15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/1

Relatur:

is-Sur Hernández Bataller

1.1

It-tnaqqis gradwali tal-kapaċità tal-akkwist tal-klassijiet medji, verament muturi tas-soċjetà tal-konsum u tal-konsumaturi kollha inġenerali, u d-diffikultajiet finanzjarji li għaddejjin minnhom in-negozji ż-żgħar u ta' daqs medju biex jibqgħu jeżistu, flimkien mal-qligħ limitat li qed isir fil-klima kummerċjali attwali, wasslu għal reviżjoni ta' ħafna mill-prattiki kummerċjali li jsiru normalment fis-suq.

1.2

Ir-riperkussjonijiet tad-distorsjoni fis-suq ikkawżat mill-prattiki żleali qed joħolqu konsumaturi maqbudin fis-sitwazzjoni ekonomika li jinsabu fiha, ikkaratterizzata minn telf ta' libertà tal-għażla, kif ukoll minn diffikultajiet biex jaqbżu għad-drittijiet tagħhom infushom f'dan il-qasam. Dawn il-konsumaturi wkoll għandhom jiġu mħarsa fil-kuntest ta' dawn il-politiki, biex tiġi evitata l-esklużjoni tagħhom.

1.3

Barra minn hekk, minħabba l-kriżi ekonomika qed tiġi nnutata tendenza ġenerali u li qed tkompli ta' dgħajjif gradwali tal-konsumaturi potenzjali li tagħti x'tifhem li dan it-tnaqqis fil-konsum jista' jkompli jikber. S'issa l-awtoritajiet pubbliċi ma pproponewx miżuri sistematiċi biex jiġi evitat li l-konsumaturi jbatu minn dan id-deterjorament u jiġu protetti minnu.

1.4

Il-korrezzjoni ta' dawn l-iżbilanċi ser ittejjeb ukoll il-pożizzjoni tal-produtturi u tan-negozji ż-żgħar u ta' daqs medju, peress li t-trasparenza u l-kompetizzjoni ħielsa jtaffulhom il-pressjonijiet li jkollhom jiffaċċjaw (domanda li qed tonqos, prezzijiet predatorji, eċċ.) u li dawn l-iżbilanċi jikkontribwixxu għall-fatt li s-suq intern ma jaħdimx sew.

1.5

Għandhom jiġu adottati kemm miżuri ta' prevenzjoni u protezzjoni, kif ukoll ta' mitigazzjoni u rkupru li, mingħajr ħsara għall-proposti fit-test tal-Opinjoni, tal-inqas jinkludu dan li ġej:

1.6

Għandu jsir aktar xogħol għall-integrazzjoni tal-interessi tal-konsumaturi fil-politiki kollha tal-Unjoni. Għaldaqstant, il-programmi rilevanti tal-UE għandhom jiddedikaw parti speċifika mill-baġit għall-appoġġ tal-kontribut tal-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-konsumaturi, permezz ta' attivitajiet ta' interess ġenerali, biex jiffavorixxu l-inklużjoni tal-konsumaturi li huma ekonomikament dgħajfa minħabba ċ-ċirkostanzi.

2.1

It-tul u l-profondità tal-kriżi ekonomika u finanzjarja attwali, flimkien mal-miżuri adottati minn bosta gvernijiet tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea, ġabu magħhom effetti sekondarji fuq l-offerta u d-domanda ta' oġġetti u servizzi b'rabta mat-tmermir tal-kapaċità tal-akkwist li għaddew minnu l-biċċa l-kbira tal-konsumaturi u li qed iwassal għal frammentazzjoni soċjali.

2.2

Il-qtugħ fil-pagi ġiegħel lin-nies jibdlu d-drawwiet ta' konsum tagħhom biex ikunu jistgħu jaġġustaw il-baġits tal-familji tagħhom għall-kapaċità ta' nfiq il-ġdida tagħhom.

2.3

It-telf ta' sorsi ta' dħul – anke jekk, f'ċerti każijiet, ikun hemm għajnuna li tingħata min-netwerks tal-familji – u l-waqgħa kontinwa fil-valur ta' dan id-dħul, wasslu għal żieda fl-għadd ta' konsumaturi ekonomikament vulnerabbli fir-riskju ta' esklużjoni soċjali, speċjalment f'dak li għandu x'jaqsam ma' prodotti, provvisti u servizzi essenzjali, li jista' jiġi kkunsidrat bħala tip ta' vulnerabbiltà tranżitorja.

2.4

Barra minn hekk, iċ-ċaqliq ta' setturi ta' konsumaturi f'saffi ta' inqas kapaċità tal-akkwist, flimkien mal-esklużjoni finanzjarja u l-qgħad, wasslu għal limiti ġodda fl-aċċess għal swieq konvenzjonali ta' oġġetti u servizzi, li għenet il-ħolqien ta' spazji u mezzi alternattivi ta' kummerċ, li xi drabi jistgħu joħolqu distorsjonijiet fis-suq.

2.5

Huwa importanti li għall-istatistika jintuża l-Indiċi tal-Faqar Multidimensjonali (IFM) (1) biex jiġu valutati u adottati deċiżjonijiet li jevitaw l-esklużjoni soċjali. Dan l-Indiċi janalizza diversi aspetti bażiċi bħall-edukazzjoni, is-saħħa u l-livell tal-għajxien permezz ta' 10 indikaturi (kwalità tal-ħajja/benesseri soċjali) u jqis bħala persuna fqira lil kull min ma jkollux aċċess għal mill-inqas 30 % tal-indikaturi kkunsidrati. Għalhekk, huwa importanti li l-Istati Membri jadottaw miżuri bil-għan li dan il-limitu jiġi ssuperat.

2.6

B'mod simili, il-pożizzjoni ekonomika dgħajfa tal-konsumaturi milqutin ħażin mill-kriżi żżommhom milli jkollhom uħud mill-mezzi neċessarji biex ikollhom aċċess għal ambjenti ta' marketing onlajn, li jnaqqas l-aċċess tagħhom għas-suq tal-oġġetti u s-servizzi b'mod li jkun jaqblilhom aktar. B'hekk, id-distakk diġitali qed iżid ukoll id-“distakk soċjali” għax il-konsumaturi qed isibuha diffiċli jipproteġu lilhom infushom mir-riskji li jiġu mill-effetti tal-kriżi ekonomika u l-kumplessità tas-swieq diġitali.

2.7

Barra minn hekk, minħabba ċ-ċirkostanzi finanzjarji li jinsabu fihom, il-konsumaturi vulnerabbli ma jkollhomx biżżejjed informazzjoni u protezzjoni tal-interessi ekonomiċi tagħhom fit-tranżazzjonijiet li jwettqu f'oqsma tas-suq li qed jinteressawhom dejjem aktar.

2.8

Fl-aħħar, it-tnaqqis fir-riżorsi pubbliċi disponibbli għall-konsumatur, fil-qafas tal-politiki ta' aġġustament li applikaw il-gvernijiet f'dawn l-aħħar snin, imermer bil-bosta u b'mod speċjali l-effettività tal-attivitajiet ta' kontroll u sorveljanza tas-suq. Barra minn hekk, l-UE tat inqas fondi lill-Programm Pluriennali tal-Konsumaturi għall-perjodu 2014-2020 (2), kif innota diġà l-KESE (3).

3.1

Il-varjetà ta' karatteristiċi u l-impatt li jħallu l-prattiki speċifiċi kummerċjali żleali fuq is-suq tal-konsumaturi l-aktar dgħajfin minħabba ċ-ċirkostanzi mhux mistennija tal-kriżi ekonomika jnaqqsu l-kapaċità tagħhom li jindirizzaw, b'mod sodisfaċenti, il-bżonnijiet l-aktar bażiċi tagħhom.

3.2

Il-konformità mal-istandards li jiggarantixxu s-saħħa u s-sigurtà tal-konsumaturi u l-utenti m'għandhiex tkun miftuħa għan-negozjati mal-provvedituri, għax il-konsumaturi jridu jiġu protetti minn kull riskju li dan jiġri, u, bl-applikazzjoni tal-prinċipju tal-prekawzjoni (kif stipulat fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tat-2 ta' Frar 2000), ma jitħalliex li jiġu kkumerċjalizzati dawk il-prodotti, beni jew servizzi li jipperikolaw l-integrità fiżika u psikoloġika tagħhom jew jheddu l-interessi ekonomiċi leġittimi tagħhom. Dan għandu jsir mingħajr ħsara għar-rekwiżit ta' sigurtà ġenerali għal kull prodott maħsub għall-konsum jew li jista' jintuża mill-konsumaturi, inklużi dawk użati mill-konsumaturi fil-qafas tal-provvista ta' servizz.

3.3

Il-bżonnijiet bażiċi tal-ikel mhux biss jistgħu ma jintlaħqux b'mod adegwat f'sitwazzjonijiet ta' dgħufija ekonomika tal-konsumaturi, iżda saħansitra jistgħu jintlaqtu serjament minn offerta ta' prodotti tal-ikel li l-valur nutrizzjonali tagħhom huwa mnaqqas biex jirrifletti l-prezz aktar baxx tagħhom.

3.4

L-istess jgħodd għall-interpretazzjoni tal-kundizzjonijiet għall-ħażna u l-bejgħ ta' prodotti li, minħabba li huma prodotti li jeħżienu jrid ikollhom data ta' meta jiskadu.

3.5

Jista' jkun hemm prattiki kummerċjali li – sabiex jitnaqqsu l-prezzijiet drastikament – jipproponu l-bejgħ ta' prodotti li ma jissodisfawx ir-rekwiżiti biex jitqiegħdu fis-suq u l-istess jista' jiġri f'dak li jirrigwarda l-forniment ta' servizzi. Għaldaqstant, iridu jiġu adottati l-miżuri kollha neċessarji sabiex jiġi evitat, fejn ikun il-każ, il-bejgħ ta' dawn il-prodotti, b'intervent attiv u viġilanti min-naħa tal-Istati Membri. Kif indika l-KESE (4), għandha tiżdied il-kooperazzjoni bejn il-korpi nazzjonali kompetenti u l-Kummissjoni billi tiġi approvata r-reviżjoni tar-regoli dwar is-sigurtà tal-prodotti, li għandha tidħol fis-seħħ minnufih.

3.6

F'dan ir-rigward, għandu jiġi kkunsidrat ukoll l-użu apposta ta' ismijiet u deskrizzjonijiet li jqarrqu lill-konsumatur dwar il-karatteristiċi tal-prodotti fi promozzjonijiet jew skontijiet kummerċjali. L-istess japplika għar-reklamar, kemm mil-lat ta' kampanji qarrieqa ta' marketing li suppost għandhom għan etiku li jwasslu għall-bejgħ billi jappellaw għall-qalb ta' dawk li jridu jagħmlu l-ġid, kif ukoll mil-lat ta' stqarrijiet qarrieqa dwar l-ambjent, li l-verità tagħhom hija diffiċli tiġi kkonfermata.

3.7

Hemm bżonn tiġi mgħassa wkoll il-kummerċjalizzazzjoni ta' prodotti ġeneriċi jew ta' “marka privata” u li ma jirrispettawx l-esiġenzi u r-rekwiżiti tal-kummerċjalizzazzjoni li hemm fis-seħħ.

3.8

Fil-qasam tal-ikel tqanqal tħassib ukoll dwar it-tixrid ta' mezzi alternattivi ta' kummerċjalizzazzjoni li jaħarbu s-superviżjoni amministrattiva, bħall-każijiet tal-hekk imsejħa “frodi alimentari (5)”, li ssir bil-falsifikazzjoni ta' prodotti bażiċi, il-bejgħ illegali ta' ikel, iċ-ċirkolazzjoni mill-ġdid ta' ikel imwarrab biex ma jiġix ikkonsmat mill-bniedem, eċċ. L-istess jgħodd għall-bejgħ ta' mediċini mingħajr riċetta, li mhumiex prodotti “over the counter” (6), u li jiġu prodotti mingħajr garanziji, bil-falsifikazzjoni ssir bl-imitazzjoni tal-mediċina oriġinali awtorizzata, u dan iġib miegħu riskji gravi għas-saħħa.

3.9

Xi prodotti oħra jiġu ddisinjati speċifikament biex ikollhom obsolenza ppjanata biex il-ħajja tal-prodott tkun iqsar, biex bilfors ikollhom jinxtraw prodotti oħra ġodda. Dan imur kontra l-kriterji tas-sostenibbiltà u l-infiq effiċjenti tal-konsumatur, kif diġà kien stqarr il-KESE (7).

3.10

Inġenerali, l-offerta ta' prodotti kummerċjalizzati b'mod mhux konvenzjonali, inkluż b'mod diġitali, tnibbet insigurtà fil-konsumaturi ekonomikament aktar vulnerabbli dwar id-differenza bejn il-prodotti, u ta' sikwit isiru tentattiv biex tiżdied id-domanda fost dan il-grupp ta' persuni, li jużaw il-“lixka” tal-prezz baxx, il-faċilità tal-ħlas, ir-roħs fittizju (xi kultant permezz ta' “prezzijiet dinamiċi” (8), li għandhom ikunu projbiti b'mod espliċitu), kupuni jew vawċers li spiss iwasslu b'mod ċar għax-xiri billi jieħdu vantaġġ mill-pożizzjoni żvantaġġjata ta' dawk li jkunu qed jagħmlu tranżazzjoni kummerċjali. Bosta drabi, il-paġni web li jqabblu l-prezzijiet ma jiddikkjarawx b'mod ċar l-identità tan-negozjant li jieħu ħsieb il-paġna web u/jew lanqas ma jkun ċar jekk in-negozjanti jħallsux biex juru l-prodotti u s-servizzi tagħhom.

3.11

Madanakollu, irridu nżommu f'moħħna li l-użu tajjeb tal-potenzjal tat-teknoloġiji l-ġodda jipprovdi wkoll opportunitajiet għall-konsumaturi ekonomikament dgħajfin biex iwessgħu l-għażla ta' prodotti kif ukoll biex titħeġġeġ il-kompetizzjoni bejn in-negozji, li min-naħa tagħha tbaxxi l-ispejjeż tad-distribuzzjoni li mhumiex inerenti għall-prodott inkwistjoni.

3.12

B'mod ġenerali, il-prattika kummerċjali li tinvolvi t-tnaqqis tas-salvagwardji li l-konsumatur għandu dritt għalihom biex ikun hemm tnaqqis fil-prezz tal-prodott jew servizz offrut, jimplika inqas protezzjoni tad-drittijiet u l-interessi ekonomiċi tiegħu. Il-konsegwenza ta' dan hija vulnerabbiltà akbar li tgħin l-iżvilupp ta' ċikli ta' feedback negattiv li jistgħu jdaħħlu lill-konsumaturi ekonomikament dgħajfin f'aktar diffikultajiet.

3.13

Rigward aspett ieħor li għandu impatt partikolari fuq is-saħħa tal-konsumaturi ekonomikament vulnerabbli, tajjeb li jiġi nnutat l-impatt li qiegħed dejjem jikber tal-effetti tal-faqar enerġetiku f'dawk ir-reġjuni Ewropej fejn il-karatteristiċi tal-klima tagħhom huma determinanti. Għalhekk ikun tajjeb li jiġu indirizzati wkoll dawk iċ-ċirkostanzi ta' “waqfien matul ix-xhur tax-xitwa” jew kwalunkwe ċirkostanza oħra li tista' titqies mill-operaturi korrispondenti f'sitwazzjonijiet meqjusin ta' riskju minħabba qtugħ fil-provvista dovut għal diffikultajiet biex il-konsumaturi jħallsu, speċjalment minħabba ċirkostanzi ekonomiċi mhux mistennijin.

3.14

B'mod ġenerali, ikun tajjeb li nżidu l-prattiki li jagħmlu ħsara użati minn ċerti negozji u li ta' sikwit jikkawżaw ħsarat irreversibbli lill-baġits familjari dgħajfa, speċjalment prattiki relatati ma' ċerti istituzzjonijiet ta' depożiti u tfaddil u prodotti finanzjarji li ma jipprovdux informazzjoni onesta u salvagwardji kuntrattwali adegwati – pereżempju l-kreditu għall-konsum b'rati għoljin ħafna ta' interess annwali – li tefgħu lil ħafna konsumaturi fi “kriżi ġo kriżi”, jew fi kliem ieħor, it-tixjin tal-istennijiet tagħhom għall-ġejjieni li wasslet għal sitwazzjonijiet ta' ħafna dejn tal-familja u saħansitra insolvenza totali tal-familja.

3.15

Iċ-ċirkustanzi msemmijin hawn fuq jistgħu jiġu estiżi biex ikopru kwistjonijiet aktar speċifiċi bħall-kriżi tad-dejn fuq id-djar, is-“sottoassigurazzjonijiet”, eċċ. li jikkawżaw dgħufija akkumulata u kontinwa li hija diffiċli tiġi affrontata minn dawk il-konsumaturi maqbudin f'din is-sitwazzjoni. F'dan ir-rigward, ta' min isemmi b'mod partikolari l-ħlas eċċessiv ta' kummissjonijiet, spiss marbut man-nuqqas ta' trasparenza bankarja, li jista' jwassal biex iqarraq mhux biss lill-investituri ż-żgħar, iżda wkoll lill-investituri privati, b'rabta ma' tranżazzjonijiet f'titoli li jagħmlu fuq l-inizjattiva tal-istituzzjonijiet finanzjarji nfushom jew entitajiet oħra li joperaw fis-settur iżda ma jkollhomx permess jagħmlu dan.

3.16

Fil-livell tal-kummerċ transkonfinali, it-traspożizzjoni mhux ugwali tad-Direttiva 2005/29/KE dwar Prattiċi Kummerċjali Żleali (9) ġġib magħha r-riskju li ma jintlaħaqx biżżejjed l-għan tagħha u n-nuqqas ta' garanzija ta' ċertezza legali akbar għall-intrapriżi. Traspożizzjoni aħjar tikkontribwixxi għal livell ogħla ta' protezzjoni tal-konsumatur. Għalhekk, il-Kummissjoni issa ser ikollha tara li tiġi implimentata b'mod korrett fl-Istati Membri kollha, u dan jiġi megħjun jekk jiġu adottati mill-iżjed fis “linji gwida” li jiffaċilitaw l-interpretazzjoni tad-Direttiva, bi qbil mal-għan tagħha.

3.17

Rigward il-prattiki kummerċjali żleali, huwa essenzjali li l-Kummissjoni twettaq superviżjoni tal-aspett marbut mal-miżuri li l-Istati Membri jeħtieġ li jistabbilixxu f'każ ta' nuqqas ta' konformità mar-rekwiżiti tad-Direttiva. B'mod ġenerali, is-sanzjoni li għandha tiġi imposta ma għandhiex tkun inqas mill-benefiċċju miksub permezz ta' prattika kkunsidrata żleali jew qarrieqa. Il-proċeduri, inklużi dawk legali, għandhom ikunu adegwati u effikaċi sabiex jintlaħqu l-għanijiet tad-Direttiva.

3.18

Fil-ġejjieni, biex tiġi żgurata konsistenza akbar fil-liġijiet tal-UE, għandhom jiġu riveduti fl-istess ħin u b'mod sinkronizzat kemm id-Direttiva dwar il-prattiċi kummerċjali żleali kif ukoll id-Direttiva dwar reklamar qarrieqi u komparattiv, kif diġà indikat mill-KESE (10).

3.19

Fl-aħħar mill-aħħar, l-għan huwa li tiġi pprevenuta t-trasformazzjoni ta' suq uniku f'suq maqsum fi tnejn li jidher inqas sabiħ għal dawk li għandhom l-inqas u jeħtieġu l-aktar. L-implimentazzjoni tal-prattiki kummerċjali għandha ssir b'mod iżjed prudenti meta tolqot lill-konsumaturi l-iżjed vulnerabbli mil-lat ekonomiku. Għandhom jitqiesu l-ħtiġijiet tal-konsumaturi biex jaċċessaw il-prodotti, is-servizzi u l-prestazzjonijiet bażiċi u jkun hemm provvista suffiċjenti u kontinwa b'mod li tipprovdi ħajja dinjituża, liema esiġenzi għandhom jitħarsu mill-awtoritajiet pubbliċi kompetenti.

4.1

Il-KESE jappella lill-awtoritajiet kompetenti biex jadottaw miżuri effikaċi biex jiggarantixxu aċċess sikur għal prodotti u servizzi bażiċi kif ukoll protezzjoni espliċita u effettiva tad-drittijiet ta' dawk il-konsumaturi u utenti li minħabba kawżi ekonomiċi li ġraw, batew minn impatt ikbar tal-kriżi ekonomika u finanzjarja, bil-għan li tiġi evitata l-esklużjoni soċjali, kif diġà stqarr il-KESE, b'miżuri bħar-regolazzjoni tad-dejn eċċessiv tal-familji (11) għat-taffija tal-pressjoni finanzjarja b'intensità għolja li jbatu minnha ċerti partijiet tal-popolazzjoni.

4.2

Barra minn hekk, il-protezzjoni speċifika tad-drittijiet tal-konsumaturi ekonomikament vulnerabbli minħabba ċirkostanzi mhux mistennija u, partikolarment, l-aċċess tagħhom għas-suq tal-prodotti u s-servizzi bażiċi taħt kundizzjonijiet diċenti, għandha tkun sfida ewlenija għall-politiki Ewropej pubbliċi ta' protezzjoni tal-konsumaturi fl-applikazzjoni tal-leġislazzjoni korrispondenti.

4.3

Il-miżuri differenti jistgħu jinqasmu f'erba' tipi: dawk ta' prevenzjoni, ta' protezzjoni, ta' mitigazzjoni u ta' rkupru.

4.4

It-tħejjija ta' pjan ta' azzjoni għandu jinkludi, tal-inqas, azzjonijiet li jqisu dawn il-kategoriji differenti ta' miżuri ta' intervent.

4.5

L-ewwelnett għandu jinħoloq fond li jiġbor id-dħul mis-sanzjonijiet monetarji imposti fuq dawk li jiksru r-regoli fil-qasam tal-konsum, billi dan id-dħul imur għall-finijiet tal-politika ta' protezzjoni tal-konsumaturi, b'mod speċjali għall-azzjonijiet ta' interess ġenerali, li jgawdi minnhom kulħadd, permezz tal-istrument tal-azzjonijiet kollettivi, żviluppati mill-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi u l-amministrazzjonijiet pubbliċi u entitajiet oħra li jistgħu jiżviluppaw azzjonijiet fl-implimentazzjoni ta' din il-politika, b'konformità ma' dak stabbilit minn kull Stat Membru.

4.6

Għall-każijiet ta' ksur gravi b'riskju jew ħsara reali għas-saħħa tan-nies u għas-sigurtà tagħhom, għandha tiżdied is-setgħa tal-amministrazzjonijiet kompetenti li jimponu sanzjonijiet, inkluża s-setgħa li jindikaw, jieħdu u/jew jikkonfiskaw l-istrumenti jew il-beni użati, u jagħlqu l-attivitajiet tal-kumpanija, filwaqt li jiġu rispettati bis-sħiħ il-garanziji kollha tal-istat tad-dritt.

4.7

Il-miżuri preventivi ser ikollhom effett fuq id-diversi fatturi esterni li jikkontribwixxu għaż-żieda ta' konsumaturi ekonomikament vulnerabbli b'riżultat tal-kriżi ekonomika, u għall-ħolqien ta' sitwazzjonijiet jew prattiki li jistgħu jaffettwaw lil dawn il-konsumaturi f'forma differenzjata.

4.8

Minbarra l-fatturi esterni, għandhom jiġu adottati miżuri maħsubin għat-tisħiħ tar-rappreżentanti tal-konsumaturi, bħall-imsieħba ekonomiċi u soċjali, biex jitħeġġu jingħaqdu fi proġetti ta' kooperattivi, xiri konġunt jew proġetti ta' ekonomija kollaborattiva, fost affarijiet oħra.

4.9

Bl-istess mod, miżura preventiva bażika tkun li jitwaqqaf osservatorju biex jimmonitorja l-politiki strateġiċi adottati f’setturi kritiċi bħalma huma s-servizzi ta’ interess ġenerali, is-settur awdjoviżiv, il-fjuwils, is-servizzi bankarji, l-oligopoliji fis-settur tal-enerġija, id-djar, eċċ., li jistgħu jirappreżentaw riskju li l-aktar li huma suxxettibbli għalih ikunu l-konsumaturi l-aktar vulnerabbli.

4.10

Fi ftit kliem, dawn huma azzjonijiet relatati max-xenarji ekonomiċi, finanzjarji u tal-impjieg, u max-xenarji dovuti għall-impatt negattiv li jista' jkollhom it-teknoloġiji ġodda fuq l-aċċess għas-suq tal-prodotti u s-servizzi, fil-qafas tal-protezzjoni tad-drittijiet tal-konsumaturi u tal-utenti. Għandhom jiġu inklużi wkoll ir-reklamar u l-marketing li jistgħu jwasslu għal deċiżjonijiet li jmorru kontra s-sitwazzjoni li jkunu jinsabu fiha l-konsumaturi, jew li jgħawġu l-kriterji tagħhom tax-xiri.

4.11

Il-miżuri ta' protezzjoni għandhom isaħħu l-mekkaniżmi għall-ħarsien tal-konsumaturi u l-utenti li jinsabu f'sitwazzjoni aktar dgħajfa jew ta' subordinazzjoni, speċjalment rigward l-aċċess għall-protezzjoni teknika u legali kif ukoll il-kumpens u t-tiswija tal-ħsarat, billi titqies is-sitwazzjoni partikolari li jinsabu fiha l-konsumaturi ekonomikament dgħajfin minħabba ċirkostanzi mhux mistennijin.

4.12

Hemm bżonn ta' aktar kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet nazzjonali u l-Kummissjoni u ta' reviżjoni kompleta tal-ambitu ta' applikazzjoni tar-Regolament Nru 2006/2004 dwar il-kooperazzjoni fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumatur, billi jiġu introdotti mekkaniżmi ta' verifika ekwivalenti, jiġu armonizzati s-sanzjonijiet u jiżdiedu l-effettività tar-Regolament u l-mekkaniżmi ta' kif jopera. Barra minn hekk, il-konsumaturi għandhom ikunu jistgħu jgawdu minn prodotti u servizzi sikuri, li jitlob sorveljanza effettiva tas-swieq. Għalhekk il-KESE jittama li tiġi approvata r-reviżjoni tal-leġislazzjoni dwar is-sigurtà tal-prodotti.

4.13

Il-miżuri ta' mitigazzjoni jirreferu għal miżuri diretti lejn il-konsumaturi li s-sitwazzjoni ekonomika tagħhom diġà hija vulnerabbli minħabba l-kriżi ekonomika, u huma maħsubin biex jgħinuhom jiffaċċjaw dawn il-konsegwenzi, b'mod li, fil-ġejjieni jkunu jistgħu jissodisfaw il-ħtiġijiet bażiċi tagħhom f'termini ta' kwalità deċenti ta' ħajja.

4.14

Kemm f'dawn it-tipi ta' miżuri kif ukoll f'dawk ta' rkupru li l-Istati Membri jistgħu jadottaw, huwa importanti li xi wħud minnhom iqisu l-għajnuna pprovduta minn netwerks soċjali u tal-familja li joffru appoġġ u li, min-naħa tagħhom, għandu jkollhom l-appoġġ istituzzjonali neċessarju biex jeżerċitaw dan ir-rwol. Anke l-Fondi Strutturali jistgħu jgħinu l-ħolqien ta' dawn il-fondi ta' solidarjetà biex tiġi evitata l-esklużjoni soċjali, billi jintlaħqu l-għanijiet tagħhom.

4.15

Il-miżuri ta' rkupru jinkludu dawk kollha li jippromovu mezzi alternattivi biex tingħeleb is-sitwazzjoni ta' dgħufija ekonomika fil-kuntest ta' dak li jista' jsir attwalment. F'dan ir-rigward qed jiġi propost li jitfassal u jiġi implimentat “pjan ta' salvataġġ għaċ-ċittadin” li jikkontribwixxi biex iniedi mill-ġdid l-ekonomiji tal-familji billi l-konsumaturi jingħataw mill-ġdid il-kapaċità tal-akkwist. Dan il-pjan jikkumpensa għat-telf u t-tnaqqis li batew minnhom matul il-kriżi ekonomika, bħala kontrabilanċ ġust għas-salvataġġ tal-banek li minnu gawdew l-istituzzjonijiet finanzjarji. Dan ikun iżjed konformi mad-dispożizzjonijiet tal-punt 5 fil-linji gwida tan-Nazzjonijiet Uniti tal-1999 dwar il-ħarsien tal-konsumaturi li jgħidu li l-politiki għall-promozzjoni tal-konsum sostenibbli għandhom iqisu l-għanijiet li jinqered il-faqar, jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet bażiċi tal-membri kollha tas-soċjetà, u li jitnaqqsu l-inugwaljanzi kemm fil-pajjiżi kif ukoll bejniethom.

4.16

Barra minn hekk, bil-għan li jiġu miġġielda l-esklużjoni soċjali u l-faqar, l-Artikolu 34(3) tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea jipprevedi li l-Unjoni u l-Istati Membri jistabbilixxu proċeduri li jiżguraw eżistenza dinjituża għal dawk kollha li huma neqsin minn riżorsi suffiċjenti.

4.17

Fl-aħħar nett, ikun interessanti li jsiru studji u riċerka dwar il-fatturi li jiddeterminaw u jagħmlu possibbli d-dgħufija ekonomika tal-konsumaturi.

4.18

Fost il-fatturi li jistgħu jxekklu l-funzjonament tas-suq intern insibu l-kwistjoni tal-vjolenza ekonomika kontra l-konsumaturi meta jidħlu f'xi kuntratt minħabba s-sitwazzjoni żbilanċjata u ta' subordinazzjoni li jinsabu fiha. Din il-pożizzjoni tista' taffettwa r-rieda tal-konsumatur u tikkostitwixxi nuqqas ta' qbil meta jiġu konklużi l-kuntratti tal-konsumaturi. F'dawn il-kundizzjonijiet, il-konsumaturi jiġu imposti kuntratti li ma jkunux verament iridu jiffirmaw jew jaċċettaw, jew klawżoli li jkun fihom imposti sproporzjonati li ma kinux ser jaċċettaw b'mod volontarju fit-teħid tad-deċiżjonijiet tagħhom.

4.19

Il-KESE għandu jirrifletti dwar dan in-nuqqas li jolqot il-kunsens tal-konsumaturi għall-kuntratti u dwar id-distorsjoni tal-kompetizzjoni li xxekkel it-tħaddim tas-suq intern. L-istituzzjonijiet l-oħra tal-Unjoni għandhom jagħtuha l-attenzjoni li jistħoqqilha u jadottaw il-miżuri meħtieġa biex jimpedixxu lill-konsumaturi milli jġarrbu vjolenza ekonomika fil-kuntratti minħabba l-pożizzjoni tagħhom ta' inferjorità.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/10

Relatur:

is-Sinjura Vareikytė

1.1

Il-futur tal-Unjoni Ewropea jiddependi mir-riċerka u l-innovazzjoni u l-Ewropa għandha bżonn miljun riċerkatur ieħor sal-2020 biex tibqa' kompetittiva fid-dinja. Ir-riċerka tista' toħloq ukoll 3,7 miljun impjieg u żżid il-PDG annwali tal-UE b'EUR 795 biljun sal-2025 jekk, sal-2020, ikun intlaħaq l-għan ta' investiment ta' 3 % tal-PDG tal-UE fir-riċerka u l-iżvilupp (1).

