4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/1

—

Il-KESE jappella lill-istituzzjonijiet Ewropej u lill-gvernijiet nazzjonali biex iġeddu l-impenn tagħhom li jinteraġixxu mal-imsieħba kollha kkonċernati (il-Parlament Ewropew, il-Kumitat tar-Reġjuni, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, il-parlamenti nazzjonali u l-awtoritajiet lokali, l-imsieħba soċjali, is-soċjetà ċivili organizzata, il-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali u korpi simili, il-bliet u kull forma oħra ta’ awtorità lokali) fl-Istrateġija Ewropa 2020.

—

Il-KESE jwiegħed li jibni fuq il-ħidma mal-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali (KES) u korpi simili u mar-rappreżentanti nazzjonali tas-soċjetà ċivili organizzata billi jsir il-punt ta’ kuntatt Ewropew u jipprovdi pjattaforma ddedikata biex ikunu jistgħu jaħdmu aktar fuq l-Istrateġija Ewropa 2020.

—

Fuq perjodu twil, il-KESE jemmen li l-Unjoni Ewropea għandha tiżviluppa viżjoni fit-tul tal-mira aħħarija tal-impenn tal-partijiet interessati u taħdem biex din tiżviluppaha b’mod gradwali.

—

Fuq perjodu qasir, il-KESE jemmen li għadd ta’ bidliet żgħar ikollhom impatt kbir fuq il-progress. B’mod partikolari, hemm bżonn urġenti li l-Istati Membri u l-Kummissjoni Ewropea jqisu mill-ġdid l-iskadenzi u l-arranġamenti sabiex ikun possibbli l-impenn ġenwin u r-responsabbiltà konġunta tal-partijiet interessati kollha.

2.1

Fit-18 ta’ April 2012 il-Presidenza li jmiss, dik Ċiprijotta, talbet lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew biex iħejji opinjoni dwar is-suġġett tat-tisħiħ tal-proċessi parteċipattivi u l-parteċipazzjoni tal-awtoritajiet lokali, l-NGOs u l-imsieħba soċjali fl-implimentazzjoni tal-Ewropa 2020 peress li għandha l-ħsieb li tqis din il-kwistjoni bħala prijorità għall-Presidenza u għall-EPSCO Informali f’Lulju 2012.

Bis-Semestru Ewropew fit-tielet sena tiegħu, huwa żmien opportun li nħarsu lejn il-proċessi parteċipattivi tal-Ewropa 2020 u naraw kif jistgħu jiġu żviluppati.

2.2

Il-Kumitat tat-Tmexxija tal-Ewropa 2020 tal-KESE għandu l-kariga li jissorvelja l-ħidma u jġib flimkien il-KES nazzjonali u korpi simili fl-Istati Membri u li jaqsam l-esperjenzi dwar kif il-proċessi parteċipattivi jistgħu jittejbu fl-Ewropa 2020.

2.3

Ir-rwol tal-KESE fl-implimentazzjoni tal-Istrateġija Ewropa 2020 (1) issa għandu rikonoxximent sħiħ u l-Kumitat jixtieq jaqsam ir-rakkomandazzjonijiet tiegħu dwar kif il-proċessi parteċipattivi jistgħu jittejbu fl-Istrateġija 2020 u s-Semestru Ewropew.

3.1

L-Unjoni Ewropea u l-popolazzjoni tagħha jinsabu fi kriżi ekonomika u finanzjarja gravi li kellha impatt serju fuq l-Unjoni Ewropea kollha u ċ-ċittadini tagħha. Diversi Stati Membri għaddew minn sitwazzjonijiet ta’ diffikultajiet estremi, u jibqa’ t-tħassib dwar il-livelli ogħla ta’ qgħad. Għaldaqstant, kif stqarr b’diversi opinjonijiet tiegħu tul dawn l-aħħar tliet snin, il-KESE jqis li l-Istrateġija Ewropa 2020 hija aktar importanti minn qatt qabel peress li toffri aġenda komprensiva għal riforma li għandha l-għan li tiżgura tkabbir sostenibbli u l-bini ta’ Ewropa aktar b’saħħitha.

3.2

L-Istrateġija Ewropa 2020 għal tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv hija l-istrateġija ta’ tkabbir li tistabbilixxi miri f’oqsma ta’ politika ewlenin fil-livell tal-UE u f’dak nazzjonali. L-ambitu tagħha huwa wiesa’ b’ambizzjoni globali li tappoġġja t-tkabbir intelliġenti, sostenibbli u inklużiv u li tkopri l-iżviluppi fl-innovazzjoni, ir-riċerka u l-iżvilupp, it-tibdil fil-klima, l-enerġija, il-qgħad, il-politika industrijali u l-koeżjoni soċjali u territorjali, filwaqt li tindirizza l-livelli ta’ faqar, il-politika ta’ koeżjoni u diversi elementi oħra.

3.3

L-għan tal-governanza tal-Istrateġija Ewropa 2020 huwa li tlaqqa’ l-kompetenzi Ewropej, nazzjonali u dawk konġunti f’sistema ta’ diversi livelli, u b’hekk tgħin tavvanza l-leġittimità tat-tisħiħ tal-integrazzjoni Ewropea. Meta mqabbla mal-Istrateġija ta’ Lisbona, l-Ewropa 2020 għandha inizjattivi ewlenin li huma marbutin flimkien u li jipprovdu punt fokali u appoġġ f’oqsma tematiċi importanti, prijoritajiet, miri prinċipali u sistema ta’ sorveljanza msaħħa u rigoruża – bil-possibbiltà ta’ valutazzjonijiet analitiċi tal-iżviluppi (jew in-nuqqas tagħhom) fil-livell nazzjonali.

3.4

Meta mqabbla mal-Istrateġija ta’ Lisbona, il-mekkaniżmu ta’ rappurtar huwa differenti mhux biss għaliex huwa aktar ikkonċentrat, iżda wkoll għaliex huwa marbut mal-proċessi fil-qafas tas-sistemi l-ġodda u mtejba ta’ governanza ekonomika sabiex b’hekk, pereżempju, il-Programm ta’ Stabbiltà u Konverġenza u l-Programmi Nazzjonali ta’ Riformajitressqu quddiem il-Kummissjoni Ewropea fl-istess żmien u b’hekk tkun possibbli viżjoni aktar sħiħa ta’ fejn jinsabu l-Istati Membri partikolari u fejn beħsiebhom imorru.

3.5

Il-bidla fil-proċess ġiet enfasizzata l-ewwel fid-dokument tal-Istrateġija Ewropa 2020 innifsu li għamilha ċara li “[n]eħtieġu aktar responsabbiltà” u li għal dan il-għan “[i]l-kontribut tal-partijiet interessati fil-livell nazzjonali u reġjonali u tas-sħab soċjali jeħtieġ li jissaħħaħ”. Kien ittieħed impenn speċifiku li kemm il-KESE kif ukoll il-Kumitat tar-Reġjuni għandhom jiġu assoċjati aktar mill-qrib. Din il-ħtieġa għal proċessi parteċipattivi ġiet imtennija f’diversi okkażjonijiet, l-aktar importanti fosthom il-konklużjonijiet tal-Kunsill Ewropew ta’ Marzu 2010 u l-Linji Gwida għat-tfassil, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma fl-Istrateġija Ewropa 2020 li nħareġ mill-Kummissjoni Ewropea, li jisħaq li “ser ikun importanti li l-parlamenti nazzjonali, l-imsieħba soċjali, ir-reġjuni u l-partijiet interessati l-oħra jiġu assoċjati mill-qrib fit-tħejjija tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma, sabiex isaħħu s-sens ta’ responsabbiltà għall-istrateġija”.

4.1

Tliet snin wara l-Istrateġija Ewropa 2020 jidher ċar li ħafna Stati Membri ħadu l-impenn li l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata jipparteċipaw fis-Semestru Ewropew u dawn l-imsieħba ġew involuti fil-proċessi nazzjonali tagħhom. Madankollu, l-applikazzjoni ta’ dan l-impenn mhuwiex uniformi, il-livelli ta’ impenn ivarjaw u anke fejn hemm dan l-impenn, il-livelli ta’ parteċipazzjoni ġenwina tal-imsieħba fil-proċess ivarjaw. Filwaqt li diversi Stati Membri jinformaw lill-imsieħba tagħhom u jikkonsultawhom, il-proċess spiss jonqsu punt fokali u għal dawk li jkunu qed jipparteċipaw fih, jista’ jinħass sparpaljat u nieqes minn strateġija globali. B’mod partikolari, il-KESE u oħrajn esprimew it-tħassib tagħhom dwar l-iskadenzi li huma qosra ħafna u li prattikament ma jħallu l-ebda ħin għal diskussjoni serja mal-imsieħba soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u l-parlamenti nazzjonali u reġjonali. Dan it-tħassib ma jinħassx biss fil-livell nazzjonali; ħafna organizzazzjonijiet fil-livell Ewropew staqsew jekk il-proċess u l-governanza tas-Semestru Ewropew, kif ukoll il-monitoraġġ fil-qafas tal-Istrateġija Ewropa 2020, jistgħux jittejbu. Il-Parlament Ewropew għamel rakkomandazzjonijiet ta’ politika biex jiddefinixxi aħjar ir-rwol tiegħu u l-kontribut li jista’ jagħti (2) u l-Kumitat tar-Reġjuni qed jagħmel it-tħejjijiet biex joħroġ il-linji gwida tiegħu dalwaqt.

4.2

Fi ħdan il-KESE, it-twaqqif ta’ Kumitat ta’ Tmexxija tal-Ewropa 2020 ħoloq punt fokali essenzjali għall-ħidma tagħna; b’hekk il-KESE għandu grupp wieħed b’viżjoni globali ta’ dak kollu li l-Istrateġija Ewropa 2020 tkopri u l-proposti marbutin magħha, aktar milli jħares biss lejn il-biċċiet. Bħalissa, jieħdu sehem b’mod regolari fil-Kumitat ta’ Tmexxija rappreżentanti tal-Kummissjoni u atturi oħra. Sabiex jissaħħu r-rabtiet mal-livell nazzjonali, il-Kumitat ta’ Tmexxija jistieden b’mod regolari lill-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali Nazzjonali u korpi simili oħra jieħdu sehem fl-istadji importanti tas-Semestru Ewropew, u jorganizza wkoll avvenimenti relatati mal-Ewropa 2020 flimkien mal-atturi tas-soċjetà ċivili fil-livell nazzjonali. Jeħtieġ li din il-ħidma tissaħħaħ u tiġi żviluppata iżjed.

4.3

Ir-rwol li kellu l-KESE biex jgħaqqad flimkien il-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali u korpi simili, għalkemm mhuwiex iffokat biss fuq is-Semestru Ewropew u l-Istrateġija Ewropa 2020, kien utli wkoll fir-rigward tal-iżvilupp tal-analiżi tagħna u tagħhom, ta’ kif jiġu mifhuma s-sitwazzjonijiet madwar l-Unjoni Ewropea u tat-tisħiħ tal-proposti li jagħmlu kemm il-KESE kif ukoll huma stess.

5.1

Huwa ċar li sabiex is-Semestru Ewropew jkollu l-aħjar impatt, it-titjib u ż-żjieda fil-proċessi parteċipattivi fl-Ewropa 2020 jkunu ta’ benefiċċju għall-Istrateġija nnifisha u fl-aħħar mill-aħħar għall-benesseri taċ-ċittadini.

5.2

L-Unjoni Ewropea u l-Istati Membri li jiffurmawha spiss jirreferu għall-utilità tal-proċessi parteċipattivi u l-parteċpazzjoni tas-soċjetà ċivili organizzata. L-imsieħba soċjali u l-pubbliku ġenerali fil-fatt għandhom għadd ta’ proċessi u sistemi differenti li qed jaħdmu; huwa utli li nkunu ċari dwar ir-raġuni li għaliha dan huwa daqstant importanti u potenzjalment x’jista’ jinkiseb minn sistema ta’ parteċipazzjoni li taħdem tajjeb u li tiggarantixxi parteċipazzjoni akbar. L-interazzjoni proattiva mal-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata tista’ toħloq:

6.1

Meta wieħed iħares lejn il-proċessi li ntużaw s’issa kemm fil-livell Ewropew kif ukoll f’dak nazzjonali, il-KESE jemmen li hemm ħafna xi jsir u li dawn il-proċessi jistgħu jiġu żviluppati f’sistema li verament twassal għal sħubija soda fost l-istituzzjonijiet Ewropej, il-gvernijiet nazzjonali, l-imsieħba soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-parlamenti nazzjonali u reġjonali u partijiet interessati oħra. Ħafna minn dan jeħtieġ sforz iffukat u konġunt u mhux ser jinkiseb malajr. Madankollu, il-KESE jemmen li dawn is-sistemi għandhom jiġu żviluppati billi b’mod gradwali jibnu proċessi ta’ sħubija f’diversi livelli li jkunu strateġiċi u komprensivi, filwaqt li jimplimentaw malajr azzjonijiet sempliċi li jistgħu jwasslu għal titjib fuq perjodu qasir.

6.2

L-aktar importanti, il-KESE jappella lill-istituzzjonijiet Ewropej u l-gvernijiet nazzjonali biex iġeddu l-impenn politiku tagħhom li jinvolvu lill-imsieħba soċjali, l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-parlamenti nazzjonali, l-awtoritajiet reġjonali u lokali u partijiet interessati oħra b’mod aktar regolari u sistematiku, filwaqt li jiżguraw li dan isir bl-aktar mod komprensiv u sistematiku possibbli fi proċessi parteċipattivi tal-Ewropa 2020 li jkunu b’saħħithom, vijabbli u sostenibbli. It-Trattat ta’ Lisbona jisħaq fuq il-ħtieġa li s-soċjetà ċivili tiġi konsultata fil-livell Ewropew fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Jekk l-Istati Membri ser jiksbu sens akbar ta’ responsabbiltà u ta’ impenn kemm għall-Istrateġija 2020 kif ukoll għall-proċess Ewropew, għandhom iħaddmu l-istess dixxiplina u jikkonsultaw il-KES u korpi simili kemm jista’ jkun spiss.

7.1

Rigward ir-rwol tiegħu, il-KESE jqis li huwa vitali li jżżomm il-punt fokali tiegħu u l-impenn strateġiku tiegħu fil-partijiet kollha tal-Istrateġija Ewropa 2020, sabiex iżomm il-kapaċità li jara s-sinerġiji possibbli li jinħolqu mill-Istrateġija u l-partijiet li jiffurmawha.

7.2

Il-KESE jemmen li l-ħidma li qed iwettaq permezz tal-Kumitat ta’ Tmexxija tal-Ewropa 2020 għandha titkompla u tiġi żviluppata. Il-Kumitat ta’ Tmexxija għandu jżomm l-attenzjoni tiegħu fuq l-Istrateġija u l-implikazzjonijiet tagħha għall-pubbliku ġenerali, u għandu jibni fuq il-komunikazzjoni interna mal-membri li jipparteċipaw fil-ħidma tal-Kumitat ta’ Tmexxija sabiex jiżgura li kulħadd jiggwadanja mill-perspettiva globali u approfondita tal-Kumitat ta’ Tmexxija.

7.3

Il-KESE jqis li l-ħidma li wettaq b’mod gradwali fil-koordinazzjoni tal-kuntatti bejn il-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali u tal-ħidma tagħhom, fejn dawn jeżistu, kellha effett pożittiv ħafna, imma tista’ titjieb. Ħafna minn dawn l-organizzazzjonijiet għandhom rwol ukoll fil-livell nazzjonali fl-Istrateġija Ewropa 2020, l-istess bħal ħafna mill-membri tagħhom. Fir-rigward tat-titjib fil-parteċipazzjoni fl-Istrateġija Ewropa 2020, il-KESE jemmen li dan huwa qasam fejn azzjoni mgħaġġla u sempliċi tista’ tagħti benefiċċji kbar. Il-KESE jemmen li l-pożizzjoni tiegħu hija ideali biex ikun punt ta’ kuntatt Ewropew għall-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali u korpi simili, speċjalment billi jassistihom fil-ħidma tagħhom fl-Ewropa 2020. Il-KESE huwa lest li jieħu dan l-impenn u li jibda dan il-proċess biex isaħħaħ iżjed il-kuntatti u l-kooperazzjoni billi jinvolvi l-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali u korpi simili oħra f’avveniment li jiffoka fuq l-Istrateġija Ewropa 2020 mal-ewwel opportunità.

8.1

Il-KESE jappoġġja b’konvinzjoni l-intenzjoni tal-Presidenza Ċiprijotta li tiffoka fuq it-tisħiħ tal-proċessi parteċipattivi fil-proċess tal-Ewropa 2020 u li tiddedika parti mill-EPSCO Informali ta’ Lulju 2012 għal din il-ħidma. Il-KESE jappoġġja dan għalkollox bħala bidu b’saħħtu għall-Istati Membri u l-Kummissjoni Ewropea biex iqisu kif kull wieħed jista’ jtejjeb dak li qed jagħmel.

8.2

Il-KESE jappella lill-Istati Membri kollha biex jiċċaraw fil-livell nazzjonali liema aġenziji governattivi huma responsabbli għal liema miżuri fl-Ewropa 2020, u r-rabta bejn l-aġenziji responsabbli għall-koordinazzjoni jew il-monitoraġġ tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma u dawk responsabbli għall-implimentazzjoni fattwali. Anke kjarifika sempliċi dwar dan f’kull Stat Membru tippermetti li l-atturi jibnu kuntatt mal-korp it-tajjeb u l-effett ikun aħjar.

8.3

Il-KESE jemmen li trasparenza sħiħa dwar il-forom ta’ parteċipazzjoni użati f’kull Stat Membru kif ukoll deskrizzjonijiet tal-proċessi u l-istrumenti li l-gvernijiet għandhom il-ħsieb li jużaw ser joffru ċarezza għal kulħadd dwar dak li qed jiġri u dwar il-kif u l-għaliex.

8.4

Il-KESE jemmen li l-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri għandhom jirrevedu b’mod urġenti l-iskadenzi għall-azzjonijiet differenti fis-Semestru Ewropew. L-aktar sfida persistenti indikata minn kważi l-partijiet kollha interessati fl-istrutturi attwali hija n-nuqqas ta’ żmien għal xi tip ta’ risposta meqjusa u dibattitu ġenwin. L-Istati Membri għandhom jikkunsidraw l-iskadenzi li qed jużaw bħalissa b’mod urġenti u jqisu kif jistgħu jagħmluhom aktar raġonevoli.

8.5

Il-KESE jinkuraġġixxi b’mod qawwi lill-awtoritajiet lokali u reġjonali sabiex iżidu l-involviment tagħhom fil-proċessi tal-Ewropa 2020 fi ħdan il-qafas nazzjonali tagħhom u b’mod dirett fil-livell tal-UE. It-twaqqif, mill-Kumitat tar-Reġjuni, tal-Pjattaforma ta’ Monitoraġġ għall-Ewropa 2020 hu żvilupp eċċellenti lejn dan l-għan. Il-KESE jemmen li dan l-involviment ikbar għandu jiġi appoġġjat mill-gvernijiet nazzjonali. L-għarfien tal-awtoritajiet lokali u reġjonali dwar l-iżvilupp lokali u l-applikazzjonijiet potenzjali hu parti ewlenija ta’ x’għandu jitwaqqaf għall-Ewropa 2020 sabiex taqdi r-rwol potenzjali sħiħ tagħha

9.1

Il-KESE jemmen li hemm mudelli utli ħafna li diġà qed jitwettqu għall-ħolqien ta’ strutturi b’saħħithom għal djalogu permanenti. Il-KESE jemmen li l-“Kodiċi ta’ Prattika Tajba għall-Parteċipazzjoni Ċivili fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjoni” mniedi mill-Kunsill tal-Ewropa (3) jipprovdi qafas eċċellenti u għadd ta’ prinċipji għal din il-ħidma li tista’ tiġi applikata għall-Istrateġija Ewropa 2020. L-użu ta’ sett ta’ prinċipji bħal dan jippermetti lill-Unjoni Ewropea u lill-Istati Membri li b’mod gradwali jressqu d-diskussjonijiet skont il-livell ta’ parteċipazzjoni, minn livelli pjuttost baxxi li huma ffokati l-aktar fuq l-għoti tal-informazzzjoni, għal konsultazzjoni miftuħa, djalogu li jiżviluppa fost il-parteċipanti sakemm fl-aħħar tiżviluppa sħubija ġenwina – l-erba’ stadji ewlenin fl-iżvilupp tal-proċessi ta’ parteċipazzjoni kif deskritti fil-Kodiċi. Il-KESE jemmen li l-proċessi fl-Ewropa 2020 għandhom jibdew jimxu b’mod gradwali f’dan is-sens. Il-Kodiċi tipprovdi wkoll għadd ta’ għodod utli li jistgħu jiġu applikati għall-proċessi tal-Ewropa 2020.

9.2

Is-soċjetà ċivili organizzata fl-Istati Membri għandhom jipparteċipaw tul is-Semestru Ewropew kollu. Proċess ewlieni fil-qasam tat-tfassil huwa l-abbozzar ta’ Programmi Nazzjonali ta’ Riforma. Il-proċess ta’ abbozzar tal-Istati Membri għandu jibni fuq djalogu wiesa’ u aktar mifrux mal-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata. Dawn l-atturi ma jipprovdux biss għarfien espert fl-iffissar tal-miri u t-tfassil tal-programmi u l-istrateġiji għal oqsma bħall-impjiegi, l-edukazzjoni u l-inklużjoni soċjali, huma wkoll atturi fundamentali fl-implimentazzjoni ta’ dawn l-istrateġiji.

9.3

Stadju ieħor ewlieni fis-Semestru Ewropew huwa l-pubblikazzjoni u r-reviżjoni tar-Rakkomandazzjonijiet Speċifiċi għall-Pajjiżi. L-imsieħba soċjali Ewropej u s-soċjetà ċivili organizzata għandhom jiġu informati u kkonsultati dwar ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għal kull Stat Membru. F’dan il-kuntest, iż-żmien huwa kruċjali sabiex is-soċjetà ċivili organizzata tkun tista’ tipparteċipa fi stadju bikri fit-tħejjija tal-prospetti tal-ġejjieni għaċ-ċikli ta’ wara.

9.4

F’opinjonijiet preċedenti, il-KESE ssuġġerixxa l-valutazzjoni komparattiva biex jitkejjel il-progress li jsir fl-implimentazzjoni tal-Istrateġija UE 2020. Hawnhekk, il-KES nazzjonali jew korp simili janalizza u jistabbilixxi l-kriterji ta’ prijorità tiegħu bl-użu ta’ statistika li hija liberament aċċessibbli fis-sit tal-Eurostat. Xi KES diġà qed jipprattikaw dan u KES nazzjonali oħra għandhom jitħeġġu biex jidħlu f’dan il-proċess. B’din il-valutazzjoni komparattiva, il-partijiet interessati jkunu jistgħu jissorveljaw l-implimentazzjoni tar-riformi. Dan jifforma kontribut ta’ valur fir-reviżjoni tal-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma.

9.5

Għandhom jittieħdu passi biex jissaħħaħ id-dibattitu dwar l-implimentazzjoni tal-Istrateġija UE 2020 fl-Istati Membri, u l-gvernijiet għandhom jiżviluppaw proċessi aktar effettivi fir-rigward tar-reazzjonijiet dwar ir-riżultati ta’ djalogu ċivili u soċjali usa’ dwar l-Istrateġija. Hawnhekk, ir-rwol tas-soċjetà ċivili fis-segwitu jista’ jkollu valur speċifiku. Konferenzi regolari fl-Istati Membri bil-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati kollha jkunu utli, kif ukoll seduti miftuħin fil-Parlament li jippreżentaw il-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma.

9.6

Hemm kontradizzjoni bejn is-sensibilizzazzjoni li qed tiżdied fost l-istituzzjonijiet Ewropej dwar il-ħtieġa li jikkonsultaw is-soċjetà ċivili organizzata, u d-diffikultajiet li bħalissa għandhom quddiemhom il-maġġoranza tal-KES nazzjonali u korpi simili. Dawn l-organizzazzjonijiet huma spiss iffinanzjati mill-ispiża pubblika. F’ħafna Stati Membri, il-baġit tagħhom tnaqqas b’mod drastiku. Dan qed iwassal biex il-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali jew korpi ekwivalenti jiffukaw biss fuq prijoritajiet nazzjonali u jnaqqsu mill-parteċipazzjoni tagħhom fil-livell Ewropew. L-istituzzjonijiet Ewropej għandhom iqisu kif jistgħu jappoġġjaw u jassistu lil dawn l-organizzazzjonijiet, tal-anqas fil-kontribut tagħhom għas-Semestru Ewropew.

9.7

Peress li punt ta’ kuntatt għas-segwitu mal-KES nazzjonali u korpi simili jista’ jkollu valur speċifiku, il-Kummissjoni Ewropea tista’ tikkunsidra li tagħti lill-KESE r-responsabbiltà u l-appoġġ biex jorganizza konferenza mal-KES nazzjonali kollha jew korpi u istituzzjonijiet simili tal-anqas darba fis-sena, li ssir f’mument li jorbot tajjeb mas-Semestru Ewropew, sabiex jiġu diskussi s-Semestru Ewropew, l-Istrateġija 2020 u l-kontribut u l-aħjar prattiki tagħhom f’dan il-qasam.

10.1

Il-KESE jemmen li l-partijiet interessati stess jistgħu jġeddu wkoll l-impenn tagħhom fil-proċessi tal-Ewropa 2020. Filwaqt li jemmen li r-responsabbiltà primarja hija tal-Istati Membri u li dawn għandhom bżonn jirrevedu l-proċessi biex jinvolvu lill-imsieħba, il-partijiet interessati stess jistgħu jitgħallmu aktar minn xulxin u jkollhom aktar fiduċja fl-interazzjoni diretta tagħhom mal-istituzzjonijiet Ewropej u mal-gvernijiet nazzjonali. Bl-istess mod, minkejja l-ħtieġa li l-gvernijiet jirrevedu b’mod urġenti l-iskadenzi tal-proċessi, il-partijiet interessati għandhom itejbu l-antiċipazzjoni tal-istadji tas-Semestru Ewropew.

11.1

Fit-talba ta’ konsultazzjoni li ressqet quddiem il-KESE, il-Presidenza Ċiprijotta saħqet b’mod speċifiku fuq il-bżonn ta’ kontribut min-naħa tiegħu għal parteċipazzjoni aħjar mis-soċjetà ċivili fl-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-oqsma ta’ politika bħalma huma l-faqar u l-esklużjoni. Fil-fehma tal-KESE, il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati fi djalogu strutturat u regolari, fil-livell tal-UE u dak nazzjonali, hija determinanti biex jinstabu soluzzjonijiet effettivi f’dawn l-oqsma ta’ politika.

11.2

Huwa importanti li jiġi żviluppat approċċ imsejjes fuq il-partijiet interessati (stakeholder approach) u d-djalogu strutturat mal-atturi tas-soċjetà ċivili fil-qasam tat-tfassil, l-implimentazzjoni u l-monitoraġġ tal-politika fil-qafas tal-ħidma li ssir mill-pjattaforma kontra l-faqar u l-esklużjoni. Fil-qasam tal-faqar u l-esklużjoni, ta’ spiss huma l-atturi tas-soċjetà ċivili li jiltaqgħu l-ewwel ma’ tendenzi u t-tibdil soċjali u jiġbdu l-attenzjoni għalihom. Il-ħidma ffukata tagħhom fid-dawl tal-perspettiva tal-konsumatur u tal-ħidma preventiva tagħhom, kif ukoll tal-iżvilupp u l-prestazzjoni ta’ servizzi innovattivi lil dawn il-gruppi mmirati, twassal għal għarfien u esperjenza fil-ħidma tal-istrateġija kontra l-faqar u l-esklużjoni. Il-KESE hawnhekk jenfasizza l-importanza tal-ekonomija soċjali u tar-rwol strateġiku li jaqdu l-organizzazzjonijiet mhux governattivi li għandhom l-għan li jnaqqsu l-faqar, iħeġġu l-ħolqien ta’ impjiegi ġodda u jiżviluppaw servizzi li jissodisfaw il-ħtiġijiet tas-soċjetà b’mod kreattiv.

11.3

Huwa importanti li, b’rabta ma’ dawn l-oqsma ta’ politika, insemmu l-hekk imsejħa rapporti soċjali tal-Istati Membri (National Social Reports – NSR) li jikkomplementaw il-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma u jitfasslu mill-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali. Dawn ir-rapporti, li jitfasslu abbażi tal-metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni, jivvalutaw id-dimensjoni soċjali tal-Istrateġija Ewropa 2020, jidentifikaw l-iżjed riformi immedjati fuq il-bażi tal-istrateġija annwali ta’ tkabbir u jressqu proposti għat-teħid ta’ miżuri konkreti. Huwa kruċjali li jitnieda proċess li jagħmilha possibbli li jiġu involuti b’mod iżjed effettiv il-partijiet interessati fit-tfassil tal-NSR, li s’issa għadu mhuwiex biżżejjed, u li jiġu integrati iżjed fil-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma. Huwa ta’ importanza kbira ħafna li jissaħħaħ il-metodu miftuħ ta’ koordinazzjoni għas-sigurtà soċjali, billi nibdew minn strateġiji nazzjonali integrati bil-għan li jkun hemm rabta iżjed mill-qrib mal-pjattaforma Ewropea kontra l-faqar.

11.4

L-avveniment annwali fil-livell tal-UE kontra l-faqar u l-esklużjoni għandu jiġi segwit minn seduta assoċjata fil-livell nazzjonali bil-kooperazzjoni tas-settur pubbliku, mal-persuni li jgħixu f’kundizzjonijiet ta’ faqar, l-organizzazzjonijiet mhux governattivi, l-organizzazzjonijiet tal-ekonomija soċjali, l-imsieħba soċjali u atturi oħra fi ħdan is-soċjetà ċivili. L-għan huwa li flimkien neżaminaw il-progress miksub u n-nuqqasijiet f’dawn l-oqsma ta’ politika u nirrakomandaw riformi. Dan għandu jsir fl-istess ħin li jitfasslu l-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma.

11.5

Anke l-organizzazzjoni ta’ laqgħat ta’ djalogar u konsultazzjonijiet dwar kwistjonijiet speċifiċi għandha tiġi ppjanata bil-quddiem b’mod li l-partijiet interessati jkunu jistgħu juru l-interess tagħhom. L-approċċ imsejjes fuq il-partijiet interessati għandu jinvolvi wkoll valutazzjoni tal-effetti soċjali tal-Istħarriġ Annwali dwar it-Tkabbir u tal-progress miksub.

11.6

Il-Programmi Nazzjonali ta’ Riforma u d-definizzjoni tal-għanijiet nazzjonali huma fattur ewlieni fl-isforz biex jiġu implimentati l-Istrateġija Ewropa 2020 u l-istrateġiji politiċi għall-ġlieda kontra l-faqar. Huwa importanti li niżguraw li l-għanijiet relatati mal-faqar ikunu definiti b’mod adatt b’mod li jkunu inklużi l-gruppi fil-periklu tal-faqar u ta’ diversi tipi ta’ esklużjoni bil-għan li l-istrateġiji u r-riformi jkunu orjentati b’mod effettiv lejn dawn il-gruppi. F’dan il-kuntest, is-sehem tal-atturi tas-soċjetà ċivili u s-sħubija magħhom huma essenzjali peress li dawn sikwit jiskopru minn kmieni gruppi ġodda fil-periklu jew jidentifikaw żieda fir-riskji għall-gruppi esklużi.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/6

1.1

L-għan prinċipali tas-settur bankarju, li jirrappreżenta medja ta’ 5 % tal-PDG tal-UE, għandu jkun il-finanzjament tal-ekonomija reali – b’enfasi partikolari fuq l-intrapriżi Ewropej innovattivi u t-tkabbir tal-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju, li jixprunaw l-ekonomija Ewropea – u l-protezzjoni tat-tfaddil tad-depożituri.

