill-qrib tagħhom ma’ pajjiżi sħab; tistieden lill-gvernijiet tal-pajjiżi sħab li rratifikaw il-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni, inklużi d-DCFTAs, mal-UE, jorganizzaw dibattiti pubbliċi u kampanji ta’ informazzjoni, inkluż fil-livell lokali, bl-involviment attiv ta’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, inklużi l-Pjattaformi Nazzjonali tal-Forum tas-Soċjetà Ċivili, peress li fehim dettaljat tal-kontenut u tal-impatt tal-ftehimiet huwa importanti immens għas-suċċess tagħhom;

5.

Tikkundanna l-aggressjoni militari diretta u indiretta tar-Russja fl-Ukraina tal-Lvant u l-annessjoni illegali tal-Krimea b’reazzjoni għall-għażla sovrana tal-Ukraina li tavvanza fil-perspettiva Ewropea tagħha; tistieden lill-Federazzjoni Russa tirrispetta s-sovranità rikonoxxuta internazzjonalment tal-Ukraina, tirtira l-forzi tagħha, tieqaf tappoġġja l-forzi separatisti fl-Ukraina tal-Lvant u, tirrispetta l-bosta trattati internazzjonali, multilaterali u bilaterali, inkluża l-Karta tan-NU, l-Att Finali ta’ Ħelsinki u l-Memorandum ta’ Budapest tal-1994, li jappella għal soluzzjonjiet diplomatiċi għall-kriżijiet kollha, kif ukoll biex jiġu evitati l-forom kollha ta’ aggressjoni jew interventi armati fi stati oħra; tistieden lir-Russja ttemm l-gwerra tal-informazzjoni bl-għan li tipprovoka mibegħda etnika bejn ir-Russi u l-Ukraini; teżiġi kooperazzjoni totali mill-partijiet kollha fl-investigazzjonijiet dwar it-twaqqigħ tal-ajruplan MH17, u tenfasizza li dawk responsabbli għandhom jittressqu quddiem il-ġustizzja; tikkundanna, barra minn hekk, ir-restrizzjonijiet kummerċjali imposti mir-Russja fuq l-UE u bosta pajjiżi sħab; tappoġġa l-miżuri restrittivi tal-UE kontra r-Russja u tinsisti li għandha żżommhom sakemm ir-Russja tonqos milli tkun konformi mal-Ftehimiet ta’ Minsk jew tadotta pożizzjoni kostruttiva rigward il-ksib ta’ soluzzjoni paċifika għall-kunflitt fl-Ukraina tal-Lvant; tikkundanna l-elezzjonijiet illegali, inkostituzzjonali u illeġittimi li saru fiż-żoni kkontrollati mis-separatisti ta’ Donetsk u Luhansk u rikonoxxuti mir-Russja, li jikkostitwixxu theddida għall-unità tal-Ukraina u tfixkil għall-proċess ta’ paċi; tħeġġeġ lill-awtoritajiet Russi jeħilsu immedjatament lil Nadia Savchenko, li ġiet maħtufa u qiegħda tinżamm illegalment fir-Russja;

6.

Tikkundanna l-iffirmar ta’ trattat bejn il-Federazzjoni Russa u l-Abkażja fl-24 ta’ Novembru 2014 dwar l-alleanza u s-sħubija strateġika, kif ukoll l-intenzjoni tar-Russja li tiffirma trattat dwar relazzjonijiet aktar mill-qrib mar-reġjun separatista ta’ Tskhinvali fl-2015; tenfasizza li dawn l-azzjonijiet jikkostitwixxu theddida għall-istabbiltà u s-sigurtà fir-reġjun, jiġġeneraw riskji serji li jaffettwaw l-isforzi fid-direzzjoni tan-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet bejn il-Ġeorġja u l-Federazzjoni Russa, u jipperikolaw it-Taħditiet Internazzjonali ta’ Ġinevra; tistieden lill-Federazzjoni Russa tirrispetta l-prinċipji fundamentali tad-dritt internazzjonali u l-integrità territorjali tal-Ġeorġja u tikkonforma mal-Ftehim ta’ Waqfien mill-Ġlied tal-2008 bejn il-Ġeorġja u r-Russja;

7.

Tenfasizza li l-UE għandha r-responsabbiltà li tiddefinixxi b’mod ċar il-prospetti li trid toffri b’risposta għall-ambizzjonijiet u l-perspettiva Ewropea tal-pajjiżi sħab; tiddeplora l-fatt li s’issa r-Russja għadha pperċepiet biss dawn l-ambizzjonijiet u s-Sħubija tal-Lvant bħala theddida għall-isfera ta’ influwenza ġeopolitika tagħha; tinnota li l-Unjoni Doganali u t-trattat dwar l-Unjoni Ekonomika Ewro-Asjatika li daħlu fis-seħħ f’Jannar 2015 jinvolvu proġett ta’ integrazzjoni ekonomika bejn il-membri tagħhom li mhuwiex kompatibbli mal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni u l-komponenti kummerċjali tagħhom (id-DCFTAs); tistieden lill-Federazzjoni Russa tastjeni milli teżerċita pressjoni ekonomika u theddid għas-sigurtà u l-provvista tal-enerġija, u tirrispetta d-dritt tal-ġirien tagħha li jagħżlu b’mod liberu d-destin politiku u ekonomiku tagħhom; ittenni l-appell tagħha lill-Federazzjoni Russa biex tilħaq riżoluzzjoni paċifika tal-kunflitti mal-mejda tan-negozjati;

8.

Tqis li l-ħolqien tal-Unjoni Doganali u t-trattat dwar l-Unjoni Ekonomika Ewro-Asjatika, ispirati mill-ideali tal-Unjoni Ewropea u li daħlu fis-seħħ f’Jannar 2015, jista’ jkollhom biss effetti ta’ benefiċċju għall-pajjiżi parteċipanti sakemm il-Federazzjoni Russa tastjeni milli ġġiegħel lill-pajjiżi jissieħbu permezz ta’ pressjoni ekonomika u theddid fil-qasam tas-sigurtà, tal-provvista tal-enerġija u tippermetti lill-ġirien tagħha jagħżlu b’mod liberu d-destin politiku u ekonomiku tagħhom; tinnota li l-istrutturi l-ġodda mhumiex kompatibbli mal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni u mad-DCFTAs, u tissottolinja l-ħtieġa li jinstabu linji ta’ kooperazzjoni u komunikazzjoni fil-ġejjieni, peress li b’mod jew ieħor, se jkollhom jiġu żgurati l-kummerċ u r-relazzjonijiet tajba bejn il-pajjiżi;

9.

Tinnota l-potenzjal tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat bħala inċentiv għal aktar kooperazzjoni ma’ dawk il-pajjiżi li għad iridu jiffirmaw il-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni mal-UE, u tappella għal sforzi mġedda biex jindirizzawhom;

10.

Temmen li s-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li għandu jsir f’Mejju 2015 f’Riga għandu jimmarka tisħiħ tas-Sħubija tal-Lvant, ikkaratterizzat minn rabtiet politiċi u ekonomiċi msaħħa bejn l-UE u l-pajjiżi sħab u relazzjonijiet bilaterali kif ukoll multilaterali approfonditi u mtejba fost is-sħab kollha; tistieden lill-UE u l-pajjiżi sħab jibqgħu konsistenti huma u jsegwu l-viżjoni oriġinali tas-Sħubija tal-Lvant, filwaqt li jiffukaw fuq l-implimentazzjoni tar-riformi li jipproduċu bidliet fis-soċjetajiet u jsaħħu r-rabtiet bejn il-popli tagħhom;

11.

Tidentifika l-assoċjazzjoni politika, ir-riformi demokratiċi, id-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali, it-tisħiħ tal-kapaċità pubblika istituzzjonali u l-indipendenza tal-ġudikatura, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni, it-tisħiħ tas-sigurtà tal-enerġija u l-kuntatti interpersonali, u l-kooperazzjoni fil-qasam tal-edukazzjoni bħala l-oqsma prijoritarji li l-UE u s-sħab tagħha għandhom jiddedikaw aktar sforzi fuqhom u jiżguraw riżultati fis-Summit ta’ Riga;

12.

Tistieden lill-UE tistabbilixxi, mingħajr dewmien, reġimi ta’ eżenzjoni tal-viżi għall-ivjaġġar fuq perjodi qosra ma’ dawk il-pajjiżi sħab li impenjaw ruħhom favur u temmew il-Pjanijiet ta’ Azzjoni għal-Liberalizzazzjoni tal-Viża, ladarba jkunu sodifatti l-kundizzjonijiet; tenfasizza l-importanza tat-tnedija tal-Pjanijiet ta’ Azzjoni għal-Liberalizzazzjoni tal-Viża ma’ dawn il-pajjiżi sħab li rreġistraw progress fl-implimentazzjoni tal-Ftehimiet dwar il-Faċilitazzjoni tal-Viża u r-Riammissjoni mal-UE; tissottolinja l-importanza tal-kooperazzjoni dwar ir-reġimi tal-viża u s-sħubiji għall-mobilità, bħala strument biex iqarreb lis-soċjetajiet u jferrex fost iċ-ċittadini sens ta’ appartenenza għall-istess komunità ta’ valuri;

13.

Tenfasizza li relazzjonijiet aktar mill-qrib bejn l-UE u l-pajjiżi sħab se jkunu kundizzjonati fuq riżultati tanġibbli ta’ riformi demokratiċi u l-kwalità tal-istat tad-dritt, kif ukoll żviluppi pożittivi fil-governanza tal-istituzzjonijiet tal-istat u l-isferi tal-ħajja politika u l-ġudikatura; tinnota f’dan ir-rigward li hemm tendenzi deplorevoli għal konfront bejn gvern u oppożizzjoni f’ċerti pajjiżi sħab; tħeġġeġ lill-gvernijiet jastjenu milli jintimidaw fuq livell politiku u mill-ġustizzja selettiva u jindirizzaw fil-waqt it-tħassib partikolari li esprima l-Parlament Ewropew, l-Uffiċċju għall-Istituzzjonijiet Demokratiċi u d-Drittijiet tal-Bniedem (ODIHR) tal-OSKE, u istituzzjonijiet internazzjonali oħra;

14.

Tirrakkomanda li l-UE u l-pajjiżi sħab jiżviluppaw approċċ aktar strateġiku u orjentat lejn ir-riżultati fil-programmi li fasslu u implimentaw b’mod konġunt; tqis li l-laqgħat ministerjali għandhom ikunu l-post fejn jiġu diskussi strateġiji għall-kooperazzjoni fis-settur, u li l-Pjattaformi għas-Sħubija tal-Lvant u l-bordijiet ta’ esperti tagħhom għandhom ikunu aktar attivi meta jipproponu, ifasslu u meta jagħmlu rieżami ta’ dawk l-istrateġiji;

15.

Tenfasizza l-importanza li jiżdiedu l-programmi ta’ kooperazzjoni u l-iskemi ta’ skambju mmirati lejn żgħażagħ, studenti, xjenzati u riċerkaturi fi ħdan is-Sħubija tal-Lvant; tinnota b’sodisfazzjon li l-programmi l-ġodda tal-UE f’dawk iż-żoni, partikolarment il-programm Erasmus+ u l-azzjonijiet “Marie Skłodowska-Curie” fi ħdan il-Programm Qafas ta’ Riċerka Orizzont 2020, joffru aktar opportunitajiet biex isaħħu l-mobilità tar-riċerkaturi u l-boroż ta’ studju għaż-żgħażagħ fil-pajjiżi sħab; tilqa’ s-suċċessi tal-ewwel sessjonijiet li qatt saru tal-Euronest Scola u tal-Forum tal-Kapijiet Żgħażagħ tas-Sħubija tal-Lvant li saru fl-2013 u fl-2014, u rrakkomandat li sessjonijiet ta’ dan it-tip għandhom jiġu organizzati regolarment; tinkoraġġixxi, barra minn hekk, l-introduzzjoni ta’ skemi konġunti ta’ għotjiet għal żvilupp kulturali u avvenimenti kulturali konġunti, u tissuġġerixxi li għandu jinħareġ fuljett konġunt ta’ kull xahar, ippubblikat bl-Ingliż u bil-lingwi tal-pajjiżi sħab, li jinforma direttament lir-residenti tal-pajjiżi sħab dwar l-Unjoni Ewropea u l-ħsieb Ewropew, u li jagħti informazzjoni ċara dwar ir-relazzjonijiet ta’ dawk il-pajjiżi sħab fl-UE;

16.

Tilqa’ l-adozzjoni tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għall-perjodu 2014-2020, li tqis kompletament id-dimensjoni tal-Lvant tal-Politika Ewropea tal-Viċinat, li għandha tirriżulta f’titjib konkret u viżibbli għall-popolazzjonijiet ikkonċernati;

17.

Jiddispjaċiha għat-tnaqqis sostanzjali li sar lill-baġit tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat meta mqabbel mal-proposta oriġinali mill-Kummissjoni; tappella għal djalogu mill-qrib mal-Kummissarju responsabbli għall-Politika Ewropea tal-Viċinat sabiex jiġi żgurat l-aħjar użu tar-riżorsi skarsi; tqis li għandu jinżamm il-bilanċ bejn il-partijiet tal-Lvant u tan-Nofsinhar tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat, b’40 % tal-allokazzjonijiet totali għall-kooperazzjoni jmorru għar-reġjun tal-Lvant; tistieden lill-Kummissjoni tassisti lill-pajjiżi sħab fit-tisħiħ tal-kapaċitajiet amministrattivi tagħhom sabiex jieħdu vantaġġ sħiħ mill-possibbiltajiet ta’ finanzjament fl-ambitu tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat;

18.

Tinnota l-ħtieġa għal tqassim aktar bilanċjat bejn il-pajjiżi sħab, filwaqt li tirrikonoxxi l-bżonn ta’ proposti aħjar għall-proġetti mis-sħab tal-Lvant; tqis li huwa ferm importanti li l-Kummissjoni u l-gvernijiet sħab iħeġġu u jappoġġaw aktar lill-atturi lokali meta japplikaw għal u jirċievu appoġġ mill-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għall-proġetti tagħhom;

19.

Tissottolinja l-importanza tal-prinċipji ta’ sjieda u responsabbiltà reċiproka fil-programmazzjoni u l-implimentazzjoni tal-programmi tal-pajjiż taħt l-Istrument Ewropew ta’ Viċinat; tqis li s-suċċess huwa marbut b’mod parzjali ma’ impenji miftiehma u li jorbtu b’mod reċiproku bejn l-UE u l-pajjiżi sħab;

20.

Tirrakkomanda li, b’kuntrast mal-perjodu 2007-2013, għandhom isiru aktar sforzi biex jgħinu effettivament lill-pajjiżi sħab jimplimentaw il-leġiżlazzjoni li għadha kif ġiet introdotta u biex jikkonsolidaw riformi meħtieġa għat-tisħiħ tad-demokrazija u l-istat tad-dritt skont id-dritt u l-istandards tal-UE; tfakkar il-ħtieġa li tiġi stabbilita kredibbiltà murija fil-provi ta’ din l-implimentazzjoni qabel ma tiżdied l-assistenza mill-UE;

21.

Tistieden lill-Kummissjoni u lill-pajjiżi sħab jistabbilixxu għadd limitat ta’ prijoritajiet skont pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali u programmi reġjonali ta’ bosta pajjiżi għall-2014-2015, sabiex jimmassimizzaw l-impatt tagħhom u jiksbu riżultati tanġibbli u li jistgħu jitkejlu;

22.