1.2

Il-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-opportunitajiet indaqs għan-nisa u l-irġiel huma impenn tal-UE fl-oqsma ta' politika kollha tagħha, inklużi r-riċerka u l-innovazzjoni. Id-data disponibbli fil-livell Ewropew juru disparità qawwija bejn in-nisa u l-irġiel fis-settur Ewropew tar-riċerka (2).

1.3

Il-bilanċ bejn il-ġeneri huwa essenzjali għal sistema tar-riċerka li topera tajjeb. L-Istati Membri u l-UE għandhom jużaw il-kapital uman kollu għad-dispożizzjoni tagħhom biex jilħqu l-għanijiet ta' politika tagħhom għar-riċerka.

1.4

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea tipproponi rakkomandazzjoni lill-Istati Membri li jkun fiha linji gwida komuni dwar it-tibdil istituzzjonali għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri fl-universitajiet u l-istituzzjonijiet tar-riċerka, kif tħabbar fil-Komunikazzjoni tal-2012 dwar Żona Ewropea tar-Riċerka.

1.5

Din ir-rakkomandazzjoni għandha tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex ineħħu l-ostakli legali u ostakli oħrajn għar-reklutaġġ, iż-żamma u l-progress fil-karriera tar-riċerkaturi nisa, jindirizzaw l-iżbilanċi bejn l-irġiel u n-nisa fil-proċessi tat-teħid ta' deċiżjonijiet, u jsaħħu d-dimensjoni tal-ġeneri fil-programmi tar-riċerka.

1.6

Il-Kumitat jappella wkoll lill-Kummissjoni biex tkompli tiżviluppa u timplimenta programmi ta' sensibilizzazzjoni bl-għan li jitħajru aktar tfajliet fl-oqsma tax-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika, u aktar nisa fir-riċerka.

1.7

Għandu jkun hemm kooperazzjoni akbar bejn id-direttorati rilevanti tal-Kummissjoni (DĠ Edukazzjoni u Kultura u DĠ Riċerka u Innovazzjoni)

1.8

Il-Kumitat jirrakkomanda wkoll li jsir ġbir u tixrid ta' data disaggregati skont il-ġeneru marbutin mar-riċerka u l-innovazzjoni fi ħdan il-qafas tal-Eurostat.

1.9

L-Istati Membri għandhom jimmiraw li jtejbu l-oqfsa legali u ta' politika tagħhom għall-ugwaljanza tal-ġeneri fir-riċerka, abbażi tar-rakkomandazzjonijet stabbiliti fil-Komunikazzjoni dwar Żona Ewropea tar-Riċerka u fil-programm Orizzont 2020.

1.10

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Istati Membri jiżguraw li n-nefqa għar-riċerka u l-iżvilupp tilħaq it-3 % tal-PDG, il-livell stabbilit fl-Istrateġija Ewropa 2020.

1.11

L-Istati Membri għandhom ukoll jagħmlu l-Fondi Strutturali Ewropej u l-iskemi ta' finanzjar oħrajn disponibbli għal inizjattivi ta' tibdil istituzzjonali, b'konformità mal-Komunikazzjoni dwar Żona Ewropea tar-Riċerka.

1.12

L-evalwazzjoni, l-akkreditament u l-iffinanzjar tal-istituzzjonijiet u l-organizzazzjonijiet tar-riċerka għandhom ikunu marbutin mal-prestazzjoni tagħhom dwar l-ugwaljanza tal-ġeneri.

1.13

L-Istati Membri, flimkien mal-istituzzjonijiet tar-riċerka pubbliċi/nazzjonali u l-imsieħba soċjali, għandhom jistħarrġu metodi kif jiżguraw bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata billi jiżviluppaw u jimplimentaw politiki favur il-familji, kemm għar-riċerkaturi nisa kif ukoll dawk irġiel.

1.14

L-Istati Membri għandhom jappoġġjaw u jsaħħu d-djalogu bejn l-istituzzjonijiet tar-riċerka, in-negozji u l-imsieħba soċjali relatati.

1.15

Il-KESE jħeġġeġ lill-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-universitajiet biex jassiguraw il-bilanċ tal-ġeneri fit-teħid ta' deċiżjonijiet, l-għażla u dipartimenti rilevanti oħrajn.

1.16

L-isforzi għall-ugwaljanza tal-ġeneri għandhom jiddaħħlu fil-proċessi ta' ppjanar tal-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-universitajiet u d-dipartimenti rispettivi tagħhom.

1.17

Il-Kumitat jappella għal aktar djalogu mal-pubblikaturi u l-edituri ta' pubblikazzjonijiet xjentifiċi sabiex jitneħħa l-preġudizzju fir-rappreżentanza tal-ġeneri u jiżdiedu l-kontributi minn xjentisti nisa f'pubblikazzjonijiet xjentifiċi, editorjali, analiżijiet u artikoli dwar stħarriġ.

2.1

Fl-2005, il-Kunsill Ewropew stabbilixxa il-mira li n-nisa jkunu jokkupaw 25 % fil-pożizzjonijiet ewlenin tar-riċerka fis-settur pubbliku. Madankollu, id-disparità bejn il-ġeneri fit-teħid tad-deċiżjonijiet hija persistenti: fl-2010, in-nisa kienu jirrappreżentaw biss 15,5 % tal-kapijiet ta' istituzzjonijiet u 10 % tar-retturi fis-settur tal-edukazzjoni għolja.

2.2

Għadha tippersisti wkoll is-segregazzjoni orizzontali f'għadd ta' setturi ekonomiċi u oqsma tax-xjenza differenti. Il-proporzjon ta' nisa fost ir-riċerkaturi fis-setturi tal-edukazzjoni għolja u tal-gvern huwa ogħla minn dak fis-settur tal-intrapriża. Madwar l-UE, il-proporzjon ta' nisa fost il-professuri (grad A) huwa l-ogħla fl-istudji umanistiċi u x-xjenzi soċjali (28,4 % u 19,4 % rispettivament), u l-aktar baxx fl-inġinerija u t-teknoloġija (7,9 %).

2.3

Il-karrieri akkademiċi tan-nisa għadhom ukoll karatterizzati minn segregazzjoni vertikali notevoli. Fl-2010, il-proporzjon ta' studenti (55 %) u gradwati (59 %) nisa kien ogħla minn dak tal-irġiel, iżda kien hemm iktar irġiel fost l-istudenti u l-gradwati b'PhD (il-proporzjon ta' studenti nisa kien 49 % u dak tal-gradwati b'PhD nisa 46 %). Barra dan, in-nisa kienu jirrappreżentaw 44 % fil-grad C tal-persunal akkademiku, 37 % fil-grad B u 20 % biss fil-grad A. In-nuqqas ta' rappreżentanza ta' nisa huwa ħafna aktar qawwi fix-xjenza u l-inġinerija, fejn jikkostitwixxu 33 % biss tal-persunal akkademiku fil-grad C, 23 % fil-grad B u 11 % biss fil-grad A (4).

2.4

Element ewlieni biex tintlaħaq ugwaljanza bejn il-ġeneri jibqa' li persuna jrid ikollha bilanċ tajjeb bejn ix-xogħol u l-ħajja privata. M'hemmx sempliċiment “saqaf tal-ħġeiġ” imma anke “ħajt matern” li jxekkel il-karriera ta' riċerkaturi nisa, peress li n-nisa għadhom jwettqu l-parti l-kbira tal-kura u x-xogħol fid-dar.

2.5

Ostakli u tfixkil ieħor kritiku għar-reklutaġġ, iż-żamma u l-avvanz tan-nisa fis-sistema xjentifika Ewropea jinkludu: nuqqas ta' demokrazija u trasparenza fil-proċessi ta' reklutaġġ u ta' promozzjoni, preġudizzju abbażi tal-ġeneru fl-evalwazzjoni tal-prestazzjoni, nuqqas ta' trasparenza fil-korpi responsabbli għat-teħid ta' deċiżjonijiet u sterjotipi persistenti tat-tfajliet/nisa u x-xjenza. L-istituzzjonijiet Ewropej tar-riċerka għad għandhom bżonn jimmodernizzaw sostanzjalment biex jipprovdu l-kundizzjonijiet strutturali għal opportunitajiet indaqs bejn in-nisa u l-irġiel.

3.1

Ir-riċerka u l-innovazzjoni huma xpruni ewlenin għat-tkabbir ekonomiku Ewropew u l-Ewropa għandha bżonn miljun riċerkatur ieħor sal-2020 biex tibqa' kompetittiva fid-dinja. Ir-riċerka u l-innovazzjoni mhumiex biss prerekwiżiti biex l-UE ssir soċjetà bbażata fuq l-għarfien, iżda dawn jistgħu joħolqu wkoll 3,7 miljun impjieg u jżidu l-PDG annwali tal-UE b'EUR 795 biljun sal-2025 jekk, sal-2020, ikun intlaħaq l-għan ta' investiment ta' 3 % tal-PDG tal-UE fir-riċerka u l-iżvilupp (5).

3.2

Il-bilanċ bejn il-ġeneri huwa essenzjali għal sistema tar-riċerka li topera tajjeb. L-Istati Membri u l-UE b'mod globali għandhom jużaw il-kapital uman kollu għad-dispożizzjoni tagħhom, f'termini ta' talent u riżorsi, biex jilħqu l-għanijiet tal-politika tagħhom għar-riċerka. L-isfruttar tal-potenzjal kollu tal-ħiliet, l-għarfien u l-kwalifiki tan-nisa se jikkontribwixxi għal iktar tkabbir, żieda fl-impjiegi u l-kompetittività Ewropea, ilkoll xpruni ewlenin għal ekonomija prospera.

3.3

Sabiex ir-riċerka ta' kwalità għolja tkun rilevanti għas-soċjetà, għandhom jitqiesu numru ta' soluzzjonijiet differenti. Dan jiġi assigurat bl-aħjar mod meta l-komunitajiet ta' riċerka jkunu diversifikati, u meta jkunu kapaċi jikkooperaw bejn u fi ħdan dixxiplini differenti. Ir-riċerka u l-edukazzjoni huma parti integrali għat-tfassil tal-politika u l-amministrazzjoni pubblika, u jikkontribwixxu għal dibattitu pubbliku iktar kritiku, diversifikat u miftuħ (6).

3.4

Barra minn hekk, jekk ikunu impjegati aktar nisa fis-settur tar-riċerka jiżdiedu r-riżorsi tal-għarfien, titjieb il-kwalità tal-produzzjoni tal-għarfien, u s-settur isir aktar sod u kompettitiv. Studji jissuġġerixxu li l-gruppi ta' riċerka mħallta huma aktar robusti u innovattivi mill-gruppi omoġenji (7), u li d-diversità tal-għarfien u tal-kapital soċjali fil-gruppi hija importanti biex jinħolqu ideat ġodda (8). Barra minn hekk, l-innovazzjonijiet abbażi tal-ġeneru fix-xjenza, il-mediċina, l-inġinerija u l-ambjent jagħmlu użu mill-analiżi relatata mas-sessi u l-ġeneri bħala riżorsa li tħeġġeġ ideat, servizzi u teknoloġiji ġodda (9).

3.5

Tqabbil tal-indiċijiet tal-ġeneri tal-Istati Membri jagħti wieħed x'jifhem li l-pajjiżi b'riżultati ogħla fl-Indiċi tal-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri (Gender Equality Index – GEI) għandhom tendenza li jonfqu perċentwal akbar tal-PDG tagħhom għar-riċerka u l-iżvilupp, u dawn jiksbu wkoll riżultati aħjar fl-innovazzjoni.

3.6

L-integrazzjoni tal-analiżi tal-ġeneri fil-kontenut tar-riċerka u l-innovazzjoni tassigura li r-riċerka, kif ukoll l-innovazzjonijiet tal-lum, ikunu jieħdu kunsiderazzjoni adegwata tal-ħtiġiet, l-imġiba u l-attitudnijiet tan-nisa, kif ukoll dawk tal-irġiel. L-istudji juru li l-integrazzjoni tal-analiżi tas-sessi u l-ġeneri żżid ir-rilevanza u l-kwalità tar-riċerka u l-innovazzjoni. Dan iġib valur miżjud għas-soċjetà u għan-negozju għax ir-riċerka ssir sensittiva għal bażi ta' utenti wiesgħa u varjata, u jinħolqu proċessi ta' innovazzjoni aktar inklużivi, kif muri mill-proġett 'Gendered Innovation' (10).

4.1

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni Ewropea tipproponi rakkomandazzjoni lill-Istati Membri li jkun fiha linji gwida komuni dwar it-tibdil istituzzjonali għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri fl-universitajiet u l-istituzzjonijiet tar-riċerka, kif tħabbar fil-Komunikazzjoni tal-2012 dwar Żona Ewropea tar-Riċerka. Din ir-rakkomandazzjoni għandha tinkoraġġixxi lill-Istati Membri biex ineħħu l-ostakli legali u ostakli oħrajn għar-reklutaġġ, iż-żamma u l-progress fil-karriera tar-riċerkaturi nisa, jindirizzaw l-iżbilanċi bejn l-irġiel u n-nisa fil-proċessi tat-teħid ta' deċiżjonijiet, u jsaħħu d-dimensjoni tal-ġeneri fil-programmi tar-riċerka. Din għandha tinkludi wkoll lista komprensiva tal-aktar eżempji effiċjenti fil-pajjiżi taż-Żona Ewropea tar-Riċerka.

4.2

Il-Kumitat jappella wkoll lill-Kummissjoni biex tkompli tiżviluppa u timplimenta programmi ta' sensibilizzazzjoni bl-għan li jħajru aktar tfajliet fl-oqsma tax-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika, u aktar nisa fir-riċerka, kif ukoll programmi speċjali ta' gwida u assistenza fil-karrieri. Għandu jkun hemm kooperazzjoni akbar bejn id-direttorati rilevanti tal-Kummissjoni (DĠ Edukazzjoni u Kultura u DĠ Riċerka u Innovazzjoni) Bis-saħħa ta' kooperazzjoni ta' din it-tip jistgħu jsiru sforzi konġunti li jiżguraw riżultati aħjar f'termini ta' ugwaljanza bejn il-ġeneri, riċerka u edukazzjoni b'mod ġenerali.

4.3

Il-Kummissjoni għandha tiżgura bilanċ bejn il-ġeneri fl-iskemi ta' mobilità tal-UE fl-edukazzjoni u fir-riċerka.

4.4

Il-Kumitat jirrakkomanda wkoll il-ġbir u t-tixrid ta' data disaggregati skont il-ġeneru rigward ir-riċerka u l-innovazzjoni fi ħdan il-qafas tal-Eurostat, biex jassiguraw indikaturi aktar affidabbli u komparabbli, ġbir ta' data u proċessi ta' monitoraġġ b'inqas xkiel, biex b'hekk jgħinu fl-iżvilupp tal-istrateġija għal wara l-2015 għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel.

5.1

Il-KESE jħeġġeġ lill-Istati Membri jallinjaw il-politiki nazzjonali tagħhom dwar l-ugwaljanza bejn il-ġeneri fir-riċerka u l-innovazzjoni mad-deċiżjonijiet meħuda fil-livell tal-UE fir-rigward taż-Żona Ewropea tar-Riċerka u l-programm Orizzont 2020.

5.2

Il-Kumitat iħeġġeġ lill-Istati Membri jiżguraw li n-nefqa għar-riċerka u l-iżvilupp tilħaq it-3 % tal-PDG, il-livell stabbilit fl-Istrateġija Ewropa 2020. Bħalissa, il-medja tan-nefqa tal-UE-28 għar-riċerka u l-innovazzjoni tilħaq it-2,07 % (11), u dan ixekkel it-tkabbir ekonomiku u l-ħolqien ta' impjiegi, u ma jħallix l-istituzzjonijiet tar-riċerka jużaw il-ġabra sħiħa ta' talenti.

5.3

L-Istati Membri għandhom jiżviluppaw u jimplimentaw programmi ta' sensibilizzazzjoni mfassla apposta biex iħajru aktar tfajliet fl-oqsma tax-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika, u aktar nisa fir-riċerka, minbarra li jibdew billi jippromovu dawn is-suġġetti fl-iskejjel.

5.4

Il-KESE jemmen li waħda mill-aktar miżuri effettivi biex jittejjeb il-bilanċ bejn il-ġeneri fl-edukazzjoni u fir-riċerka tinvolvi l-offerta ta' inċentivi finanzjarji lil istituzzjonijiet tal-edukazzjoni u r-riċerka li juru progress determinanti biex jassiguraw bilanċ bejn il-ġeneri. L-Istati Membri għandhom jorbtu l-evalwazzjoni, l-akkreditament u l-iffinanzjar tal-istituzzjonijiet u l-organizzazzjonijiet tar-riċerka mal-prestazzjoni tagħhom dwar l-ugwaljanza tal-ġeneri.

5.5

Sabiex jipprovdu bażi soda għat-tibdil strutturali li tant huwa meħtieġ fl-istituzzjonijiet u l-organizzazzjonijiet tar-riċerka fl-Ewropa, l-Istati Membri u l-istituzzjonijiet rispettivi tagħhom għandhom jiżviluppaw metodoloġija għall-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-effiċjenza fl-azzjoni dwar l-ugwaljanza bejn il-ġeneri.

5.6

L-Istati Membri, flimkien mal-istituzzjonijiet edukattivi u ta' riċerka u l-imsieħba soċjali rispettivi tagħhom, għandhom jistħarrġu mezzi biex jiżguraw bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata billi jiżviluppaw u jimplimentaw politiki favur il-familja kemm għar-riċerkaturi irġiel kif ukoll dawk nisa, bħall-faċilitajiet għall-indukrar tat-tfal, telexogħol, xogħol part-time eċċ.

5.7

Il-KESE jħeġġeġ lill-istituzzjonijiet tar-riċerka biex jassiguraw rappreżentanza bilanċjata tal-ġeneri fit-teħid ta' deċiżjonijiet, tal-għażla u korpi rilevanti oħrajn.

5.8

L-isforzi għall-ugwaljanza tal-ġeneri għandhom jiddaħħlu fil-proċessi ta' ppjanar tal-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-universitajiet u d-dipartimenti rispettivi tagħhom. Għandhom jiġu żviluppati pjani ta' azzjoni fuq kull livell b'rapporti annwali dwar ċifri, miżuri u riżultati fil-mira. Id-dipartimenti għandhom jieħdu sehem attiv fil-proċess u jingħataw responsabbiltà billi jiddeċiedu huma stess l-għanijiet u l-miżuri tagħhom. In-nisa għandhom jipparteċipaw ukoll f'dan l-ippjanar biex jiżguraw li r-riċerkaturi nisa u l-oqsma ta' interess tagħhom ma jintesewx.

5.9

Ix-xjenza u l-innovazzjoni huma l-iktar ta' benefiċċju għan-negozji. L-Istati Membri għandhom jappoġġjaw u jsaħħu d-djalogu bejn l-istituzzjonijiet tar-riċerka, in-negozji u l-imsieħba soċjali relatati. Djalogu bħal dan jista' jiżgura iktar riċerka marbuta man-negozju u jgħin lill-istituzzjonijiet ta' riċerka jiddiversifikaw il-baġits tagħhom.

5.10

Il-Kumitat jappella għal aktar djalogu mal-pubblikaturi u l-edituri ta' pubblikazzjonijiet xjentifiċi sabiex jitneħħa l-preġudizzju fir-rappreżentanza tal-ġeneri u jiżdiedu l-kontributi minn xjentisti nisa f'pubblikazzjonijiet xjentifiċi, editorjali, analiżijiet u artikoli dwar stħarriġ.

5.11

Id-djalogu għandu jkun żgurat ukoll fost ix-xjenzati ta' ġenerazzjonijiet differenti – b'hekk dan issaħħaħ il-kooperazzjoni fir-riċerka u jipprovdi opportunitajiet ta' tagħlim informali għar-riċerkaturi żgħażagħ.

5.12

It-tmexxija għandha influwenza kbira fuq l-attività ta' riċerka u taqdi rwol essenzjali fl-iżvilupp ta' kwalità. In-nisa kif ukoll l-irġiel għandhom ikunu inklużi fit-taħriġ biex jilħqu pożizzjonijiet ta' livell għoli. Dawk fit-tmexxija għandhom jingħataw taħriġ dwar temi marbutin mal-ugwaljanza bejn il-ġeneri fir-riċerka, li hija qasam separat ta' kompetenza.

5.13

Il-Kumitat jaqbel mas-sistemi ta' premju internazzjonali jew nazzjonali, bħalma huma l-programm UNESCO-L'Oréal “For Women in Science” (12), “Athena Swan” (13) u inizjattivi oħrajn, peress li dawn mhux biss jinkoraġġixxu lin-nisa jinvolvu ruħhom f'attivitajiet xjentifiċi u jħajru lill-istituzzjonijiet jimplimentaw tibdil strutturali, iżda jsiru wkoll għodda ta' komunikazzjoni effettiva għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri.

6.1

Waħda mill-miżuri użati għall-promozzjoni tal-bilanċ bejn il-ġeneri kienet l-azzjoni pożittiva moderata, kif provdut mit-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea u fi ħdan il-limiti stabbiliti mill-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea. Din l-azzjoni tippermetti li jingħataw prijorità dawk l-applikanti tal-ġeneru b'inqas minn 40 % tal-impjegati fl-istess kategorija ta' impjieg, f'każ li l-għadd ta' applikanti jkollhom l-istess kwalifiki.

6.2

L-istituzzjonijiet tar-riċerka u l-universitajiet għandhom żewġ metodi kif jistgħu jegħlbu l-preġudizzju abbażi tal-ġeneru fir-reklutaġġ tal-persuni. L-ewwel wieħed huwa li jiġu stabbiliti linji gwida sabiex jiġi żgurat li l-proċeduri ta' ħatra jkunu sorveljati mill-bord tal-fakultà, l-ombudsman għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri, jew minn korp ieħor responsabbli. It-tieni approċċ huwa li l-fakultajiet jintalbu jirrapportaw dwar ir-reklutaġġ sabiex tkun tista' tinġabar statisitika abbażi tal-ġeneru, dwar min japplika għal impjieg, dawk li jidhru fil-lista prijoritarja u dawk li jiġu impjegati. Huwa importanti li tiġi miġġielda l-informalità fil-prattiki tal-ħatra, għaliex din għandha t-tendenza li taħdem favur l-irġiel. Dan jinkludi “stediniet informali” biex wieħed japplika għall-pożizzjonijiet, u r-reklamar għall-impjieg b'mod li jkun iktar adattat għall-kwalifiki u l-esperjenza tal-irġiel.

6.3

Jistgħu jitwaqqfu programmi mfassla apposta u ċentri għall-indukrar tat-tfal. Dan jista' jintuża fir-reklamar għall-impjiegi biex jattiraw l-applikanti. L-offerta ta' żieda fakultattiva għal perjodu ta' fellowship wara l-liv tal-ġenituri hija wkoll effettiva biex tattira applikanti miż-żewġ sessi.

6.4

Għadd ta' pajjiżi Ewropej stabbilixxew bażijiet tad-data separati ta' xjentisti u esperti nisa. Dawn huma partikolarment utli meta jkun hemm bżonn xjenzat partikolari jew xjenzat b'ħiliet speċifiċi għal tim ta' riċerka jew korp istituzzjonali fejn in-nisa mhumiex rappreżentati biżżejjed.

6.5

Id-dimensjoni tal-ġeneri fil-baġits għandha tiġi promossa sabiex tiżgura valutazzjoni tal-baġits u tqassim tar-riżorsi b'attenzjoni għall-ġeneri. Dan jimplika l-introduzzjoni ta' perspettiva tal-ġeneri fil-livelli kollha tal-proċess baġitarju, u b'hekk ikun possibbli li tiġi monitorjata l-ugwaljanza u li jsiru interventi meqjusa u mmirati.

6.6

Jistgħu jiġu stabbiliti fondi nazzjonali u/jew istituzzjonali speċjali sabiex jingħata appoġġ lil riċerkaturi nisa f'oqsma fejn il-proporzjon tan-nisa huwa baxx. Barra dan, l-istituzzjonijiet u/jew dipartimenti li jinsabu f'ħidma attiva biex jippromovu l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u li juru riżultati tajbin jistgħu jiġu premjati permezz ta' diversi programmi ta' inċentivi.

6.7

Il-bilanċ bejn il-ġeneri fil-pożizzjonijiet ta' tmexxija u l-kumitati jista' jittejjeb jekk id-dipartimenti jiġu inkoraġġuti jistiednu xjentisti nisa minn pajjiżi terzi bħala professuri mistiedna u bħala membri ta' kumitat.

6.8

L-impjegaturi għandhom joqogħdu lura milli jitolbu livell għoli ta' speċjalizzazzjoni meta joħorġu l-avviżi dwar fellowships ta' riċerka u ta' post-dottorat fir-riċerka, biex b'hekk iħajru aktar applikanti u jevitaw milli jkollhom lista qasira ta' kandidati kmieni wisq.

6.9

Il-kumitati ta' ħatra kollha għandu jkollhom membri nisa u jkollhom bilanċ tal-ġeneri. Dan jista' jgħin fl-applikazzjonijiet u l-aċċettazzjoni ta' applikanti nisa.

6.10

Is-sensibilizzazzjoni dwar id-dimensjoni tal-ġeneri u l-għarfien dwar l-ugwaljanza bejn il-ġeneri għandhom ikunu inklużi fil-programmi ta' taħriġ tal-maniġment. Il-kwalifiki fl-ugwaljanza bejn il-ġeneri jistgħu jservu ta' kriterju fil-mili ta' postijiet maniġerjali u jistgħu jkunu parti minn evalwazzjoni tal-maniġment (14).

6.11

Huwa essenzjali li l-ugwaljanza bejn il-ġeneri tiġi monitorjata permezz ta' indikaturi adatti fir-rigward tar-riżorsi umani u l-allokazzjoni ta' riżorsi finanzjarji. Il-ġbir ta' data għal dan l-iskop għandu għaldaqstant jiżgura li jkun konformi mad-diżaggregazzjoni skont il-ġeneru.

6.12

Il-gruppi ta' riċerka għandhom effett ta' stimolu fuq l-ambjent ta' riċerka. Studji urew li l-gruppi li fihom persuni minn oqsma tal-ħajja differenti għandhom aktar probabbiltà li jilħqu perspettiva usa' tar-riċerka. L-istudji juru wkoll li l-ħolqien ta' gruppi ta' riċerka mħallta jġib miegħu kundizzjonijiet aħjar għall-kreattività u l-innovazzjoni, u jżid il-frekwenza ta' pubblikazzjonijiet (15).

6.13

Il-pakketti ta' tnedija (li jikkonsistu f'fondi biex jitmexxew proġetti, jinxtara tagħmir u jitħallsu s-salarji għall-assistenti tar-riċerka) jistgħu jagħmluha eħfef għan-nies li jkunu għadhom kif inħatru biex jistabilixxu ruħhom bħala riċerkaturi. L-esperjenza turi li n-nisa ma jinnegozjawx tajjeb daqs l-irġiel fir-rigward tal-kundizzjonijiet tar-riċerka. Il-pakketti ta' tnedija jippruvaw jindirizzaw dan, u għandhom jiġu kkunsidrati.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/16

Relatur:

is-Sinjura Ouin

1.1

Għall-Unjoni Ewropea:

1.2

Għall-Istati Membri:

1.3

Għall-imsieħba soċjali:

1.3.1

Għall-intraprendituri:

1.3.2

Għat-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-kumitati tal-intrapriżi:

2.1

Din l-opinjoni tittratta biss is-servizzi u l-impjiegi domestiċi privati tal-familji u mhux is-servizzi kollha (skejjel tat-trabi, djar tal-anzjani, kċejjen fl-iskejjel, ċentri li jżommu t-tfal wara l-iskola, eċċ). L-iżvilupp u l-professjonalizzazzjoni tal-impjieg domestiku huwa strateġiku għall-ugwaljanza professjonali minħabba li dawk li jaħdmu f'dan il-qasam huma l-aktar nisa, kif ukoll dawk li jeħtieġu s-servizzi tal-kura tat-tfal, l-assistenza għall-anzjani u t-tindif tal-akkomodazzjoni huma l-aktar nisa biex dawn ikunu jistgħu iżommu l-pass mal-irġiel fil-karrieri tagħhom. Dawn is-servizzi huma ta' benefiċċju għall-individwi u s-soċjetà kollha kemm hi. Dawn joħolqu impjiegi ġodda, jilħqu l-ħtiġijiet ta' soċjetà li qed tixjieħ u jiffaċilitaw ir-rikonċiljazzjoni tal-ħajja privata u professjonali. Dawn is-servizzi jtejbu l-kwalità tal-ħajja u l-inklużjoni soċjali, waqt li jippromovu l-kura tal-anzjani fid-dar.

2.2

B'rabta mas-servizzi għall-familja, madankollu għandha ssir distinzjoni bejn tliet oqsma importanti: il-manutenzjoni tad-djar, l-indukrar tat-tfal u l-kura tal-morda, ta' persuni b'diżabbiltà severa u tal-anzjani. Tkun ħaġa opportuna li ssir differenza f'dawn l-oqsma fejn il-ħiliet u l-kwalifiki mitluba huma xi ftit differenti, għalkemm marbuta ma' xulxin, skont il-pajjiż, l-istrutturi istituzzjonali u organizzattivi għall-oqsma jew is-servizzi differenti u għandhom l-istess kundizzjoni u statut bħall-perċezzjoni tal-persuni li jagħtu dawn is-servizzi.

2.3

Għandu jiġi nnotat li parti kbira mill-għajnuna għall-familji bħalissa ssir minn ħaddiema mhux iddikjarati, li huwa ta' detriment għalihom stess kif ukoll għall-familji u għall-Istati.

2.4

Biex is-servizzi għall-familja jiżviluppaw, jeħtieġ li jsir sforz biex jiġu valutati mill-ġdid u hemm bżonn it-tnaqqis tal-piż tat-tradizzjoni li jwassal li dan l-impjieg, li għadu jsir min-nisa bla ħlas fid-dar, xorta jibqa' kkunsidrat bħala wieħed bi kwalifiki baxxi.

2.5

Fost il-kundizzjonijiet biex dawn l-impjiegi jiżviluppaw hemm li dawn joħorġu mill-oskurità, isiru professjonali, impjiegi ġenwini, b'kuntratti tax-xogħol, taħriġ, ħarsien soċjali, progress fil-karriera, drittijiet indaqs meta mqabbla ma' dawk ta' impjegati oħra.

2.6

Il-KESE diġà għamel rakkomandazzjonijiet pertinenti għall-iżvilupp tas-settur tas-servizzi għall-persuni (1), għall-professjonalizzazzjoni tax-xogħol domestiku (2), għall-ġlieda kontra l-ekonomija informali u x-xogħol mhux iddikjarat (3) u dwar l-impatt tal-investiment soċjali (4), li ser isir biss aċċenn għalihom hawnhekk.