1.2

Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon l-isforzi tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Istati Membri biex isaħħu s-settur bankarju u jevitaw kriżijiet finanzjarji ġodda permezz tat-tnaqqis tar-riskji u l-mitigazzjoni tal-effetti tagħhom.

1.3

Il-KESE huwa tal-fehma li jeħtieġ li nitgħallmu mill-kriżijiet ekonomiċi u finanzjarji reċenti u nadottaw approċċ ġdid għal superviżjoni iżjed effettiva min-naħa tal-awtoritajiet nazzjonali, Ewropej u internazzjonali, u responsabbiltà msaħħa min-naħa tal-istabbilimenti finanzjarji.

1.4

Il-KESE jappoġġja l-miżuri li għandhom l-għan li jsaħħu l-istruttura tal-kapital tal-banek u l-kapaċità tagħhom li jiffinanzjaw l-ekonomija u jwiddeb id-diriġenti tal-banek kontra t-tentazzjoni li jfittxu li jagħmlu qligħ fuq perjodu qasir ħafna ta’ żmien u l-attivitajiet spekulattivi li jiddestabilizzaw is-swieq.

Ir-responsabbiltà tad-diriġenti tal-banek, tas-superviżuri fil-livell nazzjonali u Ewropew u fi ħdan il-banek għandha tkun definita b’mod ċar u aħjar, bil-għan li tiġi promossa mġiba etika abbażi ta’ regoli trasparenti.

1.5

Il-KESE jiġbed l-attenzjoni fuq id-diffikultajiet ikkawżati mill-akkumulazzjoni ta’ miżuri regolatorji u fuq l-isfidi li jiffaċċjaw it-8 000 bank Ewropew biex jiffinanzjaw l-ekonomija f’kuntest ekonomiku diffiċli fl-Ewropa fil-konfront tal-kriżi tad-dejn, li l-iskala u l-konsegwenzi tagħha għadhom mhumiex ikkontrollati.

1.6

Il-banek Ewropej qed jiffaċċjaw il-kompetizzjoni iżjed ħarxa tal-banek tal-pajjiżi terzi, li mhumiex soġġetti fil-pajjiż tagħhom għall-istess restrizzjonijiet leġislattivi u regolatorji li hemm fl-Ewropa.

1.7

Il-miżuri maħsuba biex isaħħu l-istruttura tal-kapital jipprevedu aktar kapital u ta’ kwalità aħjar, kopertura aħjar tar-riskji, l-introduzzjoni ta’ proporzjon ta’ ingranaġġ (leverage ratio) u approċċ ġdid fil-konfront tal-likwidità. Huwa possibbli li dawn il-miżuri jkollhom impatt fuq il-karta tal-bilanċ tal-banek, u jistgħu jwasslu biex il-qligħ tagħhom jitnaqqas b’mod sostanzjali.

1.8

Għalhekk, il-banek għandhom it-tendenza jnaqqsu d-daqs tagħhom biex isiru iżjed sodi, jorjentaw ruħhom lejn l-attivitajiet li jrendu l-iżjed, kif ukoll jillimitaw l-offerta ta’ servizzi finanzjarji sabiex ikollhom aktar kontroll fuq l-espożizzjoni tagħhom għar-riskji.

Xi wħud qed jitkellmu favur il-bżonn li l-banek jerġgħu lura għall-kompiti oriġinali: jilqgħu d-depożiti tal-klijenti tagħhom, jipproteġu lil dawk li jfaddlu u jiffinanzjaw l-ekonomija reali.

1.9

Il-KESE huwa tal-fehma li jkun tajjeb li jkun hemm ritorn gradwali għas-separazzjoni tal-attivitajiet tal-banek kummerċjali u dawk tal-banek ta’ finanzjament u investiment. Il-kriżi dinjija attwali turi li sistema finanzjarja globalizzata msejsa fuq liberalizzazzjoni illimitata ġġib magħha l-periklu li jintilef il-kontroll minħabba l-użu ħażin li jagħmlu s-swieq minn din il-libertà:

1.10

L-obbligi ġodda fil-qasam tal-kapital, b’mod partikolari l-fatt li r-rata tal-kapital ta’ kwalità tajba ħafna ser tiżdied għal 9 % fit-30 ta’ Ġunju 2012 għal 60 bank ta’ natura sistemika, u bejn l-2015 u l-aħħar tal-2018 għall-banek l-oħrajn, jista’ jkollhom konsegwenzi disastrużi għall-banek lokali u l-banek kooperattivi, li ġeneralment jakkomodaw iżjed il-ħtiġijiet tal-SMEs u l-mikrointrapriżi. Ir-rekwiżiti kapitali m’għandhomx jiddiskriminaw kontra kwalunkwe grupp partikolari ta’ banek.

1.11

Jekk il-banek jiffaċċjaw diffikultajiet biex jimmobilizzaw dan il-kapital, ikun iżjed diffiċli għall-SMEs li jaċċessaw il-finanzjament meħtieġ. Għandhom jiġi evitati t-trażżin tal-kreditu u żieda fl-ispejjeż bankarji. Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni, lill-Awtorità Bankarja Ewropea u lill-awtoritajiet superviżorji nazzjonali sabiex jiggarantixxu li r-riżervi ta’ kapital (capital buffers) tal-banek iż-żgħar ikunu adattati għall-mudell ekonomiku tagħhom.

1.12

Ir-rekwiżiti prudenzjali diġà qed iwasslu għal kreditu iżjed ristrett u ogħla għall-intrapriżi ż-żgħar, fosthom l-istart-ups, l-intrapriżi innovattivi u dawk li huma iżjed riskjużi. L-Ewropa ma tistax tilħaq l-għanijiet tal-Istrateġija Ewropa 2020, tal-Aġenda Diġitali, il-Cloud Active Europe, il-Pjan Direzzjonali għall-Enerġija 2050 u s-Small Business Act jekk, wara l-applikazzjoni tal-miżuri prudenzjali l-ġodda, titnaqqas il-parti tal-fondi maħsuba għall-intrapriżi ta’daqs medju.

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni ssegwi mill-qrib ħafna l-evoluzzjoni tal-kreditu u tal-ispejjeż bankarji għall-intrapriżi u l-individwi.

1.13

Il-miżuri li għandhom l-għan li s-superviżjoni tas-swieq mill-awtoritajiet nazzjonali, Ewropej u internazzjonali tkun iżjed effettiva ser ikollhom konsegwenzi profondi fuq l-organizzazzjoni tal-banek u s-superviżjoni interna. Dan ser iwassal għal żieda fir-responsabbiltà għall-maniġment, l-obbligu li jiġi vvalutat b’iżjed reqqa r-redditu tal-kapital u li jiġu ġestiti aħjar ir-riskji. Il-banek ikollhom iħejju l-previżjonijiet ta’ bejgħ u l-istrateġiji ta’ żvilupp tagħhom tal-prodotti u l-portafolli bankarji, mhux biss mill-perspettiva tar-redditu, iżda wkoll billi jivvalutaw il-kapaċità li jiġi assorbit il-kapital. Dan ifisser ristrutturar orjentat lejn iż-żieda fl-importanza u fin-numru ta’ impjegati tad-dipartimenti tal-IT, l-awditjar u l-ġestjoni tar-riskji, għad-detriment ta’ setturi oħra iżjed tradizzjonali.

1.14

Il-banek fl-UE jimpjegaw ’il fuq minn 3 miljun impjegat, li l-biċċa l-kbira tagħhom jaħdmu fl-operazzjonijiet bankarji għall-konsumatur (retail banking). Sa mill-bidu tal-2011, kien hemm tnaqqis ta’ ’l fuq minn 150 000 impjieg u għalqu bosta fergħat. Diversi previżjonijiet qed iħabbru li fl-2012 ser jintilfu 100 000 impjieg ieħor. Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tippromovi t-titjib tad-djalogu soċjali settorjali u tiżviluppa l-konsultazzjoni mal-imsieħba soċjali dwar l-inizjattivi li għandhom impatt fuq l-iżvilupp tal-professjoni.

1.15

Meta jiġu implimentati r-regoli l-ġodda, il-KESE jixtieq li jiġu kkunsidrati s-sitwazzjonijiet differenti tal-Istati Membri, u b’mod partikolari l-Istati Membri l-ġodda li s-swieq tal-kreditu tagħhom għadhom lura milli jilħqu l-potenzjal sħiħ tagħhom u li l-biċċa l-kbira tal-banek tagħhom huma l-proprjetà ta’ gruppi bankarji ewlenin Ewropej u dinjin. Biex itejbu l-karti tal-bilanċ tagħhom u jissodisfaw l-obbligi l-ġodda, dawn il-gruppi jistgħu jitħajru jittrasferixxu fondi mis-sussidjarji tagħhom u jillimitaw l-investiment tagħhom, u b’hekk jitnaqqas konsiderevolment il-finanzjament tal-ekonomija ta’ dawn il-pajjiżi. F’dan ir-rigward, il-Kumitat ifakkar fl-impenn li ttieħed abbażi tal-inizjattiva ta’ Vjenna biex ma jkunx hemm assorbiment ta’ likwidità. Huwa neċessarju li jiġu protetti ċerti mudelli oriġinali bħall-banek kooperattivi fil-Ġermanja u l-Polonja. Dan is-settur jgħodd ’il fuq minn 300 bank fil-Polonja waħidha u r-riforma radikali tiegħu li jimplikaw ir-regoli l-ġodda ma tistax isseħħ mingħajr perjodu ta’ tranżizzjoni.

1.16

Biex jiġi appoġġjat il-proċess ta’ armonizzazzjoni, iridu jissaħħu l-kompetenzi tal-Aworità Bankarja Ewropea. Is-suq tal-kreditu jvarja minn Stat Membru għal ieħor. Il-KESE jfakkar li l-libertà tal-moviment tal-kapital hija żgurata fil-livell Ewropew filwaqt li s-sigurtà tad-depożiti u s-solvenza tal-banek huma r-responsabbiltà tal-awtoritajiet nazzjonali. Fil-pajjizi fejn il-kreditu mhuwiex żviluppat biżżejjed, jekk jgħaġġlu wisq biex ilaħħqu mal-livelli tad-dejn tista’ tinħoloq bużżieqa spekulattiva. Jekk ir-regoli prudenzjali jiġu implimentati b’mod uniformi fil-livell Ewropew, l-awtoritajiet nazzjonali ma jkunux jistgħu jintervjenu fil-ħin. Madankollu, ta’ min tiġi kkunsidrata l-proposta li tressqet minn diversi persuni responsabbli Ewropej li tinħoloq unjoni bankarja bil-għan li f’dan il-livell tiġi stabbilita superviżjoni tal-banek sistemiċi u garanzija tad-depożiti f’każ ta’ falliment.

1.17

Fil-livell dinji, il-banek Ewropej jinsabu fil-periklu li jsiru anqas kompetittivi meta mqabblin mal-kompetitturi tagħhom. Għall-banek li joħolqu kapital addizzjonali, il-biċċa l-kbira tal-kapital hija f’fondi sovrani u f’banek Asjatiċi u tal-Lvant Nofsani. Hemm il-periklu reali li s-sjieda tas-sistema bankarja Ewropea ma tibqax taħt il-kontroll tal-Istati Membri tal-UE. Għal din ir-raġuni, il-KESE jitlob lill-awtoritajiet Ewropej isaħħu l-isforzi tagħhom biex l-istess regoli prudenzjali jiġu applikati fil-livell internazzjonali, bil-għan li naslu għal regolamentazzjoni tassew dinjija.

1.18

It-teknoloġiji l-ġodda tal-informazzjoni – il-banek onlajn, il-home banking, it-tranżazzjonijiet virtwali siguri (firem elettroniċi) u l-cloud computing attwalment qed jirrivoluzzjonaw is-servizzi bankarji tradizzjonali. Il-banek ser ikollhom il-kompitu diffiċli li jiffinanzjaw l-ekonomija reali filwaqt li ser ikollhom jiffaċċjaw mhux biżż spejjeż ogħla ta’ finanzjament wara li jiġu introdotti teknoloġiji ġodda, iżda wkoll tnaqqis fil-qligħ. Il-KESE huwa tal-fehma li jkun tajjeb li l-atturi kollha tas-settur bankarju jiġu akkumpanjati u appoġġjati matul dan it-tibdil profond.

2.1

Il-kriżi finanzjarja u l-konsegwenzi tagħha fuq l-ekonomija wasslu lill-gvernijiet u lill-awtoritajiet finanzjarji biex jirriflettu dwar l-għeruq profondi tal-kollass ta’ sistema li kienet tidher soda, regolamentata tajjeb u kkontrollata b’mod effikaċi.

2.2

L-ewwel miżuri ta’ natura finanzjarja u monetarja (tnaqqis sostanzjali fir-rati ta’ bażi, likwidità, għajnuna mill-Istat) ittieħdu b’mod urġenti. Dawk fuq perjodu itwal ta’ żmien kellhom l-għan li jsaħħu l-istruttura tas-swieq u li jevitaw kriżijiet futuri sistemiċi, u għalhekk huma ta’ natura regolamentari, prudenzjali jew fiskali. L-organizzazzjonijiet ta’ natura sopranazzjonali – FMI, G20, BĦI (Bank għall-Ħlasijiet Nazzjonali), il-Kummissjoni – adottaw attitudni miftuħa għall-kooperazzjoni reċiproka, iżda b’diverġenzi ta’ fehmiet.

2.3

Mill-kriżi tal-2008 ’l hawn, ’il fuq minn 50 miżura leġislattiva ġew adottati mill-UE. 99 % tar-riformi kellhom jiġu adottati sal-aħħar tal-2001, biex jidħlu fis-seħħ fl-2013, bl-eċċezzjoni tal-kwota tal-kapital tal-Grad 1, li għandha tiġi rispettata mit-30 ta’ Ġunju 2012 ’l quddiem mill-banek ikkunsidrati bħala sistemiċi. Għall-oħrajn, id-dħul fis-seħħ huwa previst bejn l-2015 u l-2018.

2.4

It-tielet Ftehim ta’ Basel, ippubblikat f’Novembru 2010, jesiġi li l-banek ikollhom livell ogħla ta’ kapital u ta’ kwalità aħjar sabiex jirreżistu għal kriżijiet futuri, u b’mod partikolari:

Basel III jintroduċi proporzjon minimu ta’ ingranaġġ ta’ 3 % u żewġ proporzjonijiet obbligatorji ta’ likwidità: il-proporzjon ta’ likwidità fuq perjodu qasir, li jesiġi li l-banek ikollhom biżżejjed assi likwidi ta’ kwalità għolja biex ikopru l-ħtiġijiet tagħhom fil-qasam tal-likwidità matul perjodu ta’ 30 jum; u l-proporzjon ta’ likwidità fuq perjodu twil li jammonta għal somma minima ta’ fondi stabbli li jeċċedu l-bżonnijiet ta’ likwidità għal perjodu ta’ sena.

2.4.1

Il-Kummissjoni Ewropea ressqet il-proposti tagħha għat-traspożizzjoni ta’ Basel III f’DRK IV (Direttiva dwar ir-Rekwiżiti ta’ Kapital) f’Lulju 2011, bil-għan li ssaħħaħ is-settur bankarju Ewropew filwaqt li tkompli tiffinanzja t-tkabbir tal-ekonomija. Madankollu, il-Kummissjoni ma ħadet l-ebda miżura konkreta biex tħeġġeġ il-kreditu.

2.5

L-għan huwa li l-banek jitħeġġu jkollhom iżjed kapital sabiex jirreżistu għall-kriżijiet u li jiġi propost qafas ġdid li jagħmilha possibbli li l-awtoritajiet superviżorji jissorveljaw lill-banek u jintervjenu meta jindunaw bir-riskji.

2.6

DRK IV tkopri l-oqsma rregolati mid-Direttiva fis-seħħ dwar ir-rekwiżiti ta’ kapital iżda għandha tiġi trasposta mill-Istati Membri b’mod li jkun adattat għal kull Stat Membru.

2.7

Minkejja d-dewmien u n-nuqqasijiet tar-regoli adottati, il-progress lejn regolamentazzjoni ġdida huwa reali, iżda għad fadal xi mistoqsijiet:

3.1

Bħalissa, il-banek fl-Ewropa qed ikollhom jiffaċċjaw tibdil regolatorju u ekonomiku għal għarrieda ħafna, li qed iqajjem tħassib dwar kemm jistgħu jaqdu r-rwol tagħhom li jiffinanzjaw l-ekonomija f’sitwazzjoni ekonomika ħażina minħabba l-kriżi tad-dejn, u li qed tolqot iż-żona tal-euro b’mod partikolari.

3.2

Permezz tal-implimentazzjoni tal-miżuri tal-Kumitat ta’ Basel (Basel III), il-banek huma obbligati jsaħħu l-kapital tagħhom, jirrispettaw il-kwoti – għoljin ħafna u fit-tul – ta’ likwidità ta’ finanzjament nett stabbli, u joħolqu l-fondi prudenzjali.

3.3

It-testijiet ta’ reżistenza li kellhom jagħmlu, f’żewġ fażijiet, ma neħħewx id-dubji dwar l-impatt li jkollha l-inadempjenza ta’ Stat Membru wieħed jew iżjed miż-żona tal-euro.

3.4

Fil-komunità finanzjarja internazzjonali nħolqot atmosfera ta’ sfiduċja, li ġġenerat problemi ta’ likwidità fis-suq interbankarju u wasslet lill-banek biex jorjentaw ruħhom lejn l-iżjed investiment sigur.

3.5

F’dan il-kuntest, il-BĊE intervjena darbtejn u offra total ta’ EUR 1 000 biljun f’self mifrux fuq tliet snin lis-settur bankarju b’rata ta’ 1 %. Din il-faċilità kienet kruċjali biex trodd lura l-fiduċja fis-suq interbankarju u żżomm il-volum tal-kreditu fl-ekonomija. Madankollu, parti sostanzjali ħafna ta’dawn il-fondi ġiet iddepożitata mill-ġdid fil-BĊE, u parti oħra ntużat biex jinxtara dejn pubbliku. Il-KESE huwa tal-fehma li l-BĊE għandu joħloq mekkaniżmu li jkejjel l-użu ta’dawn il-fondi.

3.6

Hija iżjed u iżjed urġenti l-ħtieġa li jiġu rikapitalizzati l-banek, li l-Awtorità Bankarja Ewropea tistma ’l fuq minn EUR 100 biljun.

3.7

L-għoti ta’ kreditu lill-intrapriżi, b’mod partikolari l-SMEs, lilll-awtoritajiet, u lill-individwi, qed isir dejjem iżjed rigoruż. Barra minn hekk, ir-riskji assoċjati qed jiġu eżaminati bir-reqqa mill-banek, u dan qed iżid l-ispejjeż ta’ dan il-finanzjament. Fl-istess ħin, qed tkun iżjed diffiċli s-soluzzjoni alternattiva li l-finanzjament tal-intrapriżi jsir mis-swieq finanzjarji. Din is-sitwazzjoni, flimkien mal-politiki ta’ awsterità, wasslet għal previżjonijiet ta’ tkabbir dgħajjef jew saħansitra “tkabbir żero”, ħlief għal għadd żgħir ħafna ta’ eċċezzjonijiet fis-sena 2012 fl-Unjoni Ewropea kollha.

4.1

F’dan il-kuntest, jeħtieġ li nfakkru l-kriżi tas-subprimes. L-awtoritajiet superviżorji messhom taw kas is-sinjali ta’ twissija li kienet se tfaqqa’ krizi tas-subprimes. Ħadd ma xeħet dubju fuq is-solidità ta’ investiment li kien irendi qligħ tajjeb lill-banek u l-klijenti tagħhom. Safrattant, il-Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC – korp federali Amerikan li jiggarantixxi d-depożiti bankarji) kien wissa kontra dawn il-prodotti. Iżda r-Riżerva Federali ma ħadet l-ebda azzjoni bejn l-2002 u 2006.Il-falliment tal-Lehman Brothers seta’ ġie evitat li kieku l-awtoritajiet superviżorji ndunaw fil-ħin bil-problemi serji ta’ likwidità li kellha din l-istituzzjoni.Il-periklu assoċjat ma’ kreditu ipotekarju pprovdut b’rata ta’ 100 % tal-valur tal-proprjetà u mibjugħ f’“pakketti” minn intermedjarji finanzjarji ma kien taħt l-ebda kontroll.

4.2

Biex jiġu evitati kriżijiet ġodda, jeħtieġ li jiġu introdotti miżuri li jagħtu responsabbiltà personali lid-diriġenti tal-istituzzjonijiet finanzjarji għan-nuqqas ta’ superviżjoni adatta.

4.3

Filwaqt li huwa minnu li l-kriżi bdiet minħabba prodotti kumplessi żżejjed, imsejħa tossiċi, huwa minnu wkoll li l-awtoritajiet superviżorji setgħu ipprojbixxew il-ħolqien, jew iċ-ċirkulazzjoni, tagħhom fuq il-bażi tar-regoli eżistenti.

Ir-regoli l-ġodda fis-seħħ bħalissa ma jistgħux jiggarantixxu ċertezza assoluta li tiġi evitata kriżi ġdida fil-futur jekk l-awtoritajiet superviżorji ma jkollhomx il-mezzi adegwati biex jaqdu l-missjoni tagħhom u jekk il-kontrolli interni jibqgħu ineffikaċi. Jeħtieġ li titwaqqaf sistema għall-ġestjoni tar-riskji u għall-valutazzjoni tal-fallimenti, bħal fil-każ tal-Islanda.

4.4

Fid-dawl tal-liberalizzazzjoni tas-swieq finanzjarji, il-gvernijiet għandhom jirrispettaw l-impenji tagħhom fil-qasam tal-kooperazzjoni fil-livell dinji biex jevitaw li jkun hemm żoni b’regolamentazzjoni differenti.

4.5

Regolamentazzjoni ġdida għandha tissejjes fuq dawn il-prinċipji:

4.6

L-attivitajiet tal-awtoritajiet superviżorji għandhom jiġu vvalutati b’mod regolari minn korp indipendenti magħmul minn esperti li ma jkunx baqagħlhom aktar responsabbiltajiet professjonali fis-settur finanzjarju. Din il-valutazzjoni għandha tisħaq l-iżjed fuq l-impatt tad-deċiżjonijiet tagħhom fuq il-ġestjoni tal-banek.

5.1

Attwalment, il-banek jinsabu taħt pressjoni kbira għax iridu jiddefinixxu mill-ġdid il-mudell ta’ negozju tagħhom wara r-regoli l-ġodda. It-taħlita tar-regoli u ta’ sitwazzjoni ekonomika u finanzjarja diffiċli kellha dawn il-konsegwenzi:

5.2

Dan kollu jfisser:

5.3

Ir-regoli l-ġodda ma jiddistingwux bejn il-banek il-kbar u l-banek iż-żgħar, u jistgħu ma jkunux adatti f’ċerti pajjiżi, pereżempju fl-Istati Membri l-ġodda tal-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant, li għandhom rata għolja ta’ tkabbir.

5.4

Is-suq tal-kreditu jvarja minn Stat Membru għal ieħor. Fil-pajjizi fejn il-kreditu mhuwiex żviluppat biżżejjed, jekk jgħaġġlu wisq biex ilaħħqu mal-livelli tad-dejn tista’ tinħoloq bużżieqa spekulattiva. Jekk ir-regoli prudenzjali jiġu applikati fil-livell Ewropew, l-awtoritajiet nazzjonali ma jkunux jistgħu jintervjenu malajr biżżejjed. Jeħtieġ li jissaħħu l-kompetenzi tal-Awtorità Bankarja Ewropea biex jiġi appoġġjat il-proċess tal-armonizzazzjoni.

5.5

Jeħtieġ li jiġu kkunsidrati ċerti mudelli oriġinali, bħall-banek kooperattivi li jiffunzjonaw b’mod sod u awtonomu. Ir-riforma li jimplikaw ir-regoli l-ġodda ma tistax isseħħ mingħajr perjodu ta’ tranżizzjoni. Il-banek kooperattivi huma komponent essenzjali tal-iżvilupp lokali u jaġixxu fl-interess tal-membri tagħhom, li huma fl-istess ħin id-depożitaturi u dawk li jissellfu: l-SMEs, il-bdiewa, il-muniċipalitajiet u bosta atturi lokali oħra.

5.6

Il-banek ewlenin ifittxu investiment b’riskju baxx u li jrendi iżjed qligħ; hemm ukoll il-biża’ ta’ fiskalità iżjed iebsa u telf fuq id-dejn sovran ta’ ċerti obbligazzjonijiet.

5.7

Probabbilment, il-proċess ta’ konsolidazzjoni ser jiżdied: il-banek tat-tfaddil u l-banek kooperattivi jistgħu jiddependu minn sorsi ta’ finanzjament “awtonomi”, iżda l-banek li jistgħu jirrikorru għas-suq biex jerġgħu jiffinanzjaw ruħhom ser jiġu mġiegħla jagħmlu fużjoni bejniethom b’konsegwenzi ħżiena għall-SMEs u l-konsumaturi. Uħud mill-banek inxtraw u nbiegħu mill-ġdid wara li żżarma n-netwerk lokali jew reġjonali tagħhom. Il-konċentrazzjoni bankarja fil-livell nazzjonali kienet b’saħħitha fis-setturi tal-kooperattivi u s-setturi tal-mutwi, u fil-banek tat-tfaddil.

5.8

Qligħ iżjed baxx għall-banek, fost raġunijiet oħra minħabba spejjeż ogħla ta’ finanzjament, u l-prinċipji iżjed ristrettivi li jirregolaw il-ġestjoni tal-likwidità jistgħu jwasslu għal żieda fl-ispejjeż bankarji u fir-rati tal-imgħax fuq id-depożiti ta’ żmien fiss u fuq il-kontijiet individwali tal-klijenti.

5.9

Fil-kuntest tar-regoli l-ġodda, il-banek qed iħaffu r-ristrutturazzjoni tagħhom u l-użu ta’ teknoloġiji ġodda (banek onlajn, counters virtwali, smartphones).

5.10

L-iżvilupp tal-mezzi ta’ distribuzzjoni fl-aħħar nett iwassal għal tnaqqis fin-netwerks tal-fergħat u fl-impjieg. L-applikazzjoni tad-Direttiva DRK IV ser twassal għal żieda fl-impjiegi fid-dipartimenti tal-IT u l-ġestjoni tar-riskju fi ħdan il-banek, għad-detriment ta’ attivitajiet bankarji oħra. Jeħtieġ jiġi żviluppat djalogu soċjali ta’ kwalità tajba fil-livelli kollha dwar il-kwistjonijiet tal-impjieg u t-taħriġ sabiex jiġi ġestit tajjeb it-tibdil li għaddej bħalissa.

6.1

Il-Parlament Ewropew adotta l-prinċipju ta’ taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji, u l-Kummissjoni qed tanalizza l-implimentazzjoni ta’ din it-taxxa; na ntlaħaqx kunsens fost l-Istati Membri, u l-attitudni tal-awtoritajiet Amerikani hija negattiva. Ir-rata baxxa rakkomandata m’għandhiex tikkostitwixxi piż sproporzjonat għall-banek jew xi forma ta’ kompetittività difettuża fil-livell dinji. Kif jenfasizzaw żewġ opinjonijiet preċedenti tal-KESE (1), l-għan ta’ din it-taxxa huwa kemm li tipprovdi dħul ġdid mit-taxxi, l-aktar biex tiġi ffinanzjata l-għajnuna għall-iżvilupp, kif ukoll li tibdel l-imġiba tal-banek biex jagħtu prijorità lill-finanzjament tal-ekonomija fuq perjodu medju u twil pjuttost milli l-operazzjonijiet spekulattivi fuq perjodu qasir ħafna.

6.2

Bħalissa qed tiġi analizzata – permezz ta’ studju mitlub mill-Kummissarju Barnier – is-separazzjoni bejn l-attivitajiet bankarji tradizzjonali u dawk tal-banek ta’ finanzjament u investiment, u b’hekk qed jinxteħet dubju fuq il-mudell bankarju universali. Id-dibattitu jiffoka fuq separazzjoni totali, delimitazzjoni tal-attivitajiet bankarji tal-investiment jew il-projbizzjoni li l-banek jidħlu f’investiment f’isimhom stess. Ċerti esperti jikkontestaw din l-idea, u jisħqu li l-banek universali jiżguraw il-profondità u l-likwidità tas-swieq u jipprovdu finanzjament aħjar tal-ekonomija.

6.3

Ix-xenarju tal-iżvilupp tad-dinja finanzjarja u tas-settur bankarju nbidel matul dawn l-aħħar tletin sena: il-ftuħ tas-swieq wassal għall-globalizzazzjoni tal-finanzi, u dan min-naħa tiegħu wassal għall-iżvilupp u l-proliferazzjoni tar-rifuġji fiskali u regolatorji. Iż-żieda fil-kompetizzjoni fil-livell dinji ħeġġet il-ħolqien ta’ istituzzjonijiet finanzjarji ġodda, u prodotti u servizzi ġodda.

6.4

Il-gruppi bankarji l-kbar taw xhieda tad-dgħufijiet u l-limiti ta’ livell ta’ tkabbir li jmur kontra governanza tajba. Ser ikollhom it-tendenza jnaqqsu d-daqs tagħhom biex isiru iżjed sodi, bi fluttwazzjonijiet inqas evidenti, iżjed prevedibbli u mingħajr bonusijiet stravaganti. Ser jikkonċentraw l-attivitajiet tagħhom fuq il-kompitu bażiku tagħhom, jiġifieri dak li jirċievu d-depożiti u jipprovdu l-kreditu, filwaqt li jillimitaw servizzi oħra. Ser jillimitaw ukoll l-espansjoni internazzjonali tagħhom u jiffukaw l-attivitajiet tagħhom fuq is-swieq li jgawdu minn livell ogħla ta’ tkabbir, u dan ser jillimita l-qligħ tagħhom.

6.5

Bis-saħħa tar-regoli l-ġodda, l-għoti ta’ bonusijiet u l-prattiki relatati mar-rimunerazzjoni tal-maniġment ser ikunu soġġetti għal responsabbiltà ikbar u kontrolli iżjed rigorużi.

6.6

Superviżjoni bankarja li tkun estiża għall kull tip ta’ intrapriża finanzjarja tippermetti l-monitoraġġ tal-attivitajiet tal-istituzzjonijiet mhux bankarji (pereżempju, ix-shadow banking).

6.7

Jeħtieġ li jiġu introdotti regoli vinkolanti dwar l-aċċess għall-professjoni bankarja biex ikun jista’ jintgħażel persunal bil-ħiliet meħtieġa biex il-klijenti u l-investituri jkollhom moħħhom mistrieħ.

6.8

Meta jintemmu l-għajnuna mill-Istat u l-għajnuna internazzjonali mogħtija bi tweġiba għall-kriżijiet finanzjarji, is-settur kollu bla dubju ser jevolvi skont il-kundizzjonijiet ekonomiċi u l-iżvilupp ta’ teknoloġiji ġodda, iżda l-iżjed ser jibni fuq l-istrateġiji speċifiċi għal kull intrapriża ġestita tajjeb. Il-banek ser ikollhom il-kompitu diffiċli li jżommu l-kredibbiltà tagħhom bħala entitajiet li jiffinanzjaw l-ekonomija reali filwaqt li jiffaċċjaw spejjeż ta’ finanzjament iżjed għoljin u livell iżjed baxx ta’ qligħ.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/12

—

jiġu aċċelerati l-iżvilupp tal-għarfien, u t-trasferiment u l-adozzjoni tat-teknoloġija;

—

jingħata appoġġ lit-tmexxija industrijali tal-UE fil-qasam tat-teknoloġiji tal-enerġija b’livell baxx ta’ karbonju;

—

il-promozzjoni tax-xjenza għat-trasformazzjoni ta’ teknoloġiji tal-enerġija sabiex jinkisbu l-miri 2020 dwar l-Enerġija u t-Tibdil fil-Klima;

—

isir kontribut għat-transizzjoni f’livell dinji għal ekonomija b’livell baxx ta’ karbonju sal-2050.

