23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/1

1.1

Il-Kummissjoni Ewropea ddefinixxiet il-“flessigurtà” bħala “strateġija integrata biex ittejjeb, fl-istess waqt, il-flessibbiltà u s-sigurtà fis-suq tax-xogħol”. F’dan id-dokument ta’ pożizzjoni l-KESE jenfasizza ċerti aspetti tal-kunċett tal-flessigurtà li fil-fehma tiegħu, f’dawn iż-żminijiet ta’ kriżi, huma rilevanti b’mod speċjali biex jinżammu kemm jista’ jkun nies fix-xogħol u biex dawk li jinsabu barra s-suq x-xogħol ikollhom l-aktar opportunitajiet possibbli biex isibu xogħol ġdid malajr kemm jista’ jkun. Dawk li jħaddmu u l-ħaddiema għandhom jaħdmu flimkien fil-qafas tad-djalogu soċjali biex jiżguraw li l-ikbar numru ta’ ħaddiema possibbli jinżammu fis-suq tax-xogħol.

1.2

F’dan iż-żmien ta’ kriżi kbira u ta’ qgħad li qed jikber, hemm bżonn aktar minn qatt qabel li l-flessigurtà ma tinftihemx bħala mod kif il-ħaddiema li bħalissa għandhom xogħol ikunu jistgħu jitkeċċew aktar faċilment jew miżura li tpoġġi fil-periklu s-sigurtà soċjali in ġenerali u ta’ dawk li mhux qed jaħdmu speċifikament. Il-KESE jqis li l-miżuri maħsuba biex itejbu l-aspett tas-“sigurtà” (fl-usa’ sens tagħha) tal-flessigurtà, bħalissa huma ta’ prijorità assoluta.

1.3

Il-KESE diġà enfasizza l-importanza tal-flessigurtà interna f’opinjonijiet preċedenti. Il-kriżi enfasizzat l-importanza tal-miżuri ta’ flessigurtà interna li jippermettu lill-kumpaniji jadattaw ruħhom għat-tnaqqis drastiku fl-ordnijiet mingħajr ma jkollhom ikeċċu lill-impjegati. Il-kumpaniji li jużaw “kontijiet tal-ħinijiet tax-xogħol” (working times accounts) maqbula mal-imsieħba soċjali huma aktar kapaċi jirreaġixxu malajr għas-sitwazzjoni l-ġdida tas-suq li ġabet magħha l-kriżi, mill-kumpaniji li m’għandhomx dawn it-tip ta’ miżuri. Waħda mil-lezzjonijiet li tgħallimna b’mod ċar mill-kriżi hija li l-kontijiet tal-ħinijiet tax-xogħol u l-arranġamenti għal ħinijiet tax-xogħol flessibbli għandhom jiġu promossi mill-imsieħba soċjali. Il-KESE jqis li huwa neċessarju li dawn l-istrumenti jkunu attraenti kemm jista’ jkun kemm għall-kumpaniji u kif ukoll għall-impjegati.

1.4

Il-flessigurtà taħdem biss jekk l-impjegati jkunu mħarrġa tajjeb. Hemm rabta mill-qrib bejn kompetenzi ġodda u l-ħolqien ta’ impjiegi ġodda. Huwa kompletament fl-interess tal-kumpaniji li jinvestu fit-taħriġ kontinwu tal-persunal tagħhom, filwaqt li hija r-responsabbiltà tal-ħaddiema li jkomplu jieħdu t-taħriġ. Hemm it-tama li l-istrateġija ta’ Lisbona għal wara l-2010 se tipprovdi s-soluzzjonijiet għal dawn il-problemi.

1.5

Il-kriżi tenfasizza l-importanza tad-djalogu soċjali. Dawn l-aħħar xhur kienu prova tal-impenn qawwi tal-imsieħba soċjali biex isibu soluzzjonijiet konġunti għall-problemi urġenti. Il-KESE jipproponi li l-Presidenza Svediża tal-UE u l-Kummissjoni Ewropea jwaqqfu pjattaforma bbażata fuq l-internet li tinkoraġġixxi l-iskambju ta’ esperjenzi fir-rigward ta’ dawn l-inizjattivi tal-imsieħba soċjali, billi tiġi rrispettata d-diversità tas-sitwazzjonijiet fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali.

1.6

Fil-livell Ewropew, l-imsieħba soċjali bħalissa qed jinnegozjaw ftehim qafas awtonomu dwar is-swieq tax-xogħol inklużivi. Il-KESE jemmen li dan il-ftehim futur jista’ jkollu valur miżjud ġenwin fl-għajnuna għall-aktar nies vulnerabbli li tilfu l-impjieg tagħhom minħabba l-kriżi biex jerġgħu lura għax-xogħol. Il-KESE jinsab ukoll ħerqan għall-monitoraġġ u l-valutazzjoni konġunti tal-implimentazzjoni tal-flessigurtà, li għaliha l-imsieħba soċjali Ewropej wiegħdu l-impenn tagħhom fil-programm ta’ ħidma tagħhom għall-2009-2010.

1.7

Il-ħeffa kbira u l-mod drastiku kif seħħet il-waqgħa ekonomika ġiegħlet lil bosta fost dawk li jħaddmu jaħsbu lura fis-snin ta’ ġid ekonomiku, meta kien diffiċli li jinstab għadd adegwat ta’ nies ikkwalifikati biżżejjed. Dawk li jimpjegaw issa qed iħarsu lejn il-ġejjieni bil-ħsieb li r-rilanċ ekonomiku ser iseħħ żgur, u għalhekk mhumiex qed jgħaġġlu biex jaqtgħu wisq postijiet tax-xogħlijiet – azzjoni li tista’ tiġi pprovokata jekk jaħsbu biss biex jiffrankaw il-flus f’perijodu qasir ta’ żmien. Minkejja dan, l-ebda kumpanija ma tista’ tinjora r-regoli bażiċi tal-ekonomija. Fl-aħħar mill-aħħar, l-interess ewlieni ta’ kull kumpanija huwa li tiżgura s-sopravivenza tagħha. Għall-ħaddiema affettwati, huwa importanti ħafna li jerġgħu lura għax-xogħol malajr kemm jista’ jkun. Il-KESE jenfasizza l-bżonn li tiġi pprovduta għajnuna malajr u ta’ kwalità għolja. L-Istati Membri għandhom jikkunsidraw serjament li jżidu l-kwantità u l-kwalità tal-ħaddiema fl-aġenziji tax-xogħol bil-għan li jiġu appoġġjati n-nies biex jerġgħu jsibu xogħol malajr kemm jista’ jkun.

1.8

Meta jitqiesu l-ispeċifiċitajiet nazzjonali u reġjonali, kif ukoll id-differenzi bejn is-setturi industrijali, il-KESE jħeġġeġ lill-Unjoni tkompli l-ħidma tagħha f’perspettiva Ewropea u fir-rispett tal-prinċipju tas-sussidjarjetà. Huwa b’hekk li ser jinħoloq il-qafas Ewropew meħtieġ biex jiggarantixxi t-tisħiħ ta’ mudell soċjali Ewropew li qiegħed jinbidel minn mudell teoriku għal realtà li ma tistax tiġi evitata (1). Huwa meħtieġ li jitfassal proċess post-Lisbona (Lisbona 2010 plus) maħsub biex jindirizza l-għanijiet li ma jkunux intlaħqu u dawk li għad iridu jitfaċċaw matul il-kriżi, li ż-żmien sakemm jgħaddu jista’ jkun twil u ta’ tbatija. Il-flessigurtà żgur li se jkollha rwol importanti. Il-Kumitat huwa tal-fehma li d-dimensjonijiet tal-flessigurtà fl-applikazzjoni tagħha għandhom ikunu ibbilanċjati.

1.9

Il-KESE jenfasizza li r-riformi tas-swieq tax-xogħol fl-Istati Membri għandhom jevitaw li jkompli jikber in-numru ta’ postijiet tax-xogħol prekarji kkaratterizzati minn flessibbiltà eċċessiva għad-detriment tas-sigurtà, li f’dawn l-aħħar snin baqa’ jiżdied. Il-KESE jaqsam it-tħassib li esprima l-Kumitat tar-Reġjuni fl-opinjoni tiegħu tas-7 ta’ Frar 2008 (2). Il-preferenza għall-flessibbiltà esterna tista’ tagħti lok “għad-deregolamentazzjoni ta’ kondizzjonijiet normali tax-xogħol sabiex jiġi estiż l-impjieg prekarju”.

2.1

Il-Presidenza Svediża tistieden lill-KESE jagħti l-opinjoni tiegħu dwar is-suġġett tal-“flessigurtà” li dwaru diġà kien ta l-fehma tiegħu (3), iżda li issa qed jiġi ppreżentat f’kuntest ġdid. L-urġenza li s-suġġett jerġa’ jiġi eżaminat fil-perspettiva tal-kriżi finanzjarja ġie kkonfermat matul seduta organizzata mill-Presidenza Svediża fis-7 ta’ Lulju 2009 fi Stokkolma.

2.2

Il-kunċett tal-flessigurtà jista’ jiġi interpretat b’modi differenti. Il-Kummissjoni Ewropea ddefinixxiet il-kunċett fil-komunikazzjoni tagħha (COM(2007) 359 finali) bħala “strateġija integrata biex ittejjeb, fl-istess ħin, il-flessibbiltà u s-sigurtà fis-suq tax-xogħol” (4). Peress li din id-definizzjoni ntużat ukoll fil-konklużjonijiet tas-summit speċjali li sar fi Praga fis-7 ta’ Mejju 2009, din l-opinjoni qed tiġi bbażata wkoll fuq din l-interpretazzjoni komuni.

2.3

Il-KESE jinsisti fuq il-fatt li l-politiki tas-suq tax-xogħol jaqgħu taħt ir-responsabbiltà tal-Istati Membri, b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà. It-tentattivi biex jiġu armonizzati l-liġijiet tax-xogħol imorru kontra dan il-prinċipju u ma jkunux adatti minħabba li huma ta’ ħsara għat-tradizzjonijiet u l-istrutturi ġeografiċi li taw prova li huma rilevanti u solidi. Barra minn hekk, irid jitqies ukoll il-fatt li l-ekonomiji tal-Istati Membri mhux kollha huma żviluppati fuq l-istess livell. Dan huwa rifless fis-sistemi soċjali rispettivi tagħhom. F’dan il-kuntest, skont il-KESE, l-isfidi tal-UE għandhom ikunu:

3.1.1

Fuq medda qasira ta’ żmien l-effetti tal-akbar kriżi ekonomika fl-istorja tal-Komunità huma evidenti: id-dejn pubbliku tal-Istati Membri tal-UE qed jikber b’veloċità li qatt ma rajna qabel. Minkejja li l-banek ċentrali tad-dinja mlew is-swieq bil-likwidità, is-sistema bankarja xorta waħda mhux qed taħdem b’mod normali. B’mod partikolari, l-intrapriżi ż-żgħar u ta’ daqs medju (SMEs) kif ukoll dawk li jaħdmu għal rashom qed iħabbtu wiċċhom ma’ diffikultajiet kbar biex ikollhom aċċess għal krediti ġodda. Ma ndumux wisq biex nibdew inħossu l-effetti ħżiena tal-qgħad fuq is-soċjetajiet u fuq is-suq intern. Fl-istess ħin, il-ħolqien ta’ impjiegi ġodda sar rari u diffiċli ħafna.

3.1.2

Il-KESE jqis li huwa indispensabbli li fuq medda ta’ żmien qasir jiġi adattat il-mudell tal-flessigurtà fid-dawl tas-sitwazzjoni soċjoekonomika ħażina attwali, anke jekk l-aħħar opinjoni tiegħu dwar is-suġġett tfasslet biss fir-rebbiegħa tal-2008. Il-Kumitat feraħ li l-Presidenza Svediża talbitu jeżamina kif l-Istati Membri jistgħu jużaw il-flessigurtà fil-qasam tar-ristrutturar fil-kuntest tal-iżvilupp globali. L-iżvilupp globali jagħmel referenza għall-kriżi finanzjarja u r-riperkussjonijiet traġiċi tagħha fuq l-ekonomija reali u fuq l-impjiegi. Din il-kriżi diġà ġiet kkonfermata bħala l-agħar kriżi ekonomika mis-snin 80 ’l hawn. X’aktarx li dawn l-effetti se jħallu marka fuq is-seklu 21 kollu. Il-kriżi hija aktar gravi minħabba li qed isseħħ fl-istess waqt ta’ żewġ kriżijiet oħra li qed jippreżentaw sfidi kbar fuq livell globali: il-kriżi tal-klima u l-kriżi demografika.

3.1.3

Il-kriżi qed tibdel l-ambjent soċjoekonomiku li fih jistgħu jsiru r-riformi futuri tas-suq tax-xogħol. Dan huwa minnu, irrispettivament minn x’wieħed jaħseb dwar l-opportunità, il-fattibbiltà, il-ħtieġa jew l-impossibbiltà li dawn ir-riformi strutturali jsiru fi żmien ta’ kriżi. Minkejja dan, il-KESE jixtieq jenfasizza li l-inklużjoni u l-introduzzjoni mill-ġdid tal-persuni qiegħda fis-suq tax-xogħol għandhom ikunu fost il-prijoritajiet assoluti.

3.1.4

Madanakollu, il-Kumitat jixtieq joħroġ xi konklużjonijiet mill-osservazzjonijiet tiegħu sabiex ikun jista’ jfassal proposti konkreti u pożittivi fir-rigward tal-elementi li jiffurmaw il-flessigurtà, jiġifieri l-flessibbiltà u s-sigurtà. Il-Kumitat jixtieq jenfasizza li ġestjoni bbilanċjata tal-miżuri ta’ flessibbiltà u ta’ sigurtà hija indispensabbli sabiex jiġu evitati l-kunflitti soċjali li diġà ġraw madwar l-Ewropa.

3.2.1

Il-flessibbiltà interna għandha tkun ir-riżultat ta’ djalogu soċjali bejn il-management u l-impjegati jew ir-rappreżentanti tagħhom, l-imsieħba soċjali, fil-livell tal-intrapriża jew tas-settur ikkonċernat. Il-flessibbiltà tevita li jintilfu l-postijiet tax-xogħol u b’hekk, f’perijodi diffiċli, tista’ tkun element stabilizzanti importanti għall-koeżjoni soċjali fl-Ewropa. Hemm bżonn li l-intrapriżi u l-ħaddiema jkunu jiftiehmu biex jiġi żgurat li jkun hemm impenn mill-intrapriżi fir-rigward tar-responsabbiltà soċjali u ż-żamma tal-ħaddiema fix-xogħol. Ir-rwol tal-gvernijiet huwa essenzjali għall-appoġġ ta’ dawn il-miżuri, iżda dan ma jistax jingħata għad-detriment tal-kapaċità tagħhom li jipprovdu s-servizzi soċjali bażiċi, bħalma huma s-sigurtà (kemm jekk hija tal-prodotti alimentari, tat-traffiku tal-ajru, tal-universalità tas-servizzi ta’ interess ġenerali jew dik li joffru l-pulizija) u l-edukazzjoni, li minn issa ’l quddiem qed titqies f’termini ta’ tagħlim tul il-ħajja.

3.2.2

Kull riforma soċjali għandha sseħħ fil-kuntest soċjoekonomiku u politiku tagħha. Il-flessigurtà f’perijodu ta’ kriżi bla dubju tqanqal mistoqsijiet diffiċli dwar jekk hemmx garanzija li s-sagrifiċċji mitluba għal dak li fit-teorija se tfisser żieda fl-impjiegi, humiex ser jagħtu r-riżultati. Għalhekk irridu nkunu konxji tal-fatt li l-flessigurtà tkun utli biss jekk tiġi tradotta f’fehim komuni tal-imsieħba soċjali u mhux biss ta’ wieħed minnhom. F’dan il-kuntest, dan bilfors iwassal biex naħsbu b’mod serju fuq is-sigurtà u fuq il-bilanċ bejn is-sigurtà u l-flessibbiltà. Il-Kumitat huwa tal-fehma li l-Kummissjoni Ewropea għandha tikkonċentra l-analiżi tagħha l-aktar fuq il-possibbiltajiet ta’ flessibbiltà interna li jistgħu jservu ta’ għodda effikaċi fil-flessigurtà għall-ġlieda kontra l-qgħad (5).

3.2.3

Il-Kumitat huwa tal-fehma li l-aspetti tal-flessigurtà għandhom ikunu bbilanċjati, u m’għandhomx ikunu applikati għad-detriment tas-sigurtà. Iżda kif jistgħu l-Istati Membri jiżguraw dan il-bilanċ fi żmien ta’ kriżi? Il-Kumitat jipproponi li r-riformi bbażati fuq il-mudell tal-flessigurtà jiġu eżaminati bir-reqqa f’dan iż-żmien ta’ kriżi biex ma jkunx hemm riperskussjonijiet soċjali u politiċi mhux mixtieqa. Dawn il-prekawzjonijiet għandhom jiġu msaħħa fil-każ tal-flessigurtà msejħa “esterna”.

3.2.4

B’konformità ma’ dak li għadu kif ġie ppreżentat, il-miżuri tal-flessigurtà għandhom ikunu kredibbli minn kull lat, u b’mod partikolari fir-rigward tal-aspett baġitarju. X’aktarx dan se jwassal biex jinbidlu l-prijoritajiet tal-infiq baġitarju tal-Istati Membri, u jista’ jkun ukoll li tissaħħaħ l-għajnuna Komunitarja. Dan għaliex ma jistax ikun hemm flessigurtà mingħajr sigurtà.

3.2.5

Għall-kuntrarju tal-użu prudenti tad-diversi forom ta’ flessibbiltà interna, fis-sitwazzjoni attwali jkun riskjuż li jiġu imposti riformi tas-suq tax-xogħol bil-għan li tiġi promossa l-flessibbiltà esterna. L-analiżi tal-Kummissjoni Ewropea s’issa insistew fuq dan l-aspett tal-flessigurtà. Ħafna mill-ftehimiet kollettivi fl-Ewropa jinkludu dispożizzjonijiet li jorganizzaw il-flessibbiltà fl-intrapriżi. Fost affarijiet oħra, din tista’ tieħu l-forma tal-ġestjoni tal-ħinijiet tax-xogħol, li tinkludi perijodi ta’ taħriġ, speċjalment biex jitqiesu l-varjazzjonijiet fl-attività.

3.3.1

Il-KESE jibqa’ tal-fehma li l-imsieħba soċjali għandhom ikunu fiċ-ċentru ta’ forum li fih tkun tista’ ssir diskussjoni permanenti tal-ideat dwar ir-riformi biex iż-żewġ naħat opposti – dawk li jħaddmu u l-ħaddiema – ikunu jistgħu jiżguraw iż-żamma ta’ bilanċ permanenti bejn il-flessibbiltà u s-sigurtà. Dan l-approċċ huwa importanti u interessanti għall-ġejjieni tal-impjiegi fl-Ewropa. Huwa proprju għalhekk li s-soċjetà ċivili għandha tiġi inkluża wkoll fid-dibattitu. Kull politika dwar ix-xogħol u kull riforma tas-suq tax-xogħol għandha impatt qawwi fuq is-soċjetà. Dawn ir-riformi m’għandhomx ikunu maqtugħin mill-perspettivi ekonomiċi, soċjali u sostenibbli tas-soċjetà.

3.3.2

Il-flessigurtà hija għodda importanti biex jittaffew l-effetti tal-kriżi finanzjarja u ekonomika reali fuq ix-xogħol u l-impjiegi. Madanakollu m’għandux isir abbuż billi, pereżempju, it-tkeċċija tan-nies mix-xogħol issir aktar faċli fil-pajjiżi li għandhom leġiżlazzjoni dwar ix-xogħol li tiggarantixxi ċertu livell ta’ sigurtà kontra prattiki li bl-Ingliż jissejħu “hire and fire”. Il-Kumitat japprova ċ-ċarezza li biha l-Kummissjoni Ewropea sostniet li l-flessigurtà fl-ebda każ ma tista’ tagħti d-dritt għat-tkeċċija mix-xogħol.

3.3.3

Il-Kumitat jenfasizza li r-riformi kollha tal-leġiżlazzjoni dwar ix-xogħol għandhom isiru flimkien mal-imsieħba soċjali, għaliex jekk ma jsirx hekk dawn ir-riformi ma jirnexxux. Id-djalogu soċjali huwa garanzija ta’ demokrazija parteċipattiva, moderna u soċjali. Il-ġestjoni tal-leġiżlazzjoni dwar ix-xogħol għandha tkun ir-riżultat ta’ negozjati mar-rappreżentanti tal-ħaddiema. Barra minn hekk, permezz tad-djalogu soċjali jkunu jistgħu jiġu adottati forom differenti ta’ flessibbiltà interna li joffru flessibbiltà sostanzjali lill-intrapriżi, indipendentement minn jekk l-attività ekonomika tagħhom tkunx qed tiżdied jew tonqos.

3.3.4

Il-KESE jilqa’ l-isforzi u l-ħidmiet konġunti li saru mal-imsieħba soċjali Ewropej fil-qasam tal-flessigurtà. Il-KESE japprezza li l-imsieħba soċjali Ewropej inkludew is-segwitu u l-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-flessigurtà fil-programm ta’ ħidma tagħhom 2009-2010. Il-KESE qed jistenna r-rapport ta’ din l-evalwazzjoni u jittama li l-evalwazzjoni konġunta jkollha impatt qawwi fuq l-iżvilupp tal-applikazzjonijiet differenti tal-flessigurtà fid-diversi Stati Membri.

3.4.1

Għal medda ta’ żmien qasir, l-analiżi u l-possibbiltajiet ta’ kif tista’ tiġi applikata l-flessigurtà għandhom jiffukaw fuq l-għan li jinżammu l-akbar numru ta’ impjiegi bl-akbar valur miżjud possibbli, u li tissaħħaħ il-protezzjoni soċjali globali tal-ħaddiema kollha, tkun xi tkun is-sitwazzjoni tagħhom fis-suq tax-xogħol, filwaqt li dejjem jitqiesu minn qabel id-djalogu soċjali fil-livelli kollha, il-limitazzjonijiet finanzjarji u r-rwol tal-gvernijiet.

3.4.2

Il-KESE jfakkar fil-konklużjonijiet tar-rapport tal-Kunsill tat-8 u d-9 ta’ Ġunju dwar il-flessigurtà fi żmien ta’ kriżi. Huwa importanti għall-qiegħda li jerġgħu jidħlu fid-dinja tax-xogħol mill-aktar fis possibbli. Il-KESE jenfasizza l-bżonn li dawn jingħataw għajnuna, appoġġ u gwida effikaċi malajr kemm jista’ jkun. L-Istati Membri għandhom jitħeġġu biex jagħmlu użu aħjar mill-fondi Ewropej eżistenti u għandhom jagħtu l-impenn sħiħ tagħhom biex itejbu l-kwalità tal-istrumenti kollha għall-promozzjoni tax-xogħol, pereżempju biex l-aġenziji tax-xogħol joffru impjiegi ta’ kwalità, biex isaħħu s-servizzi u l-effikaċja tagħhom.

3.4.3

Il-KESE huwa tal-istess fehma tal-Kummissjoni li l-ftehimiet dwar l-allowances għal ħaddiema li jkunu tkeċċew jistgħu jirrappreżentaw għodda effikaċi fuq medda ta’ żmien qasir biex jinżammu l-impjiegi, jiġi evitat il-qgħad u tinżamm is-setgħa tax-xiri. Dawn il-miżuri jġibu magħhom tliet effetti: iż-żamma tan-know-how u l-kompetenzi tal-ħaddiem għall-intrapriża, il-fatt li l-ħaddiem ma jiġix eskluż mid-dinja tax-xogħol u l-istabbiltà tal-ekonomija nazzjonali billi jiġu evitati mewġiet ta’ nies qiegħda. Il-kriżi kkonfermat il-bżonn li jiġu promossi l-kontijiet tal-ħinijiet tax-xogħol u tal-ġestjoni flessibbli tal-ħinijiet tax-xogħol. L-intrapriżi li jużaw il-kontijiet tal-ħinijiet tax-xogħol huma aktar kapaċi jirreaġixxu malajr għal sitwazzjonijiet fis-suq ġodda u jadattaw ruħhom għal tnaqqis għal għarrieda fid-domanda. Il-KESE jitlob lill-Istati Membri u lill-UE jagħmlu dan l-istrument attraenti kemm jista’ jkun kemm għall-ħaddiema kif ukoll għall-intrapriżi.

3.4.4

Il-KESE jħeġġeġ lill-imsieħba soċjali fil-livelli kollha, inkluż f’dawk makroekonomiċi, biex jiffukaw id-djalogu soċjali u l-kompromessi li qed isiru mill-imsieħba kollha f’dan iż-żmien ta’ kriżi profonda, fuq iż-żamma u l-ħolqien tal-impjiegi, billi jinżamm il-poter tax-xiri globali tal-ħaddiema. Il-gvernijiet għandhom isibu l-mezzi biex jaqdu r-rwol ta’ katalisti u biex jiffavorixxu, jew saħansitra jagħtu kumpens, għal dan it-tip ta’ ftehimiet. Il-KESE jipproponi li l-Presidenza Svediża tal-UE u l-Kummissjoni Ewropea jwaqqfu pjattaforma bbażata fuq l-internet li tinkoraġġixxi l-iskambju ta’ informazzjoni u ta’ esperjenzi fir-rigward tal-inizjattivi tal-imsieħba soċjali fuq livell prattiku, filwaqt li tiġi rrispettata d-diversità tas-sitwazzjonijiet fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali.

3.4.5

Il-KESE jqis li l-erba’ dimensjonijiet tal-flessigurtà u l-prinċipji tagħha bħalma ġew definiti mill-Kummissjoni Ewropea, jistgħu tassew jikkontribwixxu għat-tnaqqis tal-qgħad fl-Ewropa. Minkejja dan, huwa indispensabbli li jiġi żgurat li l-impjiegi ta’ kwalità qed jinħolqu. Protezzjoni soċjali ġenwina għandha rwol importanti. Hija fundamentali għall-koeżjoni soċjali fl-UE. F’dan il-kuntest, il-KESE jenfasizza li r-riformi tas-swieq tax-xogħol fl-Istati Membri għandhom jevitaw li jkompli jikber in-numru ta’ postijiet tax-xogħol prekarji kkaratterizzati minn flessibbiltà eċċessiva għad-detriment tas-sigurtà, li f’dawn l-aħħar snin baqa’ jiżdied. Il-Kummissjoni għandha tagħmel bilanċ ta’ kull tant żmien dwar it-twettiq fil-prattika tal-prinċipji tal-flessigurtà fit-testi leġiżlattivi u regolatorji dwar is-suq tax-xogħol. Il-KESE huwa tal-fehma li l-prinċipji tal-flessigurtà għandhom qabel kollox jiddaħħlu fl-aġenda għall-perijodu ta’ wara Lisbona. Barra minn hekk, il-KESE jissuġġerixxi li l-ħidmiet tal-imsieħba soċjali Ewropej ikunu kkoordinati ma’ din l-aġenda.

3.5.1

Il-KESE jqis li hu opportun li l-Presidenza Svediża qed tniedi dibattitu fuq l-aspetti tal-flessigurtà li, kif rajna f’diversi Stati Membri li introduċewha, jistgħu jkunu ta’ kontribut għall-Unjoni biex tegħleb il-kriżi finanzjarja u ekonomika globali filwaqt li jinżamm l-ikbar numru ta’ impjiegi possibbli biex il-koeżjoni soċjali ma titqigħedx fil-periklu. Huwa fl-interess tal-UE li ma titlifx il-ħaddiema kkwalifikati tagħha, għax wara l-kriżi se terġa’ tiġi bżonnhom, aktar u aktar fid-dawl tal-fatt li l-bidliet demografiċi se jnaqqsu b’mod konsiderevoli l-potenzjal għal forza tax-xogħol ikkwalifikata fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi Ewropej.

3.5.2

It-tkeċċija ta’ persunal ikkwalifikat fi żmien ta’ kriżi hija ta’ periklu fil-perspettiva tar-rilanċ li se jseħħ fil-ġejjieni. Hemm ir-riskju li n-nuqqas ta’ għarfien jikber. Agħar minn hekk, jidher li ħafna intrapriżi Ewropej qed inaqqsu n-numru ta’ apprentisti jew il-postijiet tax-xogħol maħsuba għaż-żgħażagħ li jkunu għadhom kif spiċċaw l-istudji tagħhom. Dan qed jipperikola l-ġejjieni tagħhom. Barra minn dan, il-flessigurtà tista’ taħdem biss jekk l-impjegati jkunu mħarrġa tajjeb. Għalhekk il-fatt li jitwaqqaf it-taħriġ imur kontra dan l-istrument ta’ riforma. Hemm rabta mill-qrib bejn kompetenzi ġodda u l-ħolqien ta’ impjiegi ġodda. L-istrateġija “Lisbona 2010 plus” għandha toffri tweġibiet għal dawn il-problemi. L-intrapriżi huma mistennija jinvestu fit-taħriġ kontinwu tal-impjegati tagħhom. Fl-istess ħin huwa evidenti li hija r-responsabbiltà ta’ kull ħaddiem li jkompli jitħarreġ.