2.7

L-Istrateġija UE 2020 għandha bħala għan rata ta' impjieg ta' 75 % għall-irġiel u n-nisa bejn il-25 u l-65 sena. Il-progress fir-rata tal-impjieg fost in-nisa llum iwassal ukoll għall-kwistjoni tar-responsabbiltajiet fil-familja. Fl-istess ħin, l-għan tal-ugwaljanza professjonali huwa influwenzat mil-livell baxx ta' impenn tal-irġiel f'dawn l-istess responsabbiltajiet familjali. L-istrateġija qed tiffaċċja miżuri ta' awsterità li jnaqqsu l-infiq pubbliku fuq servizzi relatati mal-kura, li fil-biċċa l-kbira jimpjegaw lin-nisa, u dan jirriżulta f'żieda fir-responsabbiltajiet ta' kura fil-familja. Dan it-tnaqqis fil-forniment ta' infrastruttura għall-kura f'ħafna Stati Membri u l-inugwaljanzi bejn in-nisa u l-irġiel fit-tqassim tad-dmirijiet bla ħlas fid-dar u dawk domestiċi, qed ixekklu l-għan tal-ugwaljanza professjonali.

2.8

L-inugwaljanza professjonali bejn l-irġiel u n-nisa titkejjel bid-differenza fis-salarji u l-konċentrazzjoni tan-nisa f'ċerti oqsma professjonali (nuqqas ta' taħlit fl-impjiegi) u tal-irġiel f'oqsma oħra. L-iżvilupp tas-servizzi għall-familji jippermetti li tiżdied ir-rata ta' impjieg fost in-nisa full-time, l-aċċess għat-taħriġ professjonali u progressjoni aħjar fil-karrieri, kemm għal min jipprovdi kif ukoll għal min jirċievi s-servizzi.

2.9

Il-ħolqien ta' impjiegi fis-servizzi domestiċi għall-familji, li l-kwalifiki u l-ħiliet tagħhom ikunu rikonoxxuti b'salarji aħjar u inqas prekarjetà jippermetti wkoll li jiġu attratti rġiel f'dawn il-professjonijiet. Hemm bżonn li tiġi indirizzata wkoll l-edukazzjoni tat-tfal biex ma jħarsux lejn dan ix-xogħol bħala kompitu tan-nisa.

2.10

L-iżvilupp ta' dawn is-servizzi jista' jwassal għall-ħolqien ta' miljuni ta' impjiegi. Jekk kull familja testernalizza siegħa kull ġimgħa mix-xogħol domestiku, wieħed ikun jista' joħloq 5,5 miljun impjieg (5). Hemm ukoll potenzjal għall-innovazzjoni soċjali u teknoloġika. Hekk kif il-popolazzjoni tixjieħ u jonqsu s-servizzi soċjali għall-familji, il-ħtiġijiet qed jiżdiedu. F'dan ir-rigward, huwa kruċjali li tkun enfasizzata l-libertà ta' għażla tal-familji biex jinstabu modi xierqa sabiex jirrispondu għal dawn il-bżonnijiet tal-familja li qed jinbidlu.

3.1

Kull familja għandha dar u ħwejjeġ x'taħsel, ikel xi tħejji, tfal x'tieħu ħsieb, ġenituri anzjani jew morda li jridu jiġu ndukrati. Spiss il-mara jkollha taħdem part-time biex tlaħħaq ma' dawn il-kompiti, b'detriment għall-professjoni li tkun tħarrġet għaliha jew għall-ħin biex titħarreġ.

3.2

Iżda li persuna tirrikorri għas-servizzi mhix xi ħaġa spontanja, għax mhux naturali li dan ix-xogħol tiddelegah lil oħrajn, jew għax mhux faċli ddaħħal lil xi ħadd f'darha jew fuq kollox għax il-prezz tas-servizzi huwa għoli wisq.

3.3

Dawn is-servizzi għall-familji bħalissa ħafna drabi jsiru minn nisa, huma mħallsa ħażin, huma spiss mhux iddikjarati u huma sitwazzjonijiet ta' impjieg prekarju, jew isiru minn immigrati fosthom uħud li jaħdmu illegalment. Il-konċentrazzjoni tan-nisa fix-xogħlijiet marbutin mat-tindif, il-kura u l-edukazzjoni jsaħħu sterjotipi stabbiliti li jaġixxu ta' ostaklu għal xi irġiel, iwasslu għal inugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel u jkomplu jfixklu l-isforzi biex jitneħħew l-inugwaljanzi persistenti fil-pagi tal-irġiel u tan-nisa. Din il-konċentrazzjoni tikkontribwixxi fir-rappreżentazzjoni tax-xogħol tan-nisa bħala impjieg tat-tieni kategorija.

3.4

Il-ħaddiema domestiċi huma dawk li l-attività tagħhom isseħħ fid-“domo”, id-dar privata. Skont l-ILO, il-ħaddiema tas-settur huma ''ħaddiema domestiċi'' iżda l-kelma “domestika” għandha konnotazzjoni negattiva f'ċerti Stati Membri. Billi għal dan ix-xogħol (6) jintużaw bosta termini (impjieg tal-familja, servizzi għall-persuni, għajnuna fid-dar, assistenti fil-ħajja, assistenti materni, ħaddiema fil-familji, addetti għat-tindif eċċ.) mhux faċli tiġi stabbilita l-istatistika.

3.5

L-ILO tistima' l-għadd ta' ħaddiema domestiċi fl-Unjoni Ewropea għal 5 miljuni, iżda huwa ċar li din iċ-ċifra hija sottostima, peress li fi Franza biss, fejn għajnuniet fiskali ppermettew li x-xogħol mhux iddikjarat jiġi ddikjarat, u b'hekk li jingħaddu dawn l-impjiegi, illum dawn jammontaw għal 2 miljuni. Dawn l-impjiegi huma prinċipalment fil-forma ta' impjiegi mħallsa direttament mill-familja jew il-persuna li qed tħaddem il-ħaddiem domestiku (60-70 % tas-settur) mingħajr l-ebda intermedjarju.

4.1.1

Għandu jiġi nnotat li dawn l-impjiegi, speċjalment fil-qasam tax-xogħol tad-dar, ħafna drabi għadhom jitqiesu bħala impjiegi li ma jeħtiġux ħiliet u kompetenzi partikolari. Huma jitqiesu wkoll bħala impjiegi ta' transizzjoni (pereżempju ''au pair'') u mhumiex ikkunsidrati bħala għażla ta' karriera.

4.1.2

Fil-maġġoranza tal-każi, il-familji ma jitolbu l-ebda diploma jew ċertifikat, u jafdaw it-tfal tagħhom, il-ġenituri anzjani tagħhom, iċ-ċavetta ta' darhom għand individwi minkejja li ma jistgħux jaċċertaw li jistgħu jafdawhom. Li wieħed jidħol f'dar ħaddieħor, jadatta għall-bżonnijiet tal-familji, jeħtieġ għadd ta' kompetenzi psikoloġiċi u tekniċi sottovalutati u mhux neċessarjament definiti tajjeb.

4.1.3

Peress li s-soċjetà għandha perċezzjoni negattiva ta' dan ix-xogħol, spiss huma n-nisa migranti, li warajhom ħallew tfal u ġenituri anzjani, li jiġu biex jieħdu ħsieb it-tfal u l-anzjani fil-pajjiżi sinjuri, waqt li l-Unjoni Ewropea hija mifnija mill-qgħad. Dawn il-ħaddiema ta' spiss ikollhom opinjoni baxxa tagħhom infushom, peress li ma għażlux dan ix-xogħol minn rajhom u x-xogħol huwa meqjus ta' valur baxx. Illum il-ġurnata ħafna mill-immigranti jkunu kwalifikati żżejjed iżda jisfaw orjentati lejn settur li joffrilhom l-uniċi possibbiltajiet rari ta' impjieg, ħafna drabi impjieg bla ebda garanzija ta' rispett tad-drittijiet tagħhom ta' ħaddiema. Din il-''ħela ta' mħuħ'' hija problema inkwetanti mhux biss għall-immigranti iżda anki għas-soċjetà li tħaddimhom.

4.2.1

Impjiegi meqjusa b'ħiliet baxxi, spiss huma mħallsa direttament minn individwi li ma jistgħux iħallsu wisq, fin-nuqqas ta' miżuri ta' inċentivazzjoni fiskali nazzjonali għas-settur.

4.2.2

Li jħaddmuk il-familji jista' jwassal għall-prekarjetà li tirriżulta minn tibdil fiċ-ċirkustanzi tal-familja. Barra minn hekk, meta l-familji jkollhom bżonn servizz ta' ftit sigħat fil-ġimgħa, il-ħaddiema domestiċi għandhom bżonn diversi impjegaturi biex jgħixu, u jkollhom ifittxu bla heda impjegaturi ġodda biex jieħdu post dawk li m'għadx għandhom bżonn is-servizzi tagħhom.

4.2.3

Sa reċentement, ix-xogħol tal-ħaddiema domestiċi li jaħdmu fid-djar kien eskluż mill-konvenzjonijiet internazzjonali tax-xogħol tal-ILO. Dan inbidel mal-Konvenzjoni 189 adottata fl-2012 iżda li hija ratifikata biss minn żewġ Stati Ewropej (7).

4.2.4

Peress li huma mifruxa fi djar privati, huwa diffiċli biex dawn l-impjegati jkunu organizzati fi trejdjunjin. F'ħafna mill-każijiet lanqas biss m'huma interessati. L-aspettattivi u l-interessi tagħhom ikunu rikonoxxuti aħjar, madankollu, jekk dawn ikunu appoġġjati u protetti minn trejdunjins b'saħħithom. Huwa diffiċli għalihom li jiddefendu d-drittijiet tagħhom, waħedhom quddiem il-familji impjegaturi tagħhom. Din is-sitwazzjoni tiggrava meta ma jkunux jafu l-lingwa, ikunu vittmi tat-traffikar tal-persuni u ma jkollhomx aċċess għad-dokumenti tagħhom.

4.2.5

L-eżempji ta' pjani għal strutturar tas-settur fl-Istati Membri qed jiżdiedu b'rati u f'direzzjonijiet differenti. Dawn jippermettu l-promozzjoni u l-iżvilupp ta' settur ekonomiku distint u n-negozjar ta' ftehimiet kollettivi adattati għas-servizzi tal-familja. Huma u jiġu negozjati jew negozjati mill-ġdid il-ftehimiet kollettivi, għandhom jitqiesu l-kumplessità tal-kwalifiki u d-dimensjoni tar-relazzjonijiet umani.

4.2.6

Meta jittieħdu miżuri għaż-żieda tal-professjonalizzazzjoni tas-settur tas-servizzi personali, huwa importanti li jitqiesu t-tipi differenti ta' impjegaturi fis-settur (intermedjarji jew individwi), biex tiġi evitata kwalunkwe konfużjoni dwar status jew responsabbiltajiet.

4.2.7

Tressqu quddiem il-qorti każijiet moderni ta' skjavitu għaliex jeżistu traffikar fis-settur tal-ħaddiema domestiċi. F'dawn il-każijiet, in-nisa migranti jiġu esposti għar-riskju ta' sfruttament fuq ix-xogħol u sfruttament sesswali. Dan jikkontribwixxi għar-reputazzjoni negattiva li għandu s-settur.

5.1.1

Biex noħorġu mis-sitwazzjoni attwali, (ħafna impjiegi fl-ekonomija informali u multitudni ta' impjegaturi) u mmorru għal impjiegi ġenwini b'ħiliet verifikati, kif jiġri f'impjiegi oħra, hemm bżonn ta' pagi ġusti, għarfien akbar u valorizzazzjoni aħjar ta' dawn is-servizzi, fost l-oħrajn, f'salarji ġusti, għalkemm jibqgħu aċċessibbli għal kulħadd. Dawn iż-żewġ kundizzjonijiet jistgħu jiġu sodisfati biss b'fondi addizzjonali: għajnuniet finanzjarji, vouchers sussidjati (kif diġà jiġri għall-vouchers tal-ikel), il-benefiċċji tas-sigurtà soċjali u l-kontribut tal-utenti. L-għajnuna fiskali għall-individwi hija effikaċi pereżempju fir-rinnovazzjoni tad-djar fl-Isvezja, li ħolqot impjiegi fis-settur tal-bini. Fi Franza, ix-xogħol domestiku ħareġ mill-ekonomija informali meta bdiet tingħata l-għajnuna fiskali. Barra minn hekk ġie stabbilit “voucher tal-impjieg tas-servizz” li ssemplifika l-proċeduri burokratiċi. Imbagħad bil-wasla tal-internet dan il-provvediment ġie mtejjeb billi twarrbu l-formoli bil-karta.

5.1.2

Mhux possibbli li dawn l-impjiegi jiġu professjonalizzati u li jiġu offruti servizzi ta' kwalità jekk ma jiżdidux il-finanzi pubbliċi (għajnuniet fiskali), soċjali (sussidji lill-familji, għajnuniet għan-negozji, soċjetajiet tal-mutwu u assigurazzjonijiet tas-saħħa, kumitati tal-intrapriża eċċ.) u privati (ħlas tas-servizzi għall-individwi). L-intrapriżi jistgħu jipparteċipaw fl-iffinanzjar tas-servizzi għall-familja tal-impjegati tagħhom fil-qafas tal-miżuri għall-ugwaljanza bejn is-sessi u l-konċiljazzjoni bejn il-ħajja tal-familja u l-ħajja professjonali. Xi wħud diġà jagħmlu dan. Dawn l-aħjar prattiki għandhom jiġu identifikati u mxerrda mill-Kummissjoni Ewropea, pereżempju, biex jinkoraġġixxu l-ħolqien ta' sistema ta' titoli ta' pagament mħallsa minn qabel, li jistgħu jiġu introdotti fl-Istati Membri kollha.

5.2

Azzjoni dwar il-prekarjetà: il-ħolqien ta' negozji ġodda, l-iżvilupp tad-djalogu soċjali fis-settur, filwaqt li jiġu rispettati l-ispeċifiċitajiet u l-prattiki kulturali ta' kull Stat Membru.

5.2.1

Fid-dawl taż-żieda fil-bżonnijiet domestiċi tal-familji, il-libertà tal-għażla bejn servizzi eżistenti fl-Istati Membri għandha tiġi msaħħa u stabbilizzata, kif ukoll il-kumplementarjetà ta' dawn is-servizzi, b'mod li jinħoloq mudell ġdid li jista' jippromwovi l-innovazzjoni soċjali fl-Ewropa.

Il-prekarjetà prevalenti fis-settur tista' tiġi solvuta biss billi tiffoka fuq żewġ elementi ewlenin: l-ewwel, il-ħtieġa li tipprofessjonalizza l-impjiegi, biex titjieb il-kwalità tas-servizzi pprovduti u jiġi żgurat l-iżvilupp professjonali reali tal-ħaddiema domestiċi (ara l-paragrafu 5.3), u t-tieni, il-ħtieġa li jingħata rikonoxximent uffiċjali lid-djalogu soċjali fis-settur, li huwa mod importanti ħafna biex jiġi żgurat il-benesseri kemm tal-ħaddiema domestiċi kif ukoll tal-familji u jipprovdihom bil-kondizzjonijiet tax-xogħol deċenti, irrispettivament mill-forma meħuda minn dawn is-servizzi. F'dan ir-rigward, huwa essenzjali li l-familji jiġu megħjuna jagħmlu użu tas-servizzi pprovduti minn settur professionalizzat u ddikjarat (ara s-sezzjoni 5.1) billi jkollhom l-opportunità li jagħżlu l-istruttura tal-għażla tagħhom.

Barra minn hekk, is-servizzi għall-familji biex jgħinuhom fil-kura tat-tfal, il-kura tal-anzjani, il-kura ta' membri tal-familja b'diżabbiltajiet gravi jew il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata mhumiex bħal servizzi oħrajn: dawn jaffettwaw direttament l-intimità u l-privatezza tad-djar u għalhekk ma jistgħux jiġu fdati lil kwalukwe persuna. Għaldaqstant huwa essenzjali li jiġi żgurat djalogu soċjali settorjali, konformi mal-valuri tal-Unjoni Ewropea u l-ispeċifiċitajiet kulturali ta' kull Stat Membru.

5.2.2

Barra minn dan, l-iżvilupp tas-settur jeħtieġ ukoll l-iżvilupp ta' intrapriżi – kooperattivi, assoċjazzjonijiet jew kumpaniji – li jaġixxu ta' intermedjarji bejn il-ħtiġijiet tas-servizz u dawk ta' min hu kwalifikat biex jagħtih. L-intrapriża tkun inkarigata li ssib il-klijenti u tipproponi pjan għall-ħaddiema. B'hekk il-ħaddiema jkollhom kuntratt wieħed tax-xogħol, dan jiffaċilita l-ħarsien soċjali u jippermetti li l-ħin tat-traġitt bejn żewġt id-djar tal-klijenti jkun imħallas, li jkunu possibbli ġranet ta' frank jew li jittieħed taħriġ. Dan l-intermedjarju huwa wkoll dak li jinteraġixxi mal-klijent: jibagħtilhom ħaddiema kompetenti, onesti, diskreti u mħarrġa, b'mod li s-servizz ikun jista' jingħata anke jekk il-persuna li tiġi s-soltu tkun ma tiflaħx jew tieħu vaganza. Il-klijent ma jafdax id-dar u l-membri tal-familja tiegħu lil persuna imma lill-intrapriża.

5.2.3

Il-ħolqien tal-intrapriżi jippermetti li dawn il-ħaddiema jsiru bħall-oħrajn. Dan it-tip ta' intrapriża diġà jeżisti. Il-Kummissjoni Ewropea għandha tidentifika u tiddissemina l-mudelli differenti filwaqt li tanalizzahom mill-perspettiva tas-servizz li joffru u l-kundizzjonijiet soċjali tal-impjegati.

5.2.4

Barra minn hekk, meta l-klijenti jippreferu li jieħdu r-responsabbiltà li jkunu l-impjegaturi, li tippermettilhom l-għażla tal-persuna li jħallu tidħol f'darhom, hemm bżonn li dawn il-familji jiġu infurmati li jridu jġorru r-responsabbiltà tagħhom fir-rispett tar-regoli. L-Istati Membri għandhom jiżguraw li dawn ir-regoli jkunu raġonevoli u li familja medja tkun f'pożizzjoni li tirrispettahom.

5.3.1

L-Isvezja introduċiet skema ta' tnaqqis fiskali għas-servizzi domestiċi fl-2007. Dan il-kreditu ta' taxxa wassal għax-xiri tas-servizzi domestiċi b'inqas spejjeż sew, billi ddaħħal tnaqqis ta' 50 %. Il-klijent iħallas nofs il-prezz tas-servizz u n-nofs l-ieħor jingħata lill-intrapriża mill-amminstrazzjoni fiskali.

5.3.2

Qabel kien diffiċli takkwista servizz domestiku ddikjarat. Issa, 7 snin wara, il-fatti juru li l-kreditu ta' taxxa ħoloq u qed ikompli joħloq intrapriżi ġodda u impjiegi ġodda, prinċipalment għall-persuni li kienu barra mis-suq tax-xogħol.

5.3.3

Ir-riforma fiskali kellha effett pożittiv fuq settur li kellu l-maġġoranza tas-servizzi f'forma ta' xogħol mhux iddikjarat. It-tnaqqis fit-taxxi kien ta' benefiċċju mhux biss għas-settur u għall-klijenti tiegħu, iżda għas-soċjetà kollha.

5.3.4

Fl-2013 is-settur kellu fatturat ekwivalenti għal iktar minn nofs biljun euro. Fl-2013 ġew impjegati iktar minn 16  000 persuna. Kien hemm żieda kostanti f'dawn l-aħħar snin. Bejn l-2012 u l-2013, ir-rata ta' impjieg fis-settur domestiku żdiedet b'16 %.

5.3.5

Il-maġġoranza tal-intrapriżi jinħolqu min-nisa, u spiss min-nisa immigranti. Iktar minn terz tal-klijenti tas-servizzi domestiċi għandhom iktar minn 65 sena (żewġ terzi huma nisa). Globalment, 62 % tal-klijenti huma nisa, b'kull livell ta' dħul, iżda prinċipalment mill-klassi medja. Il-familji huma fost dawk li l-iktar jużaw dawn is-servizzi. Tnejn minn kull tliet impjegati fis-settur tas-servizzi domestiċi kienu bla xogħol jew kellhom xogħol mhux iddikjarat. Madwar 80 % tal-impjegati huma nisa u 40 % twieldu barra l-Isvezja.

5.3.6

L-organizzazzjonijiet prinċipali tal-impjegaturi fis-settur tas-servizzi ffirmaw ftehimiet kollettivi mat-trejdjunjins omologi għall-intrapriżi tas-servizzi domestiċi. Il-ftehimiet kollettivi jistabbilixxu regoli rigward il-paga, il-ħinijiet tax-xogħol, il-liv imħallas, it-taħriġ, is-sigurtà soċjali u aspetti oħra.

5.3.7

Ir-riforma wasslet għal żieda fl-impjieg, għal tnaqqis fil-qgħad, għal tnaqqis fil-liv minħabba mard u fl-aħħar mill-aħħar għal żieda fid-dħul fiskali, li jwassal li s-sistema prattikament tiffinanza lilha nfisha.

5.4.1

Mal-kompiti li jeħtieġu għarfien tekniku (ir-regoli tal-iġene, it-tħaddim tal-magni, l-użu tal-prodotti, il-ħasil tat-tfal, kif tgħin persuna adulta biex tqum, eċċ.) hemm ukoll il-ħiliet relazzjonali: l-ispirazzjoni tal-fiduċja, li wieħed ikun diskret, awtonomu, li wieħed ikun jista' jadatta għal kull klijent. Tabelli ta' klassifikazzjoni għandhom ipoġġu f'ġerarkija l-ħiliet li jiddependu fuq jekk persuna ħaditx ħsieb biss akkomodazzjoni jew tfal jew anzjani wkoll, jekk il-klijent hux assenti jew preżenti, jekk huwiex indipendenti jew dipendenti, fiżikament jew mentalment.

5.4.2

Il-paradoss huwa li dawn il-kompiti ma jiġux stmati minn xi wħud filwaqt li joffru gratifikazzjoni akbar minn ħafna oħrajn. Li d-dar tindaf, li tgħin lill-persuni u li tibni relazzjoni mat-tfal iwassal għas-sodisfazzjon. Il-korpi pubbliċi jistgħu minn naħa, f'kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet tat-trejdjunjins u ta' min iħaddem, jippromovu l-professjonalizzazzjoni ta' dawn is-servizzi, it-taħriġ tal-persuni konċernati u ċ-ċertifikazzjoni tal-ħiliet miksuba, u min-naħa l-oħra jaħdmu f'dan is-sens għall-ħolqien ta' strutturi biex is-servizzi għall-familja jiġu raggruppati u organizzati.

5.4.3

Biex tinbidel l-immaġni tal-kompiti hemm bżonn li jiġu identifikati u vvalutati fil-livell tekniku u relazzjonali u jitqabblu ma' kompiti ekwivalenti fi professjonijiet oħra. Hemm bżonn li jinħolqu diplomi, ċertifikati u taħriġ li jivvalidaw l-esperjenza li tkun diġà nkisbet. Xi wħud jeżistu diġà.

5.4.4

Ikun ukoll għaqli li niffaċilitaw rotot promozzjonali għal responsabbiltajiet oħra, jew snajja' oħra fl-istess settur jew setturi oħrajn. Dan aspett partikolarment importanti għall-migranti nisa kwalifikati żżejjed li jiġu direzzjonati lejn il-provvista ta' servizzi għall-familja sabiex jiġi evitat il-“ħela ta' mħuħ”.

5.4.5

Għandhom jittieħdu miżuri biex jiġi eradikat it-traffikar fir-rigward ta' servizzi għall-familja, peress li dan huwa ksur ċar tad-drittijiet tal-bniedem.

5.4.6

L-organizzazzjonijet tat-trejdjunjins tal-ħaddiema spiss injoraw l-organizzazzjoni f'trejdjunjins tal-ħaddiema domestiċi li, huwa veru, hija ħaġa kumplikata minħabba li t-trejdjunjins m'għandhomx aċċess għad-djar privati, fl-inviżibbiltà tagħhom u peress li huma mxerrda. L-organizzazzjoni fit-trejdjunjins domestiċi tista' tavvanza l-professjonalizzazzjoni tas-settur tas-servizzi għall-familja. Din il-professjonalizzazzjoni hija waħda mill-kundizzjonijiet tal-ugwaljanza professjonali bejn in-nisa u l-irġiel.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/23

Relatur:

is-Sur van Iersel

Korelatur:

is-Sur Leo

1.1

Fid-dawl tal-interazzjoni mill-qrib bejn is-servizzi u l-manifattura, u l-impatt tagħha fuq it-tkabbir sostenibbli u l-impjiegi fl-Ewropa, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni, fil-mandat li jmiss, biex tqiegħed is-servizzi tan-negozju fuq il-lista ta' prijorità tagħha. Dan huwa dejjem iktar neċessarju minħabba mudell ta' produzzjoni ġdid li wħud isejħu “ir-raba' rivoluzzjoni industrijali”.

1.2

Huma meħtieġa inizjattivi konkreti tal-UE fl-oqsma kollha li huma relatati mar-rivoluzzjoni diġitali u t-trasformazzjoni tal-ekonomija u tas-soċjetà li din iġġib magħha. Is-sensibilizzazzjoni fost l-awtoritajiet pubbliċi kif ukoll fis-soċjetà hija prerekwiżit ewlieni.

1.3

Is-servizzi tan-negozju għandhom ikunu parti minn politika industrijali attiva u jiġu adottati fir-reviżjoni ta' nofs it-term tal-Istrateġija Ewropa 2020 fl-2015. Il-KESE jinnota li l-importanza tagħhom s'issa ġiet sottovalutata mill-Kummissjoni u mill-Kunsill.

1.4

Nofs id-DĠ tal-Kummissjoni huma b'mod jew ieħor involuti fis-servizzi, iżda m'hemmx approċċ sistematiku, wisq anqas strateġiku. M'hemm l-ebda politika ċara u lanqas kelliem viżibbli f'dan il-qasam. Barra minn hekk, it-tnaqqis mill-Kunsill tal-baġit għall-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa fil-Qafas Finanzjarju Pluriennali (QFP) minn EUR 9 biljun, kif propost mill-Kummissjoni, għal EUR 1,2 biljun, kien pass diżappuntanti ħafna u li xejn ma jħares 'il quddiem.

1.5

Issa l-UE trid tiddeċiedi jekk tridx tmexxi, u tikkontribwixxi għal tkabbir sostenibbli ġdid u għal impjiegi ġodda, jew tħalli l-kariga tagħha għall-oħrajn.

1.6

Għaldaqstant, il-KESE jilqa' bi pjaċir l-inizjattiva tas-sena l-oħra tal-Kummissjoni biex tniedi diskussjoni fundamentali fi Grupp ta' Livell Għoli dwar is-servizzi tan-negozju (1). Il-KESE jinsisti li dan għandu jiġi segwit f'qasir żmien minn:

1.7

Is-servizzi tan-negozju li jespandu malajr diġà huma dominanti fil-qasam tal-manifattura. Firxa wiesgħa u dejjem tikber ta' kumpaniji – kemm tal-manifattura kif ukoll tas-servizzi – issa hija involuta fit-tfassil u t-twettiq ta' ġenerazzjonijiet ġodda ta' servizzi tan-negozju. It-teknoloġiji ġodda jagħmlu s-servizzi aktar rilevanti għall-manifattura.

1.8

Barra minn hekk, l-internet tal-oġġetti u l-internet tas-servizzi bħalissa huma magħrufin fl-Ewropa bħala r-raba' rivoluzzjoni industrijali, iż-żerniq ta' era ġdida wara dik tal-awtomatizzazzjoni.

1.9

Qabża kbira għall-aħjar tirriżulta minn kooperazzjoni vertikali u orizzontali mill-magna għall-internet, mill-magna għall-bniedem u mill-magna għall-magna tul il-katina ta' valur fil-ħin reali. Il-gżejjer ta' awtomatizzazzjoni ser jiġu interkonnessi f'għadd innumerabbli ta' netwerks u varjazzjonijiet. Is-softwer u n-netwerks ser iqabbdu l-prodotti intelliġenti, is-servizzi diġitali u l-klijenti mal-“prodotti” innovattivi ġodda tal-ġejjieni.

1.10

Dan l-iżvilupp qed jiġi diskuss b'mod mifrux. Approċċ ekonomiku u politiku fl-avangwardja huwa l-proġett Ġermaniż Industry 4.0, li jagħti attenzjoni adatta kemm lis-servizzi tan-negozju kif ukoll il-kuntest ekonomiku usa' li għaddej minn trasformazzjoni fundamentali. Flimkien ma' inizjattivi simili, għandu jkun il-pedament għall-aġenda tal-industrija u firxa wiesgħa ta' partijiet interessati pubbliċi u privati. Fil-passat, fis-swieq diġitali, min jieħu l-ewwel pass gawda minn vantaġġi kompetittivi kbar.

1.11

Fl-Istati Uniti, iċ-Ċina u l-Korea qed jiġu previsti inizjattivi strateġiċi komparabbli fuq livell globali. Il-Pentagon qed tippjana programm ta' investiment. Il-ġganti tad-data bħal Google, Amazon, Apple u Yahoo għandhom vantaġġ naturali fis-suq.

1.12

Il-fattur uman huwa deċiżiv. Il-katini l-ġodda ta' valur u l-mudelli kummerċjali ġodda jiġġeneraw alleanzi u interrelazzjonijiet ġodda bejn il-kumpaniji, u dan iħalli impatt kbir ħafna fuq l-organizzazzjoni tax-xogħol. Barra minn hekk, huma mistennija bidliet konsiderevoli fis-suq tax-xogħol. Qed jinħolqu l-ħin kollu fl-industrija, u b'mod partikolari fis-setturi tas-servizzi tan-negozju, tipi ġodda ta' organizzazzjoni tax-xogħol, arranġamenti ta' impjieg, u l-aġġornar ta' ħiliet, minħabba li t-teknoloġija diġitali qed tiżviluppa b'ħeffa sinifikanti. Dawn il-bidliet iridu jiġu monitorjati mill-qrib. Politiki mfassla b'għan partikolari li jridu jkunu msejsa fuq riċerka finanzjata tajjeb, iridu jiffokaw fuq il-promozzjoni ta' kundizzjonijiet pożittivi u t-tnaqqis tal-effetti negattivi.

1.13

Ħafna setturi tas-servizzi tan-negozju bħalissa huma nieqsa minn kultura ta' djalogu soċjali, li jista' jdgħajjef il-kwalità tal-impjieg f'dawn is-setturi. Huwa meħtieġ qafas b'saħħtu għad-djalogu soċjali u l-parteċipazzjoni attiva – anke fid-dawl ta' edukazzjoni innovattiva u faċilitajiet tat-taħriġ – fil-livell tal-kumpaniji, settorjali, nazzjonali u tal-UE, li jqis ir-ristrutturar, li ta' sikwit huwa qawwi, fl-industrija tas-servizzi tan-negozju li qed tevolvi b'mod mgħaġġel.

1.14

Ir-rikonoxximent transkonfinali u fl-UE tal-kwalifiki u l-kompetenzi ser jippromovi l-mobbiltà tal-forza tax-xogħol u l-għarfien. Dan ser jestendi wkoll u jsaħħaħ l-opportunitajiet Ewropej għall-għadd kbir ta' intrapriżi żgħar u mikrointrapiżi f'dan il-qasam.