—

L-ETPs jiġbru flimkien il-partijiet interessati kollha: iċ-ċentri ta’ riċerka u l-universitajiet, l-industrija (atturi kbar u SMEs), produtturi tal-impjanti, organizzazzjonijiet li joperaw mingħajr skopijiet ta’ qligħ kif ukoll dawk kummerċjali, assoċjazzjonijiet, awtoritajiet pubbliċi u għaqdiet.

—

Fil-pjattaforma hemm identifikazzjoni ċara ta’ “rwoli” u ġerarkija fi ħdan is-settur. Il-partijiet interessati jikkondividu viżjoni komuni, pjan direzzjonali komuni u pjan ta’ implimentazzjoni komuni.

—

L-ETPs igawdu minn kontribut u appoġġ qawwi mill-industrija, li hija waħda mill-pilastri ewlenin tal-ekonomija tal-KE. L-ETPs huma mmexxija mill-industrija, u b’hekk tiġi żgurata r-rilevanza industrijali tal-inizjattivi tagħhom. Il-kontribut ipprovdut mill-ETPs mhux biss jolqot il-ħtiġijiet tat-teknoloġija u r-riċerka iżda anke t-trasferiment teknoloġiku.

—

L-ETPs għandhom struttura ta’ ġestjoni magħmula minn għadd relattivament żgħir ta’ membri, u huma “forzi” ta’ mobilizzazzjoni u ta’ ġbir ta’ riżorsi.

—

Is-setturi tal-industrija relatati mal-ETP għandhom pożizzjoni fundamentali fil-katina tal-valur: ħafna innovazzjonijiet huma dipendenti fuq proċessi bażiċi (pereżempju, il-manifattura, l-industriji tal-ipproċessar, il-forestrija u r-robotika) u materjali (il-kimiċi u l-azzar). Għaldaqstant, l-innovazzjonijiet tal-proċessi u materjali għandhom effett katalitiku fuq l-innovazzjoni tal-UE.

—

L-ETPs diġà qed jindirizzaw sfidi li jikkonċernaw lis-soċjetà. Ikopru żona li għandha impatt kbir fuq is-soċjetà f’termini ta’ tkabbir u impjiegi b’valur miżjud. L-ETPs iwieġbu għal kwistjonijiet tal-politika ewlenin (pereżempju, il-bijoekonomija, il-materja prima u l-effiċjenza tar-riżorsi)

—

Uħud mill-ETPs għandhom fis-seħħ TPs Nazzjonali u TPs Reġjonali, fil-pajjiżi kollha tal-UE.

—

L-edukazzjoni tiġi indirizzata bħala element strateġiku tal-pjattaformi.

—

Għadd ta’ vetturi ta’ implimentazzjoni (eż. PPP, Raggruppamenti eċċ) li joriġinaw minn ETPs eżistenti diġà huma fis-seħħ.

—

L-ETPs għandhom jaħsbu b’mod strateġiku, u għandhom jevitaw li jsiru gruppi ta’ pressjoni magħmula minn ftit nies u li jitilfu l-punt fokali tagħhom. L-ETPs jistgħu jsofru minn dupplikazzjoni jew frammentazzjoni eċċessiva ta’ attività.

—

F’ċerti każijiet, il-“parteċipanti” il-kbar jiddominaw l-azzjoni tal-ETP.

—

Mhuwiex faċli li jiġu rikonoxxuti u attribwiti applikazzjonijiet u innovazzjonijiet finali lill-ETPs:

—

Jeħtieġ li jsir sforz ikbar sabiex tiġi ġġenerata perspettiva multisettorjali li tarmonizza l-interessi tal-partijiet interessati u l-interazzjoni tagħhom.

—

L-ETPs għandhom itejbu kemm il-komunikazzjoni tagħhom kif ukoll it-tixrid tar-riżultati.

—

L-ETPs huma kruċjali sabiex tingħata spinta lill-“politika industrijali” tal-UE. L-NTPs u l-RTPs rilevanti jirriflettu l-istruttura tal-ETP fil-livell tal-Istati Membri, u b’hekk itejbu l-koordinazzjoni u l-effettività tal-pjattaforma. Il-koordinazzjoni u l-armonizazzjoni ta’ programmi tal-R&I Ewropej, dawk nazzjonali u dawk reġjonali għandhom jittejbu permezz ta’ kooperazzjoni iktar mill-qrib mal-ETPs.

—

Ir-rwol ta’ fornitur ta’ soluzzjonijiet tal-ETPs fir-rigward ta’ sfidi soċjetali ser jikseb profil ogħla fid-dawl tal-istrateġija mtejba tal-indirizzar tal-innovazzjoni flimkien mar-riċerka.

—

Ġew definiti prijoritajiet speċifiċi sabiex tingħata spinta lill-innovazzjoni fl-oqsma pubbliċi u privati: L-effiċjenza tar-Riżorsi u tal-Enerġija fl-Industrija tal-Proċess (SPIRE), PPPs ta’ Industriji b’bażi bijoloġika, Sħubijijiet Ewropej ta’ Innovazzjoni dwar l-Ilma, il-Materji Primi, Bliet Intelliġenti (b’mod konġunt mal-pjan SET u EMIRI).

—

L-ETPs jitolbu lill-KE għal użu akbar ta’ Azzjonijiet ta’ Appoġġ u Koordinazzjoni għall-promozzjoni tal-kooperazzjoni fil-katina tal-valur u sabiex jittejbu l-isforzi favur is-semplifikazzjoni. It-titjib fil-kooperazzjoni internazzjonali, sabiex jiġi attirat l-aħjar għarfien globali għall-kummerċjalizzazzjoni u l-isfruttar lejn l-UE, jista’ jagħti kontribut prinċipali lill-ħidma tal-ETPs.

—

L-ETPs għandhom jorbtu l-istrumenti ta’ innovazzjoni min-naħa tad-domanda biex jikkumplementaw azzjonijiet ta’ riċerka sabiex jaċċelleraw l-adozzjoni fis-suq.

—

L-ETPs jistgħu joħolqu sensibilizzazzjoni dwar l-importanza ta’ diversi proċessi ta’ manifattura industrijali sabiex jiġu appoġġjati l-welfare u l-benessri fl-Ewropa.

—

L-edukazzjoni, it-tagħlim u t-taħriġ li jiffokaw fuq in-nies għandhom jinżammu fi ħdan il-qafas tal-ETP.

—

L-ETPs isostnu li hemm nuqqas ta’ riżorsi finanzjarji meħtieġa sabiex jitħaddmu l-pjattaformi.

—

L-ETPs jistgħu jbatu mid-deklin tal-industrija tal-UE. L-Industriji tal-UE qed jitilfu l-pożizzjoni mexxejja dinjija tagħhom; qed ibatu minn livell baxx ġenerali tat-teħid ta’ riskji fl-UE u minn nuqqas ta’ rikonoxximent ta’ intraprenditorija meta mqabbla ma’ partijiet oħra tad-dinja.

—

Implimentazzjoni iktar effettiva tal-proċess ta’ semplifikazzjoni tal-qafas regolatorju tal-KE (inkluża l-parteċipazzjoni fi proġetti tal-UE), sforz akbar biex jitnaqqsu l-frammentazzjoni u l-kompetizzjoni bejn inizjattivi istituzzjonali, politiki koordinati aħjar u viżibbiltà miżjuda fil-futur f’livell istituzzjonali, jistgħu jżidu l-effikaċja tal-ETPs.

—

Il-proċessi ta’ manifattura u l-attivitajiet tar-R&I relatati mal-manifattura qed jitilfu l-attrazzjoni soċjali tagħhom għall-pubbliku ġenerali u speċjalment għaż-żgħażagħ. Din hija wkoll konsegwenza tad-delokalizzazzjoni ta’ attivitajiet ta’ manifattura barra mill-Ewropa.

—

isaħħaħ il-pożizzjoni tal-UE fix-xjenza;

—

isaħħaħ it-tmexxija industrijali fl-innovazzjoni. Dan jinkludi investiment kbir f’teknoloġiji ewlenin, u aċċess akbar għall-kapital u għall-appoġġ lill-SMEs;

—

jgħin sabiex jiġi indirizzat it-tħassib kbir fost l-Ewropej kollha rigward kwistjonijiet bħat-tibdil fil-klima, l-iżvilupp tat-trasport u l-mobbiltà sostenibbli.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/17

1.1

Id-dinja hija soġġetta għal tibdil ġeopolitiku rapidu. Il-pożizzjoni dominanti tad-dinja tal-Punent qed tiġi sfidata, kemm minn perspettiva ekonomika kif ukoll minn dik politika. Filwaqt li l-baġits għad-difiża fl-Unjoni Ewropea qed jitnaqqsu, qed naraw żieda fl-infiq relatat mad-difiża fiċ-Ċina, l-Indja, il-Brażil u r-Russja, fost pajjiżi oħra. Għalhekk, il-KESE jitlob lill-Kunsill u lill-Kummissjoni jagħmlu valutazzjoni globali tal-aspetti determinanti tal-pożizzjoni u r-rwol tal-UE fid-dinja, bil-għan li jaslu għal aġġornament konvinċenti tal-politika estera, u dik tas-sigurtà u d-difiża tal-UE.

1.2

Il-politika tad-difiża hija influwenzata mill-interessi strateġiċi tal-pajjiżi, it-theddid perċepit u l-għanijiet politiċi, li fl-Ewropa huma definiti l-iżjed f’termini nazzjonali. Huwa evidenti li approċċi li għadda żmienhom iwasslu għal żieda fil-frammentazzjoni, lakuni kapaċità eċċessiva u nuqqas ta’ interoperabbiltà fil-kapaċitajiet Ewropej fil-qasam tad-difiża. L-argumenti favur titjib huma konvinċenti ferm; hija kwistjoni ta’ rieda politika. Dan l-argument kien diġà tressaq b’mod konvinċenti fl-1986! (1). Is-sitwazzjoni issa hija ħafna iżjed urġenti minn perspettiva politika u ekonomika u dik ta’ difiża. Il-KESE jitlob lill-Kunsill jaħdem bis-serjetà fuq pjan globali tal-UE fil-qasam tad-difiża.

1.3

Il-politika tas-sigurtà u tad-difiża għandha ssaħħaħ il-fiduċja li l-UE u l-Istati Membri għandhom fihom innifishom. Għandha trawwem fiduċja fost is-soċjetà u l-pubbliku inġenerali, suldati mogħnija b’mod adatt, in-negozji u l-forza tax-xogħol tas-settur. Iċ-ċittadini tal-UE għandhom id-dritt ikunu mħarsa b’mod adegwat. Huma meħtieġa dejjem iżjed armamenti Ewropej li jilqgħu b’mod adegwat għall-isfidi tal-futur. Għal dan il-għan, il-prattiki iżolati attwali tal-Istati Membri huma kompletament insuffiċjenti, u jaħlu wkoll il-flus tal-kontribwenti.

1.4

B’konformità mal-politiki u l-prattiki attwali fl-Istati Uniti u atturi dinjin (emerġenti) oħrajn, kif ukoll fid-dawl tar-responsabbiltà esklużiva tal-gvernijiet li jipproteġu ċ-ċittadini u jiżguraw is-sigurtà, il-KESE jenfasizza l-bżonn li jiġu definiti l-interessi strateġiċi Ewropej fil-qafas tal-Politika ta’ Sigurtà u ta’ Difiża Komuni (PSDK) (2). Fl-aħħar mill-aħħar, it-trijanglu tal-affarijiet barranin u s-sigurtà, il-politika tad-difiża, u l-kapaċità industrijali huwa indiviżibbli, li lkoll flimkien jappoġġjaw il-pożizzjoni tal-Ewropa fid-dinja u l-interessi ekonomiċi u politiċi u l-valuri tagħha (drittijiet tal-bniedem, demokrazija). Is-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) għandu jkun involut b’mod dirett.

1.5

Il-KESE jenfasizza li, jekk l-Ewropa tixtieq tkompli tħaddan industrija soda tas-sigurtà u d-difiża, billi toħloq massa kritika għall-effettività u l-kosteffiċjenza, hemm bżonn ta’ bidla radikali fil-mentalità u l-politiki. Dawn għandhom joħolqu futur stabbli u prevedibbli għall-forzi armati, kif jistħoqqlu l-piż ekonomiku u teknoloġiku tal-Ewropa. Fid-dawl ta’ differenzi kbar bejn l-Istati Membri, il-biċċa l-kbira tar-responsabbiltà f’dan ir-rigward hija tal-Istati Membri produtturi ewlenin.

1.6

Fil-fehma tal-KESE, jeżistu argumenti b’saħħithom favur it-tisħiħ tal-proċessi Ewropej għall-ippjanar u l-koordinazzjoni impenjata:

1.7

Minbarra l-miżuri meħuda mill-Aġenzija Ewropea għad-Difiża (EDA) u l-Pakkett tad-Difiża tal-2007 (3), il-KESE jitlob għal politika industrijali Ewropea mfassla tajjeb għas-settur tad-difiża, u l-karatteristiċi speċifiċi tiegħu tal-ħtiġijiet tal-gvern u l-fondi pubbliċi. Fil-qafas tal-Ewropa 2020, din il-politika industrijali għandha tissejjes fuq kompetenzi kondiviżi fil-livell nazzjonali u dak tal-UE – bis-sehem tal-EDA u l-Kummissjoni bħala msieħba msieħba – kif ukoll fuq konsultazzjonijiet mal-industrija tad-difiża u partijiet interessati oħra, fosthom imsieħba soċjali u l-bżonn ta’ djalogu soċjali strutturat tajjeb.

1.8

Il-politiki u l-fondi tal-UE għandhom jorbtu flimkien l-investimenti fil-livell tal-UE u dak nazzjonali, li jwassal għat-tnaqqis fil-frammentazzjoni u d-dupplikazzjoni tal-infiq pubbliku, u b’hekk jittejbu l-kwalità u l-interoperabbiltà.

1.9

Riċerka u żvilupp (R&Ż) avvanzati huma kruċjali għall-iżvilupp ta’ armamenti tal-“ġenerazzjoni l-ġdida” li huma meħtieġa ferm. Dawn it-tipi ta’ R&Ż qatt ma jistgħu jkunu fil-kompetenza esklużiva tal-industrija biss. Ir-responsabbiltà ewlenija hija tal-gvernijiet. Għaldaqstant, dan il-qasam huwa suxxettibbli ferm għat-tnaqqis baġitarju attwali. Il-Kunsill u l-partijiet interessati għandhom jidentifikaw b’mod urġenti u jniedu milll-iżjed fis possibbli programmi ta’ riċerka li jgħinu l-industrija Ewropea tindirizza dipendenzi mhux mixtieqa minn bnadi oħra. It-teknoloġija b’użu doppju (dual use technology) hija bżonjuża. Il-programm tal-UE fil-qasam tar-R&Ż għandu jipprovdi appoġġ. Għandu jiżgura kooperazzjoni transkonfinali effettiva fil-qasam tar-R&Ż.

1.10

Iż-żieda fit-tisħiħ tal-bażi tekonoloġika u industrijali tad-difiża Ewropea għandha tiġi ppjanata kemm jista’ jkun. Għal dan il-għan, jinħtieġu miżuri sodisfaċenti fil-livell tal-UE (4).

1.11

Hemm bżonn ta’ koordinazzjoni iżjed mill-qrib bejn il-Kummissjoni, l-EDA u partijiet interessati tal-UE oħra rilevanti. L-impenn imġedded tal-President, is-Sur Barroso (5), il-Viċi President, is-Sur Tajani, u l-Kummissarju, is-Sur Barnier, u t-twaqqif tat-Task Force dwar id-Difiża huma f’waqthom ferm. Il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon ukoll ir-riżoluzzjoni progressista tal-PE ta’ Diċembru li għadda dwar id-difiża Ewropea u l-firxa wiesgħa ta’ kwistjonijiet relatati (6).

1.12

Fl-istess spirtu u fid-dawl tat-tisħiħ tal-inizjattiva tat-Task Force dwar id-Difiża tal-KE, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni biex tqajjem dawn il-kwistjonijiet pubblikament. Il-Kummissjoni għandha tikkunsidra wkoll li tipprovdi elementi ta’ tweġibiet kif xieraq għas-sejbiet li jirriżultaw mid-differenzi fil-kapaċitajiet industrijali u teknoloġiċi bejn l-Istati Membri kif ukoll mid-differenzi fil-livelli ta’ investiment fir-riċerka u d-difiża b’mod ġenerali.

2.1

L-Artikolu 42 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea jgħid li l-politika ta’ sigurtà u ta’ difiża komuni għandha tkun parti integrali mill-politika estera u ta’ sigurtà komuni. L-Artikolu 42(3) jkompli jgħid li l-Istati Membri għandhom jipprovdu lill-Unjoni b’kapaċitajiet militari għall-implimentazzjoni ta’ din il-politika. L-Aġenzija Ewopea għad-Difiża ilha tħabrek mill-2005 ’l hawn biex issaħħaħ il-bażi industrijali u teknoloġika tas-settur tad-difiża u tipprovdi tagħmir aħjar għas-suldati. Iżda, il-progress huwa limitat ħafna.

2.2

It-twettiq tas-suq intern u koordinazzjoni finanzjarja effettiva huma prijoritajiet ewlenin attwalment. L-Istrateġija Ewropa 2020 qed tagħti appoġġ qawwi liż-żewġ għanijiet li huma. Dan il-pass ġgantesk ’il quddiem għandu jispira wkoll passi ġodda fil-qasam tad-difiża Ewropea.

2.3

Iżda, ma jeżistix żvilupp simili fis-settur tad-difiża. Il-patt militari bejn Franza u r-Renju Unit tal-1998 ta x’jifhem li kien ser irawwem mentalità ġdida u bidu ġdid. L-istess spirtu ta’ kooperazzjoni iżjed mill-qrib fil-qasam tad-difiża kien rifless fit-twaqqif tal-Kumpanija Ewropea tal-Ajrunawtika, id-Difiża u l-Ispazju (European Aeoronautic Defence and Space Company – EADS) fl-2003. Dan, iżda, ma kienx ikkonsolidat. Huwa importanti nifhmu li l-pajjiżi hekk imsejħa tal-ittra ta’ intenzjoni (letter of intent – LoI) – jiġifieri l-grupp ta’ pajjiżi bl-ikbar kapaċità produttiva: Franza, il-Ġermanja, ir-Renju Unit, l-Italja, Spanja u l-Isvezja – għall-kuntrarju tal-intenzjonijiet preċedenti, għad ma ressqu l-ebda proposta fattibbli għar-razzjonalizzazzjoni jew il-konsolidazzjoni.

2.4

L-istaġnar wassal għal approċċi nazzjonali u enfasi fuq il-produzzjoni nazzjonali. Hemm ċerta rinazzjonalizzazzjoni. Kumpaniji industrijali bbażati fl-Ewropa lkoll qed jiffukaw fuq is-swieq tal-esportazzjoni. Ma hemmx kunċett strateġiku komuni, la fost il-gvernijiet u lanqas fost l-imsieħba industrijali.

2.5

Sadanittant, sfidi ġodda ser jaffettwaw dejjem iżjed is-swieq potenzjali. Sfida enormi hija l-iżvilupp tal-armamenti fl-ekonomiji l-ġodda. Iċ-Ċina, ir-Russja, l-Indja u l-Brażil (il-pajjiżi BRIC), segwiti minn pajjiżi iżgħar, qegħdin fi triqithom. Il-baġit tad-difiża taċ-Ċina huwa mistenni li jiżdied minn EUR 120 biljun attwalment għal EUR 250 biljun sal-2015. Ir-Russja ħabbret żieda enormi fil-baġit tad-difiża tagħha minn isa sal-2015. L-Istati Uniti jonfoq iżjed mid-doppju tal-baġit Ewropew globali: EUR 450 biljun v. EUR 204 biljun fl-2007 u l-baġit Ewropew qed jinxtorob dejjem iżjed. Il-baġit globali tar-R&Ż, l-iżjed l-iżjed, huwa 20 % ta’ dak Amerikan. 50 % tal-baġit Ewropew tad-difiża jintefqu fuq il-persunal, mentri fl-Istati Uniti jintefqu 25 % tal-baġit. L-Ewropa għandha iżjed persuni fl-armata, iżda huma attrezzati ferm inqas. Il-kundizzjonijiet dinjin qatt mhu ser ikunu kif kienu qabel. Iż-żmien mhux favurina.

2.6

Matul dawn l-aħħar deċennji, ħafna studji rrakkomandaw li l-industrija tad-difiża tiġi adattata għas-suq globali. Dawn ilkoll jagħtu xhieda ta’ problemi fit-tul, għax is-swieq tad-difiża huma imperfetti ħafna, u nsibu li l-biċċa l-kbira tal-Istati qed ikomplu jappoġġjaw l-industrija “tagħhom”. It-tentattivi għat-titjib tas-swieq, bħall-Pakkett tad-Difiża tal-UE tal-2007, għandhom l-għan li jegħlbu xi wħud min-nuqqasijiet tas-suq u prattiki nazzjonali diverġenti.

2.7

Il-kwistjonijiet preżenti huma kumplessi, parzjalment minħabba t-tul ta’ żmien eċċessiv mill-istadju tat-tfassil tal-prodotti sa meta jibdew jitħaddmu. Għalhekk, il-KESE huwa tal-fehma li approċċ wiesa’ minn perspettiva teknoloġka, ekonomika u soċjali ikun mod iżjed adatt biex jiġi diskuss dan il-qasam minn sempliċement jiġi eżaminat minn perspettiva ta’ difiża.

2.8

Punt prinċipali huwa d-differenza fil-kunċetti strateġiċi bejn il-pajjiżi b’industrija konsiderevoli tal-armamenti, b’mod partikolari rigward id-definizzjoni ta’ “interess essenzjali ta’ sigurtà nazzjonali”, u r-relazzjoni bejn is-sigurtà nazzjonali u s-swieq tal-esportazzjoni. Xi wħud mill-pajjiżi iżjed żgħar għandhom industrija żviluppata mhux ħażin, filwaqt li oħrajn prattikament m’għandhom l-ebda sit tal-produzzjoni. Huwa ċar li l-approċċi tal-pajjiżi kollha jvarjaw skont il-ħtiġijiet u l-potenzjal tagħhom. Ir-riżultat huwa frammentazzjoni u viżjoni varjata ħafna tal-industrija tad-difiża. L-operazzjonijiet bħal dawk fil-Libja joħorġu fid-dieher b’mod ċar ħafna d-disparitajiet dejjem akbar fis-sistemi disponibbli tal-armamenti. Il-konsegwenzi għandhom jiġu rikonoxxuti b’mod ċar u vvalutati.

2.9

Dawn l-iżviluppi jikkonċernaw kemm l-investimenti kif ukoll l-impjieg. L-industrija tad-difiża hija settur ta’ teknoloġija avvanzata li jimpjega b’mod dirett 600 000 persuna kkwalifikata u, b’mod indirett, żewġ miljun persuna oħra. Hemm pressjoni inkwetanti għal iżjed tnaqqis. Ta’ spiss, is-siti tal-produzzjoni jkollhom konċentrazzjonijiet reġjonali qawwija li jistgħu jsiru ċentri ta’ eċċellenza iżda li, għall-kuntrarju, huma fil-periklu li jintlaqtu minn tnaqqis finanzjarju. Dawn is-siti ser ibatu ħafna jekk ir-riorganizzazzjoni u t-tnaqqis isiru b’mod mhux ippjanat u mingħajr struttura.

2.10

Naturalment, l-impjieg attwali jirrappreżenta preokkupazzjoni prinċipali għall-gvernijiet individwali wkoll. Min-naħa tiegħu, dan jista’ jxekkel l-iżvilupp ta’ viżjoni komuni li hija meħteġa biex tindirizza kif imiss il-konsegwenzi soċjali ta’ industrija tad-difiża iżjed dgħajfa, inkluż it-telf ta’ għarfien speċjalizzat u l-effetti ta’ dan fuq il-kapital uman. Għall-kuntrarju, viżjoni komuni tiffavorixxi ħolqien ibbilanċjat tal-impjiegi u tevita r-riskju li r-riċerkaturi, l-ispeċjalisti tekniċi u dawk bi kwalifiki għoljin fix-xjenza jitilqu lejn pajjiżi terzi peress li dan imur kontra l-għanijiet li l-UE trid tilħaq bl-istrateġija Ewropa 2020.

2.11

L-approċċi tal-UE u l-qafs intergovernattiv jistgħu u għandhom jaħdmu fl-istess perspettiva. Ġaladarba tinżamm is-sovranità nazzjonali, il-kontribut ta’ kwalunkwe qafas komuni jagħti frott limitat, bi ftit li xejn titjib fir-rigward tal-kapaċità żejda, id-dupplikazzjonijiet u l-frammentazzjoni. Il-kontradizzjonijiet bejn il-filosofija tas-sovranità nazzjonali, minn naħa, u l-ħtiġijiet finanzjarji, teknoloġiċi, ekonomiċi u soċjali min-naħa l-oħra huma evidenti.

2.12

Għalhekk, huwa inkwetanti li l-għan ta’ “ħidma komuni u ta’ skambju”, jiġifieri l-organizzazzjoni ta’ interdipendenza Ewropea ma ssarrafx f’termini ta’ strateġija komuni. Minkejja li jeżisti għarfien wiesa’ rigward il-bidla fil-kuntest internazzjonali, mid-dehra, il-pressjoni minn barra għad mhijiex qawwija biżżejjed għall-promozzjoni ta’ approċċi u soluzzjonijiet komuni. Hija ħaġa ta’ stagħġib li, għall-kuntrarju, il-pajjiżi Ewropej għad għandhom ir-rieda jibqgħu dipendenti mill-Istati Uniti fil-qasam tal-akkwist tad-difiża minflok ix-xiri fl-Ewropa.

2.13

Jekk l-Ewropa tixtieq li jibqa’ jkollha industrija soda tas-sigurtà u d-difiża, li tkun kapaċi tiżviluppa u tipproduċi sistemi avvanzati, u b’hekk tiżgura s-sigurtà tagħha stess, hemm bżonn ta’ bidla radikali fil-mentalità u l-politiki. Jekk ikun hemm iżjed dewmien, il-kapaċitajiet jibdew jonqsu b’rata iżjed mgħaġġla u jisfaw f’livelli tant baxxi li l-UE ma tkunx tista terġa’ ssib ruħha fil-quċċata f’oqsma importanti ħafna. Dan ikun iżjed diffiċli peress li t-tnaqqis fl-infiq relatat mar-R&Ż jaffettwa b’mod dirett ġenerazzjoni ta’ riċerkaturi u impjegati kkwalifikati. Jekk l-Ewropa ma jirnexxilhiex, l-industriji jistgħu jgħibu, l-impjiegi jintilfu u l-għarfien jisfa fix-xejn, u l-Ewropa tispiċċa taħt il-ħakma ta’ oħrajn. Jinħtieġu sens ta’ urġenza u azzjoni fost dawk minna li għandhom għal qalbhom l-Ewropa u s-sigurtà Ewropea.

3.1

It-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea ġustament jenfasizza r-rabta profonda bejn il-politika estera u dik tas-sigurtà u d-difiża. Politika estera effettiva trid tissejjes fuq kapaċitajiet konvinċenti ta’ difiża. Kapaċitajiet adegwati ta’ difiża, min-naħa tagħhom, għandhom jitfasslu u jiġu żviluppati fid-dawl tat-theddid perċepit u l-għanijiet li ntlaħaq ftehim dwarhom f’kuntest internazzjonali kumpless u fraġli ħafna.

3.2

L-iżjed fattur ċentrali huwa l-pożizzjoni u r-rwol tal-UE fid-dinja tal-ġejjieni, fid-dawl tat-tibdil rapidu fiċ-ċirkustanzi ġeopolitiċi li fihom qed jinħoloq numru dejjem ikbar ta’ atturi dinjin. Minn din il-perspettiva, il-KESE huwa tal-fehma li wasal iż-żmien li jkun hemm sforz konġunt fl-Ewropa. L-esperjenza tal-passat u dik reċenti tagħti xhieda li t-tkomplija tal-approċċi tradizzjonali twassal għall-periklu li l-Ewropa u l-Istati Membri jingħataw il-ġenb u ma jibqgħux fuq quddiem nett f’dan il-qasam.

3.3

Il-KESE jitlob għal futur stabbli u prevedibbli għall-forzi armati Ewropej, kif jistħoqqlu l-piż ekonomiku u teknoloġiku attwali tal-Ewropa. Iż-żmien estremament twil li jgħaddi mit-tfassil tas-sistemi sakemm jitpoġġew onlajn isaħħaħ il-bżonn li d-deċiżjonijiet jibdew jittieħdu minn din is-sena.

3.4

Minn perspettiva soċjali u politika, il-KESE jenfasizza erba’ aspetti importanti dwar il-bżonn ta’ kapaċitajiet effettivi fil-qasam tad-difiża Ewropea.

3.5

Hemm dibattitu għaddej dwar il-ġejjieni tal-PSDK, għalkemm qajla ssir referenza għaliha f’dawn it-termini. Ħafna suġġetti bħall-użu tal-gruppi tal-battalja, il-kontroversja dwar l-iżvilupp ta’ kwartieri ġenerali operattiv wieħed, il-finanzjament tal-missjonijiet tal-UE relatati mal-PSDK, it-tiftix ta’ kontribuzzjonijiet għal dawn il-missjonijiet u t-talbiet għal reviżjoni tal-Istrateġija Ewropea ta’ Sigurtà huma lkoll diskussjoni dwar il-PSDK, biss mhumiex imsejħa bħala tali. Ikun pass ’il quddiem jekk navviċinaw is-suġġett b’dan il-mod. Barra minn hekk, f’kull diskussjoni dwar dawn il-kwistjonijiet importanti, l-implikazzjonijiet industrijali tad-deċiżjonijiet (jew in-nuqqas ta’ deċizjonijiet) għandhom jiġu kkunsidrati wkoll. Dan jagħti prova wkoll tar-rabta b’saħħitha bejn il-kapaċitajiet industrijali u l-implimentazzjoni ta’ PSDK. Ir-responsabbiltà ewlenija hija tal-gvernijiet.

3.6

Ir-relazzjoni TransAtlantika u n-NATO huma ta’ importanza kritika. Għal bosta snin, l-Amerikani kkritikaw il-mod li bih l-Ewropej jieħdu ħsieb l-obbligi tagħhom relatati mad-difiża fi ħdan l-Alleanza. Jeżisti appell kontinwu fiż-żewġ naħat tal-Atlantiku għal “pilastru Ewropew” fin-NATO. Sal-lum il-ġurnata, kien qed jiġri l-kuntrarju.

3.7

In-nuqqas ta’ “pilastru Ewropew” kif imiss għandu għeruq politiċi profondi. Fl-Ewropa, għad ma hemmx biżżejjed rieda politika biex jiġu definiti interessi “strateġiċi” Ewropej jew kapaċitajiet militari prinċipali komuni. Għall-kuntrarju, l-Istati Uniti u pajjiżi oħra jużaw il-kunċett ta’ attivitajiet strateġiċi, li jħaddnu kull tip ta’ riċerka u industrija li jikkontribwixxu għas-sigurtà globali taċ-ċittadini tagħhom, kemm jekk ċivili kif ukoll militari.