3.5.3

It-tagħlim tul il-ħajja fil-qafas tal-flessigurtà għandu jkun parti mill-iżvilupp sostenibbli tas-soċjetajiet fi ħdan l-Unjoni Ewropea, u b’hekk dan iservi ta’ eżempju għad-dinja kollha. It-taħriġ tal-ħaddiema għandu jiffoka fuq l-għanijiet Ewropej li jinħolqu aktar impjiegi ta’ kwalità u biex isiru sforzi għall-iżvilupp ta’ ekonomija sostenibbli.

3.5.4

Il-flessigurtà tistrieħ essenzjalment fuq impjegabilità ogħla. Din tiddependi mill-kwalità tas-sistemi edukattivi u mill-effikaċja tal-prattiki tat-taħriġ kontinwu. Jekk l-Istati Membri jiddikjaraw li huma favur it-tagħlim tul il-ħajja mingħajr ma jirriformaw is-sistema edukattiva tagħhom, mingħajr ma jagħtu aktar importanza għall-edukazzjoni ta’ qabel ma t-tfal jibdew imorru l-iskola, mingħajr ma jallokaw aktar riżorsi għat-tagħlim u jekk ma jħeġġux u ma jiffaċilitawx it-taħriġ vokazzjonali u kontinwu b’inċentivi fiskali fil-qafas tal-impjiegi, ma tkunx tista’ tintlaħaq kundizzjoni importanti tal-flessigurtà. Il-Kumitat jappella lill-gvernijiet nazzjonali biex jagħtu prijorità assoluta lil dawn il-kwistjonijiet marbuta mal-edukazzjoni. Il-Kumitat huwa favur azzjoni komuni tal-Istati Membri għall-promozzjoni tas-settur edukattiv u tat-taħriġ fl-Ewropa.

3.6.1

Fit-Trattat ta’ Lisbona, li l-Kumitat jappoġġja u jittama li jiġi adottat mis-27 Stat Membru tal-UE, is-suq intern jiġi definit bħala ekonomija soċjali. L-Artikolu 2 tat-Trattat li jistabbilixxi l-Komunità Ewropea jikkwota “ekonomija soċjali tas-suq” fost l-għanijiet tal-Komunità. Dan huwa żvilupp ġdid importanti. Din id-direzzjoni ġdida, li tagħti aktar spazju għal interpretazzjoni soċjali tal-liġijiet Komunitarji, żgur li se jkollha effett fuq il-leġiżlazzjoni Ewropea futura, u fuq kollox, fuq il-każistika tal-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea.

3.6.2

Huwa minnu li ċerti żviluppi politiċi f’numru żgħir ta’ pajjiżi Ewropej jqanqlu ċertu tħassib dwar il-probabbiltà li l-adozzjoni finali tat-Trattat tirnexxi. Minkejja dan, il-Kumitat jibqa’ pożittiv, għax m’hemmx alternattiva, m’hemm l-ebda “Pjan B”. F’Unjoni ta’ 27 pajjiż, b’mod speċjali fi żmien ta’ kriżi, hemm bżonn li l-istituzzjonijiet jkunu jistgħu jaħdmu b’mod aktar effettiv milli huwa possibbli bit-Trattat ta’ Nizza. Il-Kumitat iqis għalhekk li huwa neċessarju li l-istituzzjonijiet Ewropej jagħmlu t-tħejjijiet kollha dwar is-suġġett tal-flessigurtà fl-istennija tad-dħul fis-seħħ tat-Trattat ta’ Lisbona din is-sena jew l-aktar tard fl-2010 – iżda wkoll fid-dawl ta’ kif tiżviluppa l-kriżi. Bħala konsegwenza tad-dħul fis-seħħ tat-Trattat, fost affarijiet oħra, id-dimensjoni ġdida u aktar attwali ta’ “sigurtà” ser tiġi riflessa fil-liġi Komunitarja.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/6

1.1

Il-KESE jappoġġja l-għanijiet miġbura fl-erba’ pilastri tal-Istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku: li r-reġjun isir post prosperu, mingħajr periklu u sigur, sostenibbli mil-lat ambjentali u attraenti u aċċessibbli.

1.2

Il-KESE jirrikonoxxi l-proċess komprensiv ta’ konsultazzjoni li sar qabel ma ġiet iffinalizzata l-istrateġija u r-rwol li kellhom fil-proċess l-imsieħba soċjali u l-partijiet interessati. Il-KESE jisħaq mill-ġdid fuq ir-rwol kruċjali tas-soċjetà ċivili organizzata fl-implimentazzjoni tal-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku u jikkonferma mill-ġdid l-appoġġ tiegħu għat-twaqqif ta’ Forum tas-Soċjetà Ċivili għall-Baħar Baltiku li jista’ jgħin biex is-soċjetà ċivili ssir parti integrali mill-evoluzzjoni tal-istrateġija.

1.3

Il-KESE jilqa’ l-Pjan ta’ Azzjoni tal-istrateġija li jħaddan 15-il azzjoni ta’ prijorità li kull waħda minnhom ser tkun ir-responsabbiltà ta’ Stat Membru Baltiku biex jimplimentaha.

1.4

L-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku għandha kemm punti tajbin kif ukoll punti dgħajfin. L-ikbar saħħa li għandha hija li hija komprensiva fil-firxa li beħsiebha tkopri kif ukoll li se tiġi evalwata regolarment mill-Kummissjoni u l-Kunsill Ewropew. Id-dgħufijiet tagħha jinbtu mill-kumplessità tagħha u mill-kwistjonijiet ta’ governanza marbuta mal-implimentazzjoni tagħha. L-istrateġija tħaddan il-kompetenzi ta’ 21 Direttorat Ġenerali kif ukoll 8 Stati Membri u r-Russja. Flimkien mal-erba’ pilastri, il-ħmistax-il azzjoni ta’ prijorità u bosta azzjonijiet orizzontali, hemm “ġeometrija varjabbli” kumplessa fil-qalba tal-istrateġija li tista’ twassal biex din ma tkunx fattibbli. Il-KESE huwa tal-fehma li għandu jsir kull sforz biex jiġu ssemplifikati l-arranġamenti tal-governanza tal-implimentazzjoni tal-istrateġija.

1.5

Il-KESE għandu rwol importanti x’jaqdi biex jiżgura spirtu ta’ kooperazzjoni matul l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-istrateġija. Il-ħolqien ta’ Forum tas-Soċjetà Ċivili għall-Baħar Baltiku huwa pass pożittiv ’il quddiem biex is-soċjetà ċivili organizzata tingħata sehem fl-evoluzzjoni futura tal-istrateġija.

1.6

L-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku tfisser sfida kbira għall-KESE b’mod ġenerali u b’mod partikolari għal dawk il-membri tal-Kumitat mir-reġjun Baltiku. Din tobbligahom jieħdu l-inizjattiva biex jirrappreżentaw lis-soċjetà ċivili organizzata fl-evoluzzjoni tal-istrateġija permezz tal-ħidma mwettqa fi ħdan il-Forum tas-Soċjetà Ċivili. Billi l-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku ser taħdem għal numru ta’ snin hemm każ sod biex jitwaqqaf grupp permanenti fil-KESE biex ikun żgurat li l-Kumitat ikun jista’ jipparteċipa b’mod effettiv f’dak li jista’ jsir il-mudell għall-kooperazzjoni makroreġjonali fl-Unjoni Ewropea.

2.1

Il-kwistjoni tal-kooperazzjoni makroreġjonali kibret fl-importanza tul dawn l-aħħar snin. Fl-UE, il-makroreġjuni issa qed jitqiesu li għandhom il-potenzjal li jagħmlu kontribut sinifikanti għall-politika tal-koeżjoni u biex jinkisbu livelli komparabbli ta’ żvilupp fl-Istati Membri. L-Ewropa diġà tħaddan xi forom ta’ kooperazzjoni makroreġjonali. Il-Grupp ta’ Visegrad, pereżempju, li jiġbor ir-Repubblika Ċeka, l-Ungerija, il-Polonja u s-Slovakkja, jirrappreżenta l-isforzi tal-pajjiżi tar-reġjun tal-Ewropa Ċentrali biex jaħdmu flimkien f’bosta oqsma ta’ interess komuni fl-ispirtu tal-integrazzjoni Ewropea (1). Dan l-aħħar fl-2008, is-Sħubija Ewro-Mediterranja, li qabel kienet magħrufa bħala l-Proċess ta’ Barċellona, tnediet mill-ġdid fis-Summit ta’ Pariġi għall-Mediterran. Din is-Sħubija tħaddan is-27 Stat Membru tal-Unjoni Ewropea flimkien ma’ 16-il stat imsieħeb min-naħa t’Isfel tal-Mediterran u l-Lvant Nofsani u għandha l-għan li tindirizza problemi komuni bħat-tniġġis marittimu u s-sigurtà marittima, il-kwistjonijiet marbuta mal-enerġija u l-iżvilupp kummerċjali (2).

2.2

F’Novembru 2006, il-Parlament Ewropew adotta riżoluzzjoni biex titfassal Strateġija tal-Baħar Baltiku. Din l-istrateġija għall-makroreġjun magħżul tal-Baħar Baltiku ġiet adottata mill-Kummissjoni fl-10 ta’ Ġunju 2009 u tressqet quddiem il-Kunsill Ewropew nhar id-19 ta’ Ġunju 2009. Il-Presidenza Svediża ser tiddiskutiha aktar fil-fond bi tħejjija għall-adozzjoni tagħha mill-Kunsill fl-aħħar ta’ Ottubru 2009. Din l-opinjoni esploratorja ntalbet mill-Presidenza Svediża peress li hija element importanti fil-programm ta’ ħidma tagħha. L-għan ta’ din l-opinjoni huwa li tiġi evalwata l-Istrateġija proposta tal-Baħar Baltiku, it-tħejjija tagħha, l-istruttura tagħha u l-Pjan ta’ Azzjoni tagħha mill-perspettiva tas-soċjetà ċivili organizzata. L-opinjoni tibni fuq l-analiżi li tressqet fl-opinjoni adottata dan l-aħħar mill-KESE “Ir-Reġjun tal-Baħar Baltiku: ir-rwol tas-soċjetà ċivili organizzata fit-titjib tal-kooperazzjoni reġjonali u d-definizzjoni ta’ strateġija reġjonali” (3).

2.3

It-talba għal Strateġija tal-Baħar Baltiku għandha l-għeruq tagħha fl-idea li hemm bżonn iktar koordinazzjoni u koordinazzjoni iktar effettiva bejn il-Kummissjoni Ewropea, l-Istati Membri, ir-reġjuni, l-awtoritajiet lokali u partijiet interessati oħra sabiex isir użu iktar effettiv mill-programmi u l-politiki. Il-Baħar Baltiku huwa wieħed mill-iktar reġjuni marittimi traffikużi u kkonġestjonati fid-dinja kif nistgħu naraw mill-movimenti ta’ kuljum tal-vapuri (ara l-Appendiċi). Ir-Reġjun tal-Baħar Baltiku huwa magħmul minn tmien Stati Membri li jmissu mal-Baħar Baltiku (il-Finlandja, l-Isvezja, id-Danimarka, il-Ġermanja, il-Polonja, l-Estonja, il-Latvja u l-Litwanja) flimkien mar-Russja. Meta l-Kunsill Ewropew talab lill-Kummissjoni tagħti bidu għall-istrateġija, stipula li l-aspetti tar-relazzjonijiet esterni tal-istrateġija għandhom ikunu marbuta mal-qafas tad-Dimensjoni tat-Tramuntana (4). Il-KESE jappoġġja d-deċiżjoni li titfassal strateġija għall-iżvilupp makroreġjonali li tinkludi l-istati kollha tal-Baħar Baltiku.

2.4

Il-proċess li wassal għall-iżvilupp tal-istrateġija m’għandu l-ebda preċedent. Fil-fehma tal-Kummissjoni, jekk l-Istrateġija tal-Baħar Baltiku hija valida u fattibbli fir-reġjun Baltiku, jista’ jiġi applikat approċċ simili għal makroreġjuni oħrajn bħar-Reġjun tad-Danubju (5), ir-Reġjun tal-Alpi u l-Mediterran.

2.5

L-istrateġija hija akkumpanjata minn Pjan ta’ Azzjoni li jħaddan 15-il qasam ta’ prijorità minn fost l-erba’ pilastri. Kull qasam ta’ prijorità għandu jkun ikkoordinat minn wieħed mill-Istati Membri Baltiċi u mbagħad mistennija jaħdmu fuq l-implimentazzjoni flimkien mal-partijiet interessati rilevanti (6).

2.6

L-Istrateġija tal-Baħar Baltiku u l-azzjonijiet proposti għandhom jiġu ffinanzjati minn fondi eżistenti, jiġifieri l-Fondi Strutturali tal-UE (EUR 55 biljun bejn l-2007 u l-2013), fondi minn kull stat tal-Baħar Baltiku, mill-NGOs, minn sorsi privati kif ukoll fondi minn istituzzjonijiet finanzjarji bħall-Bank Ewropew tal-Investiment, il-Bank Nordiku tal-Investiment u l-Bank Ewropew għar-Rikostruzzjoni u l-Iżvilupp.

2.7

Minbarra l-erba’ pilastri, l-istrateġija tinkludi wkoll azzjonijiet orizzontali maħsuba għall-iżvilupp tal-koeżjoni territorjali. Dawn jinkludu:

3.6.1

Intant, madankollu, l-istrateġija għandha tuża l-opportunitajiet mogħtija mill-inizjattivi Ewropej li diġà jeżistu bħall-Programm Konġunt tar-Riċerka, li rċieva appoġġ qawwi mill-KESE. Din l-inizjattiva se tikkontribwixxi għar-rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni mħaddna fl-Istrateġija tal-Baħar Baltiku, jiġifieri li jiġi sfruttat bis-sħiħ il-potenzjal tar-Reġjun tal-Baħar Baltiku fir-rigward tar-riċerka u l-innovazzjoni sabiex isir żona prosperuża.

4.1

Il-KESE diġà ressaq proposta għat-twaqqif ta’ Forum tas-Soċjetà Ċivili tal-Baħar Baltiku u indika li lest jibda l-ħidma preliminarja għal Forum ta’ dan it-tip (10). Dan il-Forum għandu jaħdem b’mod parallel mal-istrateġija u għandu jagħti kontribut fl-evalwazzjoni tal-istrateġija li ssir darbtejn fis-sena. Is-suċċess tal-konferenzi ta’ konsultazzjoni li wasslu għat-tħejjija tal-istrateġija jagħtu iktar importanza lill-bżonn li jsiru diskussjonijiet pubbliċi kontinwi u li jkun hemm kampanji ta’ sensibilizzazzjoni dwar l-implimentazzjoni tal-istrateġija.

4.2

Flimkien mal-Kumitati Ekonomiċi u Soċjali tal-Istati Membri Baltiċi, il-KESE għandu rwol importanti x’jaqdi biex jiżgura atmosfera ta’ kooperazzjoni u ħidma konġunta matul l-implimentazzjoni tal-istrateġija. Sabiex il-bini tal-istituzzjonijiet u l-istrutturi tas-soċjetà ċivili parteċipattiva jissaħħu, speċjalment fl-Istati Membri l-ġodda u fl-istati ġirien bħar-Russja, jaf ikun utli li jiġu stabbiliti relazzjonijiet u kooperazzjoni transkonfinali bejn l-organizzazzjonijiet relatati bħat-trejdjunjins, il-korpi tal-konsumaturi u l-organizzazzjonijiet komunitarji tas-settur tal-volontarjat. B’mod partikolari, il-membri tal-KESE mit-tmien Stati Membri Baltiċi għandhom jiżviluppaw ir-rwol tagħhom ta’ emissarju, interlokutur u relatur biex il-Kumitat ikun jista’ jibqa’ infurmat dwar il-progress, is-suċċessi u l-isfidi tal-istrateġija u b’hekk ikun jista’ jappoġġja l-ksib tal-objettivi tagħha.

4.3

Il-KESE jilqa’ t-tentattiv serju li qed isir mill-Istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku biex jiġi żviluppat approċċ integrat għall-kooperazzjoni makroreġjonali. Il-Kumitat, bħall-Parlament Ewropew, ilu jirrakkomanda approċċ bħal dan għal ċertu żmien.

4.4

Il-KESE jappoġġja l-approċċ wiesa’ rakkomandat fl-istrateġija fil-qasam tal-implimentazzjoni, li permezz tiegħu l-Istati Membri jmexxu l-koordinazzjoni tal-implimentazzjoni tal-15-il qasam ta’ prijorità u l-aktar proġetti importanti marbuta miegħu.

4.5

Nistgħu ngħidu li l-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku tirrappreżenta prova deċiżiva tar-rwol tal-KESE. Din titlob impenn sħiħ min-naħa tal-Kumitat fl-evoluzzjoni tal-istrateġija, minkejja l-kwistjonijiet diffiċli marbuta mal-governanza li ssemmew f’din l-opinjoni. Hija ta’ sfida partikolari għal dawk il-membri tal-KESE mit-tmien Stati Membri koperti mill-istrateġija. Din tobbligahom jieħdu l-inizjattiva biex jirrappreżentaw lis-soċjetà ċivili organizzata fl-implimentazzjoni tal-istrateġija permezz tat-tħaddim tal-Forum tas-Soċjetà Ċivili tar-Reġjun tal-Baħar Baltiku. Billi probabbilment l-istrateġija għar-Reġjun tal-Baħar Baltiku se titħaddem għal bosta snin, hemm każ sod biex jitwaqqaf osservatorju ad hoc tar-Reġjun tal-Baħar Baltiku jew grupp ta’ studju sabiex il-KESE kollu kemm hu jkun jista’ jieħu sehem effettiv f’dak li żgur se jsir il-mudell għall-kooperazzjoni makroreġjonali fl-Unjoni Ewropea.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/10

1.1

Din l-opinjoni esploratorja tħejjiet fuq it-talba tal-Presidenza Svediża lill-KESE u tiffoka fuq x’għandu jsir biex l-istrateġija tal-UE dwar il-ħsara relatata mal-alkoħol tkun sostenibbli, fit-tul u multisettorjali (1). L-għan tal-Presidenza Svediża huwa li tappoġġja l-implimentazzjoni tal-istrateġija orizzontali tal-UE dwar l-alkoħol u l-istabbiliment ta’ ħidma preventiva fit-tul kemm fil-livell tal-UE kif ukoll f’dak nazzjonali.

1.2

Din l-opinjoni tkompli tibni fuq l-opinjoni preċedenti tal-KESE dwar il-ħsara relatata mal-alkoħol, li ffokat fuq ħames temi prijoritarji: il-protezzjoni tat-tfal; it-tnaqqis tal-inċidenti tat-traffiku relatati mal-alkoħol; il-prevenzjoni tal-ħsara relatata mal-alkoħol fost l-adulti u fuq il-post tax-xogħol; l-informazzjoni, l-edukazzjoni u s-sensibilizzazzjoni; u l-bażi ta’ evidenza komuni (2).

1.3

L-opinjoni tissottolinja dawn l-erba’ prijoritajiet tal-Presidenza:

Sabiex jinkiseb approċċ komprensiv, dawn is-suġġetti kollha u l-kwistjonijiet rilevanti l-oħra għandhom jiġu ttrattati flimkien.

1.4

Il-modi ta’ konsum tal-alkoħol ivarjaw sinifikattivament minn pajjiż għal ieħor, iżda ħafna drabi l-biċċa l-kbira tal-konsumaturi jixorbu b’mod responsabbli (ara l-punt 3.2) (3). Fid-dawl ta’ dan, il-KESE jinsab imħasseb għaliex huwa stmat li 15 % tal-popolazzjoni adulta tal-UE tixrob l-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara fuq bażi regolari, u għaliex it-tfal huma l-aktar vulnerabbli għall-ħsarat ikkawżati mill-alkoħol. Għandhom jitfasslu miżuri ta’ politika sabiex jintlaħqu dawk li diġà qed jixorbu b’mod li jagħmel il-ħsara.

1.5

Il-marketing tal-alkoħol huwa wieħed mill-fatturi li jżidu l-probabbiltà li t-tfal u l-adoloxxenti jibdew jixorbu l-alkoħol, u li jekk diġà jixorbu, jibdew jixorbu iktar. Fid-dawl ta’ dan, il-KESE jħeġġeġ li t-tfal jkunu esposti inqas għall-marketing tal-alkoħol.

1.6

Il-politiki tal-prezzijiet tal-alkoħol li jkunu mfasslin b’mod xieraq jistgħu jgħinu ħafna sabiex titnaqqas il-ħsara relatata mal-alkoħol, b’mod partikolari fost il-persuni bi dħul baxx u ż-żgħażagħ. Il-KESE jemmen li jinħtieġ regolament dwar id-disponibbiltà, id-distribuzzjoni u l-promozzjoni tal-alkoħol; l-awtoregolazzjoni f’dan il-qasam mhix biżżejjed.

1.7

Għas-sensibilizzazzjoni dwar ir-riskju marbut mal-ġabra ta’ problemi kkawżati mill-alkoħolizzazzjoni tal-fetu (FASD), il-KESE jappoġġja l-kampanji ta’ sensibilizzazzjoni kemm fil-livell nazzjonali kif ukoll f’dak tal-UE.

1.8

Il-KESE jemmen li tinħtieġ aktar informazzjoni dwar l-effetti tal-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara fuq it-tixjiħ b’saħħtu u dinjituż fil-livell tal-UE.

1.9

Il-KESE jagħraf li l-politiki tal-alkoħol għandhom ikunu komprensivi u jinkludu miżuri differenti li diġà taw prova li jnaqqsu l-ħsara.

2.1

L-Unjoni Ewropea għandha l-kompetenza u r-responsabbiltà li tindirizza l-problemi tas-saħħa pubblika marbuta mal-użu perikoluż u li jagħmel il-ħsara tal-alkoħol fuq il-bażi tal-Artikolu 152(1) tat-Trattat (4) li jgħid li l-azzjoni Komunitarja għandha tikkumplementa l-politiki nazzjonali.

2.2

B’konformità mar-Rakkomandazzjoni tiegħu tal-2001 dwar il-konsum tal-alkoħol miż-żgħażagħ (5), il-Kunsill stieden lill-Kummissjoni ssegwi u tevalwa l-iżviluppi u l-miżuri meħuda, u tħejji rapport dwar il-ħtieġa ta’ aktar azzjonijiet.

2.3

Fil-Konklużjonijiet tal-Kunsill ta’ Ġunju 2001 u ta’ Ġunju 2004, il-Kummissjoni ġiet mistiedna tressaq proposti għal strateġija Komunitarja komprensiva bil-għan li titnaqqas il-ħsara relatata mal-alkoħol li għandha tikkumplementa l-politiki nazzjonali (6).

2.4

Fl-2006 l-Kummissjoni adottat il-Komunikazzjoni: Strateġija tal-UE li tappoġġja lill-Istati Membri għat-tnaqqis ta’ ħsara relatata mal-alkoħol (7). L-għan tagħha huwa li tidentifka l-azzjonijiet implimentati mill-Kummissjoni u l-Istati Membri, u tispjega kif il-Kummissjoni tista’ tappoġġja u tikkumplementa aktar il-politiki tas-saħħa nazzjonali. Il-KESE jemmen li l-Kummissjoni għadha ’l bogħod minn “strateġija komprensiva” (8) billi ma tipprovdix analiżi komprensiva u trasparenti tal-oqsma ta’ politika rilevanti kollha u tad-diffikultajiet li sabu xi Stati Membri biex iżommu politiki tas-saħħa pubblika ta’ kwalità fir-rigward tal-alkoħol minħabba r-regoli tas-suq tal-UE (9). Barra minn dan, l-istrateġija ma tirrikonoxxix ukoll li l-alkoħol huwa droga psikoattiva, sustanza tossika meta jintuża b’mod eċċessiv, u għal xi wħud, vizzju.

2.5

Il-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja kkonfermat ripetutament li t-tnaqqis fil-ħsara relatata mal-alkoħol hija mira importanti u valida tas-saħħa pubblika, u għandhom jintużaw miżuri meqjusa adatti u b’konformità mal-prinċipju tas-sussidjarjetà (10).

2.6

Il-KESE jirrikonoxxi l-ħidma li wettqu l-partijiet interessati kkonċernati kollha fi ħdan il-Forum Ewropew għall-Alkoħol u s-Saħħa (European Alcohol and Health Forum) minn mindu tnieda fl-2007. Il-KESE jilqa’ l-iżviluppi simili fil-livelli lokali.

3.1

Globalment, l-Unjoni Ewropea hija r-reġjun fejn jiġi kkonsmat l-akbar ammont ta’ alkoħol, b’konsum ta’ 11-il litru ta’ alkoħol pur għal kull persuna fis-sena (11). Il-konsum globali naqas bejn is-snin sebgħin u nofs is-snin disgħin, u minn dak iż-żmien ’l hawn baqa’ relattivament stabbli; però għad hemm id-differenzi bejn il-pajjiżi rigward il-konsum tal-alkoħol kif ukoll rigward il-ħsara li dan jikkawża, u anke dwar il-forma tal-ħsara (12); madankollu, il-modi ta’ konsum tal-alkoħol li jagħmlu l-ħsara għadhom sinifikattivi (13).

3.2

Ħafna drabi l-biċċa l-kbira tal-konsumaturi jixorbu b’mod responsabbli. Madakollu, il-KESE jinsab imħasseb għaliex huwa stmat li 55 miljun adult fl-UE (15 % tal-popolazzjoni adulta) jixorbu l-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara fuq bażi regolari (14). Huwa stmat li fl-UE l-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel ħsara jikkawża madwar 195 000 mewta fis-sena b’riżultat tal-inċidenti, mard tal-fwied, kanċer, eċċ. L-użu tal-alkoħol b’mod li jagħmel ħsara huwa t-tielet l-akbar kawża ta’ mwiet bikrija u mard fl-UE (15).

3.3

Il-KESE jemmen li l-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara mhux problema li tiżviluppa b’mod iżolat, iżda waħda li jista’ jkollha diversi kawżi, fosthom il-faqar, l-esklużjoni soċjali, l-ambjent familjari, u l-istress relatat max-xogħol.

3.4

Filwaqt li jeżistu drawwiet kulturali differenti marbuta mal-konsum tal-alkoħol fl-Ewropa, jista’ jiġi osservat li jeżistu wkoll drawwiet kulturali differenti marbuta mal-konsum tal-alkolħol b’mod perikoluż u li jagħmel il-ħsara, saħansitra anke fost it-tfal u l-adoloxxenti (16). Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jikkunsidraw dawn il-mudelli nazzjonali u lokali huma u jfasslu l-politiki.

3.5

It-tfal huma partikolarment vulnerabbli għall-ħsarat ikkawżati mill-alkoħol. Huwa stmat li minn 5 sa 9 miljun tifel u tifla fil-familji jintlaqtu b’mod negattiv mill-alkoħol. L-alkoħol huwa fattur kawżali f’16 % tal-każijiet tal-abbuż u n-negliġenza tat-tfal, u madwar 60 000 twelid taħt il-piż fis-sena jiġu attribwiti lill-alkoħol (17).

3.6

Il-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara jista’ jikkawża l-ħsara mhux biss lill-individwu iżda wkoll lil terzi persuni. Il-ħsara relatata mal-alkoħol għandha tiġi indirizzata wkoll fuq il-post tax-xogħol, fil-qafas tar-regolamenti tas-saħħa u s-sigurtà, u r-responsabbiltà primarja ta’ dan hija ta’ min iħaddem. Il-politiki dwar l-alkoħol fuq il-post tax-xogħol jistgħu jgħinu fit-tnaqqis ta’ inċidenti relatati mal-alkoħol, l-assenteiżmu u ż-żieda fil-kapaċità tax-xogħol. Il-KESE jħeġġeġ lil min iħaddem, lit-trejdjunjins, lill-awtoritajiet lokali u lill-organizzazzjonijiet rilevanti l-oħra biex jikkooperaw mill-qrib u jwettqu azzjonijiet konġunti sabiex inaqqsu l-ħsara relatata mal-alkoħol fuq il-postijiet tax-xogħol.

3.7

L-alkoħol huwa prodott importanti fl-Ewropa għaliex joħloq l-impjiegi, jiġġenera d-dħul permezz tat-taxxi u jikkontribwixxi għall-bilanċ tal-kummerċ. Madankollu, ix-xorb tal-alkoħol b’mod li jagħmel ħsara jaffettwa wkoll l-ekonomija, minħabba ż-żieda fil-kura tas-saħħa u l-ispejjeż soċjali, u t-telf tal-produttività. L-ispiża tal-ħsara relatata mal-alkoħol għall-ekonomija tal-UE kienet stmata li laħqet EUR 125 biljun fl-2003, ekwivalenti għal 1,3 % tal-PDG (18).