1.15

Fil-biċċa l-kbira, il-KESE jaqbel mar-rakkomandazzjonijiet tal-Grupp ta' Livell Għoli tal-UE u l-ħames gruppi ta' ħidma tal-2013. Fid-dawl tal-importanza kbira ħafna ta' servizzi tan-negozju biex jintlaħaq l-għan li l-manifattura jkollha sehem ta' 20 % tal-PNG fl-2020, kif ukoll il-prospett tar-raba' rivoluzzjoni industrijali, huma neċessarji aġenda Ewropea jew pjan direzzjonali għal servizzi tan-negozju. Fil-fehma tal-KESE, għandu jinkludi dan li ġej:

2.1

F'ekonomiji maturi aktar minn 70 % tal-produzzjoni u l-impjiegi jiġu mis-servizzi. Il-persentaġġ tas-servizzi kif ukoll is-sofistikazzjoni tagħhom qed jiżdiedu kullimkien madwar id-dinja.

2.2

Is-servizzi tan-negozju huma fattur importanti tat-tkabbir. Skont il-KE, bejn l-1999 u l-2009 ir-rata medja ta' tkabbir tagħhom kienet ta' 2,38 %, filwaqt li l-medja tas-setturi kollha tal-ekonomija tal-UE kienet ta' 1,1 %. Fl-istess perjodu, ir-rata ta' tkabbir tal-impjieg f'dan is-settur kienet ta' 3,54 % filwaqt li ċ-ċifra għas-setturi kollha tal-ekonomija tal-UE kienet ta' 0,77 % biss.

2.3

Iż-żieda fl-ekonomija tas-servizzi (jew it-“terzjarizzazzjoni”) fl-attività ekonomika ġenerali fl-UE tosboq dik fil-qasam tal-manifattura. Dan l-istadju qed jiġi segwit mill-“kwartizzazzjoni” li huwa assoċjat maż-żieda fis-servizzi bbażati fuq l-informazzjoni u l-għarfien.

2.4

It-terminu “servizzi” huwa ġeneriku. Jikkonċerna firxa wiesgħa ħafna ta' attivitajiet soċjali u ekonomiċi, mill-aktar livell baxx sa l-ogħla livell tas-suq tax-xogħol. It-tkabbir fl-impjieg jiġri f'impjiegi b'ħiliet kbar jew bi ftit ħiliet, filwaqt li l-forza tax-xogħol f'impjiegi b'ħiliet medji qed tonqos, u dan qed jagħmel pressjoni fuq il-klassi medja.

2.5

Fl-interazzjoni tal-industrija tas-servizzi, jistgħu jiġu identifikati t-tipi ewlenin li ġejjin ta' servizzi rilevanti:

2.6

Is-servizzi tan-negozju żdiedu b'mod konsiderevoli mis-sebgħinijiet 'il hawn. Attwalment, għandhom introjtu ta' EUR 2  000 biljun u jipprovdu impjiegi għal 24 miljun persuna. Miljuni ta' kumpaniji, l-iktar żgħar u ta' daqs mikro, huma involuti, biex ma nsemmux il-partijiet interni bbażati fuq is-servizzi f'kumpaniji ikbar. Is-servizzi tan-negozju jirrappreżentaw 11,7 % tal-ekonomija tal-UE.

2.7

L-istampa hija estremament diversifikata mingħajr denominatur komuni. L-impatt kbir ħafna jaffettwa l-livelli u r-relazzjonijiet kollha fis-soċjetà. Huma xprun għal bidla u biex tiġi stimolata r-reviżjoni tal-mudelli tan-negozju. Huma jħeġġu riorganizzazzjoni kontinwa tal-kumpaniji pubbliċi u privati and l-korpi pubbliċi.

2.8

Matul l-aħħar deċenji l-awtomatizzazzjoni u l-ICT kienu xpruni b'saħħithom (2). Żviluppi fis-setturi individwali tas-servizzi sikwit ukoll ikollhom effetti trasversali fuq setturi oħra.

2.9

Il-konfini tradizzjonali bejn il-manifattura u s-servizzi qed jiċċajpru. L-iżvilupp tal-manufattura ma jistax jibqa' jiġi kkunsidrat b'mod separat mis-servizzi kif kien isir fil-passat. F'dan il-kuntest, il-mira tal-UE li s-sehem tal-industrija tal-manifattura jikber għal 20 % tal-PNG Ewropew għandha tiġi definita mill-ġdid fid-dawl tal-valur miżjud tas-servizzi tan-negozju. Ikun aktar xieraq li ssir referenza għal katina tal-valur iffokata fuq il-manifattura (3).

2.10

Fil-kuntest globali, l-Ewropa – ġeneralment – sejra tajjeb għalkemm hemm oqsma fejn l-industrija Ewropea qed tbati. Żieda fil-produttività u l-introduzzjoni dinamika ta' teknoloġiji ġodda tista' tipprovdi wkoll effett pożittiv fuq ir-rilokazzjoni. Min-naħa l-oħra, wieħed jinnota s-sensittività tan-nies fir-rigward tat-tiġdid u reżistenza mistura għall-innovazzjoni. Din it-tendenza jistħoqqilha tingħata attenzjoni politika speċifika.

3.1

Is-servizzi tan-negozju jinsabu fi stadju dinamiku ħafna. Minħabba r-rivoluzzjoni mmexxija mill-internet, qed jiżdied l-impatt tas-servizzi fuq il-linji tal-produzzjoni kif ukoll fuq il-prestazzjoni ġenerali tan-negozju. Il-linji tal-produzzjoni issa huma mmexxija mis-softwer. Ir-rwol tax-xogħol fil-manifattura qed jitnaqqas.

3.2

Dan huwa għall-kuntrarju tat-teorija konvenzjonali u jindika li l-manifattura u s-servizzi tan-negozju kulma jmur huma dejjem aktar interkonnessi. Konsegwentement, id-distinzjoni li ssir bejn it-tnejn li huma ta' sikwit tkun artifiċjali. Illum il-ġurnata l-kumpaniji jużaw il-kontributi u jipproduċi prodotti u servizzi li jinkorporaw komponenti kemm mill-manifattura kif ukoll mis-servizzi. Din l-interazzjoni hija proċess li jimxi fiż-żewġ direzzjonijiet.

3.3

Din il-konklużjoni tista' tinsilet ukoll mill-bidliet fix-xenarju korporattiv. Għalkemm is-servizzi huma fil-biċċa l-kbira tagħhom ta' appoġġ, huma xprun ewlieni tal-frammentazzjoni tal-katini tal-valur. Fost affarijiet oħra, din twassal għad-diviżjoni ta' kumpaniji ikbar u tbiddilhom minn entitajiet pjuttost statiċi għal entitajiet imsejsa fuq interazzjonijiet kombinati dinamiċi bejn partijiet ftit jew wisq indipendenti – jew tal-anqas, identifikabbli – fi ħdan l-istess kumpaniji jew fuq barra (outsourcing). Bħala intermedjarji flessibbli u adattabbli, is-servizzi qed jappoġġjaw dawn il-proċessi.

3.4

Il-frammentazzjoni tal-katina tal-valur tnaqqas b'mod konsiderevoli wkoll id-distinzjonijiet bejn is-setturi, peress li dawn qed jiċċajpru. Stampa kompletament ġdida tiġi quddiem għajnejna – pereżempju Google jipproduċu karozza, bl-għarfien li 35 % tal-investiment f'karozza imur għas-softwer, u ċ-ċifra tista' titla' anke sa 50 % fl-inġinerija u fil-bini tal-magni sofistikati.

3.5

Minkejja rikonoxximent ġenerali tal-impatt tas-servizzi fuq l-ekonomija sħiħa u l-impjiegi, sorprendentement għad hemm nuqqas ta' analiżijiet fid-dettall fil-livell tal-UE, minħabba, fost affarijiet oħra:

3.6

L-indikaturi statistiċi tradizzjonali b'distinzjonijiet stretti bejn il-manifattura u s-servizzi għaldaqstant ma jistgħux jirrappreżentaw l-istruttura kumplessa tal-katini tal-valur. Il-perspettivi ta' input/output għandhom jenfasizzaw, fost affarijiet oħra, liema industriji ta' servizzi jipprovdu, u kemm, għall-manifattura u viċi versa. Iżda l-ewwel u qabel kollox, dan jirrikjedi l-iżvilupp ta' sensiliet ġodda ta' indikaturi statistiċi.

3.7

Statistika aktar preċiża u dettaljata għandha tibni bażi aħjar għad-dibattiti ta' politika dwar x'inhu għaddej u dwar strumenti possibbli biex tittejjeb il-prestazzjoni.

3.8

L-istatistika tista' tgħin ukoll biex id-dibattitu jiffoka, fost affarijiet oħra, fuq it-tneħħija tal-ostakli għall-kummerċ u l-mobilità transkonfinali, li huma msejsa fuq ir-regoli nazzjonali, “gold-plating” u drittijiet nazzjonali speċjali mogħtija lill-professjonijiet fis-settur tas-servizzi, pereżempju fir-rigward ta' kwalifiki. L-armonizzazzjoni u r-rikonoxximent transkonfinali tal-kwalifiki professjonali għandhom jiffaċilitaw il-mobilità transkonfinali fost il-professjonijiet regolati, li huwa ta' interess partikolari għal kumpaniji żgħar u ta' daqs mikro.

3.9

B'mod ġenerali, iċ-ċifri tal-UE se jenfasizzaw differenzi konsiderevoli bejn il-pajjiżi Ewropej. Settur tas-servizzi b'saħħtu jalimenta ekonomija b'saħħitha. L-infrastruttura, b'mod partikolari l-broadband, hija ta' importanza kbira. L-infrastruttura għandha tiġi protetta kif xieraq kemm għal raġunijiet ta' protezzjoni tad-data kif ukoll għal raġunijiet ta' kontinwità tas-servizzi. Għadd ta' Stati Membri għandhom jagħmlu sforzi konsiderevoli biex jilħqu lill-oħrajn f'dan il-qasam.

3.10

Il-linji ta' produzzjoni huma aktar konċentrati minn qatt qabel. L-interkonnettività tas-swieq Ewropej u dawk emerġenti ħolqot netwerks ekonomiċi u ta' għarfien kumplessi fejn is-servizzi huma l-ixprun. Id-delokalizzazzjoni ser issir inqas effettiva peress li l-industrija ser tiddependi mill-aktar servizzi speċjalizzati, b'użu intens tal-għarfien u li huma ta' kwalità għolja.

3.11

L-Ewropa għad għandha vantaġġ komparattiv fil-produzzjoni ta' tali servizzi ta' kwalità għolja, l-aktar minħabba l-forza tax-xogħol li hija kwalifikata ħafna u l-intensità fir-riċerka u l-iżvilupp. Madankollu, l-Ewropa m'għandhiex issir kunfidenti żżejjed u titgħażżen. Il-vantaġġi kompetittivi għandhom jinżammu b'mod attiv. Dan jirrikjedi, b'mod partikolari, politiki li jrawmu livelli kontinwament għoljin ta' investiment fir-riċerka u l-iżvilupp u t-titjib ulterjuri tal-kompetenzi tal-forza tax-xogħol.

3.12

L-interazzjoni bejn il-provvedituri tas-servizzi u l-klijenti hija essenzjali. Is-servizzi tan-negozju jrawmu l-produzzjoni – prodotti u/jew għoddod awżiljarji – tal-klijent. L-iżviluppi ta' suċċess jirriżultaw minn kooperazzjoni effettiva bejn id-domanda u l-provvista, billi jipprevedu “arkitetturi” ġodda. Il-viżjonijiet u l-“lingwi” differenti jingħaqdu flimkien biex jinħolqu soluzzjonijiet ġodda. F'dawn il-proċessi, is-soluzzjonijiet kreattivi u magħmulin apposta qed jiġu minn varjetà ta' dixxiplini.

Aspett li ta' min jirrimarka dwaru huwa n-nuqqas ta' kumpaniji ta' daqs medju. Apparti l-provvedituri l-kbar ta' servizzi, bħal SAP, l-Ewropa hija anqas rappreżentata fit-taqsima l-kbira tal-provvedituri tas-servizzi mill-Istati Uniti. F'xi setturi tat-teknoloġija għolja, l-Ewropa hija bażikament assenti meta mqabbla mal-Istati Uniti. L-eżempji ta' Google, Apple, Amazon u Microsoft, bħala maestri tal-logħba fejn “ir-rebbieħ jieħu kollox” juru kemm hija xi ħaġa kundannabbli li l-Ewropa m'għandha l-ebda rappreżentant f'dan il-qasam.

3.13

Fir-rigward ta' kwalunkwe problema li tinħoloq minħabba d-Direttiva dwar is-Servizzi, il-kompletar tas-suq uniku għas-servizzi tan-negozju għandu juri impenn biex jiġu sfruttati l-opportunitajiet għat-tkabbir u l-ħolqien tal-impjiegi filwaqt li jiġu kkontrollati l-konsegwenzi negattivi possibbli tal-liberalizzazzjoni tas-servizzi bħad-dumping soċjali u tal-pagi.

3.14

Fl-2011, il-Kummissjoni ġibdet l-attenzjoni b'mod partikolari għall-ħtieġa ta' evalwazzjoni tar-rwol tas-servizzi tan-negozju b'intensità għolja ta' għarfien (Knowledge-Intensive Business Services – KIBS). Konklużjoni globali waħda hija li s-servizzi – u b'mod partikolari l-KIBS – jaqdu rwol importanti u li dejjem qed jikber bħala inputs fil-proċessi tal-manifattura. Fil-fatt, it-tnejn huma inseparabbli, filwaqt li l-produzzjoni tal-manifattura tiddipendi iżjed u iżjed fuq il-kwalità ta' tali servizzi.

3.15

Ix-xjenza u l-universitajiet huma involuti ħafna wkoll fis-servizzi innovattivi u fl-interazzjoni mal-industrija. Għadd konsiderevoli ta' universitajiet qed joffru għajnuna inizjali għat-twaqqif ta' servizzi tan-negozju. Dan jiżdied mal-clustering tax-xjenza, is-soluzzjonijiet innovattivi u l-industrija. Barra minn hekk, dan iwassal għal aktar effetti pożittivi peress li servizzi aħjar jikkontribwixxu għal ċaqliq 'il fuq fil-katina tal-valur fl-industriji li fihom il-pajjiż diġà jkollu l-kapaċità teknoloġika u vantaġġ komparattiv (4). Dan jikkontribwixxi b'mod sostanzjali għall-importanza tal-manifattura fil-kummerċ internazzjonali.

3.16

Minħabba l-importanza tas-servizzi, qed nitkellmu dwar “l-orjentazzjoni tal-manifattura lejn is-servizzi”. Is-simbjożi tal-manifattura u s-servizzi ta' sikwit tbiddel l-enfasi tal-kumpaniji jew saħansitra oqsma sħaħ ta' attività. Is-servizzi l-ġodda jippermettu bidla fil-kunċetti tal-kummerċjalizzazzjoni peress li ma jibqgħux iffokati fuq il-bejgħ tal-prodotti iżda fuq il-ħtiġijiet tal-klijenti (individwali). Eżempju ieħor huwa li l-manifattura kulma jmur qed tistrieħ fuq it-tfassil u l-provvista ta' servizzi tan-negozju bħala l-aktar parti profitabbli tal-attività tagħha.

3.17

F'dan id-dawl, il-mira li sal-2020 l-industrija tal-manifattura tirrappreżenta sehem ta' 20 % tal-PNG fl-Ewropa mhijiex speċifika biżżejjed. Il-mira għandha pjuttost tkun il-ħtieġa li jinħolqu kundizzjonijiet favorevoli għat-titjib tal-proċessi industrijali li fihom is-simbjożi tal-manifattura u s-servizzi tkun fil-provvista ta' prodotti aġġornati permezz ta' proċessi ta' produzzjoni u produttività bil-quddiem.

3.18

Il-mewġa l-ġdida ta' applikazzjonijiet tal-ICT tikkostitwixxi proċess awtopropulsiv: is-servizzi jnisslu s-servizzi, u konsegwentement l-importanza tagħhom għall-ekonomija b'mod ġenerali tiżdied sproporzjonalment. Irawmu l-produttività u jistimolaw effetti trasversali fl-ekonomija li jwasslu għal kombinazzjonijiet ġodda. Ser jagħtu wkoll spinta ġdida lill-globalizzazzjoni.

3.19

Fenomenu ieħor huwa li se jkun hemm aktar prodotti li jiġu kummerċjalizzati flimkien ma' servizzi abbinati magħhom, jew saħansitra inkorporati fihom, u dan iwassal għal darb' oħra għal alleanzi u kombinazzjonijiet ġodda.

4.1

L-ispettru u l-impatt tas-servizzi tan-negozju jikbru ħafna iżjed meta jkunu marbuta mar-raba' rivoluzzjoni industrijali, li għandha ambitu usa' mis-servizzi tan-negozju biss (5). Din ir-rivoluzzjoni ssegwi t-tliet eri tal-mekkanizzazzjoni, l-elettriku u l-IT. L-enfasi issa hija fuq l-introduzzjoni tal-internet tas-servizzi u l-internet tal-oġġetti.

4.2

Bħala parti mill-proċess, hemm varjetà ta' inizjattivi fin-negozju u x-xjenza, li wħud minnhom ġew promossi mill-awtoritajiet pubbliċi, sabiex jiġu aġġustati l-ipproċessar tal-produzzjoni u l-iżvilupp ta' prodotti ġodda. Inizjattiva pijuniera minnhom hija pjan direzzjonali fir-rigward tar-raba' rivoluzzjoni industrijali, li nieda l-gvern Ġermaniż fl-2012 (6).

4.3

Bħalissa hemm aktar inizjattivi paralleli, b'karatteristiċi li jikkorrispondu, bħal pereżempju:

4.4

Il-fabbrika intelliġenti tal-futur hija ta' kumplessità sofistikata ħafna, imnaqqxa f'netwerking irfinat b'riżultat ta' applikazzjonijiet u sistemi ta' softwer aktar żviluppati. Dan l-iżvilupp ser jirriżulta f'individwalizzazzjoni gradwali – kemm għall-klijenti kif ukoll għall-ħaddiema – biex jiġu provduti prodotti u komponenti intelliġenti u mfassla apposta, u biex huma jibbenefikaw minnhom.

4.5

Il-potenzjal għall-industrija u l-ekonomija huwa kbir ħafna. Għandhom jiġu promossi t-twettiq mill-ewwel tax-xewqat tal-klijenti, il-flessibbiltà, it-teħid ottimu tad-deċiżjonijiet, l-użu effiċjenti tal-materja prima u potenzjal ta' valur miżjud mis-servizzi l-ġodda. L-iżvilupp jista' wkoll jaqbel b'mod ugwali max-xejriet demografiċi fl-Ewropa u jista' jibbenefika lill-bilanċ bejn il-ħajja u x-xogħol, filwaqt li jsaħħaħ il-kompetittività f'ambjent bi dħul għoli.

4.6

Fis-setturi industrijali kollha ser tiġi ppjanata l-integrazzjoni orizzontali u vertikali kif ukoll integrazzjoni diġitali minn tarf sa tarf tal-inġinerija tul il-katina tal-valur. L-aċċess miftuħ u l-innovazzjoni ser isaħħu n-netwerking intens.

4.7

Sabiex jinżamm il-pass mal-kompetituri minn pajjiżi mhux fl-UE, iridu jiġu stabbiliti pjattaformi komuni tal-UE dwar l-istandardizzazzjoni tal-prodotti u s-servizzi, inklużi l-komponenti rilevanti kollha fil-katina ta' valur.

4.8

Kemm kumpaniji kbar kif ukoll żgħar ser ikunu involuti. Il-prospetti għall-SMEs huma pożittivi. Ser ikunu jistgħu jagħmlu użu ferm iktar faċli mis-servizzi u s-sistemi tas-softwer aktar minn qatt qabel. Ser jinħolqu opportunitajiet ġodda għall-SMEs ibbażati fir-reġjuni, li jkunu jistgħu jiġu integrati b'mod aktar faċli fil-proċessi ta' internazzjonalizzazzjoni. Fi kwalunkwe każ, l-SMEs ser jibbenefikaw minn għarfien interdixxiplinari u t-trasferiment tat-teknoloġija.

4.9

Kif deskritt hawn fuq, fil-kategoriji kollha ser ikun hemm relazzjoni eqreb sew bejn il-klijenti u l-provvedituri.

4.10

It-teknoloġiji eżistenti bbażati fuq l-IT għandhom jiġu adattati għar-rekwiżiti speċifiċi tal-manifattura u jkomplu jiġu żviluppati. Jinħtieġu inizjattivi fl-oqsma tar-riċerka, it-teknoloġija u t-taħriġ bil-għan li jiġu żviluppati metodoloġiji fil-qasam tal-immudellar tal-inġinerija tal-awtomatizzazzjoni u l-ottimizzazzjoni tas-sistemi.

4.11

Hija meħtieġa infrastruttura tal-ekonomija li tinkludi l-bini adatt tal-infrastruttura għall-internet broadband, kif ukoll edukazzjoni adegwata u faċilitajiet tat-taħriġ. F'dan ir-rigward, il-KESE jinsisti għal darb'oħra fuq il-bżonn ta' inizjattiva dwar it-tkabbir flimkien ma' politiki fiskali sodi (7). L-Istati Membri tal-UE għandhom jibbenefikaw mill-irkupru attwali u jaħtfu l-opportunità biex jintensifikaw l-investimenti fl-infrastruttura indispensabbli b'mod urġenti fl-era tal-Industry 4.0.

4.12

L-Industry 4.0 se tagħti lill-Ewropa opportunità unika li tħeġġeġ diversi għanijiet b'investiment waħdani fl-infrastruttura. Jekk dan jiġi pospost, tista' tiddgħajjef il-kompetittività tal-Ewropa. Investiment bħal dan għaldaqstant għandu jiġi kkunsidrat ukoll b'mod pożittiv bħala parti mir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż fis-Semestru annwali.

4.13

Il-pjan direzzjonali Ġermaniż jagħti attenzjoni dovuta lill-aspetti soċjali ta' dan l-iżvilupp il-ġdid. Mhux biss il-livell maniġerjali u l-persunal tal-kumpaniji, iżda s-soċjetà kollha hija involuta. Hija bidla fundamentali fl-interazzjoni bejn il-bniedem u t-teknoloġija u l-bniedem u l-ambjent. L-innovazzjonijiet teknoloġiċi għandhom jiġu kkunsidrati fil-kuntest soċjokulturali tagħhom, peress li l-bidliet kulturali u soċjali huma wkoll xpruni ewlenin tal-innovazzjoni fihom innifishom.

4.14

Bl-istess mod, it-tmexxija deċentralizzata u l-approċċi tal-ġestjoni kif ukoll ir-responsabbiltà proprja tal-ħaddiema biex jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom stess qed jiftħu bibien ġodda. Dan jinvolvi bidliet fundamentali.

4.15

Għandhom jiġu organizzati fuq livell nazzjonali u tal-UE pjattaformi, seminars u gruppi ta' ħidma, li jinkludu lin-negozji, l-imsieħba soċjali, id-dinja tax-xjenza u l-awtoritajiet pubbliċi. Tali pjattaformi u gruppi ta' ħidma huma kruċjali għad-definizzjoni tal-viżjoni u l-istrateġiji għall-ġestjoni tal-proċess ta' trasformazzjoni sabiex jiġu sfruttati l-opportunitajiet u jiġu evitati l-perikli. Il-Grupp ta' Livell Għoli (ara hawn taħt) jipprovdi eżempju ta' djalogu ta' suċċess bejn il-partijiet interessati.

4.16

Id-dinja l-ġdida tan-negozju u s-servizzi tal-industrija diġitali ser ikollha tkun pjattaforma ta' skambju diġitali sigura u fdata bi drittijiet tas-suq u protezzjoni tad-drittijiet ċari (8). F'din id-dinja ibrida moderna, huwa importanti wkoll li jkun hemm pjattaforma ta' komunikazzjoni u ta' kooperazzjoni.

5.1

Soċjetà mmexxija mis-servizzi u d-diġitilizzazzjoni għandha konsegwenzi kbar fuq is-suq tax-xogħol u fuq is-soċjetà b'mod ġenerali:

5.2

Huwa inkwetanti li din il-bidla fundamentali fl-ekonomija, bil-konsegwenzi kollha tagħha għas-soċjetà u s-suq tax-xogħol, għadha ma ġietx analizzata biżżejjed, u mhux qed tiġi diskussa b'mod usa' barra mill-komunitajiet tan-negozju u tax-xjenza.

5.3

Konsegwentement, hemm ħafna raġunijiet għala din it-tranżizzjoni lejn perspettivi totalment ġodda fl-ekonomija għandhom jiġu diskussi b'mod wiesgħa fil-politika u fis-soċjetà, kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll dak tal-UE. Dan il-proċess jolqot il-ħajja ta' kuljum ta' ħafna ċittadini fir-reġjuni u fil-bliet f'termini ta' impjieg kif ukoll ta' qgħad. Għalhekk, ser jinfluwenza wkoll l-għażliet tal-individwi fir-rigward tal-ġejjieni tagħhom. L-aspetti soċjali u kulturali involuti għandhom jiġu enfasizzati u jitqiesu kif dovut.

5.4

Ir-riċerka dwar il-bidliet rapidi fis-suq tax-xogħol, li jridu jiġu mmappjati b'mod preċiż bħala bażi għal edukazzjoni u taħriġ futur, għandha tingħata prijorità taħt it-titolu “Tmexxija industrijali” fl-Orizzont 2020.

5.5

Ħafna impjiegi vulnerabbli huma mhedda u jekk dan il-proċess ma jiġix ġestit tajjeb, se jkollu konsegwenzi soċjali u politiċi. L-UE u l-Istati Membri għalhekk għandhom jistabbilixxu ambjenti politiċi u regolatorji li, apparti li jipprovdu teknoloġija ġdida u indispensabbli, jiżguraw ukoll li jintlaħqu l-għanijiet li jittejbu l-kundizzjonijiet ta' għajxien u tax-xogħol u tiġi evitata l-polarizzazzjoni bejn il-grupp bi dħul għoli u dak bi dħul baxx.

5.6

L-iżviluppi bejn pajjiż u ieħor mhumiex ugwali. Il-programmi tradizzjonali għandhom jiġu riveduti u l-kurrikuli għandhom jiġu adattati. Il-kumpaniji għaddejjin b'din il-ħidma. Ir-relazzjoni bejn l-edukazzjoni u l-kumpaniji qed tinbidel sabiex inlaħqu mat-tibdil industrijali. Il-ħaddiema għandhom ikunu preparati li jitgħallmu ħiliet differenti u b'mod ġenerali aktar speċjalizzati, u jridu jkunu jistgħu jadattaw għal bidliet rapidi fid-domanda għal ħiliet.

5.7

Dan l-iżvilupp żgur li ma jfissirx enfasi żbilanċata fuq il-kompetenzi tekniċi. Il-kompetenzi intellettwali u soċjali jibqgħu ugwalment importanti. Dawn huma indispensabbli biex inlaħqu mal-iżviluppi kollha fis-soċjetà u l-ħtieġa għal innovazzjoni soċjali li tmur id f'id ma' bidliet fundamentali fl-ekonomija.

5.8

F'dan kollu għandhom jiġu żgurati d-djalogi soċjali fil-livell tal-kumpaniji, settorjali, nazzjonali u tal-UE sabiex jiġu diskussi l-iżviluppi, il-kundizzjonijiet qafas fl-UE u fl-Istati Membri u mezzi u modi kif il-forza tax-xogħol tiġi preparata kif dovut.

6.1

L-impatt tal-intensifikazzjoni tas-servizzi tan-negozju tqiegħed fil-ġenb għal wisq żmien fil-livell tal-UE u fit-tfassil tal-politika tal-UE. Il-qabża kbira mistennija jfisser li huwa dejjem iktar meħtieġ li din is-sitwazzjoni titranġa. Għalhekk, il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon, bħala l-ewwel pass, ir-rapport tal-Grupp ta' Livell Għoli dwar is-Servizzi tan-Negozju fl-2013.

6.2

Għalkemm il-Kummissjoni hija involuta fil-proċessi li huma interkonnessi mal-effetti wiesa' tas-servizzi tan-negozju, b'mod partikolari permezz tal-Aġenda Diġitali u l-proġetti ta' riċerka u innovazzjoni, hemm nuqqas ta' stampa ġenerali.

6.3

Is-servizzi tan-negozju jixraqilhom post prominenti f'politika industrijali orjentata lejn il-futur. Ir-rapport tal-Grupp ta' Livell Għoli għandu jwitti t-triq biex ikollna stampa sħiħa tal-iżviluppi u d-definizzjoni tal-passi mixtieqa li għandhom jittieħdu fl-UE.

6.4

Il-Grupp ta' Livell Għoli jidentifika għadd kbir ta' servizzi tan-negozju, minn servizzi professjonali sa servizzi tekniċi u servizzi ta' appoġġ operattiv.

6.5

B'mod partikolari, jagħmilha ċara li s-servizzi tan-negozju ma ġewx ikkunsidrati biżżejjed fil-preparamenti tal-Kummissjoni għall-politiki l-ġodda kif ukoll fid-diskussjonijiet politiċi tal-Kunsill tal-Kompetittività.

6.6

Apparti l-Grupp ta' Livell Għoli, ħames gruppi ta' ħidma fasslu rapport dwar: (i) is-suq uniku, (ii) l-innovazzjoni, (iii) il-ħiliet, (iv) l-istandards u (v) l-kummerċ. Dawn jinkludu bosta osservazzjonijiet analitiċi u kummenti dettaljati dwar il-proċess kontinwu fl-oqsma diskussi kif ukoll dwar l-approċċi mixtieqa għall-politiki u l-azzjonijiet tal-UE.

6.7

Ħafna osservazzjonijiet u proposti fir-rapporti jenfasizzaw il-ħtieġa għal analiżijiet dettaljati tal-UE b'mod parallel ma' gwida politika mtejba u ffokata għall-SMEs li l-KESE, flimkien ma' ħafna esperti, ilu snin jirrakkomanda. Ir-rwol notevoli tal-kumpaniji żgħar u mikro kif ukoll iż-żieda esponenzjali tal-għadd tagħhom fiċ-ċiklu industrijali attwali jenfasizzaw għal darb'oħra l-ħtieġa urġenti għal regolamentazzjoni aħjar, kundizzjonijiet imtejba għas-sħubijiet ta' innovazzjoni u l-enfasi speċjali fuq l-aċċess għall-finanzi.

6.8

Barra mill-ostakli tradizzjonali li qed jiffaċċjaw is-servizzi, meta mqabbla ma' dawk li qed tiffaċċja l-manifattura, l-analiżi turi li, b'mod notevoli, il-frammentazzjoni attwali tas-suq uniku tal-prodotti għandha effetti dannużi addizzjonali wkoll fuq l-iżvilupp transkonfinali u l-istimolazzjoni tas-servizzi tan-negozju. L-Ewropa għadha 'l bogħod mill-ħolqien ta' suq domestiku kbir u ta' suċċess għas-servizzi.

6.9

Il-ħafna proposti għat-titjib tal-ambjent għas-servizzi tan-negozju jenfasizzaw l-importanza kbira ta' dawn tal-aħħar għar-rabta bejn il-manifattura u s-servizzi, u b'hekk għall-perspettiva tat-tisħiħ tal-industrija tal-manifattura fl-Ewropa.