3.8

F’dan il-kuntest, il-KESE huwa tal-fehma li jekk jinħoloq “pilastru Ewropew”, id-dipendenza eċċessiva tal-kapaċitajiet militari Ewropew mill-Istati Uniti jkollha tiġi sostitwita minn relazzjoni iżjed bilanċjata. Flimkien ma’ diskussjoni – li hemm bżonnha serjament – dwar interessi strateġiċi Ewropej komuni, li hija r-responsabbiltà esklużiva tal-gvernijiet, għandu jibda mill-iżjed fis possibbli proċess galbat ta’ ppjanar permezz ta’ kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet Ewropej, l-Istati Membri u l-industriji tad-difiża kif ukoll reviżjoni gradwali tal-attitudni tal-Ewropej li awtomatikament jixtru prodotti disponibbli fis-suq mill-Istati Uniti.

3.9

Ikun tajjeb, kemm minn perspettiva industrijali kif ukoll minn dik finanzjarja, li l-kundizzjonijiet għall-kooperazzjoni industrijali mal-industriji fl-Istati Uniti jkunu iżjed bilanċjati.

4.1

Hemm relazzjoni mill-qrib bejn il-politiki esteri u ta’ difiża/sigurtà u l-industriji tad-difiża. Minkejja l-privatizzazzjoni, il-gvernijiet għandhom interess kbir fl-industrija tad-difiża bħala klijenti, regolaturi u fornituri ta’ liċenzji tal-esportazzjoni.

4.2

L-industrija tad-difiża għandha lok sostanzjali għall-immanuvrar fis-swieq tal-esportazzjoni. Dan huwa parzjalment dovut għall-privatizzazzjoni, u parzjalment għall-inkoraġġiment mill-gvernijiet: il-kriżi ekonomika qed tibdel ċerti ministri tad-difiża fi promoturi espliċiti tal-esportazzjoni. Huwa x’inhu l-każ, il-kriżi qed iġġiegħel is-settur tad-difiża jikkunsidra l-esportazzjonijiet bħala element ċentrali tal-mudelli kummerċjali tagħhom. B’mod ġenerali, l-2011 kienet sena li ħalliet ħafna qligħ għall-industriji Ewropej. L-intrapriżi pjuttost għamlu suċċess ukoll fl-iżvilupp ta’ produzzjoni “b’użu doppju”.

4.3

Atturi dinjin bħaċ-Ċina, l-Indja u l-Brażil għandhom l-ambizzjonijiet politiċi esteri tagħhom, u dan iwassal għal żieda fil-baġits tad-difiża. Attwalment, dan jidher li qed joħloq opportunitajiet għall-esportazzjonijiet Ewropej. Kemm ser iddum din is-sitwazzjoni? L-industrija għada sejra pjuttost tajjeb, imma l-prestazzjoni tagħha tiddependi l-iżjed mill-investimenti li saru madwar 20 jew 25 sena ilu. Jekk bħalissa l-investimenti jitnaqqsu jew jiġu staġnati iżjed, dan ser ikollu konsegwenzi irreversibbli fil-futur qarib.

4.4

Barra minn hekk, hija ħaġa realistika li nistennew li s-setgħat emerġenti ser jibdew jibnu l-industrija tagħhom indipendentement mill-industriji tal-Punent, u, għaldaqstant, li dawn, bħala l-kompetituri futuri tal-Ewropa fis-swieq tal-pajjiżi terzi, ser jibblukkaw dejjem iżjed l-importazzjonijiet mill-pajjiżi tal-Punent jew jorbtuhom ma’ ċerti kundizzjonijiet.

4.5

Attwalment, ma hemm l-ebda programm prinċipali fl-Ewropa li appik jibda, u dan, indubbjament, ser jaffettwa s-suċċess tal-esportazzjonijiet futuri. Barra minn hekk, ilu ftit mhux ħażin minn mindu kwalunkwe pajjiż emerġenti prinċipali kellu bżonn livell sostanzjali ta’ trasferiment tat-teknoloġija u tal-produzzjoni f’pajjiżu.

4.6

Wisq probabbli, il-kuntratti għal esportazzjonijiet ta’ darba waħda biss ser jintużaw biex tiġi kkupjata t-teknoloġija mill-industriji tal-Punent. Għal dawn, waħda mis-soluzzjonijiet alternattivi biex ma jiġux ibblukkati l-importazzjonijiet tista’ tkun dik li jitwaqqfu faċilitajiet ta’ produzzjoni (u żvilupp) fil-pajjiżi kkonċernati. Attwalment, din hija iżjed kwistjoni ta’ spekulazzjoni dwar kemm żvilupp bħal dan ser jaffettwa l-faċilitajiet u l-opportunitajiet tax-xogħol fl-Ewropa. Fuq perjodu twil ta’ żmien, huwa probabbli li l-pożizzjoni tal-industrija Ewropea tiddgħajjef minħabba l-pajjiżi emerġenti l-kbar. It-tisħiħ fit-teknoloġija u l-produzzjoni f’dawn il-pajjiżi ser jaffettwa wkoll is-swieq (potenzjali) Ewropej tal-esportazzjoni f’pajjiżi terzi oħra. Il-kompetizzjoni marbuta mal-prodotti u l-prezzijiet ser tiħrax.

4.7

Minħabba d-dewmien sostanzjali fl-iżvilupp u l-produzzjoni, kif ukoll l-investimenti teknoloġiċi u l-innovazzjoni kontinwa, l-Ewropa teħtieġ koordinazzjoni mmirata biex tiżgura industrija tad-difiża moderna u awtonoma. Sakemm id-daqs tas-swieq ikun iddeterminat l-iżjed mill-fruntieri nazzjonali, ikun kważi awtomatikament taħt il-massa kritika, anke fi Stati Membri kbar. L-esportazzjoni lejn pajjiżi terzi tista’ ttaffi dan sa ċertu punt, iżda l-ġejjieni huwa inċert, filwaqt li l-kundizzjonijiet tas-swieq huma ta’ spiss ’il bogħod milli jkunu stabbli.

4.8

Il-fatt li l-baġits qed ikomplu jonqsu, li fiċ-ċirkustanzi attwali jimplika limitazzjonijiet konsiderevoli, għandu jservi ta’ tbesbisa f’waqtha. Jaffettwaw il-baġits għall-investiment u l-akkwist, ċertament meta l-ispejjeż operazzjonali u dawk marbuta mal-manutenzjoni jibqgħu fl-istess livell jew jiżdiedu minħabba operazzjonijiet militari li jkunu għaddejjin (l-Afganistan, il-Libja u l-operazzjonijiet kontra l-piraterija, biex insemmu ftit eżempji).

4.9

Dan iwassal biex jiġu posposti jew saħansitra kkanċellati investimenti li huma kruċjali għall-industrija biex jiġu żgurati l-manutenzjoni u t-tiġdid tal-kapaċitajiet tal-produzzjoni u l-iżvilupp. Barra minn hekk, fi żminijiet diffiċli l-industrija nnifisha ser iżżomm lura milli tinvesti f’tali manutenzjoni jew f’attivitajiet ġodda. L-investimenti meħtieġa jistgħu jiġu żgurati biss jekk issir ħidma bi sħab b’mod koerenti.

4.10

Il-KESE jirrakkomanda politika industrijali Ewropea mfassla tajjeb għas-settur tad-difiża, mit-tfassil tas-sistemi sal-fażi operazzjonali. Din hija kwistjoni ta’ politika industrijali speċifika. Min-natura tagħha stess hija suq pubbliku: ir-R&Ż għandhom jiġu ffinanzjati lil hinn mill-kapital tal-bidu minħabba marġnijiet mhux profittabbli fil-bidu u minħabba rekwiżiti speċifiċi min-naħa tal-gvern. Jeħtieġ li jiġu identifikati l-kapaċitajiet industrijali prinċipali tal-Ewropa kif ukoll il-politiki tal-investiment bil-għan li titħeġġeġ produzzjoni Ewropea soda. Peress li l-ebda pajjiż ma għandu biżżejjed riżorsi biex jiffinanzja armamenti tal-“ġenerazzjoni l-ġdida”, jeħtieġ li jingħaqdu flimkien l-għanijiet nazzjonali u Ewropej kif ukoll ir-riżorsi nazzjonali u Ewropej, kemm mil-lat finanzjarju kif ukoll minn dak industrijali. Il-governanza għandha tissejjes fuq kompetenzi kondiviżi fil-livell nazzjonali u dak tal-UE, b’konformità mal-Istrateġija Ewropa 2020 li kien hemm qbil dwarha. Din hija wkoll tikketta effettiva biex ikun hemm l-aqwa koordinazzjoni possibbli bejn l-istituzzjonijiet Ewropej u fi ħdan il-Kummissjoni, li għadha tiffunzjona ferm inqas mill-potenzjal tagħha. F’dan ir-rigward, it-Task Force li ser jibda dalwaqt bħala pjttaforma – il-Kummissjoni, l-EDA u s-Servizz Ewropew għall-Azzjoni Esterna (SEAE) – biex jiddiskuti l-prijoritajiet, il-kapaċitajiet u l-lakuni, jista’ jipprovdi appoġġ siewi.

4.11

Ir-R&Ż huma tema ċentrali. L-industrija tad-difiża hija attività industrijali b’teknoloġija avvanzata u b’għarfien intensiv, li hemm bżonnha wkoll għall-iżvilupp ta’ prototip komplet. Ir-R&Ż kważi qatt ma jistgħu jkunu fil-kompetenza esklużiva tal-industrija biss. Iċ-ċikli tal-ħajja tal-iżvilupp u tas-sistemi huma sempliċement twal wisq, u l-impatt finanzjarju kbir wisq biex l-industrija tkun tista’ ġġarrab ir-riskji finanzjarji kollha. L-istorja tagħti xhieda li l-programmi kollha li jirnexxu jitwettqu bil-kooperazzjoni tal-gvernijiet u l-industrija.

4.12

Persentaġġ għoli ħafna tar-R&Ż fil-qasam tad-difiża fid-dinja jiġi mill-gvernijiet, jew direttament inkella indirettament permezz tax-xiri. Xejn mhuwa sorprendenti li, b’mod ġenerali, l-industriji tad-difiża qed jevitaw riskji finanzjarji eċċessivi fid-dawl tan-natura tal-prodotti. Ir-R&Ż fil-qasam tad-difiża huma partikolarment vulnerabbli fejn jidħol it-tnaqqis min-naħa tal-gvernijiet.

4.13

Għalhekk, minbarra l-konsolidazzjoni industrijali, hemm bżonn ta’ biżżejjed fondi u kondiviżjoni li dwarhom intlaħaq ftehim fost l-Istati Membri, il-Kummissjoni u l-industrija, għar-riċerka, it-teknoloġija u l-iżvilupp. L-investimenti fid-difiża jitolbu livell għoli ta’ finanzjament għar-R&Ż u l-proġetti teknoloġiċi. Barra minn hekk, għandu jiġi żgurat l-aċċess għat-teknoloġiji kritiċi. Jekk it-teknoloġiji kritiċi għall-iżvilupp u l-produzzjoni ma jibqgħux aċċessibbli minħabba r-restrizzjonijiet fuq l-esportazzjonijiet imposti minn oħrajn, jinqalgħu problemi serji biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Ewropa fil-qasam tas-sigurtà.

4.14

Ir-R&Ż lil hinn mill-organizzazzjonijiet tad-difiża jaqdu rwol dejjem iżjed importanti minħabba l-progress li jsir fl-oqsma tat-teknoloġija u x-xjenza indipendenti f’bosta oqsma. Sikwit, huwa biss fl-aħħar fażijiet tal-iżvilupp li l-applikazzjoni finali tiddetermina jekk ir-R&Ż jistgħux jiġu identifikati bħala R&Ż fil-qasam tad-“difiża” jew dak “ċivili”. L-importanza tar-R&Ż “b’użu doppju” qiegħda kulma jmur tiżdied fil-qasam tal-applikazzjonijiet tad-difiża, pereżempju fl-IT. Għalhekk, huwa ta’ importanza kbira li l-bażi industrijali u teknoloġika tad-difiża Ewropea (EDTIB) tistimula l-“użu doppju” tar-R&Ż, b’mod partikolari peress li b’hekk jiġi żgurat finanzjament lil hinn mill-komunitajiet tad-difiża.

4.15

Għandu jintlaħaq qbil fost l-Istati Membri dwar il-fondi pubbliċi fil-qasam tar-R&Ż fil-livell tal-UE. Jista’ jsir permezz tat-Tmien Programm Qafas (FP8) li jmiss jew permezz ta’ fond separat, preferibbilment permezz ta’ pakketti ta’ oqsma ta’ riċerka avvanzata, pereżempju n-nanoteknoloġija u l-intelliġenza artifiċjali. Għandhom jiġu ppjanati proċeduri speċjali fid-dawl tar-relazzjoni bejn l-industrija tad-difiża u s-settur pubbliku.

4.16

L-EDA u l-Kummissjoni għandhom jaqdu rwol prominenti kif previst fil-Qafas Ewropew għall-Kooperazzjoni, anke biex tiġi evitata l-interferenza politika ta’ kuljum. L-EDA għandha tingħata l-opportunità taqdi r-rwol sħiħ tagħha kif previst fit-Trattat ta’ Lisbona (7).

4.17

Forza tax-xogħol adatta b’ħiliet moderni hija kruċjali għal programm industrijali u ta’ R&Ż għad-difiża (8). Dan huwa argument sod ieħor għal qafas stabbli għar-R&Ż u l-industrija minflok ristrutturar diżorganizzat. Jeħtieġ li nżommu quddiem għajnejna li l-forzi tax-xogħol tad-difiża huma s-sisien li fuqhom jinbena l-ġejjieni tal-kapaċitajiet tad-difiża. Il-konsultazzjoni tal-industrija u l-komunikazzjoni magħha, l-istituti tar-R&Ż, l-edukazzjoni għolja, l-organizzazzjonijiet militari u t-trejdunjins ikkonċernati għandhom jiżguraw li kemm ir-ristrutturar li għaddej kif ukoll il-produzzjoni progressista tal-armamenti fl-Ewropa jkunu organizzati kif suppost.

4.18

Ir-restrizzjonijiet baġitarji jitolbu li jiġu indirizzati x-xogħol ripetut u l-ineffettività. Il-konsolidazzjoni kkontrollata mhijiex neċessarjament ekwivalenti għall-ħolqien ta’ intrapriżi kbar. Tfisser il-bini ta’ biżżejjed massa kritika u kwalità skont standards internazzjonali li jiżguraw pożizzjoni kompetittiva fis-swieq domestiċi u l-pajjiżi terzi. Qed issir dejjem iżjed meħtieġa l-koordinazzjoni tal-ippjanar ta’ proġetti fil-livell Ewropew mill-gvernijiet, l-atturi rilevanti fil-livell tal-UE u l-industrija.

4.19

Id-differenzi fid-daqs u fl-attività ġġenerata mill-industriji huma fatt. L-Istati Membri jvarjaw ħafna fl-importanza industrijali tagħhom. Parti mill-ftehim fost il-pajjiżi parteċipanti għandha tiffoka fuq li jiġi żgurat li l-industriji fil-pajjiżi LoI (= il-produtturi ewlenin) ikunu konnessi ma’ proġetti rilevanti. Dan l-approċċ mhux biss huwa mixtieq mil-lat politiku, iżda jippromovi wkoll relazzjoni siewja bejn l-intrapriżi ż-żgħar u dawk kbar kif ukoll l-istituti ta’ riċerka. Bħala fornituri, l-SMEs għandhom isaħħu l-katini ta’ speċjalizzazzjoni intelliġenti b’suċċess.

4.20

Tinħtieġ attenzjoni speċifika għal vulnerabbiltà perċeputa f’pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali minħabba l-pożizzjoni ġeografika esposta tagħhom. Fid-dawl kemm tal-bżonn li ċ-ċittadini f’dawn il-pajjiżi jħossuhom protetti tajjeb kif ukoll tax-xewqa li jsir użu sħiħ mill-għarfien tekniku speċifiku fil-qasam tad-difiża, il-KESE jenfasizza l-bżonn ta’ integrazzjoni adatta tal-għarfien u l-kompetenzi disponibbli fil-pajjiżi tal-Ewropa Ċentrali fi proġetti ta’ difiża li għaddejjin bħalissa u dawk futuri.

4.21

Suq Ewropew integrat għall-prodotti tad-difiża joħloq suq domestiku iżjed stabbli. Minbarra li jikkombina swieq nazzjonali eżistenti, suq Ewropew iħeġġeġ l-armonizzazzjoni jew saħansitra l-istandardizzazzjoni tar-rekwiżiti u r-regoli tal-akkwist bejn l-Istati Membri differenti. Livell ogħla ta’ armonizzazzjoni jew standardizzazzjoni jtejjeb il-kundizzjonijiet finanzjarji u ekonomiċi li jsaħħu l-kompetittività tal-intrapriżi Ewropej f’suq dinji.

4.22

Suq Ewropew tad-difiża jkollu massa kritika. F’dan il-kuntest, il-KESE jiġbed l-attenzjoni għall-konsegwenzi dannużi meta l-Istati Membri jkomplu jixtru prodotti disponibbli fis-suq minn pajjiż barrani, b’mod partikolari l-Istati Uniti. L-ewwel nett, dan inaqqar mill-vantaġġi ta’ suq Ewropew għall-industrija; għalhekk, il-prezzijiet ta’ dawn it-tipi ta’ prodotti tad-difiża jogħlew għall-klijenti Ewropej tagħhom, jekk l-industrija ma titħalliex tbigħ fi swieq ta’ pajiżi terzi fejn il-kompetizzjoni (statali) żgur tiħrax. It-tieni nett, il-pajjiżi Ewropej li jixtru prodotti disponibbli fis-suq mill-Istati Uniti jħallsu wkoll l-ispejjeż teknoloġiċi Amerikani li huma inklużi fil-prezz ta’ dawn il-prodotti.

4.23

Fid-dawl tal-perspettivi finanzjarji u politiċi internazzjonali, huma indispensabbli dibattitu Ewropew fundamentali u konklużjonijiet operazzjonali. Jekk mhux l-Istati Membri kollha huma lesti jipparteċipaw f’qafas komuni, għandu japplika l-prinċipju tal-“kooperazzjoni msaħħa”. Livell ogħla ta’ integrazzjoni u attitudni pożittiva fil-konfront ta’ xiri Ewropew huma l-uniku mod li bih nistgħu nqarrbu lejn swieq li d-daqs tagħhom jixbah lil dawk fl-Istati Uniti. Mingħajr suq domestiku effettiv, hemm lok għal dubji serji dwar jekk l-industrija Ewropea għandhiex il-possibbiltà li tikkompeti f’livell dinji.

5.1

L-ambitu industrijali tal-forzi armati differenti – tal-art, il-baħar u l-ajru – ivarja sostanzjalment minn pajjiż għal ieħor. F’għadd ta’ oqsma, l-ebda pajjiż ma għad jista’ jibqa’ jiġi kkunsidrat bħala li jista’ jiżviluppa ġenerazzjonijiet ġodda ta’ armamenti waħdu.

5.2

Fis-settur tal-art, numru limitat biss ta’ intrapriżi kbar li ħadmu fil-qasam tal-integrazzjoni tas-sistemi għandu l-kapaċità jiżviluppa u jipproduċu MBTs (Main Battle Tanks) u vetturi militari eħfef. Il-produtturi Ewropej ewlenin qegħdin Franza, il-Ġermanja u r-Renju Unit. Hemm firxa wiesgħa ta’ produtturi ta’ sottosistemi u fornituri tat-tielet livell li mhumiex rappreżentati biżżejjed mill-Ewropa Ċentrali.

5.3

Ħafna pajjiżi jiżviluppaw l-industrija navali “proprja” tagħhom, u jibnu bastimenti navali li jvarjaw ħafna minn pajjiż għal ieħor fejn jidħlu d-daqsijiet u l-kumplessità. In-nazzjonijiet LoI u l-Pajjiżi l-Baxxi qegħdin fuq quddiem nett, anke fil-qasam tad-disinn tal-kunċetti u faċilitajiet kumplessi għar-riċerka navali li huma pjuttost differenti mill-iżvilupp tal-bini ta’ bastimenti ċivili. Hawnhekk ukoll insibu firxa wiesgħa ta’ produtturi ta’ sottosistemi u fornituri tat-tielet livell.

5.4

L-inġenji militari tal-ajru huma żviluppati u prodotti fi ftit pajjiżi biss. L-industrija hija kkonċentrata f’għadd żgħir ta’ intrapriżi, l-iżjed dawk multinazzjonali, li joperaw f’livell Ewropew u lil hinn minnu. L-industrija hija ffukata l-iżjed fuq l-EADS, BAE Systems, Dassault u Saab-Aircraft. Ir-riċerka dwar l-ajrudinamika avvanzata hija limitata għal ftit pajjiżi biss.

5.5

Is-settur elettroniku, inklużi s-sistemi ta’ kmand, kontroll u komunikazzjoni, qed iżid fl-importanza għall-qasam tad-difiża, u nsibu operaturi industrijali kbar bħal Thales, BAE Systems u Finmeccanica. Id-difiża mhix daqstant importanti għall-ikbar gruppi industrijali Ewropej fis-settur elettroniku – Philips u Siemens. F’kull każ, għal dawn il-produtturi, il-volum ta’ produzzjoni għal produzzjoni massiva kosteffettiva ta’ komponenti elettroniċi speċifiċi, bħaċ-ċirkwiti integrati għad-difiża, huwa żgħir wisq. Iżda, il-fatt li dawn il-gruppi industrijali kbar jiġu involuti jenfasizza l-importanza tal-użu doppju f’dan il-qasam.

5.6

Rigward il-munizzjon u l-isplużivi, in-numru tal-industriji naqas b’mod gradwali f’dawn l-aħħar deċennji, u parti mit-tort huwa tar-restrizzjonijiet ambjentali. Is-sigurtà pubblika ġġiegħel lil dawn it-tipi ta’ industriji jew jieħdu s-siti tal-produzzjoni tagħhom inħawi oħra inkella sempliċement jagħlquhom.

5.7

L-aċċess għat-teknoloġiji kritiċi huwa essenzjali, u għandu jiġi appoġġjat fil-qafas tal-PSDK. L-istess jgħodd għal ċerti materjali bħall-fibri tal-karbonju jew il-materjali għall-komponenti elettroniċi.

5.8

Il-Pakkett tad-Difiża tal-2007, adottat fl-2009, jista’ jkun ta’ appoġġ siewi. L-Istati Membri kellhom jittrasponu d-direttivi fis-sajf tal-2011. Għadu kmieni wisq biex inkunu pożittivi jew xettiċi dwar l-effetti sekondarji tagħhom biex joħolqu suq intern. Il-proċess għadu ma ġiex finalizzat u għad trid isseħħ l-implimentazzjoni tal-għan ta’ trasferiment inter-Komunitarju tal-prodotti tad-difiża kif ukoll ta’ kunċetti bħal interessi essenzjali ta’ sigurtà nazzjonali.

5.9

L-Artikolu 36 tat-TFUE jipprovdi deroga mil-liġijiet tal-akkwist tal-UE għall-protezzjoni ta’ interessi essenzjali ta’ sigurtà nazzjonali. Din il-formulazzjoni wiesgħa tista’ xxekkel żviluppi kif imiss tas-suq, b’mod partikolari fi ktajjen mixtieqa ta’ provvista. Il-KESE jissuġġerixxi interpretazzjoni iżjed speċifika tal-Artikolu 346 li tiftaħ opportunitajiet biżżejjed għal soluzzjonijiet Ewropej u l-aqwa ktajjen Ewropej ta’ provvista possibbli, bil-għam li jitrawmu s-sigurtà tal-provvista, l-ispeċjalitajiet disponibbli fl-Istati Membri u offerti ekonomikament vantaġġużi.

5.10

Is-sigurtà nazzjonali tal-informazzjoni tikkawża problemi simili bħal dawk imsemmijin fil-punt 5.9 u għandha tiġi kkunsidrata mill-ġdid ukoll. Hija wkoll kwistjoni importanti u delikata fil-parteċipazzjoni tal-industriji Ewropej fi proġetti tad-difiża fl-Istati Uniti.

5.11

Il-“ġbir flimkien u l-kondiviżjoni”, inklużi l-programmi komuni ta’ taħriġ, għandu jkun programm li jħares ’il quddiem. Kundizzjoni bażika hija li l-kliem fieragħ jiġi sostitwit minn ippjanar konkret u approċċ immirat b’passi identifikati b’mod ċar. Iżda, sakemm ma jkun hemm l-ebda ftehim dwar prinċipji ta’ difiża ser ikun diffiċli ħafna li dan il-proċess ta’ “ġbir flimkien u kondiviżjoni” isir b’mod fattibbli.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/24

—

li jiġu inklużi l-irġiel fid-dibattiti u l-komunikazzjoni;

—

il-qerda tal-istereotipi tas-sessi, partikolarment fl-edukazzjoni u t-tip ta’ karrieri;

—

il-promozzjoni ta’ studji akkademiċi li jistgħu jwasslu għall-ftuħ ta’ negozji ġodda min-nisa;

—

l-iżgurar ta’ aċċess ġust għal fondi u riżorsi fuq termini ugwali; u

—

it-titjib tal-protezzjoni soċjali għal dawk li jaħdmu għal rashom.

—

In-Netwerk Ewropew ta’ Konsulenti għall-Intraprendituri Nisa ġie inawgurat waqt avveniment tal-Presidenza Pollakka fil-15 ta’ Novembru 2011. In-Netwerk huwa wieħed mill-azzjonijiet proposti fir-Reviżjoni tal-2011 tal-Att dwar in-Negozji ż-Żgħar, u jsaħħaħ u jikkomplementa l-azzjonijiet għall-promozzjoni, l-appoġġ u t-tħeġġiġ tal-intraprenditorija femminili.

—

Netwerk Ewropew għal dawk li jfasslu l-politiki sabiex tiġi promossa l-intraprenditorija tan-nisa (WES).

—

Il-portal tal-intraprenditorija tan-nisa (6).

—

jeliminaw id-diskriminazzjoni u l-molestji abbażi tas-sess li jmorru kontra l-liġi;

—

jippromovu l-ugwaljanza tal-opportunitajiet bejn in-nisa u l-irġiel.

5.1.3.1

Jinħoloq uffiċċju tas-Sjieda ta’ Negozji minn Nisa fi ħdan il-Kummissjoni Ewropea u fil-ministeri kompetenti tal-Istati Membri. Preferibbilment dan m’għandux jaqa’ taħt il-ministeri li jindirizzaw kwistjonijiet dwar is-sessi sabiex ikun hemm distinzjoni ċara bejn l-attivitajiet tal-intrapriżi ekonomiċi u r-responsabbiltajiet tal-ugwaljanza bejn is-sessi. Dan għandu jkollu mandat serju b’miri u riżorsi. Attwalment id-DĠ Intrapriża għandu persuna waħda mid-900 persunal li hija ddedikata biss għall-intraprenditorija femminili fl-Ewropa!

5.1.3.2

Jinħatar Direttur/Mibgħut Speċjali/Rappreżentant Għoli għall-Intrapriżi tan-Nisa fi ħdan il-Kummissjoni Ewropea u l-ministeri għall-intrapriżi tal-Istati Membri, iżda bi rwol mifrux fid-dipartimenti għas-sensibilizzazzjoni dwar il-benefiċċji ekonomiċi li aktar nisa jitħeġġu jibdew u jkabbru n-negozji. Dawn l-uffiċċji għandhom ikunu marbuta bi żmien (4–10 snin, jiddependi fuq l-istruttura ekonomika u finanzjarja) u għandu jkollhom mandat ċar ħafna b’għanijiet u responsabbiltà speċifiċi. Id-Direttur/Mibgħut Speċjali/Rappreżentant Għoli għall-Intrapriżi tan-Nisa jista’ wkoll ikollu r-responsabbiltà għall-promozzjoni tal-linji industrijali u akkademiċi li jwasslu għal żieda fl-intraprenditorija femminili bħar-riċerka, ix-xjenza, it-teknoloġija avvanzata, il-bejgħ dirett u l-iżvilupp tal-IT/tal-internet.

5.1.3.3

Il-ġbir ta’ data essenzjali li tippermetti l-kejl u l-kwantifikazzjoni tal-allokazzjoni tar-riżorsi għall-intraprendituri nisa – raġuni ewlenija għalfejn in-nisa qed jiffaċċjaw diskriminazzjoni fil-kummerċ, b’mod partikolari fil-fażi inizjali. Appoġġ biex isiru aġġornamenti annwali ta’ politika u riċerka dwar l-intrapriżi tan-nisa fir-reġjuni Ewropej kollha. Jiżdied il-ġbir u l-aċċess għal data kklassifikata skont is-sessi mid-dipartimenti u l-aġenziji governattivi kollha. Huwa essenzjali li d-DĠ Intrapriża u l-ministeri għall-iżvilupp ekonomiku fl-Istati Membri jagħmlu Valutazzjoni tal-Impatt dwar is-Sessi billi jiġbru data rilevanti li tinkludi n-numru ta’ intraprendituri nisa, in-numru ta’ intrapriżi b’sidien nisa, in-numru ta’ impjegati f’dawn l-intrapriżi, l-allokazzjoni tar-riżorsi lil dawn l-intrapriżi u l-intraprendituri. Huwa importanti li jkun magħruf li pajjiżi bħall-Awstralja, il-Kanada u l-Istati Uniti rnexxielhom iżidu l-livell ta’ intraprenditorija femminili permezz tal-ġbir u l-analiżi ta’ tali data.

5.1.3.4

Tiġi infurzata l-leġislazzjoni attwali fl-oqsma tal-ugwaljanza bejn is-sessi. Ċifri riċenti juru li l-qgħad fost in-nisa qiegħed fl-ogħla livell tiegħu fi 23 sena fl-Ewropa kollha. Hemm ukoll livell rekord ta’ żgħażagħ, fosthom gradwati nisa, li mhumiex ekonomikament attivi. Teżisti lakuna fil-pagi bejn is-sessi u hemm nuqqas ta’ rappreżentazzjoni femminili fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet fl-Ewropa kollha. Huwa essenzjali li l-UE u l-Istati Membri jaqdu l-obbligu tagħhom tad-dmir lejn is-sessi fil-klassifikazzjoni tal-informazzjoni skont is-sessi, b’mod partikolari fil-ġbir tad-data u fl-allokazzjoni tar-riżorsi.

5.2.1.1

Peress li l-attivitajiet kollha marbutin mal-promozzjoni tal-intraprenditorija tan-nisa u tan-negozji b’sidien nisa huma ta’ benefiċċju soċjetali u ekonomiku, l-irġiel għandhom jitħeġġu jkunu parti minn dan id-dibattitu u jagħrfu l-valur miżjud tal-promozzjoni tal-attivitajiet tan-nisa bħala intraprendituri. Il-komunikazzjonijiet, in-netwerks u t-taħriġ rilevanti għandhom jinkludu ż-żewġ sessi u l-protezzjoni soċjali għandha tiżgura li jingħata trattament ugwali lil kulħadd fis-soċjetà.

5.2.1.2

Tiġi żgurata l-aċċessibbiltà tal-intraprenditorija għal kulħadd billi naċċertaw li l-edukazzjoni fil-livelli kollha tneħħi l-istereotipi tas-sessi tal-intraprendituri, u billi nikkontrollaw il-lingwaġġ u t-termini użati biex jiġu deskritti l-intraprendituri. Fl-istess ħin, għandu jiġi żgurat li l-appoġġ li attwalment qiegħed jingħata lill-intraprendituri mill-universitajiet u l-edukazzjoni avvanzata jkun attraenti u ta’ użu għan-nisa żgħażagħ, biex b’hekk titnaqqas id-differenza bejn l-għadd ta’ rġiel u nisa żgħażagħ li jiftħu negozju.