4.1

Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tirrikonoxxi l-Karta Ewropea tal-WHO dwar l-alkoħol (19) adottata mill-Istati Membri tal-UE kollha fl-1995 u, b’mod partikolari, il-prinċipju etiku li t-tfal u l-adoloxxenti kollha għandhom id-dritt li jikbru f’ambjent protett mill-konsegwenzi negattivi tal-konsum tal-alkoħol u, sa fejn hu possibbli, mill-promozzjoni ta’ xorb alkoħoliku.

4.2

Ir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-UE ħeġġet lill-Istati Membri jistabbilixxu mekkaniżmi effettivi fil-qasam tal-promozzjoni, tal-marketing u tal-bejgħ bl-imnut, u jiżguraw li l-prodotti tal-alkoħol ma jiġux imfassla jew promossi sabiex jiġbdu lit-tfal u l-adoloxxenti.

4.3

Ix-xorb bla rażan (binge drinking) miż-żgħażagħ (15–24 sena) huwa preokkupazzjoni dejjem tikber kemm fil-livell tal-UE kif ukoll fil-livell tal-Istati Membri; 24 % ta’ dawk li jixorbu f’dan il-grupp ta’ età qalu li xorbu bla rażan mill-anqas darba fil-ġimgħa fl-2006 (20). Il-birra (40 %) u l-ispirti (30 %) huma l-aktar xarbiet alkoħoliċi kkonsmati mill-adoloxxenti (21), u wara jiġu l-inbid (13 %), l-alcopops (11 %) (22) u s-sidru (6 %). Il-promozzjonijiet għall-bejgħ tal-alkoħol, bħall-“happy hours” u l-promozzjonijiet “tnejn għall-prezz ta’ wieħed”, ukoll iżidu l-konsum tal-alkoħol u l-probabbiltà ta’ xorb bla rażan fost iż-żgħażagħ (23). Bħala pass ’il quddiem jinħtieġ infurzar aktar strett tal-età legali tax-xorb mill-awtoritajiet.

4.4

Ir-reklamar u l-marketing tal-alkoħol jinfluwenzaw l-attitudni taż-żgħażagħ lejn l-alkoħol u l-perċezzjoni tagħhom tal-alkoħol, u joħolqu t-tama ta’ stennijiet pożittivi mill-użu tal-alkoħol fost iż-żgħażagħ (24). F’analiżi ta’ studji lonġitudinali li saret mill-Grupp Xjentifiku fi ħdan il-Forum Ewropew għall-Alkoħol u s-Saħħa nstabet evidenza konsistenti li turi l-impatt tar-reklamar tal-alkoħol fuq il-konsum tax-xorb fost iż-żgħażagħ li ma jixorbux, u l-konsum akbar fost iż-żgħażagħ li jixorbu. Dawn ir-riżultati huma aktar u aktar impressjonanti fid-dawl tal-fatt li parti żgħira biss mill-istrateġija kollha tal-marketing ġiet studjata (25).

4.5

Il-KESE huwa inkwetat dwar il-fatt li l-marketing tal-alkoħol jattira lil dawk li għadhom taħt l-età biex jixorbu (26), u jiġbed l-attenzjoni għar-riżultati konsistenti li juru li l-fatt li jiġu esposti għal televiżjoni u reklami li jkun fihom l-alkoħol iħabbar il-bidu tax-xorb fost iż-żgħażagħ u ż-żieda fix-xorb (27).

4.6

Il-Kumitat tal-Esperti tal-WHO jikkunsidra li s-sistemi volontarji ma jwaqqfux it-tip ta’ marketing li għandu impatt fuq iż-żgħażagħ u milli jidher l-awtoregolazzjoni taħdem biss jekk ikun hemm theddida kurrenti u kredibbli li jsiru regolamenti min-naħa tal-gvern (28).

4.7

L-atturi fil-katina tax-xorb alkoħoliku ddikjaraw ir-rieda tagħhom li jkunu aktar proattivi fl-infurzar tal-miżuri regolatorji u awtoregolatorji (29). Għandhom rwol x’jaqdu fil-ħidma flimkien mal-Istati Membri biex jiżguraw li l-prodotti tagħhom jiġu manifatturati, mqassma u mqiegħda fis-suq b’mod responsabbli li jikkontribwixxi għat-tnaqqis tal-ħsara relatata mal-alkoħol.

4.8

Id-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Midja Awdjoviżiva tgħin biex jiġu stabbiliti standards minimi għar-reklamar dwar l-alkoħol. Tispeċifika li r-reklami tal-alkoħol m’għandhomx ikunu mmirati b’mod speċifiku għall-minuri, m’għandhomx jirrelataw il-konsum tal-alkoħol ma’ prestazzjoni fiżika mtejba, suċċess soċjali jew sesswali u m’għandhomx juruh bħala stimulant, sedattiv jew mezz li jsolvi l-kunflitti personali (30). Il-KESE jemmen li din id-Direttiva waħedha mhix biżżejjed biex tipproteġi bis-sħiħ lit-tfal mill-marketing tal-alkoħol.

4.9

Il-KESE jinsisti li t-tnaqqis fil-fatt li t-tfal jiġu esposti għall-prodotti alkoħoliċi u għar-reklamar u l-promozzjoni tal-alkoħol għandu jiġi stabbilit bħala għan speċifiku mill-Kummissjoni, u li f’dan il-qasam għandha tiġi introdotta regolazzjoni aktar stretta.

5.1

L-interess pan-Ewropew fil-miżuri għall-ġlieda kontra l-ħsarat relatati mal-alkoħol qed jiżdied. L-alkoħol huwa prodott importanti fl-Ewropa għaliex joħloq l-impjiegi, jiġġenera d-dħul permezz tat-taxxi u jagħmel kontribut għall-ekonomija tal-UE permezz tan-negozju. Madankollu, huwa stmat li 15 % tax-xorb b’mod li jagħmel il-ħsara jikkawża l-ħsara għall-individwi u s-soċjetajiet. Fl-2003 ġie stmat li l-ispiża tal-użu ħażin tal-alkoħol fl-UE ammontat għal EUR 125 biljun, ekwivalenti għal 1,3 % tal-PDG (31).

5.2

Fuq il-bażi tal-istudju RAND, madwar l-UE hemm tendenza li jiġi kkonsmat aktar alkoħol li jinxtara minn ħwienet mingħajr liċenzja (off-trade) u dan l-alkoħol normalment ikun irħas mill-alkoħol li jinbiegħ għall-konsum fuq il-post (on-trade) (32). Madankollu, għandu jiġi nnutat li l-istudju ffoka biss fuq il-prezzijiet tal-alkoħol fi ħwienet mingħajr liċenzja (off-trade) u ma jqabbilx il-prezzijiet off-trade mal-prezzijiet on-trade.

5.3

L-istudji juru li bejn l-1996 u l-2004 l-alkoħol sar aktar jintlaħaq minn but kulħadd fl-UE, f’xi pajjiżi b’aktar minn 50 % (33). L-evidenza turi li hemm relazzjoni pożittiva bejn li l-alkoħol jista’ jintlaħaq minn but kulħadd u l-konsum tal-alkoħol fl-UE (34).

5.4

Iż-żgħażagħ huma sensittivi għaż-żieda fil-prezz tal-alkoħol, li twassal biex iż-żgħażagħ jixorbu b’mod anqas frekwenti u biex jixorbu anqas kull darba li jixorbu (35). Madankollu, studji oħra juru li ż-żgħażagħ jistgħu jirrikorru għal modi ta’ xorb li jagħmlu l-ħsara b’risposta għaż-żieda fil-prezz, pereżempju billi jixorbu alkoħol irħas id-dar qabel ma joħorġu (jiġifieri “pre-drinking” (36). Dawn is-sejbiet għandhom implikazzjonijiet importanti għall-politika tal-alkoħol fl-UE, b’mod speċjali minħabba ż-żieda fix-xorb b’mod li jagħmel il-ħsara fost iż-żgħażagħ.

5.5

Huwa stmat li 3,8 % tal-imwiet globali u 4,6 % tas-snin ta’ ħajja aġġustati għad-diżabbiltà (disability-adjusted life years) madwar id-dinja huma attibwiti lill-alkoħol. Teżisti relazzjoni pożittiva bejn il-konsum tal-alkoħol u l-korrimenti u l-imwiet tat-traffiku (37). L-alkoħol huwa l-unika kawża ta’ xi mard bħall-mard tal-fwied marbut mal-alkoħol u l-pankreatite kkawżata mill-alkoħol, u jikkontribwixxi għal mard u korrimenti oħra (bħal ċerti tipi ta’ kanċer, mard tal-qalb, attakki tal-qalb u ċ-ċirrożi tal-fwied) (38). Il-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara huwa fattur kontributorju għall-kriminalità, il-vjolenza, il-privazzjoni tal-familja, l-imġiba sesswali riskjuża u l-mard trasmess sesswalment (39).

5.6

Huwa stmat li madwar l-UE x-xorb eċċessiv f’perijodu ta’ ftit sigħat jikkontribwixxi għal 2 000 omiċidju, 17 000 mewta tat-traffiku (jew waħda minn kull tliet fatalitajiet tat-traffiku), 27 000 mewta aċċidentali u 10 000 suwiċidju (40).

5.7

Il-politiki tal-prezzijiet tal-alkoħol jistgħu jgħinu ħafna sabiex titnaqqas il-ħsara relatata mal-alkoħol (41). Madankollu, il-KESE jemmen li l-politika tal-prezzijiet għandha tiġi kkunsidrata fl-iżvilupp ta’ strateġiji biex jindirizzaw il-ħsara relatata mal-alkoħol fit-tul, b’mod sostenibbli u multisettorjali.

5.8

Il-politiki tal-alkoħol għandhom ikunu komprensivi u jinkludu miżuri differenti li diġà taw prova li għamlu impatt fit-tnaqqis tal-ħsara, bħall-politiki relatati max-xorb u s-sewqan kif ukoll l-interventi bbażati fuq is-saħħa primarja. Il-KESE jirrikonoxxi li miżura waħda ma tistax issolvi l-ħsara relatata max-xorb.

5.9

Il-KESE jemmen li jinħtieġ li r-regolamentazzjoni dwar id-disponibbiltà, id-distribuzzjoni u l-promozzjoni tal-alkoħol tiġi infurzata b’mod effiċjenti. L-awtoregolazzjoni f’dan il-qasam hija parti mis-soluzzjoni, però fiha nnifisha mhix suffiċjenti. Għandu jkun possibbli li jsiru restrizzjonijiet fuq il-bejgħ bi prezz imnaqqas u fuq il-promozzjonijiet tal-bejgħ mingħajr ma jkun qed jiġi ristrett in-negozju jew tinkiser il-liġi tal-UE.

6.1

Id-destin tal-Ewropa jiddependi minn popolazzjoni b’saħħitha u produttiva. Għaldaqstant, l-evidenza li ż-żgħażagħ qed jesperjenzaw proporzjon ogħla ta’ mard li jirriżulta mill-konsum tal-alkoħol b’mod perikoluż u li jagħmel il-ħsara hija ta’ tħassib serju għall-KESE (42).

6.2

Il-Kummissjoni tagħraf li t-tfal għandhom id-dritt li jiġu mħarsa b’mod effettiv mill-isfruttament ekonomiku u kull forma ta’ abbuż (43). Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ din il-pożizzjoni.

6.3

Il-KESE jinnota li l-konsum tal-alkoħol b’mod perikoluż u li jagħmel il-ħsara għandu impatt negattiv mhux biss fuq min jixrob iżda wkoll fuq nies oħra, speċjalment b’rabta mal-inċidenti, il-korrimenti u l-vjolenza. Il-KESE jirrikonoxxi li fil-familji l-aktar grupp vulnerabbli u fir-riskju huma t-tfal.

6.4

Huwa stmat li minn 5 sa 9 miljun tifel u tifla fil-familji jintlaqtu b’mod negattiv mill-alkoħol, li l-alkoħol huwa fattur li jikkontribwixxi f’16 % tal-każijiet tal-abbuż u n-negliġenza tat-tfal, u li l-alkoħol jikkontribwixxi għal madwar 60 000 twelid taħt il-piż fis-sena (44). L-effetti negattivi l-oħra għat-tfal jinkludu l-faqar u l-esklużjoni soċjali, li jistgħu jaffettwawlhom saħħithom, l-edukazzjoni u l-benesseri tagħhom kemm issa kif ukoll fil-futur.

6.5

Il-vjolenza domestika, li hi problema serja f’bosta pajjiżi (45), hija marbuta mill-qrib mal-problemi tax-xorb eċċessiv minn min iwettaqha (46). Filwaqt li l-vjolenza domestika tista’ titwettaq fl-assenza tal-alkoħol, ix-xorb eċċessiv jista’ jikkontribwixxi għall-vjolenza fost xi nies. It-tnaqqis fix-xorb eċċessiv mhux biss huwa ta’ benefiċċju għall-vittmi u għal min iwettaq il-vjolenza, iżda wkoll għat-tfal li jgħixu f’familji bħal dawn.

6.6

L-alkoħol jista’ jaffettwa lit-tfal anke qabel jitwieldu. Il-ġabra ta’ problemi kkawżati mill-alkoħolizzazzjoni tal-fetu jinkludu serje ta’ difetti permanenti tat-twelid (fiżiċi, ta’ komportament u konoxxitttivi) li jiġu kkawżati meta l-omm tikkonsma l-alkoħol matul it-tqala.

6.7

L-għarfien dwar il-ġabra ta’ problemi kkawżati mill-alkoħolizzazzjoni tal-fetu u l-effetti tagħhom huwa baxx. It-tixrid ta’ eżempji bbażati fuq l-evidenza ta’ programmi preventivi biex inaqqsu l-ħsara tal-alkoħol matul it-tqala huwa kritiku. Il-KESE jappoġġja l-użu ta’ kampanji mmirati tal-UE u tal-gvernijiet nazzjonali bil-għan li jissensibilizzaw dwar ir-riskji marbuta mal-ġabra ta’ problemi kkawżati mill-alkoħolizzazzjoni tal-fetu.

7.1

L-anzjani huma aktar sensittivi għall-effetti tal-alkoħol. Il-problemi speċifiċi jinkludu dawk relatati mal-bilanċ u r-riskju li jaqgħu, u l-bidu ta’ problemi tas-saħħa li jistgħu jagħmlu lill-anzjani aktar suxxettibbli għall-alkoħol. Madwar terz tal-anzjani jiżviluppaw il-problemi tax-xorb għall-ewwel darba aktar tard fil-ħajja, ħafna drabi minħabba l-mewt ta’ xi ħadd qrib tagħhom, il-kundizzjoni fiżika ħażina tagħhom, id-diffikultà biex imorru minn post għal ieħor u l-iżolazzjoni soċjali (47).

7.2

Il-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara jista’ jaffettwa s-saħħa mentali tal-anzjani fil-forma ta’ ansjetà, depressjoni u konfużjoni.

7.3

Il-problemi relatati mal-użu tal-alkoħol huma komuni fost l-anzjani, l-aktar fost l-irġiel li jkunu iżolati soċjalment u jgħixu waħedhom (48). L-użu problematiku tal-alkoħol huwa assoċjat mal-indeboliment wiesa’ tas-saħħa fiżika, psikoloġika, soċjali u konoxxittiva. Madwar 3 % tal-persuni li għandhom ’il fuq minn 65 sena jsofru minn dawn il-problemi (49), però jista’ jkun li ħafna każijiet ma jiġux osservati billi l-kriterji tad-dijanjosi u l-monitoraġġ huma diretti lejn l-adulti żgħażagħ. Madankollu, ħafna drabi l-kura tal-anzjani mill-problemi tal-alkoħol hija aktar faċli mill-kura tal-adulti żgħażagħ.

7.4

L-alkoħol jista’ jżid l-effetti ta’ xi mediċini, u jnaqqas l-effetti ta’ oħrajn. Huwa importanti li wieħed jissensibilizza lill-professjonisti tal-kura, lil dawk li jieħdu ħsieb lill-anzjani b’mod informali u liċ-ċittadini anzjani dwar l-interazzjoni li jista’ jkun hemm bejn il-mediċina u l-alkoħol.

7.5

Il-KESE jemmen li għandu jsir aktar sabiex jiġi indirizzat il-benesseri tal-popolazzjoni li qiegħda tixjieħ fl-UE, inkluża l-informazzjoni dwar l-effetti tal-konsum tal-alkoħol b’mod li jagħmel il-ħsara fuq it-tixjiħ b’saħħtu u dinjituż fil-livell tal-UE.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/15

1.1

Il-kwistjoni li qajmet il-Presidenza Svediża dwar ir-rabta bejn l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, it-tkabbir u l-impjieg hija biex tippermetti analiżi minn perspettiva ġdida. It-tema tal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fil-fatt hija indirizzata f’għadd konsiderevoli ta’ rapporti, studji, direttivi, liġijiet, rakkomandazzjonijiet u ftehimiet. Minkejja dan, ir-realtà għadha dik li hi u l-inugwaljanzi għadhom jippersistu. Dawn intirtu mis-sekli li għaddew u ilna biss 50 sena li bdejna niġġilduhom. Għalkemm l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa issa hija stipulata fil-liġijiet, il-mentalitajiet, l-imġiba individwali u dik kollettiva għad iridu jinbidlu. Din l-opinjoni tipproponi bidla f’dan ir-rigward, b’mod partikolari fi tliet oqsma: l-organizzazzjoni tal-ħin, ir-rikonoxximent tal-kwalifiki fl-impjiegi li jipprovdu servizzi maħsuba għall-individwu kemm għan-nisa u għall-irġiel, kemm fis-setturi professjonali kif ukoll fil-karigi tat-teħid ta’ deċiżjonijiet.

1.2

Għaldaqstant, il-KESE jindirizza r-rakkomandazzjonijiet tiegħu lill-Istati Membri, lill-Kummissjoni, lill-imsieħba soċjali kif ukoll lill-atturi kollha tas-soċjetà.

Lill-Istati Membri:

1.3

It-tkabbir jitkejjel skont iż-żieda fil-Prodott Domestiku Gross (PDG). Iżda dan l-indikatur mhuwiex biżżejjed biex jirrifletti l-kontribut ekonomiku tan-nisa. Bil-għan li r-rabtiet bejn l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel u t-tkabbir jiġu eżaminati, l-istrument użat għandu jiġi kkunsidrat mill-ġdid.

1.4

Il-ħidma favur l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel għandha titqies bħala mezz:

Lill-Kummissjoni:

1.5

Jitlob li l-ħidma tal-Istati Membri fl-implimentazzjoni tal-pjan ta’ direzzjoni għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel tiġi kkontrollata u evalwata, u li dan il-pjan iservi ta’ pjattaforma għall-iskambju tal-prattiki tajba u tal-esperjenza.

Lill-imsieħba soċjali:

1.6

jitlobhom jimplimentaw il-qafas komuni ta’ azzjonijiet tagħhom fil-qasam tal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, billi jiffokaw fuq ir-rwol taż-żewġ sessi, il-promozzjoni tal-mara fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, l-appoġġ lill-ksib ta’ bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata u t-tnaqqis tad-diskrepanzi li jeżistu bejn il-pagi;

1.7

jitlobhom itejbu t-tagħrif u l-istrumenti għall-ġlieda kontra s-segregazzjoni tal-impjiegi u għall-promozzjoni ta’ bilanċ bejn is-sessi;

1.8

jitlob li l-impjiegi li jipprovdu servizzi maħsuba għall-individwu jsiru professjonijiet fil-veru sens tal-kelma permezz ta’ rikonoxximent aktar effikaċi tal-ħiliet meħtieġa biex jitwettqu;

Lill-atturi kollha tas-soċjetà ċivili u l-mexxejja politiċi:

2.1

Il-ħtieġa ta’ miżuri favur parteċipazzjoni akbar tan-nisa fis-suq tax-xogħol hija parti integrali mill-Istrateġija ta’ Lisbona li għandha l-għan li tiżviluppa l-Ewropa favur soċjetà aktar kompetittiva bbażata fuq l-għarfien.

2.2

Ir-rapport tal-2008 tal-Kummissjoni dwar l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel fl-Ewropa (1) jindika li “l-impjieg tan-nisa kien il-fattur prinċipali tat-tkabbir kontinwu tax-xogħol fl-UE tul dawn l-aħħar snin. Bejn l-2000 u l-2006, ix-xogħol fl-UE-27 żdied bi kważi 12-il miljun persuna, li aktar minn 7,5 miljun kienu nisa (…). Ir-rata ta’ impjieg tan-nisa li għandhom it-tfal hi ta’ 62,4 % meta mqabbla mal-91,4 % għall-irġiel, jiġifieri differenza ta’ 29 punt. Aktar minn tliet kwarti mill-ħaddiema part time huma nisa (76,5 %), li jikkorrispondi għal mara fuq kull tlieta, għall-kuntrarju ta’ raġel fuq kull għaxra.”

2.3

Ir-rapport tal-2009 (2) jindika li r-rata tal-impjieg tan-nisa hija ta’ 58,3 % meta mqabbla mat-72,5 % għall-irġiel u li r-rata tal-impjieg part-time tan-nisa hija ta’ 31,2 % meta mqabbla mas-7,7 % għall-irġiel, u jiġbed l-attenzjoni għad-distribuzzjoni inugwali tal-poter fl-istituzzjonijiet u l-qasam tan-negozju.

2.4

Għalkemm għad m’hemmx ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, is-sitwazzjoni tan-nisa li jaħdmu fl-Ewropa hija waħda mill-aħjar fid-dinja; l-Unjoni Ewropea jistħoqqilha krettu talli indirizzat din il-kwistjoni mill-bidu nett u implimentat għodda statistika, studji, analiżi u leġiżlazzjoni.

2.5

Minkejja l-progress li sar u r-riżultati pożittivi miksuba, il-potenzjal ekonomiku tan-nisa għadu ma ġiex żviluppat biżżejjed. Barra minn hekk, il-livelli li laħqet il-kriżi finanzjarja u ekonomika attwali probabbilment ser ikollhom impatt differenti fuq in-nisa u l-irġiel, meta wieħed iqis iċ-ċirkustanzi differenti tagħhom fil-qasam ekonomiku u soċjali u ċ-ċirku familjari.

2.6

Peress li hemm għadd kbir ta’ studji disponibbli, u tressqu wkoll għadd kbir ta’ rakkomandazzjonijiet u ttieħdu bosta deċiżjonijiet mill-istituzzjonijiet u l-imsieħba soċjali Ewropej – biss biss f’9 snin il-Kumitat adotta 14-il opinjoni dwar temi b’rabta mal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel (3) – din l-opinjoni deliberatament ma tindirizzax il-kwistjoni kollha tal-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel. Minflok, l-għan ta’ din l-opinjoni huwa limitat għar-rabta bejn l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel, it-tkabbir u x-xogħol b’attenzjoni partikolari għall-objettivi stabbiliti fl-Istrateġija ta’ Lisbona dwar iż-żieda tal-parteċipazzjoni tan-nisa fis-suq tax-xogħol (4).

3.1.1

Ir-rata tal-impjieg fost in-nisa żdiedet b’mod kostanti mis-sittinijiet ’il hawn. Il-fatt li, sa mis-sebgħinijiet, għadd kbir ta’ nisa għandhom aċċess għax-xogħol huwa pass importanti għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel. Ladarba n-nisa setgħu jagħżlu meta jkollhom it-tfal u kisbu aċċess għall-edukazzjoni ogħla, riedu, bħall-irġiel, jużaw il-ħiliet tagħhom fi ħdan is-soċjetà, mhux biss fi ħdan il-familja tagħhom, u riedu jiksbu awtonomija finanzjarja. Ix-xogħol bi ħlas ifisser dħul personali, garanziji aħjar fir-rigward tas-sigurtà soċjali u tal-irtiraru miżura kontra l-faqar f’każ ta’ separazzjoni, divorzju jew irmulija.

3.1.2

Id-dħul tan-nisa fix-xogħol ħoloq bżonnijiet ġodda li s-suq kellu jissodisfa. In-nisa kienu jaħdmu fi djarhom iżda dan ma kienx jitqies fil-prodott domestiku gross. Ladarba n-nisa ħarġu mill-isfera domestika, inħolqu impjiegi biex isir ix-xogħol li kienu jagħmlu fi djarhom. ta’ min isemmi, iżda mhux biss, il-persuni li jieħdu ħsieb it-tfal u s-sefturi.

3.1.3

L-impjieg tan-nisa ħoloq bżonnijiet li kkontribwixxew għall-iżvilupp ekonomiku. Meta n-nisa okkupaw impjiegi, il-koppji akkwistaw tagħmir elettriku għad-dar, karozza kull wieħed, bdew jixtru ikel diġà msajjar, il-ġenituri bdew joħorġu jieklu barra flimkien ma wliedhom, il-familji ġew bżonn ta’ servizzi u djar tal-kura għall-morda, il-persuni b’diżabbiltà u l-anzjani li qabel kienu jieħdu ħsiebhom in-nisa tad-dar, u t-tfal kellhom bżonn min jieħu ħsiebhom wara l-ħin tal-iskola. B’żewġ pagi, il-koppji setgħu jixtru dar, jattendu attivitajiet kulturali, isiefru, eċċ. B’hekk inħolqu impjiegi fl-industriji tat-tagħmir domestiku, tal-karozzi u tal-ikel, fil-qasam tal-forniment tal-ikel għall-massa, fis-settur soċjali u dak tas-saħħa, fis-sistema ekstrakurrikulari, fil-qasam tal-edukazzjoni – kemm dik mogħtija qabel ma t-tfal jilħqu l-età tal-iskola kif ukoll dik obbligatorja – kif ukoll fl-oqsma tal-kostruzzjoni, it-turiżmu, id-divertiment, il-kultura, it-trasport tal-passiġġieri, eċċ.

3.1.4

Tul dawn l-aħħar erbgħin sena, din it-tendenza li biddlet ix-xogħol tad-dar f’impjieg serviet ta’ xprun għat-tkabbir. Iżda dan huwa tkabbir ġenwin jew jirrifletti biss il-mod kif qed jiġi kkalkulat? L-ekonomija ma tqisx ix-xogħol tad-dar u tal-familja li huwa meħtieġ għall-funzjonament tas-soċjetà, li jqajjem mistoqsijiet dwar il-mod kif jiġi kkalkulat it-tkabbir.

3.2.1

Skont analiżi tal-UE (5), il-kontribut tal-ugwaljanza bejn is-sessi għall-ekonomija m’għandux jitkejjel biss mill-perspettiva ta’ kemm dan għandu impatt fuq il-profitti fil-qasam tan-negozju. Dan il-kontribut isarraf f’investiment produttiv li jikkontribwixxi għall-progress ekonomiku globali, għat-tkabbir u għall-impjiegi. L-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel tista’ tikkontribwixxi għall-iżvilupp: 1) permezz ta’ parteċipazzjoni akbar tan-nisa fis-suq tax-xogħol, li jwassal għal użu aktar effetiv tal-investiment tagħhom fl-edukazzjoni u t-taħriġ, 2) permezz ta’ indipendenza ekonomika akbar u 3) permezz ta’ integrazzjoni aktar effettiva tan-nisa fis-sistema fiskali, u b’hekk jikkontribwixxu għall-ġid komuni.

3.2.2

Minkejja li l-kontribut ekonomiku huwa meqjus usa’ mill-approċċ intraprenditorjali u l-ġestjoni tad-diversità fil-livell tal-intrapriżi, ċerti elementi jippermettu li jkun stabbilit li xi riżultati ekonomiċi pożittivi huma assoċjati mal-approċċ intraprenditorjali. L-intrapriżi li għandhom aktar nisa fi ħdan il-bords tad-diretturi jagħmlu aktar qligħ.

3.2.3

Il-politiki favur l-ugwaljanza jistgħu jitqiesu bħala investiment effettiv fir-riżorsi umani. Anke jekk il-miri tal-iżvilupp ekonomiku huma limitati għat-tkabbir ekonomiku, mil-lat tal-investiment, il-politiki favur l-ugwaljanza għandhom il-potenzjal li jħallu impatt pożittiv fuq l-individwi, l-intrapriżi, ir-reġjuni u l-pajjiżi. L-użu aktar effettiv tan-nisa b’livelli ogħla ta’ edukazzjoni għandu wkoll il-potenzjal ta’ benefiċċji ekonomiċi.

3.2.4

L-indipendenza ekonomika akbar tan-nisa hija ta’ benefiċċji minħabba l-kontribut tagħhom bħala konsumaturi ta’ prodotti u servizzi fl-ekonomija, kif ukoll il-poter tal-akkwist tal-familji. Il-kontribut ekonomiku tan-nisa għandu jiġi rikonoxxut aktar fil-politiki ekonomiċi fil-livell nazzjonali, reġjonali u lokali.