6.10

Għaldaqstant, il-ħidma tal-Grupp ta' Livell Għoli u tal-gruppi ta' ħidma hija, fl-opinjoni tal-KESE, punt ta' tluq utli ħafna għat-twettiq ta' analiżi iktar dettaljata u għat-tfassil ta' proposti konkreti mill-Kummissjoni.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/33

Relatur:

is-Sinjura Le Nouail Marlière

1.1

Fir-risposta tagħha għall-ewwel Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej ta' suċċess “L-ilma u s-sanità huma dritt tal-bniedem! L-ilma huwa ġid pubbliku, mhux komodità!”, il-Kummissjoni tafferma l-importanza tad-dritt tal-bniedem għall-ilma u s-sanità bħala ġid pubbliku ta' importanza fundamentali u ttenni li “l-ilma mhuwiex prodott kummerċjali”.

1.2

L-ewwel nett, ta' min jilqa' l-fatt li l-appoġġ tal-popolazzjoni għal din l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, kif ukoll ir-rikonoxximent mill-Kummissjoni tal-ispeċifiċità u r-rwol importanti tas-servizzi tal-ilma “biex jissodisfaw il-ħtiġijiet bażiċi tal-popolazzjoni” wasslu għall-esklużjoni tas-servizzi tal-provvista tal-ilma mid-Direttiva dwar il-Konċessjonijiet.

1.3

B'mod aktar ġenerali, il-KESE japprezza l-impenn tal-Kummissjoni biex taġixxi b'konformità mad-dispożizzjonijiet tat-Trattat li jirrikjedu li l-UE tibqa' newtrali fir-rigward tad-deċiżjonijiet nazzjonali li jirregolaw ir-reġim ta’ sjieda tal-intrapriżi tad-distribuzzjoni tal-ilma. F'dan ir-rigward, il-KESE huwa konvint li l-ebda deċiżjoni jew att relatat mal-attività tal-UE m'għandu jwassal għal limitazzjoni tal-libertà tal-Istati Membri biex jagħżlu kif jorganizzaw il-provvista tas-servizzi tal-ilma.

1.4

Il-KESE għalhekk jistieden lill-Kummissjoni tieħu inizjattivi konkreti biex tiżgura r-rispett dejjiemi ta' dan l-impenn fl-oqsma kollha ta' kompetenza tal-UE, kemm fir-rigward tal-Istati Membri Ewropej li jibbenefikaw mill-appoġġ tal-Mekkaniżmu Ewropew ta' Stabbiltà kif ukoll fil-kuntest attwali ta' negozjati kummerċjali (bħal dawk tas-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment u/jew ta' kummerċ tas-servizzi) filwaqt li s-servizzi tal-ilma jiġu esklużi b'mod espliċitu min-negozjati kummerċjali bħal dawk li ssemmew.

1.5

Il-Kumitat jinnota ċerti aspetti pożittivi tar-risposta tal-Kummissjoni Ewropea:

1.6

Il-Kumitat josserva li l-kumpaniji tas-servizzi tal-ilma fin-natura tagħhom huma monopolji, minħabba l-investiment enormi ta' kapital meħtieġ u l-ispejjeż kbar tat-trasport, kif ġie ddikjarat f'rapport reċenti tal-Aġenzija Ewropea għall-Ambjent (Aġenzija Ewropea għall-Ambjent, 2003, Assessment of cost recovery through water pricing [Valutazzjoni tal-irkupru tal-ispejjeż permezz tal-ipprezzar tal-ilma], Lussemburgu, p. 28). Għalhekk, l-awtoritajiet pubbliċi għandhom ikunu f'pożizzjoni biex jeżerċitaw kontroll estensiv fuq il-kwalità u l-effettività tas-servizzi provduti mill-kumpaniji tas-servizzi tal-ilma. F'dan il-kuntest, il-KESE jappoġġja lill-Kummissjoni li tirrikonoxxi li t-trasparenza għandha rwol ewlieni x'taqdi.

1.7

Għalhekk, il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni timpenja ruħha aktar favur l-applikazzjoni sħiħa tal-Artikolu 14 tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma (Konsultazzjoni u informazzjoni pubblika) u jappoġġja l-intenzjoni tal-Kummissjoni li tippromovi t-tqabbil (“benchmarking”) tas-servizzi tal-ilma fir-rigward ta' indikaturi ta' prestazzjoni ekonomiċi, tekniċi u ta' kwalità, Ir-rabtiet bejn il-livell ta' investimenti, it-tariffa medja tal-ilma u l-kwalità tal-kundizzjonijiet tax-xogħol ser ikunu aktar ċari u ser iżidu t-trasparenza fis-settur.

1.8

Il-KESE jqis li r-reviżjoni tad-Direttiva Qafas u tad-Direttiva dwar l-Ilma tax-Xorb għandha sservi ta' opportunità biex jiġu inklużi fihom indikazzjonijiet u prinċipji dwar il-prinċipju tal-aċċess universali, kif ukoll il-prinċipju tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma dwar l-irkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex tipproponi leġislazzjoni li tistabbilixxi l-aċċess għall-ilma u għas-sanità bħala dritt tal-bniedem kif definit min-Nazzjonijiet Uniti u biex tippromovi l-provvista tal-ilma u s-sanità bħala servizzi pubbliċi essenzjali għal kulħadd.

1.9

Il-KESE jinnota li, permezz tal-appoġġ tagħhom għall-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, iċ-ċittadini Ewropej esprimew ix-xewqa tagħhom li jipparteċipaw fit-tfassil tal-politika Ewropea u jkollhom sehem fil-kwistjoni tal-ilma bħala ġid pubbliku u servizz ta' interess ġenerali. Għaldaqstant jeħtieġ li l-istituzzjonijiet Ewropej kollha jiftħu l-governanza tal-politika tal-UE dwar l-ilma għall-partijiet interessati kollha u jżidu l-okkażjonijiet għal dibattitu pubbliku dwar il-futur tar-riżorsi tal-ilma.

2.1

L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, introdotta mit-Trattat ta' Lisbona biex tħeġġeġ parteċipazzjoni demokratika akbar taċ-ċittadini fl-affarijiet Ewropej (1), tippermetti lil miljun ċittadin tal-Unjoni Ewropea (UE), li jkunu ġejjin minn tal-inqas seba' Stati Membri, biex jitolbu lill-Kummissjoni Ewropea tressaq proposta leġislattiva f'oqsma ta' kompetenza tal-UE. Dan huwa l-ewwel strument ta' demokrazija parteċipattiva fil-livell Ewropew.

2.2

Minn mindu l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej tnediet f’April 2012, aktar minn 5 miljun ċittadin iffirmaw aktar minn 20 inizjattiva differenti. Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew stieden diversi inizjaturi ta' kampanji biex jattendu s-sessjonijiet plenarji tiegħu.

2.3

L-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej dwar l-ilma u s-sanità bħala drittijiet tal-bniedem għandha l-għan li tipproponi leġislazzjoni li tistabbilixxi d-dritt għall-ilma u s-sanità bħala dritt tal-bniedem skont it-tifsira tan-Nazzjonijiet Uniti, u li tippromovi l-provvista tal-ilma u s-sanità bħala servizzi pubbliċi essenzjali għal kulħadd. Ġiet ippreżentata lill-KESE matul is-sessjoni plenarja ta' Settembru 2013.

2.4

Bħala tfakkira, dan huwa t-test oriġinali tal-inizjattiva:

“L-ilma u s-sanità huma dritt tal-bniedem!

Nistiednu lill-Kummissjoni Ewropea sabiex tipproponi leġiżlazzjoni li timplimenta d-dritt tal-bniedem għall-ilma u s-sanità kif rikonoxxut min-Nazzjonijiet Uniti, u tippromwovi l-provvista tal-ilma u s-sanità bħala servizz pubbliku essenzjali għal kulħadd.

Il-leġiżlazzjoni tal-UE għandha teħtieġ li l-gvernijiet jiżguraw u jipprovdu liċ-ċittadini kollha b’biżżejjed ilma tax-xorb u b’ilma tax-xorb nadif kif ukoll bis-sanità. Inħeġġu li:

2.5

Fis-17 ta' Frar 2014, wara li l-Kummissjoni vvalidat il-1 6 59  543 firma minn 13-il Stat Membru, il-Parlament Ewropew ipproċeda b'seduta kbira tal-Kumitat taċ-Ċittadini tal-Inizjattiva taċ-Ċittadina dwar l-Ilma, li fiha l-KESE kien mistieden jipparteċipa. Dakinhar stess il-Viċi President tal-Kummissjoni Ewropea, is-Sur Maros Sefcovic, laqa' wkoll lill-Kumitat taċ-Ċittadini tal-Inizjattiva.

2.6

Fil-Komunikazzjoni tad-19 ta' Marzu 2014, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat ir-risposta uffiċjali tagħha għall-ewwel Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej li rnexxiet; liema inizjattiva stiednet lill-Kummissjoni “sabiex tipproponi leġiżlazzjoni li timplimenta d-dritt tal-bniedem għall-ilma u s-sanità”.

2.7

Fil-15 ta' April 2014, il-Jum Ewropew tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, il-KESE organizza konferenza dwar “Building up success” [Nibnu s-suċċess] li fiha l-Kumitat taċ-Ċittadini tal-Inizjattiva dwar l-Ilma kien mistieden jipparteċipa. Din il-konferenza laqqgħet numru impressjonanti ta' individwi li jwettqu kampanji fil-qafas tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej u ta' atturi kkonċernati fil-KESE, sabiex janalizzaw l-esperjenzi miksuba s'issa u jfasslu lista ta' rakkomandazzjonijiet għat-titjib tal-effettività u l-faċilità tal-użu ta' dan l-istrument ta' demokrazija diretta.

3.1

Bħala strument li jniedi dibattitu pubbliku u ta' bini ta' netwerks taċ-ċittadini, l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej tat xhieda tas-saħħa u s-suċċess tagħha.

3.2

L-ostakli li għandhom jiġu ffaċċati jinsabu fir-reviżjoni tar-regoli dwar l-implimentazzjoni tagħha (2) għaliex ma jikkorrispondux man-natura reali tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej. Dawn jimponu obbligi komparabbli ma' dawk li jikkorrispondu ma' strument legalment vinkolanti ta' demokrazija diretta li l-impatt legali tiegħu jista' jkun ta' referendum (data personali, effett li jista' jkun dissważiv, proċeduri sproporzjonati) u jissottomettu lill-organizzaturi għal limitazzjonijiet legali sproporzjonati li mhumiex identiċi minn Stat Membru għal ieħor. Jillimitaw l-ambitu ta' kwistjonijiet li jistgħu jkunu s-suġġett ta' reġistrazzjoni legali għall-evalwazzjoni sovrana tal-Kummissjoni li waħedha tiddetermina jekk is-suġġett huwiex fil-kompetenza tagħha.

3.3

It-tul massimu tat-test tal-preżentazzjoni tal-Inizjattiva reġistrata, bit-titolu, is-suġġett u d-deskrizzjoni inklużi huwa ta' 800 karattru, u minħabba f'hekk il-Kummissjoni qieset li l-inizjattiva ma kellhiex proposti konkreti.

3.4

Ħafna ċittadini Ewropej qatgħu qalbhom li jesprimu l-fehma tagħhom fl-Ewropa u dwar l-Ewropa. Il-Kummissjoni Ewropea futura għandha tagħti attenzjoni għal dan.

3.5

Bħala parti mit-Trattat tal-UE (Artikolu 11(4)), dan l-istrument huwa l-unika għodda legali li għandhom iċ-ċittadini Ewropej ordinarji biex jinfluwenzaw l-aġenda politika tal-UE. Fl-2015, il-PE u l-Kunsill għandhom jirrevedu dawn ir-regoli ta' implimentazzjoni u għandhom jisiltu tagħlimiet minn dawn il-kampanji inizjali.

4.1

Il-Kumitat jiddikjara b'sodisfazzjon li l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej dwar “l-ilma u s-sanità bħala dritt tal-bniedem” obbligat lill-istituzzjonijiet Ewropej biex janalizzaw il-preokkupazzjonijiet taċ-ċittadini Ewropej u jistqarru li dawn il-preokkupazzjonijiet imorru lil hinn mill-kunsiderazzjonijiet regolatorji tas-soltu tal-Kummissjoni u li din iddeċidiet teskludi s-servizzi tal-ilma u s-sanità mid-Direttiva dwar il-Konċessjonijiet.

4.2

Il-Kummissjoni tagħmel sewwa tfakkar fir-responsabbiltajiet tal-Istati Membri fir-rigward tal-adozzjoni ta' miżuri intiżi biex jgħinu lill-persuni fil-bżonn.

4.3

Tirrikonoxxi wkoll li għandha kompetenzi għad-definizzjoni ta' xi prinċipji fundamentali fil-qasam tal-politika tal-ipprezzar tal-ilma fl-Istati Membri u tfakkar fid-dispożizzjonijiet tal-Artikolu 9 tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma, li tistabbilixxi l-prinċipju tal-kopertura integrali tal-ispejjeż.

4.4

Madankollu hemm nuqqas ta' ambizzjoni reali fir-risposta tagħha għall-istennijiet espressi minn aktar minn 1,6 miljun individwu (1,9 miljun firma miġbura) u ma ressqitx proposti ġodda għal strument tal-UE li jistabbilixxi d-dritt tal-bniedem għall-ilma.

4.5

Abbażi ta' eżempji konkreti miġbura minn bliet Ewropej differenti, il-Kumitat huwa tal-fehma li l-obbligu li jiġu adottati politiki adatti tal-ipprezzar tal-ilma għall-preservazzjoni tar-riżorsi tal-ilma jista' u għandu jiġi konċiljat mal-bżonn assolut li jiġi garantit aċċess universali għal dawn ir-riżorsi permezz ta' mekkaniżmi ta' solidarjetà adatti.

4.6

Il-KESE jqis li r-reviżjoni tad-Direttiva Qafas u tad-Direttiva dwar l-Ilma tax-Xorb għandha sservi ta' opportunità biex jiġu inklużi fihom indikazzjonijiet u prinċipji dwar il-prinċipju tal-aċċess universali u l-prinċipju tad-Direttiva Qafas dwar l-Ilma dwar l-irkupru tal-ispejjeż tas-servizzi tal-ilma.

4.7.1

Il-Kumitat jenfasizza li huwa sorpriż li inizjattiva taċ-ċittadini ta' dan id-daqs ġiet indirizzata bi proposta ta' konsultazzjoni pubblika dwar il-kwalità tal-ilma tax-xorb, li tidher li tirreferi għal mezzi aktar tas-soltu ta' konsultazzjoni, utli iżda li ma jindirizzawx l-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej.

4.8.1

Jiddikjara wkoll b'sodisfazzjon li l-Kummissjoni qieset il-ħtieġa ta' trasparenza fir-rigward tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet dwar il-ġestjoni tal-ilma fil-livell lokali, reġjonali u nazzjonali.

4.8.2

Minħabba n-natura essenzjali tiegħu, l-ilma għandu jiġi preservat bħala riżorsa fraġli u bħala ġid komuni. Għandha tiġi kkunsidrata n-natura prijoritarja tal-użu tal-ilma għall-bżonnijiet vitali tal-bniedem. Il-Kummissjoni Ewropea għandha tifhem li għandna nirrikonoxxu l-aċċess għall-ilma u s-sanità u d-disponibbiltà tagħhom fi kwantità suffiċjenti bħala dritt fundamentali tal-bniedem minħabba n-natura vitali tagħhom u d-dinjità. B'hekk għandna neskluduhom mir-regoli kummerċjali tas-suq intern billi tiġi proposta l-klassifikazzjoni mill-ġdid tagħhom bħala servizz mhux ekonomiku ta' interess ġenerali (3).

4.8.3

Il-prodotti neċessarji għas-sopravivenza tan-nies għandhom ikunu s-suġġett ta' approċċ partikolari u jitneħħew mill-ambitu tal-kummerċ ħieles. Minkejja li jeżistu testi uffiċjali li jiddikjaraw li l-ilma mhuwiex prodott kummerċjali jew li kulħadd għandu d-dritt għall-ikel, illum il-ġurnata għadna nisimgħu bil-privatizzazzjoni tas-sorsi tal-ilma, l-ispekulazzjoni mifruxa fil-prodotti alimentari bażiċi u l-ħtif tal-art agrikola fuq skala kbira. Dawn il-fenomeni jikkompromettu direttament l-għajxien tal-aktar persuni żvantaġġati.

4.8.4

Il-Kummissjoni Ewropea hija mistiedna tipproponi miżuri vinkolanti konkreti sabiex tindirizza l-Inizjattiva taċ-Ċittadini kkonċernata, ħaġa li naqset milli tagħmel fil-Komunikazzjoni tagħha. B'mod partikolari, għandu jkun hemm test Ewropew legalment vinkolanti li jipprevedi li l-benefiċċju m'għandux ikun l-għan mixtieq tal-ġestjoni tas-sorsi tal-ilma u tas-servizzi korrispondenti. Jekk dan mhuwiex il-każ, id-dikjarazzjoni li “l-ilma huwa ġid pubbliku” ma tagħmilx sens.

4.9.1

Il-Kumitat jitlob li jiġi adottat strument Ewropew li jirrikonoxxi d-dritt tal-bniedem għall-ilma u s-sanità kif definit min-Nazzjonijiet Uniti f'Lulju 2010, li huwa wieħed mill-pedamenti tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej, flimkien mal-Artikolu 14 tat-TFUE dwar is-Servizzi ta' Interess Ekonomiku Ġenerali u l-Protokoll 26 dwar is-Servizzi ta' Interess Ġenerali, u sabiex il-Kummissjoni Ewropea tkun tista' tirakkomanda lill-Istati Membri biex jirrispettaw dan id-dritt permezz ta' servizz ta' interess ġenerali mhux ekonomiku, fir-rispett tan-newtralità tat-twettiq ta' dan is-servizz distint mill-użu kummerċjali li jista' jsir minnu fil-kuntest industrijali jew agrikolu.

4.10.1

Il-politika ta' żvilupp u l-impenji finanzjarji tal-UE jistgħu jibbenefikaw minn appoġġ sod tar-rikonoxximent mill-Istati Membri kollha tal-UE tad-dritt tal-bniedem kif rikonoxxut uffiċjalment min-Nazzjonijiet Uniti f'Lulju 2010, b'mod partikolari biex ikun hemm l-ogħla livell ta' effettività possibbli, peress li l-politika ta' żvilupp u ta' għajnuna f'dan il-qasam b'rabta mad-dritt tal-bniedem jistgħu jippermettu li tiġi miġġielda l-korruzzjoni u jiġu impenjati l-operaturi sottokuntrattati. Il-Kumitat iħeġġeġ u jappoġġja l-approċċ integrat u l-ħolqien ta' sinerġija bejn l-ilma u s-sigurtà tal-ikel. Fir-rigward tas-sinerġija bejn l-ilma u l-enerġija, il-Kumitat jistenna l-elementi proposti biex ikun jista' jiġġudika jekk dawn jirrispettawx l-ispirtu tal-Inizjattiva taċ-Ċittadini Ewropej fir-rigward tal-protezzjoni tar-riżorża bħala ġid komuni.

Is-saħħa pubblika għandha tkun ukoll fil-qalba tal-preokkupazzjonijiet, b'mod partikolari bl-installazzjoni ta' faċilitajiet sanitarji kulfejn dawn ma jeżistux avolja din il-kwistjoni ftit li xejn tinteressa lill-operaturi.

4.11.1

Il-Kumitat jinnota b'sodisfazzjon l-impenn tal-Kummissjoni biex tippromovi aħjar dawn is-sħubijiet mingħajr skop ta' qligħ fis-settur tal-ilma sabiex jissaħħu l-kapaċitajiet permezz tat-trasferiment tal-għarfien u l-informazzjoni bejn is-servizzi pubbliċi ta' distribuzzjoni tal-ilma u s-sanità, l-awtoritajeit lokali u l-atturi l-oħra, u kif għamel f'okkażjonijiet preċedenti jenfasizza li l-innovazzjoni u l-frott tar-riċerka u tal-iżvilupp li bbenefikaw minn appoġġ pubbliku fil-qafas tas-Seba' Programm Qafas għandhom isiru disponibbli għas-settur mingħajr skop ta' qligħ, l-intrapriżi fl-ekonomija soċjali u solidali, il-muniċipalitajiet, eċċ (4).

4.12.1

Sabiex tappoġġja l-għanijiet ta' żvilupp sostenibbli li għandhom jissostitwixxu l-Għanijiet ta' Żvilupp tal-Millennju wara l-2015 u li ser ikunu universali, l-UE għandha tkun koerenti ma' dawn l-għanijiet futuri u tqis li llum il-ġurnata għad hemm bejn miljun u żewġ miljun cittadin Ewropew li m'għandhomx aċċess għar-riżorsa. L-UE għandha ttejjeb l-għarfien tal-Istati Membri tagħha mil-lat ta' informazzjoni (mingħajr dar, Rom, akkomodazzjoni prekarja) sabiex tkun tista' ssib soluzzjoni.

4.13

Il-Kumitat japprova l-impenn tal-Kummissjoni Ewropea dwar il-kwalità tal-ilma, dwar it-trasparenza tal-ġestjoni, u t-twaqqif ta' djalogu aktar strutturat bejn il-partijiet ikkonċernati, iżda jenfasizza li r-risposta ma tindirizzax il-mistoqsijiet li saru mill-Inizjattiva taċ-Ċittadini dwar l-universalità ta' dritt tal-bniedem, jiġifieri li kull ċittadin u abitant għandu jkollu għad-dispożizzjoni tiegħu minimu essenzjali ta' ilma irrispettivament mis-sitwazzjoni mil-lat residenzjali, professjonali, eċċ. tiegħu.

4.14

Il-Kummissjoni Ewropea tindika li l-leġislazzjoni tal-UE dejjem qieset l-ispeċifiċitajiet tas-servizzi tal-ilma u tas-sanità u r-rwol importanti li jaqdu biex jissodisfaw il-bżonnijiet essenzjali tal-popolazzjoni.

Il-Kumitat iqis li dan huwa rwol essenzjali u mhux biss importanti u, fid-dawl tal-fatt li dawn huma bżonnijiet essenzjali, iħeġġeġ li dawn il-bżonnijiet essenzjali jiġu sodisfati fil-qafas tas-servizzi pubbliċi ta' interess ġenerali mhux ekonomiku.

4.15

Il-KESE rrakkomanda lill-Istati Membri u lill-istituzzjonijiet Ewropej biex jikkonsolidaw din il-politika peress li l-ilma huwa fundamentali: għaċ-ċittadini, l-industriji, l-agrikolutra, kif ukoll għall-awtoritajiet lokali. L-ilma għandu jingħata importanza ċentrali permezz tal-politika Ewropej kollha billi jiġu enfasizzati l-isfidi fir-rigward tal-ġlieda kontra l-faqar, id-drittijiet fundamentali taċ-ċittadini Ewropej, is-saħħa pubblika, l-integrazzjoni u l-koeżjoni soċjali.

4.16

Il-KESE jirrakkomanda:

4.17

Barra minn hekk, il-KESE jissuġġerixxi li:

4.18

Il-politika tal-ilma u tas-sanità għandha tkun integrata f’approċċ ta’ żvilupp sostenibbli li jippermetti li din ir-riżorsa tindirizza l-bżonnijiet attwali tal-popolazzjoni u tiġi ppreservata biex jiġu żgurati l-bżonnijiet tal-ġenerazzjonijiet futuri.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/39

Relatur:

is-Sinjura Batut

Korelatur:

is-Sinjura Päärendson

1.1.1

L-Unjoni u l-Ġappun flimkien jirrappreżentaw aktar minn terz tal-kummerċ dinji. Sħubija bi ftehim ta' kummerċ ħieles (FTA)/ftehim ta' sħubija ekonomika (FSE) ambizzjuż, komprensiv u ta' benefiċċju reċiproku bejn l-UE u l-Ġappun tista' tagħti spinta lill-kummerċ u l-investiment reċiproku u tista' ttejjeb l-ekonomiji tagħhom, toffri aktar opportunitajiet ta' impjieg u tikkontribwixxi għat-tisħiħ ta' regoli u standards internazzjonali. Iċ-ċittadini tagħhom huma lesti li jilqgħu tqassim ġust tal-benefiċċji mistennija iżda huma attenti u ma jridux li l-istandards rispettivi tagħhom jitnaqqsu.

1.1.2

Il-KESE jilqa' dawn in-negozjati għal ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika mal-Ġappun u speċjalment id-deċiżjoni li jissoktaw wara l-analiżi tal-ewwel sena. Madankollu, il-Kumitat jiddispjaċih għan-nuqqas ta' informazzjoni u ta' trasparenza fir-rigward tan-negozjati li għaddejjin bħalissa. Peress li l-promozzjoni u l-protezzjoni tal-interessi tal-konsumatur huma mezzi essenzjali biex jiġi żgurat appoġġ pubbliku mifrux għall-Ftehim, jitlob li jitwaqqfu mekkaniżmi ta' konsultazzjoni simili għal dawk li ntużaw fin-negozjati tas-Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment (TTIP) sabiex jiġi żgurat li s-soċjetà ċivili tkun informata aħjar dwar il-vantaġġi komparattivi li jġib miegħu l-ftuħ tas-suq bejn l-UE u l-Ġappun għall-partijiet interessati. F'dan il-kuntest, il-KESE jħeġġeġ liż-żewġ partijiet itejbu t-trasparenza u l-provvista ta' informazzjoni relatata man-negozjati billi joħolqu mekkaniżmu uffiċjali ta' informazzjoni tas-soċjetà ċivili, imbagħad li joħolqu struttura ta' konsultazzjoni fi ħdan il-ftehim. Barra minn hekk, il-Kumitat jinnota li l-kummerċ fuq iż-żewġ naħat diġà jista' jibbenefika mir-Round Table dwar in-Negozju bejn l-UE u l-Ġappun bħala pjattaforma għall-parteċipazzjoni u l-konsultazzjoni.

1.2.1

Il-KESE jinsisti li jibqa' informat għalkollox dwar ir-reviżjoni tal-istudju tal-impatt tal-2012. Huwa jitlob li jiġi notifikat mill-aktar fis dwar l-iskeda ta' implimentazzjoni, b'mod partikolari fir-rigward tal-armonizzazzjoni tal-istandards tekniċi u jemmen li qabel ma tittieħed kwalunkwe deċiżjoni għandu jiġi ppubblikat fil-lingwi uffiċjali kollha tal-UE dokument aktar dettaljat mill-analiżi tal-impatt.

1.2.2

Il-KESE jħeġġeġ lill-UE biex tagħmel l-almu tagħha biex:

Fid-dawl tan-natura sensittiva ħafna tas-soluzzjoni ta' tilwim bejn investitur u l-Istat (Investor-State Dispute Settlement (ISDS)) u l-fehmiet diverġenti tad-diversi partijiet interessati, il-KESE jilqa' l-eżerċizzju ta' konsultazzjoni pubblika mniedi mill-Kummissjoni Ewropea b'rabta man-negozjati kummerċjali Trans-Atlantiċi u jistenna r-riżultat b'interess kbir (1). Il-KESE jqis li, minħabba s-saħħa tad-demokrazija Ġappuniża, jekk jinġabru l-fehmiet tan-naħa Ġappuniża dwar dan is-suġġett, dawn ikunu jistgħu jinformaw u jikkontribwixxu biex jiġu faċilitati n-negozjati.

1.2.3

Id-djalogu bejn is-soċjetajiet ċivili tal-Ġappun u tal-UE ser jagħmel kontribut importanti għall-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika. Il-Kumitat jirrakkomanda li jitwaqqaf kumitat konsultattiv konġunt fil-qafas tal-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika bejn l-UE u l-Ġappun, simili għal dawk stabbiliti fi ftehimiet oħra li ġew konklużi reċentement mill-Unjoni Ewropea, u li r-rwol tiegħu għandu jiġi diskuss mir-rappreżentanti taż-żewġ soċjetajiet ċivili rispettivi matul in-negozjati. Dan il-kumitat għandu jkollu l-possibbiltà li janalizza kwalunkwe parti tal-ftehim sabiex ikun jista' jressaq fehmtu. Il-KESE jirrakkomanda bis-sħiħ li tal-anqas nofs il-membri Ewropej ikunu nominati minnu – il-korp konsultattiv tal-UE responsabbli biex jirrappreżenta l-interessi tas-soċjetà ċivili organizzata Ewropea.

1.2.3.1

Il-KESE stabbilixxa kuntatti eċċellenti mal-organizzazzjonijiet tal-ħaddiema, l-impjegaturi, il-bdiewa, il-kooperattivi, il-konsumaturi, l-NGOs, l-organizzazzjonijiet mingħajr skop ta' qligħ, u l-universitajiet fil-Ġappun (2). Flimkien mal-kumitat ta' segwitu tal-Ġappun, il-KESE jinsab fuq quddiem nett biex jippromovi d-djalogu u l-konsultazzjoni mas-soċjetà ċivili fuq iż-żewġ naħat.

2.1.1

L-UE u l-Ġappun iddeċiedew isaħħu r-rabtiet tagħhom billi jniedu negozjati dwar ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika. B'mod parallel qed jiġi negozjat ftehim ta' sħubija strateġika (3). Il-Kumitat jilqa' r-riżultat pożittiv tar-reviżjoni tal-ewwel sena u d-deċiżjoni li jitkomplew in-negozjati. Jekk is-suppożizzjonijiet li saru jsiru realtà, l-esportazzjonijiet tal-UE lejn il-Ġappun jistgħu jiżdiedu bi 30 %, ikabbar il-PDG tal-UE jista' jiżdied b'0,8 % u jistgħu jinħolqu 4 00  000 impjieg ġdid fl-UE. Il-PDG tal-Ġappun jista' jiżdied b'0,7 % u l-esportazzjonijiet tiegħu lejn l-UE jistgħu jiżdiedu b'24 % filwaqt li l-ftehim jenfasizza wkoll ir-rwol ewlieni li għandha l-UE fil-qasam tal-kummerċ u tal-investiment fl-Asja tal-Lvant (4).

2.1.2

L-UE u l-Ġappun għandhom bosta valuri u prinċipji komuni bħad-demokrazija, l-istat tad-dritt, id-drittijiet tal-bniedem u l-ekonomija tas-suq b'livell għoli ta' għarfien teknoloġiku. Fl-istess waqt jiffaċċjaw sfidi simili (pereżempju popolazzjonijiet li qed jixjieħu u jonqsu) u jridu jsibu sorsi ġodda ta' tkabbir u impjiegi.

2.1.3

Il-korpi tas-soċjetà ċivili taż-żewġ reġjuni u l-mekkaniżmi ta' konsultazzjoni rispettivi tagħhom mhumiex faċilment interkambjabbli (5). Iżda djalogu dejjem aktar b'saħħtu bejn tali korpi jista' jkun żieda importanti ħafna għal kwalunkwe ftehim. L-UE għamlet id-djalogu soċjali u ċivili l-pedament tal-mudell soċjali tagħha billi provditlu qafas istituzzjonali u l-Ġappun jirrikonoxxi l-importanza tas-soċjetà ċivili fl-aktar sens wiesa' (Kunsill dwar il-politika tax-xogħol, forum pluripartitiku).

2.2

Fil-Ġappun, kif ukoll fl-UE, qed jittieħdu passi biex tissaħħaħ l-ekonomija (6). Id-dejn pubbliku tal-Ġappun bħalissa għadu qrib il-230 % tal-PDG tiegħu. Ir-rata b'saħħitha tal-yen kienet ta' żvantaġġ għall-importazzjonijiet u wara d-diżastru triplu ta' Fukushima, il-kummerċ bl-imnut naqas bi 2,3 % fi żmien sena (Frar 2013).