5.2.1.3

Il-promozzjoni ta’ linji ta’ karrieri tradizzjonali u mhux tradizzjonali għal nisa ta’ kull età ssir b’mod li l-ġeneru jkun newtru. L-Ewropa għandha ħafna nisa kkwalifikati ħafna u li huma ggradwati, ħafna minnhom qiegħda minħabba l-kriżi, li forsi ma kkunsidrawx l-alternattiva li jiftħu n-negozju tagħhom.

5.2.1.4

Jinħolqu ċentri kummerċjali ddedikati għan-nisa li joffru informazzjoni kummerċjali essenzjali, netwerks, qsim ta’ għarfien, taħriġ u konsulenza. Dawn ma jeżistux f’xi pajjiżi tal-UE, filwaqt li madwar l-UE kollha ta’ sikwit dawn ma jkollhomx biżżejjed riżorsi fi ħdan assoċjazzjonijiet kummerċjali u kmamar tal-kummerċ. Madankollu, dawn iċ-ċentri fejn jiġu applikati riżorsi ddedikati jistgħu jkunu effikaċi ħafna fil-promozzjoni tal-intraprenditorija femminili. Bosta eżempji tal-aħjar prattika jistgħu jinstabu fil-Ġermanja.

5.2.1.5

Jiġi żgurat appoġġ u aċċess għall-informazzjoni, l-fondi u r-riżorsi fir-riċerka, ix-xjenza u t-teknoloġija għan-nisa li jixtiequ jibdew il-kumpanija tagħhom jew jiżviluppaw ir-riċerka jew l-innovazzjonijiet tagħhom.

5.2.1.6

Li l-istituzzjonijiet finanzjarji jirrevedu l-iżvelar tal-informazzjoni dwar self fir-rigward tas-sessi. Hemm riċerka li turi li s-self lin-nisa huwa baxx u spiss b’rati ta’ interess ħafna ogħla milli għall-irġiel (15).

5.2.1.7

Jiġi rivedut il-provvediment tas-sigurtà soċjali għall-intraprendituri kollha iżda b’mod partikolari l-aspetti prattiċi tal-provvediment għall-intraprendituri nisa waqt it-tqala u bħala ommijiet u dawk li jipprovdu l-kura. Il-Pjan ta’ Azzjoni dwar l-aġenda għall-Ispirtu Intraprenditorjali (16) tal-Kummissjoni jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa għal skemi ta’ sigurtà soċjali aħjar, iżda ma jagħfasx biżżejjed dwar it-twettiq ta’ proposti rilevanti.

5.2.1.8

Jiġi żviluppat u implimentat patt dwar ix-xandir pubbliku fl-UE kollha, sabiex ix-xandara pubbliċi mill-Istati Membri jitħeġġu jikkommettu għat-twaqqif ta’ miri dwar preżenza medjatika bbilanċjata bejn is-sessi b’rabta mal-intraprenditorija – li n-nisa jitneħħew mill-“paġni għan-nisa” u jitqiegħdu fil-paġni kummerċjali! Ir-riċerka tindika li l-preżenza fil-mezzi tax-xandir tista’ tinfluwenza b’mod sinifikanti u pożittiv il-perċezzjonijiet u l-attitudnijiet lejn l-intraprendituri nisa. Iktar preżenza fil-midja ta’ intraprendituri nisa ta’ suċċess bħala xempji jkollu impatt li jista’ jitkejjel fuq l-attitudnijiet tas-soċjetà lejn l-intraprenditorija femminili.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/29

1.1

Il-potenzjal tan-nisa li jaħdmu u/jew għandhom intrapriża fiż-żoni agrikoli u rurali għandu jiġi analizzat, valutat u sfruttat fil-politiki kollha tal-UE u mhux penalizzat minn xi wħud minnhom: din hija l-bażi neċessarja biex in-nisa jkunu atturi fl-iżvilupp u l-innovazzjoni, bħala għajnuna biex is-settur joħroġ mill-kriżi.

1.2

It-trattament ugwali, l-opportunitajiet indaqs u l-miżuri għall-promozzjoni tal-kundizzjonijiet tan-nisa għandhom jiġu żgurati f’kull leġislazzjoni u kull programm tal-UE, permezz ta’ integrazzjoni (mainstreaming) tal-ġeneru, is-semplifikazzjoni tal-proċedura tal-aċċess għar-riżorsi u l-verifika perjodika tar-riżultati.

1.3

In-nisa għandhom ikunu involuti fil-livell ta’ żvilupp tas-settur fil-livell territorjali u reġjonali: dan ifisser li jiddaħħlu l-kundizzjonijiet tal-parteċipazzjoni u li jiġu elenkati l-ħtiġijiet, l-esperjenzi u l-proġetti (bini ta’ kapaċità).

1.4

Fl-interazzjoni bejn l-universitajiet u ċ-ċentri ta’ riċerka u n-nisa konċernati għandhom jiġu analizzati l-potenzjal u l-ħtiġijiet; għandhom jiġu provduti strumenti ta’ taħriġ u teknoloġija għas-sostenn tal-iżvilupp tal-intrapriżi mmexxija min-nisa; għandha tittejjeb il-kwalità tax-xogħol u tal-ħajja tan-nisa fl-agrikoltura.

1.5

L-ICT (1) hija fundamentali biex tiġi żviluppata u mtejba l-attività tan-nisa fl-agrikoltura, sakemm tkun effikaċi, distribwita sew, aċċessibbli u ma tqumx ħafna flus (broadband). Barra minn hekk, tista’ anke toħloq impjiegi għall-persuni tekniċi tal-ICT.

1.6

Il-ħolqien ta’ netwerks tan-nisa, faċilitat minn ICT tajba, iwassal biex jiġu żviluppati l-kuntatti, tiġi appoġġjata l-parteċipazzjoni u jiġu promossi r-relazzjonijiet u l-iskambji tal-aħjar prattiki bejn in-nisa fl-UE u fil-pajjiżi kandidati u terzi, għall-benefiċċju tal-kooperazzjoni internazzjonali u l-kummerċ.

1.7

It-taħriġ għandu jkun immirat lejn il-ħtiġijiet u l-potenzjal tan-nisa konċernati; il-modi innovattivi ta’ tixrid jistgħu jiġu fdati f’idejn l-istess nisa (gruppi ta’ diskussjoni u taħriġ awtonomu, paġni fil-gazzetti, interventi informattivi fl-istituti edukattivi, eċċ.).

1.8

Peress li jkunu organizzati u jieħdu sehem billi jiżviluppaw il-potenzjal tagħhom, hemm bżonn servizzi effiċjenti, aċċessibbli u flessibbli li jirnexxilhom jilliberaw il-ħin mill-kompiti tal-kura. Dan jgħodd għas-saħħa, it-trasport, il-kreditu, id-distribuzzjoni, il-marketing, il-kura tal-anzjani u t-tfal, u anki għas-setturi tas-sigurtà soċjali li jieħdu ħsieb in-nisa li ma jiħdux benefiċċji (konjuġi assistenti). Hawnhekk ukoll, jinħolqu impjiegi fil-qasam tas-servizzi involuti.

1.9

Kull Stat Membru tal-UE għandu joħloq ir-rikonoxximent legali tal-konjuġi assistenti għall-finijiet ta’ sigurtà soċjali u l-kura tas-saħħa. Fil-livell tal-UE, tkun ħaġa tajba li jiġi definit qafas legali għall-kotitularizzazzjoni, forsi permezz ta’ statut tan-nisa fl-ambjent agrorurali.

1.10

In-nisa jistgħu jagħtu kontribut għas-sostenibbiltà tal-agrikoltura u t-territorju jekk jingħataw l-istrumenti tal-għarfien u t-teknoloġiji meħtieġa (teknoloġiji ekoloġiċi, ġestjoni u użu effiċjenti tar-riżorsi, produzzjoni ta’ enerġija nadifa). Għat-tnedija ta’ dawn l-intrapriżi, innovattivi u sostenibbli, hemm previst proċedura mħaffa (fast track) għal aċċess semplifikat għar-riżorsi (tat-tip Pilastru II tal-PAK).

1.11

In-nisa jistgħu jkunu l-mutur għal-rilanċ tal-artiġjanat, tal-prodotti tradizzjonali ta’ kwalità u bijoloġiċi, anki permezz ta’ interazzjoni iktar stretta bejn il-produtturi u l-konsumaturi li għandha tiġi studjata u promossa (bħalma sar fil-każ tal-“ktajjen qosra”).

1.12

Ir-riforma tal-PAK u l-politiki tal-iżvilupp rurali għandhom jikkonformaw biex jippromovu x-xogħol u l-attivitajiet tan-nisa, b’mod partikolari permezz ta’ programmi tematiċi riżervati għan-nisa (Pilastru II).

1.13

L-Istati Membri, ir-reġjuni, l-awtoritajiet lokali u l-partijiet soċjali huma koresponsabbli għall-promozzjoni tal-potenzjal tan-nisa li jgħixu f’ambjent agrorurali f’kuntest ta’ legalità u t-twettiq ta’ qafas legali adegwat li jiżgura l-prinċipju tal-ugwaljanza u tar-rappreżentanza tas-sessi, anki fl-istrutturi interni tagħhom. L-eżempji pożittivi ta’ kull Stat Membru għandhom iservu ta’ inċentiv sabiex jiġi żgurat, hekk kif talab il-Parlament Ewropew, li n-nisa jkunu rappreżentati tajjeb fil-korpi politiċi, ekonomiċi u soċjali kollha tas-settur agrikolu u ż-żoni rurali.

2.1

Il-potenzjal rappreżentat min-nisa fl-agrikoltura u fiż-żoni rurali huwa sottovalutat: ir-rapport tal-PAK 2010 (2) jinkludi referenzi għan-nisa biss permezz tal-istatistika tal-Eurostat, u r-rapport dwar l-iżvilupp rurali 2010 juri d-distakk bejn ir-rati ta’ parteċipazzjoni fis-suq tax-xogħol (76 % għall-irġiel, 62 % għan-nisa (3)). Anki fid-deċiżjonijiet rilevanti tal-Kunsill tal-20 ta’ Frar 2006 dwar “Il-linji gwida strateġiċi Komunitarji għall-iżvilupp rurali” (4), in-nisa jiġu kwotati biss b’rabta mal-ħtieġa li jiġu mħeġġa jidħlu fis-suq tax-xogħol.

2.2

Fl-istess ħin, il-Parlament Ewropew, bir-riżoluzzjoni tal-2011 dwar ir-rwol tan-nisa fl-agrikoltura u fiż-żoni rurali (5), jelenka b’mod preċiż il-problemi ewlenin li jiffaċċjaw in-nisa u jindika għadd ta’ linji strateġiċi biex tiġi appoġġjata din ir-realtà soċjali u ekonomika. Il-KESE japprova l-analiżi tal-PE u jaqbel mal-konklużjonijiet, u jiġbed l-attenzjoni għal sensiela ta’ Opinjonijiet tiegħu stess (6).

2.3

Il-KESE japprezza l-Proposta tal-Kummissjoni għal Regolament b’dispożizzjonijiet komuni dwar il-Fondi Strutturali u d-Dokumenti ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni (7) li jakkumpanjawh, u anke l-Komunikazzjoni dwar is-Sħubija Ewropea għall-Innovazzjoni fl-Agrikoltura (8): dawn id-dokumenti jinkludu elementi interessanti li jagħtu tama li qed tingħata attenzjoni istituzzjonali lit-temi tal-ġeneru u wieħed jispera li jiġu segwiti minn deċiżjonijiet adatti min-naħa tal-Kunsill.

2.4

Il-KESE jonora l-attivitajiet tal-organizzazzjonijiet rurali tan-nisa u netwerks simili f’bosta Stati Membri. Uħud minnhom huma indipendenti u oħrajn integrati fl-assoċjazzjonijiet tal-bdiewa. Jeżistu wkoll xi organizzazzjonijiet rurali taż-żgħażagħ li huma attivi ħafna fil-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn is-sessi. B’riżultat ta’ dan jikkwalifikaw ħafna nisa u jimmotivaw ruħhom għal attivitajiet intraprenditorjali, soċjali, professjonali u politiċi. Huma kellhom rwol ċentrali wkoll fil-progress li sar s’issa pereżempju fil-qasam tas-sigurtà soċjali għall-familji bdiewa. F’xi assoċjazzjonijiet tal-bdiewa li tradizzjonalment kienu ddominati mill-irġiel illum in-nisa jaqdu rwol determinanti ħafna (9). Każijiet bħal dawn għandhom iservu ta’ eżempju għall-Istati Membri kollha.

2.5

L-għan ta’ din l-Opinjoni huwa li tidentifika, b’mod parallel mad-dokumenti kwotati, għadd ta’ kriterji u miżuri li jistgħu jgħinu lin-nisa jirrilaxxaw il-potenzjal tagħhom bħala ħaddiema u intraprendituri, billi jassumu rwol innovattiv għall-iżvilupp sostenibbli u impjiegi ta’ kwalità. L-identifikazzjoni aħjar tal-potenzjal u l-ħtiġijiet tax-xogħol tal-intraprendituri nisa agrorurali tista’ ttejjeb il-produzzjoni, tikkwalifikaha, tagħtiha spinta strateġika, tiddiversifikaha u tiżviluppa koerenza ikbar bejn il-PAK u l-politiki tal-iżvilupp rurali u tal-koeżjoni territorjali.

3.1

Ir-riformi suċċessivi tar-riforma tal-PAK wasslu biex tiċċajpar id-differenza bejn l-ekonomija agrikola, l-ekonomija rurali u l-ġestjoni/promozzjoni tat-territorju. Dan wassal biex jitwessa’ l-ambitu (10) li fih jiġu analizzati l-problemi li jiffaċċjaw in-nisa, iżda dan ifisser ukoll li jridu jingħataw informazzjoni preċiża, disaggregata u kwalitattiva, billi jiżdied l-isforz li diġà qed isir fl-Eurostat. Ir-riżoluzzjoni tal-PE tal-2011 tassumi li l-persuni impjegati b’mod regolari fl-agrikoltura huma madwar 26,7 miljun persuna, li 42 % minnhom (11,2 miljun persuna) huma nisa, inklużi l-attivitajiet kollha agrikoli u rurali li fihom isir xi tip ta’ xogħol (li ħafna drabi l-impjieg la jkun l-uniku u lanqas l-ewlieni), filwaqt li l-Eurostat tkejjel l-impjieg agrikolu fuq il-bażi ta’ AWU (Annual Working Units), li jnaqqas in-numru globali ta’ rġiel u nisa li jaħdmu kull tip ta’ xogħol fis-settur għal 11,1 miljun persuna fl-2010 (għall-attivitajiet tal-agrikoltura, tal-foresta, tal-kaċċa u tas-sajd) u b’hekk, dak tan-nisa jkun 4,7 miljuni (11).

3.2

Din ir-referenza għall-metodoloġija statistika turi li l-problema mhijiex kwistjoni ta’ kwantità iżda ta’ kemm huwa strateġiku s-settur agrorurali fl-interazzjoni tiegħu mal-kuntesti urbani u periurbani u l-iżvilupp sostenibbli tagħhom (ambjentali u soċjali). Ir-realtà tan-nisa fl-agrikoltura u fiż-żoni rurali għalhekk ser tiġi kkunsidrata b’fokus doppju: il-livell għoli tal-istandards ta’ produttività tal-agrikoltura Ewropea u l-potenzjal li jirrappreżentaw in-nisa u li jista’ jiġi rilaxxat b’riżorsi limitati iżda li jintużaw b’mod effiċjenti u mmirat. Bħalissa għadna għaddejjin minn perjodu ta’ kriżi qawwija li qed tiġġenera d-diffikultajiet – iżda anke opportunitajiet – għan-nisa li jgħixu u jaħdmu fiż-żoni agrorurali.

4.1

Stħarriġ riċenti dwar is-sitwazzjoni agrorurali juri li, wara tnaqqis fil-produzzjoni u impjieg minħabba t-tnaqqis fil-konsum u l-esportazzjoni, is-settur reġa’ qed jikber, ħaġa li qed twassal għal żieda fid-dħul. Is-suq intern, b’mod partikolari, jiffavorixxi l-kwalità u s-sostenibbiltà; f’diversi reġjuni, l-akkwist tal-prodotti lokali (distribuzzjoni b’żero kilometri jew bi ktajjen qosra (12)) u/jew bijoloġiċi huma affarijiet pożittivi f’għajnejn il-konsumaturi.

4.2

Fil-livell tal-impjiegi, bejn l-2007 u l-2008, intilfu madwar 900 000 impjieg fl-agrikoltura, filwaqt li bejn l-2008 u l-2009, il-bilanċ kien ta’ -200 000 AWU (13). Għalhekk, it-tendenza negattiva tista’ tagħti xhieda tal-valuri li jirriflettu tnaqqis fiżiku fil-ħaddiema minħabba r-razzjonalizzazzjoni tal-intrapriżi, bi tnaqqis fl-għadd ta’ ħaddiema mhux kwalifikati favur dawk il-ħaddiema b’iktar kwalifiki.

4.3

Minkejja dawn is-sinjali ta’ tama, żgur li għadna ma ħriġniex mill-kriżi u lanqas nistgħu ngħidu li l-qagħda tan-nisa marret għall-aħjar: il-biċċa l-kbira tal-produzzjoni agrikola għadha tuża ħaddiema nisa b’mod informali, ħaġa li diġà għandha żvantaġġi kbar kemm fl-impjieg full-time (26 % tan-nisa u 52 % tal-irġiel), kif ukoll fl-impjieg part-time (9,7 % tal-irġiel u 11,8 % tan-nisa) (14); minbarra din l-informazzjoni, hemm il-qasam tax-xogħol staġjonali (li jirrappreżenta perċentwal enormi tal-persuni li jaħdmu meta mqabbel ma’ perċentwal imnaqqas ta’ persuni li jaħdmu part-time), ix-xogħol informali u illegali, realtà inviżibbli jew problematika li mhijiex kwantifikata, u li b’hekk għandu jsir intervent biex ix-xogħol mistur jiġi mħeġġeġ joħroġ fil-miftuħ u safejn huwa possibbli jiġi stabilizzat ix-xogħol tan-nisa.

4.3.1

Is-sitwazzjoni tal-immigranti (kemm fl-Unjoni kif ukoll barra), li ħafna drabi jiġu mċaħħda l-iktar drittijiet fundamentali, hija waħda inkwetanti, ibda biex il-ħlas tard tas-salarji u bi tnaqqis mhux ġustifikat u mhux ġustifikabbli. Din is-sitwazzjoni marret għall-agħar u ma tistax tiġi ġustifikata mid-diffikultajiet fil-ħlas tal-krediti lill-intrapriżi agrikoli ż-żgħar u l-problemi tal-bidliet; f’ħafna każi n-nisa ħaddiema kellhom jirritornaw lejn pajjiżhom mingħajr ma jitħallsu jew li jsibu ruħhom f’idejn persuni li jisfruttawhom, persuni kriminali u bejjiegħa ta’ ħaddiema li b’xorti ħażina għadhom ma jistgħux jiġu mħarrka f’xi pajjiżi tal-UE.

4.3.2

It-tifrix territorjali tal-irziezet u d-dimensjoni iżgħar ta’ ħafna minnhom wasslu biex il-monitoraġġ tal-korrettezza tar-relazzjonijiet tax-xogħol isir iżjed kumpless. Madankollu, ġestjoni bir-reqqa min-naħa tal-amministrazzjonijiet lokali, flimkien mal-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, tista’ tkun il-punt tat-tluq biex jiġu miġġielda l-irregolaritajiet u l-kriminalità, b’garanzija tad-drittijiet u s-sigurtà għal kulħadd.

5.1

Id-dimensjoni kwalitattiva tal-produzzjoni agrikola hija aspett importanti tal-impjieg tan-nisa, kemm bħala produtturi, bħala konjuġi assistenti, bħala konsumaturi, kif ukoll bħala persuni li jittrasmettu t-tradizzjonijiet, il-kreattività u l-imġiba ġenwina. Biex tiġi promossa din ir-realtà jeħtieġ li jsiru għażliet koordinati fir-reġjun.

5.2

L-iżvilupp u l-applikazzjoni tal-metodi produttivi avvanzati, ir-riċerka, id-direzzjoni professjonali u t-taħriġ għandhom iwasslu biex iċ-ċentri ta’ riċerka u l-universitajiet jinteraġixxu maż-żoni agrorurali, billi fl-istudji tagħhom jintegraw il-ħtiġijiet tan-nisa u l-analiżi tal-potenzjal tagħhom.

5.3

Ħafna drabi kull problema ta’ titjib kwalitattiv u ta’ promozzjoni tal-kompetittività tista’ tiġi solvuta b’xi tip ta’ taħriġ. Dan jista’ jwassal għal żieda kwantitattiva u mhux kwalitattiva u offerta ta’ taħriġ li ħafna drabi ma tikkorrispondix b’mod adegwat għall-ħtiġijiet konkreti tal-ekonomija u l-elementi soċjali involuti, u lanqas għall-istrateġiji għall-iżvilupp sostenibbli. Ir-realtà agrorurali, biex tikber, għandha bżonn ħaddiema nisa u intraprendituri nisa mħejjija, iżda t-taħriġ waħdu ma jwassalx għall-kwalifiki immedjati għax-xogħol, l-attività u l-ħajja jekk ma jkunx hemm l-istrutturi u s-servizzi u ma jinħolqux l-impjiegi sostenibbli u ta’ kwalità.

6.1

Kwalunkwe taħriġ u provvista ta’ servizzi jew razzjonalizzazzjoni għandu jibda mill-analiżi tal-kundizzjonijiet konkreti u d-disponibbiltà tan-nisa li jgħixu u jaħdmu fl-ambjent agrorurali. Dan jeħtieġ analiżi bir-reqqa tat-territorju, tal-potenzjal u tal-aspetattivi tan-nies, li għandha ssir bil-parteċipazzjoni attiva tan-nisa konċernati. Il-parteċipazzjoni hija dinamika li tagħti r-responsabbiltà tal-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali u anki lill-organizzazzjonijiet soċjoprofessjonali. Il-potenzjal sħiħ ta’ territorju jista’ jiżdied jekk jiġi rilaxxat il-potenzjal tan-nisa li jgħixu fih. Il-programmi mmirati u effikaċi għall-iżvilupp tal-innovazzjoni, l-intraprenditorija u x-xogħol tan-nisa jistgħu joħolqu impjiegi (għaż-żgħażagħ) li jrażżnu u kultant anke jaqilbu t-tendenzi tat-tnaqqis tal-popolazzjoni fil-kampanja.

6.1.1

L-universitajiet u t-territorji għandhom jikkollaboraw fl-analiżi ta’ dan il-potenzjal: iċ-ċentri tar-riċerka għandhom jiġu involuti fil-previżjonijiet u fil-valutazzjoni tal-livelli ta’ żvilupp. Dan iwassal biex jiġu garantiti l-kollaborazzjonijiet effikaċi, permezz ta’ ICT avvanzati u aċċessibbli, bejn l-universitajiet u n-nisa biex tinħareġ riċerka preċiża u applikata f’dan il-qasam (15).

6.1.2

Il-pjani ta’ żvilupp territorjali għandhom jinkludu azzjonijiet speċifiċi ta’ taħriġ immirati lejn il-ħaddiema u l-intraprendituri nisa, konjuġi assistenti, ħaġa li ttejjeb il-kapaċità tagħhom biex jadattaw lilhom infushom għall-innovazzjoni, għat-trasferiment tal-għarfien u l-imġiba. In-nisa li jkunu rċevew taħriġ għandhom jingħataw inċentiv biex jgħaddu dan it-tagħlim lill-oħrajn permezz ta’ strumenti formali (kooperattivi, strutturi parteċipattivi fid-deċiżjonijiet tal-awtoritajiet lokali, gruppi ta’ azzjoni fil-qafas tal-iżvilupp rurali, eċċ.) u informali (gruppi ta’ diskussjoni u taħriġ awtonomu, interventi fl-istituti edukattivi, programmi fuq ir-radju u t-TV, punti fl-aħbarijiet, intrapriżi soċjali, eċċ.). L-inċentiv meħtieġ, mhuwiex magħmul biss mir-riżorsi finanzjarji imma anki mill-allokazzjoni tal-ħin liberu għan-nisa bis-saħħa tal-iffaċilitar u s-servizzi tajbin fit-territorju (permessi retribwiti, strutturi għall-kura tat-tfal iż-żgħar, trasport effiċjenti u b’xejn (16), sostituzzjoni temporanja tal-ħidma ta’ kura, agroażili, eċċ.).

6.2

Il-kopertura effiċjenti tal-internet b’veloċità għolja (broadband) u li ma tqumx ħafna flus hija prerekwiżit, meta wieħed iqis li hemm pajjiżi sħaħ fl-UE li għandhom inqas minn 60 % tad-djar li għandhom konnessjoni man-netwerk. Użu iktar mifrux tal-ICT jista’ jiffaċilita anke t-taħriġ mill-bogħod, il-komunikazzjoni bejn żoni mbiegħda minn xulxin u jikkostitwixxi stimulu biex issir komunikazzjoni man-nisa fis-setturi agrorurali ta’ pajjiżi oħra, biex b’hekk jiżdied l-interess anke fit-tagħlim tal-lingwi u l-iskambju tal-esperjenzi.

6.2.1

Barra minn hekk, l-ICT tiffavorixxi l-ħolqien tan-netwerks tal-intraprendituri nisa, tal-konjuġi assistenti u tal-ħaddiema nisa, stimulati mill-preżenza tal-migranti minn barra l-Komunità, li jikkomunikaw u jinteraġixxu anke ma’ nisa minn pajjiżi kandidati u pajjiżi terzi. Dan jista’ jwassal għal skambju utli ta’ esperjenzi, kooperazzjoni aħjar għall-iżvilupp u anke għal iktar integrazzjoni kummerċjali, kif ukoll kontribut biex tiġi indirizzata l-problema tal-ikel fil-livell dinji.

6.3

Is-saħħa tan-nisa fl-ambitu agrorurali hija prijorità. Servizzi tas-saħħa li jkunu effikaċi – anki bi struttura ta’ telemediċina u teledjanjosi – u l-protezzjoni ta’ mediċina ta’ kwalità – għandhom jimmonitorjaw is-saħħa, is-sigurtà u l-mard professjonali fuq il-post tax-xogħol u dan jista’ joħloq ukoll iżjed impjiegi għal persuni speċjalizzati. It-tali servizzi (b’mod partikolari għall-iġjene riproduttiva u l-prevenzjoni ġenekoloġika) għandhom ikunu mingħajr ħlas; f’kull każ, l-ispejjeż għandhom ikunu dejjem korrispondenti mad-dħul u l-infiq tal-familji. Wieħed mill-aspetti kruċjali huwa l-preżenza ta’ ħafna nisa ta’ età avvanzata: f’ċerti pajjiżi b’vokazzjoni agrorurali qawwija, l-istennija tat-tul ta’ ħajja tan-nisa hija ħafna itwal minn dik tal-irġiel, u għalhekk il-popolazzjoni tan-nisa hija ikbar fost l-anzjani li għandhom ’il fuq minn sittin sena (17). Għal dawn in-nisa huwa indispensabbli li jkun hemm servizzi medikali, ta’ assistenza u ta’ akkumpanjament anki biex in-nisa iżgħar fl-età ma jkunux obbligati jġorru piżijiet familjari addizzjonali.

6.4

Il-kundizzjonijiet tal-konjuġi assistenti agrikoli għadhom jiġu trattati b’mod differenti ħafna minn pajjiż għal ieħor. Dawn in-nisa mhumiex rikonoxxuti formalment bħala ħaddiema, għalkemm jaħdmu b’mod intensiv fis-settur u f’ċerti Stati Membri għadhom imċaħħda minn kull għajnuna ta’ saħħa u pensjoni (minbarra dik universali, fejn is-sigurtà soċjali tipprevediha). Hemm bżonn strumenti li jiżguraw kopertura għal dawn in-nisa, pereżempju permezz ta’ fondi ta’ pensjonijiet speċifiċi promossi mill-imsieħba soċjali jew l-awtoritajiet reġjonali. Tkun ħaġa f’waqtha li jiġi definit qafas legali għall-kotitularizzazzjoni, forsi permezz ta’ statut Ewropew tan-nisa fl-ambjent agrorurali.

6.5

L-użu razzjonali tal-enerġija u r-rimi tal-iskart huma oqsma fejn in-nisa jaqdu rwol ewlieni fl-amministrazzjoni tal-ekonomija tad-djar. Is-separazzjoni tal-iskart u l-istrutturi adegwati ta’ kompost u trasformazzjoni (bijomassa) jistgħu jiġu integrati mal-għanijiet tal-iffrankar tal-enerġija u maċ-ċirki virtwużi tal-produzzjoni agrikola u bijoloġika, b’mod awtosuffiċjenti fil-livell tal-enerġija. L-aċċess għat-teknoloġiji ekoloġiċi l-ġodda għall-produzzjoni u l-użu effikaċi tar-riżorsi għandhom jiġu promossi u jibbenefikaw minn inċentivi speċifiċi għall-intrapriżi u l-attivitajiet ġestiti min-nisa.

6.6

F’ħafna pajjiżi l-inizjattiva ta’ gruppi ta’ nisa wasslet għal esperjenzi pożittivi ta’ agrituriżmu kooperattiv, b’riżultati ta’ ġestjoni eċċellenti. Fid-dawl tal-interess dejjem ikbar f’dan it-tip ta’ turiżmu, dawn l-attivitajiet għandhom jiġu promossi u l-aħjar prattiki għandhom jinfirxu.

6.7

Biex isir kontribut għall-iżvilupp sostenibbli u għall-attività tan-nisa (li ħafna drabi titwettaq fuq “plots” żgħar), it-tqassim għandu jkun ta’ kwalità għolja, funzjonali u flessibbli: il-kooperattivi lokali tad-distribuzzjoni, bi spejjeż kontrollati, jistgħu jkunu ta’ benefiċċju għall-bejgħ tal-prodotti tipiċi ta’ kwalità bi prezzijiet iżjed aċċessibbli. Anki l-avvenimenti speċifiċi għall-promozzjoni tat-tali prodotti kienu utli.

6.8

Huwa importanti li jiġu promossi l-prodotti artiġjanali u tipiċi li qed jintilfu. Il-miżuri mmirati ta’ informazzjoni u marketing jistgħu jgħinu biex jinżammu jew jinħolqu l-attivitajiet u l-impjiegi, għall-kuntrarju tal-eżodu rurali u d-deterjorament tal-kwalità minħabba l-importazzjoni tal-massa. U għalhekk huwa indispensabbli li jkun hemm interazzjoni effikaċi ta’ servizzi, teknoloġiji u trasport adegwat, li jikkollegaw iż-żoni rurali u agrikoli mas-swieq urbani (18).

6.9

Jeħtieġ li jittejjeb l-aċċess għall-kreditu biex jinħolqu intrapriżi u kooperattivi agrikoli u artiġjanali, bl-għoti tar-responsabbiltà lill-banek tradizzjonali (b’mod partikolari il-banek (“Casse”) agrikoli u l-banek tat-tfaddil lokali), iżda anke bil-promozzjoni tal-programmi tal-mikrokreditu, indirizzati l-ewwel nett lejn in-nisa.