Tħeġġeġ lill-Kummissjoni tħejji strateġija komprensiva għal relazzjonijiet mal-Bjelorussja, bl-għan li jitrawwem fehim reċiproku u l-modernizzazzjoni u d-demokratizzazzjoni tal-pajjiż; tqis li tali strateġija għandha tinkludi oqsma prijoritarji għar-riformi fil-Bjelorussja għat-titjib fir-relazzjonijiet u l-kooperazzjoni effikaċi fil-qafas tas-Sħubija Ewropea tal-Viċinat, u għandha tkun ibbażata fuq il-prinċipju “aktar għal aktar”;

23.

Tidentifika b’mod pożittiv id-dispożizzjonijiet li japplikaw għall-implimentazzjoni tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat, li jiddependu minn approċċ ibbażat fuq l-inċentivi u mfassal apposta; tqis li huma ispirati b’mod korrett mill-prinċipju “aktar għal aktar”, li s’issa kien immaterjalizza ruħu biss sa ċertu punt; tenfasizza li l-prinċipju “aktar għal aktar” jimplika wkoll prinċipju “inqas għal inqas”, li għandhu jiġi applikat kif suppost jekk il-pajjiżi konċernati ma jkunux iridu jwettqu r-riformi meħtieġa; hija tal-fehma, madankollu, li l-perspettiva reġjonali għandha tinżamm, partikolarment billi jissaħħu l-kuntatti multilaterali kif ukoll il-proġetti u l-pjattaformi ta’ kooperazzjoni transkonfinali; tilqa’, f’dan ir-rigward, il-fatt li 10 % tal-baġit għall-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għandu jiġi allokat, permezz ta’ “programmi multinazzjonali umbrella”, lil dawk il-pajjiżi sħab li juru progress lejn l-istabbilment u l-konsolidament ta’ demokrazija profonda u sostenibbli u fl-implimentazzjoni ta’ riformi miftiehma li jikkontribwixxu għal dak l-għan;

24.

Tinnota b’sodisfazzjon li l-allokazzjonijiet finanzjarji tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għal pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali individwali se jkunu soġġetti għal varjazzjoni sa 20 %, li tħalli wkoll marġni għal aktar differenzjazzjoni fl-implimentazzjoni tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat;

25.

Tirrakkomanda li l-isforzi tal-pajjiżi sħab lejn l-approssimazzjoni tal-leġiżlazzjoni u tal-istandards tal-UE jkunu akkumpanjati minn assistenza teknika proporzjonata min-naħa tal-UE, sabiex ikun żgurat l-assorbiment bla xkiel u gradwali tal-partijiet rilevanti kollha tal-acquis tal-UE u jinksibu benefiċċji konkreti u viżibbli għall-ekonomiji u l-popolazzjonijiet;

26.

Tenfasizza l-ħtieġa li l-assistenza tal-UE tkun immirata wkoll fir-rigward tal-indirizzar tad-diskrepanzi reġjonali, ekonomiċi u soċjali fil-pajjiżi sħab, peress li spiss il-proġetti huma kkonċentrati f’reġjun wieħed jew fil-kapitali filwaqt li n-nies f’żoni aktar remoti ma jgawdux il-benefiċċji ta’ dawn il-proġetti u fil-biċċa l-kbira tagħhom jibqgħu mhux familjari mal-vantaġġi tal-proċess tal-integrazzjoni tal-UE;

27.

Tappella lill-UE u lill-Istati Membri tagħha jimplimentaw politiki dwar il-kooperazzjoni u l-appoġġ fil-kontront ta’ pajjiżi sħab b’mod koerenti u effikaċi u flimkien ma’ donaturi internazzjonali u nazzjonali oħra; tħeġġiġhom bil-qawwa jipprogrammaw azzjonijiet u proġetti b’mod konġunt f’pajjiżi sħab; tappella għal koordinament imsaħħaħ u sinerġiji mrawma bejn proġetti ffinanzjati mill-Istrument Ewropew ta’ Viċinat u strumenti oħra ffinanzjati mill-UE u programmi tal-UE miftuħa għal parteċipazzjoni minn pajjiżi sħab tal-Lvant, filwaqt li tenfasizza li l-formati stabbiliti bħal konferenzi tad-donaturi/investituri, gruppi ta’ ħidma, komunikazzjoni bejn id-delegazzjonijiet tal-UE u l-ambaxxati tal-Istati Membri fuq il-post eċċ., m’għandhomx jinsew l-objettivi ta’ politika miftiehma;

28.

Tenfasizza r-rwol sinifikanti li għandha s-soċjetà ċivili fil-kontribut għad-djalogu politiku u l-proċessi ta’ riforma demokratika fil-pajjiżi sħab; tirrakkomanda li l-impenn politiku tal-UE għas-soċjetà ċivili f’pajjiżi sħab għandu jirrifletti fil-programmazzjoni tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat kollu;

29.

Tistieden lill-parlamenti tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant jikkontribwixxu għad-diskussjoni u jissensibilizzaw lill-pubbliku dwar il-proċessi li għaddejjin u l-kisbiet ewlenin fil-qafas tal-Istrument Ewropew ta’ Viċinat għall-2014-2020, fir-rigward tat-titjib tal-viżibbiltà tal-programmi tal-UE fil-pajjiżi rispettivi tagħhom;

30.

Tagħti istruzzjonijiet lill-Kopresidenti tagħha biex jgħaddu din ir-riżoluzzjoni lill-President tal-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-UE għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, lill-Kummissarju għall-Politika Ewropea tal-Viċinat u n-Negozjati għat-Tkabbir, lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri tal-UE u lill-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/7

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-23 ta’ Ottubru 2013 dwar il-Politika Ewropea tal-Viċinat: ħidma favur sħubija aktar b’saħħitha. Il-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew dwar ir-rapporti tal-2012,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjonijiet tal-Parlament Ewropew dwar ir-reviżjoni tal-Politika Ewropea tal-Viċinat u d-dimensjoni tal-Lvant tagħha, kif ukoll dawk dwar ir-Repubblika tal-Armenja, ir-Repubblika tal-Azerbajġan, ir-Repubblika tal-Bjelorussja, il-Ġeorġja, ir-Repubblika tal-Moldova u l-Ukraina,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tas-Summit tas-Sħubija tal-Lvant (Vilnius, 28-29 ta’ Novembru 2013) – Sħubija tal-Lvant: it-triq li għandna nsegwu,

—

wara li kkunsidrat il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew, bit-titolu ‘L-UE u r-reġjuni ġirien tagħha: Approċċ imġedded għall-kooperazzjoni tat-trasport’ (KUMM(2011)0415) u l-Pjan għat-Trasport tal-Viċinat tal-Unjoni Ewropea tal-Kummissjoni, li jkopri s-settur tal-avjazzjoni, it-trasport marittimu u t-trasport fl-ilmijiet navigabbli interni, it-trasport bit-triq u bil-ferrovija, u l-konnessjonijiet tal-infrastruttura,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta dwar il-Futur tal-kooperazzjoni fit-trasport tas-Sħubija tal-Lvant mill-Ministri responsabbli għat-Trasport tal-Istati Membri tal-UE u tal-pajjiżi Sħab tas-Sħubija tal-Lvant u mir-rappreżentanti tal-Kummissjoni Ewropea,

—

wara li kkunsidrat il-konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-kooperazzjoni fit-trasport mar-reġjuni ġirien tal-UE, adottati fit-3116-il laqgħa tal-Kunsill Trasport, Telekomunikazzjoni u Enerġija,

—

wara li kkunsidrat il-White Paper tal-Kummissjoni Ewropea tal-2011 bit-titolu “Pjan direzzjonali għal Żona Unika Ewropea tat-Trasport – Lejn sistema tat-trasport kompetittiva u li tuża r-riżorsi b’mod effiċjenti”,

—

wara li kkunsidrat il-lista ta’ proġetti ta’ infrastruttura ta’ prijorità fuq in-netwerk tat-trasport reġjonali tas-Sħubija tal-Lvant, approvata fil-laqgħa tal-Ministri tat-Trasport tal-UE u tas-Sħubija tal-Lvant fid-9 ta’ Ottubru 2013 fil-Lussemburgu,

—

wara li kkunsidrat l-iffirmar tal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni bejn l-UE u l-Ukraina, il-Moldova u l-Ġeorġja rispettivament,

—

wara li kkunsidrat l-effiċjenza tan-navigazzjoni bil-baħar u bix-xmajjar bħala sistemi biex jiġu ttrasportati l-oġġetti, biex ikun hemm konnessjoni bejn in-nies u biex tiġi żviluppata integrazzjoni aħjar tas-suq,

1.

Tenfasizza l-fatt li t-trasport huwa vitali għall-prosperità tal-Ewropa peress li jippermetti li l-oġġetti jiġu distribwiti b’mod effiċjenti u ċ-ċittadini jivvjaġġaw liberament; tfakkar li l-UE hija sieħeb politiku u ekonomiku ewlieni tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant (SL) u li l-kooperazzjoni msaħħa fis-settur tat-trasport tista’ tgħin b’mod sinifikanti lil dawn il-pajjiżi jsiru iżjed b’saħħithom ekonomikament u iżjed stabbli politikament; tindika li ċ-ċittadini u n-negozji fl-UE u fir-reġjuni ġirien huma l-benefiċjarji diretti tal-kooperazzjoni mtejba fit-trasport, li għandha l-għan li tnaqqas il-ħin u r-riżorsi li jintużaw fuq it-trasport tal-oġġetti, is-servizzi u l-passiġġiera, u li l-integrazzjoni eqreb tas-suq tista’ tgħin ukoll biex jinfetħu opportunitajiet ġodda tas-suq għan-negozji kemm fl-UE kif ukoll fir-reġjuni ġirien tagħha;

2.

Tqis li jistgħu jinkisbu konnessjonijiet aħjar tat-trasport permezz ta’ infrastruttura tat-trasport imtejba u permezz ta’ integrazzjoni eqreb tas-suq, biex jiġi żgurat l-ivvjaġġar bla xkiel għall-passiġġiera u t-trasport effiċjenti u sigur tal-oġġetti, billi titqies is-sitwazzjoni ġeografika speċifika tal-pajjiżi tas-SL; tittama, f’dan ir-rigward, li jkun hemm rabta viżibbli bejn il-politika dwar it-trasport fil-pajjiżi tas-SL u l-istrateġija Ewropa 2020;

3.

Tissottolinja li integrazzjoni eqreb bejn is-swieq tat-trasport tal-UE u s-Sħab tal-Lvant tagħha tiddependi fuq ir-rieda u t-tħejjija ta’ kull pajjiż f’dan ir-rigward, u hija kundizzjonali fuq il-progress li jagħmlu l-pajjiżi ġirien fl-applikazzjoni tal-istandards li huma ekwivalenti għal dawk tal-UE f’oqsma bħas-sikurezza, is-sigurtà, l-ambjent u kwistjonijiet soċjali; titlob lill-UE tipprovdi l-appoġġ u l-pariri tekniċi meħtieġa kollha, u biex ma tirrikorrix għall-protezzjoniżmu;

4.

Tenfasizza li għad fadal diverġenzi kbar f’termini tal-infrastruttura tat-trasport bejn il-partijiet tal-lvant u tal-punent tal-Ewropa, u dawn jeħtieġ li jiġu indirizzati, u li l-kontinent Ewropew jeħtieġ li jkun iżjed omoġenju f’termini tal-infrastruttura tat-trasport;

5.

Tfakkar li l-konġestjoni hija ta’ tħassib ewlieni, b’mod partikolari fit-trasport bit-triq u bl-ajru; tissottolinja l-ħtieġa li jiġu indirizzati r-restrinġimenti konsiderevoli fit-trasport Ewropew, bil-għan li jintlaħqu t-talbiet taċ-ċittadini għall-ivvjaġġar u l-bżonn tal-ekonomija li tittrasporta l-oġġetti u s-servizzi, filwaqt li jiġu antiċipati r-restrizzjonijiet tar-riżorsi u ambjentali;

6.

Tirrikonoxxi l-adozzjoni tal-linji gwida ġodda tat-TEN-T, li jiffurmaw in-netwerk ewlieni u komprensiv ta’ infrastruttura strateġika Ewropea fil-partijiet tal-lvant u tal-punent tal-Unjoni Ewropea, u għalhekk jiffurmaw iż-Żona Unika Ewropea tat-Trasport; tistieden lill-Kummissjoni Ewropea tirrifletti fuq il-possibbiltà ta’ konnessjoni bejn in-netwerk ewlieni tat-TEN-T u n-netwerk tat-trasport fil-pajjiżi tas-SL;

7.

Tistieden lill-Kummissjoni twettaq u tippubblika, b’mod konġunt mal-gvernijiet tas-Sħab tal-Lvant, studju ta’ valutazzjoni konġunt dwar l-infrastruttura tat-trasport, iċ-ċentri u r-rabtiet ta’ interess reċiproku li jistgħu jistabbilixxu bażi komprensiva għal proġetti konġunti futuri;

8.

Tinnota l-pressjoni tiżdied fuq ir-riżorsi pubbliċi għall-finanzjament tal-infrastruttura; tenfasizza li huwa meħtieġ approċċ ġdid għall-finanzjament u l-ipprezzar, ibbażat fuq sħubiji pubbliċi u privati, li jippermettu lill-komunitajiet lokali jissieħbu ma’ parteċipanti privati interessati u aġenziji tal-gvern, u jagħmlu użu mill-fondi internazzjonali biex joħolqu mezzi ta’ trasport li jkunu ta’ benefiċċju għall-partijiet kollha involuti; tħeġġeġ lill-Istati Membri tal-UE u lill-pajjiżi tas-SL jiskambjaw l-aħjar esperjenzi u jintensifikaw il-kooperazzjoni f’dan il-qasam;

9.

Tirrikonoxxi l-importanza ta’ iżjed titjib fl-ambjent tal-investiment fil-pajjiżi tas-SL sabiex jiġu attirati l-investimenti mill-Istati Membri tal-UE fis-setturi tat-trasport bit-triq, bil-ferrovija, marittimu u bl-ajru li jappoġġjaw l-iżvilupp ta’ infrastruttura rispettiva, l-integrazzjoni tal-pajjiżi tas-SL u tal-Istati Membri tal-UE, l-adozzjoni tal-istandards tal-UE u l-iżvilupp tal-kapaċità fil-pajjiżi tas-SL;

10.

Tistieden lill-Kummissjoni u lill-gvernijiet tas-Sħab tal-Lvant jinkludu l-prinċipju tal-iffaċilitar tat-trasport fi ftehimiet kummerċjali futuri;

11.

Tissottolinja li r-riformi fis-settur tat-trasport fil-pajjiżi tas-SL għandhom jiżguraw approssimazzjoni ikbar għall-istandards tat-trasport tal-UE; tqis li n-negozjati dwar il-ftehimiet tas-servizzi bl-ajru bejn l-UE u l-pajjiżi tas-SL għandhom jiġu konklużi ma’ dawk il-pajjiżi li bdewhom, u, f’dan ir-rigward, tittama għal bidu bikri ta’ negozjati simili mal-bqija tal-pajjiżi tas-SL; temmen li s-sikurezza u s-sigurtà marittima għandhom jittejbu permezz ta’ riforma fil-politika, li l-bnadar għandhom jittejbu skont il-Memorandum ta’ Pariġi dwar il-Kontroll mill-Istat tal-Port, u li l-pajjiżi sħab għandhom ikunu kapaċi juru esperjenza mtejba fis-sikurezza fit-toroq u li qed jieħdu passi konkreti biex itejbu l-interoperabbiltà ferrovjarja mal-UE; tqis li r-rabtiet fit-trasport mal-UE għandhom jitjiebu permezz ta’ ippjanar aħjar tan-netwerks u xogħol fuq proġetti ta’ infrastruttura ta’ prijorità li jgħinu l-konnessjoni tal-pajjiżi sħab man-netwerk tat-trasport Trans-Ewropew; tħeġġeġ lill-pajjiżi sħab jirriabilitaw it-toroq eżistenti u jibnu oħrajn ġodda;

12.