2.2.1

Il-ftehimiet bilaterali ta' kummerċ ħieles qed jiftħu l-bibien tal-Ġappun għall-kummerċ dinji u wasslu għall-ħolqien ta' żoni ta' integrazzjoni reġjonali. Mill-2002 'il hawn, il-Ġappun ikkonkluda għadd ta' ftehimiet bilaterali mhux biss mal-Asja, iżda wkoll mal-Amerika Latina u l-Isvizzera. Bħalissa qed jinnegozja ftehim trilaterali maċ-Ċina u r-Repubblika tal-Korea. Qed jipparteċipa wkoll fin-negozjati dwar is-Sħubija Trans-Paċifika (TPP).

2.2.2

Il-Ġappun u l-UE diġà ffirmaw xi ftehimiet importanti li jiffaċilitaw il-proċeduri kummerċjali fis-settur tat-telekomunikazzjoni, il-prodotti kimiċi u farmaċewtiċi, fir-rigward tal-prattiki antikompetittivi, ix-xjenza u t-teknoloġija u l-kooperazzjoni u l-assistenza amministrattiva (7).

3.1

It-tiftixa għat-tkabbir ekonomiku permezz ta' riskji kummerċjali globalizzati jista' jkollha impatt fuq l-ambjent (8). Fl-Opinjoni tiegħu dwar in-negozjar ta' ftehimiet kummerċjali ġodda (9), il-Kumitat enfasizza li huwa importanti li fin-negozjati kummerċjali tal-UE jiġi inkluż kapitolu dwar it-tema tal-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli li jinkludi dispożizzjonijiet ambjentali u soċjali u rwol kruċjali allokat lis-soċjetà ċivili.

3.2

In-negozjati bejn l-UE u l-Ġappun dwar il-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim dwar sħubija ekonomika joffru liż-żewġ partijiet il-possibbiltà li jaffermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom, fil-livell internazzjonali, favur it-tliet pilastri tal-iżvilupp sostenibbli: it-tkabbir ekonomiku, l-iżvilupp soċjali u l-protezzjoni tal-ambjent. Minn meta ġie ffirmat il-ftehim ta' kummerċ ħieles mar-Repubblika tal-Korea, dawn l-elementi jinsabu fil-qalba tan-negozjati kummerċjali kollha tal-UE u ta' kull ftehim ta' kummerċ ħieles (10). Id-diversità bijoloġika, it-tibdil fil-klima, is-sajd, il-forestrija u l-organiżmi slavaġ jikkostitwixxu prijoritajiet għall-UE u għad-dinja. Il-partijiet għandhom jtennu l-impenn tagħhom lejn il-ftehimiet ambjentali multilaterali.

3.3

Kwalunkwe ftehim ġdid għandu jikkonferma d-dritt tal-Istati Membri tal-UE u tal-Ġappun li jirregolaw u jiddefinixxu prijoritajiet fir-rigward tal-iżvilupp sostenibbli u għandu jħeġġiġhom jirrispettaw l-istandards ta' protezzjoni relatati kemm tal-impjieg kif ukoll tal-ambjent, b'konformità mal-impenji tagħhom fir-rigward tal-istandards u l-ftehimiet internazzjonali f'dawn iż-żewġ oqsma.

3.4

Il-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika (11) ser joffri l-possibbiltà biex jiġi affermat mill-ġdid dan l-impenn (billi eventwalment jiġu ratifikati u implimentati konvenzjonijiet oħra tal-ILO) (12) u jissaħħu d-djalogu u l-kooperazzjoni fil-livell bilaterali dwar il-kwistjonijiet li jikkonċernaw ix-xogħol, inklużi dawk li qegħdin fuq l-Aġenda għax-xogħol deċenti.

3.4.1

Il-KESE, li jirrappreżenta lis-soċjetà ċivili Ewropea kollha, jenfasizza l-fatt li huwa possibbli li l-benefiċċji ta' kwalunkwe ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika ma jinħassux b'mod ugwali (13) mid-diversi Stati Membri jew mid-diversi setturi (14).

3.4.2

Filwaqt li hija mistennija żieda fl-għadd ta' impjiegi (f'termini ta' %) fl-UE fis-setturi tal-magni elettriċi, l-agrikoltura, il-forestrija, is-sajd, l-ikel ipproċessat, l-assigurazzjoni, u dak tal-kostruzzjoni, huwa mistenni tnaqqis żgħir fis-setturi tal-kimika, il-vetturi, il-metall u l-prodotti tal-metall u t-trasport bl-ajru (15). Dawn id-diffikultajiet għandhom jiġu identifikati fi stadju bikri sabiex jiġi implimentat appoġġ u miżuri ta' taħriġ mill-ġdid adatti. Huwa importanti li l-benefiċċji jinqasmu b'mod ugwali bejn in-negozji, l-impjegati, il-konsumaturi u s-soċjetà ċivili usa' filwaqt li jkun hemm salvagwardji kontra kwalunkwe każ ewlieni ta' diżordni u tiġi żgurata l-possibbiltà ta' kumpens għal dan (16).

4.1.1

Il-KESE, filwaqt li bi pjaċir jinnota li huwa imsieħeb ewlieni tal-Kummissjoni fi ħdan il-qafas tal-mandat tiegħu, jiddispjaċih għan-nuqqas ta' trasparenza tan-negozjati attwali, punt enfasizzat mill-partijiet interessati taż-żewġ naħat. Il-mandat tal-Kummissjoni ma ġiex ippubblikat, filwaqt li n-negozjati għandhom ikunu kemm jista' jkun miftuħa u trasparenti. Bosta organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili Ewropea u dik Ġappuniża jilmentaw li ftit li xejn irċevew informazzjoni dwar in-negozjati. Dan jinfluwenza l-kontenut tan-negozjati u l-opportunitajiet biex is-soċjetà ċivili ssemma leħinha dwar din il-kwistjoni. Kif nafu, l-involviment tas-soċjetà ċivili mhux biss jista' jsaħħaħ il-fehim reċiproku tagħna, iżda jista' jtejjeb ukoll il-kwalità tan-negozjati attwali dwar il-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika f'termini ta' għarfien espert.

4.1.2

Iċ-ċittadini Ewropej qed jappellaw għall-applikazzjoni tat-testi tal-UE li jistabbilixxu l-prinċipju tat-trasparenza. Il-KESE jitlob li t-testi jsiru disponibbli għall-partijiet ikkonċernati fl-aktar stadju bikri possibbli.

4.1.3

B'kunsiderazzjoni tad-domanda leġittima taċ-ċittadini Ewropej biex tiġi garantita trasparenza sħiħa fin-negozjati kummerċjali, il-KESE jiġbed l-attenzjoni tal-Kunsill u tal-Kummissjoni għall-applikazzjoni stretta u konsistenti tal-Artikolu 218 tat-TFUE, b'mod partikolari l-inċiż 10 tiegħu: “Il-Parlament Ewropew għandu jinżamm informat immedjatament u kompletament fl-istadji kollha tal-proċedura”.

4.1.4

Il-KESE jirrakkomanda li l-KE tistabbilixxi mudell ta' konsultazzjoni tas-soċjetà ċivili għan-negozjati dwar il-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika bejn l-UE u l-Ġappun (sessjoni mal-partijiet interessati wara kull fażi ta' negozjati, ħolqien ta' grupp konsultattiv ta' rappreżentanti tas-soċjetà ċivili li għandu jinkludi membri tal-KESE). Il-Kumitat jifhem ukoll li hemm mekkaniżmu simili għan-negozjati trans-Paċifiċi li jinvolvu lill-Istati Uniti u l-Ġappun.

4.2.1

Kif intqal hawn fuq, il-ftehimiet ta' kummerċ ħieles kollha li ġew konklużi reċentement mill-UE jinkludu kapitolu dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli (17) bi rwol ta' monitoraġġ ewlieni għas-soċjetà ċivili – organizzazzjonijiet indipendenti u rappreżentattivi, li jiggarantixxu rappreżentanza bbilanċjata tal-intrapriżi, il-ħaddiema u l-partijiet interessati l-oħra. Il-KESE jappoġġja l-isforzi tal-Kummissjoni biex tinkludi wkoll kapitolu bħal dan fil-ftehim mal-Ġappun.

4.2.2

L-awtoritajiet Ġappuniżi jixtiequ jiġġeneraw tkabbir sostenibbli permezz tal-iżvilupp sostenibbli (ara l-“Abenomics” (18)). Il-ftehimiet ta' kummerċ ħieles konklużi mill-Ġappun mal-imsieħba tiegħu fl-Asja jinkludu dispożizzjonijiet li jipprevedu l-ħolqien ta' sottokumitat inkarigat mill-monitoraġġ tal-impatt tal-ftehim fuq l-ambjent tal-intrapriżi. Għalkemm il-kamp ta' applikazzjoni u l-modalitajiet mhumiex l-istess, kemm l-Unjoni Ewropea kif ukoll il-Ġappun huma midħla tal-prinċipju ta' monitoraġġ tal-impatt tal-ftehimiet ta' kummerċ ħieles u għaldaqstant il-KESE jħeġġeġ l-inklużjoni ta' kapitolu dwar il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli.

4.2.3

Il-gvern Ġappuniż waqqfu għadd ta' kumitati interni u multilaterali sabiex jikkonsultaw lill-intrapriżi fir-rigward tal-impatt li għandhom il-ftehimiet ta' kummerċ ħieles fuq l-ambjent tal-intrapriżi, u jeżistu korpi konsultattivi sabiex jitlaqqgħu r-rappreżentanti tal-gvern u tal-kooperattivi u l-gvern u t-trejdjunjins. Barra minn hekk, jeżistu strutturi oħra ta' konsultazzjoni fuq firxa wiesgħa bħall-Forum ta' diversi partijiet interessati dwar ir-responsabbiltà soċjali għal futur sostenibbli (MSF) (19) u l-Kunsill dwar il-politika tax-xogħol.

4.3

Il-mudell ekonomiku u soċjali tal-UE “jenfasizza (...) fuq strutturi istituzzjonali sodi għall-ġestjoni ta' kwisjonijiet ekonomiċi, soċjali, ambjentali u relatati mal-impjieg (...), fuq djalogu soċjali u ċivili b'saħħtu u investiment fil-kapital uman u fuq il-kwalità tal-impjiegi” (20). Il-Kumitat josserva li dan il-mudell jirrifletti l-valuri tal-UE u li l-istituzzjonijiet kollha tagħha għandhom jippromovuh fil-politiki kollha tagħhom.

4.3.1

Il-Kumitat jilqa' l-impenn tal-UE fil-livell internazzjonali (21):

4.3.2

Fir-rigward tal-ftehim ta' kummerċ ħieles mal-Ġappun, il-Parlament Ewropew irrakkomanda lill-Kummissjoni biex tagħti attenzjoni lill-istandards fundamentali fil-qasam tal-liġi dwar ix-xogħol u tipprevedi kapitolu ambizzjuż dwar l-iżvilupp sostenibbli kif ukoll forum tas-soċjetà ċivili inkarigat mill-“kontroll tal-applikazzjoni u t-tressiq ta' osservazzjonijiet dwar l-implimentazzjoni tiegħu”. Il-KESE jinsisti li jiġi kkonsultat u li dawn ir-rakkomandazzjonijiet jiġu implimentati.

4.4

Il-KESE jfakkar lill-Kummissjoni li ppubblikat gwida dwar it-Trasparenza fin-negozjati kummerċjali tal-UE li tipprevedi “li ħidmietha ma jistgħux ikunu ta' suċċess jekk ma jissodisfawx l-istennijiet taċ-ċittadini Ewropej” u li “l-opinjonijiet tas-soċjetà ċivili jaqdu rwol kruċjali fil-fażi preparatorja tan-negozjati” (23).

Il-KESE jixtieq ħafna li:

4.5

Kważi r-rappreżentanti kollha tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tal-Ewropa u dik tal-Ġappun li ġew ikkonsultati (24) kienu favur il-ħolqien ta' korp ta' monitoraġġ konġunt fil-qafas tal-ftehim ta' kummerċ ħieles futur.

4.5.1

Il-mekkaniżmi ta' monitoraġġ għandhom jiġu żviluppati b'kunsiderazzjoni tal-istrutturi eżistenti u b'rispett għall-esperjenzi li għaddew minnhom s'issa l-UE u l-Ġappun. Il-KESE jixtieq jieħu sehem fid-definizzjoni tar-rwol, tal-kamp ta' applikazzjoni u tal-kompożizzjoni tal-grupp konsultattiv tal-UE u tal-korp ta' monitoraġġ konġunt. Kull parti interessata għandha tiġi kkonsultata u l-KESE għandu jkun fattur fundamentali f'dan il-proċess.

4.5.2

Djalogu strutturat bejn ir-rappreżentanti taż-żewġ soċjetajiet ċivili, tal-UE u tal-Ġappun ser iżid dimensjoni importanti għall-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika, inkluża id-dimensjoni kulturali. Il-KESE jqis li huwa assolutament kruċjali li jinżamm kuntatt mill-qrib mal-kontropartijiet Ġappuniżi, sabiex jiġi żgurat li l-forma, il-kamp ta' applikazzjoni u l-kompożizzjoni ta' mekkaniżmu ta' monitoraġġ komuni futur jissodisfaw l-istennijiet taż-żewġ partijiet.

5.1.1

Il-Kumitat jilqa' l-fatt li f'Ġunju 2014 (25), ir-rapport pożittiv tal-progress wassal biex il-Kunsill tal-UE jkompli bin-negozjati.

5.1.2

L-għan tal-ftehim huwa li jiżdied l-aċċess għas-suq, li tiġi garantita l-konsistenza regolatorja u li jiġi promoss ukoll l-iżvilupp tal-kummerċ u l-investiment reċiproku. Huwa għandu jħaffef l-iżvilupp sostenibbli, il-ħolqien ta' iktar impjiegi u impjiegi aħjar, itejjeb l-għażliet tal-konsumatur u jiżviluppa l-kompetittività u l-produttività taż-żewġ ekonomiji.

5.1.3

Il-prijorità tal-Unjoni Ewropea hi li tneħħi l-ostakli kummerċjali non-tariffarji (NTB). Fil- “valutazzjoni tal-impatt” (26) tagħha, il-Kummissjoni tindika li dawn l-ostakli ħafna drabi jkollhom oriġini kulturali u effetti protezzjonisti. Il-KESE jinnota li dawn huma diffiċli li jinbidlu meta jkunu bbażati fuq regoli li jinbidlu kontinwament anke jekk ikunu stabbiliti fl-ogħla livell. Xi kultant dawn l-ostakli jipproteġu setturi professjonali sħaħ, bħas-settur ferrovjarju tal-Ġappun.

5.2.1

It-tneħħija tal-ostakli tariffarji għandha tikkonċerna l-prodotti kollha, mingħajr l-esklużjoni tal-prodotti agrikoli u dawk ipproċessati, il-karozzi rikonoxxuti bħala merkanzija “sensittiva”, kif ukoll il-prodotti kimiċi u farmaċewtiċi, b'perjodi ta' tranżizzjoni adatti. b'perjodi ta' tranżizzjoni adatti.

5.2.2

Il-kummerċ jista' jiġi promoss permezz tar-rikonoxximent reċiproku tal-prodotti ċertifikati skont l-istandards ta' prodotti simili u ekwivalenti u l-kooperazzjoni dwar l-armonizzazzjoni tar-regolamenti u s-sistemi fejn huwa possibbli. Madankollu, ser ikun essenzjali li jiġi żgurat li kooperazzjoni bħal din, biex jiġu stabbiliti standards dinjija ġodda, ma twassalx għal tnaqqis ġenerali tal-istandards.

5.2.3

L-ostakli non-tariffarji, li jxekklu l-esportazzjonijiet tal-UE, jintużaw bħala miżuri protezzjonisti mistura. Dawn għandhom jitnaqqsu jew jiġu eliminati, speċjalment fl-oqsma li diġà ġew identifikati matul in-negozjati u l-istandards għandhom jiġu allinjati mill-ġdid mal-istandards internazzjonali.

5.3.1

Billi 99 % tan-nisġa ekonomika hija magħmula mill-SMEs kemm fil-Ġappun kif ukoll fl-Ewropa u billi dawn joħolqu 70-80 % tal-impjiegi, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni biex tagħti attenzjoni partikolari lil dawn l-intrapriżi.

5.3.2

Peress li l-SMEs għandhom riżorsi limitati minħabba d-daqs tagħhom, anke fir-rigward ta' regolamenti governattivi u kummerċjali, huma mistennija li jibbenefikaw mill-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika bejn l-UE u l-Ġappun u fuq kollox minn regolamenti armonizzati u tnaqqis fl-ispejjeż amministrattivi. Madankollu jirrikjedu għajnuna sabiex jegħlbu l-ostkli relatati maż-żieda fl-involviment internazzjonali: l-ostakli lingwistiċi, kulturi kummerċjali differenti, spejjeż għoljin tat-trasport, nuqqas ta' persunal b'ħiliet rilevanti, informazzjoni dwar is-swieq barranin u nuqqas ta' biżżejjed riżorsi finanzjarji.

5.3.3

Sabiex jiġu massimizzati l-benefiċċji tal-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika bejn l-UE u l-Ġappun, ser ikun kruċjali li ż-żewġ partijiet jagħmlu sforz biex jissensibilizzaw iktar lill-SMEs dwar is-servizzi u l-programmi ta' appoġġ (27) offruti miċ-Ċentru ta' kooperazzjoni industrijali UE-Ġappun (28) u l-JETRO (29) u b'mod partikolari dwar l-opportunitajiet ġodda ta' kummerċ li għandhom jinħolqu b'dan il-ftehim. Pereżempju, l-SMEs Ewropej jistgħu jkunu interessati fis-setturi Ġappuniżi tal-ICT, tal-kura tas-saħħa (30), tas-servizzi, tal-enerġija rinnovabbli, tal-ikel organiku (31) u gourmet.

5.4.1

Il-liberalizzazzjoni tas-suq tiżgura opportunitajiet ġodda għall-prodotti agroalimentari taż-żewġ imsieħba (żieda ta' 200 %); madankollu, l-agrikoltura hija waħda mill-iktar oqsma kontroversjali għan-negozjar. Is-settur agrikolu tal-Ġappun jista' jiżgura biss 40 % ta' awtosuffiċjenza alimentari, u huwa partikolarment preokkupat. Il-bdiewa Ġappuniżi qed jitolbu li ħames tipi ta' prodotti jkunu esklużi mir-restrizzjonijiet tariffarji ta' kwalunkwe negozjati ma' pajjiżi barranin: ir-ross; iċ-ċanga u l-majjal; il-ħalib u l-prodotti tal-ħalib; id-dqiq u x-xgħir; iz-zokkor u s-sustanzi li jagħtu l-ħlewwa. L-UE tqis li l-possibbiltà ta' esportazzjoni fi kwantitajiet ikbar ta' prodotti tal-ikel ipproċessati hija opportunità kbira, speċjalment jekk il-Ġappun ineħħi l-maġġoranza tal-ostakli non-tariffarji tiegħu.

5.4.2

Il-KESE jixtieq li l-kwistjoni tad-drittijiet tal-proprjetà intellettwali (32) tiġi ttrattata biex jiġu protetti b'mod indaqs l-innovazzjonijiet Ewropej. Il-kwistjoni tal-Indikazzjoni Ġeografika Protetta (IĠP) kienet punt ta' diskussjoni diffiċli. Il-protezzjoni intellettwali tal-produzzjonijiet agrikoli ta' kwalità tista' tikkostitwixxi ostaklu mistur għall-importazzjoni. Fil-qafas tad-WTO, l-UE u l-Ġappun diġà kellhom approċċ differenti: l-Unjoni xtaqet twessa' l-qasam tal-IĠP lejn livell għoli ta' protezzjoni b'effett vinkolanti (ftehimiet ADPIC – proposta tal-UE tal-1998), u l-Ġappun kien ippropona, flimkien mal-Istati Uniti (1999) li l-membri jikkomunikaw l-IĠ tagħhom lid-WTO biex tinbena bażi tad-data bħala sors ta' informazzjoni għall-membri l-oħra, mingħajr effett vinkolanti. Il-KESE jqis li din hija kwistjoni importanti li għandha tiġi ttrattata b'mod prudenti fin-negozjati.

5.5.1

Fil-Ġappun, kemm il-bdiewa kif ukoll il-konsumaturi huma involuti ħafna fil-moviment tal-kooperattivi, li jinkludu impriżi mutwi u servizzi bankarji. Huma jqisu l-liberalizzazzjoni tas-servizzi bħala theddida, filwaqt li għal ħafna individwi oħra din tirrappreżenta opportunità ewlenija, fost l-oħrajn għall-ekonomija tal-fidda. Is-servizzi joffru ftuħ prinċipali għal żieda konsiderevoli fil-kummerċ.

5.5.2

F'ċifri grossi fl-2012, l-UE27 esportat EUR 24,2 biljun ta' servizzi lejn il-Ġappun, filwaqt li l-importazzjonijiet mill-Ġappun kienu ta' EUR 15,6 biljun – bilanċ pożittiv ta' EUR 8,6 biljun għall-UE27 – meta jiġi kkunsidrat li l-popolazzjoni tal-Ġappun hija erba' darbiet inqas minn dik tal-UE. Kważi l-organizzazzjonijiet kollha kkonsultati li semmew il-liberalizzazzjoni tas-servizzi qalu li kienu kontra l-“lista negattiva”, li permezz tagħha s-servizzi kollha li ma jkunux esklużi espliċitament mit-test tal-ftehim ser ikunu soġġetti li jinfetħu għall-kummerċ. Għalkemm il-bdiewa u l-konsumaturi jistgħu jkunu kontra l-lista negattiva, l-intrapriżi huma favur ferm tagħha. Għall-awtoritajiet pubbliċi, din il-lista negattiva tista' tnaqqas b'mod konsiderevoli l-kamp li jistgħu jintervjenu fih. Is-servizzi futuri jistgħu jaqgħu awtomatikament taħt il-qasam liberalizzat. Il-KESE huwa favur id-dritt mhux restrittiv tal-pajjiżi li jirregolaw l-interess pubbliku.

5.6.1

Għall-intrapriżi Ewropej, huwa essenzjali li jinkiseb aċċess għall-akkwist pubbliku Ġappuniż bis-saħħa tat-tneħħija ta' ostakli ta' standards, u t-twaqqif ta' proċeduri trasparenti u ta' informazzjoni identika għall-atturi kollha, bil-għan li jkun hemm restrizzjonijiet sensittivi ħafna fis-suq ferrovjarju, u l-ħolqien ta' sistema ta' aċċess għall-informazzjoni onlajn. Minbarra l-impenn politiku imħabbar, in-negozjati konkreti jeħtieġu stabbiltà legali għall-istandards.

5.6.2

Ir-reċiproċità fir-rigward tal-kompetizzjoni ġusta ser tkun indispensabbli. Il-Kumitat iqis li l-ftehim għandu jiċċara għal kollox it-tipi ta' awtorizzazzjoni użati minn parti għall-oħra għall-għajnuna u s-sussidji mill-Istat.

5.6.3

L-Unjoni Ewropea, l-Istati Membri u l-Ġappun għandhom ikunu jistgħu jżommu l-possibbiltà li jkomplu jiffinanzjaw l-għanijiet ta' interess ġenerali definiti skont il-proċeduri demokratiċi tagħhom li, fost oħrajn, jinkludu s-settur soċjali, l-ambjent u s-saħħa pubblika. L-UE għandha obbligi li jinbtu mit-Trattati fir-rigward tas-servizzi pubbliċi.

5.7.1

Fl-2012, l-investiment dirett barrani (IDB) tal-UE27 fil-Ġappun kien ta' EUR 434 miljun, filwaqt li l-IBD tal-Ġappun fl-UE27 kien ta' EUR 3  374 miljun (34). Peress li l-prinċipju ewlieni tal-ftehim ta' kummerċ ħieles/ftehim ta' sħubija ekonomika huwa r-reċiproċità, j ekk il-ftehim iwassal għal telf ta' impjiegi, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni biex toqgħod attenta għal dan il-fatt u tikkunsidra tuża l-Fond Ewropew ta' Aġġustament għall-Globalizzazzjoni biex tikkumpensa għalih. Il-KESE jqis li jista' jkun hemm bżonn li l-intrapriżi, ir-riżorsi umani u t-teknoloġiji li qabel kienu jibbenefikaw mill-fondi pubbliċi jiġu kkumpensati għat-telf li jġarrbu b'mod adegwat.

5.7.2

L-UE u l-Ġappun għandhom jeżaminaw mill-ġdid ir-regoli rispettivi tagħhom li jikkonċernaw ir-restrizzjonijiet fir-rigward tal-proprjetà, l-awtorizzazjonijiet u l-kontrolli, u l-iffaċilitar tal-investimenti.

5.7.3

Il-KESE jinnota li kemm fil-Ġappun kif ukoll fl-UE, il-liġi u anke l-qrati jippermettu s-soluzzjoni ta' tilwim b'mod ekwitabbli fil-qafas ta' proċeduri normali; l-Istati Membri tal-UE u l-Ġappun joffru lill-investituri firxa wiesgħa ta' garanziji istituzzjonali u legali. Fid-dawl tan-natura sensittiva ħafna tas-soluzzjoni ta' tilwim bejn investitur u l-Istat (Investor-State Dispute Settlement (ISDS)) u l-fehmiet diverġenti tad-diversi partijiet interessati, Għaldaqstant, il-KESE jilqa' l-eżerċizzju ta' konsultazzjoni pubblika mniedi mill-Kummissjoni Ewropea b'rabta man-negozjati kummerċjali Trans-Atlantiċi, u jkun sodisfatt ukoll jekk inizjattiva simili tittieħed fil-Ġappun sabiex jitqiesu l-fehmiet tal-partijiet interessati Ġappuniżi.

5.7.4

Il-KESE jissuġġerixxi l-promozzjoni ta' djalogu mifrux dwar is-soluzzjoni ta' tilwim ladarba jiġu stabbiliti t-termini u jiġu evalwati r-riżultati mill-Kummissjoni. Fil-fatt il-Kumitat diġà qed jabbozza l-opinjoni tiegħu f'dan ir-rigward.

5.7.4.1

Fi kwalunkwe każ huwa kruċjali li l-ebda dispożizzjoni li tikkonċerna s-soluzzjoni ta' tilwim fir-rigward tal-investimenti ma tkun tkun tista' timpedixxi l-kapaċità tal-Istati Membri tal-UE li jilleġislaw fl-interess tal-pubbliku jew li jsegwu l-għanijiet tal-politika pubblika. Jeħtieġ li jiġu ċċarati d-definizzjonijiet ta' “investiment” u “trattament ġust u indaqs”. Dan għandu jkun punt fuq l-aġenda tan-negozjati.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/48

Relatur:

is-Sur Andrzej Adamczyk

1.1

Il-KESE għandu jippromovi b'mod attiv il-konsolidazzjoni politika, soċjali u ekonomika tal-Ukraina kif ukoll is-soluzzjoni paċifika tal-kunflitt attwali fir-reġjuni ta' Donetsk u Lugansk. L-attivitajiet tal-KESE fl-Ukraina ser jappoġġjaw il-proċess tad-demokratizzazzjoni, l-integrità territorjali, id-djalogu soċjali u ċivili tal-partijiet interessati kollha b'leġittimità pubblika u rappreżentanza.

1.2

Il-KESE beħsiebu jistieden spettru wiesa' mis-soċjetà ċivili tal-Ukraina biex jieħu sehem fil-kooperazzjoni u beħsiebu wkoll jinkludi lil dawk li għadhom xettiċi jew ostili għat-tranżizzjoni politika reċenti u t-tqarrib mal-UE.

1.3

Ġie rrakkomandat ukoll li tkompli tiġi żviluppata l-kooperazzjoni fuq bażi bilaterali bejn l-organizzazzjonijiet imsieħba fl-UE u l-Ukraina b'enfasi speċjali fuq il-bini tal-kapaċità, il-prattiki tajbin kif ukoll it-tisħiħ tad-djalogu soċjali u ċivili.

1.4

Skont id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni, il-KESE għandu jikkontribwixxi għall-ħolqien ta' Pjattaforma tas-Soċjetà Ċivili konġunta li tinkludi membri tal-KESE u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili tal-Ukraina. Korp simili ser jinħoloq taħt id-dispożizzjonijiet tal-Ftehim ta' Kummerċ Ħieles Profond u Komprensiv (DCFTA) sabiex jiġi rispettat ir-rekwiżit tat-twaqqif ta' mekkaniżmu ta' monitoraġġ għas-soċjetà ċivili. Iż-żewġ korpi għandhom jikkooperaw kemm jista' jkun mill-qrib.

1.5

Il-KESE ser jorganizza attivitajiet ta' informazzjoni dwar il-konsegwenzi tal-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni kif ukoll dwar l-integrazzjoni Ewropea, l-istituzzjonijiet u l-acquis communautaire.

1.6

Ir-rekwiżiti ta' viża għandhom jitneħħew għaċ-ċittadini tal-Ukraina hekk kif ikun teknikament possibbli sabiex jitrawmu kuntatti bejn l-individwi u bħala miżura għat-tiswir tal-fiduċja.

1.7

Għandha tiġi inkluża formalment perspettiva Ewropea għall-Ukraina fl-aġenda tal-UE.

2.1

L-avvenimenti drammatiċi li laqtu lill-Ukraina fix-xhur reċenti bdew bir-reazzjoni pubblika għad-deċiżjoni tal-gvern li jissospendi arranġamenti biex jiffirma ftehim ta' assoċjazzjoni fi ħdan il-qafas tas-Sħubija tal-Lvant.

2.2

Apparti l-konklużjoni ta' Ftehimiet ta' Assoċjazzjoni bilaterali, li ser jissostitwixxu l-Ftehimiet ta' Sħubija u Kooperazzjoni, il-parti bilaterali tas-Sħubija tal-Lvant għandha l-għan ukoll li jiġu ffaċilitati l-iskemi mingħajr viżi kif ukoll li tiġi żviluppata l-kooperazzjoni settorjali, u tipprovdi opportunità għall-pajjiżi msieħba biex jissieħbu fil-Programmi u l-Aġenziji tal-UE. Tinkludi wkoll Programm għall-Bini Istituzzjonali Komprensiv, li huwa għodda intiża għat-tisħiħ tal-kapaċitajiet amministrattivi tal-pajjiżi msieħba biex jimplimentaw ir-riformi u d-dispożizzjonijiet tal-Ftehimiet ta' Assoċjazzjoni. Id-dimensjoni multilaterali tas-Sħubija tal-Lvant hija bbażata fuq erba' pjattaformi multilaterali (id-demokrazija, il-governanza tajba u l-istabbiltà; l-integrazzjoni ekonomika u l-konverġenza mal-politiki tal-UE; is-sigurtà tal-enerġija; il-kuntatti bejn in-nies) immirati lejn it-trawwim tal-kooperazzjoni bejn l-UE u l-pajjiżi msieħba, u bejn il-pajjiżi msieħba nnifishom.