7.1

B’antiċipazzjoni tal-approvazzjoni tal-Proposta għal Regolament bid-dispożizzjonijiet komuni tal-Fondi Strutturali (19), infakkru li r-Regolament tal-FAEŻR jenfasizza l-ħtieġa li r-riżorsi tal-Fond jintużaw biex tiġi promossa l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa u jipprevedi l-informazzjoni u l-parteċipazzjoni ta’ korpi impenjati biex jintlaħaq dan l-għan (20). Ir-regolament komuni l-ġdid jista’ jissaħħaħ billi jintroduċi “fast track” (proċedura mħaffa) għan-nisa li jkollhom intrapriżi agrorurali jew artiġjanali innovattivi u sostenibbli. Dan jagħti iżjed saħħa lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili involuti fis-sħubija kwotata fl-Artikolu 6 tat-test u jżid il-kapaċità li jagħmlu proposti.

7.2

Fir-rigward tal-Proposta għal Regolament komuni tal-Fondi, li diġà ġiet trattata mill-KESE (21), ġie kkonfermat li hemm tħassib kbir dwar l-effetti li jista’ jkollha l-kundizzjonalità makroekonomika (Artikolu 21) fuq il-proġetti mmirati lejn l-iżvilupp tal-inizjattivi favur in-nisa. Il-KESE jappella biex, permezz ta’ dispożizzjoni legali speċifika, jiġi evitat li jintlaqtu direttament jew indirettament l-iktar persuni dgħajfa, fosthom in-nisa.

7.3

Il-KESE jittama li l-Kummissjoni, minbarra l-impenn li diġà ġie żviluppat fil-proposti kwotati tintervjeni iżjed fil-ħin fir-rigward tal-bidliet u l-ħtiġijiet tan-nisa, b’tali mod li tiġi evitata r-riġidità fil-kontenut u l-metodoloġiji u l-programmi ta’ promozzjoni tal-kundizzjonijiet tan-nisa fl-ambitu agrorurali.

7.4

Parteċipazzjoni iżjed b’saħħitha u aħjar tan-nisa fl-iżvilupp agrorurali għandha tiġi integrata b’mod sistematiku anke fil-programmi Ewropej tar-riċerka u l-iżvilupp, tat-taħriġ (il-Fond Soċjali Ewropew iżda mhux biss dan il-fond) u tal-mobbiltà tal-ħaddiema, minbarra, naturalment, fl-implimentazzjoni tal-politika ta’ koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali.

7.5

L-istandards, il-programmi u l-proġetti relatati mat-twettiq tal-Pilastru II tal-PAK għandhom ikunu soġġetti għal verifiki perjodiċi fil-qafas tal-proċeduri ta’ monitoraġġ tal-PAK biex tiġi żgurata l-effikaċja tat-twettiq tal-opportunitajiet indaqs u l-użu adatt tar-riżorsi li jintużaw.

7.6

Għandhom jiġu previsti wkoll sottoprogrammi tematiċi għan-nisa fl-ambitu tal-politiki tal-iżvilupp rurali u għandhom jiġu promossi u jinfirxu l-esperjenzi tal-programm Leader.

7.7

Biex jiġu żviluppati programmi li jintegraw bħala prijorità r-rilaxx tal-potenzjal rappreżentat min-nisa, it-territorju – fis-sens fiżiku, amministrattiv u soċjoloġiku – għandu jkun l-ewwel protagonista ta’ dinamika parteċipattiva. L-organizzazzjonijiet tal-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili għandhom ikunu koresponsabbli l-ewwel nett għall-għażliet u l-implimentazzjoni tagħhom. Biex jagħmlu dan, iridu juru wkoll li huma kapaċi jirrappreżentaw b’mod konkret u effikaċi l-bżonnijiet tan-nisa u jkunu jafu jintegrawhom fil-livelli kollha tal-organizzazzjonijiet, u jikkunsidraw ukoll il-bini tal-kapaċitajiet speċifiċi tagħhom.

7.7.1

Il-KESE jistieden lil kull organizzazzjoni rappreżentata minnu biex tiżviluppa attenzjoni kbira għan-nisa li jaħdmu u jgħixu f’ambjent agrikolu u rurali u biex tinterpreta l-ħtiġijiet tagħhom u l-aspirazzjonijiet tagħhom u biex tinkludihom b’mod sistematiku fid-diversi strutturi ta’ sħubija orizzontali u vertikali.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/34

1.1

Il-KESE huwa konxju minn interess komuni f’relazzjonijiet iktar mill-qrib bejn l-Unjoni Ewropea u r-Repubblika tal-Moldova u f’din l-opinjoni, wara il-missjoni tiegħu ta’ Marzu 2012 il-KESE għażel li jipproponi r-rakkomandazzjonijiet li ġejjin bil-għan li:

1.2

Fir-rakkomandazzjonijiet tiegħu għall-Kummissjoni u għall-Parlament Ewropew, il-Kumitat jirrakomanda li jintlaħaq ftehim ta’ kummerċ ħieles bilanċjat li jiżgura li l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jkunu involuti fil-fażijiet kollha tal-proċess. Sabiex jintlaħaq ftehim DCFTA, jeħtieġ li l-ħidma tal-Kummissjoni tiġi kkoordinata ma’ dik tas-SEAE. Il-Kumitat jissuġġerixxi li:

1.3

Fir-rakkomandazzjonijiet tiegħu għall-awtoritajiet pubbliċi tal-Moldova, il-Kumitat iħeġġeġ il-gvern u l-Parlament li:

1.4

Fir-rakkomandazzjonijiet tiegħu għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili tal-Moldova, il-Kumitat jixtieq jibni r-relazzjonijiet tiegħu mas-soċjetà ċivili tal-Moldova fil-qafas tas-Sħubija tal-Lvant. Huwa jressaq dawn il-proposti quddiem is-soċjetà ċivili u lest jippreżentahom fil-Moldova matul konfereza bil-għan li tikkonkretizza l-pjattaforma Kuntatt mal-Poplu tas-Sħubija. Barra mill-ħolqien ta’ KESAM, il-KESE jirrakkomanda lill-imsieħba soċjali u lill-imsieħba tas-soċjetà ċivili li:

2.1

Is-soċjetà ċivili tal-Moldova qegħda tipparteċipa f’politika ta’ tqarrib mal-UE permezz ta’ ċerti mekkaniżmi li jeżistu. Jeżisti korp konsultattiv magħmul minn 30 membru, is-CNP li twaqqaf f’Jannar 2011 u li jaħdem mal-gvern filwaqt li jeżisti wkoll korp konsultattiv ieħor fil-Parlament. Il-konvenzjoni nazzjonali għall-integrazzjoni Ewropea li twaqqfet f’Novembru 2010 tiġbor bosta organizzazzjonijiet bil-għan li tfassal proposti u xxerred informazzjoni dwar il-proċess tal-integrazzjoni Ewropea sabiex tippermetti djalogu dirett u miftuħ mal-partijiet interessati. Barra minn hekk twaqqfu wkoll bosta pjattaformi tematiċi li jiġbru flimkien l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-livell nazzjonali.

2.2

L-organizzazzjonijiet tal-Moldova jipparteċipaw fil-gruppi differenti tal-forum tas-soċjetà ċivili tas-Sħubija tal-Lvant: demokrazija, drittijiet tal-bniedem, governanza tajba u stabbiltà; rakkomandazzjonijiet ġenerali; ambjent, enerġija u tibdil fil-klima; kuntatti interpersonali. Il-KESE jixtieq jinkoraġġixxi l-iżvilupp tal-ħames grupp ta’ ħidma dwar id-djalogu soċjali li jindirizza wkoll b’mod iktar ġenerali l-kwistjonijiet ekonomiċi u soċjali (3).

2.3

L-imsieħba soċjali għandhom rwol essenzjali x’jaqdu f’dan il-proċess ta’ tqarrib bejn l-UE u l-Moldova. L-indipendenza tat-trade unions rikonoxxuta mill-Kostituzzjoni hija mnaqqxa f’liġi ta’ Lulju 2000 li tiggarantixxi l-libertà tat-trade unions, tan-negozjati kollettivi u l-ħarsien tal-attivitajiet tagħhom. Il-qasam tat-trade unions inbidel matul dawn l-aħħar snin: iż-żewġ trade unions li jeżistu, is-CSRM u s-Solidaritate, ingħaqdu flimkien biex jiffurmaw trade union ċentrali unika, il-Konfederazzjoni Nazzjonali tat-Trade Unions tal-Moldova (CNSM). Din ingħaqdet mal-Konfederazzjoni Internazzjonali tat-Trade Unions u bdiet tipparteċipa f’attivitajiet u laqgħat internazzjonali. Hija tista’ titlob ukoll l-istatus ta’ osservatur fi ħdan il-Konfederazzjoni Ewropea tat-Trade Unions.

2.3.1

L-organizzazzjoni ta’ min iħaddem l-iktar rappreżentattiva hija l-Konfederazzjoni Nazzjonali ta’ Min Iħaddem tal-Moldova li twaqqfet fl-1996; din hija magħmula minn 32 membru u tqis ruħha bħala organizzazzjoni indipendenti u mhux politika. L-aġenzija nazzjonali tal-impjieg tmexxi l-proġett “Mobility Partnership” bejn l-UE u l-Moldova sabiex l-integrazzjoni tas-suq tax-xogħol tal-Moldova sseħħ mingħajr xkiel. L-organizzazzjonijiet ta’ min iħaddem jipparteċipaw f’din l-integrazzjoni billi jimplimentaw id-deċiżjonijiet tal-proġett fil-livell lokali u reġjonali.

2.3.2

Għalhekk ikun utli li jissaħħu l-korpi li jipprovdu l-informazzjoni dwar id-DCFTA fi ħdan l-imsieħba soċjali, li jaħdmu f’kollaborazzjoni mal-kontropartijiet tagħhom professjonisti Ewropej jew fl-Istati Membri.

2.4

Is-sitwazzjoni ta’ ċerti kategoriji tal-popolazzjoni għadha fraġli, b’mod partikolari fil-livell rurali. Id-deterjorazzjoni tas-sitwazzjoni soċjali tolqot b’mod partikolari lin-nisa: rata għolja ta’ qgħad, nuqqas ta’ kwalifiki, pagi baxxi, xogħol staġjonali u benefiċċji soċjali dgħajfa. Id-drittijiet tan-nisa jixbhu lil dawk tal-irġiel iżda n-nisa huma iktar vulnerabbli fis-suq tax-xogħol. Barra minn hekk, in-nisa jiffurmaw biss 14 % tal-intraprendituri tal-Moldova. Il-popolazzjoni rurali għadha rappreżentata wisq fost il-persuni li jgħixu taħt il-linja tal-faqar (4) u l-proporzjon taż-żoni rurali foqra żdied fl-2009. Is-sitwazzjoni tat-tfal fil-Moldova, li huma esposti għal bosta perikli: nuqqas ta’ dar fissa, xogħol tat-tfal, traffikar u prostituzzjoni, hija preokkupanti. Il-fenomenu tal-“orfni soċjali”, jiġifieri t-tfal li l-familji jpoġġuhom f’orfanatrofji għal raġunijiet ta’ faqar, għadu għoli.

2.5

Il-mod kif jaħdmu l-mezzi tax-xandir tjieb matul dawn l-aħħar snin. Il-kunsill tal-koordinazzjoni tas-settur awdjoviżiv adotta metodoloġija ġdida ta’ monitoraġġ tal-kopertura politika fil-mezzi tax-xandir fl-aħħar ta’ Ottubru 2010 bl-għajnuna tal-UE u l-Kunsill tal-Ewropa. Barra minn hekk inħolqu żewġ stazzjonijiet ġodda tat-televiżjoni fl-2010 (Jurnal TV u Publika TV) kif ukoll erba’ stazzjonijiet ġodda tar-radju (Radio Sport, Aquarelle FM, Publika FM u Prime FM). It-taħriġ tal-ġurnalisti fi kwistjonijiet Ewropej għandu jkun prijorità. Il-progress fil-qasam tal-libertà tal-espressjoni jippermetti liċ-ċittadini u lill-qasam tan-negozju li jiġu infurmati aħjar dwar l-isfidi tat-tqarrib, b’mod partkolari l-bdiewa.

2.6

Minkejja l-progress li sar, is-soċjetà ċivili għad għandha diffikultajiet serji fejn tidħol l-organizzazzjoni. In-nuqqas ta’ ugwaljanza territorjali għadha teżisti: is-settur nongovernattiv huwa attiv fiċ-ċentri l-kbar: Chisinau, Balti, Cahul u Ungheni, iżda ftit li xejn huwa attiv f’reġjuni kbar tal-pajjiż. Għall-kuntrarju, it-trade unions għandhom kopertura territorjali aħjar. B’riżultat tad-diviżjoni persistenti, il-kooperazzjoni għadha limitata bejn iż-żewġ naħat tax-xmara Dniestr. Barra minn hekk l-NGOs jiddependu sew minn xi donaturi esterni u dan jista’ jhedded l-indipendenza u s-sostenibbiltà tagħhom. Fl-aħħar mill-aħħar in-netwerks tal-għarfien, anki jekk huma ta’ kwalità, huma bbażati fuq ċirku żgħir wisq ta’ speċjalisti billi l-lista tal-NGOs il-kbar li jeżistu ftit li xejn żdiedet matul dawn l-aħħar snin.

3.1

Il-preparazzjoni ta’ DCFTA bejn l-UE u l-Moldova tikkonċerna l-oġġetti, is-servizzi u l-investimenti, iżda n-natura kompleta u approfondit tagħha twassal għat-traspożizzjoni u l-implimentazzjoni effettiva tal-acquis communautaire fil-qasam tal-kummerċ. Hija timplika akkumpanjament adegwat u riformi importanti. L-ekonomija tal-Moldova tbati minn nuqqas ta’ kompetittività li ġej minn fatturi differenti: infrastruttura tat-trasport dgħajfa (b’mod partikolari t-toroq), id-daqs żgħir tas-suq intern, ambjent li ftit li xejn huwa innovattiv, instabbiltà kronika tal-politika, aċċess diffiċli għall-finanzjament u l-korruzzjoni. L-esportazzjonijiet m’għadhomx ikkonċentrati biss lejn is-swieq post-Sovjetiċi. L-orjentazzjoni mill-ġdid tal-kummerċ estern lejn l-Ewropa hija reali: kważi nofs l-esportazzjonijiet imorru lejn din id-destinazzjoni. Dan ġej minn żieda fl-esportazzjonijiet tas-settur tat-tessuti (minn 10 % fl-1999 għal 22,7 % fl-2008) (5) li hija riżultat tal-prezz baxx tal-forza tax-xogħol kwalifikata.

3.2

Il-valutazzjoni tal-impatt dwar l-iżvilupp sostenibbli li għaddejja bħalissa flimkien man-negozjati u li għandha tiġi konkluża f’Settembru 2012, għandha tipprovdi informazzjoni dwar il-konsegwenzi pożittivi u negattivi ta’ ftuħ kummerċjali bħal dan (6). Skont it-termini ta’ referenza tal-konsulent (7), il-KESE jrid jiġi kkonsultat dwar l-isfidi ta’ dawn in-negozjati kif ukoll dwar il-kontributi fil-konsultazzjoni pubblika. Barra minn hekk, huwa ser jagħti attenzjoni partikolari lid-“dokument ta’ pożizzjoni” li l-Kummissjoni ser tfassal wara li ssir din il-valutazzjoni tal-impatt u ser joqgħod attent għall-miżuri ta’ akkumpanjament.

3.3

Ir-riskji għall-UE marbutin mal-ftehim huma delimitati: huma jikkonċernaw essenzjalment l-istandards sanitarji u fitosanitarji u l-garanziji tal-investimenti. It-titjib li hemm bżonn fil-klima kummerċjali sabiex jiġbed investimenti Ewropej jiddependi minn ġlieda msaħħa kontra l-korruzzjoni. L-indiċi tal-perċezzjoni tal-korruzzjoni tal-2011 ipoġġi l-Moldova fil-112-il pożizzjoni dinjija b’2,9 punti minn 10 (8). L-istituzzjonijiet ikkonċernati huma ċ-Ċentru tal-Ġlieda Kontra l-Atti Kriminali Ekonomiċi u l-Korruzzjoni kif ukoll l-unità speċjali tal-prosekutur kontra l-korruzzjoni. Il-leġislazzjoni fis-seħħ hija adegwata iżda l-implimentazzjoni tal-politika kontra l-korruzzjoni għadha dgħajfa. Ta’ min jilmenta dwar in-nuqqas ta’ finanzjament tal-ħajja politika, l-attitudni pjuttost fatalista taċ-ċittadini u l-n-nuqqas ta’ involviment tas-soċjetà ċivili dwar dawn il-kwistjonijiet. Il-ġlieda kontra l-korruzzjoni tagħmel parti mill-prijoritajiet prinċipali tad-donaturi internazzjonali (il-Kunsill tal-Ewropa, l-UE, is-SIDA, il-Bank Dinji, il-UNDP, il-USAID, eċċ.). Bosta koalizzjonijiet ta’ NGOs investew f’dan is-settur (iċ-Ċentru tal-Analiżi u l-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni, Transparency International Moldova, l-Alleanza kontra l-Korruzzjoni jew iċ-Ċentru tal-Ġurnaliżmu Investigattiv). Il-bidla politika għadha s’issa ma wasslitx għal riżultati tanġibbli fil-qasam.

3.4

Id-DCFTA ser ikollu bosta riperkussjonijiet fil-qasam soċjali. F’dan il-qafas il-KESE jenfasizza l-importanza tad-djalogu soċjali għall-iżvilupp tal-pajjiż. Huwa jirrakkomanda l-adozzjoni tal-protokoll dwar l-ilmenti kollettivi tal-Karta Soċjali tal-Kunsill Ewropew, it-titjib tal-ispezzjoni tax-xogħol u l-ħolqien ta’ tribunali tax-xogħol. L-awtoritajiet tal-Moldova qed jikkooperaw mal-ILO dwar il-kwistjoni tax-xogħol mhux iddikjarat sabiex jersqu lejn l-istandards Ewropej u jipparteċipaw fis-Sena Ewropea għat-Tixjiħ Attiv u s-Solidarjetà bejn il-Ġenerazzjonijiet fl-2012. Barra minn hekk jeħtieġ li titjieb l-akkoljenza tal-migranti li jirritornaw il-Moldova u li jiġu promossi d-drittijiet tal-Moldovani fil-pajjiżi barranin. It-taħriġ u t-taħriġ mill-ġdid tal-forza tax-xogħol huma oqsma li għandhom jingħataw prijorità wkoll.

3.5

Is-settur agrikolu u agroalimentari huwa essenzjali fil-Moldova fin-negozjati tal-ftehim. L-agrikoltura tal-Moldova għandha tagħmel progress fiċ-ċertifikazzjoni tal-oriġini, il-kontroll tal-konformità man-normi sanitarji u fitosanitarji u r-rispett tar-regoli tal-kompetizzjoni jekk tixtieq tesporta fis-swieq Ewropej u tiggarantixxi s-sikurezza alimentari tagħha. S’issa n-normi ġew adottati iżda l-implimentazzjoni effettiva tagħhom hija proċess twil u għali b’mod partikolari għall-prodotti li ġejjin mill-annimali (fl-2008 l-uniku prodott tal-annimali li seta’ jiġi esportat kien l-għasel). L-allinjament man-normi Ewropej jiġġeneraw spejjeż għoljin għall-produtturi ż-żgħar u l-awtoritajiet iridu jwettqu politika ta’ riformi istituzzjonali u ta’ għajnuna għas-settur agroalimentari u tal-inbid. Il-proġetti finanzjati mill-mekkaniżmu tal-Kummissjoni Ewropea “Għajnuna għall-Iżvilupp” ser ikollhom valur sabiex jinkiseb il-livell meħtieġ.

3.6

L-industriji li ilhom żmien sejrin lura jidhru li jistgħu jibbenefikaw minn kompetittività ta’ prezzijiet vantaġġużi fis-swieq Ewropej hekk kif turi l-progressjoni rapida tas-settur tat-tessuti. Din l-industrija ħafifa tista’ tkun ibbażata fit-territorju kollu, b’mod partikolari fir-reġjuni żvantaġġati tan-Nofsinhar. L-industrija tal-karozzi reċentement imxiet fir-reġjuni tat-Tramuntana tal-pajjiż bis-saħħa tal-investituri Ġermaniżi. Il-parteċipazzjoni tal-Moldova fl-Istrateġija tar-Reġjun tad-Danubju u l-immodernizzar ta’ impjanti industrijali kbar (b’mod partikolari dawk li jinsabu fuq in-naħa tal-lemin tad-Dniestr) ser ikunu assi għall-iżvilupp.

3.7

Biex jikkwalifika bħala ftehim approfondit u komplet, ftehim ta’ kummerċ ħieles mal-UE jrid jinbena fuq il-kapaċità tal-Moldova li ssir konformi mal-acquis communautaire. Dan ir-rekwiżit iwassal għal appoġġ finanzjarju adegwat. L-esperjenza tat-tkabbir tas-suq intern uriet b’mod ċar ir-rwol fundmanentali tal-Fondi Strutturali biex tiġi assigurata l-koeżjoni soċjali u territorjali. Għaldaqstant, il-Kumitat jirrakkomanda li jingħataw miżuri ta’ appoġġ ekwivalenti biex jonqos ir-riskju li d-diżugwaljanzi soċjali u d-diverġenzi territorjali jikbru. Għal dan il-għan, il-Kumitat ta’ segwitu tal-ftehim ser jagħti attenzjoni speċjali lill-implimentazzjoni tal-programm għall-agrikoltura u l-iżvilupp rurali ENPARD.

3.8

Is-sitwazzjoni ekoloġika tal-Moldova tirrappreżenta problemi reali għall-futur (ħamrija, ilma, enerġija) li għandhom jitqiesu fil-qafas tan-negozjati dwar il-ftehim. Il-wirt Sovjetiku fil-qasam huwa problematiku, b’mod partikolari fir-rigward tal-ġestjoni tal-fdalijiet tossiċi. Il-perjodi ta’ nixfa ta’ dawn l-aħħar snin juru li l-ekonomija tal-Moldova hija vulnerabbli għad-degradazzjoni ambjentali u tal-klima. Barra minn hekk iktar minn nofs l-ilma ta’ taħt l-art huwa mniġġes u dan ikopri żewġ terzi tal-bżonnijiet tal-ilma tajjeb għax-xorb tal-popolazzjoni. Il-politika ambjentali hija milquta mid-dgħufijiet tar-riżorsi allokati minkejja impenji internazzjonali bħal dawk tal-BEI. Barra minn hekk jeżisti bżonn kbir ta’ sensibilizzazzjoni tal-atturi ekonomiċi kollha li ftit huma konxji mill-isfidi fl-oqsma tat-trasport u l-bini. Il-Moldova, li ngħaqdet fil-Komunità Ewropea tal-Enerġija, hija partikolarment dipendenti mill-importazzjonijiet tal-karburanti fossili filwaqt li l-effikaċja tal-enerġija tagħha għadha baxxa. Il-KESE ser jitlob li jiġu appoġġjati l-organizzazzjonijiet ambjentali fl-oqsma tal-iffrankar tal-enerġija, l-użu razzjonali tar-riżorsi u l-ġestjoni tal-iskart.

3.9

Fil-valutazzjoni tal-impatt għandha tingħata attenzjoni speċjali lis-sitwazzjoni tat-Transnistrija biex jiġu vvalutati l-effetti possibbli tad-DCFTA fuq is-sigurtà tal-fruntieri u l-effetti ekonomiċi u soċjali. Dan il-ftehim jista’ jikkontribwixxi biex jitnaqqsu d-differenzi interni u tiġi assigurata l-integrità territorjali.

4.1

Sabiex iħeġġeġ il-progress tas-soċjetà ċivili lejn iktar djalogu u konsultazzjoni, il-KESE jirrakkomanda l-ħolqien ta’ Kunsill ekonomiku, soċjali u ambjentali tal-Moldova (KESAM) abbażi ta’ dak li sar f’pajjiżi oħra fir-reġjun. Studju tad-diversi esperjenzi Ewropej ser jippermetti li l-Moldova ssib it-triq tagħha fil-proċess.

4.2

Il-proċess tal-KESAM ser jirrispondi għall-bżonn ta’ strutturazzjoni tas-soċjetà ċivili u ser isaħħaħ l-influwenza u r-rilevanza tagħha. Il-multiplikazzjoni attwali tal-istrutturi ad hoc toffri qafas flessibbli u sperimentali iżda d-dewmien tagħhom mhuwiex ċert u t-tħaddim tagħhom fraġli. Jekk jitpoġġew ħdejn xulxin il-pożizzjonijiet tal-imsieħba soċjali u dawk tal-assoċjazzjonijiet jew l-NGOs, joħroġ li dawn tal-aħħar huma inqas viżibbli fid-dibattitu pubbliku.

4.3

Il-KESAM ikun kontribut interessanti sabiex jintlaħaq kunsens dwar l-għażliet tas-soċjetà billi jippermetti li jitqiesu l-interessi differenti fil-mudell tal-iżvilupp. Ħidma komuni bbażata fuq il-konsultazzjoni għandha tinbena madwar it-tliet pilastri tal-iżvilupp sostenibbli. Dan pass importanti favur strateġija vijabbli ta’ integrazzjoni mill-ġdid tat-Transnistrija.

4.4

KESAM jippermetti li tiġi garantita l-indipendenza tal-istudji li jsiru billi dawn jitħarsu mill-kwistjonijiet partiġjani u separati mill-oriġini tar-riżorsi filwaqt li jippermettu konfrontazzjoni bejn fehmiet differenti. Barra minn hekk hemm bżonn li jiġu indirizzati wkoll kwistjonijiet relatati mal-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni abbażi tas-sess, l-oriġini u r-reliġjon.

4.5

KESAM tal-Moldova jirrispondi għall-bżonn ta’ valutazzjoni tal-politiki pubbliċi marbuta mal-ammissjoni tal-acquis communautaire. Din l-istituzzjoni tista’ tilqa’ l-kumitat ta’ segwitu tal-ftehim kummerċjali flimkien mal-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/39

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/45

3.2.1

Inverżjoni tal-“piramida tal-produzzjoni”, b’approċċ kooperattiv transnazzjonali li l-massa kritika tiegħu tiggarantixxi l-iskala u l-firxa neċessarji. Abbażi tal-produttur individwali jew familjali, huwa neċessarju li jiġu promossi l-attivitajiet tal-assoċjazzjonijiet u l-kooperattivi fil-livell lokali – element li jistimula l-ekonomija rurali – waqt li jinħolqu strutturi akbar (netwerks reġjonali u raggruppamenti kompetittivi) li jqarrbu lill-bdiewa lejn il-partijiet tal-katini ta’ kummerċjalizzazzjoni li għandhom l-aktar valur miżjud. Din l-istruttura kooperattiva għandha tippermetti li jiġu massimizzati r-rendimenti u tintlaħaq id-diversità tad-domanda, waqt li jitqassru l-kanali ta’ kummerċjalizzazzjoni bejn il-ħoloq tal-produzzjoni u tal-konsum (8). Barra minn hekk, l-integrazzjoni kooperattiva (9) tassigura traċċabilità akbar matul il-proċess kollu, kemm fil-kuntest tal-kwalità kif ukoll fit-tiswir tal-prezzijiet, u dan iwassal għal riżorsi ottimizzati u aktar effiċjenza.

3.2.2

Introjtu soċjali kooperattiv. Il-profitti ġġenerati min-netwerk tal-kooperattivi huma ta’ benefiċċju għall-kooperattivi parteċipanti, u dan iżid il-possibbiltajiet tagħhom li jtejbu l-poter tas-suq tagħhom, jipprovdu impjegabilità aħjar, aċċess għar-riżorsi bażiċi aktar universali u kundizzjonijiet aktar favorevoli għall-produtturi u l-konsumaturi, waqt li jiġi promoss il-ħolqien ta’ sinerġiji fl-ambjent ġdid ta’ relazzjonijiet kummerċjali.

3.2.3

Konċentrazzjoni tad-domanda  (10). Il-kooperattivi tal-konsumaturi, flimkien mal-promozzjoni tan-netwerks tal-konsumaturi li jiffokaw fuq id-domanda taċ-ċittadini, għandhom l-għan li jiffaċilitaw l-aċċess għall-prodotti f’kundizzjonijiet ta’ prezz u kwalità aktar favorevoli. Il-kuntatt dirett mal-produtturi jinbena fis-swieq lokali u ta’ viċinat, u jippermetti li bil-mod il-mod jiġu ottimizzati t-tranżazzjonijiet kummerċjali virtwali fuq l-internet. Dan l-approċċ jikkoinċidi mal-għanijiet espressi mill-organizzazzjonijiet prinċipali tal-bdiewa u tal-kooperattivi agroalimentari tal-Unjoni Ewropea: “L-għan huwa li jiġu promossi/appoġġjati l-inizjattivi tal-bdiewa li jbigħu direttament il-prodotti tagħhom lill-konsumaturi finali (pereżempju permezz ta’ bejgħ dirett fir-razzett, permezz tal-kooperattivi agrikoli, fis-swieq lokali, permezz ta’ pjattaformi kollettivi jew impriżi kkontrollati mill-produtturi)” (11).

3.2.4

Mudell ċirkolari  (12) tas-suq ibbażat fuq it-tqassir tal-kanali ta’ kummerċjalizzazzjoni. Sabiex jiġi bbilanċjat il-piż żejjed tal-operaturi li ma jżidu l-ebda valur fil-katina ta’ kummerċjalizzazzjoni tal-prodotti agroalimentari, għandhom jiġu promossi l-kanali ta’ kummerċjalizzazzjoni li kemm jista’ jkun iqarrbu l-unitajiet ta’ produzzjoni u konsum, fi kliem ieħor il-produtturi primarji u l-konsumaturi finali rispettivament (13). B’hekk dan jgħin biex jinħolqu “ċirkli fis-suq” li jagħmluha possibbli li r-riżorsi disponibbli ta’ produzzjoni jiġu aġġustati, f’termini ta’ mezzi u spejjeż, għall-ħtiġijiet tal-popolazzjoni u b’hekk jiġu evitati l-eċċessi u d-defiċits, li apparti hekk jistgħu joħolqu fluttwazzjonijiet artifiċjali fil-prezzijiet. Dan kollu ser jippermetti li l-katina tal-provvista tal-ikel tiffunzjona b’mod aktar ġust, trasparenti u bbilanċjat u tgħin biex jinqerdu dawk il-prattiki abbużivi u inġusti li jqiegħdu f’riskju l-kompetizzjoni leġittima.

3.2.5

Teknoloġiji ġodda  (14). L-innovazzjoni teknoloġika tipprovdi l-pedament li fuqu jistrieħ il-kunċett ta’ suq aktar kooperattiv, kemm fl-iżvilupp innovattiv tat-tekniki ta’ produzzjoni agroalimentari kif ukoll fl-infrastruttura loġistika meħtieġa biex tiġi ottimizzata l-effiċjenza tal-proċessi ta’ komunikazzjoni meta jiġu implimentati netwerks intelliġenti ta’ produzzjoni, distribuzzjoni u konsum (bħal forom ta’ organizzazzjoni b’livell għoli ta’ awtoorganizzazzjoni u flessibbiltà evoluttiva, u li għandhom il-kapaċità li jitgħallmu jaġixxu sabiex jiksbu l-għanijiet tagħhom). Il-viralità, l-interoperabilità u l-konnettività reċiproka tagħhom f’ambjent diġitalizzat, b’hekk, ser jippermettu li jiġu sostitwiti l-intermedjarji inutli. B’konsegwenza, it-teknoloġiji l-ġodda għandhom ikunu l-għodod li bihom jissawwar il-proċess li jwassal għal aktar effiċjenza kollettiva, billi l-innovazzjoni tiġi applikata fil-katini alimentari u għall-kapaċità tagħhom li jinbidlu.