Tieħu nota tal-eżistenza ta’ fruntiera magħluqa fit-territorju tas-Sħubija tal-Lvant, kif ukoll tad-diffikultajiet fil-komunikazzjoni għal dawk il-pajjiżi li m’għandhomx aċċess dirett għall-ibħra, u tistieden, f’dan ir-rigward, lill-UE biex tikkontribwixxi għal modi iżjed miftuħa u aċċessibbli ta’ komunikazzjoni permezz tal-implimentazzjoni ta’ proġetti tanġibbli;

13.

Tenfasizza li l-Ajru Uniku Ewropew, li attwalment jinsab taħt kostruzzjoni, għandu jiġi estiż ukoll biex jinkludi lill-ġirien tal-UE – ir-rikonoxximent tad-dritt tal-UE u tal-prinċipju ta’ “indikazzjoni mill-UE” huwa prekundizzjoni minima għal dan; tindika li l-Ajru Uniku Ewropew għandu l-għan li jtejjeb is-sikurezza u jnaqqas id-dewmien, l-ispejjeż u l-emissjonijiet u li bħala parti mill-approċċ gradwali għall-istabbiliment ta’ Ajru Uniku Ewropew, il-pajjiżi ġirien tal-UE għandhom ir-rieda li jiffurmaw jew jgħaqqdu blokki ta’ spazju tal-ajru funzjonali (FABs) mal-Istati Membri tal-UE; tistieden lill-pajjiżi tas-SL jikkontribwixxu għall-operazzjoni bla xkiel tal-komunikazzjonijiet tal-ajru kemm bejn l-UE u l-pajjiżi tas-SL, kif ukoll fi ħdan it-territorju tas-Sħubija tal-Lvant;

14.

Tfakkar li t-trasport bit-triq għandu rwol ewlieni fil-flussi kummerċjali ma’ dawk il-pajjiżi tas-SL li magħhom l-UE taqsam fruntiera fuq l-art; tindika, madankollu, li l-proċeduri amministrattivi ineffiċjenti fil-punti ta’ qsim tal-fruntiera jibqgħu ostakolu għall-fluss effiċjenti tal-oġġetti bejn l-UE u l-ġirien tagħha fil-lvant, u bħala medja, 40 % tal-ħin tat-trasport totali jintilef fil-fruntiera minħabba diskrepanzi fil-proċeduri amministrattivi; tenfasizza li l-faċilitazzjoni tal-proċeduri fil-punti ta’ qsim tal-fruntiera hija għalhekk ta’ importanza ewlenija biex tistimola l-kummerċ billi jitnaqqsu l-ħin u l-ispejjeż u li l-kondiviżjoni tal-esperjenzi ta’ riformi ta’ suċċess f’dan il-qasam ikunu ta’ benefiċċju għall-pajjiżi tas-SL;

15.

Tiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-mortalità minħabba l-korrimenti tat-traffiku tat-triq hija konsiderevolment ogħla fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi tas-SL mill-medja fl-UE, u għalhekk il-livell baxx ta’ sikurezza fit-toroq fil-pajjiżi tas-SL huwa kwistjoni ta’ tħassib dirett għall-UE; tenfasizza li t-titjib fis-sikurezza fit-toroq permezz ta’ taħriġ, kondiviżjoni tal-aħjar prattiki, sensibilizzazzjoni u l-promozzjoni ta’ infrastruttura tat-toroq iżjed sikura, inkluż parkeġġ sigur, jikkostitwixxi prijorità għall-kooperazzjoni u l-għajnuna finanzjarja tal-UE mar-reġjuni ġirien; tinkoraġġixxi lill-Kummissjoni Ewropea tinvestiga l-possibbiltà li testendi s-servizzi tas-sistemi tat-trasport komuni, intelliġenti fl-UE kollha għall-pajjiżi tas-SL;

16.

Bi pjaċir tinnota li diversi pajjiżi tas-SL esprimew interess f’aċċess miżjud għas-suq tat-toroq mal-UE u tqis li l-UE għandha teżerċita l-kompetenza esterna tagħha f’dan il-qasam bil-ħsieb ta’ iżjed integrazzjoni tas-suq ma’ dawn il-pajjiżi; tistieden, f’dan ir-rigward, lill-Kummissjoni biex timmonitorja mill-qrib il-pajjiżi sħab biex tkun ċerta li dawn jimplimentaw u japplikaw l-istandards rilevanti ta’ sikurezza, sigurtà, ambjentali u soċjali, u biex tiżgura li l-Istati Membri ma jirrikorrux għal miżuri protezzjonisti; tqis li l-għan ewlieni ta’ din l-inizjattiva għandu jkun li gradwalment jitneħħew ir-restrizzjonijiet kwantitattivi bi skambju mal-implimentazzjoni ta’ standards li jiggarantixxu l-kwalità tas-servizzi tat-trasport bit-triq bejn l-UE u l-pajjiżi tas-SL, li huwa kunċett mhux inkluż fir-reġimi bilaterali attwali;

17.

Tenfasizza li sistemi ta’ tariffi miftuħa, ġusti, mhux diskriminatorji, trasparenti u effiċjenti għall-użu tal-infrastruttura ferrovjarja tul il-kurituri bejn l-UE, il-ġirien tal-lvant tagħha, il-Lvant Nofsani u l-Asja huma meħtieġa biex jiġi sfruttat il-potenzjal sħiħ tat-traffiku tal-merkanzija bil-ferrovija (inkluż ir-riabilitazzjoni tal-linji ferrovjarji eżistenti u l-kostruzzjoni ta’ oħrajn ġodda u iżjed effiċjenti); tinkoraġġixxi l-kooperazzjoni reġjonali dwar din il-kwistjoni u tinnota b’dispjaċir li l-barrieri fiżiċi għat-tkabbir tal-kummerċ u l-merkanzija jinkludu wkoll in-nuqqas ta’ sistemi ferrovjarji interoperabbli, nuqqas ta’ teknoloġija u materjal fuq ir-roti f’kundizzjoni ħażina; tindika li l-effiċjenza fit-trasport tal-passiġġiera bil-ferrovija tista’ tiżdied permezz ta’ kooperazzjoni aħjar fil-punti ta’ qsim tal-fruntiera, mingħajr ma tkun teħtieġ investimenti konsiderevoli fl-infrastruttura;

18.

Tinkoraġġixxi l-promozzjoni ta’ vetturi b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju u infrastruttura ta’ fjuwil alternattiv sabiex jonqos il-konsum tal-fjuwil fossili u b’hekk jonqos l-impatt tat-trasport fuq l-ambjent;

19.

Tenfasizza li r-riformi li jfittxu li jġibu s-settur ferrovjarju tal-pajjiżi tas-SL eqreb lejn l-istandards tal-UE (ta’ sikurezza, sigurtà, ambjentali, soċjali u ta’ interoperabbiltà) għandhom ikomplu, għaliex dan ikun ta’ benefiċċju mhux biss għall-passiġġiera u t-trasport tal-merkanzija, imma jattira wkoll iżjed investiment fis-settur ferrovjarju; tindika li d-domanda għolja għall-modernizzazzjoni tal-materjal fuq ir-roti fil-pajjiżi ġirien toħloq opportunitajiet tas-suq ġodda għall-kumpaniji tal-UE; tenfasizza li r-riformi msemmija hawn fuq huma wkoll prekundizzjoni għal kwalunkwe ftuħ tas-suq fil-futur;

20.

Tħeġġeġ lill-UE tassisti fil-kisba tal-konformità permezz tal-kondiviżjoni ta’ informazzjoni dwar l-iżvilupp ta’ programmi ta’ sigurtà nazzjonali fl-avjazzjoni ċivili u l-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki fl-implimentazzjoni u l-kontroll tal-kwalità tal-miżuri tas-sigurtà fl-avjazzjoni; tenfasizza li l-istandards internazzjonali fis-sigurtà tal-avjazzjoni stabbiliti mill-Organizzazzjoni tal-Avjazzjoni Ċivili Internazzjonali (ICAO) għandhom jiġu implimentati bis-sħiħ, u tindika li l-konverġenza regolatorja fir-reġjun, lil hinn mill-istandards internazzjonali, tista’ tiġi ffaċilitata b’titjib fl-għarfien u bl-implimentazzjoni tad-dispożizzjonijiet tas-sigurtà fl-avjazzjoni tal-Konferenza Ewropea tal-Avjazzjoni Ċivili (ECAC) u l-prinċipji stabbiliti fil-leġiżlazzjoni primarja tal-UE;

21.

Tindika li l-pajjiżi tas-SL għandhom ikunu wkoll il-benefiċjarji futuri taħt il-Programm ta’ Riċerka dwar il-Ġestjoni tat-Traffiku tal-Ajru tal-Ajru Uniku Ewropew (SESAR), li għandu l-għan li jimmodernizza l-infrastruttura tal-kontroll tat-traffiku bl-ajru fl-Ewropa, u li tkun milqugħa ħafna l-għajnuna ikbar mill-UE lill-pajjiżi tas-SL li jkunu qed ifittxu biex jimmodernizzaw is-sistemi tagħhom tal-ġestjoni tat-traffiku bl-ajru;

22.

Tappoġġja iżjed approssimazzjoni regolatorja u l-kisba tal-konformità fl-oqsma kollha tat-trasport, l-iżvilupp istituzzjonali tal-aġenziji tal-gvern responsabbli għall-iżvilupp tas-setturi tat-trasport bit-triq, bil-ferrovija, marittimi u bl-ajru fil-pajjiżi tas-SL, u l-adozzjoni ta’ standards konsegwenti, permezz tal-iskambju tal-aħjar prattiki tal-UE, l-assistenza teknika, u l-organizzazzjoni ta’ tours ta’ studju, workshops u forums;

23.

Tappoġġja l-implimentazzjoni tal-proġetti ta’ infrastruttura tat-trasport tul in-netwerk tat-trasport tas-Sħubija tal-Lvant permezz ta’ programmi u strumenti eżistenti tal-UE li jtejbu l-konnessjonijiet man-netwerk ewlieni tat-TEN-T, u anke t-tlestija tal-proġetti li għaddejjin li jgħaqqdu l-pajjiżi tas-SL man-netwerks tat-trasport tal-UE;

24.

Tqis li huwa meħtieġ għall-Ukraina, il-Moldova u l-Ġeorġja, bħala firmatarji tal-Ftehimiet ta’ Assoċjazzjoni, li jirċievu appoġġ adegwat mill-UE fl-iżvilupp tas-setturi tat-triq, il-ferrovija, l-ajru u l-baħar;

25.

Tissottolinja li t-trasport bil-baħar u l-passaġġi navigabbli jirrappreżentaw element fundamentali għall-iżvilupp tal-kummerċ, għall-iffaċilitar tal-moviment tal-passiġġieri u għal interkonnessjoni aħjar bejn is-sistemi tat-trasport, wara li jitqiesu l-karatteristiċi ġeografiċi speċifiċi tal-pajjiżi tas-SL;

26.

Tagħti struzzjonijiet lill-Ko-Presidenti tagħha biex jgħaddu din ir-riżoluzzjoni lill-President tal-Parlament Ewropew, lill-Kunsill, lill-Kummissjoni, lill-Viċi President tal-Kummissjoni/ir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, lis-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, u lill-gvernijiet u lill-parlamenti tal-Istati Membri u tas-Sħubija tal-Lvant.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/11

—

wara li kkunsidrat l-Att Kostitwenti tal-Assemblea Parlamentari EURONEST tat-3 ta’ Mejju 2011,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tas-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li sar f’Vilnius fit-28 u d-29 ta’ Novembru 2013,

—

wara li kkunsidrat il-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew tal-24 ta’ Ottubru 2014 dwar qafas ta’ politika għall-klima u l-enerġija għall-2030,

—

wara li kkunsidrat id-deċiżjonijiet tal-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima li saret f’Varsavja mill-11 sat-22 ta’ Novembru 2013,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-5 ta’ Frar 2014 dwar qafas għall-politika dwar il-klima u l-enerġija sal-2030 (2),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-21 ta’ Mejju 2013 dwar sfidi u opportunitajiet attwali għall-enerġija rinnovabbli fis-suq intern Ewropew tal-enerġija (3),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta’ Marzu 2013 dwar il-“Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050, futur b’enerġija” (4),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-12 ta’ Ġunju 2012 bit-titolu “Il-kooperazzjoni fil-qasam tal-politika dwar l-enerġija ma’ pajjiżi lil hinn mill-fruntieri tagħna: Approċċ strateġiku għal provvista sikura, sostenibbli u kompetittiva tal-enerġija” (5),

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tas-26 ta’ Novembru 2014 dwar il-Konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar it-Tibdil fil-Klima f’Lima li tappella għal mira vinkolanti ta’ effiċjenza enerġetika ta’ 40 % skont il-potenzjal kosteffikaċi ġenerali tat-titjib fl-effiċjenza tal-enerġija (6),

—

wara li kkunsidrat il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-23 ta' Lulju 2014 bit-titolu “L-Effiċjenza Enerġetika u l-kontribut tas-sigurtà tal-enerġija u l-Qafas 2030 għall-politika dwar il-klima u l-enerġija” (COM(2014)0520),

—

wara li kkunsidrat il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-22 ta’ Jannar 2014 bit-titolu “Qafas ta’ politika għall-klima u l-enerġija fil-perjodu ta’ bejn l-2020 u l-2030” (COM(2014)0015),

—

wara li kkunsidrat il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-8 ta’ Marzu 2011 bit-titolu “Pjan direzzjonali għal ekonomija kompetittiva b’livell baxx ta’ emissjonijiet tal-karbonju fl-2050” (COM(2011)0112),

—

wara li kkunsidrat id-Direttiva 2012/27/UE dwar l-effiċjenza fl-enerġija,

—

wara li kkunsidrat id-Direttiva 2009/28/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tat-23 ta’ April 2009 dwar il-promozzjoni tal-użu tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli u li temenda u sussegwentement tħassar id-Direttivi 2001/77/KE u 2003/30/KE,

—

wara li kkunsidrat id-Dokumenti ta’ Strateġija Nazzjonali għall-Enerġija tal-Armenja, l-Azerbajġan, il-Bjelorussja, il-Ġeorġja, il-Moldova u l-Ukraina għall-perjodi sal-2020 u l-2030,

—

wara li kkunsidrat l-objettivi ewlenin u l-programm ta’ ħidma 2014-2017 tas-Sħubija tal-Lvant: Pjattaforma 3 - Sigurtà tal-enerġija,

—

wara li kkunsidrat l-istabbiliment tas-Sħubija għall-Ambjent u l-Effiċjenza tal-Enerġija fl-Ewropa tal-Lvant (E5P) fl-2009,