3.3.1

Fi żmien meta l-kriżi ekonomika u dik ekoloġika qed iqajmu mistoqsijiet dwar it-tip ta’ żvilupp li huwa mixtieq, xi wħud qed jixħtu dubju fuq il-fatt li l-PDG jitqies bħala l-uniku indikatur tat-tkabbir. Għandhom jiġu kkunsidrati indikaturi oħra (6).

3.3.2

Ikun liema jkun l-indikatur li jintuża, is-sitwazzjoni tan-nisa xorta waħda mhix ugwali, u dan huwa ta’ spiża għas-soċjetà. L-Istati Membri jinvestu fl-edukazzjoni kemm tas-subien kif ukoll tal-bniet – iżda 60 % tal-gradwati mill-universitajiet Ewropej huma nisa – mhuwiex loġiku li l-Istati ma jappoġġjawx aktar lin-nisa fis-suq tax-xogħol. Infiq pubbliku fl-edukazzjoni b’mod ugwali għaż-żewġ sessi għandu jiżgura li n-nisa jiksbu l-istess responsabbiltajiet u pagi bħall-irġiel. In-nisa għandhom japprofittaw mit-tibdil attwali biex jiksbu l-ħiliet ġodda meħtieġa għall-impjiegi ġodda. Madankollu, il-kontribut tan-nisa, il-livell għoli ta’ edukazzjoni tagħhom u l-potenzjal li jirrappreżentaw għas-suq tax-xogħol fil-ġejjieni għadhom sottovalutati u mhux magħrufin biżżejjed.

3.3.3

Il-ġlieda kontra l-inugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel mhijiex biss kwistjoni ta’ etika: hija wkoll kwistjoni ta’ ġestjoni aħjar tar-riżorsi umani. Għadd akbar ta’ nisa b’impjieg joħloq aktar ġid peress li dawn jikkonsmaw aktar prodotti u jużaw aktar servizzi, u jikkontribwixxu għaż-żieda fid-dħul mit-taxxi. It-timijiet fil-post tax-xogħol magħmulin kemm minn nisa kif ukoll mill-irġiel għandhom aktar potenzjal għall-innovazzjoni. Jekk il-koppji jingħataw il-mezzi sabiex iwettqu x-xewqa tagħhom li jkollhom it-tfal, filwaqt li jkollhom il-possibbiltà li jżommu l-impjieg tagħhom, inkunu qed niġġieldu kontra d-defiċit demografiku. Jekk l-Ewropa trid tinvesti fil-bniedem, għandha l-ewwel u qabel kollox tindirizza l-iżvantaġġi li jiffaċċjaw in-nisa (7).

3.3.4

Il-potenzjal tan-nisa għall-iżvilupp jiddgħajjef b’mod partikolari minħabba l-fatturi li ġejjin:

3.3.5

Jekk niffokaw l-isforzi fuq il-kundizzjonijiet li jippermetu lin-nisa jidħlu fis-suq tax-xogħol u jibqgħu hemm, u neliminaw id-diskrepanzi fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel għandu jkun hemm aktar tkabbir, impjiegi aħjar, prevenzjoni kontra l-faqar u tnaqqis fin-nefqa biex jiġu indirizzati l-konsegwenzi tal-problemi soċjali. In-nisa waħedhom bit-tfal (9) huma milquta l-aktar mill-faqar fl-Ewropa.

3.3.6

Skont il-qsim tar-responsabbiltajiet fil-passat, ir-raġel kien idaħħal paga li kienet tiffinanzja x-xogħol marbut mal-familja, dak soċjali u dak tad-dar li kienet tagħmel martu. Meta koppja jkollha żewġ pagi ma tiddedikax paga minnhom biex tiffinanzja s-servizzi li l-mara kienet tagħmel qabel iżda minflok tagħti prijorità lill-konsum tal-prodotti.

3.3.7

Ix-xogħol bla ħlas li tagħmel il-mara fid-dar ma kellux prezz iżda billi sar xogħol imħallas għandu prezz li l-utenti mhumiex lesti jew ma jistgħux iħallsu. Il-persuni li jieħdu ħsieb it-tfal, il-persuni li jgħinu fix-xogħol tad-dar u s-sefturi jitħallsu l-aktar pagi baxxi, jaħdmu part-time għal aktar minn ħaddiem wieħed (huma jiġu impjegati minn individwi separati għal ftit sigħat fil-ġimgħa) u sikwit jagħmlu parti mill-ekonomija informali. Ix-xogħol tad-dar huwa l-akbar settur ta’ xogħol mhux iddikjarat fl-Ewropa.

3.3.8

Il-ġenituri jħallu dak li huwa l-iktar prezzjuż għalihom, it-tfal tagħhom, f’idejn persuni li jitħallsu ħafna anqas mill-medja, allavolja jixtiequ li l-livell tal-ħiliet tagħhom ikun għoli. Bl-istess mod, is-sefturi huma fdati biċ-ċwievet tad-dar iżda ma jitħallsux paga li tirrifletti din il-fiduċja. Ir-rikonoxximent tal-kwalifiki huwa diffiċli peress li l-familji jqisu biċċa xogħol li jistgħu jagħmlu huma stess bħala “faċli”. Minkejja dan, jekk li tieħu ħsieb uliedek stess mhuwiex ikkunsidrat bħala xogħol, li tieħu ħsieb ulied ħadd ieħor huwa (dan jeħtieġ għarfien tal-psikoloġija, tax-xjenza tad-dieta u tal-iġjene, konċentrazzjoni, attenzjoni u jeħtieġ ukoll li tkun taf tisma’ u li toqgħod b’seba’ għajnejn il-ħin kollu, eċċ.). Il-ħiliet meħtieġa, sikwit ikkunsidrati bħala “naturalment” femminili u għaldaqstant jingħataw il-ġenb fil-qasam “professjonali”, huma ħafna drabi mgħoddija b’mod informali fi ħdan il-familja u mhux mgħallma l-iskola.

—

peress li r-rata tal-impjieg tan-nisa tista’ tiżdied, u dan joħloq aktar ħtiġijiet ta’ servizzi,

—

peress li l-pagi tan-nisa jistgħu jiġu kkunsidrati mill-ġdid. Dan joħloq is-saħħa tax-xiri, aktar kapaċità għall-konsum u l-irċevuti tat-taxxa,

—

peress li n-nisa jista’ jkollhom iktar pożizzjonijiet politiċi jew ta’ teħid tad-deċiżjonijiet, b’effett pożittiv fuq il-prestazzjoni tal-intrapriżi u l-istituzzjonijiet,

—

peress li numru akbar ta’ intraprendituri nisa jwassal għal valur miżjud u kontribut finanzjarju addizzjonali lill-ekonomija permezz tal-innovazzjoni u l-ħolqien tal-impjiegi.

4.2.1.1

L-ostaklu ewlieni li jeżisti bħalissa għall-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa huwa s-segregazzjoni tal-impjiegi. Hemm professjonijiet tal-irġiel u tan-nisa. Il-pagi fil-professjonijiet tan-nisa sikwit ikunu aktar baxxi, u x-xogħol part-time – mhux b’għażla tagħhom – kif ukoll ix-xogħol prekarju huma aktar frekwenti.

4.2.1.2

Ladarba professjoni partikolari tkun ristretta għall-irġiel jew in-nisa biss, l-isterjotipi jkunu assoċjati magħha. Issa għandna l-provi li l-irġiel u n-nisa jistgħu jwettqu kull tip ta’ xogħol. Professjonijiet li ilhom żmien twil iddominati mill-irġiel (għalliema, imħallfin, tobba tal-familja...) illum il-ġurnata huma ddominati min-nisa. Għaliex huwa daqshekk diffiċli li nsibu bilanċ bejn l-irġiel u n-nisa fid-dinja tax-xogħol? It-tagħrif dwar dan is-suġġett għandu jiżdied biex niġġieldu kontra s-segregazzjoni tal-impjiegi u nippromovu dan il-bilanċ. Dan jippermetti wkoll li jittaffa l-effett tan-nuqqas ta’ ħaddiema f’ċerti setturi.

4.2.1.3

L-ostakli għall-bilanċ bejn l-irġiel u n-nisa fix-xogħol mhumiex intenzjonati u huma marbuta mal-perċezzjonijiet. L-għeruq tagħhom qegħdin fis-sistema edukattiva, li fiha s-subien u l-bniet jagħżlu karrieri differenti. Il-ġenituri u l-għalliema għandhom isiru aktar konxji tal-konsegwenzi tal-għażliet tal-karrieri li jagħmlu ż-żgħażagħ. Ir-rappreżentanti tad-diriġenti u l-unjins li jinnegozjaw l-iskali tal-pagi u li jistabbilixxu l-ġerarkija tal-kwalifiki fin-negozjati dwar il-pagi jaqdu rwol essenzjali, li jfisser li jeħtieġ jifhmu l-valur tal-ħiliet miksuba fiċ-ċirku domestiku u familjari. Il-karigi ta’ tmexxija mhumiex imqassmin bejn in-nisa u l-irġiel. L-intrapriżi l-kbar u l-ogħla livelli tal-amministrazzjoni għandhom jieħdu miżuri biex kemm jista’ jkun jinkiseb dan it-tqassim.

4.2.2.1

L-impjiegi marbuta mal-għoti ta’ servizzi maħsuba għall-individwu għandhom ikunu professjonijiet ġenwini, b’ħiliet rikonoxxuti, taħriġ, kwalifiki u possibbiltà ta’ żvilupp tal-karriera. Bil-għan li nersqu lil hinn mir-relazzjoni individwali bejn il-familji u s-sefturi, jeħtieġ jinħolqu intrapriżi u servizzi pubbliċi li jipprovdu servizzi maħsuba għall-individwu. Il-familji m’għandhomx ikomplu jħaddmu, iżda jkunu klijenti jew utenti li jixtru jew jibbenefikaw minn numru ta’ sigħat ta’ faċendi tad-dar, minn kura lil persuna anzjana jew lit-tfal, minn għajnuna fix-xogħol tal-iskola, eċċ. Jeħtieġ li tiġi ġeneralizzata sistema li teżisti diġà f’xi pajjiżi Ewropej fejn in-negozju jew is-servizz pubbliku li jħaddem huwa responsabbli għas-sigurtà tal-proprjetà u tal-persuni, u għandu jivverifika l-kwalifiki tal-impjegati li jaħdmu fid-djar tan-nies. B’hekk ikunu impjegati minn mgħallem wieħed biss, jitħallsu għall-ħin li jieħu l-vjaġġ bejn iż-żewġ residenzi u jkollhom aċċess għat-taħriġ vokazzjonali u l-garanziji kollettivi kollha. Għandu jitfassal qafas ta’ referenza Ewropew għall-impjiegi fil-qasam tas-servizzi pprovduti fid-dar, li jinkludi l-aspetti psikoloġiċi ta’ dawn il-funzjonijiet (fiduċja, empatija, attenzjoni, il-kapaċità li tisma’ lill-oħrajn u li toqgħod b’seba’ għajnejn il-ħin kollu, eċċ.), il-ħiliet meħtieġa (ix-xjenza tad-dieta, l-impatt tal-prodotti użati fuq is-saħħa u l-ambjent, eċċ.) u mhux biss l-aspetti materjali u tekniċi tax-xogħol tad-dar.

4.2.2.2

Ir-rikonoxximent tal-kwalifiki jwassal għal żieda fil-prezz tasservizzi, li diġà huma għaljin wisq għal bosta familji. Il-qasam tan-negozju u l-finanzjament pubbliku –fil-każ li jagħmlu parti mill-ftehimiet fil-livell tal-intrapriżi - jistgħu jagħmlu dawn is-servizzi aktar aċċessibbli għal kulħadd.

4.2.2.3

Il-fatt li l-impjiegi marbuta mas-servizzi maħsuba għall-individwu jsiru professjonijiet fil-veru sens tal-kelma, u t-titjib tal-pagi jagħmluha possibbli li jinkiseb bilanċ bejn l-irġiel u n-nisa fis-settur. Meta l-irġiel jibdew jaħdmu bħala sefturi, jieħdu ħsieb it-tfal jew jaħdmu bħala għajnuna fid-djar ikun sar pass kbir favur l-ugwaljanza bejn l-irġiel u n-nisa.

4.2.3.1

Il-missirijiet iqattgħu inqas ħin mill-ommijiet fix-xogħol tad-dar u tal-familja. Waħda mill-kundizzjonijiet għall-ksib tal-ugwaljanza hija li l-missirijiet għandhom isiru aktar konxji tal-importanza tar-rwol tagħhom fir-rigward ta’ uliedhom u li għandhom jitħeġġu jerfgħu r-responsabbiltajiet tagħhom fir-rigward tal-ġenituri anzjani tagħhom u tal-morda fil-familja.

4.2.4.1

L-iżvilupp ta’ faċilitajiet għall-kura tat-tfal żgħar m’għandux jitqies bħala spiża iżda bħala investiment. Skont Gösta Esping-Andersen (10), fuq perijodu fit-tul, l-ommijiet li jaħdmu jħallsu lura s-sussidju “permezz taż-żieda fil-pagi tagħhom tul ħajjithom kollha u permezz tat-taxxi li jħallsu”. Dan id-dħul jirrimborża s-sussidju pubbliku inizjali u għandu effett pożittiv fuq it-tfal li jattendu l-crèche. Dan l-investiment jista’ jwasssal ukoll sabiex jittaffa t-tnaqqis demografiku fl-Ewropa.

4.2.5.1

L-iżvilupp ta’ dawn is-servizzi jfisser ukoll li għandhom jiġu ffinanzjati b’mod kollettiv (l-Istat, l-intrapriżi u l-klijenti) (11). Ċerti ftehimiet riċenti tal-intrapriżi jipproponu tali servizzi maħsuba għall-individwu bħala alternattiva għaż-żieda fil-pagi. L-offerta ta’ servizzi li jistgħu jtejbu l-bilanċ bejn il-ħajja tal-familja u dik professjonali hija parti mir-responsabbiltà soċjali korporattiva.

4.2.6.1

Is-servizzi waħedhom mhumiex biżżejjed biex jintlaħaq bilanċ bejn il-ħajja tal-familja u dik professjonali. It-trobbija u l-edukazzjoni tat-tfal jieħdu ż-żmien tul parti minn ħajjet il-bniedem. Jekk ix-xogħol part-time, fuq għażla volontarja, jista’ jgħin lil dawk li għandhom familja sabiex jirrikonċiljaw aħjar il-ħajja professjonali, tal-familja u privata tagħhom, m’għandux idgħajjef il-pożizzjoni tal-mara fil-post tax-xogħol u fil-ħajja, speċjalment meta dawn in-nisa jkunu l-kap tal-familja, u lanqas m’għandu jżomm lill-missirijiet milli jiddedikaw aktar ħin għall-familja. Iż-żewġ ġenituri għandhom ikunu f’pożizzjoni li jieħdu ħsieb uliedhom.

4.2.6.2

Membri oħra tal-familja għandhom bżonn il-ħin: dawk li waslu fl-aħħar ta’ ħajjithom, il-morda u l-anzjani. Fi żmien meta s-sistemi tal-pensjoni qed jiġu rriformati fil-livelli kollha, jeħtieġ li nersqu lil hinn mill-kunċett li l-ħajja hija maqsuma fi tliet żminijiet: l-istudju, ix-xogħol, l-irtirar. Kull individwu għandu jkun jista’ jistudja tul ħajtu kollha u għandu jkollu ammont ta’ snin ta’ kreditu ta’ ħin biex jużah għall-attivitajiet tal-familja, soċjali, dawk marbuta mal-volontarjat u dawk politiċi jew ċiviċi. Għandu jkun possibbli li persuna tagħżel li tipposponi l-età tal-irtirar tagħha jekk tixtieq tqatta’ ftit ħin liberu (iffinanzjat bl-istess mod bħall-pensjoni) tul il-karriera professjonali tagħha.

4.2.7.1

In-nisa mhumiex irrappreżentati biżżejjed f’kull tip ta’ pożizzjoni ta’ tmexxija: it-tmexxija politika, l-ogħla livelli tas-servizz ċiviku u fil-livelli maniġerjali tal-intrapriżi l-kbar. Fl-istess waqt, l-intrapriżi li għandhom proporzjon qawwi ta’ nisa fil-kumitati eżekuttivi tagħhom huma fost dawk li għandhom l-aqwa prestazzjoni finanzjarja. In-nisa jwaqqfu anqas negozji u huwa wisq anqas probabbli li jkunu kapijiet ta’ intrapriża. L-irġiel mhumiex irrappreżentanti biżżejjed fiċ-ċirku tal-familja u għandhom tendenza li ma jiħdux il-leave tal-ġenituri.

4.2.7.2

In-nisa li rnexxielhom jidħlu f’oqsma ddominati mill-irġiel jistgħu jiggwidaw lil nisa oħra li jixtiequ jidħlu għall-istess karriera. Jista’ jkun hemm bżonn ta’ miżuri vinkolanti: l-istituzzjonijiet pubbliċi u l-intrapriżi privati kbar għandhom jieħdu miżuri biex jiżguraw għadd sinifikanti ta’ nisa fost id-diriġenti tagħhom.

—

24.03.2009 dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali bejn l-irġiel u n-nisa involuti f’attività b’kapaċità li fiha jaħdmu għal rashom u li tirrevoka d-Direttiva 86/613/KEE”, relatur: is-Sinjura Sharma, (ĠU C 226, 22.09.2009);

—

13.05.2009 dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva tal-Kunsill 92/85/KEE dwar l-introduzzjoni ta’ mizuri biex jinkoraġġixxu t-titjib fis-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol għall-ħaddiema nisa tqal u ħaddiema li welldu reċentement, jew li qed ireddgħu”, relatur: is-Sinjura Herczog, CESE 882/2009 (ĠU C 277, 17.11.2009);

—

22.04.2008 dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill, lill-Parlament Ewropew, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni: Niġġieldu kontra l-inugwaljanza fil-pagi bejn in-nisa u l-irġiel”, relatur: is-Sinjura Kössler (ĠU C 211, 19.08.2008);

—

11.07.2007 dwar “Il-kapaċità għall-impjieg u l-ispirtu intraprenditorjali – ir-rwol tas-soċjetà ċivili, tal-imsieħba soċjali u tal-korpi lokali u reġjonali mill-perspettiva tal-ġeneru”, relatur: is-Sur Pariza Castaños (ĠU C 256, 27.10.2007);

—

11.07.2007 dwar “Ir-rwol tal-imsieħba soċjali fir-rikonċiljazzjoni tal-ħajja professjonali, familjali u privata”, relatur: is-Sur Clever (ĠU C 256, 27.10.2007);

—

12.07.2007 dwar “L-impjieg tal-kategoriji ta’ prijorità (l-Istrateġija ta’ Lisbona)”, relatur: is-Sur Greif (ĠU C 256, 27.10.2007);

—

13.09.2006 dwar “Il-Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill, lill-Parlament Ewropew, lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew u lill-Kumitat tar-Reġjuni – Il-pjan ta’ rotta għall-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel 2006-2010”, relatur: is-Sinjura Attard (ĠU C 318, 23.12.2006 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

14.02.2006 dwar “Ir-rappreżentanza tan-nisa fil-korpi responsabbli għat-teħid tad-deċiżjonijiet fi ħdan il-gruppi ta’ interess ekonomiku u soċjali fl-Unjoni Ewropea”, relatur: is-Sur Etty (ĠU C 88, 11.04.2006 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

14.12.2005 dwar “Il-Proposta għal Deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar is-Sena Ewropea ta’ Opportunitajiet Ugwali għal Kulħadd (2007) – Lejn soċjetà ġusta”, relatur: is-Sinjura Herczog (ĠU C 65, 17.3.2006 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

29.09.2005 dwar “Il-faqar fost in-nisa fl-Ewropa”, relatur: is-Sinjura King (ĠU C 28, 31.01.2006 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

28.09.2005 dwar “Il-Proposta għal Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li jistabbilixxi Istitut Ewropew tal-Ġeneru”, relatur: is-Sinjura Štechová (ĠU C 24, 31.01.2006 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

15.12.2004 dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ opportunitajiet ugwali u ta’ trattament ugwali tal-irġiel u n-nisa fi kwistjonijiet ta’ impjiegi u xogħol”, relatur: is-Sinjura Sharma (ĠU C 157, 28.06.2005 – mhux disponibbli bil-Malti);

—

03.06.2004 dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Kunsill li timplimenta l-prinċipju ta’ trattament indaqs bejn in-nisa u l-irġiel fl-aċċess għal, u l-provvista tal-prodotti u s-servizzi”, relatur: is-Sinjura Carroll (ĠU C, 28.09.2004);

—

25.01.2001 dwar “Il-Proposta għal Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill li temenda d-Direttiva 76/207/KEE tal-Kunsill dwar l-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ trattament ugwali għall-irġiel u n-nisa għal dak li għandu x’jaqsam mal-aċċess għall-impjiegi, taħriġ professjonali, promozzjoni, u kondizzjonijiet tax-xogħol”, relatur: is-Sinjura Wahrolin (ĠU C 123, 25.04.2001 – mhux disponibbli bil-Malti).

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/22

1.10.1

Għal din ir-raġuni l-KESE jitlob li l-Kummissjoni u l-Istati Membri jappoġġjaw il-ħolqien ta’ reġistri statistiċi dwar l-intrapriżi msemmija hawn fuq. B’mod partikulari, it-tħejjija ta’ kontijiet satellitari, b’konformità mal-kriterji armonizzati tas-Sistema Ewropea tal-Kontabilità (ESA) tal-1995 stipulati fil-Manwal għat-tfassil tal-kontijiet satellitari tal-intrapriżi tal-ekonomija soċjali: kooperattivi u mutwalitajiet (1) u fir-Rapport tal-KESE dwar l-Ekonomija Soċjali fl-Unjoni Ewropea (2).

2.4.1

Ċerti intrapriżi kbar jista’ ma jkollhomx membri azzjonisti u jistgħu jallokaw il-profitti finanzjarji tagħhom għar-riinvestiment jew għal objettivi soċjali ta’ benefiċċju pubbliku, kif inhu l-każ fil-banek tat-tfaddil f’ċerti pajjiżi Ewropej (7).

2.4.2

Barra minn hekk, f’ħafna mikrointrapriżi u SMEs lokali, il-ħolqien tal-valur mhuwiex espress f’termini ta’ profitt finanzjarju biss iżda wkoll fi skop soċjali bħall-kundizzjonijiet tax-xogħol, l-awtoġestjoni, eċċ.

2.9.1

B’mod ġenerali, għandu jingħata appoġġ lill-SMEs u mhux biss permezz tal-Att dwar in-negozji ż-żgħar (11). L-SMEs spiss joffru mod kif jinżammu l-impjiegi, billi l-gruppi ta’ interess li joħolqu u jikkontrollaw lil dawn l-intrapriżi huma nies b’rabtiet sodi maż-żona li fiha joperaw u li wrew li għandhom il-kapaċità li joħolqu u jżommu l-impjieg. L-SMEs “huma l-inkubaturi naturali tal-kultura intraprenditorjali” u jirrappreżentaw opportunità permanenti ta’ taħriġ ta’ diretturi u mexxejja tal-intrapriżi.

3.2.1

Ikunux kbar jew żgħar, dawn l-intrapriżi jinsabu f’żoni u/jew sferi soċjali bi problemi u sfidi li jheddu lis-suq intern u l-koeżjoni soċjali, fejn jinternalizzaw l-ispejjeż soċjali u joħolqu benefiċċji esterni.

3.2.2

Billi huma ankrati fil-komunitajiet lokali u billi l-objettiv ewlieni tagħhom huwa li jissodisfaw il-bżonnijiet tal-persuni, dawn l-intrapriżi ma jittrasferux ruħhom post ieħor u b’hekk jiġġieldu b’mod effettiv kontra t-tnaqqis tal-popolazzjoni fiż-żoni rurali u jikkontribwixxu għall-iżvilupp tar-reġjuni u l-komunitajiet inqas għonja (23).

3.6.1

Uħud mis-setturi msemmija hawn fuq diġà pparteċipaw f’negozjati settorjali, pereżempju l-Assoċjazzjoni tal-Assigurazzjonijiet Kooperattivi u Mutwalistiċi (AMICE) fil-qasam tal-assigurazzjoni, u xi membri ta’ Cooperatives Europe (26), l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Banek Kooperattivi (EACB) u l-Grupp tal-Banek tat-Tfaddil Ewropej (ESBG) fis-settur bankarju (27).

4.1.1

Fil-ħolqien u l-iżvilupp tas-suq intern wieħed ma jistax jagħti prijorità lill-iskop fuq il-mezzi. Għandu jiġi stabbilit qafas legali u regolatorju li jirrifletti l-karatteristiċi tad-diversi operaturi ekonomiċi fis-suq sabiex jinħoloq kuntest ġust għall-intrapriżi kollha, filwaqt li jiġu kkunsidrati l-karatteristiċi ta’ kull intrapriża. Bħalissa dan il-qafas huwa maħsub għall-kumpaniji kkwotati l-kbar, u l-applikazzjoni tiegħu għal kull tip ta’ intrapriża joħloq ċerti ostakoli għall-kumpaniji ż-żgħar. Dan il-qafas għandu jħeġġeġ b’mod effettiv lill-operaturi jkunu iktar effiċjenti u dan għandu jikkontribwixxi biex is-sistema tkun iktar ġusta. Dan il-qafas ser jiġi applikat permezz tal-leġiżlazzjoni dwar il-kumpaniji, il-kontabilità, il-kompetizzjoni u t-taxxi, l-armonizzazzjoni statistika u l-politika intraprenditorjali.

4.2.1

Il-Kumpaniji Pubbliċi Limitati Ewropej u l-Kooperattivi Ewropej għandhom l-istatuti tagħhom, iżda forom oħra ta’ intrapriża jiffaċċjaw diversi ostakoli fis-suq intern minħabba n-nuqqas ta’ statuti Ewropej. L-SMEs Ewropej jeħtieġu leġiżlazzjoni Ewropea sabiex ikun iktar faċli għalihom li joperaw b’mod transkonfinali. Il-kooperattivi jeħtieġu li r-Regolament dwar il-Kooperattiva Ewropea (ECS) jiġi ssemplifikat, billi l-kumplessità tiegħu xxekkel l-iżvilupp ta’ dan it-tip ta’ intrapriża.

4.2.2

In-nuqqas ta’ kopertura leġiżlattiva ma tħallix lill-fondazzjonijiet li joperaw fil-livell Ewropew jaħdmu fuq l-istess livell bħal forom korporattivi legali oħra. Għalhekk il-KESE jilqa’ r-riżultati tal-istudju ta’ fattibbiltà dwar Statut għall-Fondazzjonijiet Ewropej u jappella sabiex il-Kummissjoni tlesti l-valutazzjoni ta’ impatt fil-bidu tal-2010 billi tippreżenta proposta għal regolament li jgħin lill-fondazzjonijiet li joperaw fil-livell Ewropew sabiex jibbenefikaw mill-istess kundizzjonijiet bħall-kumpaniji l-oħra fis-suq intern (28).

4.2.3

Għal raġunijiet simili, il-KESE jitlob ukoll li l-Kummissjoni tibda taħdem fuq l-approvazzjoni ta’ statuti Ewropej għal assoċjazzjonijiet u mutwalitajiet Ewropej.

4.3.1

L-istandards tal-kontabilità għandhom jiġu adattati għad-diversi forom ta’ intrapriża. L-ostakoli li l-introduzzjoni tas-Sistema Internazzjonali tal-Kontabilità l-ġdida (IAS) qiegħda toħloq għall-intrapriżi kkwotati huma eżempju ieħor tal-limiti tal-liġi tal-kontabilità. Il-kontijiet Ewropej ma jistgħux jiġu armonizzati bir-riskju li jitħassru l-karatteristiċi essenzjali ta’ wħud mit-tipi differenti ta’ intrapriża li jeżistu fl-Unjoni Ewropea.

4.3.2

Fil-każ speċifiku tal-kooperattivi ovvjament huwa diffiċli li wieħed jiddefinixxi kunċett ta’ ekwità tal-azzjonisti li jista’ jiġi applikat b’mod ġenerali u komprensiv. Dan jista’ jkollu effetti negattivi u distruttivi fuq id-diversità intraprenditorjali. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tirrispetta l-identità tal-kooperattivi fil-qasam tal-kontabilità u tittratta lill-kapital ta’ ishma tal-membri tagħhom bħala l-ekwità tal-azzjonisti tal-kooperattivi u mhux bħala dejn, dejjem sakemm il-membru ma jsirx kreditur billi jitlaq mill-kooperattiva (29).

4.3.3

Il-Kumitat jaqbel mar-rakkomandazzjoni tal-Grupp de Larosière (30) skont liema l-istandards tal-kontabilità m’għandhomx joħolqu preġudizzju fil-mudelli finanzjarji, jippromovu mġiba pro-ċiklika jew jiskoraġġixxu l-investiment fuq perijodu twil u l-istabbiltà tal-intrapriżi.