3.3.1

Adozzjoni ta’ miżuri fil-kuntest tal-politiki tal-UE. Għandhom jiġu promossi, permezz tar-riforma tal-qafas legali u ta’ politika adegwata ta’ inċentivi, miżuri li jappoġġjaw it-twaqqif ta’ kooperattivi permezz ta’ aġenziji ta’ żvilupp, kreditu finanzjarju, eċċ., kif ukoll miżuri ta’ integrazzjoni u internazzjonalizzazzjoni kooperattiva, miżuri ta’ koeżjoni u innovazzjoni soċjali u miżuri li jsaħħu s-sħubijiet bejn l-istituzzjonijiet pubbliċi, l-intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju, il-kooperattivi, l-għaqdiet tal-konsumaturi u gruppi oħra.

3.3.2

Akkwist pubbliku kooperattiv  (15). Il-progress li sar fl-aħħar snin fil-kuntest tal-akkwist pubbliku ekoloġiku u, aktar reċenti, anke fl-adozzjoni ta’ kriterji etiċi fil-proċeduri tal-akkwist tal-amministrazzjonijiet pubbliċi, kellu impatt importanti fuq il-progress soċjali u ekonomiku tal-azzjonijiet ta’ sostenibbiltà u kooperazzjoni. Il-possibbiltà li l-akkwist pubbliku jkun ta’ eżempju kif ukoll il-livell għoli ta’ akkwist li jinvolvi huma, mingħajr dubju, strument kruċjali sabiex jiġu promossi l-objettivi stabbiliti. Il-fatt li l-flussi tas-suq jiġu stimulati bejn l-amministrazzjonijiet pubbliċi u n-netwerks kooperattivi jista’ jkun fattur deċiżiv f’mudell ġdid tal-produzzjoni u l-konsum sostenibbli.

3.3.3

Tikketti ta’ kwalità  (16). It-tikketti ta’ kwalità huma strumenti indiretti ta’ promozzjoni, li jiċċertifikaw l-oriġini, il-karatteristiċi u l-attribwiti tal-prodotti kkummerċjalizzati, u f’dan il-każ il-valur miżjud tal-element soċjali li jakkumpanja l-produzzjoni kooperattiva (“tikketta kooperattiva”). Din l-immaġni ta’ marka (brand image) iżżid ir-reputazzjoni u tippermetti lill-assoċjazzjonijiet agrikoli jimxu minn li jkunu ffokati fuq il-produzzjoni għal li jkunu ffokati fuq is-suq.

3.3.4

Trasparenza u informazzjoni għall-konsumatur  (17). It-trasparenza, flimkien mal-kampanji li jagħmlu liċ-ċittadini aktar konxji mid-deċiżjonijiet ta’ xiri li jieħdu fi ħdan is-suq kooperattiv, speċjalment b’rabta mal-kwalità u t-traċċabbilità, hija fattur ta’ bilanċ fil-katina tal-valur li twassal għal aktar simmetrija ta’ informazzjoni u azzjoni kkoordinata bejn il-produzzjoni u l-konsum (neċessarji għall-effiċjenza ta’ mudell ibbażat fuq is-sostenibbiltà), u torbot il-provvista u d-domanda, kemm temporanjament kif ukoll ġeografikament fl-integrazzjoni tal-proċessi rispettivi tal-kummerċjalizzazzjoni. Għandhom jingħataw prijorità wkoll il-gruppi tal-konsumatur u għandhom jiġu identifikati l-kanali li jwasslu għall-konċentrazzjoni rilevanti tad-domanda finali tal-prodotti agroalimentari.

3.3.5

Edukazzjoni u taħriġ fl-intraprenditorija soċjali u l-moviment kooperattiv  (18). Minkejja li dan huwa b’mod ċar strument proattiv li l-effett tiegħu ma jiġix osservat immedjatament, bla dubju huwa fundamentali sabiex jiġu kkonsolidati l-bidliet li qegħdin iseħħu fis-suq. Jekk il-prinċipji kooperattivi jiġu mgħallma u assorbiti fl-iskola, dan ma jiġġenerax biss attitudni bikrija favur il-mudell kooperattiv u l-kooperazzjoni bħala sors ta’ fiduċja, iżda jippermetti wkoll li din il-prattika tiġi estiża għall-ġenituri tal-istudenti, li jitħeġġu jadottaw mudelli ta’ konsum li huma konformi mal-azzjonijiet proposti. F’dan ir-rigward, huwa kruċjali li tiġi promossa l-intraprenditorija fost iż-żgħażagħ, sabiex jiġu inċentivati u stimulati l-ħolqien u l-konsolidazzjoni tal-kooperattivi, kemm jekk ikunu fil-fażi ta’ produzzjoni, fil-fażi tal-kummerċjalizzazzjoni jew fil-fażi tal-konsum. Mingħajr dubju, għal dan kollu ser jikkontribwixxu l-għarfien, l-iskambju u t-tixrid tal-prattiki kooperattivi t-tajba.

3.3.6

Trattament fiskali divrenzjat  (19). Tinħtieġ tassazzjoni aktar ekwa li tippermetti li l-konsum jiġi orjentat lejn użu effiċjenti tar-riżorsi (20), sabiex jitqies aktar il-kontenut ta’ kull prodott f’termini soċjoambjentali u l-valur soċjali miżjud abbażi tal-formola tal-kooperattivi. Abbażi ta’ qafas fiskali speċifiku, l-inċentivi fiskali u l-għajnuna ta’ kumpens huma fost l-istrumenti diretti u li potenzjalment l-aktar li jistgħu jiksbu l-objettivi stabbiliti. Bħalma turi l-esperjenza f’diversi Stati Membri, l-adozzjoni ta’ trattament fiskali divrenzjat jippromovi l-awtonomija u l-indipendeza finanzjarja iżda, bħal xi wħud mill-inizjattivi proposti hawn fuq, jeħtieġ valutazzjoni ta’ impatt qabel jiġi adottat.

3.3.7

L-użu tat-teknoloġija. Il-progress teknoloġiku u l-aċċess universali tiegħu huma l-aħjar modi kif jiġi promoss il-ksib ta’ dawn l-objettivi. F’dan is-sens għandhom jiġu enfasizzati l-inizjattivi li ġejjin: ir-riċerka u l-innovazzjoni applikati għall-produzzjoni agroalimentari, il-ħolqien ta’ żoni u kanali ġodda ta’ kummerċjalizzazzjoni u, fl-aħħar, iċ-ċertifikazzjoni tal-kwalità għolja, billi jingħataw punti addizzjonali għall-valur nutrittiv, il-garanziji ta’ provvista u benefiċċji pubbliċi oħra, waqt li jitnaqqsu punti għall-ispejjeż soċjali u ambjentali negattivi esterni, fost oħrajn, b’tali mod li jkunu jistgħu jiġu akkreditati kriterji bħas-saħħa u s-sigurtà alimentari, il-marka ekoloġika jew il-marka soċjali, u barra minn hekk ikunu jiġu evalwati mill-konsumaturi f’rabta mal-prezz u l-ispejjeż tal-produzzjoni u d-distribuzzjoni relatati. Din is-sistema ta’ ċertifikazzjoni tkun teħtieġ li tiġi implimentata flimkien ma’ elementi oħra bħat-telefonija intelliġenti, applikazzjonijiet speċifiċi tal-informatika u netwerks soċjali.

3.4.1

Ekonomija: il-fatt li l-prodotti tal-bdiewa jkollhom aċċess stabbli u sigur għas-swieq, il-finanzjament sostenibbli, l-investimenti soċjalment responsabbli, l-istimolu tas-suq, is-salvagwardja tal-kompetizzjoni, il-protezzjoni tad-drittijiet u l-interessi tal-konsumaturi, eċċ.

3.4.2

Soċjali: l-ippjanar territorjali, l-iżvilupp rurali u l-inklużjoni, il-wirt kulturali u l-identità lokali u reġjonali, is-sovranità u s-sigurtà tal-provvista alimentari, l-ebda produzzjoni żejda u l-aċċessibbiltà għall-ikel, it-traċċabbilità soċjali tal-prodotti, l-ebda rilokazzjoni tal-intrapriżi, il-garanzija ta’ salarji adegwati u t-titjib tal-kundizzjonijiet tax-xogħol, ir-responsabbiltà soċjali u l-konsum responsabbli, is-saħħa tal-komunità u l-istili ta’ ħajja b’saħħithom, il-parteċipazzjoni diretta taċ-ċittadini fit-teħid ta’ deċiżjonijiet tal-istituzzjonijiet li jirrappreżentawhom, eċċ.

3.4.3

Ambjentali: l-iffrankar tal-enerġija, il-konservazzjoni tal-ekosistemi, il-marki ekoloġiċi, l-agroekoloġija; l-użu razzjonali u responsabbli tal-materja prima u r-riżorsi naturali, iċ-ċiklu ta’ ħajja tal-prodotti agroalimentari, il-ħolqien tal-impjieg ekoloġiku bħala strateġija biex jiġi estiż is-suq, eċċ.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/49

—

jippromovi l-ħtieġa għal qafas legali standardizzat tal-UE għas-settur kollu tal-avjazzjoni, li jipprevjeni prattiki ta’ sussidji mhux kontrollati u jiżgura kundizzjonijiet ugwali għall-parteċipanti kollha tas-suq anki fil-livell lokali,

—

jaqbel li bħala prinċipju ġenerali l-investiment privat ma jistax jitqies bħala għajnuna mill-istat. Fl-istess ħin, operatur pubbliku jista' jaġixxi bħala investitur privat jekk l-investiment ikun kummerċjalment ġustifikabbli,

—

jirrakkomanda li għajnuna mill-istat għal investimenti fl-infrastruttura tal-ajruport u għajnuna tal-bidu għall-kumpaniji tal-ajru għandha tkun possibbli biss f'każijiet strettament definiti, u għandha tkun limitata skont il-perjodu ta’ żmien u l-intensità,

—

jappoġġja l-ħtieġa għal żvelar sħiħ tal-għajnuna disponibbli għall-ajruporti u trasportaturi u l-kundizzjonijiet li bihom din l-għajnuna setgħet ingħatat,

—

jitlob għal aktar stimulazzjoni tad-djalogu soċjali u l-evitar tad-dumping soċjali fis-settur,

—

jenfasizza l-importanza ta’ implimentazzjoni adegwata tal-Linji Gwida; l-infurzar huwa ta’ valur kbir,

—

jitlob għal politika fit-tul fir-rigward tal-iżvilupp jew tal-ajruporti reġjonali. Il-linji gwida tal-avjazzjoni jistgħu jiġu infurzati b'suċċess biss jekk isir qbil dwar prijoritajiet ta’ politika ċari tal-iżvilupp tal-ajruporti reġjonali.

—

semplifikazzjoni u żieda fit-trasparenza tal-linji gwida,

—

appoġġ għal aktar infurzar tar-regoli dwar l-għajnuna mill-istat għall-kumpaniji tal-ajru u l-ajruporti,

—

kategorija ġdida ta’ regoli sabiex jiġi evitat it-tgħawwiġ fil-kompetizzjoni bejn l-ajruporti li jaqdu l-istess żona,

—

aktar ċarezza u prevedibbiltà għar-regoli dwar l-għajnuna mill-investiment (definizzjonijiet ċari tal-parametri finanzjarji).

—

M'għandux ikun hemm tgħawwiġ fil-kompetizzjoni,

—

L-iżvilupp u l-aċċessibbiltà tar-reġjuni għandhom jitjiebu billi jkompli jiġi permess it-trasport bl-ajru reġjonali,

—

Għandha tiġi evitata d-duplikazzjoni ta’ ajruporti li ma jagħmlux profitt,

—

Għandhom jiġu evitati l-ħolqien u ż-żamma tal-kapaċità żejda.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/54

1.1

L-ewwel u qabel kollox il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) jixtieq jinnota li l-kumpaniji jikkostitwixxu, min-natura tagħhom, l-atturi ewlenin fi strateġiji għall-adattament tal-unitajiet li joperaw fis-swieq, u għaldaqstant huma fil-qalba ta’ kull proċess ta’ ristrutturazzjoni.

1.2

Il-Kumitat jenfasizza l-importanza tar-rwol li qdiet u li qed taqdi l-Kummissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali (CCMI) fil-qasam tar-ristrutturazzjoni industrijali, bħala pjattaforma għal djalogu kostruttiv u t-tfassil ta’ ideat u rakkomondazzjonijiet lill-Kummissjoni, lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew.

1.3

Il-KESE jafferma mill-ġdid li r-ristrutturazzjoni ġeneralment tinvolvi proċessi kumplessi. L-antiċipazzjoni tal-bidla tfisser li l-kumpaniji u l-impjegati jkunu preparati għall-isfidi li se jiffaċċjaw, filwaqt li jiġi minimizzat l-impatt soċjali tal-bidliet u jiġu massimizzati l-possibilitajiet ta’ suċċess, biex b’hekk tinħoloq klima ta’ fiduċja reċiproka u jkunu involuti, b’determinazzjoni, l-imsieħba soċjali u s-soċjetà ċivili organizzata.

1.4

Il-ħaddiema u l-kumpaniji fl-UE bħalissa qed jiġu ffaċċjati minn:

1.5

Għaldaqstant, il-KESE jilqa’ b’sodisfazzjon din il-Green Paper, li ġiet f’mument opportun, iżda jittama li lil hinn minn dan il-proċess ta’ diskussjoni ikun hemm azzjoni prattika u effikaċi, li tinvolvi approċċ integrat fil-livelli kollha ta’ produzzjoni, konsum u servizzi. Dan jesiġi l-interazzjoni u l-iskambju ta’ informazzjoni bejn il-livelli differenti tal-katina tal-produzzjoni u tad-distribuzzjoni, flimkien mal-iskambju ta’ prattika tajba fil-qasam kif ukoll kalendarju li jistabbilixxi skadenzi preċiżi għall-implimentazzjoni ta’ linji gwida, standards u punti ta’ riferimenti, imsejsa fuq l-istandards Ewropej u l-valuri komuni u kondiviżi.

1.6

Il-KESE jaħseb li hija ta’ importanza fundamentali, fir-rigward tal-antiċipazzjoni u r-ristrutturazzjoni, li jiġu vvalutat ir-rwol tal-imsieħba soċjali, tas-soċjetà ċivili organizzata u tal-konsumaturi fil-livell tal-UE, nazzjonali, reġjonali, lokali u tal-kumpaniji, bil-parteċipazzjoni ta’ mexxejja u netwerks tal-għarfien u tal-ħiliet lokali.

1.7

Fil-fehma tal-KESE, id-djalogu soċjali, in-negozjar u l-parteċipazzjoni mhumiex biex valuri fundamentali tal-mudell soċjali Ewropew, iżda wkoll għodod li jippromovu u jagħtu appoġġ reali lill-koeżjoni soċjali, l-impjieg ta’ kwalità, il-ħolqien tal-impjieg u l-isforzi biex jissaħħu l-innovazzjoni u l-kompetittività madwar l-ekonomiji Ewropej.

1.8

Il-KESE jaħseb li l-politiki strutturali u ta’ koeżjoni tal-UE, kif ukoll il-politiki tal-innovazzjoni u tar-riċerka tagħha, għandhom ikunu mmirati lejn l-appoġġ proattiv biex isawru l-mekkaniżmi għall-antiċipazzjoni u l-akkumpanjar tar-ristrutturazzjoni f’sistemi fejn kulħadd rebbieħ, kemm il-ħaddiema kif ukoll il-kumpaniji.

1.9

Il-KESE jaħseb li huwa essenzjali li l-imsieħba ekonomiċi u soċjali jaqdu rwol ikbar fil-korpi ta’ monitoraġġ tal-Fond Strutturali, sabiex jiżguraw is-suċċess tal-politika strutturali Ewropea.

1.10

Il-KESE jirrakkomanda li l-miżuri ta’ politika strutturali jkunu marbuta mill-qrib ma’ xulxin u kkoordinati ma’ dawk li jappoġġjaw ir-riċerka u l-innovazzjoni, u jappoġġjaw, permezz tal-investiment u l-politiki industrijali, it-tranżizzjoni għal ekonomija Ewropea b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju.

1.11

Il-KESE jemmen li l-programmi tal-edukazzjoni, tat-taħriġ u tat-tagħlim tul il-ħajja tal-UE għandhom jitqiesu bħala għodod ewlenin, tal-awtoritajiet pubbliċi u tal-intrapriżi, sabiex tiġi antiċipata b’mod proattiv il-bidla, flimkien mal-isforzi kontinwi tal-atturi ekonomiċi, l-iżjed l-SMEs, u l-ħaddiema.

1.12

Il-KESE japprova koordinazzjoni iktar mill-qrib fil-livell tal-UE bejn il-politiki u s-servizzi, l-aġenziji u l-osservatorji diversi tal-Kummissjoni, sabiex il-kumpaniji li qed jirristutturaw jirċievu appoġġ ċar u konsistenti fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet tagħhom. B’mod partikolari, l-SMEs u l-mikrointrapriżi li jgħaddu minn diffikultajiet ċari fl-antiċipar tar-ristrutturazzjoni, għandhom ikunu jistgħu jibbenefikaw minn mekkaniżmi adegwati ta’ għajnuna u ta’ gwida.

1.13

Il-KESE jafferma mill-ġdid il-ħtieġa li l-għajnuna statali għall-appoġġ tal-impjieg fin-negozji affettwati mill-globalizzazzjoni tkun imsejsa fuq kundizzjonijiet li jiggarantixxu kompetizzjoni ħielsa u leali.

1.14

Fl-aħħar nett, il-KESE jirrakkomanda li tissaħħaħ il-politika tal-UE għall-appoġġ tal-iżvilupp ta’ eżerċizzji parteċipattivi ta’ antiċipar, territorjali u settorjali, bil-għan li tintlaħaq viżjoni komuni u aċċettabbli b’mod reċiproku, parzjalment billi jsir iżjed mill-fatturi lokali, sabiex jinħoloqu iżjed impjiegi ta’ kwalità aħjar f’negozji f’saħħithom u kompetittivi.

1.15

Meta wieħed iqis l-iżviluppi demografiċi tal-Ewropa, il-KESE jqis partikolarment importanti politika attiva quddiem it-tixjiħ tal-popolazzjoni u l-hekk imsejjaħ “Silver economy”, biex il-produzzjoni u s-servizzi jiġu adattati għal dawn l-opportunitajiet ġodda.

2.1

Għadna ’l bogħod miż-żmien meta l-ekonomija Ewropea tibda tirkupra u toħroġ mill-ikbar kriżi f’deċennji. Il-kriżi qed toħloq pressjoni kbira fuq il-finanzi pubbliċi u l-gvernijiet u qed twassal għal razzjonalizzazzjoni, ristrutturazzjoni u l-għeluq ta’ negozji fl-ekonomija reali, b’effetti drammatiċi fuq il-qgħad.

2.2

Din ir-ristrutturazzjoni tinvolvi proċessi kumplessi u fuq ħafna livelli, u bidliet fl-istrateġiji tan-negozju fir-rigward tal-organizzazzjoni, il-forma, id-daqs u l-attivitajiet tal-kumpaniji.

2.2.1

Fuq kollox, għandhom jiġu individwati fil-livell reġjonali objettivi ekonomiċi u operattivi multipli relatati mas-sitwazzjoni fis-swieq dinjija u setturi li fihom topera l-kumpanija.

2.3

Filwaqt li jitqiesu l-interessi u l-imġieba tal-konsumaturi, dan il-proċess għandu jieħu d-direzzjoni lejn l-antiċipar tal-possibilitajiet professjonali fis-setturi li qed jiġu żviluppati, b’attenzjoni partikolari għall-SMEs, li qed ibatu mill-konsegwenzi l-iżjed serji tal-kriżi attwali.

2.4

L-antiċipazzjoni tal-bidla ma tfissirx biss li l-kumpaniji u l-impjegati jiġu ppreparati għall-isfida ta’ żviluppi futuri, iżda wkoll li titwettaq ir-ristrutturazzjoni neċessarja sabiex jintlaqgħu dawn l-isfidi, filwaqt li jiġi minimizzat l-impatt soċjali tal-bidliet, tiġi żgurata l-istabbilità u t-tnaqqis tal-ispejjeż, flimkien mar-rispett tal-ambjent u tal-iżvilupp sostenibbli: il-pjattaformi teknoloġiċi Ewropej, u l-istudji li dawn jagħmlu, jistgħu jagħtu prospettivi konkreti, kemm għall-ħaddiema kif ukoll għall-kumpaniji.

2.5

Tul dawn l-aħħar għoxrin sena rajna żieda fil-fenomeni ta’ pożizzjonar mill-ġdid fis-suq, rilokazzjonijiet, riorganizzazzjoni u/jew l-għeluq ta’ unitajiet tal-produzzjoni, kif ukoll fużjonijiet, akkwisti u/jew l-esternalizzazzjoni ta’ attivitajiet. Madankollu, tul dawn l-aħħar erba’ snin, l-Ewropa qed tiffaċċja l-ħtieġa dejjem iżjed urġenti li ssaħħaħ in-natura antiċipatorja ta’ dawn il-proċessi, meta wieħed iqis ir-ritmu tal-bidla u l-bżonn urġenti għar-ristrutturazzjoni li nħoloq mill-kriżijiet ekonomiċi, finanzjarji u tas-swieq li qed jiggravaw. Anke fenomeni bħaż-żieda kbira fiċ-ċifri fil-qasam tal-bejgħ fuq l-internet u l-bejgħ transkonfinali għandhom influwenza fuq is-swieq fil-pajjiżi differenti.

2.6

Il-kriżi ekonomika u finanzjarja mhux biss qed tintensifika l-proċessi ta’ ristrutturazzjoni fil-livelli diversi, iżda qed twassal ukoll għal miżuri ta’ awsterità u tnaqqis fl-infiq pubbliku, u konsegwentement telfien kbir ta’ impjiegi fis-settur pubbliku, filwaqt li ddgħajjef is-sistemi ta’ ħarsien soċjali għall-ħaddiema, il-komunitajiet lokali u l-kumpaniji f’ħafna pajjiżi.

2.7

L-objettiv tal-Kummissjoni f’termini ta’ ristrutturazzjoni huwa li tgħin u xxerred il-kultura tal-antiċipazzjoni u l-innovazzjoni fir-rigward tal-mod kif titwettaq ir-ristrutturazzjoni. L-UE taqsam ir-responsabbiltà mal-Istati Membri “sabiex jistgħu jitwettqu l-objettivi definiti fl-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea” (Artikolu 145 TFUE).

2.8

Lura fl-2005, fil-komunikazzjoni tagħha dwar ir-ristrutturazzjoni u l-impjieg, il-Kummissjoni rrikonoxxiet il-problemi konnessi mal-ispejjeż soċjali tar-ristrutturazzjoni, mhux biss għall-ħaddiema stess, li dejjem aktar jgħaddu minn inċertezzi fir-rigward tal-kundizzjonijiet tax-xogħol tagħhom, iżda wkoll għad-diversi setturi tal-ekonomija.

2.9

Għalkemm ir-ristrutturazzjoni primarjament hija rregolata fil-livelli nazzjonali u reġjonali, l-UE għandha responsabbiltà sinifikanti f’termini tal-ġestjoni, is-superviżjoni u l-aċċellerazzjoni ta’ dawn il-proċessi. Huwa meħtieġ li hija tissorvelja l-funzjonament adatt tal-qafas regolatorju tal-UE rigward kemm l-informazzjoni u l-konsultazzjoni kif ukoll il-ħarsien tal-ħaddiema (1), u li taqdi rwol attiv hawnhekk, rwol li għandu l-għeruq tiegħu essenzjalment fl-istrateġija Ewropa 2020 u l-obbligi stipulati fit-Trattat.

2.10

Jekk l-UE tixtieq li jkollha suċċess fl-indirizzar tal-isfidi tal-kriżi finanzjarja u ekonomika, il-globalizzazzjoni, it-tibdil fil-klima, it-tendenzi demografiċi u ż-żieda fl-inugwaljanzi li jinħolqu mill-ispejjeż soċjali tal-programmi ta’ awsterità, trid tiżviluppa u ssaħħaħ strateġiji proattivi għall-antiċipazzjoni u l-ġestjoni tar-ristrutturazzjoni, li jissejsu fuq sensiela komuni ta’ valuri u prattiki konsistenti mal-objettivi soċjoekonomiċi ewlenin tat-Trattat.

2.11

Taħt il-linji gwida integrati tal-istrateġija Ewropa 2020 (adottati mill-Kunsill fit-22 ta’ April 2010), l-UE u l-Istati Membri għandhom b’hekk jimplimentaw riformi mmirati lejn it-“tkabbir intelliġenti”, immexxija mill-għarfien u l-innovazzjoni, u mmirati lejn il-ħtiġijiet u l-imġieba tal-konsumaturi, bl-objettiv ta’:

2.12

Fir-rigward tal-appoġġ għar-ristrutturazzoni korporattiva u settorjali, huwa vitali li l-kumpaniji jkollhom sistemi ta’ twissija bikrija (ara l-Immonitorjar tar-Ristrutturar Ewropew (MRE)) bħala prekundizzjoni għall-ippjanar effettiv tal-proċessi ta’ ristrutturazzjoni, li jsir qbil fuqhom bejn il-partijiet interessati kollha. Dan huwa parzjalment biex jiġi żgurat it-taħriġ mill-ġdid adatt tal-ħaddiema, iżda wkoll biex jiġi żgurat li jiġu żviluppati netwerks settorjali u intersettorjali li jistgħu jiġġestixxu l-bidla b’mod intergrat, bl-għajnuna ta’ linji gwida professjonali li jiżguraw livelli għoljin ta’ impjegabilità.

2.13

Fit-18 ta’ April 2012, fi Strasburgu, il-Kummissjoni ppreżentat il-pakkett tal-impjieg ġdid tagħha – li dwaru l-KESE għandu joħroġ opinjoni – u li jappella lill-Istati Membri biex isaħħu l-politiki interni tal-impjieg tagħhom, u jwitti t-triq għal koordinazzjoni msaħħa u l-monitoraġġ tal-politiki tal-impjieg.

3.1

Il-Kummissjoni nediet konsultazzjoni pubblika dwar ir-ristrutturazzjoni tal-kumpaniji u l-antiċipazzjoni tal-bidla, bil-għan li “tidentifika prattiki u politiki ta’ suċċess fil-qasam”.

3.2

Il-Green Paper jinkludi sensiela ta’ mistoqsijiet dwar il-lezzjonijiet li jistgħu jittieħdu mill-kriżi, l-adattament ekonomiku u industrijali possibbli, il-kapaċità tal-kumpaniji u l-ħaddiema li jadattaw, ir-rwol tal-awtoritajiet lokali u reġjonali, ir-rwol tat-taħriġ professjonali fil-ġestjoni tar-riżorsi umani u fid-djalogu bejn l-atturi ekonomiċi u soċjali.

4.1

Fil-fehma tal-KESE, il-Green Paper għandu jitqies bħala segwitu tal-komunikazzjoni tal-2005 dwar ir-ristrutturazzjoni u l-impjieg, li kellha l-għan li tiddefinixxi r-rwol tal-UE fl-antiċipazzjoni u l-ġestjoni tal-proċessi ta’ ristrutturazzjoni, sabiex jissaħħaħ l-impjieg.

4.2

Il-KESE iħoss li l-komunikazzjoni tal-2005 ġabet magħha zviluppi pożittivi fil-livell tal-UE f’termini ta’ promozzjoni ta’ approċċ Ewropew għall-antiċipazzjoni u r-ristrutturazzjoni, inklużi għadd ta’ konferenzi tematiċi ta’ livell għoli u seminars immexxija mill-esperti (fora tar-ristrutturazzjoni), inizjattivi tal-FSE, diversi studji komparattivi, pakketti ta’ għodod u linji gwida, b’eżempju ovvju jkun id-Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal dwar “Restructuring in Europe 2011” (mhux disponibbli bil-Malti).

4.3

Il-KESE jinnota bi tħassib li l-approċċ tal-Green Paper ma jinkludix proposti għal azzjonijiet, fi ħdan kalendarju bi skadenzi preċiżi u qrib ta’ xulxin, bħala reazzjoni għall-kriżi attwali li hija gravi ħafna, u minflok timmira lejn sensiela ta’ mistoqsijiet miftuħa mingħajr ma tippreċiża perjodi ta’ żmien u modalitajiet ta’ implimentazzjoni. Għall-kuntrarju, huma iktar effikaċi l-miżuri indikati fi strumenti oħra, bħal fil-Pakkett tal-impjiegi, imniedi f’Mejju 2012, li dwarhom il-KESE ser ikollu l-opportunità jikkummenta.

4.4

Filwaqt li l-kumpaniji jikkostitwixxu, min-natura tagħhom, l-atturi ewlenin fi strateġiji għall-adattament u l-ippożizzjonar tal-unitajiet li joperaw fis-swieq, u b’hekk fil-proċessi ta’ ristrutturazzjoni li jinħolqu minn dawn l-istrateġiji operattivi, il-fatturi li ġejjin iridu jitqiesu wkoll:

4.5

Fil-livell tal-UE, il-KESE itenni li sabiex strateġija ta’ żvilupp titwettaq mill-bidu sal-aħħar (2), l-imsieħba soċjali tas-soċjetà ċivili organizzata kollha kemm hi għandhom jaħdmu lejn l-iżvilupp ta’ Responsabilità Soċjali Territorjali (RST) bil-għan li tiġi implimentata sensiela kkoordinata ta’ strateġiji, li tinkludi:

4.6

Il-KESE jaħseb li l-politiki strutturali u ta’ koeżjoni tal-UE, kif ukoll il-politiki tal-innovazzjoni u tar-riċerka tagħha, għandhom ikunu mmirati lejn l-appoġġ proattiv biex isawru l-mekkaniżmi għall-antiċipazzjoni u l-akkumpanjar tar-ristrutturazzjoni f’sistemi fejn kulħadd rebbieħ, kemm il-ħaddiema kif ukoll il-kumpaniji. Il-Fondi Strutturali, u b’mod partikolari l-Fond Soċjali Ewropew, il-Fond Ewropew għall-Iżvilupp Reġjonali u l-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni, jistgħu jaqdu rwol sinifikanti fit-tisħiħ tal-impjegabilità tal-ħaddiema u l-minimizzar tal-impatt soċjali tat-telfien ta’ impjiegi.

4.7

Il-KESE jaħseb li huwa essenzjali li l-imsieħba ekonomiċi u soċjali u l-atturi tas-soċjetà ċivili organizzata jaqdu rwol akbar fil-korpi ta’ sħubija u ta’ monitoraġġ tal-Fond Strutturali, u jenfasizza li s-suċċess tal-politika strutturali Ewropea jistrieħ fuq il-ħiliet speċifiċi tal-atturi relevanti bbażati f’qasam speċifiku.

4.8

B’mod partikolari, il-KESE jqis bħala importanti l-integrazzjoni ta’ politiki ta’ ristrutturazzjoni u politiki industrijali mmirati lejn it-tranżizzjoni għal ekonomija Ewropea b’livell baxx ta’ emissjonijiet ta’ karbonju, b’attenzjoni xierqa għall-eżiġenzi tal-klima u ambjentali, u bil-għan li jiġu żviluppati, b’finanzjamenti f’waqthom, impjiegi u ħiliet ġodda u ekoloġiċi, kif enfasizza l-KESE f’opinjonijiet preċedenti (4).

4.8.1

Anke fir-rigward tad-dikjarazzjoni tas-sena 2012 bħala s-Sena Ewropea tat-Tixjiħ Attiv, il-KESE jaħseb li huma importanti l-iżvilupp tal-professjonalità tas-servizzi tal-NGOs, tal-ekonomija soċjali u tal-kumpaniji, biex jiġi appoġġat it-tixjiħ attiv u b’dinjità, u jiġu żviluppati prodotti u servzzi li jindirizzaw l-esiġenzi ta’ dan it-tip ta’ konsumatur (5).