—

wara li kkunsidrat ir-Rapport Annwali tal-2013 dwar l-attivitajiet tal-Komunità tal-Enerġija lill-Parlament Ewropew u lill-parlamenti nazzjonali u r-Rapport Annwali tal-24 ta’ Settembru 2014 dwar l-attivitajiet tal-Komunità tal-Enerġija fl-2014,

A.

billi d-domanda globali għall-enerġija qed tiżdied kontinwament, b’mod komparabbli ma’ dik tal-popolazzjoni, l-attività tal-bniedem u l-iżvilupp tat-teknoloġija, u din twassal biex tintensifika l-kompetizzjoni globali għar-riżorsi tal-fjuwils fossili, u b’hekk qed titpoġġa f’riskju l-provvista tal-enerġija tal-ifqar ekonomiji;

B.

billi kien hemm tħassib dwar it-tibdil fil-klima, dwar id-domanda dejjem tikber għall-enerġija u l-inċertezzi fis-swieq globali taż-żejt u tal-gass, li jwassal għal riflessjoni kemm min-naħa tal-pajjiżi produtturi kif ukoll minn naħa tal-pajjiżi konsumaturi dwar it-tfassil ta’ strateġiji ta’ benefiċċju reċiproku li jittrasformaw is-setturi tal-enerġija f’setturi ġodda b’emissjonijiet baxxi, tas-sejba ta’ ekwilibrji ġodda fost diversi sorsi tal-enerġija, l-ħarsien ta’ provvista affidabbli u sikura, u l-illimitar tal-konsum tal-enerġija;

C.

billi l-konsum tal-enerġija huwa mistenni li jikber fir-reġjun tal-Ewropa tal-Lvant b’veloċità ogħla mill-medja tal-UE, bħala parti minn tendenza ġenerali li takkumpanja l-iżvilupp ekonomiku u soċjali tar-reġjun; billi l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant bħalissa jużaw tliet darbiet aktar enerġija mill-medja tal-Istati Membri tal-UE, u l-potenzjal mhux sfruttat tal-effiċjenza enerġetika tagħhom jibqa’ kbir;

D.

billi huwa għalhekk fl-interess ekonomiku, soċjali u ambjentali kemm tal-UE kif ukoll tal-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant li jitnaqqsu l-emissjonijiet tad-diossidu tal-karbonju li joriġinaw mill-użu ta’ karburanti fossili, li jiġu żviluppati sorsi tal-enerġija alternattivi u kosteffiċjenti, u li tiżdied l-effiċjenza tal-enerġija;

E.

billi d-djalogu reġjonali dwar il-politika tal-enerġija fis-Sħubija tal-Lvant intensifika f’dawn l-aħħar snin, li jkopri l-konverġenza tas-swieq tal-enerġija, id-diversifikazzjoni tal-provvista u tat-tranżitu tal-enerġija, l-iżvilupp ta’ sorsi sostenibbli tal-enerġija, kif ukoll l-infrastrutturi ta’ interess komuni u reġjonali;

F.

billi l-Konferenza dwar il-Bidla fil-Klima tan-NU li saret f’Varsavja f’Novembru 2013 immarkat pass importanti ‘l quddiem bil-ħsieb li jintlaħaq ftehim universali ġdid dwar il-klima fl-2015, li jkun ibbażat b’mod partikolari fuq politiki u miżuri biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tad-dijossidu tal-karbonju minn sistemi tal-enerġija;

G.

billi l-miżuri għall-effiċjenza enerġetika u għall-iffrankar tal-enerġija, flimkien ma’ użu akbar ta’ sorsi rinnovabbli, jikkontribwixxu wkoll għat-tnaqqas ta’ forom multipli ta’ dipendenza fuq l-enerġija, inklużi dawk finanzjarji, teknoloġiċi u d-dipendenza fuq il-fjuwil fis-setturi nukleari u tal-fossili, l-akkwiżizzjoni u s-sjieda ta’ infrastruttura tal-enerġija strateġika, u investimenti f’proġetti tal-enerġija minn partijiet terzi mhux affidabbli f’pajjiżi tal-UE u f’pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant;

H.

billi ż-żieda fis-sehem ta’ sorsi rinnovabbli tista’ twassal għal ekonomizzar sostanzjali, kif jidher fil-kont tal-enerġija esterna tal-UE f’dawn l-aħħar snin (tnaqqis ta’ EUR 30 biljun fl-2012);

I.

billi l-istat degradat tas-settur tal-bini residenzjali, tal-infrastruttura tat-trażmissjoni u tad-distribuzzjoni tal-enerġija li ntwiret mill-passat joħloq sfidi serji ħafna għall-effiċjenza tal-enerġija u l-iffrankar tal-enerġija f’ħafna pajjiżi tal-UE u pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant;

J.

billi l-UE adottat qafas għall-politika dwar il-klima u l-enerġija għall-2030, li jistabbilixxi sett ta’ objettivi, jiġifieri, biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra b’40 % meta mqabbla mal-livelli tal-1990, biex jiżdied is-sehem tal-enerġija rinnovabbli kkunsmat fl-UE għal 27 %, u li tittejjeb l-effiċjenza tal-enerġija b’mill-inqas 27 % meta mqabbla mal-previżjonijiet għall-2030;

K.

billi l-implimentazzjoni sħiħa tal-pakkett attwali kif ukoll tat-tieni pakkett dwar il-klima u l-enerġija u l-leġiżlazzjoni suċċessivi tal-UE fil-qasam tal-effiċjenza enerġetika hija r-responsabbiltà tal-Istati Membri kollha tal-UE, u l-istess japplika fir-rigward tal-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant f’termini ta’ leġiżlazzjoni trasposta; billi n-nuqqas ta’ traspożizzjoni korretta u f’waqtha jista’ jipperikola s-sigurtà ta’ Stati Membri individwali tal-UE jew tal-UE u tal-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant kollha kemm hi;

L.

billi l-UE fl-2009 adottat id-Direttiva dwar l-enerġija rinnovabbli li tistabbilixxi miri nazzjonali obbligatorji li għandhom jinkisbu permezz tal-promozzjoni tal-użu ta’ enerġija rinnovabbli; billi fl-2012 adottat ukoll direttiva dwar l-effiċjenza enerġetika li taħtha, l-Istati Membri jridu jimplimentaw miżuri vinkolanti għall-iffrankar tal-enerġija, b’mod partikolari obbligi tar-rinnovazzjoni annwali ta’ 3 % tal-bini tal-gvern u għall-kumpaniji tal-enerġija biex jitnaqqas il-konsum tal-enerġija fil-livell tal-konsumatur;

M.

billi l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant kienu involuti fl-adozzjoni u l-implimentazzjoni ta’ oqfsa legali u ta’ politika għall-enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza tal-enerġija, inkluż permezz ta’ relazzjonijiet kuntrattwali ta’ xi wħud minnhom eżistenti fi ħdan it-Trattat dwar il-Komunità tal-Enerġija; billi, madankollu, l-isforzi tagħhom huma mxekkla minn monitoraġġ insuffiċjenti u l-kapaċità teknika u min-nuqqas ta’ investiment u strumenti għall-implimentazzjoni tagħhom;

N.

billi fl-2013, l-Armenja, il-Ġeorġja u l-Moldova daħlu fis-Sħubija għall-Ambjent u l-Effiċjenza tal-Enerġija fl-Ewropa tal-Lvant (E5P), li ġiet stabbilita l-ewwel mal-Ukraina u li għandha l-għan li tippromwovi l-effiċjenza tal-enerġija u l-investimenti ambjentali fil-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant;

O.

billi, għalkemm il-kriżi ekonomika globali kellha impatt negattiv fuq l-investiment għall-iffrankar tal-enerġija u l-enerġiji rinnovabbli, l-istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali xorta għad għandhom rwol sinifikanti permezz tal-ingranaġġ ta’ fondi nazzjonali u self għal investiment fl-użu sostenibbli tal-enerġija u l-iżvilupp ta’ enerġija rinnovabbli;

P.

billi l-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant għandhom iqisu l-kompetittività ġenerali tal-ekonomiji tagħhom u setturi tal-enerġija, meta jfasslu politiki adegwati biex jimponu obbligi dwar l-effiċjenza enerġetika f’setturi industrijali, l-iżvilupp ta’ enerġija rinovabbli u l-integrazzjoni ta’ dawn f’taħlitiet ta’ enerġija nazzjonali;

Q.

billi l-Ukraina u l-Moldova ngħaqdu fil-Komunità tal-Enerġija fl-2011 u kienu għalhekk obbligati jittrasponu, inter alia, id-Direttiva dwar ir-Rendiment tal-bini fl-użu tal-Enerġija (sat-30 ta’ Settembru 2012), id-Direttiva dwar it-Tikkettar Enerġetiku (sa tmiem l-2011), id-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Enerġija (sa tmiem l-2011), u Direttiva dwar l-enerġija minn sorsi rinnovabbli (sa tmiem l-2013); billi l-Ġeorġja qed tinnegozja biex issir membru sħiħ tal-Komunità tal-Enerġija fl-2015;

1.

Taqbel mal-fehma tal-parteċipanti tas-Summit ta’ Vilnius dwar is-Sħubija tal-Lvant dwar l-importanza strateġika u tal-ħtieġa ta’ kooperazzjoni aktar mill-qrib fl-oqsma tal-ambjent u t-tibdil fil-klima bħala prijoritajiet għal azzjoni; tilqa’ l-involviment tal-parteċipanti fis-Summit fl-iżvilupp ta’ ftehim universali ġodda dwar il-klima li għandu jiġi adottat waqt il-Konferenza tan-NU dwar il-Bidla fil-Klima li se ssir fl-2015 f’Pariġi; tenfasizza l-interess komuni fit-tisħiħ tal-kooperazzjoni bilaterali u multilaterali fi ħdan is-Sħubija tal-Lvant fil-qasam tal-enerġija, sabiex jintlaħqu l-objettivi tal-politika dwar il-bidla fil-klima;

2.

Tilqa’ l-progress li rriżulta mis-Summit ta’ Vilnjus, u tistieden lill-parteċipanti fis-summit li se jsir f’Mejju 2015 f’Riga biex jieħdu aktar passi ‘l quddiem fil-kooperazzjoni fil-qasam tal-enerġija taħt is-Sħubija tal-Lvant; jiddispjaċiha li, f’każijiet speċifiċi, il-kummerċ bilaterali dwar l-enerġija intuża bħala strument ta’ pressjoni politika mill-Federazzjoni Russa; tenfasizza l-ħtieġa ta’ żvilupp ulterjuri fil-kooperazzjoni bejn l-UE u l-pajjiżi sħab tagħha għat-tisħiħ tas-sigurtà reċiproka tal-enerġija u biex tagħmilhom aktar indipendenti u reżiljenti għal pressjoni esterna;

3.

Tenfasizza l-importanza li tingħata prijorità politika għolja biex jinkiseb progress fl-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli u fl-effiċjenza enerġetika sabiex nimxu lejn sistema tal-enerġija b’emissjonijiet baxxi, biex jitnaqqsu r-riskji li jirriżultaw mit-tibdil fil-klima u biex tiġi promossa enerġija sikura, sostenibbli u għal but ta’ kulħadd għall-benefiċċju tal-ekonomiji u taċ-ċittadini tagħna;

4.

Tenfasizza li l-infrastrutturi eżistenti antiki, “konnessjonijiet nieqsa” u sehem akbar ta’ enerġija rinnovabbli fil-produzzjoni u l-konsum tal-enerġija kollha jindikaw il-ħtieġa għal investiment fuq skala kbira biex tiġi żviluppata infrastruttura adegwata għat-trażmissjoni u l-ħżin tal-elettriku; tistieden lill-UE u lill-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant issaħħu l-kooperazzjoni reġjonali u jinkoraġġixxu l-modernizzar tal-grids tal-enerġija, permezz, b’mod partikolari, tal-iżvilupp u l-promozzjoni ta’ “grids intelliġenti” u tal-bini ta’ interkonnessjoni ġdida u ta’ infrastrutturi transkonfinali; tenfasizza li dawn l-investimenti għandhom jiġu kkomplementati b’miżuri għal bidliet fl-imġiba, l-iffrankar tal-enerġija u appoġġ tal-konsumatur b’saħħtu, filwaqt li tenfasizza l-benefiċċji ta’ bidla minn fjuwils fossili għal enerġija li terġa’ tiġġedded, b’mod partikulari fis-settur tat-tisħin; tenfasizza wkoll l-importanza tal-iżvilupp ta’ netwerk backbone tal-Internet sabiex jiġu appoġġati operazzjonijiet tal-grid intelliġenti, kif ukoll l-iżgurar tas-sigurtà ċibernetika tal-infrastrutturi kritiċi;

5.

Tinnota li ċerti sorsi ta’ enerġija rinnovabbli huma intermittenti u tqis, f’dan ir-rigward, li iktar man-netwerks tal-elettriku jinstabu kullimkien, aktar ma jkunu jistgħu jintużaw sorsi ta’ enerġija ġeografikament imbiegħda, u b’hekk ikun jista’ jintlaħaq bilanċ fil-produzzjoni jew fin-nuqqas ta’ disponibbiltà tal-faċilitajiet tal-enerġija rinnovabbli;

6.

Tenfasizza r-rwol tal-effiċjenza tal-enerġija tal-binjiet u l-importanza li sseħħ rinnovazzjoni tal-bini li mhux effiċjenti f’termini ta’ enerġija fi sħubija mal-UE sabiex tiġi massimizzata l-effiċjenza tal-enerġija tagħhom;

7.

Tqis li l-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli għandu jimxi id f’id ma’ appoġġ għal kapaċitajiet ta’ ħżin, u kapaċitajiet ta’ riżerva ta’ enerġija flessibbli, u tenfasizza l-ħtieġa għal miżuri ta’ effiċjenza enerġetika biex tiġi żgurata provvista ta’ elettriku f’perjodi ta’ domanda għolja; tħeġġeġ lill-UE u lill-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant biex jappoġġaw u jiffaċilitaw it-twaqqif ta’ sħubiji ġodda biex jiżguraw it-trasferiment ta’ teknoloġija fl-oqsma ta’ ġestjoni tad-domanda, tal-grids intelliġenti u tat-teknoloġiji tal-ħżin; titlob għall-kooperazzjoni mtejba bejn l-UE u l-pajjiżi sħab tagħha fi sforz konġunt biex jintlaqgħu l-attakki ta’ kull tip kontra l-infrastrutturi kritiċi;

8.

Tenfasizza l-problemi li jaffettwaw lill-komunitajiet rurali fil-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant relatati mal-gassifikazzjoni, peress li attwalment dawn il-Komunitajiet għadhom jiddependu fuq riżorsi naturali li ġejjin mill-foresti, li qed iwasslu għal deforestazzjoni massiva u għal degradazzjoni tal-foresti fuq skala li tammonta għal madwar wieħed minn kull ħamsa tal-emissjonijiet ġġenerati mill-bniedem;

9.

Tirrakkomanda li l-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant tagħha jrawmu u jittestjaw netwerks ta’ produzzjoni u ta’ distribuzzjoni ta’ enerġija rinnovabbli lokali u deċentralizzata, li toħloq sistema tal-enerġija aktar reżiljenti, ibbilanċjata u demokratika, ittejjeb is-sigurtà tal-enerġija, tipprovdi opportunitajiet kummerċjali u tkopri l-bżonnijiet tal-komunitajiet u tas-swieq lokali;

10.