4.4.1

Kull forma ta’ intrapriża legali għandha tkun tista’ tmexxi l-attivitajiet tagħha filwaqt li żżomm il-modus operandi tagħha. Għaldaqstant il-liġi tal-kompetizzjoni ma tistax tkun ibbażata fuq mudell uniku u uniformi ta’ intraprenditorija. Għandha tiġi evitata kull forma ta’ diskriminazzjoni, u l-prattika tajba fil-livell nazzjonali għandha tiġi apprezzata. L-għan mhuwiex li jinħolqu l-privileġġi iżda li tiġi promossa liġi tal-kompetizzjoni ġusta għal kulħadd. Għalhekk il-KESE, b’koerenza ma’ opinjonijiet preċedenti (31), jemmen li r-regoli dwar il-kompetizzjoni u t-taxxi għandhom jikkunsidraw l-ispejjeż divrenzjati tal-intrapriżi li mhumiex marbutin ma’ proċessi ta’ produzzjoni ineffiċjenti iżda ma’ internalizazzjoni tal-ispejjeż soċjali li għandhom jiġu kkumpensati.

4.4.2

Ċerti għodda tal-politika tal-kompetizzjoni mhumiex newtrali fir-rigward tad-diversi tipi ta’ intrapriża, hekk kif il-KESE diġà enfasizza: is-settur tal-ekonomija soċjali jeħtieġ soluzzjonijiet speċifiċi għalih fl-ambitu tat-taxxi, l-appalti pubbliċi u r-regoli tal-kompetizzjoni (32). Pereżempju, l-appoġġ pubbliku għall-investiment privat fl-R&D&I biex tiżdied il-kompetittività tas-sistema ta’ produzzjoni, huwa ta’ benefiċċju fuq kollox għall-intrapriżi l-kbar, li huma dawk li l-iktar iwettqu attivitajiet bħal dawn. Barra minn hekk, billi l-kumpaniji l-kbar għandhom libertà ta’ għażla ikbar fir-rigward tal-post fejn jibbażaw l-istabbilimenti ta’ produzzjoni tagħhom, jistgħu jiksbu vantaġġ ikbar mill-investiment pubbliku fl-infrastruttura tas-settur tal-manifattura. Xi kultant dan joħloq żvantaġġ kompetittiv għall-intrapriżi ż-żgħar li ftit għandhom possibbiltajiet reali li jagħżlu bejn diversi postijiet fejn jistabbilixxu n-negozju tagħhom.

4.4.3

Ir-regoli tal-kompetizzjoni għandhom jikkunsidraw l-ispeċifiċità tal-intrapriżi soċjali, li jipproduċu u jqassmu prodotti u servizzi non kummerċjali lil persuni emarġinati jew f’riskju ta’ esklużjoni soċjali, u li jinkludu riżorsi altruisti fil-proċessi ta’ produzzjoni tagħhom.

4.5.1

ta’ spiss jiġri li f’ċerti Stati Membri, xi intrapriżi jiġu soġġetti għal sitwazzjonijiet ta’ kompetizzjoni inġusta għal raġunijiet li mhumiex marbutin mal-proċessi ta’ produzzjoni fihom innifishom iżda li jirriżultaw minn problemi ta’ allokazzjoni fis-suq (33), fi kliem ieħor minn sitwazzjonijiet fejn is-suq stess ikun ineffiċjenti u jallokaw ir-riżorsi b’mod li mhuwiex ideali. Il-KESE jappoġġja d-Direttiva għal rati tal-VAT iktar baxxi għas-servizzi pprovduti lokalment, li essenzjalment jinvolvu l-SMEs, u jerġa’ jtenni l-qbil tiegħu mal-prinċipju ddefinit mill-Kummissjoni skont liema l-vantaġġi fiskali allokati lil tip ta’ intrapriża għandhom ikunu proporzjonali għal-limitazzjonijiet legali jew il-valur miżjud soċjali li huma karatteristiċi ta’ dik il-forma ta’ intrapriża (34). Il-KESE jappella sabiex il-Kummissjoni tħeġġeġ lill-Istati Membri janalizzaw il-possibbiltà li jinħolqu miżuri ta’ kumpens għall-intrapriżi li juru li jaqdu rwol soċjali jew li jikkontribwixxu b’mod ċar għall-iżvilupp reġjonali (35). B’mod speċjali, jeħtieġ li jinstabu soluzzjonijiet għall-problema li tinħoloq għall-organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ minħabba l-fatt li ma jistgħux iġibu lura l-VAT imħallas fuq ix-xiri ta’ prodotti u servizzi meħtieġa għat-twettiq ta’ attivitajiet ta’ interess ġenerali fil-pajjiżi kkonċernati minn din il-problema. L-iskemi fiskali applikati għall-organizzazzjonijiet non governattivi b’attivitajiet ekonomiċi li m’għandhomx skop ta’ benefiċċju pubbliku għandhom jissemmew ukoll.

4.5.2

Bħalissa l-SMEs ftit għandhom opportunitajiet reali biex jinvestu fl-R&D&I, element importanti għall-effiċjenza tal-produzzjoni u għall-kompetittività tan-negozju. Dan joħloq żvantaġġ kompetittiv li għandu jiġi bbilanċjat permezz ta’ benefiċċji fiskali favur l-SMEs li jinvestu f’dan il-qasam. Ir-rakkomandazzjonijiet jinkludu firxa wiesgħa ta’ miżuri ta’ kumpens. Skont il-pajjiż, dawn jinkludu tnaqqis fiskali speċjali għal investimenti ripetuti fl-R&D, ir-rimborż f’każ ta’ assenza ta’ benefiċċji, u t-tnaqqis tal-piżijiet soċjali. Fid-dawl tar-rwol strateġiku li jaqdu l-SMEs fl-ekonomija Komunitarja, il-KESE jirrakkomanda li kull Stat Membru juża t-taħlita ideali ta’ miżuri ta’ kumpens biex jiffaċilita l-funzjonament u t-tkabbir tal-SMEs fl-ekonomija tiegħu. L-iktar impatt importanti li jista’ jkollhom dawn il-programmi huwa l-mod kif jistgħu jappoġġjaw l-iżvilupp tal-SMEs speċjalizzati fl-R&D fl-ewwel snin tal-eżistenza tagħhom.

4.6.1

Fl-Istati Membri u fl-UE b’mod globali, iċ-ċifri aggregati għad-diversi tipi ta’ intrapriża jitħejjew skont kriterji approvati mis-Sistema Ewropea tal-Kontijiet Nazzjonali u Reġjonali (ESA 95). Madankollu, l-istatistika ekonomika dwar il-kooperattivi, il-mutwalitajiet, l-assoċjazzjonijiet, il-fondazzjonijiet u intrapriżi simili oħra hija limitata ħafna u titħejja fuq il-bażi ta’ kriterji eteroġeni, bir-riżultat li huwa diffiċli li wieħed janalizzaha u jivvaluta l-kontribut ta’ dawn l-intrapriżi għall-objettivi makroekonomiċi l-kbar. Għaldaqstant il-Kummissjoni ħejjiet Manwal (36) li permezz tiegħu għandha tkun tista’ titħejja l-istatistika nazzjonali għal dawn il-kumpaniji abbażi kriterji omoġeni f’termini ta’ kontabilità nazzjonali. Il-KESE jitlob li dawn l-istrumenti analitiċi l-ġodda jintużaw biex titfassal statistika armonizzata għat-tipi ta’ intrapriża msemmija hawn fuq fil-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea, u li jiġu implimentati politiki iktar effettivi f’dan ir-rigward.

Huwa rrakkomandat li tiġi stabbilita metodoloġija biex tingħata spinta lill-Osservatorju Ewropew tal-Mikrointrapriżi.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/29

—

iniedu proċess ta’ żvilupp ekonomiku (l-istrutturar tal-katini ta’ produzzjoni, l-organizzazzjoni ta’ diversi fergħat ta’ attività, eċċ.);

—

jistabbilixxu proċess ta’ żvilupp soċjali (it-twaqqif ta’ servizzi tas-saħħa u l-edukazzjoni, eċċ.);

—

jibdew jindirizzaw il-ġestjoni ambjentali (il-preservazzjoni tal-bijodiversità, l-immaniġġjar tal-emissjonijiet tas-CO2, eċċ.).

1.4.1

L-għan ta’ dawn iċ-ċertifikazzjonijiet huwa li tiġi rrispettata n-natura multidimensjonali tal-kummerċ ġust:

1.4.2

Minkejja l-progress li sar fl-awtoregolazzjoni, il-KESE jixtieq jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa li l-mudell jiġi bbażat fuq is-sistema taċ-ċertifikazzjoni Ewropea li, fost affarijiet oħra, tirrikjedi li l-konformità mar-rekwiżiti tekniċi tkun soġġetta għal monitoraġġ estern minn korp indipendenti akkreditat – mingħajr preġudizzju għar-rekwiżit tal-konformità mad-dispożizzjonijiet legali ġenerali li jirregolaw is-suq tal-prodotti tal-ikel.

2.1

Din l-opinjoni tindirizza speċifikament il-kummerċ ġust fih innifsu, jiġifieri s-sħubija kummerċjali alternattiva li torbot lill-produttur mal-konsumatur f’relazzjoni li nbniet matul dawn l-aħħar għexieren ta’ snin mill-moviment ewlieni għall-kummerċ ġust. Jeżistu skemi oħra għall-assigurazzjoni tas-sostenibbiltà marbuta mal-kummerċ iżda dawn mhumiex qed jiġu ttrattati hawnhekk, għax dawn l-iskemi ma jikkorrispondux għall-kriterji kollha tal-kummerċ ġust imsemmija fil-punt 1.4.1.

2.2

Il-kummerċ ġust ġie żviluppat bil-għan li jinbnew relazzjonijiet ekonomiċi mal-produtturi tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw li ġew marġinalizzati fil-kummerċ internazzjonali. Il-kummerċ ġust għandu l-għan li jintlaħaq żvilupp sostenibbli u jġib miegħu sfidi soċjali importanti għall-pajjiżi tan-Nofsinhar. Huwa jimmira li jgħin biex jitnaqqas il-faqar, speċjalment permezz tal-appoġġ tiegħu għall-organizzazzjonijiet tal-produtturi. Fil-pajjiżi tat-Tramuntana, jimmira li jrawwem mudell ta’ konsum aktar sostenibbli.

2.3

Dan il-qasam, li għadu żgħir u li qed jevolvi, qed jikber b’pass mgħaġġel u qed jiġbed interess dejjem akbar fost il-konsumaturi Ewropej.

2.4

Madanakollu, il-fiduċja tal-konsumaturi għad trid tiġi kkonsolidata għax anke jekk dawn jemmnu fil-kunċett tal-kummerċ ġust, ħafna minnhom jgħidu li hemm nuqqas ta’ tagħrif u li jħossu li jistgħu jsiru xi abbużi mill-intrapriżi l-kbar jew mill-bejjiegħa bl-imnut.

2.5

Iżda ċ-ċirkoli speċjalizzati xorta waħda jibqgħu punti importanti għall-prodotti tal-kummerċ ġust. Dawn l-istrutturi huma ħafna, ta’ daqs żgħir u apprezzati mill-konsumaturi.

3.1

L-Artikolu 23 tal-Istqarrija Universali dwar il-Jeddijiet tal-Bniedem tal-1948 jgħid li: “Kull min jaħdem għandu l-jedd għal ħlas ġust u favorevoli li jiżgura lilu u lill-familja tiegħu għajxien li jixraq lid-dinjità umana”.

3.2

L-attivitajiet tal-kummerċ ġust bdew fis-snin ħamsin fl-Istati Uniti, imbagħad fir-Renju Unit u wara fil-bqija tal-Ewropa, bħala reazzjoni għall-fatt li n-nies bdew jirrealizzaw x’kienu d-danni soċjali u ambjentali kkawżati mill-katini tal-importazzjoni tal-pajjiżi industrijalizzati.

3.3

Fl-1964, il-UNCTAD (United Nations Conference in Trade and Development) ikkundannat l-inugwaljanzi fit-termini tal-kummerċ u wissiet lill-komunità internazzjonali dwar in-natura mhux sostenibbli, mil-lat uman u soċjali, tar-regoli li fuqhom huwa msejjes il-kummerċ internazzjonali. Il-pajjiżi tan-Nofsinhar jinsistu fuq il-ħtieġa għall-kummerċ ġust (“Trade, not aid”).

3.4

Dati importanti fil-kummerċ ġust:

3.5

Ir-regoli tal-organizzazzjoni dinjija tal-kummerċ (WTO – World Trade Organisation) ma jqisux l-aspetti umani, soċjali u ambjentali. Il-bżonn li din is-sitwazzjoni titranġa jġiegħel lin-nies jagħmlu skambji kummerċjali li jirrispettaw il-valuri umani. Għal dawn in-nies il-kummerċ ġust huwa prova li d-dinja tista’ tinbidel. Il-kummerċ ġust jippromovi t-trasparenza, il-gvernanza tajba u r-responsabbiltà u għaldaqstant jikkontribwixxi għall-iżvilupp sostenibbli.

4.1

L-għan tal-kummerċ ġust, u b’mod aktar ġenerali, tal-konsum etiku, responsabbli u ċivili, huwa li jiġu ddefiniti l-mezzi kif dan is-suċċess miksub fost il-pubbliku ġenerali jinżamm b’mod permanenti, billi:

4.2

Il-KESE jinnota li fit-tfassil tal-istandards għall-Kummerċ Ġust tqiesu d-drittijiet fundamentali tax-xogħol (ILO), ir-rispett għall-istandards ambjentali u tal-bijodiversità u l-ħlas aħjar lill-produtturi fir-relazzjonijiet tal-kummerċ internazzjonali.

4.3

Għal xi wħud l-espressjoni “kummerċ ġust” tista’ tidher bħala waħda li tikkontradixxi lilha nnifisha, peress li l-liġijiet tas-suq m’għandhom l-ebda valur uman. Iżda l-fatt li jingħaqdu l-kummerċ u d-djalogu soċjali bil-għan li tissaħħaħ il-ġustizzja fil-kummerċ dinji se tkun sfida għas-seklu 21 li għaliha l-KESE jixtieq jagħti l-kontribut tiegħu. Dan għaliex b’hekk ikun jista’ jintlaħaq żvilupp sostenibbli billi jiġu offruti kundizzjonijiet aħjar għall-kummerċ u jiġu ggarantiti d-drittijiet tal-produtturi u tal-ħaddiema li ma ntlaħqux miċ-ċiklu ta’ Doha.

4.4

L-introduzzjoni ta’ tikketti u kodiċi ġodda mnedija minn atturi ġodda fis-settur li jistqarru li jipprattikaw il-kummerċ ġust, toħloq ukoll konfużjoni fost il-konsumaturi. Bir-riskju li jiddgħajjef il-kunċett, il-prinċipji tiegħu u l-kriterji li jiddefinixxuh, l-għadd kbir ta’ sistemi ta’ referenza u ta’ garanziji joħloq iċ-ċans li jsiru arranġamenti kummerċjali opportunistiċi bbażati fuq sistemi ta’ garanzija li jiswew inqas għal dawk li jħallsu l-ispejjeż li ħafna drabi jkunu fil-livelli aktar baxxi tal-katini tal-industrija, iżda li jinvolvu wkoll inqas appoġġ għall-iżvilupp tal-pajjiżi emerġenti. Il-Kumitat jixtieq jara sistema ta’ ċertifikazzjoni internazzjonali mmexxija minn organizzazzjonijiet tal-kummerċ ġust (ara l-proposti preċedenti dwar it-terminoloġija), soġġetta għat-twaqqif ta’ korp ta’ monitoraġġ indipendenti akkreditat u, naturalment, għall-konformità mal-leġiżlazzjoni attwali dwar l-ikel.

4.5

Il-KESE jitlob li l-prodotti kollha tal-kummerċ ġust ikunu ggarantiti bl-istess kriterji fil-pajjiżi kollha tal-Unjoni Ewropea. Sal-lum għadha ma teżistix definizzjoni uffiċjali Ewropea tal-kummerċ ġust li għandha saħħa legali. Il-KESE jaqbel mad-definizzjoni konġunta adottata minn FINE (in-netwerk tal-FLO, IFAT, NEWS! u EFTA) u użata mill-Kummissjoni Ewropea f’komunikazzjoni reċenti dwar il-Kummerċ Ġust (1):

“Il-kummerċ ġust huwa sħubija ta’ kummerċ, imsejjes fuq id-djalogu, it-trasparenza u r-rispett, li l-għan tiegħu huwa li tinkiseb ġustizzja akbar fil-kummerċ dinji. Dan jagħti kontribut lill-iżvilupp sostenibbli billi joffri kundizzjonijiet aħjar għall-kummerċ, billi jiżgura d-drittijiet tal-produtturi u tal-ħaddiema marġinalizzati, speċjalment dawk tan-Nofsinhar tad-dinja.

L-organizzazzjonijiet tal-Kummerċ Ġust (appoġġjati mill-konsumaturi) jimpenjaw ruħhom attivament fl-appoġġ lill-produtturi, li jqajmu kuxjenza fost il-pubbliku u li jagħmlu kampanja favur it-tibdil fir-regoli u l-prattiki tal-kummerċ internazzjonali konvenzjonali.”

5.1

Il-kummerċ ġust jiżgura li l-produtturi jitħallsu tajjeb kemm jista’ jkun, b’mod stabbli u li jkollhom dħul biżżejjed biex jgħixu sew, kif stipulat mill-organizzazzjonijiet tal-produtturi u t-trade unions f’kull reġjun u pajjiż ikkonċernat.

5.2

Il-prezz għandu jiġi ddeterminat skont il-medja tal-ispejjeż tal-produzzjoni, skont:

5.3

Il-kummerċ ġust għandu jkollu ċerti rekwiżiti, bħall-projbizzjoni tal-isfruttament fix-xogħol, speċjalment dak li jinvolvi t-tfal, kif ukoll ir-rispett tal-istandards tal-Organizzazzjoni Dinjija tax-Xogħol (ILO), anke meta dan ma jkunx mitlub mil-liġijiet soċjali tal-pajjiż.

5.4

Il-kummerċ ġust jiżgura l-ħlas parzjali minn qabel għall-prodotti tal-ikel sabiex il-produtturi jkunu jistgħu jiffinanzjaw il-materja prima.

5.5

Bla dubju l-proċess tal-manifattura tal-prodotti tal-ikel għandu jirrispetta l-ambjent, ir-riżorsi naturali u l-liġijiet fis-seħħ tal-Unjoni Ewropea.

5.6

Minħabba l-kummerċ ġust, jinħolqu impjiegi li huma soċjalment utli kemm ’il fuq kif ukoll ’l isfel fil-katina (u jwassal ukoll sabiex dawk l-aktar dgħajfa fis-soċjetà jerġgħu jsibu d-dinjità permezz tax-xogħol).

5.7

Il-kummerċ ġust jiżgura li ġenwinament ikun hemm traċċabbiltà u trasparenza totali, permanenti u pubblika tal-attivitajiet fl-istadji kollha tal-katina tal-proċess (kuntest, prezz, marġni, eċċ.).

5.8

Permezz tal-kummerċ ġust għandha tinbet ekonomija bbażata fuq is-solidarjetà f’perspettiva ta’ żvilupp sostenibbli.

5.9

Il-kummerċ ġust għandu jiġi ġġudikat biss fuq azzjonijiet u impenji preċiżi u mhux sempliċement fuq intenzjonijiet tajba.

5.10

Il-kummerċ ġust huwa mod stabbilit sew kif titnieda politika dinjija ġdida għall-ikel li tirrispetta d-drittijiet tal-bniedem.

6.1

Il-prodotti tal-ikel jiffurmaw il-biċċa l-kbira tad-dħul tal-kummerċ ġust. Fost dawn il-prodotti, il-kafè jiġi l-ewwel: prodotti oħra huma t-te, iċ-ċikkulata, il-frott imqadded, il-ħwawar, ir-ross, iċ-ċereali, iz-zokkor, l-għasel u l-ġamm. Dan l-aħħar dehru wkoll xi prodotti friski fis-suq iżda għadhom mhux mifruxa fin-netwerks tal-kummerċ ġust, minħabba li ma jmexxux daqshekk. Madankollu, qed naraw żieda qawwija fil-bejgħ tal-prodotti friski minn mindu l-koperattivi tal-konsumaturi u bejjiegħa bl-imnut privati oħra bdew ibigħu l-prodotti tal-kummerċ ġust.

6.2

Il-kummerċ ġust immirat biex jgħin itejjeb is-sitwazzjoni tal-produtturi ż-żgħar tal-pajjiżi li qed jiżviluppaw għandu jippermetti t-twaqqif ta’ katini kumplessi tal-produzzjoni tal-ikel sabiex jinħolqu impjiegi li huma soċjalment sostenibbli.

6.3

Il-kummerċ ġust għandu jkun jista’ jitfa’ l-enfasi fuq il-ħtieġa li jiġu influwenzati parti ikbar mill-katini tal-produzzjoni biex dan il-proċess jingħata aktar importanza politika, filwaqt li jiġu rrispettati l-interessi tal-produtturi.

7.1

Il-pajjiżi kollha involuti fil-produzzjoni agrikola tal-kummerċ ġust huma pajjiżi tan-Nofsinhar. Il-kummerċ ġust, permezz tat-trasparenza relattiva tal-proċess ta’ negozjar tiegħu, xeħet id-dawl fuq kemm parti żgħira biss mill-prezz li jħallas il-konsumatur tibbenefika lill-produttur (għal kull EUR 100 li jintefqu, EUR 20 biss jerġgħu jidħlu fl-ekonomija lokali) u liema ammont mill-valur miżjud (pereżempju fl-ipproċessar u l-bejgħ fil-ħwienet) jibqa’ fid-dinja żviluppata. Il-kwistjoni vera hawnhekk hija jekk il-kummerċ ġust huwiex kapaċi jwassal għal tibdil dejjiemi fir-regoli tal-kummerċ internazzjonali.

8.1

Il-Kumitat iħoss li ċ-ċertifikazzjoni toffri l-aħjar garanzija għall-konsumaturi. Iċ-ċertifikazzjoni hija proċess ta’ verifika minn korp indipendenti imparzjali akkreditat (wara proċess ta’ akkreditazzjoni) li jiċċekkja jekk servizz, prodott jew proċess huwiex konformi mar-rekwiżiti mniżżla fil-ħtiġijiet (dawn il-ħtiġijiet jistgħu jorbtu legalment jew le). B’hekk, għalkemm iċ-ċertifikazzjoni u l-akkreditazzjoni t-tnejn huma proċeduri ta’ verifika, l-akkreditazzjoni tiċċekkja l-ħiliet filwaqt li ċ-ċertifikazzjoni tiċċekkja li jkunu qed jikkonformaw ma’ sett ta’ rekwiżiti. L-isfida tal-kummerċ ġust, u b’mod aktar globali, dik tal-konsum etiku, responsabbli u ċiviku, hija li jiġu ddefiniti l-mezzi kif dan is-suċċess jista’ jiġi stabbilit sabiex:

8.2

Għalhekk il-kummerċ ġust waqqaf sistemi ta’ garanziji, iżda l-leġittimità tagħhom ġejja mill-fatt li dawn ġew innegozjati u saru bl-involviment tad-diversi partijiet ikkonċernati.

8.3

L-FLO u d-WFTO qed jagħmlu ħilithom biex jiżguraw li s-sistemi ta’ garanzija tagħhom ikunu komplementari. Biex dan iseħħ iridu jsibu l-punti ta’ konverġenza u ta’ koerenza bejn iż-żewġ approċċi. Sal-lum, kulma sar f’dan l-istadju kien inventarju.

8.4

Dawn is-sistemi ta’ verifika huma indispensabbli. Il-livell għoli tal-garanzija huwa essenzjali sabiex jiġi evitat it-tixrid ta’ sistemi ta’ leġiżlazzjonijiet differenti fil-pajjiżi tat-Tramuntana u fl-interess tal-konsumaturi. Il-korpi tal-kummerċ ġust diġà waqqfu sett ta’ rekwiżiti internazzjonali u qablu fuq Karta tal-Prinċipji tal-Kummerċ Ġust; huma jridu jkomplu jikkoperaw flimkien dwar sistema konġunta ta’ ċertifikazzjoni għall-produtturi.

9.1

Il-kummerċ ġust jgħin biex jitnaqqas il-faqar filwaqt li jinżammu s-sisien tal-iżvilupp sostenibbli.

9.2

Il-politika barranija tal-Unjoni Ewropea tista’ tippromovi l-iżvilupp tal-agrikoltura fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw. L-appoġġ biex il-produtturi agrikoli żgħar jitħeġġu biex jibdew jagħmlu kummerċ ġust jista’ jkun wieħed mill-kriterji għall-għoti tas-sussidji, biex b’hekk isir kontribut għall-iżvilupp sostenibbli f’dawn il-pajjiżi.

10.1

Il-kummerċ ġust huwa bla dubju frott id-dinamiżmu kummerċjali, soċjali, edukattiv u politiku tal-atturi lokali u internazzjonali.

10.2

Il-kummerċ ġust huwa innovazzjoni soċjo-ekonomika, appoġġjata mis-soċjetà ċivili biex jinbidlu l-prattiki kummerċjali internazzjonali sabiex jikkunsidraw aktar l-aspett uman. Huwa għandu:

11.1

Il-prodotti agrikoli kollha tal-kummerċ ġust joriġinaw minn pajjiżi li qed jiżviluppaw. Minkejja dan, xi prodotti bħaz-zokkor, l-inbid u l-banana jiġu prodotti wkoll mill-pajjiżi Ewropej bi standards soċjali ħafna ogħla, u dan ifisser li dawn jistgħu jkunu iktar għoljin minn prodott ċertifikat bit-tikketta tal-kummerċ ġust.

11.2

Sabiex tiġi evitata din is-sitwazzjoni delikata, jeħtieġ li tinħoloq organizzazzjoni internazzjonali tal-produtturi minn dawn is-setturi biex jiġu identifikati kompromessi li jaqblu lil kulħadd.

12.1

Ħafna organizzazzjonijiet għad-drittijiet tal-bniedem jikkundannaw l-effetti tal-kummerċ internazzjonali (id-WTO).

12.2

Id-diversi atturi u partijiet involuti fil-kummerċ ġust jiddistingwu ruħhom fil-livell dinji permezz ta’ differenzi kemm kwalitattivi kif ukoll kwantittativi. Wara kollox, hija l-ħila tagħhom li jkopru l-firxa wiesgħa tal-kummerċ ġust li tagħti valur lil dan l-approċċ u li tiftaħ il-possibbiltà li dan ikollu impatt sinifikanti.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/35

1.1

L-għanijiet tal-Politika Agrikola Komuni, li jinkludu s-sigurtà tal-provvista tal-ikel, għadhom importanti daqs kemm kienu fil-passat u jitolbu li l-biedja tibqa’ titħares fl-Ewropa kollha inkluż fir-reġjuni tat-Tramuntana.

1.2

Din l-opinjoni tiffoka fuq il-karatteristiċi naturali, klimatiċi u ġeografiċi u l-problemi tar-reġjuni tat-Tramuntana tal-UE fejn il-biedja hija soġġetta għal ċerti limiti li timponi l-klima ħarxa u li jitolbu sforz u spejjeż ikbar min-naħa tal-bdiewa minn dak tal-kollegi tagħhom f’kundizzjonijiet agroklimatiċi iktar favorevoli.

1.3

L-ispejjeż tal-biedja fiż-żoni tat-Tramuntana huma ogħla u l-produzzjoni hija konsiderevolment iktar baxxa minn tar-reġjuni li jinsabu f’żoni iktar vantaġġati. Il-futur tal-biedja f’dawn ir-reġjuni huwa inċert kemm minħabba l-profitt li dejjem jonqos kif ukoll minħabba l-motivazzjoni tal-bdiewa li qed tkompli tiddgħajjef. Dan il-periklu jista’ jiġi evitat permezz ta’ strumenti adegwati tal-politika tal-agrikoltura.

1.4

Fir-reġjuni bi żvantaġġi naturali, l-art għandha tkompli titħaddem sabiex jitħares il-pajsaġġ rurali tradizzjonali u jitħarsu ż-żoni b’valur għoli ta’ protezzjoni naturali. Dan jista’ jsir permezz ta’ ħlas ta’ kumpens għaż-żoni żvantaġġati bil-kundizzjoni li jingħata appoġġ iktar rigoruż u effiċjenti minn qabel lir-reġjuni fl-ikbar periklu li l-art agrikola tagħhom ma tibqax titħaddem.

1.5

Barra milli jiġu stabbiliti kriterji ġodda li jiddefinixxu r-reġjuni bi żvantaġġi naturali, jeħtieġ li neżaminaw mill-ġdid il-prinċipji tal-finanzjament ta’ din l-inizjattiva sabiex inkunu nistgħu niksbu effetti konkreti u pożittivi. Possibbiltà li tista’ tiġi kkunsidrata hija li l-ħlas ta’ kumpens għaż-żoni żvantaġġati jiġi integrat fl-ewwel pilastru tal-PAK. Is-sistema attwali fejn il-ħlas dirett huwa bbażat fuq il-livelli storiċi tal-ħsad tiffavorixxi lill-bdiewa taż-żoni iktar vantaġġati. Il-ħlas ta’ kumpens ma jikkumpensax biżżejjed il-kundizzjonijiet li jiżvantaġġaw il-produzzjoni fiż-żoni bi żvantaġġi naturali.