2.3

Waħda mill-prijoritajiet tas-Sħubija tal-Lvant hija li tinvolvi lis-soċjetà ċivili fl-implimentazzjoni tagħha, kemm fil-pajjiżi msieħba kif ukoll fl-UE. Għal dan il-għan, f'Novembru 2009 twaqqaf il-Forum tas-Soċjetà Ċivili tas-Sħubija tal-Lvant bil-parteċipazzjoni tal-KESE.

2.4

Madankollu, il-politika tas-Sħubija tal-Lvant issa tinsab f'salib it-toroq b'riżultat tal-bidla mhux mistennija fid-direzzjoni tal-impenn ta' xi pajjiżi u l-avvenimenti drammatiċi fl-Ukraina. Id-diffikultajiet iffaċċjati mis-Sħubija tal-Lvant matul dawn l-aħħar snin fil-pajjiżi li s'issa għamlu l-ikbar progress lejn l-iffirmar tal-ftehimiet ta' assoċjazzjoni huma fil-biċċa l-kbira tagħhom ir-riżultat ta' manuvri mir-Russja, li qed tipprova tipprevjeni rabtiet iktar mill-qrib bejn il-pajjiżi msieħba u l-UE.

2.4.1

Minkejja l-konklużjoni ta' negozjati mal-Armenja dwar il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni kif ukoll id-DCFTA, dawn id-dokumenti ma setgħux jiġu inizjalati minħabba li f'Settembru 2013 l-Armenja ħabbret li kien beħsiebha tissieħeb fl-Unjoni Doganali Ewro-Asjatika mnedija mir-Russja.

2.4.2

Minkejja l-pressjoni mir-Russja u t-telf ta' żewġ provinċji (Abkhazia u l-Ossezja tan-Nofsinhar), li bħalissa huma taħt kontroll Russu, il-Ġeorġja għadha impenjata fit-triq Ewropea u żgurat li l-Ftehim ta' Assoċjazzjoni, inkluż id-DCFTA ġie inizjalat fis-Summit tas-Sħubija tal-Lvant li sar f'Vilnius f'Novembru 2013 u mbagħad ġie ffirmat f'Ġunju 2014.

2.4.3

Il-Moldova, li ffirmat ukoll il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni li ġie inizjalat f'Vilnius, tinsab ukoll taħt pressjoni mir-Russja, li stazzjonat il-forzi armati tagħha fit-Transnistrija u issa qed tikkontrolla r-reġjun. Bl-appoġġ tar-Russja wkoll, ġie organizzat referendum illegali f'territorju awtonomu ieħor tal-Moldova, fil-Gagauzia, u r-riżultat kien favur is-sħubija fl-Unjoni Doganali Ewro-Asjatika.

2.4.4

Is-sħubija fid-WTO hija prekundizzjoni għad-dħul f'taħdidiet dwar id-DCFTA, u għaldaqstant, l-Azerbajġan u l-Bjelorussja, li mhumiex imsieħba tad-WTO, ma jistgħux jibdew in-negozjati. Barra minn hekk, minħabba defiċit demokratiku serju fil-Bjelorussja, il-politika bilaterali tal-UE b'rabta ma' dan il-pajjiż għadha fil-livell ta' djalogu kritiku.

2.4.5

L-Ukraina hija l-ikbar u l-aktar pajjiż post-Sovjetiku importanti wara r-Russja li, b'riżultat tal-bidla lejn triq pro-Ewropea, diġà tilfet il-Krimea u Sevastopol wara l-annessjoni tagħhom mir-Russja, u kienet soġġetta għal aktar atti ta' sabotaġġ u sovversjoni mir-Russja. L-azzjonijiet tar-Russja huma eżempju partikolarment drammatiku ta' interferenza esterna, li apparti li qed thedded l-integrità territorjali u s-sovrenità tal-Ukraina, qed ikollha impatt estremament destruttiv fuq l-organizzazzjonijiet tais-soċjetà ċivili u l-organizzazzjonijiet tagħha. Dawn l-atti m'humiex biss ksur ċar tal-liġi internazzjonali iżda jmorru wkoll kontra ż-żewġ prinċipji li huma l-pedamenti tar-relazzjonijiet paċifiċi bejn il-pajjiżi indipendenti – l-ewwel nett li l-fruntieri m'għandhomx jinbidlu bil-forza u t-tieni nett li l-pajjiżi jistgħu jieħdu deċiżjonijiet sovrani dwar il-ġejjieni tagħhom mingħajr indħil estern.

3.1

Ir-Rivoluzzjoni Oranġjo tal-2004 ikkontribwixxiet għal proċess ta' demokratizzazzjoni fuq skala kbira u l-introduzzjoni tal-istat tad-dritt fl-Ukraina – tal-anqas għal ċertu perjodu – u għall-ħelsien tal-midja, li sal-lum il-ġurnata għadha intatta. Dan kien akkumpanjat minn rabtiet aktar mill-qrib mal-UE.

3.1.1

Fl-2005, ġie adottat il-Pjan ta' Azzjoni UE-Ukraina dwar is-saħħa tal-Ftehim ta' Sħubija u Kooperazzjoni tal-UE-Ukraina tal-1998. Fl-2007, bdew in-negozjati dwar Ftehim ta' Assoċjazzjoni. L-adozzjoni tal-politika dwar is-Sħubija tal-Lvant f'Mejju 2009 tat impetus ġdid lil din il-kooperazzjoni.

3.1.2

Ir-rabtiet aktar mill-qrib u l-istabbiliment ta' kooperazzjoni ġenwina f'ħafna oqsma kif ukoll entużjażmu mifrux wara r-Rivoluzzjoni Oranġjo fissru li sehem konsiderevoli tal-popolazzjoni u ħafna organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ħassew li s-sħubija prospettiva fl-UE kienet konklużjoni ovvja u inevitabbli għall-Ukraina u li s-sħubija kienet qed tiddependi biss mill-iskeda u l-pass tat-trasformazzjoni u l-adattament tal-istandards Ewropej.

3.1.3

Is-Sħubija tal-Lvant ma pprovdietx lill-Ukraina bil-perspettiva ta' adeżjoni fit-tul tal-UE mistennija, u dan kien ta' diżappunt u ta' frustrazzjoni għal dawk li appoġġaw l-orjentazzjoni Ewropea. Is-sitwazzjoni marret għall-agħar bl-abbandun gradwali tal-kisbiet demokratiċi tar-Rivoluzzjoni Oranġjo, id-deterjorament tas-sitwazzjoni ekonomika u ż-żieda fil-problemi soċjali.

3.1.4

Il-frustrazzjoni tal-pubbliku, li ssarrfet f'apatija fost l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, aggravat bil-kunflitt dejjem jikber bejn il-mexxejja tar-Rivoluzzjoni Oranġjo, il-President Viktor Yushchenko u l-Prim Ministru Yulia Tymoshenko. Xi drabi, dan il-kunflitt ipparaliżża t-teħid tad-deċiżjonijiet minħabba dispożizzjonijiet mhux fattibbli fil-kostituzzjoni tal-Ukraina. Il-kumulazzjoni tal-kriżi ekonomika globali u l-politiki impotenti tal-President Yanukovich (elett fl-2010) saħansitra aggravaw is-sitwazzjoni.

3.2

Il-KESE ilu żmien twil isegwi politika attiva ta' kooperazzjoni mal-Ukraina. Madankollu, l-aggravazzjoni tal-klima politika u soċjali u d-diżappunt tal-organizzazzjonijiet imsieħba fir-rigward tan-nuqqas ta' prospetti ta' adeżjoni fissru li r-relazzjonijiet staġnaw f'ċertu punt fl-2011-2012 b'waqfien fl-attività min-naħa tal-Ukraina u n-nuqqas ta' interess fir-relazzjonijiet.

3.3

Wara li ġie inizjalat il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni f'Diċembru 2012 u saru sforzi intensi u twettqu negozjati bil-għan li jiġi ffirmat il-Ftehim matul is-Summit tas-Sħubija tal-Lvant f'Vilnius f'Novembru 2013, kien hemm interess imġedded fil-kooperazzjoni fost l-imsieħba Ukreni tagħna u ngħatat spinta lir-rabtiet attivi mal-KESE.

3.4

Madankollu, il-kuntatti mġedda wrew li l-imsieħba soċjali, kemm min-naħa tal-impjegaturi kif ukoll dik tat-trejdjunjins, kienu diviżi dwar il-kwistjoni tal-iffirmar tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni. Ladarba dan intqal, firxa wiesgħa ħafna ta' NGOs u rappreżentanti ta' interessi oħra ppreżentaw front relattivament magħqud favur l-Ewropa.

3.5

Irrispettivament mill-pożizzjoni li adottaw u r-riżultati tan-negozjati bil-għan li jiġi ffirmat il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni li prevedew, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u r-rappreżentanti governattivi wkoll kienu sorpriżi bil-fatt li l-gvern tal-Ukraina u l-amministrazzjoni presidenzjali waqqfu t-taħdidiet u ssospendew it-tħejjijiet għall-iffirmar tal-Ftehim.

3.6

Il-fatt li twaqqfu t-taħdidiet ħabta u sabta, mingħajr raġuni ovvja, ftit jiem qabel is-Summit ta' Vilnius, flimkien mal-proposta sorprendenti tal-gvern tal-Ukraina biex in-negozjati ulterjuri mal-UE jsiru bil-parteċipazzjoni tar-Russja wasslu għall-mobilizzazzjoni rapida tas-soċjetà ċivili tal-Ukraina, li esprimiet fehmietha b'mod għalkollox ċar favur triq Ewropea għall-Ukraina.

3.7

Il-“Euromaidan” probabbilment kienet l-ikbar demostrazzjoni fl-istorja favur l-integrazzjoni Ewropea, u l-itwal waħda li qatt saret b'konvinzjoni tant assoluta. Fi stadju aktar tard, id-demostranti ngħaqdu minn forzi li kienu qed jintroduċu wkoll talbiet politiċi biex jinbidel ir-reġim, li rreaġixxa b'oppressjoni vjolenti u dan ħalla vittmi umani. Id-demostrazzjonijiet wasslu għal bidliet politiċi li servew bħala skuża biex jiġu provokati aktar avvenimenti traġiċi u drammatiċi.

3.8

Issa, wara elezzjonijiet presidenzjali ta' suċċess, jidher li l-bini ta' rabtiet mill-qrib mal-UE qed issir waħda mill-prijoritajiet tal-amministrazzjoni l-ġdida. Din il-bidla fid-direzzjoni għandha tiġi kkunsidrata bħala suċċess enormi tal-Euromaidan u s-soċjetà ċivili tal-Ukraina. Għad irridu naraw jekk is-sitwazzjoni ġenerali hijiex ser tistabbilizza fit-territorju kollu tal-Ukraina u jekk l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili humiex ser jibbenefikaw minn din it-trasformazzjoni politika.

3.9

L-attitudni lejn il-bidliet politiċi fi ħdan is-soċjetà ċivili u l-opinjoni f'dan ir-rigward fil-Lvant tal-Ukraina mhux ser ikunu ċari sakemm il-merċenarji armati u l-gruppi tal-gwerilla jibqgħu joperaw fir-reġjun u l-libertà tal-espressjoni tibqa' mhedda. Madankollu, ta' min jinnota li l-Lvant kien irrappreżentat b'mod qawwi ħafna fil-Euromaidan.

4.1

Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni UE-Ukraina jirrappreżenta ġenerazzjoni ġdida ta' ftehimiet maħluqa għall-benefiċċju ta' pajjiżi li jikkooperaw fi ħdan il-qafas tas-Sħubija tal-Lvant u jipprovdi għall-iżvilupp ta' kooperazzjoni b'dispożizzjonijiet vinkolanti fi kważi l-oqsma kollha. Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni jistabbilixxi pjan ta' riforma għall-Ukraina abbażi ta' armonizzazzjoni komprensiva tal-leġislazzjoni tagħha mal-istandards tal-UE.

4.2

Apparti d-DCFTA, li huwa ftehim ta' kummerċ b'effett konsiderevoli fuq l-istandards u r-regolamenti, l-oqsma ewlenin ta' kooperazzjoni jkopru: il-ġustizzja, l-istat tad-dritt, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, il-politika esterna u s-sigurtà, ir-riforma tal-amministrazzjoni pubblika, l-impjieg, il-politika soċjali u l-opportunitajiet indaqs, il-protezzjoni tal-konsumatur, il-politika industrijali u l-intraprenditorija, l-enerġija, it-trasport u l-ambjent. L-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni mad-DCFTA tfisser li l-Ukraina ser ikollha tarmonizza l-leġislazzjoni nazzjonali tagħha ma' madwar 85 % tal-acquis communautaire tal-UE b'rabta mal-kummerċ u l-ekonomija.

4.3

Il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni ġie ffirmat fis-27 ta' Ġunju 2014 u wara ġie rratifikat mill-Parlament Ewropew u mill-Verhovna Rada tal-Ukraina fis-16 ta' Settembru. Dan jippermetti l-implimentazzjoni provviżorja tiegħu anke qabel ir-ratifikazzjoni mit-28 Stat Membru tal-UE. Madankollu, l-implimentazzjoni tal-parti tad-DCFTA tal-Ftehim ser tiġi posposta sal-aħħar tas-sena d-dieħla, iżda l-UE ser tkompli ttaffi r-regoli kummerċjali tagħha dwar il-merkanzija li tkun ġejja mill-Ukraina.

4.3.1

L-implimentazzjoni tal-Ftehim tipprovdi għall-ħolqien ta' Pjattaforma tas-Soċjetà Ċivili bħala forum konġunt għall-iskambju ta' fehmiet, li jinkludi membri tal-KESE u rappreżentanti tas-soċjetà ċivili organizzata tal-Ukraina. Fid-dawl tal-ispettru wiesa' tal-kwistjonijiet koperti mill-Ftehim ta' Assoċjazzjoni, il-Pjattaforma għandha tkun kemm jista' jkun rappreżentattiva tas-soċjetà ċivili kollha u għalhekk għandha tinkludi rappreżentanti kemm tal-imsieħba soċjali kif ukoll tal-interessi varji l-oħra.

4.3.2

Apparti li tkun forum għall-iskambju ta' informazzjoni u dibattitu, l-għan bażiku tal-Pjattaforma huwa li ssegwi l-implimentazzjoni tal-Ftehim ta' Assoċjazzjoni u tressaq il-fehmiet u l-proposti tas-soċjetà ċivili organizzata.

4.3.3

Il-Pjattaforma tas-Soċjetà Ċivili għandha tistabbilixxi r-regoli tal-proċedura tagħha stess. Bħalissa għaddejjin taħdidiet bejn ir-rappreżentanti tal-KESE u l-Ukraina dwar il-proċedura għat-twaqqif ta' dan il-korp u l-membri tiegħu. Huwa maħsub li jiġu adottati l-prinċipji bażiċi li ġejjin:

4.3.4

Il-Ftehim tad-DCFTA għandu jipprovdi wkoll għall-ħolqien ta' mekkaniżmu ta' monitoraġġ għas-soċjetà ċivili fi żmien sena minn meta jidħol fis-seħħ. Korp li jinħoloq għal dan il-għan għandu jaħdem kemm jista' jkun mill-qrib mal-Pjattaforma tas-Soċjeta Ċivili.

5.1

Il-KESE għandu jippromovi b'mod attiv il-konsolidazzjoni politika, soċjali u ekonomika tal-Ukraina kif ukoll is-soluzzjoni paċifika tal-kunflitt attwali fir-reġjuni ta' Donetsk u Lugansk. Ladarba tistabbilizza s-sitwazzjoni fl-Ukraina u ma jibqax ikun hemm theddid ta' intervent estern u kunflitt min-naħa tal-milizzji armati, is-sitwazzjoni tas-soċjetà ċivili organizzata kemm fi ħdan l-organizzazzjonijiet individwali kif ukoll fir-rigward tal-aspirazzjonijiet Ewropej tal-Ukraina issir aktar ċara.

5.1.1

L-Ukraina bħalissa għaddejja minn trasformazzjoni politika profonda inkluż riforma kostituzzjonali li jaf tkun aktar profonda mill-bidliet li seħħew wara r-Rivoluzzjoni Oranġjo. Dan jista' jwassal għal ristrutturar u bidla fl-istatus tal-istituzzjonijiet tal-Ukraina u l-prattiki kemm tad-djalogu soċjali kif ukoll tad-djalogu bejn l-awtoritajiet u s-soċjetà ċivili. Dan il-proċess għandu jiġi ffaċilitat permezz ta' tibdil fil-leġislazzjoni tal-Ukraina sabiex ikun hemm aktar istituzzjonijiet li jinkludu d-djalogu soċjali u ċivili għal organizzazzjonijiet ġenwini u indipendenti. Il-KESE ser isegwi l-iżviluppi u l-pożizzjonijiet li ser jadottaw l-organizzazzjonijiet imsieħba tagħna fir-rigward ta' dawn il-bidliet.

5.1.2

Kemm qabel il-bidu tal-“Euromaidan” kif ukoll matul id-demostrazzjonijiet, inxteħet dubju fuq l-awtentiċità u l-indipendenza ta' wħud mill-organizzazzjonijiet imsieħba tagħna. Dan nieda proċess ta' tibdil fir-rigward tal-mod kif joperaw xi organizzazzjonijiet, li, sakemm ma jirriżultax li dan kien eżerċizzju superfiċjali, jista' jibda jibni mill-ġdid il-fiduċja tal-pubbliku f'dawn l-organizzazzjonijiet. B'mod partikolari, il-pubbliku u l-NGOs ikkunsidraw lil xi trejdjunjins u organizzazzjonijiet tal-impjegaturi bħala parti mis-sistema u b'hekk irrifjutawlhom id-dritt li jkunu affiljati mas-soċjetà ċivili.

5.1.3

Il-KESE lest jintensifika l-kuntatti bilaterali tiegħu mal-organizzazzjonijiet imsieħba kemm fl-Ukraina kif ukoll fir-Russja sabiex jikkontribwixxi għal rabtiet aħjar bejn is-soċjetajiet ċivili tagħhom kif ukoll biex jinstabu modi lejn in-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet taż-żewġ pajjiżi.

5.2

L-attivitajiet tal-KESE fl-Ukraina ser ikunu bbażati fuq il-prinċipju tal-appoġġ għall-proċess tad-demokratizzazzjoni tal-pajjiż, l-integrità territorjali, id-djalogu soċjali u ċivili bejn il-partijiet interessati kollha b'leġittimità pubblika u rappreżentanza. Il-KESE ser jagħti prijorità lir-relazzjonijiet mal-imsieħba naturali tiegħu, jiġifieri l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tal-Ukraina.

5.3

Il-KESE beħsiebu jistieden spettru wiesa' kemm jista' jkun mis-soċjetà ċivili tal-Ukraina biex jieħu sehem fil-kooperazzjoni u beħsiebu wkoll jinkludi lil dawk li għadhom xettiċi jew ostili għat-tranżizzjoni politika reċenti u t-tqarrib mal-UE, filwaqt li jiżgura li ma tintnesa l-ebda organizzazzjoni rappreżentattiva importanti. Il-Pjattaforma Nazzjonali tal-Forum tas-Soċjetà Ċivili tas-Sħubija tal-Lvant u l-Kunsill Ekonomiku u Soċjali Nazzjonali Tripartitiku ser jgħinu fl-għażla tal-organizzazzjonijiet imsieħba.

5.4

Huwa rrakkomandat ukoll li tkompli tiġi żviluppata l-kooperazzjoni fuq bażi bilaterali bejn l-organizzazzjonijiet imsieħba fl-UE u l-Ukraina b'enfasi speċjali fuq il-bini tal-kapaċità, l-iskambju tal-prattiki tajbin kif ukoll it-tisħiħ tad-djalogu soċjali u ċivili. Il-kooperazzjoni transkonfinali tista' tintuża bħala wieħed mill-istrumenti għal dan il-għan.

5.5

Apparti l-attivitajiet istituzzjonali bbażati fuq il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni u, fil-perjodu aktar fit-tul, id-DCFTA, il-KESE ser ikun involut fl-attivitajiet usa' ta' informazzjoni dwar il-konsegwenzi tal-implimentazzjoni tal-ftehimiet għall-Ukraina, kif ukoll dwar l-integrazzjoni Ewropea, il-mod kif joperaw l-istituzzjonijiet Ewropej u dwar l-acquis communautaire.

5.6

Minħabba n-nuqqas ta' informazzjoni affidabbli jew sempliċiment l-informazzjoni ħażina li xi kultant tixxandar fil-midja, b'riżultat tan-nuqqas ta' għarfien dwar l-UE jew propaganda intensa mir-Russi, jeħtieġ li tiġi ppjanata kooperazzjoni regolari mal-ġurnalisti u l-assoċjazzjonijiet tal-midja.

5.7

Il-kooperazzjoni mal-organizzazzjonijiet fl-Ukraina dwar il-kwistjoni tal-iffaċilitar tal-aċċess għal informazzjoni affidabbli u l-provvista ta' tali informazzjoni lill-gruppi tas-soċjetà ċivili jistgħu jkunu kruċjali għall-aspirazzjonijiet Ewropej tal-Ukraina. Fil-fatt, mill-esperjenza jidher li l-iffirmar, ir-ratifikar u l-implimentazzjoni ta' Ftehim ta' Assoċjazzjoni jistgħu jkunu problematiċi u jista' jkun hemm ħafna fatturi interni u esterni li jistgħu jbiddlu l-pożizzjoni favur l-Ewropa fost l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jekk ma jinkisibx kunsens ġenerali bl-involviment tal-gruppi soċjali kollha.

5.8

Sehem sinifikanti tal-popolazzjoni tal-Ukraina qatt ma ħarġet mill-pajjiż u dawk li joħorġu fil-biċċa l-kbira tagħhom imorru r-Russja. Waħda mir-raġunijiet għal dan hija r-rekwiżit kontinwu ta' viżi għas-soċjetà tal-Ukraina biex l-individwi jżuru l-pajjiżi tal-UE, apparti li din hija xi ħaġa konsiderevolment tedjanti. L-introduzzjoni ta' proċeduri armonizzati għall-applikazzjoni għal viża naturalment hija importanti iżda l-obbligu li wieħed jikseb viża qabel ma jsiefer lejn l-UE ma jrawwimx fiduċja u jagħmilha aktar diffiċli biex jissawwru kuntatti bejn in-nies.

5.9

L-ewroxettiċiżmu u n-nuqqas ta' entużjażmu ta' xi sezzjonijiet tas-soċjetà tal-Ukraina fir-rigward ta' rabtiet aktar mill-qrib mal-UE ġejjin min-nuqqas ta' prospetti ta' adeżjoni. Attwalment, din mhijiex kwistjoni li jitnedew negozjati ta' adeżjoni, iżda l-fatt li l-kwistjoni ma tidhirx b'mod persistenti u ripetutament fuq l-aġenda tal-UE jfisser li r-riformi bbażati fuq il-Ftehim ta' Assoċjazzjoni jiġu kkunsidrati minn parti mis-soċjetà bħala xewqa għalja li ser twassal biex l-Ukraina tieħu triq li ma twassal imkien. Dan huwa l-każ partikolarment fil-Lvant tal-Ukraina fejn il-pubbliku jqis l-UE bħala theddida għall-interessi soċjali u ekonomiċi.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/54

Relatur:

is-Sur Barros Vale

1.1

Kif jagħmel kull sena, il-KESE qed jivvaluta r-rapport tal-Kummissjoni dwar il-politika tal-kompetizzjoni, li hija politika fundamentali tal-Unjoni Ewropea. Fil-fehma tiegħu, il-kontenut tar-rapport huwa pożittiv u, b'mod ġenerali, japprovah u jesprimi t-tħassib tiegħu fid-dawl tal-kuntest attwali.

1.2

Kompetizzjoni ħielsa u ġusta li tħares l-interessi tal-aġenti ekonomiċi, il-konsumaturi u l-interess ġenerali jistħoqqilha li jsiru l-isforzi kollha possibbli dwarha. Il-kontribut tal-Kummissjoni huwa essenzjali u hu b'sodisfazzjoni li l-KESE jinnota l-isforzi li saru biex jiġi żgurat ir-rispett tar-regoli interni u dawk fil-qasam tal-kooperazzjoni internazzjonali.

1.3

Fil-qafas ta' din il-ħidma kontinwa, huwa kruċjali l-kontribut tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni; dawn għandu jkollhom ir-riżorsi umani u materjali meħtieġa biex ikunu jistgħu jaġixxu b'mod effettiv u proattiv pjuttost milli b'mod reattiv kif spiss jiġri. Enfasi akbar fuq il-ħidma ta' prevenzjoni tista' tevita sitwazzjonijiet illegali differenti li jagħmlu ħsara lis-suq, li jolqtu wkoll lill-intrapriżi ż-żgħar u ta' daqs medju (SMEs) u lill-konsumaturi.

1.4

Il-KESE madankollu huwa tal-fehma li l-adozzjoni tal-Proposta għal Direttiva dwar l-azzjonijiet għad-danni tal-antitrust hija tal-akbar interess, u li t-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni tagħha għandhom jissoktaw bil-perseveranza fl-Istati Membri, iżda jiddispjaċih li ma kenitx akkumpanjata minn strument legali bl-istess saħħa vinkolanti f'dak li jirrigwarda qafas legali orizzontali għar-rimedju kollettiv f'każ ta' ksur tad-drittijiet u l-interessi kollettivi.

1.5

Minbarra r-regolamentazzjoni, għandha tiġi prevista u titħeġġeġ l-awtoregolazzjoni, l-iżjed permezz tat-twaqqif ta' ftehimiet bejn l-organizzazzjonijiet tal-produtturi, in-negozjanti u l-konsumaturi; l-eżempji tajbin diġà eżistenti f'dan il-qasam fl-Ewropa jistgħu u għandhom jiġu segwiti.

1.6

Fid-dawl tal-fatt li t-Trattat ma jippermettix li l-politiki fiskali jkunu standardizzati, il-politika tal-kompetizzjoni għandha tillimita kemm jista' jkun possibbli d-distorsjonijiet marbutin mat-tassazzjoni fi ħdan l-Ewropa.

1.7

Is-suq tal-enerġija għandu jkomplu jirċievi attenzjoni speċjali, peress li s-suq uniku għad irid jiġi stabbilit f'dan il-qasam. It-tisħiħ tan-netwerk Ewropew, li jagħmel possibbli l-kummerċ transkonfinali, u l-investiment fl-enerġija rinnovabbli, li minbarra l-benefiċċji ovvji li jġib miegħu mil-lat ambjentali, jippermetti wkoll l-aċċess għan-netwerks ta' produtturi oħrajn, għandhom ikunu l-għanijiet li għandhom jintlaħqu bil-għan li titħeġġeġ kompetizzjoni ġenwina fis-settur li tiżgura tnaqqis fit-tariffi għall-intrapriżi u l-familji.

1.8

L-aċċess ħieles tal-konsumaturi għas-swieq kollha huwa essenzjali. L-għan tal-istrateġija diġitali kkontribwixxa ħafna billi ppermetta aċċess universali għall-broadband. L-aċċess għas-suq diġitali, fejn ta' spiss il-prezzijiet ikunu inferjuri għal dawk fis-swieq tradizzjonali, jagħmel ċerti beni disponibbli għall-konsumaturi li mingħajru ma kienx ikun possibbli.

1.9

Il-kooperazzjoni internazzjonali kienet fil-qalba ta' bosta sforzi, li r-riżultati tagħhom jistħoqqilhom kull tifħir. Madankollu, ma nistgħux ninsew ix-xogħol li għad jonqos isir. Minbarra l-ħidma bilaterali, ikun utli li jitkomplew il-ħidma konġunta tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) u l-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO). L-Ewropa għadha qed tiffaċċja kompetizzjoni inġusta, kemm fi ħdan il-fruntieri tagħha kif ukoll lil hinn minnhom, min-naħa tal-intrapriżi, pubbliċi u privati, li joriġinaw minn pajjiżi fejn l-għoti ta' għajnuna illegali mill-Istat huwa prattika komuni (b'mod partikolari fil-qasam tal-enerġija), fejn ir-regolamentazzjoni ambjentali hija iżjed permissiva u fejn ma jiġux applikati l-istess regoli fil-qasam tal-liġi tax-xogħol (ta' spiss bi ħsara għar-regoli l-iżjed bażiċi tad-drittijiet tal-bniedem).

2.1

Fl-2013 kien hemm xi sinjali ta' rkupru ekonomiku fl-Ewropa. Iż-żieda fil-fiduċja u t-tkabbir tal-kompetittività għadhom fil-qalba tal-politiki Ewropew li għandhom l-għan li jippromovu tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv, l-għan ċentrali tal-Istrateġija Ewropa 2020.

2.2

Ir-rapport isemmi konklużjoni tal-istudju li l-Parlament Ewopew silet fl-2013 dwar il-politika tal-kompetizzjoni, li turi tajjeb l-importanza ta' din il-politika biex jintlaħaq tali għan “(...) [i]l-politika tal-kompetizzjoni, li tintensifika l-kompetizzjoni, ser tistimula t-tkabbir”.

2.3

Ir-rapport huwa mqassam fi 8 partijiet: Il-promozzjoni tal-kompettività permezz tal-ġlieda kontra l-kartelli; L-iżgurar ta’ infurzar ta’ antitrust effettiv u l-kontroll tal-fużjonijiet fl-interess tan-negozji u l-konsumaturi; L-immodernizzar tal-għajnuna mill-Istat biex ir-riżorsi pubbliċi jiġu indirizzati lejn l-objettivi ta’ tisħiħ tal-kompetittività; It-trawwim ta’ settur finanzjarju ġust u stabbli biex tiġi appoġġjata l-ekonomija reali; L-enerġija: is-settur li fih hija meħtieġa “aktar l-Ewropa”; L-infurzar tal-kompetizzjoni fl-ekonomija diġitali sabiex tissaħħaħ l-Aġenda Diġitali għall-Ewropa; Kooperazzjoni internazzjonali fil-politika ta’ kooperazzjoni biex jiġu indirizzati l-isfidi tal-globalizzazzjoni; u Djalogu dwar il-kompetizzjoni mal-istituzzjonijiet l-oħra.

3.1

Indubbjament, l-SMEs huma l-pilastru tal-irkupru ekonomiku fl-Ewropa. Minħabba d-daqs tagħhom, huma wkoll l-iżjed vulnerabbli għal prattiki li jinvolvu l-abbuż ta' pożizzjoni dominanti li, f'bosta każijiet, ifisser li huma kkundannati li jisparixxu. Il-kwistjoni tal-abbuż ta' pożizzjoni dominanti għandha tingħata attenzjoni partikolari fil-politika tal-kompetizzjoni, b'mod partikolari fil-każijiet fejn dan l-abbuż jitwettaq minn gruppi kbar tal-bejgħ bl-imnut li, bil-mod il-mod, spiċċaw biex qerdu l-fornituri u n-negozji ż-żgħar, liema aġir, fl-aħħar mill-aħħar, jolqot lill-interessi tal-konsumatur. Il-Kumitat jilqa' b'sodisfazzjon kbir id-direttiva dwar ċerti regoli li jirregolaw l-azzjonijiet għad-danni għall-ksur tal-Artikoli 101 u 102 tat-TFUE u huwa tal-fehma li hija importanti ħafna, iżda l-prevenzjoni ta' dan il-ksur hija ta' importanza akbar u jistħoqqilha analiżi iżjed fil-fond b'mod li l-azzjonijiet preventivi jkunu iżjed effettivi.