Tistieden lill-Istati Membri tal-UE u lill-imsieħba tagħhom biex iżidu l-kapaċità għat-tfittxija għal kooperazzjoni fl-enerġija alternattiva ma’ investituri privati fl-estrazzjoni ta’ gass tax-shale li huwa organikament rikk, li joħloq vantaġġ qawwi lill-pajjiżi dipendenti mill-importazzjoni tal-enerġija biex ikunu jifilħu aktar pressjoni politika esterna;

11.

Tenfasizza li l-potenzjal tal-iffrankar enerġetiku jikkonċerna s-setturi kollha tal-ekonomija, inklużi l-industrija, l-agrikoltura, il-bini (b’mod partikolari fir-rigward ta’ livelli għoljin ta’ effiċjenza tal-enerġija ta’ bini residenzjali), it-trasport u s-servizzi; temmen li l-progress lejn l-effiċjenza enerġetika għandu jkun ibbażat fuq deċiżjonijiet dwar l-implimentazzjoni effettiva ta’ miżuri ffinanzjati b’mod intelliġenti li jsiru permezz ta’ katina kumplessa ta’ partijiet interessati, li jvarjaw minn dawk li jfasslu l-politika għal produtturi tal-enerġija u l-konsumaturi individwali;

12.

Tenfasizza li l-bidla lejn ekonomija iktar effiċjenti fl-enerġija għandha wkoll taċċellera l-firxa ta’ soluzzjonijiet teknoloġiċi innovattivi u ttejjeb il-kompetittività tal-industrija, filwaqt li jiġi xprunat it-tkabbir ekonomiku u jinħolqu impjiegi ta’ kwalità għolja f’numru ta’ setturi relatati mal-effiċjenza fl-enerġija;

13.

Tenfasizza li l-politiki dwar l-effiċjenza enerġetika għandhom ikunu bbażati fuq analiżi dettaljata tal-użu tal-enerġija, tas-swieq u tat-teknoloġiji u l-identifikazzjoni ta’ setturi u l-opportunitajiet fejn l-azzjonijiet jistgħu potenzjalment iħallu l-akbar titjib; titlob, f’dan ir-rigward, li l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant isawru l-politiki dwar l-effiċjenza enerġetika, bil-għan, bħala prijorità, tat-tneħħija tal-ostakoli għal investimenti ta’ effiċjenza, l-istabbiliment u l-implimentazzjoni gradwali ta’ standards ta’ prestazzjoni fis-setturi kollha b’użu intensiv tal-enerġija, inkluża l-industrija, iż-żieda tar-rati tat-taxxi fuq il-prodotti u t-tagħmir li huwa l-aktar ineffiċjenti fejn jeżistu alternattivi aktar effiċjenti fejn tidħol l-enerġija, u l-ħolqien ta’ mudelli ta’ finanzjament li huma aċċessibbli għal unitajiet domestiċi privati;

14.

Tenfasizza l-importanza li jiġu kkompletati proġetti distrettwali ta’ tisħin fil-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant, li jiżguraw li kull proġett ta’ rinnovazzjoni jew ta’ kostruzzjoni huwa żviluppat b’effiċjenza enerġetika bħala prijorità;

15.

Tappoġġja l-objettivi ta’ żieda fl-għarfien pubbliku tal-enerġija rinnovabbli fil-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant, u tirrikonoxxi li fil-preżent, il-Komunità tan-negozju f’dawk il-pajjiżi m’għandhiex tagħrif dwar il-produzzjoni tal-enerġija rinnovabbli u l-mezzi ta’ parteċipazzjoni fi proġetti ta’ investiment; tenfasizza r-rwol ta’ istituzzjonijiet finanzjarji internazzjonali fil-mobilizzazzjoni ta’ fondi nazzjonali u self għal investiment fl-użu ta’ enerġija sostenibbli u l-iżvilupp ta’ enerġija rinnovabbli;

16.

Tappoġġja l-objettivi tal-programm ta’ ħidma tal-Pjattaforma tas-Sħubija tal-Lvant dwar is-Sigurtà tal-Enerġija għall-2014-2017, u b’mod partikolari dak ta’ kooperazzjoni msaħħa fl-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni dwar l-effiċjenza fl-enerġija u l-enerġija rinnovabbli u l-promozzjoni tal-investimenti;

17.

Tenfasizza li l-oqfsa regolatorji għas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza tal-enerġija huma ta’ importanza kbira minħabba li deċiżjonijiet ta’ investiment f’dawn l-oqsma huma l-aktar milquta minn awtorizzazzjonijiet amministrattivi; tirrakkomanda li l-gvernijiet tal-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant jiżguraw it-trasparenza, il-konsistenza u l-kontinwità fit-tfassil ta’ oqfsa ġuridiċi, finanzjarji u regolatorji sabiex tissaħħaħ il-fiduċja tal-investituri u jinqasam l-għarfien regolatorju u l-aħjar prattiki; tenfasizza li l-Kummissjoni għandha tkun viġilanti u tiżgura li l-investimenti fl-enerġija u d-deċiżjonijiet politiċi f’kwalunkwe mill-Istati Membri tal-UE ma jdgħajfux is-sigurtà tal-enerġija fi Stati Membri oħra jew f’pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant;

18.

Tistieden lill-Kummissjoni tirrevedi d-Direttiva dwar l-Effiċjenza Enerġetika sabiex jiġu estiżi l-iskemi ta’ obbligu tal-effiċjenza enerġetika lil hinn mill-2020 u tipproponi d-direttiva riveduta b’miri għall-2030 għal adozzjoni finali mill-Komunità tal-Enerġija;

19.

Tappoġġa l-approssimazzjoni tal-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant mal-leġiżlazzjoni tal-UE u l-istandards rilevanti għall-enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza tal-enerġija, speċjalment fil-qafas tal-Komunità tal-Enerġija, u l-implimentazzjoni ta’ strateġiji nazzjonali u pjanijiet ta’ azzjoni relatati; tenfasizza, f’dan ir-rigward, l-importanza tal-leġiżlazzjoni li twessa’ l-aċċess għal swieq nazzjonali tal-enerġija rinnovabbli għall-investituri barranin u jiġi ffaċilitat il-kummerċ tal-enerġija fost il-partijiet nazzjonali u lokali; tenfasizza li l-investituri domestiċi u barranin għandhom igawdu minn trattament ugwali fir-rigward tal-aċċess għal swieq tal-enerġija rinnovabbli; tistenna proposti leġiżlattivi għat-tkomplija tat-tkabbir ta’ sorsi ta’ enerġija li jiġġeddu u l-produzzjoni tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli lil hinn mill-2020; tilqa’ l-fatt li l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant li adottaw programmi nazzjonali tal-effiċjenza fl-enerġija ffissaw miri kwantifikati, rigward, b’mod partikolari, t-tnaqqis tal-intensità tal-enerġija, t-tnaqqis tal-emissjonijiet tad-dijossidu tal-karbonju u t-telf tas-sħana fis-settur tal-akkomodazzjoni; tenfasizza li l-miri għall-effiċjenza enerġetika ma ntlaħqux u għandhom jiġu riveduti perjodikament u għandhom jiġu stabbiliti strateġiji ġodda sabiex jiġi żgurat li jintlaħqu kemm fl-UE kif ukoll fil-pajjiżi sħab;

20.

Hija tal-fehma li huma meħtieġa sistemi aktar koerenti ta’ appoġġ għall-enerġija rinnovabbli sabiex tinbena l-kapaċità rinnovabbli b’mod effiċjenti, b’mod partikolari għal teknoloġiji innovattivi fis-setturi tax-xemx, tar-riħ u tal-bijomassa, iżda li dawn m’għandhomx jagħtu lok għal sussidji eċċessivi u għandhom jitneħħew b’mod gradwali hekk kif it-teknoloġiji huma maturi;

21.

Tenfasizza r-rwol li s-settur tat-trasport jista’ jkollu fit-tnaqqis tal-emissjonijiet permezz tal-integrazzjoni tal-miri tal-enerġija rinnovabbli fil-programmi ta’ ħidma tat-trasport pubbliku;

22.

Tħeġġeġ lill-UE u lill-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant biex jistabbilixxu mudelli ta’ finanzjament ġodda biex tiżdied l-enerġija rinnovabbli u l-iffrankar tal-enerġija li jiddependu anqas fuq finanzjament pubbliku u aktar fuq finanzjament privat;

23.

Titlob li jsiru studji ta’ valutazzjoni speċifiċi għall-pajjiż fuq il-konsum tal-enerġija sabiex tistabbilixxi strateġija biex jiġu ottimizzati investimenti li jżidu l-effiċjenza u jnaqqsu l-ispejjeż u d-dipendenza fuq l-importazzjonijiet fuq medda twila ta’ żmien; Tħeġġeġ aktar investiment privat u pubbliku fir-rinnovazzjoni ta’ bini residenzjali ineffiċjenti fl-użu tal-enerġija fl-UE u fil-pajjiżi sħab tagħha;

24.

Tfakkar fir-rakomandazzjoni tagħha li l-Istati Membri tal-UE u s-sħab Ewropej tal-Lvant jiffaċilitaw l-istabbiliment ta’ trattament preferenzjali għall-kummerċ fl-enerġija ġġenerata minn sorsi rinnovabbli, jiġifieri taħt mekkaniżmi u kundizzjonijiet ipprovduti mid-Direttiva 2009/28/KE;

25.

Tilqa’ b’sodisfazzjon il-fatt li, fi ħdan il-qafas tad-direttiva dwar is-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli (RES) trasposta, l-Ukraina kważi rduppjat is-sehem ta’ RES fil-konsum finali tagħha, minn 2,99 % fl-2012 għal 3,96 % fl-2013;

26.

Tenfasizza li, filwaqt li l-għanijiet tal-politika tal-enerġija ġew stabbiliti u kkoordinati fil-livell tal-UE, l-Istati Membri tal-UE jridu jagħżlu strateġiji xierqa skont l-istruttura ta’ swieq nazzjonali tagħhom tal-enerġija; tirrakkomanda li l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant jimpenjaw ruħhom f’aktar skambji u kooperazzjoni fir-riċerka u t-tfassil tal-politika fir-rigward tas-sorsi ta’ enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza fl-enerġija, b’mod parallel mal-indirizzar tal-problema tal-faqar fl-enerġija, b’enfasi speċjali fuq l-unitajiet domestiċi b’introjtu baxx u vulnerabbli li waħedhom ma jistgħux jaffordjaw li jinvestu fl-effiċjenza tal-enerġija u proġetti ta’ modernizzar u li jkunu l-aktar affettwati b’żieda fil-prezzijiet tal-enerġija, jipprovdu informazzjoni u mekkaniżmi ta’ finanzjament imfassla apposta sabiex dawn ikunu jistgħu inaqqsu l-użu tal-enerġija, jiddiversifikaw is-sorsi tal-enerġija u jibnu l-awtonomija tal-enerġija fuq il-livell tal-unità domestika;

27.

Tenfasizza l-interess li jiġi żviluppat suq tal-enerġija miftuħ u integrat bejn l-UE u s-sħab Ewropej tal-Lvant tagħha, li jista’ jagħti spinta lill-iżvilupp tal-enerġija rinnovabbli billi jiġu pprovduti aktar opportunitajiet għall-kummerċ u l-investiment; tirrakkomanda li l-UE u l-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant jimpenjaw ruħhom sabiex jiżviluppaw il-kummerċ reġjonali tal-elettriku minn sorsi ta’ enerġija rinnovabbli fil-qafas ta’ ftehimiet ġodda;

28.

Tilqa’ b’sodisfazzjon l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tfassal linji gwida għan-negozju tal-enerġija rinnovabbli fil-livell Ewropew, u tirrakkomanda li jitqies bis-sħiħ il-potenzjal kummerċjali tal-UE ma’ pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant;

29.

Tilqa’ l-appoġġ li l-programm INOGATE, inkluż l-Inizjattiva ta’ Ffrankar tal-Enerġija fis-settur tal-bini (ESIB) pprovda lill-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant; temmen l-programm INOGATE għandu jiġi mplimentat fil-futur, f’format aktar speċifika għal kull pajjiż imsieħeb, abbażi ta’ ftehimiet kuntrattwali u l-impenji li jsiru bidliet fil-politika;

30.

Tfaħħar ir-riżultati tal-inizjattiva tal-UE tal-“Patt tas-Sindki”, li jgħaqqad flimkien kunsilli lokali fi sforz biex jitnaqqsu l-emissjonijiet tad-dijossidu tal-karbonju permezz ta’ azzjonijiet dwar l-effiċjenza fl-enerġija u l-enerġija rinnovabbli; tistieden lill-UE ssaħħaħ din l-inizjattiva u tirrakkomandaha lil aktar muniċipalitajiet, b’mod partikolari f’pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant; tirrakkomanda li l-inizjattiva għandha tinkludi l-implimentazzjoni ta’ sforzi ulterjuri għall-promozzjoni tal-prinċipji tal-effiċjenza fl-enerġija u l-bidla fil-mentalitajiet tal-konsumaturi, b’mod partikolari, permezz ta’ kampanji ta’ sensibilizzazzjoni;

31.

Tirrikonoxxi l-valur tas-Sħubija għall-Ambjent u l-Effiċjenza tal-Enerġija fl-Ewropa tal-Lvant (E5P), bħala fond minn bosta donaturi amministrat mill-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp li l-għan tiegħu huwa li jiffaċilita l-investimenti fl-effiċjenza enerġetika u t-tnaqqis tal-emissjonijiet tad-dijossidu tal-karbonju f’pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant; tilqa’ b’sodisfazzjon id-deċiżjoni li ttieħdet mill-Armenja, il-Ġeorġja u l-Moldova biex jingħaqdu fl-attivitajiet tal-Fond E5P, kemm bħala kontributuri kif ukoll bħala riċevituri, f’Ottubru 2013, filwaqt li nnotat li l-Fond E5P ħadem b’suċċess fl-Ukraina mill-2009; tħeġġeġ lill-Azerbajġan u lill-Bjelorussja biex isiru wkoll pajjiżi Membri tal-E5P u biex jingħaqdu mal-komunità donatriċi tiegħu, u b’hekk jippermetti li jiġu intensifikati l-isforzi tagħhom biex itejbu l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija;

32.

Tistieden lill-UE biex tagħmel użu aħjar mill-Faċilità ta’ Investiment tal-Viċinat u tikkofinanzja investimenti f’miżuri ta’ effiċjenza enerġetika u proġetti RES, abbażi, inter alia, l-esperjenza miksuba fl-implimentazzjoni ta’ proġetti għall-effiċjenza enerġetika taħt il-Qafas ta’ Investiment tal-Balkani tal-Punent;

33.

Tenfasizza l-ħtieġa li tiġi żviluppata edukazzjoni fl-oqsma akkademiċi rilevanti għall-enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, bħala vetturi importanti għall-innovazzjoni; tirrakkomanda li l-UE tiżviluppa programmi ta’ appoġġ taħt l-Istrument Ewropew tal-Viċinat għall-2014-2020, li jippermettu lill-universitajiet u l-iskejjel tal-inġinerija fl-UE u fil-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant biex jiżviluppaw kooperazzjoni aktar mill-qrib u skambji ta’ studenti tal-Ph.D u bil-lawrja fil-qasam tal-inġinerija tal-enerġija u tal-ekonomija;

34.