1.6

Fil-futur, huwa u jiġi kkalkulat il-ħlas ta’ appoġġ għaż-żoni żvantaġġati, għandhom jitqiesu l-ispejjeż involuti kollha li kien hemm bżonn f’kull reġjun individwali sabiex jingħelbu l-iżvantaġġi naturali u l-kundizzjonijiet li jiżvantaġġaw il-produzzjoni kollha. Iktar ma jkunu ħżiena l-kundizzjonijiet naturali, iktar għandu jkun ogħla l-ħlas ta’ kumpens. Madanakollu jeħtieġ li jiġu stabbiliti wkoll il-limiti massimi u minimi.

1.7

Huma u jiġu stabbiliti l-iżvantaġġi naturali m’għandhiex titqies biss it-temperatura globali pożittiva matul il-perijodi tal-veġetazzjoni, iżda għandha titqies ukoll it-temperatura globali negattiva tal-perijodi tax-xitwa tar-reġjun partikolari.

1.8

Iż-żoni tat-Tramuntana jinsabu ‘l bogħod mis-swieq il-kbar tal-Ewropa. Ir-reġjuni rurali tat-Tramuntana għandhom densità tal-popolazzjoni baxxa ħafna u l-art agrikola tagħhom hija frammentata. Dawn l-elementi jżidu l-ispejjeż tal-produzzjoni tal-biedja. Sabiex ma tkomplix tonqos il-popolazzjoni f’dawn iż-żoni u sabiex il-biedja tinżamm ħajja hemm bżonn ta’ ħlas ta’ kumpens mill-fondi għaż-żoni żvantaġġati. Għalhekk il-KESE jirrakkomanda li d-densità baxxa tal-popolazzjoni titqies ukoll huma u jiġu stabbiliti l-kriterji li jiddefinixxu r-reġjuni żvantaġġati u għandhom jiġi stabbiliti kriterji addizzjonali li jappoġġjaw il-biedja fiż-żoni mimlija foresti.

1.9

Il-KESE jirrakkomanda li huma u jitfasslu u jiġu stabbiliti l-kriterji tad-definizzjoni l-ġdida tar-reġjuni żvantaġġati (iż-żoni bi żvantaġġi naturali), għandhom jitqiesu l-karatteristiċi naturali, klimatiċi u soċjoekonomiċi taż-żoni tat-Tramuntana li jissemmew f’din l-opinjoni. Possibbiltà tista’ tkun li dawn iż-żoni jiġu definiti bħala żoni speċjali bħar-reġjuni muntanjużi.

2.1

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew diġà indirizza l-kwistjoni taż-żoni żvantaġġati f’opinjonijiet preċedenti tiegħu (1).

2.2

Fil-21 ta’ April 2009, il-Kummissjoni Ewropea ppubblikat il-Komunikazzjoni tagħha COM(2009) 161 finali fejn tipproponi li tbiddel il-prinċipji li jiddefinixxu ż-żoni żvantaġġati u li tistabbilixxi kriterji ġodda. Fost affarijiet oħra, il-Kummissjoni tipproponi li dawn iż-żoni jibdew jissejjħu “żoni bi żvantaġġi naturali”. Il-KESE jilqa’ dan l-approċċ ġdid.

2.3

Is-suq uniku tal-UE jiggarantixxi l-moviment ħieles tal-oġġetti u s-servizzi, għalhekk, fil-perijodu fit-tul, il-produzzjoni agrikola fir-reġjuni tat-Tramuntana, fejn l-ispejjeż għal kull unità huma ogħla, ma tistax tkompli għaddejja mingħajr appoġġ speċjali. Dan jolqot is-sostenibbiltà soċjali u ekoloġika u l-bijodiversità ta’ dawn iż-żoni b’mod negattiv.

2.4

Ir-regoli li japplikaw għar-reġjuni żvantaġġati u l-effetti tagħhom ivarjaw minn Stat Membru għal ieħor. Peress li tintuża firxa sħiħa ta’ kriterji, ir-regoli attwali dwar is-sussidji għar-reġjuni żvantaġġati ma jqisux biżżejjed il-kundizzjonijiet speċifiċi tal-produzzjoni li jirriżultaw mill-karatteristiċi naturali u klimatiċi u b’riżultat ta’ dan, dawn il-kundizzjonijiet jiġu kkumpensati b’mod inadegwat u sproporzjonat.

2.5

Fuq perijodu fit-tul, is-sigurtà tal-provvista tal-ikel tal-Ewropa u tad-dinja tirrikjedi tradizzjoni tal-biedja ħajja fir-reġjuni tat-Tramuntana tal-Unjoni Ewropa fejn, b’riżultat tat-tisħin globali, il-klima mistennija titjieb matul il-ħamsin u l-mitt sena li ġejjin. B’riżultat ta’ dan, ir-reġjuni tan-Nofsinhar ser jinxfu u l-produzzjoni agrikola fl-Ewropa x’aktarx ser ikollha timxi lejn it-Tramuntana.

3.1

Il-biedja fir-reġjuni tat-Tramuntana tal-Unjoni Ewropea tvarja minn dik taċ-ċentru u n-Nofsinhar tal-kontinent. Il-perijodu tal-veġetazzjoni huwa ħafna iqsar bħalma huma l-perijodi ta’ temperaturi li jippermettu t-tkabbir tal-uċuħ tar-raba’, filwaqt li l-umdità hija eċċessiva matul il-biċċa l-kbira tas-sena. L-ammont ta’ xita ta’ matul is-sena jvarja minn perijodu għal ieħor: fir-rebbiegħa u s-sajf, meta jinbtu u jikbru l-pjanti ma tagħmilx biżżejjed xita, filwaqt li fil-ħarifa tagħmel ħafna xita u jkun diffiċli li l-ħsad isir fil-ħin, u dan jolqot ukoll il-kwalità tiegħu.

3.2

Ix-xtiewi twal u b’riżultat ta’ dan il-ġlata tal-ħamrija għandhom effett konsiderevoli fuq il-biedja fir-reġjuni tat-Tramuntana. It-temperaturi jistgħu jinżlu għal saħansitra -40 °C. Il-penetrazzjoni tal-ġlata fil-ħamrija sseħħ f’temperaturi taħt iż-żero u l-fond tas-silġ pereżempju fil-Latvja u fl-Estonja jista’ jammonta għal madwar metru, u fit-Tramuntana tal-Finlandja u l-Isvezja anki madwar żewġ metri. Il-proċessi li jwasslu biex jinħall is-silġ u l-ġlata ta’ fuq il-ħamrija huma twal u iebsin u jittardjaw iż-żrigħ tar-rebbiegħa u l-bidu tal-perijodu tal-veġetazzjoni. Dejjem skont il-latitudni u d-distazna mill-baħar, iż-żrigħ tar-rebbiegħa fiż-żoni tat-Tramuntana jseħħ bejn l-aħħar ta’ April u nofs Ġunju. Għalhekk huma u jitfasslu l-kriterji tad-definizzjoni taż-żoni żvantaġġati għandha tiġi kkunsidrata t-temperatura globali negattiva tar-reġjun partikolari.

3.3

Il-kostruzzjoni tal-bini f’dawn ir-reġjuni titlob spejjeż ogħla għax il-pedamenti jridu jkunu iktar fondi mill-ġlata, il-pajpijiet tal-ilma u l-kanali jridu jgħaddu minn taħtha u l-ħitan ta’ barra tal-bini jridu jiġu iżolati wkoll. Barra minn hekk, it-tisħin tal-bini fix-xitwa u t-tneħħija tas-silġ jirrikjedu spejjeż sostanzjali oħra.

3.4

B’riżultat tal-fatt li s-saff tal-ħamrija fiż-żoni tat-Tramuntana ifforma f’perijodu qasir li beda wara tmiem l-era glaċjali, huwa iktar irqiq u l-ħamrija għandha kwalità u tessitura differenti: normalment il-ħamrija ta’ dawn iż-żoni tkun imxarrba, f’ċertu partijiet magħmula minn ġebel, taflija u ramlija ħafna u mimlija pit. Sabiex din it-tip ta’ ħamrija tkun tista’ jittejjeb, iridu jiġu investiti somom kbar b’mod partikolari biex jiġu installati u miżmuma sistemi tad-dranaġġ tal-ilma kif ukoll biex jintefa’ fih il-ġir.

3.5

Ir-reġjuni tat-Tramuntana huma kkaratterizzati minn strutturi tal-wiċċ magħmula minn għoljiet u fframmentati b’riżultat tal-fenomeni glaċjali u hawn jiddominaw foresti fqar, art mistgħadra u ambjent naturali ieħor. Għalhekk l-għelieqi tajbin għall-biedja huma fframmentati, żgħar u mxerrda. F’ħafna żoni id-daqs medju ta’ għalqa ta’ intrapriża agrikola huwa inqas minn ettaru u l-għelieqi l-oħra huma mxerrda fil-foresti, ’il bogħod ħafna mid-dar tar-razzett. Għalhekk l-użu ta’ magni ikbar u iktar effiċjenti mhuwiex possibbli u fl-istess waqt jiżdiedu l-ispejjeż tal-produzzjoni tal-biedja u t-trasport (fil-farm stess). Żvantaġġi naturali bħal dawn ma jistgħux jiġu kkumpensati permezz ta’ rikors għal uċuh tar-raba’ oħra jew mezzi oħra li jżidu l-effiċjenza tagħha. Għalhekk jeħtieġ li japplikaw il-kriterji addizzjonali li jqisu l-iżvantaġġi naturali taż-żoni mimlija foresti. Wieħed mill-kriterji jista’ jkun l-ammont ta’ art agrikola għal kull ettaru. Waħda mill-miżuri favur iż-żoni żvantaġġati għandha tkun ukoll il-kumpens tal-miżuri addizzjonali tat-trasport li ġġarrab l-intrapriża agrikola f’dawn iż-żoni.

3.6

Id-densità tal-popolazzjoni fiż-żoni rurali tar-reġjuni tat-Tramuntana hija baxxa ħafna. Bl-eċċezzjoni tal-irħula l-kbar, id-densità tal-popolazzjoni hija ta’ 10 abitanti għal kull kilometru kwadru. Dan l-ammont jinżel għal inqas minn tliet abitanti fż-żoni remoti. Dan joħloq spejjeż tat-trasport għolja kemm fil-produzzjoni tal-biedja kif ukoll sabiex jiġi żgurat aċċess għall-faċilitajiet pubbliċi u privati. Fis-seklu 20, il-mekkanizzazzjoni ġabet magħha żieda kbira fil-produzzjoni tax-xogħol fit-Tramuntana tal-Ewropa u ntilef ħafna xogħol fiż-żoni rurali. Id-densità baxxa tal-popolazzjoni u s-servizzi li rriżultat minn dan bdiet issir raġuni għalfejn jitilqu n-nies miż-żoni rurali fejn ħafna abbandunaw il-biedja u ma kienx hemm ġenerazzjoni żagħżugħa biex tieħu l-irziezet taħt idejha hi. Madanakollu, flimkien mal-foresterija u t-turiżmu, il-biedja hija l-pedament ekonomiku u soċjali tal-ħajja rurali fil-pajjiżi tat-Tramuntana. Il-komunitajiet rurali huma ħafna iżgħar u għalhekk l-ispejjeż tas-servizzi pubbliċi għal kull ras pereżempju għall-iskejjel u l-edukazzjoni informali huma ħafna ogħla. Fiż-żoni rurali b’densità tal-popolazzjoni baxxa l-ħajja hija iktar għolja għax il-ftit abitanti jiffurmaw klijentela żgħira ta’ nies li jikkunsmaw l-oġġetti u s-servizzi. Iż-żoni remoti tar-reġjuni tat-Tramuntana huma wisq ’il bogħod miċ-ċentri l-kbar biex in-nies ikunu jistgħu jivvjaġġaw biex imorru jaħdmu fiċ-ċentru ta’ kuljum jew għas-servizzi li jiġu bżonn. Waħda mill-miżuri favur iż-żoni żvantaġġati għandha tkun il-kumpens tal-ispejjeż addizzjonali tat-trasport miċ-ċentri (is-suq) għall-intrapriżi agrikoli remoti.

3.7

Iktar ma joqogħdu ftit nies fiż-żoni rurali iktar issir għolja ħajjithom għax ikunu jridu jkopru iktar distanzi biex ikollhom aċċess għall-oġġetti, is-servizzi, il-kura tas-saħħa, l-edukazzjoni eċċ. Għalhekk iż-żamma u l-ħolqien tax-xogħol fil-biedja u setturi oħra fiż-żoni b’densità tal-popolazzjoni baxxa huma importanti ħafna. Irid isir sforz kemm min-naħa tal-Politika Agrikola Komuni kif ukoll min-naħa tal-politika reġjonali sabiex dan iseħħ. L-implimentazzjoni ta’ din il-politika b’suċċess ser tiddetermina jekk jistax jinstab bilanċ bejn il-migrazzjoni rurali-urbana, jekk it-tluq tan-nies miż-żoni rurali jistax jieqaf u jekk in-nixfa ekonomika u soċjali fir-reġjuni periferali tistax tispiċċa. Għas-sigurtà tal-Unjoni Ewropea kollha importanti li ma tkomplix tonqos il-popolazzjoni ta’ dawn iż-żoni li jiffurmaw il-fruntieri tal-UE.

3.8

Il-foresti u l-art mistgħadra tar-reġjuni tat-Tramuntana flimkien ma’ firxa estensiva ta’ art agrikola u l-ekosistemi seminaturali huma sorsi ta’ diversità naturali u tal-ispeċi. Apparti dan, ir-reġjuni tat-Tramuntana jservu ta’ post fejn ibejtu miljuni ta’ għasafar tal-passa li jfittxu l-ikel tagħom fl-għelieqi u l-megħrat naturali ta’ dawn l-inħawi.

3.9

B’riżultat tal-iżvantaġġi nautrali u l-ispejjeż tat-trasport marbuta mal-frammentazzjoni tal-art agrikola u d-densità tal-popolazzjoni baxxa, il-qligħ mill-intrapriżi agrikoli fiż-żoni tat-Tramuntana huwa iktar baxx u d-dħul iġġenerat jerġa’ iktar baxx. Dan jispjega l-ħlasijiet diretti baxxi li għadhom japplikaw s’issa taħt l-ewwel pilastru tal-PAK. Fir-reġjuni tat-Tramuntana bi żvantaġġi naturali, it-tħaddim tal-art agrikola, il-produzzjoni sostenibbli tal-ikel u l-ħarsien tal-pajsaġġ naturali jistgħu jinkisbu biss jekk il-bdiewa jkollhom garanzija ta’ qligħ komparabbli ma’ dak tal-kollegi tagħhom f’żoni iktar favorevoli. Jekk dan ma jkunx il-każ, in-nies se jitilqu mill-irħula, l-art agrikola ma tibqax titħaddem, l-art li kienet tintuża għall-mergħa u għall-biedja titwarrab u ma tibqax produttiva. Il-KESE jissuġġerrixxi lill-Kummissjoni Ewropea li tistudja l-karatteristiċi tar-reġjuni tat-Tramuntana biex fejn ikun hemm bżonn dawn iż-żoni jiġu definiti bħala żoni speċjali bħar-reġjuni muntanjużi.

3.10

L-iżvantaġġi naturali jvarjaw minn reġjun għal ieħor kemm fit-tip kif ukoll fil-firxa tagħhom. Għalhekk fil-futur, huwa u jiġi kkalkulat il-ħlas ta’ appoġġ għaż-żoni żvantaġġati, għandhom jitqiesu l-ispejjeż involuti kollha li kien hemm bżonn f’kull reġjun individwali sabiex jingħelbu l-iżvantaġġi naturali u l-kundizzjonijiet li jiżvantaġġaw il-produzzjoni kollha. Iktar ma jkunu ħżiena l-kundizzjonijiet naturali, iktar għandu jkun ogħla l-ħlas ta’ kumpens. Madanakollu jeħtieġ li jiġu stabbiliti wkoll il-limiti massimi u minimi.

4.1

Ix-xtiewi kiesħa, il-perijodi tal-veġetazzjoni qosra, it-temperatura globali effettiva baxxa u x-xita, li titlob investiment kbir fis-sistemi tad-dranaġġ tal-ilma, kollha jolqtu l-biedja tal-ħrit. Dejjem skont il-materjal li jintuża, is-sistemi tad-dranaġġ għandhom ħajja ta’ madwar ħamsin sena u wara jkunu jridu jinbidlu. Barra minn hekk, kull sena dawn jirrikjedu spejjeż addizzjonali għall-kura u l-manutenzjoni. Sabiex il-ħamrija mxarbba tkun tista’ tiġi kkultivata hemm bżonn tal-installazzjoni u l-manutenzjoni tas-sistemi tad-dranaġġ.

4.2

Il-ħamrija taż-żoni tat-Tramuntana ħafna drabi tkun aċiduża minħabba l-blat tal-qiegħ kristallin jew ramli. Sabiex jiġu kkultivati, dawn l-għelieqi jirrikjedu l-ġir kull sitta jew tmien snin. Dan jinvolvi spejjeż li ma jeżistux fiż-żoni fejn il-pH tal-ħamrija huwa newtrali. Dan il-proċess ma jsirx biex titejjeb il-fertilità tal-ħamrija. Il-ġir huwa sempliċiment indispensabbli għall-kultivazzjoni tal-ħamrija aċiduża u sabiex din titħares minn żvantaġġi naturali permanenti. Fil-fehma tal-KESE, il-problema tal-ħamrija aċiduża għandha titqies iktar minn qabel hija u tiġi stabbilita d-definizzjoni taż-żoni żvantaġġati u huma u jitfasslu l-kriterji l-ġodda.

4.3

Fir-reġjuni tat-Tramuntana, iċ-ċereali li jinħasdu jridu jitnixxfu f’magni speċjali għax ħafna drabi l-kontenut tal-ilma li jżommu fihom jammonta għal madwar 30 %. Sabiex ikunu jistgħu jinħażnu, dan l-ammont irid jinżel għal bejn 12 % u 14 %. Il-kostruzzjoni tal-magni biex inixxfu ċ-ċereali titlob investimenti kbar u l-enerġija li tintuża għat-tnixxif hija sors ta’ spejjeż addizzjonali oħra. L-ispejjeż involuti għall-magni u l-faċilitajiet tat-tnixxif jistgħu jitilgħu għal madwar EUR 300 000 u kull installazzjoni għandha ħajja ta’ bejn għaxar u ħmistax-il sena, skont kemm tintuża. Skont id-data li taw l-intrapriżi agrikoli, l-ispiża medja għat-tnixxif tammonta għal bejn EUR 20 u EUR 25 għal kull tunnellata minkejja li l-ammont ta’ ilma fiċ-ċereali u l-enerġija li tintuża għat-tnixxif tinbidel minn sena għall-oħra. B’rendiment medju ta’ madwar tlieta jew erba’ tunnellati għal kull ettaru fir-reġjuni tat-Tramuntana, dan iżid l-ispejjeż tal-produzzjoni b’bejn EUR 60 u EUR 100 għal kull ettaru.

4.4

L-uċuħ tar-raba’ li jiġu kkultivati jridu jkunu reżistenti għall-kesħa u għall-ġlata ta’ mal-lejl, kundizzjoni li tkompli sa Ġunju. B’riżultat ta’ dan il-ħsad ikun iżgħar. Il-perijodi iqsar ta’ veġetazzjoni ma jippermettux il-kultivazzjoni ta’ varjazzjonijiet li jitolbu iktar żmien, li jikbru iktar f’temperaturi ogħla, kemm ta’ matul il-ġurnata kif ukoll ta’ matul il-lejl u li jistgħu jgħinu sabiex inaqqsu l-ispejjeż tat-trobbija tal-bhejjem tal-fart. Għalhekk f’dawn ir-reġjuni l-bhejjem jieklu l-ħaxix tal-ħażna li huwa iktar ogħli mill-qamħirrun.

4.5

Il-ġlata ta’ mal-lejl thedded b’mod partikolari il-kultivazzjoni tas-siġar tal-frott, tal-frott żgħir u l-ħaxix. Mill-inqas darba kull għaxar snin, il-perijodi tat-tinwir jesperjenzaw ġlata ta’ mal-lejl tant kiefra li teqred il-ħsad kollu. Minkejja li jeżistu diversi modi ta’ kif tista’ tiġi evitata ħsara bħal din, bħal pereżempju permezz tat-tisqija bil-friefet, smokescreens u “kutri” għal kontra l-ġlata, dawn il-metodi jinvolvu iktar spejjeż u xogħol.

4.6

Minħabba l-perijodi ta’ veġetazzjoni qosra, il-ħidma fl-għelieqi trid issir f’qasir żmien. Dan jirrikjedi ammont ikbar ta’ magni li jżid l-investiment medju għal kull ettaru.

5.1

Fit-Tramuntana, il-bhejjem jirgħu għal perijodu iqsar (minn nofs Mejju sal-aħħar ta’ Settembru) għalhekk irid jinħażen ħafna għalf għax-xitwa u dan iżid l-ispejjeż tal-produzzjoni. Barra minn hekk ikunu jridu jinbnew imħażen speċjali għall-għalf. Ħafna drabi, minħabba l-kundizzjonijiet klimatiċi, il-ħaxix ma jkunx jista’ jibda jinħasad fil-ħin u b’hekk jonqos il-valur sustanzjuż tiegħu. Xita frekwenti matul il-ħsad tas-silla jew il-ħaxix tista’ twassal għal deterjorament tal-kwalità tal-għalf.

5.2

L-ispejjeż tal-bini u l-faċilitajiet għat-trobbija tal-annimali huma ogħla f’dawn ir-reġjuni minn ta’ dawk fejn il-klima hija iktar sħuna għax il-pedamenti tagħhom iridu jkunu iktar fondi mis-saff tal-ġlata u l-pajpijiet tal-ilma u l-kanali jridu jgħaddu minn taħt il-ġlata (pereżempju fl-Estonja fond ta’ mill-inqas 1,2 metri).

5.3

Barra minn hekk sabiex il-btieħi tal-irziezet u t-toroq li jużaw jitnaddfu mis-silġ hemm bżonn li jsiru iktar spejjeż. L-uċuh tat-toroq iridu jinbidlu kull 5 jew 10 snin minħabba l-ħsara tal-ġlata. Id-densità baxxa tal-popolazzjoni tfisser li l-pajjiżi tat-Tramuntana jkollhom toroq fejn il-wiċċ ma jkunx maħdum, jiġifieri jkun tat-trab jew żrar. Sabiex jinżammu u jittejbu dawn ir-rotot hemm bżonn ta’ finanzi addizzjonali, b’mod partikolari sabiex jitħarsu mill-ħsara fir-rebbiegħa u għall-prevenzjoni tat-trab fis-sajf.

5.4

L-ispejjeż tal-produzzjoni għal kull kilo ħalib huma iktar għolja fiż-żoni b’densità tal-popolazzjoni baxxa minn taż-żoni fejn jgħixu iktar nies u l-biedja hija intensiva għax id-distanzi involuti fit-trapsortazzjoni tal-ħalib huma itwal. F’uħud mill-gżejjer tal-baħar u l-gżejjer interni pereżempju, il-produzzjoni tal-ħalib m’għadhiex isseħħ għax minħabba l-ispejjeż tat-trasport ma baqgħitx iġġib qligħ. Fattur ieħor li jżid l-ispejjeż f’dawn iż-żoni huwa t-trasport ta’ oġġetti bżonjużi għall-biedja lejn l-intrapriżi agrikoli.

—

il-popolazzjonijiet ta’ dawn ir-reġjuni jkollhom il-prodotti tal-ikel lokali tagħhom u sabiex fil-każ tat-tisħin globali l-UE jkollha provvista tal-ikel sigura;

—

jinżammu x-xogħlijiet u b’hekk ma tkomplix tonqos il-popolazzjoni fiż-żoni rurali;

—

titħares u f’ħafna każijiet anki tiżdied id-diversità bijoloġika;

—

il-pajsaġġ jibqa’ aċċessibbli u attraenti għat-turisti u l-industrija tad-divertiment u

—

tiġi żgurata s-sigurtà taż-żoni fil-fruntieri tal-UE.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/39

1.1

Il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew (KESE) kien involut fl-aħħar konsultazzjoni dwar id-diversi temi tal-politiki Ewropej fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u l-varji dimensjonijiet tagħhom (id-dimensjoni esterna, l-isfidi relatati mal-enerġija fuq perijodu qasir u fit-tul, il-politiki dwar il-provvista u s-sigurtà tal-enerġija), fil-kuntest ta’ politika tal-enerġija ekonomikament vijabbli u sostenibbli. Jenfasizza l-importanza li jiġu promossi u msaħħa r-riżultati miksuba waqt il-ġranet iddedikati għall-effiċjenza fl-użu tal-enerġija organizzati mill-KESE b’kollaborazzjoni mal-atturi kkonċernati kollha, l-utenti finali u l-Istati Membri. Fid-dawl ta’ dawn il-kunsiderazzjonijiet, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea u lill-Parlament il-ġdid jaġixxu bis-sħih fuq ir-rakkomandazzjonijiet li diġà ħareġ fl-opinjonijiet preċedenti tiegħu (1).

1.2

Barra minn hekk, il-Kumitat iqis li l-implimentazzjoni ta’ politika tal-enerġija li tippromovi l-effiċjenza u t-teknoloġiji “nodfa” l-ġodda tista’ tkun soluzzjoni mhux biss għall-kwistjoni ambjentali iżda wkoll għat-tnaqqis tad-dipendenza fil-provvista tal-enerġija u saħansitra sabiex jiġu ffaċċjati l-ispejjeż għoljin tal-materja prima u l-konsegwenzi tagħhom fuq l-utenti finali.

Il-KESE jirrakkomanda li jissaħħu l-isforzi favur il-parteċipazzjoni sistematika tal-utenti finali (u b’mod speċjali tal-konsumaturi u l-intrapriżi ż-żgħar) fil-kuntest tar-ristrezzjonijiet il-ġodda stabbiliti mill-Kunsill Ewropew f’ Marzu 2007 u tal-miżuri li għandhom l-għan li jtaffu l-kriżi ekonomika attwali.

1.3

Il-KESE huwa tal-fehma li s-sħubija soċjali Ewropea u nazzjonali tista’ twitti t-triq għal involviment akbar tal-konsumaturi finali tal-enerġija, b’mod partikolari l-intrapriżi ż-żgħar, l-organizzazzjonijiet tagħhom, is-sħubijiet bejn is-settur pubbliku u dak privat fil-livell lokali u l-kooperattivi. Dan iwassal għal kontribut aktar b’saħħtu għall-ksib tal-objettivi Ewropej fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u tal-ekonomija ekoloġika. Dan l-impenn, jekk jiġi inidirizzat fl-ambitu l-aktar adattat bħal pereżempju l-aġenda tad-djalogu soċjali Ewropew inkluż fil-livell settorjali, jista’ jikkontribwixxi b’mod effettiv għal żieda fl-impjiegi u għall-ħolqien ta’ professjonijiet ikkwalifikati ġodda marbuta mas-settur tal-enerġija u mat-tixrid ta’ servizzi ġodda.

1.4

Il-KESE jemmen li l-għażla li tissaħħaħ id-dimensjoni Ewropea tal-politiki tal-enerġija għandha tħeġġeġ ukoll, kemm fis-suq intern kif ukoll fis-swieq nazzjonali, it-tisħiħ ta’ strateġija ta’ żvilupp sostenibbli kif ukoll kooperazzjoni xjentifika u teknoloġika usa’ li tagħti ħajja ġdida lill-investiment pubbliku u privat u tinkludi forom ta’ “kooperazzjoni msaħħa” bejn l-Istati Membri tal-UE.

1.5

Il-Kumitat jesprimi d-dispjaċir u t-tħassib tiegħu dwar in-nuqqas ta’ informazzjoni u ta’ data omoġenji u dettaljati dwar l-effiċjenza tal-enerġija fl-użu finali. Minħabba dan in-nuqqas huwa diffiċli li jiġu stabbiliti indikaturi li jkunu statistikament “sodi” u armonizzati, b’mod partikolari minħabba n-nuqqas ta’ data storika fil-livell Ewropew aċċessibbli għall-utenti finali.

Il-KESE jtenni t-tħassib tiegħu dwar il-fatt li l-Istati Membri naqsu milli jfasslu fiż-żmien mixtieq il-Pjan ta’ Azzjoni Nazzjonali tagħhom għall-Effiċjenza fl-Użu tal-Enerġija (NEEAP), skont ma kien mitlub fid-Direttiva kkonċernata.