4.9

Il-KESE jaħseb ukoll li l-programmi tal-UE tal-edukazzjoni, tat-taħriġ u tat-tagħlim tul il-ħajja għandhom jitqiesu bħala għodod ewlenin għall-antiċipazzjoni proattiva tal-bidla, flimkien mal-isforzi kontinwi tal-kumpaniji u l-ħaddiema: kif intqal fil-Businesseurope, “72 % tal-kumpaniji fl-UE jikkontrollaw il-ħtieġa għal taħriġ tal-persunal tagħhom b’mod sistematiku. 32 % tal-ħaddiema fl-UE pparteċipaw fit-taħriġ iffinanzjat minn dawk li jħaddmuhom fl-2010”.

4.10

Bħala reazzjoni soċjali għall-kriżi, il-pakketti ta’ stimolu nazzjonali u l-proposti li ġew adottati s’issa ma kinux biżżejjed. Ma ġietx ikkunsidrata biżżejjed il-ħtieġa vitali għall-ħolqien tal-impjiegi u l-miżuri neċessarji biex tissaħħaħ id-domanda (bħal pakketti ta’ stimolu fiskali u politiki tal-pagi li huma kkoordinati aħjar).

4.10.1

L-għajnuna statali u l-finanzjament previst mill-Fondi Strutturali għall-appoġġ tal-impjieg fin-negozji affettwati mill-globalizzazzjoni u l-kriżi ta’ kreditu, għandhom ikunu bbażati fuq assigurazzjonijiet li din l-għajnuna m’għandhiex l-effett li xxekkel il-kompetizzjoni ħielsa. Fuq kollox għandhom isiru sforzi biex jiġu sostnuti l-livelli tal-impjieg; u l-ftehimiet kollettivi għandhom jiġu rrispettati. Pereżempju, iridu jiġu kkunsidrati l-iżviluppi li saru fil-Pajjiżi l-Baxxi, fejn mudelli ta’ “Persuni li jaħdmu għal rashom mingħajr persunal” jaħdmu tajjeb ħafna. Permezz ta’ din is-sistema, dawk li huma qiegħda jingħataw l-opportunità li joffru l-kapaċitajiet tagħhom u joħolqu l-impjiegi tagħhom stess.

4.11

Il-KESE jenfasizza l-ħtieġa għal koordinazzjoni iktar mill-qrib fil-livell tal-UE bejn il-politiki u s-servizzi tal-Kummissjoni, sabiex ikun jista’ jingħata appoġġ konsistenti għall-għażliet tal-kumpaniji li qed jirristrutturaw:

4.12

Il-KESE huwa tal-fehma li hija ta’ importanza fundamentali li jissaħħaħ ir-rwol tal-imsieħba soċjali u tas-soċjetà ċivili organizzata fil-livelli kollha: id-djalogu soċjali, in-negozjar u l-parteċipazzjoni mhumiex biss valuri fundamentali tal-mudell soċjali Ewropew – li dejjem ġew appoġġati mill-KESE – iżda huma wkoll għodod li jappoġġaw u jippromovu koeżjoni soċjali li għandha suċċess, impjiegi ta’ kwalità, il-ħolqien ta’ impjiegi u huma l-ixprun għat-tisħiħ tal-innovazzjoni u l-kompetittività madwar l-ekonomiji tal-Ewropa.

4.13

F’dan ir-rigward, il-Kumitat jenfasizza r-rwol li taqdi l-Kumissjoni Konsultattiva dwar il-Bidliet Industrijali (CCMI), li taġixxi bħala forum prinċipali għad-djalogu kostruttiv u għat- tfassil ta’ ideat u rakkomandazzjonijiet, permezz tal-esperjenza miksuba b’suċċess sa mill-bidu tat-Trattat KEFA.

4.14

Kif urew ħafna studji u analiżijiet tal-aqwa prattika, kemm fil-livell tal-UE u nazzjonali, ir-relazzjonijiet ta’ fiduċja fost l-imsieħba soċjali u d-djalogu soċjali effettiv huma prerekwiżiti fundamentali għall-antiċipazzjoni u l-ġestjoni tal-bidla bl-aħjar mod possibbli.

4.15

B’mod partikulari, il-KESE jemmen li d-djalogu, il-konsultazzjoni u n-negozjar għandhom ikunu l-pedamenti tat-toroq ta’ riforma u ta’ flessigurtà. Minn naħa waħda, il-kundizzjonijiet qafas iridu jiġu stabbiliti sabiex il-kumpaniji jkunu jistgħu jadattaw – b’attenzjoni xierqa għal ċirkostanzi nazzjonali differenti – b’ħeffa u flessibilità għall-innovazzjoni u r-rekwiżiti tas-swieq u tal-utenti/konsumaturi; min-naħa l-oħra, l-adattabilità u l-iżvilupp professjonali tal-ħaddiema jridu jiġu appoġġati u faċilitati.

4.16

Barra minn hekk, kif kien innota l-KESE preċedentement, “Il-flessigurtà taħdem biss jekk l-impjegati jkunu mħarrġa tajjeb. Hemm rabta mill-qrib bejn il-kompetenzi l-ġodda u l-ħolqien ta’ impjiegi ġodda.”“Il-KESE jqis li l-miżuri maħsuba biex itejbu l-aspett tas-‘sigurtà’ (fis-sens usa’ tagħha) tal-flessigurtà – b’impjiegi stabbli – bħalissa huma ta’ prijorità assoluta.”

4.17

Il-KESE jqis bħala importanti wkoll għall-awtoritajiet pubbliċi, il-korpi u l-kumpaniji tal-edukazzjoni u t-taħriġ li jikkombinaw il-forzi tagħhom biex isaħħu l-firxa ta’ impjiegi u taħriġ disponibbli, billi jiżviluppaw profili u ħiliet professjonali ġodda u versatili u jiġi appoġġat it-tagħlim tul il-ħajja.

4.18

F’dan il-kuntest, il-Kumitat jenfasizza l-importanza fundamentali ta’ mekkaniżmi li jiżguraw l-aċċess għall-edukazzjoni u t-taħriġ tul il-ħajja kollha, li jkunu jitfasslu b’tali mod li jindirizzaw il-ħtiġiet ta’ profili professjonali u kwalifiki ġodda, speċjalment għaż-żgħażagħ, b’konformità mal-viżjoni msemmija fl-Aġenda għall-Ħiliet Ġodda u l-Impjiegi li dwarha l-KESE ħareġ Opinjoni (CESE 1172/2011) (6).

4.19

Il-KESE jixtieq jenfasizza l-importanza ta’ kooperazzjoni iktar mill-qrib bejn il-partijiet interessati fil-livell lokali, speċjalment billi f’dak il-livell attitudini pożittiva għall-bidla u l-eżistenza ta’ djalogu soċjali ta’ kwalità għolja fi klima ta’ kunfidenza huma fatturi importanti għall-prevenzjoni jew il-limitar tal-konsegwenzi soċjali dannużi.

4.20

Il-KESE jemmen li l-SMEs ħaqqhom attenzjoni partikolari; miżuri adatti għandhom ikunu disponibbli għalihom mill-awtoritajiet pubbliċi u privati bħal ngħidu aħna l-assoċjazzjonijiet ta’ min iħaddem u tal-impjegati, kmamar tal-kummerċ, l-industrija u l-artiġjanat u istituzzjonijiet oħra, speċjalment fil-livelli lokali u reġjonali, b’aċċess preferenzjali għall-kreditu u t-taħriġ, kif ukoll miżuri xierqa għat-tnaqqis tal-burokrazija.

4.21

Konsultazzjonijiet u definizzjonijiet oħra ta’ politika ta’ previżjoni u ta’ ristrutturazzjoni jridu jkunu msejsa fuq ir-riżultati ta’ iktar minn seba’ snin ta’ studji u rapporti ddettaljati li twettqu fil-livell Ewropew.

4.22

Jekk fil-passat l-attenzjoni kienet fuq l-analiżi u l-iskambju ta’ informazzjoni dwar prattiki tajba (7) u ta’ esperjenzi innovattivi, fil-futur l-UE għandha tikkonċentra iżjed fuq azzjonijiet konkreti, jiġifieri fuq l-iżvilupp u t-tkabbir u tiffavorixxi l-implimentazzjoni ta’ linji gwida komuni, standards u punti ta’ riferimenti msejsa fuq pakkett ta’ normi Ewropew u ta’ valur komuni.

4.23

L-aħħar iżda mhux l-anqas, il-KESE jenfasizza l-importanza tal-aspett uman: il-persuni – u l-familji – li huma vittmi tar-ristrutturazzjoni ta’ setturi u kumpaniji u li ta’ sikwit jiffaċċjaw sitwazzjonijiet drammatiċi li mhux dejjem jitqiesu b’mod xieraq. Iridu jiġu previsti mizuri ta’ għajnuna psikoloġika u soċjali, lil hinn mill-irkupru neċessarju tal-investimenti u r-ritorn tat-tkabbir u tal-iżvilupp sostenibbli tal-impjiegi.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/60

—

ċerti tipi ta’ Bonds ta’ Stabbiltà jnaqqsu, u saħansitra jħassru għal kollox l-obbligu ta’ dixxipplina baġitarja, peress li l-Istati Membri taż-żona tal-euro jaqsmu flimkien ir-riskju kollu jew parzjali tal-kreditu tad-dejn pubbliku tagħhom. Minħabba f'hekk jiżviluppa riskju ta’ periklu morali minħabba li r-riskju tal-kreditu li jirriżulta min-nuqqas ta’ dixxiplina baġitarja fil-livell individwali jinqasam bejn il-parteċipanti kollha;

—

peress li l-ħruġ ta’ Bonds ta’ Stabbiltà jista' jnaqqas id-dixxipplina tas-suq, hemm bżonn ta’ bidliet profondi fil-qafas tal-governanza ekonomika taż-żona tal-euro li jistgħu jkollhom implikazzjonijiet fuq is-sovranità baġitarja;

—

il-Bonds ta’ Stabbiltà jrid ikollhom kwalità għolja ta’ kreditu sabiex jaċċettawhom l-investituri;

—

kwalità għolja ta’ kreditu hija importanti wkoll biex tiżgura li l-Bonds ta’ Stabbiltà jintlaqgħu fl-Istati Membri kollha taż-żona tal-euro;

ir-rati ta’ kreditu tal-Bonds ta’ Stabbiltà jiddependu primarjament mill-kwalità ta’ kreditu tal-Istati Membri parteċipanti u l-istruttura ta’ garanzija li għandhom bħala bażi.

3.2.1.1

Approċċ Nru 1: Is-sostituzzjoni sħiħa tal-ħruġ tal-Bonds ta’ Stabbiltà għall-ħruġ nazzjonali, b'garanziji in solidum;

Dan l-approċċ jipprevedi li l-finanzjament tal-gvernijiet fiż-żona tal-euro jkun kompletament kopert mill-ħruġ ta’ Bonds ta’ Stabbiltà u l-ħruġ nazzjonali ma jitkompliex. Il-klassifikazzjoni tal-kreditu tal-Istati Membri l-kbar taż-żona tal-euro aktarx tiddomina fid-determinazzjoni tal-klassifikazzjoni tal-Bonds ta’ Stabbiltà, u dan jissuġġerixxi li Bonds ta’ Stabbiltà maħruġa llum jistgħu jistennew klassifikazzjoni għolja tal-kreditu. Din il-formula tkun l-aktar waħda effikaċi biex toffri l-vantaġġi marbutin mal-ħruġ tal-Bonds ta’ Stabbiltà iżda, fl-istess waqt, timplika l-akbar riskju ta’ periklu morali. Hija tipprevedi qafas robust ħafna għat-twettiq tad-dixxiplina baġitarja, il-kompetittività ekonomika u t-tnaqqis tal-iżbilanċi makroekonomiċi fil-livell nazzjonali.

3.2.1.2

Approċċ Nru 2: Is-sostituzzjoni parzjali tal-ħruġ nazzjonali bi ħruġ ta’ Bonds ta’ Stabbiltà b'garanziji in solidum

Taħt dan l-approċċ, il-ħruġ ta’ Bonds ta’ Stabbiltà jintrifed mill-garanziji in solidum, iżda jissostitwixxi biss porzjon limitat tal-ħruġ nazzjonali.

Il-porzjon tal-ħruġ li ma jkunx fil-Bonds ta’ Stabbiltà jibqa' taħt il-garanziji nazzjonali rispettivi. Għaldaqstant, is-suq tal-bonds sovrani taż-żona tal-euro jkun jikkonsisti minn żewġ partijiet distinti: il-Bonds ta’ Stabbiltà u l-bonds tal-gvern nazzjonali. Kwistjoni ewlenija f'dan l-approċċ tkun il-kriterji speċifiċi għad-determinazzjoni tal-proporzjonijiet relattivi tal-Bonds ta’ Stabbiltà u l-ħruġ nazzjonali.

3.2.1.3

L-Approċċ Nru 3: Is-sostituzzjoni parzjali tal-ħruġ nazzjonali bi ħruġ ta’ Bonds ta’ Stabbiltà b'garanziji proporzjonali iżda mhux in solidum

F'dan l-approċċ, il-Bonds ta’ Stabbiltà jerġgħu jissostitwixxu parzjalment biss il-ħruġ nazzjonali u jkunu appoġġjati minn garanziji pro-rata tal-Istati Membri taż-żona tal-euro. Dan l-approċċ ivarja mill-Approċċ Nru 2 peress li l-Istati Membri jżommu r-responsabbiltà għas-sehem rispettiv tagħhom tal-ħruġ tal-Bonds ta’ Stabbiltà kif ukoll il-ħruġ nazzjonali tagħhom.

4.10.2012   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 299/72

1.1

Il-KESE jtenni l-appoġġ sod tiegħu għall-politika spazjali Ewropea u b’mod partikolari għall-proġetti Ewropej il-kbar Galileo u GMES li hu jqis strateġiċi għall-iżvilupp ekonomiku u xjentifiku Ewropew. Fl-opinjonijiet kollha li fassal (1) il-KESE enfasizza l-ħtieġa li jiġu ddedikati aktar attenzjoni u riżorsi għall-attivitajiet spazjali, li fihom l-UE għandha tibqa’ żżomm pożizzjoni ta’ importanza kbira.

1.2

Il-KESE huwa kontra l-proposta tal-Kummissjoni li testernalizza, ġo fond ad hoc, il-finanzjamenti meħtieġa għall-iżvilupp u għat-tlestija tal-programm GMES.

1.3

Il-KESE jinnota li l-ħtieġa urġenti ta’ programm li qed jidħol fil-fażi operattiva hija dik li tiġi assigurata l-kontinwità tiegħu, inkella jfalli. Il-proposta kollha li jiġġeddu l-mekkaniżmi ta’ finanzjament, ġestjoni u governanza b’mod differenti minn dawk li s-soltu jintużaw u li huma stabbiliti fil-qafas tal-UE, tidher li hija barra minn żmienha, bla ġustifikazzjoni u ġġib magħha riskju kbir. Il-ħolqien ta’ korpi u mudelli ġodda ta’ finanzjament jirrikjedi li tinbeda fażi twila u inċerta ta’ negozjati u studji, li bla dubju jeħtieġu s-snin, ħaġa li ma tidhirx kompatibbli mal-bidu tat-tħaddim ta’ programm bħall-GMES. Dan huwa bla ħtieġa peress li l-kompetenzi u l-karatteristiċi meħtieġa biex jiżvolġi l-programm jinsabu fi ħdan il-Kummissjoni u l-aġenziji l-oħra Ewropej.

1.4

Il-KESE jitlob li l-finanzjament tal-programm isir fi ħdan il-qafas finanzjarju multiannwali 2014-2020, u li l-governanza tkun strutturata b’mod li żżomm kont tal-kapaċitajiet eżistenti fl-Ewropa u tevita kemm il-frammentazzjoni tal-entitajiet ta’ tmexxija, kif ukoll il-ħolqien ta’ entitajiet ġodda li mhumiex adattati biex jipparteċipaw fil-ġestjoni ta’ programm li ġie żviluppat matul l-aħħar deċennju. Din it-talba diġà saret f’opinjoni preċedenti (2).

1.5

Il-komunikazzjoni dwar id-dettalji ta’ implimentazzjoni tal-proposta ta’ qbil intergovernattiv għall-ħidma tal-GMES (3) li waslet waqt li din l-opinjoni kienet qed tiġi diskussa ma tbiddilx il-konklużjonijiet li wasalna għalihom. Għall-kuntrarju, hija ssaħħaħhom, peress li twassal biex il-KESE jinnota għal darb’oħra r-riskju kbir li hemm marbut mal-introduzzjoni daqshekk fit-tard ta’ mudell ta’ finanzjament u ta’ tmexxija ġdid li ma ġiex ippruvat, li jinsab barra mill-qafas ta’ finanzjament pluriennali u mill-kanali stabbiliti interni ta’ tmexxija tal-UE.

1.6

Il-KESE jesprimi tħassib kbir minħabba r-riskju konkret li l-programm GMES jista’ jiltaqa’ ma’ diffikultajiet serji, li jistgħu jqiegħdu f’periklu investiment ta’ aktar minn EUR 3,2 biljun. Fid-dawl tad-diskussjonijiet bejn l-Istati Membri, dan ir-riskju jidher li sar kważi ċertezza.

1.7

Il-KESE josserva li, f’inqas minn sena mit-tħaddim previst tiegħu (fl-2013 huwa previst li s-satelliti A tal-kostellazjonijiet Sentinel-1, Sentinel-2 u Sentinel-3 jittellgħu fl-ispazju), id-definizzjoni mill-ġdid tal-apparat kumpless tal-finanzjament u l-governanza għall-GMES, kif deskritt fil-komunikazzjoni msemmija, tidher riskjuża ħafna anke fid-dawl tal-importanza strateġika tal-programm għall-UE.

1.8

Il-komunikazzjoni ma fihiex analiżi ta’ fattibbiltà li tippermetti li ssir valutazzjoni ta’ jekk huwiex possibbli li dan iseħħ fis-sens tal-effettività u l-effiċjenza. Il-ġustifikazzjoni tal-ħtieġa ta’ skema ġdida wkoll mhijiex ċara.

1.9

Il-KESE josserva t-trattament differenti li qed jingħata liż-żewġ programmi tal-pjan spazjali Ewropew, Galileo u GMES: l-ewwel wieħed huwa inkluż fil-qafas finanzjarju multiannwali (QFP), filwaqt li t-tieni wieħed huwa eskluż.

1.10

Ir-rwol marġinali li ngħatat l-Aġenzija Spazjali Ewropea tagħna (ESA) fejn tidħol il-governanza f’din is-sistema kumplessa kien ta’ sorpriża. Din s’issa ħolqot, mexxiet u ħaddmet il-biċċa l-kbira tal-istrutturi satellitari Ewropej, apparti li s’issa pprovdiet, flimkien mal-Kummissjoni Ewropea, kważi l-finanzjament kollu. Is-sostituzzjoni tagħha b’korpi li huma jew ġodda jew li għandhom biss ftit esperjenza fil-ġestjoni ta’ sistemi satellitari u tad-data miġbura minnhom ma tidhirx għaqlija.

1.11

Il-KESE jsostni li, f’inqas minn sena mid-dħul fis-seħħ tal-mudell ta’ finanzjament tal-programm GMES, l-introduzzjoni ta’ definizzjoni mill-ġdid tal-kompetenzi fuq il-programm daqshekk radikali, kif proposta fil-komunikazzjoni, hija ta’ riskju kbir ħafna għat-tħaddim tas-sistema.

1.12

Il-KESE josserva l-inċertezza u n-nuqqas ta’ determinazzjoni tal-proposta ta’ governanza li ġiet ippreżentata mill-Kummissjoni. Jidhru b’mod evidenti l-prekarjetà tal-mudell li ġie propost, u l-koordinamenti tekniċi li ġew fdati lil entitajiet li la huma familjari mal-attivitajiet spazjali, u lanqas m’għandhom kultura ta’ xogħol komuni ma’ aġenziji oħra. Barra minn hekk, aktar minn 80 % tal-attivitajiet previsti għall-programm GMES huma marbutin mal-attivitajiet spazjali. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni biex tirrevedi l-mudell propost u biex iżżomm governanza unitarja, filwaqt li tibqa’ tagħti r-responsabbiltà teknika tal-programm lill-ESA, taħt is-sorveljanza u l-kontroll tal-Kummissjoni, kif kien ġie previst oriġinarjament.

2.1

Il-komunikazzjoni tat-30 ta’ Novembru 2011, li qed issir referenza għaliha, fiha s-soluzzjoni identifikata mill-Kummissjoni Ewropea għall-finanzjament tal-fażi operattiva tal-programm strateġiku għall-monitoraġġ tad-dinja u s-sigurtà tal-GMES, ’il barra mill-qafas finanzjarju multiannwali 2014-2020 (4), kif definit s’issa u mwassal sal-fażi ta’ implimentazzjoni finali. Fiha wkoll il-proposta tal-governanza. Għalhekk hija komunikazzjoni ta’ importanza fundamentali għall-programm GMES.

2.2

Il-komunikazzjoni l-oħra dwar xi dettalji ta’ implimentazzjoni tal-proposta ta’ ftehim intergovernattiv għall-ħidma tal-GMES (5) li waslet waqt li kienet qed tiġi diskussa din l-opinjoni, ma tibdilx il-kummenti u lanqas il-konklużjonijiet, peress li hija addendum li jispjega fid-dettall l-aspetti finanzjarji tal-fond propost, u tintroduċi korp ġdid, il-Kunsill GMES, li għandu l-istess kompetenzi li s’issa kienu f’idejn it-tmexxija tal-programmi spazjali Ewropej, biex b’hekk qed jinħoloq kunflitt ċar ta’ kompetenzi u strutturi tat-teħid tad-deċiżjonijiet doppji fl-Ewropa.

2.3

Flimkien ma’ Galileo, il-programm ta’ Monitoraġġ Globali tal-Ambjent u s-Sigurtà (GMES) huwa wieħed miż-żewġ programmi ewlenin tal-Unjoni Ewropea fil-qasam spazjali. Dan għandu rwol fundamentali fil-monitoraġġ tad-dinja, u jipprovdi l-mezzi biex jiġi mifhum u osservat it-tibdil fil-klima, il-ħarsien u s-sigurtà ċivili, l-iżvilupp sostenibbli u l-ġestjoni tal-kriżijiet.

2.4

In-nuqqas ta’ finanzjament tal-programm strateġiku ta’ monitoraġġ tad-dinja u s-sigurtà, il-GMES, fil-proposta għall-qafas finanzjarju multiannwali 2014-2020 qajjem tħassib kbir minħabba r-riskju konkret li jintilef programm strateġiku għall-Ewropea, li s’issa sewa għaxar snin xogħol u investiment ta’ aktar minn EUR 3 biljun.

2.5

Il-KESE, fl-analiżi tiegħu ta’ Diċembru 2011 (6), kien diġà esprima tħassib kbir rigward il-futur ta’ dan il-programm, fin-nuqqas tal-finanzjament kontinwu tiegħu.

2.6

Il-Parlament Ewropew, fi Frar 2012, permezz tar-riżoluzzjoni tiegħu dwar il-futur tal-GMES (7), stabbilixxa li “il-finanzjament tal-GMES ’il barra mill-qafas finanzjarju multiannwali (QFP) – bil-finanzjament u l-istruttura ta’ governanza proposti fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni – mhuwiex għażla li tista’ sseħħ”.

2.7

Il-parti spazjali tal-GMES hija bbażata fuq tliet kostellazzjonijiet ta’ satelliti, Sentinel-1, 2 u 3, u fuq strumenti (Sentinel 4 u 5), li jinsabu abbord satelliti oħra. L-ewwel satelliti tat-tliet kostellazzjonijiet se jittellgħu fl-ispazju matul l-2013. Għalhekk, id-definizzjoni ta’ qafas finanzjarju li jiggarantixxi l-finanzjament tal-operazzjonijiet li issa huma imminenti għandha ssir b’mod urġenti.

2.8

Fin-nuqqas ta’ proposta, fl-okkazjoni tal-konferenza stampa tad-9 ta’ Jannar 2012, id-direttur ġenerali tal-ESA stqarr li, fin-nuqqas ta’ deċiżjoni dwar il-finanzjament tal-operazzjonijiet tal-GMES, l-ESA għandha l-intenzjoni li ma twettaqx l-operazzjonijiet previsti ta’ tlugħ fl-ispazju (8).

2.9

Il-Kummissjoni Ewropea qed tipproponi, permezz ta’ din il-komunikazzjoni, li ssib il-finanzjament meħtieġ għall-ħolqien u t-tħaddim tal-infrastuttura kollha, permezz ta’ fond ġdid, speċifiku għall-GMES, li għall-ħolqien tiegħu se jkun meħtieġ ftehim intergovernattiv bejn l-Istati Membri tal-UE mlaqqgħin fil-Kunsill Ewropew.

2.10

Għall-fond għandhom jikkontribwixxu s-27 Stat Membru tal-UE skont id-Dħul Nazzjonali Gross (DNG) tagħhom. Il-komunikazzjoni tinkludi mudell ta’ ftehim (9).

2.11

Il-proposta dwar il-governanza li tinsab fil-komunikazzjoni, li mhija xejn inqas importanti minn dik finanzjarja, tindika diversi entitajiet li għandhom jieħdu r-responsabbiltà għall-aspetti u l-oqsma differenti li flimkien jikkostitwixxu l-programm GMES.

2.12

L-introduzzjoni ta’ skema ġdida u kumplessa ta’ finanzjament u ta’ korp ġdid ta’ ġestjoni tal-programm spazjali (il-Kunsill GMES), ma jidhrux li huma ġustifikati u waslu tard, sena biss mit-tlugħ fl-ispazju tal-ewwel satelliti.

3.1

Il-programm GMES għall-monitoraġġ globali tad-dinja u s-sigurtà u l-programm GALILEO għan-navigazzjoni satellitari huma l-programmi strateġiċi l-kbar tal-Unjoni Ewropea, li permezz tagħhom hija għandha l-intenzjoni li żżomm l-indipendenza u l-prominenza tagħha fil-qasam spazjali.

3.2

Iż-żamma ta’ tmexxija u indipendenza b’saħħitha fil-qasam spazjali hija kkunsidrata bħala strateġikament importanti għall-futur tal-Ewropa, minħabba l-impatt ekonomiku, teknoloġiku, ġeopolitiku u kulturali f’sens aktar wiesa’ tal-attivitajiet żviluppati fil-qasam spazjali.

3.3

Il-GMES huwa programm strateġiku tal-Unjoni Ewropea li ġie stabbilit bir-Regolament (UE) nru 911/2010 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill.

3.4

Il-komunikazzjoni ssostni li “Sabiex tirrispondi għall-isfidi dejjem jikbru f’livell globali, l-Ewropa għandha bżonn sistema tagħha stess ta’ osservazzjoni koordinata b’mod tajjeb u ta’ min jafdaha. Il-GMES huwa dik is-sistema.”

3.5

Il-Komunikazzjoni tipproponi mudell ġdid ta’ finanzjament, barra mis-sistema stabbilita ta’ ġestjoni fi ħdan il-baġit tal-UE, li teħtieġ miżura speċifika u l-approvazzjoni tas-27 Stat Membru għal mekkaniżmu li, fis-sitwazzjoni finanzjarja attwali (pereżempju ara, iżda mhux biss, is-sitwazzjoni tal-Greċja u l-indisponibbiltà possibbli ta’ Franza u l-Italja), jekk mhux ċertament, bi probabbiltà kbira, ser jiġi blokkat, ħaġa li twassal għal tmiem il-programm GMES.

4.1

Il-komunikazzjoni tipprevedi l-esklużjoni tal-GMES mill-QFP 2014-2020.

4.2

Iżda l-finanzjament għandu jsir permezz ta’ ftehim intern bejn ir-rappreżentanti tal-gvernijiet tal-Istati Membri, imlaqqgħin fil-Kunsill.

4.3

Il-ftehim jipprevedi li kull Stat Membru tal-Unjoni jħejji l-proċeduri meħtieġa għad-dħul fis-seħħ tiegħu minn qabel, u javża lis-Segretarju Ġenerali tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea.

4.4

Biex jidħol fis-seħħ, il-ftehim irid jiġi ratifikat mill-Istati Membri kollha tal-Unjoni.

4.5

Il-ftehim jista’ jidħol fis-seħħ biss wara l-approvazzjoni tiegħu mill-aħħar Stat Membru. Minħabba fis-sitwazzjoni finanzjarja Ewropea attwali, kemm dik ġenerali kif ukoll dik ta’ xi Stati Membri b’mod partikolari, din il-klawsola waħedha tidher biżżejjed biex twassal għall-falliment tal-GMES.

4.6

Iż-żmien u l-mod li bih se jitlaqqa’ dan il-Kunsill sa issa għadhom mhumiex magħrufa, u dan huwa riskju meta wieħed iqis li s-satelliti Sentinel 1-2-3 (2013) se jittellgħu fl-ispazju fil-futur qrib.

4.7

Għall-finijiet ta’ programmazzjoni, ġestjoni u eżekuzzjoni tal-fond tal-GMES, il-komunikazzjoni tipprevedi li l-Kunsill jadotta regolament fuq proposta tal-Kummissjoni. Bħalissa l-abbozz ta’ dan ir-regolament għadu mhuwiex disponibbli.

4.8

Għall-finijiet tar-regolament finanzjarju tal-fond tal-GMES, li jistabbilixxi r-regoli marbuta mal-istituzzjoni u l-eżekuzzjoni tal-fond, kif ukoll il-preżentazzjoni u l-verifika tal-kontijiet, il-komunikazzjoni tipprevedi li dan jiġi adottat mill-Kunsill fuq proposta tal-Kummissjoni. Bħalissa l-abbozz ta’ dan ir-regolament għadu mhuwiex disponibbli.

4.9

Sa issa, l-iżvilupp tal-programm sewa EUR 3,2 biljun, mogħtija kważi kollha mill-ESA (1 890 miljun) u mill-UE (1 300 miljun).

4.10

L-implimentazzjoni tal-programm kollu kemm hu, inklużi l-manutenzjoni, l-iżvilupp u l-aġġornamenti, huwa stmat li teħtieġ EUR 5,8 biljun għall-perjodu ta’ bejn l-2014 u l-2020 madwar 0.6 % tal-baġit tal-Unjoni, għall-istess perjodu, li huwa EUR 1 025 biljun kif previst mill-QFP 2014-2020. Huwa importanti li niftakru wkoll li l-baġit tal-Unjoni jirrappreżenta madwar 1 % tad-Dħul Nazzjonali Gross (DNG).

4.11

Madanakollu, il-proposta tal-finanzjament tal-GMES ’il barra mill-baġit tal-Unjoni ma jidhirx li twassal għal benefiċċji finanzjarji, peress li s-27 Stat Membru xorta jridu jiggarantixxu l-finanzjament, anke jekk dan isir permezz ta’ sistema ta’ finanzjament differenti bbażata fuq ftehim intergovernattiv kumpless. B’hekk mhijiex ċara r-raġuni warajha.

4.12

Fejn għandha x’taqsam il-parti spazjali, l-ESA għandha l-baġit biex ittella’ fl-ispazju t-tliet satelliti “A” tal-kostellazzjonijiet Sentinel-1,2 u 3. Fil-każ ta’ Sentinel-1, it-tlugħ fl-spazju diġà tħallas, filwaqt li fil-każ tat-tlugħ fl-ispazju tat-tnejn l-oħra ma jidhirx li hemm problemi ta’ finanzjament. Il-baġit wara l-2013 jinvolvi l-varar tal-kostellazzjonijiet kollha, kif previst sabiex ikun jista’ jiġi garantit is-servizz li nħolqu għalih.

4.13

Għadd ta’ korpi ssemmew fil-komunikazzjoni għall-ġestjoni tal-fażi operattiva tal-GMES.

4.14