Tilqa’ l-prijoritajiet tal-UE dwar il-Programm Enerġija Intelliġenti - Ewropa, u l-Programm Qafas għar-Riċerka u l-Innovazzjoni (Orizzont 2020); titlob lill-UE biex tiftaħ il-Programm Enerġija Intelliġenti - Ewropa tagħha fil-pajjiżi sħab Ewropej tal-Lvant u biex tieħu miżuri biex tiffaċilita l-parteċipazzjoni tagħhom, bil-għan li jiġu skambjati l-aħjar prattiki, jiġu żviluppati teknoloġiji ġodda u titrawwem l-innovazzjoni fil-qasam tal-enerġija rinnovabbli u l-effiċjenza;

35.

Tagħti istruzzjonijiet lill-Ko-Presidenti tagħha biex jibagħtu din ir-riżoluzzjoni lill-President tal-Parlament Ewropew, il-Kunsill, il-Kummissjoni, il-Viċi President tal-Kummissjoni/Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, is-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna, il-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri tal-UE u l-sħab Ewropej tal-Lvant.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/18

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tas-Summit dwar is-Sħubija tal-Lvant li sar f’Vilnjus fit-28 u d-29 ta’ Novembru 2013, bit-titolu ‘Is-Sħubija tal-Lvant: it-triq li għandna nsegwu’,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Konġunta tas-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li sar f’Varsavja fid-29 u t-30 ta’ Settembru 2011,

—

wara li kkunsidrat ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-23 ta’ Ottubru 2013 dwar ‘il-Politika Ewropea tal-Viċinat: ħidma favur sħubija aktar b’saħħitha. Il-pożizzjoni tal-Parlament Ewropew dwar ir-rapporti ta’ progress 2012’,

—

wara li kkunsidrat ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropw tat-12 ta’ Mejju 2011 dwar id-dimensjonijiet kulturali tal-azzjonijiet esterni tal-UE,

—

wara li kkunsidrat ir-Riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-14 ta’ Jannar 2004 dwar ‘il-preservazzjoni u l-promozzjoni tad-diversità kulturali: ir-rwol tar-reġjuni Ewropej u tal-organizzazzjonijiet internazzjonali bħall-Unesco u l-Kunsill tal-Ewropa’,

—

wara li kkunsidrat id-dokumenti ta’ ħidma relevanti maħruġa mill-Kumitat tal-Parlament Ewropew għall-Kultura u l-Edukazzjoni, bħad-dokument ta’ ħidma tal-15 ta’ Ottubru 2013 dwar il-proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-istabbiliment tal-Programm Ewropa Kreattiva u d-dokument ta’ ħidma tas-16 ta’ Ottubru 2013 dwar Erasmus+,

—

wara li kkunsidrat l-abbozz ta’ opinjoni tal-5 ta’ Novembru 2013 tal-Kumitat tal-Parlament Ewropew għall-Kultura u l-Edukazzjoni dwar il-politika barranija tal-UE f’dinja ta’ differenzi kulturali u reliġjużi,

—

wara li kkunsidrat il-Konvenzjoni tal-Unesco tal-2005 dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità tal-Espressjonijiet Kulturali,

—

wara li kkunsidrat il-Konvenzjoni tal-Unesco dwar il-Patrimonju Dinji li saret fl-1972 u l-Konvenzjoni tal-Aja li saret fl-1954 għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Kulturali fil-Każ ta’ Kunflitt armat b’Regolamenti għall-Eżekuzzjoni tal-Konvenzjoni,

—

wara li kkunsidrat l-Att Kostitwenti tal-Assemblea Parlamentari Euronest tat-3 ta’ Mejju 2011,

—

wara li kkunsidrat il-Komunikazzjoni Konġunta tal-15 ta’ Mejju 2012 tal-Kummissjoni Ewropea u tar-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà dwar ‘Is-Sħubija tal-Lvant: Pjan direzzjonali għas-Summit tal-Ħarifa 2013’,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tat-3 ta’ April 2012 tal-Assemblea Parlamentari Euronest dwar it-tisħiħ tas-soċjetà ċivili fil-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant, inkluża l-kwistjoni tal-kooperazzjoni bejn il-gvern u s-soċjetà ċivili, u l-kwistjoni tar-riformi mmirati lejn l-għoti ta’ setgħa lis-soċjetà ċivili,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-2014 tal-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSKE) u l-Assemblea Parlamentari dwar il-protezzjoni tal-proprjetà kulturali fiż-żona tal-OSKE,

A.

billi r-rikkezza ewlenija tal-Ewropa hija l-patrimonju kulturali tiegħu, li għandu jiġi ppreservat għall-benefiċċju tal-poplu;

B.

billi l-kultura tista’ u għandha tiffaċilita l-iżvilupp, l-inklużjoni, l-innovazzjoni, id-demokrazija, id-drittijiet tal-bniedem, l-edukazzjoni, il-prevenzjoni tal-kunflitti u r-rikonċiljazzjoni, il-fehim reċiproku u r-rispett;

C.

billi l-kooperazzjoni u d-djalogu interkulturali, li huma s-sisien fundamentali għad-diplomazija kulturali, jistgħu jservu bħala strumenti għall-paċi u l-istabilità dinjija; billi l-artisti jaġixxu bħala diplomati kulturali de facto billi jiskambjaw u jikkonfrontaw valuri estetiċi, politiċi, morali u soċjali differenti;

D.

billi l-beni kulturali, inklużi l-isport u l-attivitajiet taż-żgħażagħ, jikkontribwixxu għall-iżvilupp mhux materjali u għall-ekonomija tal-Ewropa, u jgħinu biex tinħoloq soċjetà msejsa fuq l-għarfien, b’mod partikolari permezz tal-industriji u t-turiżmu kulturali;

E.

billi t-teknoloġiji tal-midja u t-teknoloġiji ta’ komunikazzjoni ġodda, bħall-Internet, għandhom il-potenzjal li jaġixxu bħala strumenti għal kooperazzjoni kulturali u djalogu interkulturali, u jiffaċilitaw l-aċċess għall-kontenut u l-edukazzjoni kulturali;

F.

billi d-diversità tal-kulturi Ewropej, l-istess bħall-bijodiversità naturali, hija parti mill-patrimonju ħaj meħtieġ għall-iżvilupp sostenibbli tas-soċjetajiet tagħna, u billi għaldaqstant għandhom, f’dan ir-rigward, jiġu salvagwardati u preservati minn kull riskju ta’ estinzjoni;

G.

billi s-soċjetajiet multikulturali koeżivi li jimmaniġġjaw id-diversità tagħhom b’mod demokratiku u sostenibbli jikkontribwixxu għad-diversità, huma aktar miftuħa u jinsabu f’kundizzjonijiet aħjar biex jikkontribwixxu għar-rikkezza li tirrappreżenta d-diversità kulturali; billi l-mobilità personali fiż-żona komuni Ewropea, kif ukoll il-flussi migratorji, kemm dawk stabbiliti kif ukoll dawk ġodda, u skambji ta’ kull tip, irawmu din id-diversità kulturali;

H.

billi t-Trattat ta’ Lisbona ta spinta lill-objettiv tas-salvagwardja u l-promozzjoni tal-patrimonju kulturali tal-Unjoni Ewropea fid-diversità kollha tagħha;

I.

billi d-diversità kulturali hija waħda mill-prinċipji fundamentali tal-Unjoni Ewropea, kif minqux fl-Artikolu 22 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali, li jgħid li “l-Unjoni tirrispetta d-diversità kulturali, reliġjuża u lingwistika”;

J.

billi l-preservazzjoni u l-promozzjoni tad-diversità kulturali u lingwistika fi ħdan l-Istati Membri u bejniethom jikkostitwixxu valur fundamentali u, fl-istess ħin, wieħed mill-kompiti ewlenin tal-Unjoni Ewropea; billi l-Aġenda Ewropea għall-Kultura tiddefinixxi l-għan strateġiku għall-promozzjoni tal-kultura bħala element essenzjali fir-relazzjonijiet internazzjonali tal-UE;

K.

billi l-Konvenzjoni tal-Unesco tal-2005 dwar il-Protezzjoni u l-Promozzjoni tad-Diversità Kulturali tippermetti lill-partijiet li ħadu sehem fil-Konvenzjoni jieħdu l-miżuri xierqa biex iħarsu l-attivitajiet, l-oġġetti u s-servizzi kulturali sabiex titrawwem id-diversità tal-espressjoni kulturali, kemm fi ħdan it-territorju tal-partijiet involuti kif ukoll taħt ftehim internazzjonali;

L.

billi l-lingwi kollha fl-Ewropa huma ugwali f’termini ta’ valur u dinjità, jiffurmaw parti integrali mill-kulturi u ċ-ċivilizzazzjonijiet tal-Ewropa u jikkontribwixxu għall-arrikkiment tal-umanità; billi r-rispett għad-diversità lingwistika jikkontribwixxi b’mod pożittiv għall-koeżjoni soċjali billi jsaħħaħ il-fehim reċiproku, l-awtostima u jiftaħ l-imħuħ, u billi d-diversità lingwistika żżid l-aċċess għall-kultura u tikkontribwixxi għall-kreattività u l-kisba ta’ ħiliet interkulturali, kif ukoll tippromwovi l-kooperazzjoni bejn il-popli u l-pajjiżi;

M.

billi l-kunċett tad-diversità lingwistika fl-UE u f’pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant ma jħaddanx biss il-lingwi uffiċjali iżda wkoll il-lingwi kouffiċjali, il-lingwi reġjonali u l-lingwi li ma jgawdux minn rikonoxximent uffiċjali fl-Istati Membri; billi l-lingwi kollha jirriflettu mentalità, stil ta’ kreattività u ħiliet u għarfien storiċi, soċjali u kulturali, li huma parti mir-rikkezza u d-diversità tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, u jiffurmaw il-bażi tal-identità Ewropea; billi d-diversità lingwistika fi ħdan pajjiż għandha għaldaqstant titqies bħala assi aktar milli piż, u għalhekk għandha tingħata sostenn u tiġi promossa kif xieraq;

N.

billi l-Konvenzjoni Qafas tal-Kunsill tal-Ewropa għall-Ħarsien tal-Minoranzi Nazzjonali, li ġiet ratifikata minn 24 Stat Membru tal-UE u minn kull wieħed mill-ħames pajjiżi sħab tal-Assemblea Parlamentari Euronest, tqis li jeħtieġ li tinħoloq klima ta’ tolleranza u djalogu sabiex id-diversità kulturali tkun tista’ tikkostitwixxi sors u fattur, mhux ta’ diviżjoni, iżda ta’ arrikkiment għal kull soċjetà;

O.

billi l-Karta Ewropea għal-Lingwi Reġjonali jew Minoritarji tal-Kunsill tal-Ewropa, li ġiet ratifikata minn 16-il Stat Membru tal-UE u ffirmata minn erba’ pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, tipprovdi qafas ta’ referenza għall-ħarsien tal-lingwi li jinsabu fil-periklu ta’ estinzjoni u mezz ta’ protezzjoni għall-minoranzi;

P.

billi xi lingwi Ewropej li jinsabu fil-periklu ta’ estinzjoni mitkellma minn komunitajiet transkonfinali jgawdu minn diversi livelli ta’ protezzjoni skont l-istat jew ir-reġjun li fih jgħixu l-kelliema tal-lingwa kkonċernata; billi f’xi Stati Membri tal-UE u pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant jeżistu lingwi reġjonali jew minoritarji li jinsabu f’periklu jew li qegħdin jgħibu, iżda li f’pajjiżi oħra ġirien dawn huma lingwi uffiċjali mitkellma mill-maġġoranza;

Q.

billi minħabba n-natura urġenti tas-sitwazzjoni li qed iħabbtu wiċċhom magħha l-lingwi, għandha tingħata attenzjoni partikolari lil dawk il-lingwi li jinsabu fil-periklu ta’ estinzjoni, billi jiġu rikonoxxuti l-multikulturaliżmu u l-multilingwiżmu, jiġu implimentati miżuri ta’ politika li jiġġieldu l-preġudizzji eżistenti kontra lingwi fil-periklu, u jiġi adottat approċċ anti-assimilazzjoni;

R.

billi, fejn jidħol it-tagħlim, l-aktar mod effikaċi huwa li l-individwi jitgħallmu bil-lingwa materna tagħhom; billi jekk it-tfal jiġu mgħallma l-lingwa materna tagħhom mit-twelid, b’mod parallel ma’ lingwa uffiċjali, dawn jiksbu dispożizzjoni naturali li jistgħu jużaw biex jitgħallmu lingwi oħra aktar ‘il quddiem, u billi l-pluraliżmu lingwistiku huwa vantaġġ għaż-żgħażagħ Ewropej;

S.

billi aktar minn 300 minoranza nazzjonali u komunità lingwistika differenti jgħixu fil-kontinent Ewropew;

T.

billi l-Unjoni Ewropea hija msejsa fuq il-valuri tar-rispett għad-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ta’ persuni li jagħmlu parti minn minoranzi, u billi dawn il-valuri huma komuni għall-Istati Membri f’soċjetà fejn jipprevalu l-pluraliżmu, in-nondiskriminazzjoni, it-tolleranza, il-ġustizzja, is-solidarjetà u l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel (l-Artikolu 2 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea); billi dawn il-valuri wkoll jagħmlu parti mis-Sħubija tal-Lvant;

U.

billi l-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew li ltaqa’ f’Kopenħagen fil-21 u t-22 ta’ Ġunju 1993 jistabbilixxu li r-rispett għall-minoranzi u l-ħarsien tagħhom huwa rekwiżit għall-applikazzjoni għal sħubija mal-Unjoni Ewropea;

V.

billi l-komunitajiet tal-minoranzi nazzjonali jirrappreżentaw kontribut speċjali lejn il-kultura Ewropea;

W.

billi huwa ta’ importanza kruċjali għall-futur tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, għall-istabilità, is-sigurtà u l-prosperità tagħhom u biex ikun hemm relazzjonijiet tal-viċinat tajba, li tiġi indirizzata l-kwistjoni tal-minoranzi nazzjonali u r-relazzjonijiet interkulturali u interetniċi; billi l-popli tal-maġġoranza u minoranza jikkondividu responsabilità reċiproka, iżda wkoll asimetrika, politika u morali għall-integrazzjoni, il-preservazzjoni u l-iżvilupp tal-identitajiet, il-kulturi u l-ilsna tal-komunitajiet tal-minoranzi;

X.

billi kull individwu għandu jkollu d-dritt inaljenabbli li jagħżel liberament jekk jappartjenix għal minoranza nazzjonali, u m’għandux jitpoġġa f’pożizzjoni żvantaġġata minħabba l-għażla tiegħu jew minħabba l-fatt li jeżerċita d-drittijiet tiegħu marbuta ma’ dik l-għażla; billi l-ebda Stat Membru tal-UE jew pajjiż sieħeb tal-Ewropa tal-Lvant ma’ jista’ jixħet dubju fuq id-dritt ta’ persuni li jappartjenu għal minoranzi nazzjonali li jagħżlu liberament identità jew identitajiet multipli;

Y.

billi l-Istati Membri kollha għandhom ir-responsabilità ewlenija li jipproteġu l-patrimonju kulturali ta’ importanza kbira milli jinqered b’mod volontarju f’każ ta’ kunflitt armat;

Z.

billi l-patrimonju kulturali jirrifletti l-istorja, it-tradizzjonijiet u l-oriġini nazzjonali ta’ nazzjon;

1.

Tisħaq fuq l-importanza tad-dimensjoni kulturali u tad-djalogu interkulturali għall-iżvilupp sħiħ tas-Sħubija tal-Lvant;

2.