1.6

Barra minn hekk, il-KESE jqis li, biex fil-livell nazzjonali titħeġġeġ implimentazzjoni kompleta, omoġenja u aktar rigoruża tal-politiki Ewropej fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, jeħtieġ minnufih li, b’kollaborazzjoni mal-Kummissjoni Ewropea u l-Istati Membri u wara konsultazzjoni sistematika mal-korpi li jirrappreżentaw lill-utenti finali, tinħoloq sistema Ewropea ta’ monitoraġġ aċċettata li tkun ġusta u li tippermetti li l-kontijiet tal-enerġija jkunu jistgħu jinqraw u jitqabblu faċilment.

1.7

Barra minn hekk, il-KESE jqis li biex tittejjeb l-implimentazzjoni tal-politiki Ewropej fil-qasam tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija, jeħtieġ li jissaħħaħ l-aspett settorjali tagħhom sabiex ikunu jistgħu jwettqu aktar attivitajiet ta’ segwitu u jtejbu l-analiżi tal-impatt tagħhom. Fil-fatt, il-politiki tal-enerġija għandhom impatt differenti skont it-tip ta’ attività ekonomika, kemm fil-każ ta’ intrapriżi li jikkunsmaw l-enerġija (l-isfidi li jiffaċċjaw dawn l-intrapriżi jvarjaw skont il-livelli ta’ konsum, it-tip ta’ proċessi, eċċ.) kif ukoll fil-każ ta’ intrapriżi li joperaw fid-diversi setturi tal-qasam tal-enerġija (pereżempju manifatturi u installaturi ta’ impjanti, fornituri tas-servizzi tal-enerġija, kumpaniji li joperaw fis-settur tal-bini, eċċ.), li għandhom potenzjal qawwi għall-iffrankar tal-enerġija li għadu ma ġiex sfruttat.

1.8

Barra minn hekk, il-KESE jemmen li l-programmi Ewropej, bħall-Programm Qafas għall-Kompetittività u l-Innovazzjoni (CIP) u Enerġija Intelliġenti għall-Ewropa (IEE), fost oħrajn, għandhom jiġi ssemplifikati minnufih. L-utenti finali għandhom jiġu involuti aktar f’dawn il-programmi u l-miżuri tagħhom għandhom ikunu aktar koerenti u integrati, bħal fil-każ tal-programm ECAP. Għaldaqstant, ġie propost li jitnieda programm integrat ġdid bil-għan li jkun hemm koordinazzjoni aħjar tal-attivitajiet għall-benefiċċju tal-utenti finali.

Il-KESE jistieden lill-UE, lill-Istati Membri u lill-intrapriżi jinvestu biżżejjed riżorsi fir-riċerka applikata u fit-trasferiment tagħha lejn l-utenti finali, fil-ksib ta’ ffrankar permezz tal-użu tat-teknoloġiji l-ġodda tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni (ICT) fil-professjonijiet tekniċi u dawk li jiddependu mit-teknoloġija avvanzata, kif ukoll fl-iżvilupp u fl-innovazzjoni fil-qasam tal-enerġija u jirrakkomanda kooperazzjoni internazzjonali usa’ f’dan is-settur.

1.9

Il-KESE jemmen li l-UE għandha tadotta minnufih politiki u strumenti fiskali u ta’ aċċess għall-kreditu maħsuba biex jagħtu appoġġ lill-iffrankar tal-enerġija, li jgħinu lill-utenti finali kollha, b’mod partikolari lill-SMEs u s-sħubijiet bejn is-settur pubbliku u dak privat, li, individwalment jew kollettivament, jużaw mudelli ta’ produzzjoni aktar effiċjenti u sostenibbli.

Il-KESE huwa konxju tal-fatt li l-edukazzjoni u t-taħriġ jaqdu rwol kruċjali biex titrawwem kultura tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fil-livell Ewropew u b’hekk jipproponi li titnieda konsultazzjoni speċjali fil-livell Ewropew u nazzjonali bejn l-imsieħba soċjali u l-partijiet kollha interessati sabiex il-fondi Ewropej eżistenti jiġu allokati mill-ġdid, billi jissaħħu l-kwalifiki u l-aspetti professjonali relatati mal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u billi jitħeġġu l-għoti ta’ informazzjoni lill-pubbliku inġenerali kif ukoll is-sensibilizzazzjoni tiegħu.

2.1

Id-Direttiva Ewropea 2006/32/KE kellha l-għan li:

Għal dan il-għan, id-Direttiva tistabbilixxi għadd ta’ objettivi ġenerali, fosthom:

—

uħud mill-miżuri kienu ineffettivi wisq u setgħu jiġu evitati faċilment waqt il-proċessi ta’ traspożizzjoni fil-livell nazzjonali;

—

il-Pjani ta’ Azzjoni Nazzjonali u d-dispożizzjonijiet għat-traspożizzjoni fl-Istati Membri ma kinux koerenti u effettivi biżżejjed meta mqabbla mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva;

—

il-programmi u l-miżuri relatati ma kinux ikkoordinati biżżejjed u kienu frammentati wisq;

—

fin-nuqqas ta’ data u informazzjoni omoġenja, indispensabbli biex isiru monitoraġġ u valutazzjoni tal-impatt tad-Direttiva fuq l-utenti finali, l-inizjattiva ma kenitx adegwata u ma setgħetx tipprovdi elementi utli għal żvilupp koerenti u sostenibbli tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija fl-UE.

—

jiżviluppaw netwerk Ewropew ta’ esperti u ta’ korpi independenti li jaħdmu favur l-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u jħarsu l-bżonnijiet tal-utenti finali u b’mod partikolari tal-intrapriżi, speċjalment l-SMEs u l-artiġjanat;

—

iħejju, fuq bażi regolari, rapporti dwar il-politiki tal-UE u l-impatt tagħhom fuq l-utenti finali, b’mod partikolari fuq l-SMEs;

—

jużaw pjattaforma ta’ informazzjoni multilingwi li tkun tista’ tintuża u tintlaħaq faċilment; u jsaħħu u jtejbu r-relazzjonijiet bejn l-organizzazzjonijiet rappreżentattivi fil-livell Ewropew u nazzjonali u l-partijiet ikkonċernati ewlenin.

4.1.1

Għad hemm problemi u nuqqasijiet sinifikanti li jikkonċernaw lill-utenti finali fil-fażi ta’ traspożizzjoni tad-Direttiva, fosthom:

Għaldaqstant, għandhom jissaħħu l-miżuri ta’ sorveljanza, ta’ kontroll u ta’ sanzjoni min-naħa tal-korpi responsabbli tal-Istati Membri u tal-UE u għandu jsir monitoraġġ aktar effiċjenti u rigoruż tal-operaturi fis-settur tal-enerġija (ara l-Artikoli 11 u 13 tad-Direttiva).

4.1.2

L-aċċess għall-“istrumenti finanzjarji għall-iffrankar tal-enerġija” u t-tħaddim tal-“mekkaniżmi” korrispondenti għandhom jissaħħu u jiġu żviluppati aktar mil-lat tekniku kif ukoll politiku, għall-benefiċċju tal-utenti finali, b’attenzjoni partikolari għat-taxxa fuq l-enerġija. Għandu jsir monitoraġġ speċifiku ta’ dawn l-istrumenti u tar-riżultati tagħhom, b’kooperazzjoni mill-qrib mal-korpi Ewropej u nazzjonali tal-utenti finali u b’attenzjoni partikolari għall-mod kif jista’ jittaffa l-“effett rebound”. L-“effett rebound”, li ħareġ fid-dieher waqt is-seduta tad-9 ta’ Lulju 2009 organizzata mill-KESE fis-sede tal-Kunsill Nazzjonali Taljan għall-Ekonomija u x-Xogħol (CNEL) dwar it-tema “It-titjib tal-politiki u l-programmi marbuta mal-effiċjenza fl-enerġija mill-utenti aħħarin”, jirreferi għall-fatt li l-miżuri li jittieħdu bil-għan li titjieb l-effiċjenza tal-enerġija xi drabi jwasslu għal żieda u mhux tnaqqis fil-konsum tal-enerġija.

4.1.3

Il-verifiki tal-enerġija u ċ-“ċertifikati bojod” (Artikolu 12) huma partikolarment importanti għall-iżvilupp tas-servizzi tal-enerġija u għaldaqstant jeħtieġ li jissaħħu aktar mill-Istati Membri.

Id-djalogu soċjali Ewropew, anke fil-livell settorjali, għandu jagħti wkoll kontribut utli għall-implimentazzjoni tal-politiki tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija bil-għan li jinħolqu l-impjiegi u li s-sistema tal-produzzjoni ssir aktar kompetittiva.

4.1.4

Ġew stabbiliti metodi ta’ kalkolu għall-iffrankar tal-enerġija. Għalissa, dawn il-miżuri mhumiex żviluppati ħafna u lanqas ma huma armonizzati. Għalhekk, għandhom jiġu definiti u identifikati aħjar il-metodi ta’ kalkolu li għandhom jintużaw mill-utenti finali u b’mod armonizzat fl-Istati Membri kollha.

Fl-aħħar nett, il-Kummissjoni Ewropea nediet bosta proċeduri dwar ksur minħabba nuqqas ta’ traspożizzjoni jew traspożizzjoni parzjali tad-Direttiva; il-konsegwenzi kollha li jirriżultaw minn dan f’termini ta’ spejjeż u piżijiet burokratiċi jaqgħu fuq l-utenti finali.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/43

—

miżuri sabiex tiżdied il-kooperazzjoni bejn l-ażjendi u l-ħaddiema;

—

politiki komuni u aktar koordinati;

—

proċessi għat-teħid tad-deċiżjonijiet li huma aktar effiċjenti;

—

liġijiet aktar sempliċi u trasparenti.

1.5.1

Il-KESE huwa konxju li f’dan il-mument ta’ kriżi, numru ta’ pajjiżi li kienu l-pijunieri tal-Komunità Ewropea qed juru nuqqas ta’ paċenzja rigward ir-regoli tas-suq uniku: il-kompetizzjoni u l-għajnuniet tal-Istat. Iżda dan hu żball! (1)

1.5.2

F’sitwazzjoni bħal dik tal-lum, il-Kunsill mgħejjun mill-PE u mill-Kummissjoni, għandu jniedi għal “Patt Strateġiku” li jaħseb għal:

—

strateġija ta‘ reżistenza u ta‘ sopravivenza, li tagħti ċ-ċans li wieħed jaħdem fis-swieq maturi, permezz ta’ speċjalizzazzjoni aħjar fl-istess suq, b’anqas spejjeż, u diversifikazzjoni qawwija fis-setturi li huma kważi l-istess jew permezz ta’ soluzzjonijiet ġodda;

—

strateġija tal-innovazzjoni tal-proċess, tal-prodott u tas-servizzi, permezz ta’ swieq u teknoloġiji ġodda, kif ukoll permezz ta’ materjal ġdid li jwassal għal prodotti ġodda;

—

inizjattivi ġodda, billi jkunu stabbiliti forom ġodda ta’ intrapriżi, setturi ġodda jew inizjattivi ġodda; huwa meħtieġ li jkunu previsti, permezz ta’ eżerċizzju ta’ ppjanar bil-quddiem, prodotti ġodda li qed jiżviluppaw (bħalma huma s-swieq ewlenin jew “lead markets”) fejn iridu jersqu l-investimenti l-ġodda;

—

kummerċjalizzazzjoni territorjali, li timmira lejn l-eċċellenza permezz ta’ konvenzjonijiet maċ-ċentri tar-riċerka bil-ħsieb li jitrawwem aktar l-użu tat-teknoloġija;

—

sostenn finanzjarju, permezz ta’ finanzjament għall-iżvilupp u l-użu ta’ garanziji għas-self mill-Fond Ewropew għall-Investimenti (FEI) (4);

—

il-kapitalizzazzjoni tal-kapital ta‘ riskju tal-konsorzji tal-kreditu, permezz ta’ ftehim bejn l-amministrazzjonijiet u s-sistema bankarja, sabiex jagħtu perijodu itwal għall-ħlas lill-intrapriżi żgħar u mikro, l-aktar sabiex ikunu mħarsa l-livelli tal-impjieg;

—

il-konsolidament tad-dejn fuq perijodu qasir, li jagħti ċans lill-intrapriżi żgħar u mikro sabiex jikkonċentraw fuq il-produzzjoni u l-kummerċjalizzazzjoni, kif ukoll fuq is-servizzi ta’ wara l-bejgħ tal-prodotti tagħhom stess;

—

is-sostenn tas-settur terzjarju innovattiv (green economy), billi jkunu utilizzati l-opportunitajiet dwar it-taħriġ innovattiv li joffri l-Fond Soċjali Ewropew;

—

l-iżvilupp ta‘ livell għoli ta‘ servizzi għall-persuni, permezz tat-tisħiħ u l-promozzjoni tal-polarità soċjali u medika (5);

—

it-twettiq ta‘ politiki infrastrutturali li jippermettu għażliet aktar innovattivi lejn ekonomija b’emissjonijiet baxxi tal-karbonju, jekk mhux ta’ kundizzjonijiet li jagħmluha aktar vantaġġjuża li wieħed joqgħod fir-reġjun;

—

it-tisħiħ tal-kriterji tal-effiċjenza fl-użu tal-enerġija u ambjentali fil-kuntratti pubbliċi;

—

il-promozzjoni, permezz ta’ finanzjament, ta’ prodotti ġodda u aktar effiċjenti minflok dawk qodma;

—

aċċess aħjar għall-informazzjoni;

—

użu aħjar tal-materja prima.

—

dawn l-għajnuniet ma jintużawx sabiex isaħħu il-protezzjoniżmu u ma joħolqux ostakli għall-kompetizzjoni ħielsa;

—

l-intrapriżi li jirċievu dawn il-fondi jimpenjaw ruħhom l-aktar sabiex isostnu l-livell tal-impjiegi;

—

ikunu rispettati l-ftehimiet kollettivi filwaqt li jinżamm il-poter tal-akkwist tal-ħaddiema;

—

matul il-perijodu ridott tal-produzzjoni, il-ħaddiema jkunu jistgħu jibbenefikaw minn taħriġ għal kwalifiki ġodda, u għandhom jingħataw is-sostenn meħtieġ għal dan il-għan;

—

is-sostenn finanzjarju pubbliku ma jispiċċax bħala forma ta’ self lill-azzjonisti, permezz ta’ dividendi jew forom oħra ta’ xiri lura ta’ azzjonijiet;

—

sakemm ikun possibbli, l-għajnuna għandha tippromovi l-iżvilupp ta’ prodotti ġodda u ta’ servizzi ġodda, li jħarsu l-ambjent;

—

l-għajnuniet ma jservux ta’ ostakli għall-kompetizzjoni u jkunu temporanji u digressivi;

—

ikun hemm mekkaniżmi adegwati ta’ kontroll li jħarsu lil dawk li jikkontribwixxu.

2.1

Is-setturi tal-manifattura u tas-servizzi huma s-sinsla tal-ekonomija tal-kontinent tagħna. Is-suq uniku ippermettielhom żvilupp qawwi skont regoli u standard komuni.

2.2

Dawn is-setturi għandhom sfidi kbar quddiemhom.

2.3

Ir-riċessjoni dinjija attwali tista’ tikkomprometti l-isforzi li qed jagħmlu s-setturi sabiex:

2.4

Għall-intrapriżi, il-kriżijiet attwali mhumiex biss sfida sabiex jibqgħu jeżistu, iżda wkoll opportunità kbira ta’ żvilupp u innovazzjoni. Madankollu, l-intrapriża ma tridx titħalla weħidha: jeħtieġ li tkunu inkoraġġita l-intaprenditorija u l-ħolqien tal-postijiet tax-xogħol permezz tal-implimentazzjoni mill-aktar fis tar-riformi meħtieġa sabiex jitjieb l-ambjent li fih joperaw l-intrapriżi, jitnaqqsu l-piżijiet amministrativi bla bżonn, iż-żamma u t-titjib tas-suq intern, ikun inkoraġġit il-kapital ta’ riskju, ikunu stimulati l-innovazzjoni u l-miżuri tal-flessigurtà, anqas leġiżlazzjoni u ta’ kwalità aħjar, filwaqt li jkun hemm investiment fir-relazzjonijiet bejn id-dinja akkademika, tax-xjenza u dik tal-intrapenditorija, fl-edukazzjoni u fil-formazzjoni tar-riżorsi umani, l-aktar fid-dixxiplini tekniċi u tax-xjenza u fl-iżvilupp tas-swieq ewlenin.

2.5

Il-KESE jrid jisħaq fuq l-importanza li toħroġ fid-deher is-sitwazzjoni attwali kif ukoll il-prospettivi tal-futur fis-setturi prinċipali tal-manifattura, tas-servizzi u b’mod partikulari tat-turiżmu, filwaqt li jingħata każ tal-aspetti fundamentali li huma marbuta mal-materja.

3.1

Fl-Istati Uniti tal-Amerika, il-PGD naqas b’1 % fl-ewwel tliet xhur tas-sena 2008, wara tnaqqis ta’ 0.1 % fit-tliet xhur ta’ qabel. Il-PGD tal-Ġappun naqas bi 3.3 % wara tnaqqis ta’ 0.6 % fit-tliet xhur ta’ qabel. Il-PGD taż-żona Euro naqas b’1.5 % wara tnaqqis ta’ 0.2 % fit-tliet xhur ta’ qabel (15).

3.2

Ir-rata tal-qgħad qed tiżdied b’mod mgħaġġel u skont l-OECD, ser tilħaq ir-rata ta’ madwar 12 % sal-aħħar tal-2010. Fl-istess ħin, is-salarji mhux qed jiżdiedu bl-istess rata jew qed jibqgħu l-istess.

3.3

Kif enfasizzat mill-Kummissjoni (16): “sakemm dan is-self jibqa’ skars, l-isforzi biex jiżdiedu d-domanda u l-fiduċja tal-konsumatur mhux se jagħtu frott. (…) Din hija kriżi globali, u r-rilanċ mhux ser iseħħ għal kollox qabel ma l-atturi prinċipali tal-ekonomija dinjija ma jerġgħux lura fit-triq tat-tkabbir u tal-kummerċ bejniethom”.

3.4

Tal-istess fehma hija l-Konfederazzjoni Ewropea tat-trade unions (KETU): “Is-sitwazzjoni ekonomika x’aktarx ser tkompli tmur lura, u titjieb biss jekk il-mod tal-ħsieb jinbidel b’mod radikali: lil hinn mill-ħsieb li jagħti s-serħan tal-moħħ, li iżda mhuwiex realistiku, tal-“inkomplu bħas-soltu”, għandna bżonn ta’ realtà ġdida ekonomika, mibnija fuq il-persuni, fuq l-innovazzjoni u l-iżvilupp sostenibbli. Għandna bżonn ukoll ta’ evalwazzjoni mill-ġdid tar-rwol tal-gvern:

3.5

Fl-okkażjoni tal-G-20 ġewwa Londra fit-18 ta’Marzu 2009, il-konfederazzjoni tan-Negozji Ewropej (BUSINESSEUROPE) enfasizzat kif “il-kriżi finanzjarja qed tħalli impatt kbir fuq l-intrapriżi, fil-mument li l-muturi prinċipali tat-tkabbir intlaqtu minn restrizzjonijiet ta’ aċċess għall-finanzi. (...) Hemm bżonn ta’ stimulu ekonomiku sabiex ikun evitat il-kollass globali” (18).

4.1

Qed jiżviluppa kunsens aktar wiesgħa u konverġenza aktar varjata ta’ forzi, sabiex jiġu mnedija miżuri eċċezzjonali u risposti politiki li jilqgħu għal din l-emerġenza, bil-ħsieb li dawn jipproteġu l-intrapriżi, is-setturi tal-manifattura, l-attivitajiet produttivi u tas-servizzi, l-impjiegi, id-dħul u l-konsum tal-familji, ikun xi jkun il-każ u lil hinn mir-regoli attwali.

4.2

Il-politika maħsuba sabiex tillimita l-konsegwenzi ekonomiki, tal-impjiegi u dawk soċjali tal-kriżi, u titfa’ fuq il-ġirien il-kunflitti interni, mhux biss mhijiex is-soluzzjoni tal-problema, iżda hemm iċ-ċans li twassal l-ekonomiji lejn sentimenti ta’ nazzjonaliżmu u protezzjoniżmu li jġibu fix-xejn il-qafas ta’ kooperazzjoni internazzjonali u tal-integrazzjoni reġjonali li nbena b’ħafna sagrifiċċji fl-Ewropa u fid-dinja f’dawn l-aħħar snin.

4.3

Il-KESE jidhirlu li l-azzjonijiet li ġejjin huma fundamentali u indispensabbli għal kull intervent li jkun maħsub sabiex jilqa’ għall-kriżi attwali:

4.4

Il-KESE huwa konvint li l-kriżi attwali għandha twassal sabiex ikun hemm qabża istituzzjonali lejn integrazzjoni ekonomika akbar, li tħares lejn l-iżvilupp ta’ ‘ ekonomija ta’ kwalità, jekk mhux lejn aktar impjiegi u ta’ kwalità aħjar.

4.5

Madankollu, il-KESE jidhirlu li huwa aktar meħtieġ li jkun hemm qabża fil-kwalità lejn integrazzjoni politika akbar tal-kontinent, minħabba li din hija meqjusa bħala l-uniku soluzzjoni li kapaċi toħloq kompromess bejn li jingħata l-ġenb l-egoiżmu u l-prijoritajiet nazzjonali, lejn futur komuni.

4.6

Il-KESE huwa konvint li jekk ikun hemm it-tiġdid tal-proġett Ewropew fl-ispirtu li nissel Jean Monnet waqt it-tnedija u l-implimentazzjoni tat-Trattat ta’ Pariġi li wassal għall-KEFA, ikun possibbli li jinbnew mill-ġdid il-pedamenti għar-rilanċ tal-ekonomija Europea.

4.7

Jeħtieġ li mill-aktar fis ngħaddu għall-perfezzjonament tar-ratifiki tat-Trattat ta’ Lisbona, sabiex niżguraw li l-istruttura Europea tkun kapaċi tirrispondi permezz ta’ politiki aktar koordinati.

5.1

F’dawn l-aħħar xhur assistejna għal żieda qawwija ta’ ristrutturar tal-ażjendi. Ħafna intrapriżi bdew jimplimentaw skemi ta’ sensji, li ġabu magħhom konsegwenzi soċjali kbar, għall-futur taż-żgħażagħ ukoll (20). Oħrajn iddikjaraw falliment.

5.2

Il-KESE huwa konvint li r-riżorsi umani ser ikunu ċ-ċavetta lejn ir-rilanċ tal-kompettività tal-UE, kemm f’dawk li huma kapaċitajiet u kwalifiki tal-ħaddiema kif ukoll fir-rigward tal-mudell ġdid ta’ governanza maniġerjali.

5.3

Għall-KESE, l-investiment fil-ħaddiema u l-protezzjoni tal-impjiegi huma essenzjali sabiex tkun promossa l-kompettività industrijali Ewropea, kemm f’dawk li huma kompetenzi tan-nies tax-xogħol, kif ukoll tal-mudell il-ġdid dwar ir-responsabbiltà soċjali tal-kumpaniji (21).

5.4

Meta jkun ikkunsidrat il-kobor tal-kriżi, l-iskemi ta’ formazzjoni / impjieg fir-rigward tas-setturi li qegħdin jiżviluppaw, bħalma huma dawk tal-enerġija rinnovabbli, għandhom jitpoġġew kemm jista’ jkun malajr għad-dispożizzjoni tal-ħaddiema li spiċċaw vittmi tar-riċessjoni.

5.5

Għandhom ikunu kkunsidrati miżuri ta’ ‘sostenn lejn il-konsum tal-familji sabiex tkun xprunata d-domanda (22).

6.1

Id-deindustrijalizzazzjoni. Forsi f’dawn l-aħħar snin, l-aktar fil-bidu ta’ dan is-seklu, il-Kummissjoni u ħafna Stati Membri taw anqas importanza għall-iżvilupp tal-politika industrijali u tal-manifattura, sabiex jagħtu aktar importanza lill-ġid li kien ġej mill-ħolqien ta’ sistemi finanzjarji kumplessi, li kienu sostnuti l-aktar minn mudelli li kellhom provenjenza mill-Amerika ta’ Fuq.

6.2

Fl-2005 bħala direzzjoni ġdida fil-politika integrata industrijali Ewropea, l-UE adottat taħlita ta’ inizjattivi settorjali u orizzontali, li kienet segwita minn reviżjoni f’nofs it-terminu fl-2007, bħala kontribut lejn l-Istrateġija għat-Tkabbir u l-Impjiegi tal-UE (23). Fl-2008, l-UE nediet pjan ta’ azzjoni dwar il-politika industrijali sostenibbli (24), li dwaru l-KESE diġà kellu ċ-ċans jesprimi ruħu (25).

6.3

Iċ-ċentralità tal-intrapriżi responsabbli soċjalment u kompetittivi, tal-intrapriżi bl-ekonomija soċjali u tax-xogħol dejjem aktar kwalifikati u parteċipattivi għandhom ikunu l-punt ta’ riferiment għall-politiki tar-rilanċ fis-setturi tal-manifattura u tas-servizzi.

6.4

L-Istrateġija ta’ Lisbona għandha żżomm il-kredibilità tagħha. L-Istati Membri u l-istituzzjonijiet tal-UE jridu juru li huma kapaċi jadattaw il-politiki tagħhom f’dan ix-xenarju l-ġdid, billi jindikaw prijoritajiet ċari u metodi ġodda li jippermettu li tkun definita l-istrateġija ta’ wara Lisbona fix-xhur li ġejjin. Jeħtieġ li jiżdied ir-ritmu tar-riformi, billi jinstabu prijoritajiet ċari, puntwali, u li jistgħu jkunu implimentati u verifikati.

6.5

Skont il-KESE, l-iżvilupp tas-setturi tal-manifattura Ewropea u tas-servizzi irid isir permezz ta’ titjib fil-proċess u tal-prodott. Il-KESE jitlob mill-UE azzjoni qawwija f’dan ir-rigward.

6.6

Għall-KESE, din l-istrateġija industrijali tridtinkludi:

6.7

Jeħtieġ li tkun affrontata s-sitwazzjoni partikulari tal-intrapriżi żgħar u medji fir-rigward tan-nuqqas ta’ aċċess għall-kreditu u s-self. Bħalissa, l-fondi li huma ddedikati għall-intrapriżi żgħar u medji mhux qed jilħqu l-għanijiet tagħhom.

6.8

L-Att dwar in-negozji ż-żgħar, li dwaru l-Kumitat kellu ċ-ċans jesprimi ruħu (29), “ma jindirizzax biżżejjed din il-kwistjoni, speċjalment fil-kuntest tad-diffikultajiet ekonomiċi u finanzjarji attwali”, minħabba li m’għandux ir-riżorsi finanzjarji meħtieġa. Madankollu huwa importanti li fl-Istati Membri huwa jiġi implimentat b’mod sħiħ, puntwali u sistematiku.

6.9

Ta’ importanza akbar mis-sitwazzjoni attwali, lil hinn mill-aċċess għall-kreditu, kif diġà ripetut diversi drabi mill-Kumitat, huma:

6.10

Fir-rigward tas-setturi partikulari, il-Kummissjoni kienet diġà identifikat, wara konsultazzjoni pubblika wiesgħa, numru ta’ setturi tal-manifattura fejn kellu jkun hemm intervent sabiex jistimula u jagħti l-ħajja mill-ġdid. Kienu identifikati sitt swieq għall-fażi tal-bidu tal-inizjattiva “swieq ewlenin” (31):

6.11

Il-metodu użat mill-Kummissjoni, għandu jkun imġedded għal setturi oħra. Għaldaqstant, għandhom ikunu individwati s-setturi fejn azzjoni koordinata permezz ta’ mekkaniżmi ta’ politika u kundizzjonijiet ta’ qafas ewlenin, kif ukoll kooperazzjoni msaħħa fost il-partijiet l-aktar interessati, ikunu f’pożizzjoni li jżidu l-iżvilupp tas-suq mingħajr ma jostakolaw id-dinamika kompetittiva (32). L-istess għandu jingħad għall-iżvilupp tal-industrija tad-difiża Europea, li għandha tifforma parti minn politika Ewropea aktar koordinata, wara l-ħolqien tal-Aġenzija Ewropea għad-Difiża u l-progress li sar fir-rigward tas-sigurtà komuni (33).

6.12

Sabiex il-politika industrijali Ewropea ssir aktar effettiva, jeħtieġ li nikkunsidraw il-kuntest speċifiku ta’ kull settur b’mod individwali: minn dak tal-vetturi bil-mutur (karozzi, trakkijiet u muturi (34) għal dak tas-settur tal-kimika, is-settur navali, is-settur tal-faħam u l-azzar, il-kostruzzjoni, it-tessuti u l-ilbies, is-settur agroalimentari, tal-metall u l-elettromekkanika, is-settur ajruspazjali, tal-informatika u t-telekomunikazzjoni, is-settur tal-enerġija, tas-saħħa eċċ.