3.2

Il-KESE huwa tal-fehma li l-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni għandhom jadottaw attitudni iżjed proattiva pjuttost milli reattiva bħalma jsir fil-biċċa l-kbira tal-każijiet fejn huma jintervjenu biss wara lmenti mressqa mill-operaturi jew il-konsumaturi. Is-superviżjoni ta' ċerti negozjati, li għandhom pjuttost jissejħu impożizzjonijiet, tista' tgħin biex jitwaqqfu ċerti abbużi ta' pożizzjoni dominanti. Jekk nixtiequ li jsir progress, huwa fundamentali li jkun hemm titjib sostanzjali fl-iskambju tal-informazzjoni fil-katina tal- produzzjoni.

3.3

Anke s-setturi li l-attività tagħhom hija influwenzata ħafna mill-prezzijiet tal-materja prima għandhom jingħataw attenzjoni partikolari min-naħa tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni, peress li jiġri ta' spiss li ż-żieda fil-prezz tal-materja prima (jew anke sempliċement it-theddida li l-prezz jogħla) mill-ewwel taffettwa l-prezz finali filwaqt li t-tnaqqis fil-prezz ma jkollux l-effett oppost.

3.4

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-bżonn li l-politika tal-kompetizzjoni tindirizza l-problemi tas-settur tal-akkwist pubbliku li, fil-biċċa l-kbira tal-każijiet, għadu pjuttost settur magħluq. Fil-fatt, dan għadu suq frammentat b'aċċess biss għal minoranza minkejja l-ħidma li għaddejja fuq l-akkwist elettroniku “minn tarf sa tarf” (straight-through e-procurement). Il-kompetizzjoni fqira tagħmel ħsara lill-interess pubbliku, u n-nuqqas ta' alternattivi ma jagħti l-ebda flessibbiltà lill-entitajiet pubbliċi. Għalhekk, l-għażla dejjem taqa' fuq l-istess operaturi, u dan iwassal għal relazzjonijiet stretti wisq bejn l-intrapriżi u s-setgħat pubbliċi.

3.5

Ma rridux ninsew lanqas li l-intrapriżi li joperaw fil-gżejjer u reġjuni ultraperiferiċi huma partikolarment vulnerabbli għall-kompetizzjoni, peress li l-ispejjeż tat-trasport biex ikollhom aċċess għal swieq oħra jxekklu l-kompetizzjoni tajba tagħhom ma' operaturi oħrajn. F'dawn il-każijiet, jistgħu jippruvaw jinstabu mekkaniżmi li jiffaċilitaw l-aċċess tal-intrapriżi għas-swieq ċentrali billi tiġi promossa kompetizzjoni tajba bejn kulħadd fi ħdan l-UE.

3.6

Hija ta' importanza fundamentali wkoll il-kompetizzjoni li jiffaċċjaw l-intrapriżi Ewropej – kemm fi ħdan il-fruntieri tagħhom kif ukoll fi swieq oħra – min-naħa ta' intrapriżi oħra, pubbliċi u privati, li joriġinaw minn pajjiżi terzi fejn ikunu protetti minn għajnuna illegali mill-Istat li tagħtihom vantaġġ kompetittiv; regolamentazzjoni ambjentali li tiffavorixxihom; u liġi tax-xogħol permissiva li ta' spiss tmur kontra d-drittijiet fundamentali tal-bniedem u d-drittijiet taċ-ċittadini u tal-konsumaturi. It-tkomplija tal-ħidma fil-qasam tal-kooperazzjoni internazzjonali, fil-qafas tad-WTO u l-ILO u lil hinn minnhom, għandha tibqa' prijorità tad-diplomazija fil-ġlieda kontra l-inugwaljanza, billi tiġi indirizzata l-problema tal-kompetizzjoni u billi jsir iżjed fil-qasam tad-difiża tad-drittijiet tal-bniedem.

4.1

Il-ġlieda kontra l-kartelli hija ta' importanza partikolari fil-politika tal-kompetizzjoni. Għaldaqstant, nilqgħu b'sodisfazzjon l-isforzi kollha li qed tagħmel dan l-aħħar il-Kummissjoni Ewropea biex tiġġieled din il-prattika li taffettwa l-ekonomija kollha. L-azzjonijiet tas-swieq finanzjarji, u b'mod partikolari s-suq tal-materja prima u dik intermedja, fejn il-varjazzjoni fil-prezzijiet tinfluwenza mhux biss is-suq intern iżda wkoll il-kapaċità tal-Ewropa għall-kompetizzjoni fil-livell dinji, huma essenzjali għat-tkabbir, f'perjodu fejn huwa indispensabbli li jinħakmu swieq ġodda. Għandha tiġi enfasizzata wkoll l-applikazzjoni tal-multi imposti fuq intrapriżi li pparteċipaw fi tliet kartelli fis-settur tal-kejbils, tal-prodotti finanzjarji derivati u tal-gambli, kif ukoll id-dikjarazzjoni ta' oġġezzjoni lil għadd ta’ fornituri ta’ ċipep tal-ismart-cards.

4.2

Il-KESE appoġġja l-ħidma li twettqet fil-qasam tal-leġislazzjoni tal-antitrust, li fil-fehma tiegħu hija essenzjali għall-politika tal-kompetizzjoni. Issa jixtieq ikompli jappoġġja l-Kummissjoni li kkontribwixxiet biex tiskoraġġixxi l-frammentazzjoni artifiċjali tas-suq intern, u jilqa' b'sodisfazzjon tmiem il-proċedura fil-qasam tal-antitrust li tikkonċerna l-proċess tal-istandardizzazzjoni tal-ħlas li jsir fuq l-internet. Jilqa' b'sodisfazzjon ukoll l-oġġezzjonijiet li saru lill-banek li kkoordinaw l-imġiba tagħhom biex iwaqqfu lill-boroż milli jkollhom aċċess għas-suq tas-swaps ta’ inadempjenza tal-kreditu (CDS – credit default swaps) u, l-iżjed importanti, jilqa' b'sodisfazzjon ukoll tmiem l-investigazzjoni tal-każijiet antitrust relatati mar-rati ta’ referenza ta’ Libor, Euribor u Tibor, li jżid is-sigurtà tas-suq.

4.3

Fl-2013, ġiet adottata Proposta għal Direttiva dwar l-azzjonijiet għad-danni tal-antitrust. Il-KESE kien favur dan id-dokument, li jiġġieled id-disparitajiet bejn il-liġijiet nazzjonali u t-trattament differenti tal-vittmi u t-trasgressuri, u jipprevedi protezzjoni ġuridika lill-konsumaturi, kwistjoni li hija preokkupazzjoni kostanti fl-Opinjonijiet tal-Kumitat.

4.4

Għalkemm il-KESE jaqbel mal-istandardizzazzjoni, xorta waħda għandu xi riżervi minħabba li t-test jista' jidher favur wisq l-intrapriżi trasgressuri li jibbenefikaw minn programmi ta' klemenza, minkejja li jirrikonoxxi l-valur siewi ta' dan l-istrument biex jikxef kartelli sigrieti. Irrakkomanda wkoll li l-Proposta għal Direttiva u r-rakkomandazzjoni dwar ir-rimedju kollettiv ikunu allinjati iżjed mill-qrib u, f'dan ir-rigward, ilmenta dwar il-fatt li “tneħħiet it-tnedija ta' azzjoni kollettiva li kellha tkun il-mekkaniżmu effettiv għall-konsumaturi, u minflok inħolqot rakkomandazzjoni li tinkoraġġixxi lill-Istati Membri jkollhom mekkaniżmi ta' rimedju kollettiv li mhuwiex vinkolanti.” (1)

4.5

Il-KESE jaqbel mat-tkomplija tal-ħidma ta' koordinazzjoni bejn il-Kummissjoni, l-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni u n-netwerk Ewropew tal-kompetizzjoni. Jixtieq ukoll li l-iskambju tal-informazzjoni importanti bejn l-entitajiet differenti jaqdi rwol iżjed deċiżiv. Madankollu, jixtieq jesprimi t-tħassib tiegħu rigward id-diffikultà li jiffaċċjaw xi wħud minn dawn l-awtoritajiet biex jeżerċitaw setgħa regolatorja effettiva f'ċerti setturi, fejn għad hemm imġiba ta' kollużjoni u/jew abbuż f'kuntest ta' impunità totali.

4.6

Il-politika tal-kompetizzjoni għandha tipprevedi kooperazzjoni mad-direttorati ġenerali l-oħra b'mod li tiġġieled b'mod effettiv il-prattiki miftiehma u l-abbużi ta' pożizzjoni dominanti li ma jirrispettawx l-istandards soċjali, ambjentali u ta' sigurtà tal-prodotti u jwaqqfu operaturi ġodda milli jidħlu fis-suq, u b'hekk ikunu fi żvantaġġ ċar.

5.1

Il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon il-proċess tal-immodernizzar tal-għajnuna mill-Istat, li jikkoordinaha mal-inizjattivi ewlenin tal-Istrateġija Ewropa 2020. Huwa essenzjali li l-għajnuna mill-Istat tintuża kif imiss: għajnuna mill-Istat li tappoġġja l-politika ta' koeżjoni u li tkun orjentata lejn is-setturi li jikkontribwixxu għall-iżvilupp tal-Ewropa. Jeħtieġ li r-riżorsi pubbliċi, li huma rari, jintużaw b'konformità mal-għanijiet stabbiliti fl-Istrateġija Ewropa 2020, biex ikunu possibbli l-konverġenza tar-reġjuni żvantaġġati, investiment fis-setturi prijoritarji, il-promozzjoni tal-ekonomija u l-impjieg u l-iffaċilitar tal-finanzjament tal-SMEs.

5.2

Madankollu, l-immodernizzar tal-għajnuna mill-Istat ma għandux iħalli barra l-għajnuna fil-qasam tas-servizzi pubbliċi, li jissodisfaw il-ħtiġijiet soċjali (bħas-saħħa, l-edukazzjoni u t-taħriġ, l-aċċess għas-suq tax-xogħol u r-riintegrazzjoni tal-persuni fid-dinja tax-xogħol, faċilitajiet ta' kura għat-tfal u l-persuni mdaħħlin fl-età u l-appoġġ lill-gruppi vulnerabbli bil-għan li jerġgħu jiġu integrati fis-soċjetà) li ma jistgħux jiġu injorati. Qabel dan, għandhom jiġu kkunsidrati l-ispeċifiċitajiet tas-setturi li jipprovdu servizz lill-abitanti: minkejja li huwa importanti li r-riżorsi – li kulma jmur qed ikunu dejjem iżjed skarsi – jiġu allokati b'mod effettiv, il-kwalità tas-servizz għandha tieħu preċedenza.

5.3

F'kuntest ta' mobbiltà sostanzjali, għandha tiġi studjata l-ipoteżi tal-libertà tal-għażla tal-fornituri tas-servizzi tas-saħħa, billi jiġu kkunsidrati possibbiltajiet li, mingħajr ma jixħtu dubju fuq il-kwalità tas-servizz u d-difiża tal-iżjed persuni żvantaġġati, jistgħu jevitaw li l-utenti jkunu soġġetti għal setgħa diskrezzjonali, kemm mill-Istati kif ukoll mill-kumpaniji tal-assigurazzjoni. Din il-kwistjoni hija tant importanti li jistħoqqilha tiġi indirizzata f'Opinjoni fuq inizjattiva proprja biex tiġi analizzata fil-fond.

5.4

IL-KESE diġà esprima fehmtu favur l-immodernizzar tal-politika tal-UE fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat. Huwa jappoġġja b'mod partikolari l-linji gwida l-ġodda dwar l-għajnuna fil-qasam tal-iskemi tal-UE għan-negozjar tal-emissjonijiet tas-CO2, li jwaqqfu lill-industriji milli jirrilokaw fil-pajjiżi fejn il-leġislazzjoni hija inqas stretta. Madankollu, jiddispjaċih li r-rakkomandazzjoni li l-limitu de minimis tal-għajnuna jiżdied għal EUR 5 00  000 minflok EUR 2 00  000 sal-lum għadha ma ntlaqgħetx, kif ġara fil-każ tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali (SIEĠ) (2).

6.1.1

Id-diffikultajiet li qed jiffaċċja s-settur finanzjarju u l-konsegwenzi tagħhom għall-finanzjament tal-ekonomija reali u l-fiduċja fis-swieq finanzjarji huma magħrufin sewwa. Saru għadd ta' sforzi biex tintradd lura l-fiduċja u tiżdied it-trasparenza, billi tnaqqsu r-riskji sistemiċi. L-għajnuna temporanja mill-Istat lis-settur finanzjarju ħelsuh milli jikkollassa, imma jidher li kull darba li jkun hemm sinjali ta' rkupru, jixirfu skandli ġodda li jheddu l-bilanċ fraġli ħafna li nkiseb s'issa. Għaldaqstant, huwa fl-interess ta' kulħadd li s-settur jibqa' kkontrollat mill-qrib b'mod li tiġi evitata mġiba irresponsabbli min-naħa tal-istituzzjonijiet finanzjarji, kinux soġġetti jew le għal salvataġġ finanzjarju.

6.1.2

Minkejja l-fraġilità tas-settur, għandhom jissoktaw il-proċeduri investigattivi tal-prattiki illegali attwali, anke jekk ma jidhirx li qed ikollhom wisq effett fuq il-ġganti finanzjarji li jippersistu fl-imġiba tagħhom li tagħmel ħsara lis-suq.

6.1.3

Tajjeb nenfasizzaw il-Proposta għal Regolament dwar it-tariffi tal-interkambju għat-tranżazzjonijiet ta’ pagament ibbażati fuq kard, li ilha mitluba żmien twil, u li ser tintroduċi mill-ġdid kundizzjonijiet ġusti fit-territorju Ewropew billi jiġu armonizzati l-ispejjeż imġarrba meta jsir ħlas bil-kards.

6.2.1

Is-suq intern tal-enerġija baqagħlu biex jiġi kkompletat. Il-prezz tal-enerġija għadu għoli, u għadu qed jagħfas b'mod konsiderevoli fuq il-baġits tal-intrapriżi u tal-unitajiet domestiċi. Il-liberalizzazzjoni tas-suq ma rnexxilhiex issaħħaħ il-kompetizzjoni u t-trasparenza, u l-Ewropa għadha qed tkompli ssofri l-iżvantaġġi ta' prezz tal-enerġija għoli meta mqabbel ma' dak tal-kompetitturi tagħha fil-livell dinji. Il-provvista tal-enerġija transkonfinali jistħoqqilha wkoll attenzjoni speċjali jekk nixtiequ niżguraw suq intern liberu.

6.2.2

Jeħtieġ li nibbenefikaw mill-kunsens attwali dwar il-bżonn ta' politika komuni tal-enerġija, ta' investiment fl-infrastruttura, ta' żieda fl-effiċjenza fl-enerġija u l-użu ta' sorsi ta' enerġija rinnovabbli bil-għan li jiġi xprunat l-iżvilupp tas-settur tal-enerġija. Fil-fatt, l-enerġija rinnovabbli ma tistax tikkompeti taħt l-istess kundizzjonijiet tal-enerġija fossili u dik nukleari li għadhom jiġu sussidjati direttament mill-baġits pubbliċi u indirettament mill-fatt li l-ispejjeż ambjentali u l-impatt tal-użu tagħhom fuq is-saħħa mhumiex internalizzati. L-enerġija rinnovabbli għadha fi stat ta' żvilupp relattivament embrijoniku u, għalhekk, jeħtieġ li tiġi appoġġjata iżjed biex tista' tkun kompetittiva fi ħdan suq ġust.

6.2.3

Barra minn hekk, ma għandhiex titqies biss bħala sors ġdid ta' enerġija. L-iżvilupp tagħha fil-fatt iwitti t-triq għal possibbiltajiet ġodda għat-twaqqif ta' mudell deċentralizzat ta' produzzjoni tal-enerġija li fi ħdanu ċ-ċittadini u l-konsumaturi jkunu jistgħu jkunu kemm produtturi kif ukoll konsumaturi. Ikun tajjeb li dan il-mudell ġdid jiġi appoġġjat bit-twaqqif ta' qafas regolatorju adatt li jiggarantixxi lill-produtturi ż-żgħar tal-elettriku aċċess faċli għan-netwerk (3).

6.2.4

Il-konnessjonijiet Ewropej fil-qasam tal-enerġija huma fundamentali mill-perspettiva tal-politika tal-kompetizzjoni. Il-fraġilità tal-Ewropa f'dak li jirrigwarda l-enerġija qed tinħass wara l-kunflitt reċenti fl-Ukraina, li jista' jipperikola l-forniment tal-gass lill-Ewropa Ċentrali. Il-kollegament tas-sistemi eżistenti tal-enerġija fil-Peniżola Iberika mal-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali mhux biss iqarreb is-suq Iberiku lejn il-bqija tal-Ewropa, iżda jevita wkoll il-problemi minħabba interruzzjonijiet tal-provvista mir-Russja.

6.2.5

Ir-riforma tal-politika Ewropea tal-enerġija hija essenzjali, iżjed u iżjed issa li ninsabu fil-fażi tat-tħejjija tal-ftehimiet kummerċjali mal-Istati Uniti tal-Amerika, fejn l-ispejjeż tal-enerġija huma ferm inqas, li jpoġġi lill-intrapriżi Ewropej fi żvantaġġ sa mill-bidu nett.

6.3.1

Dan huwa settur partikolarment vulnerabbli għall-prattiki illegali tal-kompetizzjoni, peress li jista' jiġri li l-intrapriżi ta' teknoloġija avvanzata, li huma involuti fi proċess ta' innovazzjoni kontinwa u rapida, ma jkunux jistgħu jistennew iż-żmien li normalment jgħaddi sakemm jittieħdu d-deċiżjonijiet, u għalhekk jistgħu jisfaw fix-xejn.

6.3.2

Il-KESE jtenni l-appoġġ tiegħu għal-linji gwida fil-qasam tal-għajnuna mill-Istat dwar in-netwerk tal-broadband, peress li jaqdu l-għanijiet tal-Aġenda Diġitali.

6.3.3

Is-suq uniku tat-telekomunikazzjoni għadu ma ġiex ikkompletat. Minkejja li t-tariffi naqsu, xorta waħda għadhom għoljin, għad-detriment tal-intrapriżi u l-unitajiet domestiċi. It-tnaqqis gradwali tat-tariffi tar-roaming sakemm jitneħħew għalkollox lejn tmiem l-2015 huwa pass ta' min ifaħħru; issa, l-enfasi għandha tkun fuq it-tnaqqis reali tat-tariffi l-oħra u li l-broadband ta' kwalità għolja jsir disponibbli għal kulħadd. Il-KESE jtenni l-konvinzjoni tiegħu li t-twaqqif ta' regolatur uniku fl-Unjoni Ewropea jista' jikkontribwixxi biex jintlaħqu dawn l-għanijiet.

6.3.4

Jeħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari lid-disponibbiltà universali tal-broadband peress li l-unitajiet domestiċi bi dħul baxx għad ma għandhomx aċċess. Din il-lakuna tbiegħed bosta ċittadini mis-suq diġitali, peress li ma jkunux jistgħu jaċċessaw swieq fejn ta' spiss jiġu applikati prezzijiet iżjed vantaġġużi.

6.3.5

Il-KESE jappoġġja l-ħidma dwar il-brevetti essenzjali standard (SEPs – standard essential patents), li qed jgħin fil-ġlieda kontra l-abbuż tal-pożizzjoni dominanti.

7.1

Il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon il-bidu tan-negozjati mal-Istati Uniti dwar ftehim fil-qafas ta' Sħubija Trans-Atlantika ta’ Kummerċ u ta’ Investiment, kif ukoll mal-Ġappun għal ftehim ta' kummerċ ħieles. Jilqa' wkoll b'sodisfazzjon l-istabbiliment ta' djalogu f'livell għoli mar-rappreżentanti ta' wħud mill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni fil-pajjiżi terzi. Huwa importanti wkoll l-iffirmar tal-ftehim ta' kooperazzjoni mal-Isvizzera li jagħmel possibbli l-iskambju ta' informazzjoni bejn l-awtoritajiet tal-kompetizzjoni, li jista' jiffaċilita ċerti proċeduri attwali u futuri ta' investigazzjoni.

7.2

Il-kompetizzjoni inġusta min-naħa ta' pajjiżi terzi fejn l-iżjed regoli, prinċipji u drittijiet soċjali u ambjentali bażiċi ma jiġux rispettati tipperikola l-kummerċ barrani ġust. Jeħtieġ li l-kooperazzjoni internazzjonali tiġi żviluppata fl-ogħla livell u fil-qafas tad-WTO u l-ILO sabiex jiġu żgurati mhux biss id-drittijiet fundamentali tal-bniedem iżda wkoll prattiki ta' kompetizzjoni ġusta.

7.3

Il-globalizzazzjoni hija ħaġa ċerta u l-esportazzjonijiet huma essenzjali għat-tkabbir Ewropew. Huwa importanti li jiġu armonizzati l-prattiki sabiex l-UE tkun tista' tikkompeti taħt kundizzjonijiet indaqs fis-swieq fejn l-għajnuna mill-Istat għadha tingħata illegalment u fejn il-liġi tax-xogħol hija ineffettiva.

8.1

Minkejja l-fatt li l-Kummissjoni għandha kompetenza sħiħa rigward il-politika tal-kompetizzjoni, id-DĠ Kompetizzjoni u l-Kummissarju inkarigat minn dan id-direttorat qed jissoktaw bid-djalogu mill-qrib tagħhom mal-Parlament Ewropew. Il-KESE u l-KtR ukoll ġew infurmati dwar il-ħidma tad-DĠ Kompetizzjoni permezz tal-attendenza ta' ċerti funzjonarji fil-laqgħat tas-sezzjonijiet u tal-gruppi ta' studju.

8.2

Il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon it-tkomplja tal-kooperazzjoni tiegħu mal-Kummissjoni, iżda josserva li din tista' tittejjeb, billi jissaħħu r-rabtiet bejn l-istituzzjonijiet u permezz ta' ħidma ta' akkumpanjament fuq bażi iżjed permanenti, li fiha jkun involut fit-tħejjija tar-rapport finali grupp imwaqqaf mill-KESE, li jagħmilha possibbli li l-Kumitat jirreaġġixxi iżjed malajr għall-ħidma tal-Kummissjoni.

15.1.2015   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 12/60

Relatur:

is-Sur McDonogh

1.1

Is-suġġett tad-Direttiva proposta huwa ta' importanza kruċjali għall-Unjoni Ewropea. Il-futur tal-affarijiet dinjija u l-benesseri taċ-ċittadini Ewropej se jiddependu sostanzjalment mill-kontroll u l-isfruttar tad-dejta dwar id-dinja li ngħixu fiha. Illum il-ġurnata din id-dejta qed tiġi ġġenerata u kkontrollata fil-biċċa l-kbira mill-Istati Uniti u minn pajjiżi oħra barra mill-UE. Huwa essenzjali li l-Ewropa tagħti spinta lill-programm spazjali tagħha u lill-produzzjoni u t-tixrid ta' dejta ta' osservazzjoni tad-dinja sabiex l-UE ma tibqax lura iżda tieħu pożizzjoni mexxejja f'din l-industrija ta' importanza enormi.

1.2

Il-Kumitat jappoġġja bis-sħiħ it-twaqqif ta' qafas regolatorju ċar li jiffaċilita l-iżvilupp tal-industrija spazjali fl-Ewropa u l-esplojtazzjoni tad-dejta ta' osservazzjoni tad-dinja għat-tkabbir sostenibbli u l-benesseri taċ-ċittadini Ewropej. Għalhekk, nilqgħu bi pjaċir il-Komunikazzjoni dwar id-direttiva proposta dwar it-tixrid ta' dejta satelittari ta' osservazzjoni tad-dinja għal skopijiet kummerċjali.

1.3

Il-Kumitat jilqa' b'sodifazzjon ukoll din il-proposta fil-kuntest usa' tal-Politika Ewropea dwar l-Ispazju, li hija importanti ħafna għall-prosperità u s-sigurtà futuri tal-UE u biex tintlaħaq il-viżjoni ta' tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv imħaddna fl-istrateġija Ewropa 2020 (1).

1.4

Barra minn hekk, il-Kumitat jaqbel mal-Kummissjoni li d-Direttiva hija meħtieġa biex tistabbilixxi qafas legali trasparenti, ġust u konsistenti sabiex jiġi żgurat il-funzjonament tajjeb u l-iżvilupp tas-suq intern għall-prodotti u s-servizzi tal-ispazju, speċjalment biex jinħoloq qafas komuni għad-distribuzzjoni ta' dejta satellitari b'riżoluzzjoni għolja (HRSD).

1.5

Il-Kumitat huwa sodisfatt bid-dispożizzjonijiet tad-Direttiva, li għandhom l-għan li joħolqu standard tal-Unjoni Ewropea għall-proliferazzjoni kummerċjali ta' HRSD.

1.6

Madankollu, il-KESE jemmen li l-iżvilupp ta' industrija spazjali kummerċjali fl-Ewropa seħħ bil-mod wisq u li aktar impjiegi u prosperità ibbażati fuq it-teknoloġija spazjali u d-dejta setgħu nħolqu aktar kmieni. Il-Kumitat jistieden lill-Kummissjoni biex tħaffef l-iżvilupp ta' politiki u qafas legali dwar l-ispazju sabiex tippromovi s-sigurtà, is-sikurezza, is-sostenibbiltà u l-iżvilupp ekonomiku tas-settur spazjali u biex tiżgura funzjonament tajjeb tas-suq intern għall-prodotti u s-servizzi spazjali.

1.7

Il-Kumitat jemmen bis-sħiħ li l-politika għandha tappoġġja aħjar l-SMEs fit-28 Stat Membru tal-Unjoni li qed jippruvaw jikkompetu u jikbru fis-suq tad-dejta ta' osservazzjoni tad-dinja. B'mod partikolari, il-Kumitat jixtieq jara politiki mmirati biex ineħħu l-ostakli mhux ġustifikati fis-suq intern relatati mal-iskala finanzjarja minima u li jolqtu ħażin lill-SMEs b'mod partikolari.

1.8

Il-KESE jixtieq jara proposti għal politika ta' akkwist spazjali Ewropea biex tappoġġa l-iżvilupp ta' settur spazjali kummerċjali, li hija dipendenti ħafna fuq l-akkwist istituzzjonali.

1.9

Il-Kumitat jixtieq jara wkoll politiki li jippromwovu l-edukazzjoni ta' aktar inġiniera, professjonisti tal-ICT u gradwati fil-kummerċ, speċjalment fis-swieq li qed jikbru b'rata mgħaġġla għal fornituri tad-dejta, rivendituri tad-dejta, fornituri tas-servizzi li jżidu l-valur u fornituri tas-servizzi ġeoinformattivi.

1.10

Il-Kumitat jirrikonoxxi li s-sigurtà hija ta' importanza kruċjali għaċ-ċittadini tal-Unjoni. Madankollu, il-KESE jemmen li, minkejja d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva proposta, politika tas-sigurtà komuni Ewropea aktar komprensiva tista', fost oħrajn, tgħin tindirizza l-kontroll strett iżżejjed tad-dejta satellitari b'riżoluzzjoni għolja (HRSD) minn għadd żgħir ta' Stati Membri.

1.11

Il-KESE jitlob lill-Kunsill jaħdem f'armonija għall-iżvilupp u l-promozzjoni ta' politika spazjali Ewropea favur il-paċi, is-sigurtà u tkabbir ekonomiku ibbażati fuq approċċ miftuħ u kollaborattiv għall-iżvilupp u l-esplojtazzjoni tat-teknoloġija spazjali u d-dejta li tiġġenera.

1.12

Il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni tal-Kummissjoni għall-Opinjonijiet preċedenti tal-KESE dwar il-politika spazjali (2).

2.1

Id-Direttiva proposta tindirizza t-tixrid ta' dejta satellitari ta' osservazzjoni tad-dinja fi ħdan l-Unjoni għal skopijiet kummerċjali. B'mod partikolari din titratta d-definizzjoni u l-kontroll ta' HRSD, bħala kategorija distinta ta' dejta li teħtieġ reġim regolatorju differenzjat meta tiġi mxerrda għal skopijiet kummerċjali.

2.2

L-HRSD tintuża fil-forniment ta' prodotti u servizzi ġeospazjali, li għaliha hemm suq li qed jikber. L-HRSD saret indispensabbli għall-monitoraġġ tal-ambjent, l-ippjanar urban, il-ġestjoni tar-riżorsi naturali, kif ukoll il-ġestjoni ta' diżastri u emerġenza.

2.3

Iżda l-HRSD hija importanti wkoll għas-sigurtà u d-difiża tal-Istati Membri u għalhekk il-produzzjoni u t-tixrid tal-HRSD mill-operaturi kummerċjali huma soġġetti għar-regolazzjoni mill-Istati fejn l-operaturi jkunu rreġistrati. Għalhekk, illum ma hemm l-ebda approċċ komuni fil-livell regolatorju nazzjonali għat-trattament tal-HRSD u għas-servizzi u l-prodotti li joħorġu minn din id-dejta. Dan iwassal għal qafas regolatorju fframmentat madwar l-Ewropa, ikkaratterizzat minn nuqqas ta' koerenza, trasparenza u prevedibbiltà, li għalhekk iżomm is-suq milli jiżviluppa l-potenzjal sħiħ tiegħu.

2.4

Id-Direttiva proposta għandha l-għan li tiżgura l-funzjonament tajjeb tas-suq intern għal prodotti u servizzi ta' HRSD billi toħloq qafas legali koerenti għat-tixrid ta' HRSD u livell ta' informazzjoni tajjeb u suffiċjenti dwar l-aċċessibbiltà ta' HRSD għal skopijiet kummerċjali, kif ukoll li tiffaċilita l-kompetizzjoni fil-livell ta' fornitur tad-dejta billi toħloq qafas legali trasparenti, prevedibbli u ġust madwar l-Istati Membri u billi tiżgura ċ-ċirkolazzjoni ħielsa tad-dejta madwar l-UE.

2.5

L-implimentazzjoni tad-Direttiva proposta hija maħsuba biex tħalli impatti ekonomiċi pożittivi minħabba livelli ogħla ta' trasparenza, ċertezza legali u prevedibilità kummerċjali dwar it-tixrid tad-dejta spazjali. Huma previsti effetti pożittivi għat-twaqqif u t-tkabbir tan-negozji, għall-bejgħ tad-dejta ta' osservazzjoni tad-dinja, u għall-kompetittività internazzjonali. Minbarra ż-żieda diretta tal-impjiegi fin-negozji ta' rivenditur/servizzi ta' valur miżjud, x'aktarx li jkun hemm żieda addizzjonali fl-impjiegi f'livelli oħra tal-katina (jiġifieri negozji tal-utenti ta' HRSD, manifatturi tas-satelliti u operaturi), bħala riżultat ta' servizzi ta' kwalità ogħla u prezzijiet aktar kompetittivi. Huwa mistenni wkoll aktar tkabbir indirett fl-impjiegi, minħabba li l-ħolqien ta' impjieg wieħed fl-industrija spazjali jwassal għal sa ħames impjiegi ġodda f'setturi oħra.

2.6

Il-dispożizzjonijiet ewlenin tad-Direttiva proposta huma:

2.7

L-Istati Membri se jkollhom jittrasponu d-Direttiva fil-liġi nazzjonali sal-31 ta' Diċembru 2017.