Tappella lill-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant biex jonoraw l-impenji li daħlu għalihom bl-adeżjoni tagħhom mal-Konvenzjoni tal-Unesco tal-2005 dwar id-Diversità Kulturali għar-rispett u l-promozzjoni tal-espressjonijiet kulturali kemm fit-territorju tagħhom kif ukoll fil-ftehimiet internazzjonali;

3.

Tistieden lill-Istati Membri kollha tal-UE li għadhom m’għamlux dan sabiex isegwu l-eżempju mogħti mill-pajjiżi li jipparteċipaw fl-Assemblea Parlamentari Euronest, li kollha ffirmaw u rratifikaw il-Konvenzjoni Qafas tal-Kunsill tal-Ewropa għall-Protezzjoni tal-Minoranzi Nazzjonali; tistieden, barra minn hekk, lill-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab kollha tal-Ewropa tal-Lvant li għadhom m’għamlux dan biex jirratifikaw u jimplimentaw il-Karta Ewropea għal-Lingwi Reġjonali jew Minoritarji tal-Kunsill tal-Ewropa;

4.

Temmen bis-sħiħ li d-drittijiet tal-membri ta’ komunitajiet minoritarji nazzjonali għandhom ikunu garantiti sabiex joħolqu kundizzjonijiet xierqa għall-iżvilupp tagħhom, u li dawn id-drittijiet għandhom ikunu komparabbli ma’ dawk li jgawdu minnhom membri ta’ komunitajiet maġġoritarji fl-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant; tinnota li, peress li l-minoranzi nazzjonali m’għandhomx personalità ġuridika, ma jistgħux ikunu suġġetti legali u għalhekk ma jistgħux ikunu parti f’kuntratti jew patti; tissottolinja, madankollu, li dawn għandhom ikunu l-oġġett ta’ protezzjoni kollettiva u li l-membri tagħhom għandu jkollhom il-kapaċità li jaġixxu – jew bħala suġġetti legali individwali jew fi ħdan il-qafas ta’ diversi entitajiet b’personalità ġuridika – fid-difiża tal-identità u d-drittijiet kulturali tal-minoranzi nazzjonali rispettivi; tisħaq li dawn id-drittijiet mhumiex territorjali jew marbuta ma’ territorju, u li r-rikonoxximent u l-protezzjoni tagħhom għandha tkun irregolata bil-liġi, kemm fil-livell ta’ kull stat nazzjon ikkonċernat kif ukoll fil-livell transnazzjonali (internazzjonali) (Rakkomandazzjoni tal-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa Nru 1735 (2006) dwar il-kunċett ta’ ‘nazzjon’);

5.

Tenfasizza kemm il-ħtieġa li jiġi adottat approċċ komprensiv fil-medjazzjoni kulturali u fl-iskambju kulturali bejn l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, kif ukoll ir-rwol tal-kultura fit-trawwim tad-demokratizzazzjoni, id-drittijiet tal-bniedem, il-prevenzjoni tal-kunflitti u l-bini tal-paċi;

6.

Tesprimi t-tħassib tagħha dwar il-fatt li kunflitti mtawla fit-territorju ta’ pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant għadhom ma ġewx solvuti f’qafas ġuridiku internazzjonali; tisħaq fuq il-fatt li s-sitwazzjoni attwali tibqa’ tikkostitwixxi xkiel serju għall-iżvilupp demokratiku ta’ dawn ir-reġjuni u taffettwa b’mod negattiv l-iskambji u l-proċessi ta’ benefiċċju reċiproku fost il-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant (EaP) fl-isfera kulturali, fost oħrajn;

7.

Jiddispjaċiha dwar il-qerda ta’ monumenti storiċi, reliġjużi u kulturali fit-territorji ta’ pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, b’mod partikolari fejn jeżistu kunflitti mtawla; tistieden lill-Istati Membri tal-UE u l-istati membri tas-Sħubija tal-Lvant biex tobbliga lil dawk il-pajjiżi li huma involuti f’kunflitt biex iżommu lura milli jeqirdu l-monumenti, jissostitwixxu l-partijiet oriġinali tagħhom u jimportawhom, jesportawhom jew jimmodifikawhom b’mod illeċitu, peress li azzjonijiet bħal dawn inaqsu l-valur kulturali u storiku ta’ dawn il-monumenti;

8.

Tfaħħar, f’dan il-kuntest, inizjattivi ta’ skambju reċiproku, jitlob li jkun hemm aktar sforzi mmirati lejn it-trawwim ta’ kuntatt interkulturali fost nies li jgħixu f’żoni ta’ kunflitt kontinwu u ttenni l-ħtieġa li jixxerrdu l-ideat ta’ paċi u fiduċja, u li jingħata bidu għal proċess ġenwin ta’ rikonċiljazzjoni bejn il-partijiet ta’ kull naħa ta’ kunflitti bħal dawn;

9.

Tisħaq fuq il-ħtieġa li jitfasslu strateġiji effikaċi għan-negozjati interkulturali bejn l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, u tqis li approċċ multikulturali bħal dan jaf jiffaċilita l-konklużjoni ta’ ftehimiet ta’ benefiċċju, u b’hekk ipoġġi lill-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant fuq l-istess livell;

10.

Tgħid li l-iskambji kulturali u edukattivi bejn l-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant jistgħu potenzjalment isaħħu lis-soċjetà ċivili, jippromwovu d-demokrazija u l-governanza tajba, iħeġġu l-iżvilupp tal-ħiliet, jippromwovu d-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali u jipprovdu sies għal kooperazzjoni dejjiema;

11.

Tħeġġeġ lill-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant biex jiżviluppaw programmi għal skambji edukattivi billi jsegwu l-eżempju tal-programm UE Erasmus, li diġà wera li huwa għodda utli mhux biss fil-qasam tal-edukazzjoni, iżda wkoll għal skambju interkulturali, li jirriżulta f’fehim aħjar ta’ kulturi differenti;

12.

Tħeġġeġ lill-Istati Membri u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant biex jintensifikaw l-isforzi ta’ kooperazzjoni tagħhom sabiex itejbu aktar l-oqfsa ġuridiċi nazzjonali għall-protezzjoni u l-preservazzjoni tal-patrimonju kulturali u l-beni kulturali skont il-leġiżlazzjoni nazzjonali u l-oqfsa legali internazzjonali, inklużi miżuri sabiex jiġi miġġieled it-traffikar illegali tal-beni kulturali u l-proprjetà intelletwali; tfakkar, f’dan il-kuntest, l-isforzi li qed isiru bħalissa fl-UE fir-rigward tar-riformulazzjoni tad-Direttiva dwar ir-ritorn ta’ oġġetti kulturali mneħħija illegalment mit-territorju ta’ Stat Membru (COM(2013)0311) (rapport Vergiat);

13.

Titlob li jitfasslu strateġiji koerenti li jrawmu l-mobilità taż-żgħażagħ, il-mobilità tal-professjonisti, l-artisti u l-kreaturi li joperaw fil-qasam tal-kultura, u l-iżvilupp kulturali u edukattiv (inklużi l-litteriżmu medjatiku u informatiku), u l-aċċess għall-espressjoni artistika fil-forom kollha tagħha fl-Istati Membri tal-UE u l-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant; titlob baġit akbar għal dawn l-attivitajiet;

14.

Tħeġġeġ il-kooperazzjoni mal-operaturi, mal-organizzazzjonijiet ta’ medjazzjoni u mas-soċjetà ċivili, kemm fl-Istati Membri tal-UE kif ukoll fil-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, fit-tfassil u l-implimentazzjoni ta’ politiki kulturali esterni u fil-promozzjoni ta’ avvenimenti u skambji kulturali li jtejbu l-fehim reċiproku filwaqt li jqisu kif xieraq id-diversità kulturali u lingwistika Ewropea;

15.

Tenfasizza r-rwol kruċjali tal-Unjoni Ewropea fit-tisħiħ tad-djalogu interkulturali mal-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, bil-għan li tiġi appoġġata s-solidarjetà u l-koeżjoni soċjali u politika; tissuġġerixxi li jsiru sforzi għall-promozzjoni tal-bini tal-fiduċja bejn il-komunitajiet u l-koeżistenza ta’ dawk il-komunitajiet li tradizzjonalment jgħixu ħdejn xulxin, billi jiġu mgħallma u mħeġġa jitgħallmu dwar l-identità, l-ilsna, l-istorja, il-patrimonju u l-kultura u l-identitajiet reġjonali, bil-għan li jiksbu fehim aħjar u rispett akbar għad-diversità;

16.

Tfakkar l-importanza tal-Protokolli tal-Kooperazzjoni Kulturali u l-valur miżjud tagħhom fil-ftehimiet bilaterali ma’ pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant; tħeġġeġ lill-Kummissjoni tippreżenta l-istrateġija tagħha dwar Protokolli tal-Kooperazzjoni Kulturali futuri u tikkonsulta l-partijiet ikkonċernati kollha, inkluż il-Parlament Ewropew, il-parlamenti tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant u s-soċjetà ċivili, dwar din l-istrateġija;

17.

Tissottolinja l-importanza tad-diplomazija kulturali u tilqa’ l-programmi Erasmus+ u l-Ewropa għaċ-Ċittadini, li jikkontribwixxu għat-tisħiħ tal-kompetenza lingwistika, il-kuxjenza kulturali, iċ-ċittadinanza attiva u l-fehim reċiproku; tisħaq fuq l-importanza tal-programm Ewropa Kreattiva fis-setturi kulturali u kreattivi; tissottolinja l-importanza ta’ aktar finanzjament għal dawn il-programmi;

18.

Tappoġġa bis-sħiħ iż-żieda fl-involviment tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant fil-programmi msemmija hawn fuq u tħeġġeġ is-sinerġiji u l-inizjattivi għaż-żgħażagħ fl-oqsma tal-edukazzjoni, il-multilingwiżmu, l-isport, il-midja, it-turiżmu, il-volontarjat u t-taħriġ bħala partijiet integrali tal-kooperazzjoni u d-djalogu bejn l-UE u l-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant;

19.

Tivvalorizza l-kooperazzjoni pubblika-privata kollha, fejn is-soċjetà ċivili — inklużi l-NGOs u n-netwerks kulturali Ewropej — għandha rwol b’saħħtu meta jiġu indirizzati l-aspetti kulturali tar-relazzjonijiet tal-UE ma’ pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant;

20.

Tappoġġa l-involviment li kulma jmur qed jiżdied tal-pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant fi programmi tal-UE li jiffokaw fuq il-mobilità, iż-żgħażagħ, l-edukazzjoni u t-taħriġ, u tappella biex, b’mod partikolari, il-parteċipanti żgħażagħ minn pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant jingħataw aċċess għal dawn il-programmi;

21.

Titlob li tinħoloq viża kulturali għaċ-ċittadini, l-artisti u professjonisti oħra fil-qasam kulturali li ġejjin minn pajjiżi sħab tal-Ewropa tal-Lvant, imfassla skont il-pakkett tal-Viża Xjentifika eżistenti, li ilu fis-seħħ mill-2005, bil-għan li tiġi ffaċilitata ulterjorment il-mobilità fis-settur kulturali u b’hekk isiru sforzi oħrajn minbarra t-taħditiet li għaddejjin dwar il-faċilitazzjoni tal-viżi; tħeġġeġ l-istabbiliment ta’ skeda ta’ żmien għall-introduzzjoni ta’ dan il-programm ta’ viżi kulturali;

22.

Tagħti struzzjonijiet lill-Ko-Presidenti tagħha biex jibagħtu din ir-riżoluzzjoni lill-President tal-Parlament Ewropew, il-Kunsill, il-Kummissjoni, il-Viċi President tal-Kummissjoni/ir-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà, is-SEAE, u lill-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri u tal-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/23

—

wara li kkunsidrat l-Artikolu 9(3) tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu,

—

wara li kkunsidrat id-Dikjarazzjoni Universali tad-Drittijiet tal-Bniedem tal-10 ta’ Diċembru 1948,

—

wara li kkunsidrat il-Patt Internazzjonali dwar id-Drittijiet Ċivili u Politiċi tas-16 ta’Diċembru 1966,

—

wara li kkunsidrat il-Konvenzjoni tan-NU dwar l-Inapplikabilità ta’ Limitazzjonijiet Statutorji għad-Delitti tal-Gwerra u d-Delitti Kontra l-Umanità tas-26 ta’ Novembru 1968,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-20 ta’ Lulju 1987 dwar soluzzjoni politika għall-kwistjoni tal-Armenja,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-15 ta’ Novembru 2000 dwar ir-Rapport Regolari tal-1999 mill-Kummissjoni dwar il-progress tat-Turkija lejn l-adeżjoni,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-28 ta’ Settembru 2005 dwar il-ftuħ tan-negozjati mat-Turkija,

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjonijiet u d-dikjarazzjonijiet tal-korpi leġiżlattivi ta’ għadd ta’ Stati Membri tal-UE,

A.

billi s-sena l-2015 tfakkar iċ-ċentinarju tal-ġenoċidju Armen imwettaq taħt l-Imperu Ottoman;

B.

billi r-rikonoxximent tad-dinjità inerenti u d-drittijiet indaqs u inaljenabbli tal-membri kollha tal-familja umana hu l-pedament għal-libertà, il-ġustizzja u l-paċi fid-dinja;

C.

billi ċ-ċaħda tal-ġenoċidju hi rikonoxxuta b’mod wiesa’ bħala l-aħħar stadju ta’ ġenoċidju, filwaqt li tistabbilixxi impunità għat-trasgressuri u evidentement twitti t-triq għal ġenoċidji ġejjiena; billi n-nuqqas ta’ kundanna inekwivoka u f’waqtha tal-ġenoċidju Armen ikkontribwiet ħafna għan-nuqqas ta’ prevenzjoni ta’ delitti kontra l-umanità ġejjiena;

D.

billi l-prevenzjoni bikrija ta’ dan it-tip ta’ delitti tista’ bla dubju żżomm il-kunflitti, it-traġedji u l-katastrofi umanitarji milli jeskalaw;

1.

Tikkundanna kwalunkwe xorta ta’ delitt kontra l-umanità u ġenoċidju, u tiddeplora profondement it-tentattivi ta’ ċaħda li dawn ikunu saru;

2.

Tagħti ġieħ lill-memorja tal-vittmi innoċenti tal-ġenoċidji u d-delitti kontra l-umanità;

3.

Tenfasizza li l-prevenzjoni tal-ġenoċidji u d-delitti kontra l-umanità għandha tkun prijorità għall-komunità internazzjonali;temmen li hu essenzjali li jkun hemm aktar żvilupp tal-kapaċità internazzjonali f’dan il-qasam;

4.

Tappoġġa l-ġlieda internazzjonali għall-prevenzjoni tal-ġenoċidji u għall-irkupru tad-drittijiet ta’ popli soġġetti għal ġenoċidju u biex tiġi stabbilita ġustizzja storika;

5.

Tistieden lit-Turkija taċċetta l-imgħoddi tagħha;

6.

Temmen li l-proċess ta’ tħejjija għal rikonċiljazzjoni ġejjiena bejn il-popli huwa importantissmu.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/24

—

wara li kkunsidrat ir-riżoluzzjonijiet kollha reċenti tal-Parlament Ewropew dwar is-sitwazzjoni fl-Ukraina,

—

wara li kkunsidrat il-Protokoll ta’ Minsk tal-5 ta’ Settembru 2014, il-Memorandum ta’ Minsk tad-19 ta’ Settembru 2014, u l-“Pakkett ta’ miżuri għall-implimentazzjoni tal-ftehimiet ta’ Minsk” tat-12 ta’ Frar 2015,

—

wara li kkunsidrat ir-Riżoluzzjoni 2202 (2015) tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU tas-17 ta’ Frar 2015,

A.

billi l-kooperazzjoni bejn l-Unjoni Ewropea (UE) u l-pajjiżi tas-Sħubija tal-Lvant (SL) hija bbażata fuq il-valuri ta’ rispett lejn l-integrità territorjali tal-istati, id-dinjità tal-bniedem, il-libertà, id-demokrazija, l-ugwaljanza, l-istat tad-dritt u r-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali;

B.

billi l-annessjoni illegali tal-Krimea kienet l-ewwel każ ta’ inkorporazzjoni forzata ta’ parti minn pajjiż ġo pajjiż ieħor fl-Ewropa sa mit-Tieni Gwerra Dinjija, bi ksur tad-dritt internazzjonali, inklużi l-Karta tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Att Finali ta’ Ħelsinki u l-Memorandum ta’ Budapest tal-1994;

C.

billi r-Russja għadha bi ksur tal-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied tal-2008 mal-Ġeorġja, peress li hija għadha tokkupa territorji minnha;

D.

billi l-aggressjoni Russa u l-okkupazzjoni tal-Peniżola tal-Krimea, flimkien ma’ atti ta’ aggressjoni fil-Lvant tal-Ukraina li wasslu għal telf materjali għall-Ukraina, għaċ-ċittadini tagħha u għall-entitajiet legali tagħha, għandhom jiġu rimedjati mill-Federazzjoni Russa permezz tal-istituzzjonijiet ġudizzjarji internazzjonali;

E.

billi l-kunflitt armat fil-parti tal-Lvant tal-Ukrajna rriżulta f’eluf ta’ vittmi militari u ċivili, inklużi l-298 passiġġier innoċenti tat-titjira MH17 tal-Malaysian Airlines, b’ħafna aktar midruba u mijiet ta’ eluf li ħarbu minn djarhom;

1.

Jikkonferma li l-UE u l-pajjiżi sħabha għandhom interess komuni fil-promozzjoni u fit-twaqqif tal-paċi u s-sigurtà fl-Ukraina, li qiegħda ssofri mill-aggressjoni militari tal-Federazzjoni Russa;

2.

Jenfasizza li l-annessjoni tal-Krimea min-naħa tar-Russja u l-aggressjoni militari kontra l-Ukraina jiksru l-prinċipji fundamentali tad-dritt internazzjonali; jesprimi l-appoġġ sħiħ tiegħu għas-sovranità u l-integrità territorjali tal-Ukraina fi ħdan il-fruntieri internazzjonalment rikonoxxuti tagħha;

3.

Jappoġġa l-ftehim li ntlaħaq f’Minsk fit-12 ta’ Frar 2015 mal-Kanċillier Merkel u mal-President Hollande u l-iffirmar mill-Grupp ta’ Kuntatt Tripartitiku tal-“Pakkett ta’ miżuri għall-implimentazzjoni tal-ftehimiet ta’ Minsk”; jilqa’ b’sodisfazzjon l-approvazzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-NU tal-ftehim kollu kemm hu;

4.

Jistieden lill-partijiet kollha jaġixxu b’mod responsabbli u jimplimentaw il-pakkett ta’ miżuri b’mod sħiħ u in bona fede, peress li dan joffri triq ‘il quddiem għal riżoluzzjoni paċifika tal-kunflitt; jesprimi tħassib serju dwar ir-rapporti ta’ għadd kbir ta’ ksur tal-waqfien mill-ġlied u jikkundanna bil-qawwa l-offensiva tas-separatisti appoġġati mir-Russja, il-ħtif ta’ Debaltseve, bi ksur ċar tal-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied, u l-atti kollha ta’ terroriżmu; jistieden lill-Federazzjoni Russa tiżgura implimentazzjoni sħiħa tal-ftehimiet ta’ Minsk; iffakkar lir-Russja dwar l-impenji u r-responsabbiltà speċjali tagħha f’dan ir-rigward;

5.

Iħeġġeġ għal progress fl-irtirar ta’ armi tqal u jistieden lill-firmatarji tal-Pakkett ta’ Minsk jipprovdu informazzjoni bażika, inklużi inventarji, rotot ta’ irtirar u punti ta’ konċentrazzjoni, lill-Missjoni Speċjali ta’ Monitoraġġ tal-Organizzazzjoni għas-Sigurtà u l-Kooperazzjoni fl-Ewropa (OSKE);

6.

Jenfasizza li, skont il-ftehimiet ta’ Minsk, l-istabbiliment mill-ġdid tal-kontroll tal-Ukraina fuq il-fruntieri tagħha jibqa’ essenzjali; itenni li l-osservaturi u l-vetturi tal-ajru bla ekwipaġġ tal-OSKE għandhom jingħataw aċċess sħiħ u immedjat għaż-żoni milquta sabiex ikunu jistgħu jassumu l-funzjonijiet tagħhom ta’ monitoraġġ u ta’ verifika – dawn iż-żoni jinkludu l-partijiet kollha tal-oblasti ta’ Donetsk u ta’ Luhansk u ż-żoni kollha tul il-fruntiera mar-Russja;

7.

Jistieden lill-UE u lill-pajjiżi sħabha jkomplu jipprovdu persunal kwalifikat, tagħmir u kontribuzzjonijiet finanzjarji lill-Missjoni Speċjali ta’ Monitoraġġ; jilqa’ b’sodisfazzjon id-deċiżjoni li jiġi rdoppjat l-għadd ta’ osservaturi speċjali; jenfasizza li s-separatisti naqsu ripetutament milli jirrispettaw u jippromwovu d-dispożizzjonijiet tal-ftehimiet ta’ Minsk, li b’hekk wasslu biex ikomplu jeskalaw it-tensjonijiet u ssokta l-ġlied bl-armi;

8.

Iqis li l-UE u l-pajjiżi sħabha għandhom jesploraw modi biex jappoġġaw lill-Gvern tal-Ukraina fit-tisħiħ tal-kapaċitajiet tiegħu ta’ difiża u l-protezzjoni tal-fruntieri tal-Ukraina;

9.

Jistieden lir-Russja tirtira t-truppi u l-armamenti tagħha mit-territorji okkupati, tieqaf milli tibagħat, tforni u tiffinanzja merċenarji u milli tappoġġa, tħarreġ u tarma forzi irregolari;

10.

Jikkonstata l-proposta tal-Ukraina tad-19 ta’ Frar 2015, li tistieden lill-Kunsill tal-Unjoni Ewropea jikkunsidra l-possibbiltà ta’ tnedija ta’ missjoni taħt il-Politika ta’ Sigurtà u ta’ Difiża Komuni (PSDK) tal-UE fl-Ukraina bħala għodda effikaċi li tiżgura implimentazzjoni xierqa u sħiħa tal-ftehimiet ta’ Minsk, bil-għan li tissalvagwardja l-integrità territorjali, is-sovranità u l-indipendenza tal-Ukraina u l-invjolabbiltà tal-fruntieri tagħha;

11.

Jinkoraġġixxi l-adozzjoni ta’ miżuri għall-bini ta’ fiduċja li jappoġġaw l-isforzi għall-paċi u r-rikonċiljazzjoni; jissottolinja l-importanza ta’ djalogu politiku inklużiv, deċentralizzazzjoni u bidliet kostituzzjonali oħra li diġà ġew proposti mill-pjan ta’ paċi ta’ Poroshenko; jenfasizza l-ħtieġa li jiġu evitati l-propaganda, id-diskors ta’ mibegħda u r-retorika, inkluż mir-Russja, li jistgħu jkomplu jiggravaw il-kunflitt; jenfasizza li dan id-djalogu inklużiv għandu jinvolvi lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u liċ-ċittadini mir-reġjuni u l-minoranzi kollha kkonċernati;

12.

Jistieden lill-awtoritajiet Russi jeħilsu immedjatament lil Nadiya Savchenko, Membru tal-Verkhovna Rada Ukrena u tal-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa, u ċittadini Ukraini oħra li għadhom miżmuma illegalment f’ħabsijiet Russi;

13.

Jesprimi t-tħassib serju tiegħu dwar is-sitwazzjoni umanitarja f’Donbas u jenfasizza l-bżonn għal aktar assistenza finanzjarja u umanitarja; jiġbed l-attenzjoni għaż-żieda fin-numru ta’ persuni spostati internament, refuġjati f’pajjiżi ġirien u tfal milquta mill-kunflitt;

14.

Jitlob għall-kontinwazzjoni u l-intensifikazzjoni tad-djalogu u l-pressjoni diplomatiċi sabiex tinkiseb riżoluzzjoni sostenibbli tal-kunflitt; jenfasizza li l-komunità internazzjonali għandha tkun lesta biex tirreaġixxi b’mezzi xierqa għal kwalunkwe ksur sfaċċat tal-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied u għal kwalunkwe azzjoni li timmina l-isforzi biex tintlaħaq riżoluzzjoni komprensiva; jissottolinja li ż-żamma, it-tisħiħ jew r-reversibbiltà tal-miżuri restrittivi tal-UE jiddependu mill-attitudni tar-Russja u mill-implimentazzjoni tal-ftehimiet ta’ Minsk; jenfasizza li ma jista’ jkun hemm l-ebda soluzzjoni militari għal dan il-kunflitt jew kunflitti oħra fil-viċinat komuni tagħna; jirrakkomanda li jiġu applikati mudelli simili ta’ għajnuna internazzjonali għar-riintegrazzjoni paċifika ta’ territorji okkupati f’ordnijiet legali u kostituzzjonali;

15.

Jistieden lill-awtoritajiet Ukraini jwettqu progress tanġibbli fl-implimentazzjoni tal-Ftehim ta’ Assoċjazzjoni u jimplimentaw riformi ambizzjużi iżda li ilhom biex jiddaħlu b’determinazzjoni kbira, minkejja l-isforzi ta’ gwerra; jenfasizza l-ħtieġa li jissaħħaħ l-istat tad-dritt, tinqered il-korruzzjoni u jitmexxew ‘l quddiem ir-riformi kostituzzjonali, ġudizzjarji, soċjali u ekonomiċi kruċjali;

16.

Jikkundanna bil-qawwa n-numru dejjem jiżdied ta’ atti terroristiċi fi bliet Ukraini, inkluż l-att riċenti li twettaq f’Kharkiv fit-22 ta’ Frar 2015 matul mixja paċifika li kkommemorat l-ewwel anniversarju ta’ sparar fuq ċivili f’Euromaidan;

17.

Jappoġġja l-investigazzjoni internazzjonali u indipendenti dwar iċ-ċirkostanzi tat-traġedja tat-titjira MH17 tal-Malaysian Airlines u jħeġġeġ lill-partijiet kollha juru rieda ġenwina li jikkooperaw, jiggarantixxu aċċess sikur u mingħajr restrizzjonijiet għas-sit tat-tiġrif tal-MH17, u jippermettu aċċess għal kull riżors ieħor rilevanti li jista’ jgħin fl-investigazzjoni u sabiex jitressqu quddiem il-ġustizzja l-awturi ta’ dan id-delitt; jissottolinja li l-ebda amnestija mhi se tingħata lill-awturi ta’ dan id-delitt tal-gwerra.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/26

(a)

il-kwistjonijiet relatati mal-valuri fundamentali, inklużi d-demokrazija, l-istat tad-dritt, ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali kif ukoll kwistjonijiet relatati mal-ekonomija tas-suq, l-iżvilupp sostenibbli u l-governanza tajba;

(b)

l-integrazzjoni ekonomika ikbar bejn l-UE u l-Imsieħba Ewropej tal-Lvant tagħha, li tappoġġja r-riformi soċjoekonomiċi tal-Imsieħba Ewropej tal-Lvant, kif ukoll il-liberalizzazzjoni tal-kummerċ u l-investiment, li jwasslu għal konverġenza mal-liġijiet u l-istandards tal-UE bl-għan li jiġi stabbilit netwerk ta’ żoni ta’ kummerċ ħieles li jkunu wesgħin u komprensivi;

(c)

mekkaniżmi ta’ appoġġ u sigurtà reċiproċi f’dak li jirrigwarda l-enerġija, u l-armonizzazzjoni tal-politiki u l-leġiżlazzjoni dwar l-enerġija tal-Imsieħba Ewropej tal-Lvant;

(d)

il-promozzjoni tal-kuntatti bejn il-popli u l-iffaċilitar tal-interazzjoni bejn iċ-ċittadini tal-Unjoni Ewropea u ċ-ċittadini tal-Imsieħba Ewropej tal-Lvant, b’mod partikolari ż-żgħażagħ; il-promozzjoni tal-koperazzjoni kulturali u tad-djalogu interkulturali kif ukoll l-appoġġ tal-edukazzjoni, ir-riċerka, l-iżvilupp tas-soċjetà tal-informazzjoni u tal-midja.

(a)

60 Membru tal-Parlament Ewropew;

(b)

10 Membri minn kull Parlament tal-Imsieħba Ewropej tal-Lvant li jieħu sehem.

(a)

ir-rapporti mressqa mill-kumitati permanenti; dawn għandhom ikunu limitati, fil-prinċipju, għal rapport wieħed f’kull sessjoni plenarja għal kull kumitat. Il-mozzjonijiet għal riżoluzzjoni, li jistgħu jkunu wkoll inklużi f’rapport, għandhom jitressqu erba’ ġimgħat qabel ma tibda s-sessjoni plenarja. Il-perjodu massimu ta’ żmien allokat għall-mozzjonijiet għar-riżoluzzjoni huwa stipulat fl-Anness II tar-Regoli ta’ Proċedura. Il-Bureau jista’ jiddeċiedi, fuq talba mill-Kopresidenti tal-Kumitati, kemm-il rapport se jiġi vvotat għal kull sessjoni skont il-progress tax-xogħol għat-tħejjija tar-rapporti.

(b)

it-temi urġenti proposti minn Kumitat Permanenti jew preżentati mill-Bureau innifsu; it-temi urġenti għandhom jiġu inklużi biss fuq bażi eċċezzjonali u ma jistax ikun hemm iktar minn tlieta f’kull sessjoni;

—

il-Kumitat għall-Affarijiet Politiċi, id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija;

—

il-Kumitat għall-Integrazzjoni Ekonomika, l-Approssimazzjoni Legali u l-Konverġenza mal-Politiki tal-UE;

—

il-Kumitat għas-Sigurtà tal-Enerġija;

—

il-Kumitat għall-Affarijiet Soċjali, l-Edukazzjoni, il-Kultura u s-Soċjetà Ċivili.

23.9.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 315/40

—

Kumitat għall-Affarijiet Politiċi, id-Drittijiet tal-Bniedem u d-Demokrazija;

—

Kumitat għall-Integrazzjoni Ekonomika, l-Approssimazzjoni tal-Liġijiet u l-Konverġenza mal-Politiki tal-UE;

—

Kumitat għas-Sigurtà Enerġetika;

—

Kumitat għall-Affarijiet Soċjali, l-Edukazzjoni, il-Kultura u s-Soċjetà Ċivili.

—

15-il membru tal-Parlament Ewropew;

—

15-il membru tal-parlamenti parteċipanti tas-sħab tal-Ewropa tal-Lvant (1).