6.13

Sabiex tkun sostnuta wkoll l-introduzzjoni tal-innovazzjoni, il-KESE jidhirlu li huwa essenzjali li jiżviluppa aktar il-mekkaniżmi l-ġodda tal-politika industrijali, bħalma huma l-inizjattivi konġunti fit-teknoloġija, il-kuntratti pubbliċi innovativi u l-pjan ta’ azzjoni għall-produzzjoni u l-konsum sostenibbli.

6.14

Il-KESE jidhirlu li fis-setturi tas-servizzi wkoll jeħtieġ li tkun mgħaġġla l-liberalizzazzjoni, l-aktar fir-rigward tas-servizzi tal-professjonijiet liberi u tar-restrizzjonijiet li għad hemm fir-rigward tat-tariffi u n-numerus clausus.

6.15

Il-KESE qed jitlob bil-qawwa li jkun hemm azzjoni Komunitarja sabiex tagħti sostenn lis-settur tas-servizzi għall-intrapriżi, li jiżviluppaw servizzi u materjal innovattiv li jkunu ta’ benefiċċju għaċ-ċittadin, il-konsumaturi u l-intrapriżi, billi jkun hemm tranżizzjoni aktar mgħaġġla lejn is-sistema diġitali u t-tixrid tal-broadband, filwaqt li jkunu eliminati l-ostakli għall-gvern elettroniku u t-tħaddim flimkien tas-sistemi.

6.16

Skont il-KESE, il-politika komuni esterna jeħtieġ li tkun imsaħħa u ssir aktar rigoruża fir-rigward tar-relazzjonijiet mal-bqija tad-dinja.

7.1

Il-KESE sostna (35) u għadu jsostni l-inizjattivi għall-iżvilupp tal-politiki dwar l-estrazzjoni, il-produzzjoni u l-konsum sostenibbli, li jkunu integrati għal kollox mal-politiki Komunitarji l-oħra, sabiex l-isfidi potenzjali jinbidlu f’opportunitajiet kompetittivi.

7.2

Il-KESE huwa konvint li l-azzjoni tal-UE trid tkompli tiġi indirizzata lejn miri ambizzjużi, mgħejjuna minn mekkaniżmi leġiżlattivi u finanzjarji li ma jippenalizzawx il-kompettività tal-Ewropa, billi jispiċċaw bħala piz fuq l-intrapriżi u ċ-ċittadini, iżda li jagħtu sostenn lill-prattiki virtwużi, il-proċessi innovattivi u t-titjib teknoloġiku.

7.3

Il-KESE jsostni l-importanza li jinħolqu dawk l-opportunitajiet li jagħmluha possibbli li tinkiseb it-tmexxija internazzjonali fejn jidħol l-użu effiċjenti tal-enerġija, iż-żieda fil-kapaċità li tipproduċi enerġija minn sorsi rinnovabbli u l-iżvilupp ta’ teknoloġiji li jiġbru d-diossidu tal-karbonju.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/52

1.1

Fil-qalba tal-proġett Ewropew għandu jitqiegħed l-għan tal-impjiegi ta’ kwalità għal kulħadd.

1.2

Il-kwistjoni tal-ħaddiema fqar għandha ssir tema li tiġi ttrattata regolarment fil-qafas tad-djalogu soċjali Ewropew.

1.3

Għandha tiġi ffinalizzata malajr kemm jista’ jkun l-implimentazzjoni tal-għodod għall-għarfien biex dejjem nifhmu aħjar dawn is-sitwazzjonijiet, bid-diverġenzi, iżda wkoll il-konverġenzi, fl-Ewropa.

1.4

Għandhom jiġu studjati u stabbiliti bilanċi ġodda bejn il-protezzjoni soċjali u l-impjieg, speċjalment biex jiġi żgurat id-dħul deċenti għal kull ħaddiem u b’hekk jinħolqu l-kondizzjonijiet biex ikunu jistgħu jiġu sodisfati l-ħtiġijiet bażiċi (alloġġ, kura tas-saħħa, edukazzjoni tal-ħaddiema nfushom u tat-tfal tagħhom eċċ.).

1.5

Għandu jiġi żgurat it-taħriġ inizjali u kontinwu għall-impjiegi ta’ kwalità u għandhom jittieħdu miżuri f’diversi livelli (nazzjonali, reġjonali) biex jinħoloq ambjent li jiskoraġġixxi liż-żgħażagħ milli jitilqu kmieni mill-iskola.

1.6

Għandhom jitkomplew l-isforzi u d-dibattiti marbuta mal-flessigurtà, sabiex jinstab bilanċ ġdid bejn il-flessibbiltà (li hija essenzjali għall-intrapriżi) u mezzi reali biex tiġi pprovduta iktar sigurtà (il-protezzjoni għall-ħaddiema) u tittrażżan iż-żieda fil-faqar attiv bil-għan li dan jinqered.

1.7

Fil-qafas tas-sena 2010, iddikjarata bħala s-sena Ewropea tal-ġlieda kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali, għandha tiġi kkunsidrata l-opportunità għas-sensibilizzazzjoni u l-azzjoni marbuta ma’ dawn il-kwistjonijiet fil-livell tal-UE u tal-Istati Membri.

2.1

Fil-livell tal-UE ġie żviluppat korp ta’ riċerka, proposti u innovazzjonijiet immirati lejn il-“ħaddiema fil-faqar”, li juri li l-okkupazzjoni mhijiex neċessarjament protezzjoni kontra l-faqar, b’mod partikolari fil-kuntest soċjoekonomiku attwali.

2.2

Fil-“Proposta għal rapport konġunt 2009 dwar il-protezzjoni soċjali u l-inklużjoni soċjali” (1), ibbażata fuq ir-Rapporti Strateġiċi Nazzjonali ġodda, il-Kummissjoni spjegat l-importanza tas-suġġetti tal-ħaddiema fqar u tal-impjiegi ta’ kwalità. Is-suġġett u l-kwistjonijiet konkreti li tressqu jikkonformaw sew mal-azzjoni fil-livell tal-UE dwar “l-inklużjoni attiva”. Hemm tħassib doppju – dak dwar il-ġlieda kontra t-tfaqqir u dak dwar l-appoġġ għall-iżvilupp ta’ impjiegi ta’ kwalità għal kulħadd.

2.3

Fi żmien ta’ kriżi l-kwistjoni tiżdied darbtejn fl-importanza: żieda konsiderevoli fil-qgħad flimkien ma’ tensjoni akbar fuq il-finanzi pubbliċi. Madankollu, għandna nieħdu pass lura mis-sitwazzjoni immedjata u nikkunsidraw din il-kwistjoni bħala waħda li għandha tiġi indirizzata mhux biss fid-dawl taċ-ċirkostanzi eċċezzjonali attwali, naturalment, iżda wkoll bħala kwistjoni strutturali fil-qalba tal-iżviluppi pożittivi u mixtieqa fil-protezzjoni soċjali u l-politika tax-xogħol, fil-perijodu medju kif ukoll fit-tul.

2.4

Il-Kummissjoni, li bħalissa qed taħdem fuq dokument dwar ix-xogħol u l-faqar, ħabbret li l-2010 se tkun is-Sena Ewropea għall-Ġlieda kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali. Kważi 80 miljun persuna fl-UE, jiġifieri 16 % tal-popolazzjoni, jintlaqtu direttament mill-faqar. Dawn jinkludu għadd sostanzjali ta’ “ħaddiema fil-faqar”; 8 % tal-ħaddiema qed jgħixu taħt il-livell tal-faqar (2).

2.5

Fl-opinjoni tiegħu dwar is-Sena Ewropea għall-Ġlieda kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali (2010)  (3), il-Kumitat innota li flimkien mal-indikatur tas-soltu dwar il-faqar relattiv fil-flus, indikaturi oħrajn tal-faqar, li juru l-persistenza tiegħu u d-deprivazzjoni ġenwina, huma neċessarji sabiex napprezzaw għalkollox il-kobor tal-problema. Lil hinn mid-dettalji tekniċi, it-tqabbil, li issa jista’ jsir grazzi għal definizzjoni maqbula fil-livell Ewropew, jagħti stampa ċara tat-tendenzi.

3.1

Meta nużaw il-frażi “ħaddiema fil-faqar”, għandna qabel xejn niddefinixxu ż-żewġ termini, i.e. “ħaddiema” u “faqar”. Il-“faqar” ta’ ħaddiem jiddependi parzjalment mid-dħul iddikjarat individwali tiegħu li jkun qala’ tul il-perijodu tal-kuntratt ta’ xogħol (dak li jitħallas għal xogħlu) u parzjalment miċ-ċirkostanzi materjali ġenerali tal-familja tiegħu. Ix-xogħol huwa l-attività professjonali ta’ individwu. Il-faqar huwa n-nuqqas ta’ riżorsi adegwati biex jiġu ssodisfati l-bżonnijiet tal-familja kollha. F’xi każijiet jista’ jiġri li n-nies li ma jkunux foqra u/jew li jidhru li mhumiex foqra jaqgħu fil-faqar f’qasir żmien.

3.2

Il-faqar huwa definit fil-livell tal-familja, filwaqt li x-xogħol huwa definit fil-livell tal-individwu. Għaldaqstant, qed inħalltu żewġ livelli ta’ analiżi. Biex ikunu “ħaddiema fil-faqar” l-ewwel nett jiddependi fuq il-qagħda tal-impjieg tal-individwu u l-karatteristiċi tal-impjieg tiegħu, u mbagħad fuq il-livell ta’ għajxien tal-familja tiegħu. Din l-evalwazzjoni doppja twassal għad-diffikultajiet. Jista’ jkun il-każ li l-individwu ma jitħallasx tajjeb iżda ma jkunx ikkunsidrat bħala fqir (għax ir-riżorsi l-oħra tal-familja jkunu iktar sostanzjali). Mill-banda l-oħra, l-individwu jaf ikun ikkwalifikat bħala fqir minkejja li d-dħul tiegħu jkun qrib is-salarju medju fix-xahar tal-pajjiż u kkunsidrat bħala biżżejjed fis-soċjetà li jagħmel parti minnha. Xi wħud jafu jkunu mingħajr xogħol (qiegħda) iżda jkunu qed jirċievu benefiċċji ħafna ogħla mil-livell tal-faqar. Barra minn hekk, xi wħud jistgħu jkunu impjegati b’mod attiv ħafna, iżda mhux imħallsa tajjeb u b’ħafna dipendenti, u b’hekk isibu ruħhom jgħixu taħt il-livell tal-faqar.

3.3

Għaldaqstant, meta tiġi kkunsidrata l-politika tal-ħaddiema fqar, għandhom jitqiesu wkoll il-politiki tax-xogħol, il-politiki tal-assistenza u s-sigurtà soċjali u l-politiki tal-familja.

3.4

Skont l-Istrateġija Ewropea għall-Impjieg, li hija parti mill-Istrateġija ta’ Lisbona, it-tnaqqis ta’ ħaddiema fil-faqar sar prijorità tal-UE. Għalhekk fl-2003 kien hemm bżonn li jitwaqqaf indikatur għall-finijiet ta’ evalwazzjoni u tqabbil. F’Lulju 2003, fil-kuntest tal-ħidma tiegħu fil-Proċess tal-Inklużjoni Soċjali, il-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali tal-Unjoni Ewropea adotta indikatur komuni għall-analiżi tal-proporzjon tal-ħaddiema fil-faqar fl-UE kif ukoll ta’ xi wħud mill-karatteristiċi soċjodemografiċi ewlenin.

3.5

Skont id-definizzjoni tal-Kumitat tal-Protezzjoni Soċjali, il-ħaddiema fil-faqar huma dawk l-individwi li kienu impjegati għall-biċċa l-kbira tas-sena ta’ referenza (jew f’impjieg imħallas b’paga jew b’salarju jew f’impjieg għal rashom) u dawk li d-dħul disponibbli totali tal-familja tagħhom jaqa’ taħt is-60 % tad-dħul medjan nazzjonali totali. L-individwi jkunu jridu ħadmu għal iktar minn nofs is-sena. L-indikatur tal-“ħaddiema fir-riskju tal-faqar” fil-fatt jidentifika kwalunkwe persuna li tkun ilha taħdem tal-inqas sebgħa minn tnax-il xahar matul il-perijodu ta’ referenza (4).

4.1

Fl-aħħar tal-2008, il-Kummissjoni ħarġet ir-rapport annwali tagħha dwar it-tendenzi soċjali fl-Istati Membri fil-kuntest tal-għanijiet komuni tal-istrateġija tal-UE għall-protezzjoni u l-inklużjoni soċjali (ara l-appendiċi) (5). Dan ir-rapport jiżvela li fl-aħħar tal-2 006,16 % taċ-ċittadini Ewropej kienu fir-riskju tal-faqar. 8 % tal-ħaddiema fl-UE kienu qed jgħixu taħt il-livell tal-faqar. Dawn il-figuri jvarjaw minn 4 % jew inqas (ir-Repubblika Ċeka, il-Belġju, id-Danimarka, l-Olanda u l-Finlandja) sa 13 % jew 14 % (fil-Polonja u l-Greċja rispettivament) (6). Il-faqar tal-ħaddiema huwa marbut ma’ paga baxxa (pagi li huma inqas minn 60 % tal-paga medja), kwalifiki baxxi, nuqqas ta’ sigurtà fl-impjieg, salarji baxxi ta’ dawk li jaħdmu għal rashom u impjieg part-time (ħafna drabi involontarju). Dan it-tip ta’ faqar huwa marbut ukoll mal-istatus ekonomiku ta’ membri oħra tal-familja. Il-Kummissjoni tinnota li fil-każ ta’ familji bit-tfal, paga waħda m’għadhiex biżżejjed għall-ħarsien mir-riskju tal-faqar.

4.2

L-indikaturi tal-faqar monetarju relattiv ħafna drabi jiġu kkritikati billi ma jqisux verament id-diversità tas-sitwazzjonijiet ta’ kif jista’ jseħħ il-faqar. Il-faqar tad-dħul finanzjarju huwa biss aspett wieħed tal-faqar. Qed jiġu żviluppati indikaturi oħrajn fl-Unjoni Ewropea u dawn jippreżentaw stampa differenti u komplementarja tar-realtajiet tal-faqar.

4.3

Barra mill-kejl monetarju tal-faqar, qed jiġi żviluppat kejl ieħor li huwa relatat mal-“kondizzjonijiet tal-għajxien”. Għalhekk, fil-livell tal-UE, qed titkejjel “id-deprivazzjoni materjali” (ara l-appendiċi). L-indikatur iqis il-proporzjon tal-persuni li jgħixu fi djar b’nuqqas ta’ mill-inqas tlieta mid-disa’ elementi li ġejjin: 1) l-abbiltà li jħallsu spejjeż mhux mistennija, 2) vaganza annwali ta’ ġimgħa, 3) l-abbiltà li jħallsu d-dejn, 4) ikla li tinkludi laħam aħmar, tiġieġ jew ħut tal-inqas ġurnata iva u ġurnata le, 5) alloġġ b’tisħin adegwat, 6) magna tal-ħasil, 7) televiżjoni bil-kulur, 8) telefon, 9) vettura privata. Naturalment, dawn il-kondizzjonijiet materjali huma dubjużi bħala indikaturi. Huwa t-total globali tagħhom li jippreżenta stampa interessanti. Ir-rati ta’ deprivazzjoni juru diverġenzi kbar li jvarjaw minn 3 % fil-Lussemburgu sa 50 % fil-Latvja. Dawn id-diverġenzi huma ħafna iktar sostanzjali minn dawk tal-faqar monetarju (li jvarjaw minn 10 % sa 21 %).

4.4

L-approċċ tad-deprivazzjoni materjali jittrasforma radikalment il-klassifika tal-faqar tal-Istati Membri. Madankollu, dan jirreferi għall-faqar b’mod ġenerali u mhux għall-ħaddiema fil-faqar. Dalwaqt ser ikollna nkunu kapaċi nuru s-sitwazzjoni tal-ħaddiema fil-faqar f’termini ta’ deprivazzjoni materjali għal kull pajjiż. Bażikament, il-faqar tal-ħaddiema mhuwiex biss problema ta’ dħul dgħajjef, iżda wkoll kwistjoni ta’ kwalità ta’ ħajja (professjonali, familjari u soċjali).

5.1

Wieħed mill-fatturi ewlenin li jwasslu għall-ħaddiema fil-faqar huwa n-nuqqas ta’ sigurtà fl-impjieg. Bosta atturi, fosthom il-Konfederazzjoni Ewropea tat-Trejdjunjins u t-trejdjunjins Ewropej, huma mħassba dwar in-nuqqas ta’ sigurtà fl-impjieg. B’iktar minn 19,1 miljun kuntratt fiss (7) u madwar 29 miljun li “taparsi” jaħdmu għal rashom (l-iktar fis-setturi tal-bini u x-xogħlijiet pubbliċi), hemm kważi 48,1 miljun ħaddiema li qed jgħixu b’xi forma ta’ instabbiltà. M’hemmx għalfejn ngħidu, dawn il-persuni jiffurmaw grupp eteroġenju ħafna fil-pajjiżi individwali, u ħafna iktar bejn il-pajjiżi. Madankollu, l-iskala tal-problema għandha titkejjel f’għexieren ta’ miljuni ta’ persuni li jaħdmu li qed jiffaċċjaw xi forma ta’ nuqqas ta’ sigurtà u b’hekk jitqiegħdu fir-riskju tal-kategorija ta’ ħaddiema fil-faqar.

5.2

Min iħaddem jisħaq fuq il-kumplessità ta’ din il-kwistjoni ta’ faqar attiv, l-ewwel nett fuq ir-rabta bejn ir-riskju tal-faqar u l-livell ta’ edukazzjoni. Is-sistemi tal-edukazzjoni u t-taħriġ għandhom ikunu iktar effettivi u ġusti. Barra minn hekk, huwa essenzjali li x-xogħol jirrendi (8) biex jiġi żgurat bilanċ effikaċi bejn is-sistemi fiskali u s-sistemi tas-sigurtà soċjali.

5.3

Il-faqar tal-ħaddiema jiddependi minn kemm huma baxxi l-pagi (li ħafna drabi ma jkunux adegwati għall-kompitu) u mill-bidliet fil-mudell tal-familja. L-iżviluppi fil-familji, li jolqtu b’modi differenti d-diversi Stati Membri, għandhom karattru instabbli minħabba s-separazzjonijiet dejjem jiżdiedu u ż-żieda fil-familji b’ġenitur wieħed, nies li jgħixu waħedhom u esposti għar-riskju tal-faqar. Fir-Rapport Konġunt dwar il-Protezzjoni Soċjali u l-Inklużjoni Soċjali (2007)  (9) il-Kummissjoni kienet diġà osservat li l-impjieg huwa l-aħjar protezzjoni kontra l-faqar u l-esklużjoni soċjali, iżda impjieg mhuwiex garanzija għal ħajja ħielsa mill-faqar. B’hekk, għandna nadottaw jew insaħħu l-miżuri rilevanti għas-solidarjetà li huma essenzjali għall-familji, in-nisa, iż-żgħażagħ, l-istudenti, u l-persuni b’diżabbiltà u l-anzjani, il-migranti, u l-iktar kategoriji vulnerabbli. Barra minn hekk, għandu jiġi enfasizzat il-punt safejn il-faqar tal-ħaddiema jiddetermina l-faqar tat-tfal.

5.4

Iż-żieda fl-ispiża tat-trasport, l-alloġġ u l-kura tas-saħħa eċċ., għandha tendenza tfixkel ukoll is-sigurtà tal-ħaddiema. Din tolqot b’mod partikolari dawk li jaqilgħu kważi l-paga minima u l-klassijiet soċjali tan-nofs ta’ isfel billi s-soltu dawn jinsabu fil-marġni taż-żoni tal-impjieg.

5.5

Il-faqar tal-ħaddiema jista’ jirriżulta minn nuqqas ta’ kwalifiki jew livelli baxxi ta’ edukazzjoni, minn sitwazzjonijiet ta’ nuqqas ta’ kwalifiki biżżejjed għal impjiegi b’paga adegwata jew minn kondizzjonijiet tax-xogħol inadegwati. L-iktar gruppi vulnerabbli ħafna drabi jkunu l-ħaddiema avvanzati fl-età, iż-żgħażagħ, in-nisa, il-familji l-kbar, il-persuni b’diżabbiltà, it-tfal li jitilqu mill-iskola qabel iż-żmien u l-immigranti. Jeħtieġ ukoll li jiġi żgurat li kull persuna b’diżabbiltà jkollha aċċess adatt għall-impjieg u li kull tifel u tifla jingħataw bidu tajjeb għall-ħajja bis-saħħa ta’ edukazzjoni li tibda minn età żgħira fejn fl-istess ħin tiġi indirizzata l-problema tat-tluq bikri mill-iskola, billi r-rata ta’ bħalissa ta’ 15 % fl-Ewropa, għadha għolja wisq.

5.6

F’livell iktar profond u ta’ sikwit, il-ħaddiema fil-faqar huma r-riżultat ta’ sottookkupazzjoni. Il-faqar tal-ħaddiema, kemm għall-impjegati kif ukoll għall-ħaddiema indipendenti, jirrappreżenta suġġett kumpless li jħaddan għadd ta’ kriterji interrelatati. Għandu jiġi adottat approċċ olistiku biex jinstabu mekkaniżmi biex jingħelbu l-isfidi. Mingħajr politiki komprensivi tat-tkabbir immirati lejn l-adattar għall-globalizzazzjoni u issa għall-irkupru ekonomiku, ma jista’ jkun hemm l-ebda programm effettiv għall-ġlieda kontra l-faqar tal-ħaddiema.

6.1

L-ewwel nett għandna bżonn naħsbu f’termini makroekonomiċi biex niġġieldu l-faqar tal-ħaddiema. Miżuri ad hoc mhux ser iservu b’mod adegwat għall-kontroll tad-dinamika, speċjalment matul perijodu ta’ kriżi. L-impjiegi u l-impjieg indipendenti, b’mod speċjali l-impjiegi ta’ kwalità għal kulħadd, għandhom ikunu l-prijorità tal-istituzzjonijiet kollha tal-UE.

6.2

Indikaturi affidabbli. Id-dinamika tal-iżvilupp ta’ indikaturi komuni u affidabbli għall-ħaddiema fil-faqar għandha tkompli għaddejja. Bis-saħħa tal-investiment Ewropew u l-metodu miftuħ tal-koordinazzjoni saru ħafna avvanzi. Issa hemm bżonn immorru lil hinn u nibnu l-għarfien tagħna fuq il-bażi ta’ data iktar sħiħa li tqis b’mod simultanju l-għadd ta’ ħaddiema fil-faqar, l-intensità ta’ dan il-faqar u d-distribuzzjoni inugwali tad-dħul fost il-fqar (fl-istess pajjiż u minn pajjiż għal ieħor).

6.3

Mil-lat tekniku, b’rispett għal dawn il-kwistjonijiet ta’ statistika, tinħtieġ data nazzjonali, ibbażata fuq livelli minimi nazzjonali, kif ukoll data kompletament Ewropea, ibbażata fuq livell minimu Ewropew. Dan jiffaċilita klassifiki oħrajn u perspettivi oħra minbarra dik ipprovduta llum mill-uniku indikatur stabbilit.

6.4

Paga ġusta u deċenti, imsejsa fuq djalogu soċjali msaħħaħ. Il-ġlieda kontra l-faqar tal-ħaddiema għandha tinvolvi wkoll politika ambizzjuża dwar il-pagi. Għandna nżidu u nappoġġjaw kull inizjattiva mfassla skont il-formula: inflazzjoni + parteċipazzjoni adegwata għall-qligħ fil-produttività. F’dan il-kuntest, in-negozjati dwar il-pagi, is-sisien tad-djalogu soċjali, għandhom jaqdu rwol predominanti fil-ġlieda kontra l-faqar tal-ħaddiema. Fil-livell settorjali, nazzjonali u Ewropew, m’hemm l-ebda impatt finanzjarju reali fuq l-intrapriżi meta n-negozjati jimxu mingħajr xkiel u għaldaqstant m’hemm l-ebda “premium” x’jitħallas għal djalogu soċjali ġenwin. Il-progress lejn ix-xogħol deċenti jinkiseb bis-saħħa tad-djalogu soċjali, l-investiment min-naħa tal-imsieħba soċjali, ir-responsabbiltà tal-kumpaniji, mill-miżuri tal-inċentiv u korrettivi tal-awtoritajiet pubbliċi, u attwalment, mir-rwol tal-banek fil-kuntest tal-SMEs. Il-ġlieda kontra x-xogħol mhux iddikjarat hija strument determinanti fil-ġlieda kontra l-faqar tal-ħaddiema. Minn naħa għax jolqot lill-iktar nies vulnerabbli (immigranti, ħaddiema b’xogħol prekarju) iżda wkoll għax jista’ jwassal għal sitwazzjoni ta’ kważi skjavitù li tmur kontra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali.

6.5

Il-mekkaniżmi għall-intraprenditorija u x-xogħol indipendenti: ħafna intraprendituri u dawk li jaħdmu għal rashom ibatu mill-faqar tal-ħaddiema, speċjalment fil-bidu meta n-negozju jkun għadu qed jiġi stabbilit. Hemm bżonn li jiġu pprovduti mekkaniżmi ta’ appoġġ għax ħafna minn dawn l-SMEs ‘il quddiem joħolqu l-impjiegi. 80 % tat-tkabbir fl-ekonomija jiġi mis-settur tal-SMEs, iżda ħafna intraprendituri ma jaqilgħux paga jew jaqilgħu paga baxxa meta jkunu għadhom qed jistabbilixxu n-negozji tagħhom u jpoġġu lill-familji tagħhom fir-riskju tal-faqar.

6.6

Is-sistemi ta’ taħriġ aġġustati. It-taħriġ tul il-ħajja, speċjalment għall-ħaddiema inqas ikkwalifikati, huwa prerekwiżit biex jittejbu l-ħiliet ta’ dawn il-ħaddiema u l-aċċess tagħhom għal impjiegi b’paga ġusta u deċenti.

6.7

Protezzjoni soċjali adattata. Sabiex jingħeleb il-faqar tal-ħaddiem hemm bżonn li jiġu razzjonalizzati l-miżuri li qed jintużaw. Is-servizzi soċjali għandhom ikunu jistgħu jinteraġixxu b’mod iktar effettiv b’servizzi tal-kura tat-tfal u appoġġ għall-mobbiltà (bħax-xogħol, il-mobbiltà għandha tirrendi wkoll), li jwassal sabiex il-ħaddiema fil-faqar ikunu jistgħu jerġgħu lura għal impjiegi mħallsa aħjar.

6.8

Rigward l-alloġġ, billi jidher li f’xi pajjiżi hemm għadd ta’ ħaddiema li m’għandhomx dar, huwa importanti li r-riżorsi għad-djar soċjali jintużaw biex tingħata prijorità lil dawk li għandhom impjieg iżda qegħdin fir-riskju li jitilfuh flimkien mal-istabbiltà relattiva tagħhom għax ikollhom alloġġ fqir jew ma jkollhom l-ebda alloġġ.

6.9

Inqisu l-ambjent tax-xogħol, u x-xogħol. F’termini konkreti, billi l-faqar tal-ħaddiema huwa marbut mal-kondizzjonijiet tal-impjieg, huwa essenzjali li tittieħed azzjoni fil-lievi marbuta mal-ambjent tax-xogħol: l-għajnuna għall-mobbiltà magħżula, l-aċċess għall-ikel issussidjat, il-kondizzjonijiet tal-alloġġ, il-faċilitajiet għall-kura tat-tfal. Barra minn hekk, min iħaddem għandu jkun f’pożizzjoni li jeżamina liema miżuri jista’ jieħu biex joffri aktar sigurtà fil-kuntratti tal-impjieg u kif l-impjegati tiegħu jistgħu javvanzaw u jtejbu l-kwalifiki tagħhom.

6.10

Sensibilizzazzjoni u azzjoni. Fl-aħħar nett, matul is-Sena Ewropea għall-Ġlieda kontra l-Faqar u l-Esklużjoni Soċjali għandna nimmobilizzaw l-opinjoni pubblika u l-mezzi tax-xandir. L-analiżi tal-faqar tal-ħaddiema, b’diskussjoni dwar is-sitwazzjonijiet umani degradanti li jġib miegħu, u l-mobilizzazzjoni tal-opinjoni pubblika fl-UE jistgħu jwasslu għal tmiem it-tbatija ta’ dawn il-ħaddiema tal-popolazzjoni u tingħatalhom lura d-dinjità li ġiet kompromessa. Iktar milli diskussjoni f’termini ta’ kompassjoni, għandha ssir diskussjoni f’termini ta’ azzjoni li tiżgura impjiegi ta’ kwalità għal kulħadd sabiex jiġi promoss mudell soċjali Ewropew etikament superjuri.

23.12.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 318/57

1.3.1

Il-Grupp de Larosière jirrakkomanda li jitfasslu rekwiżiti kapitali għall-banek li jkunu stretti fi żminijiet tajbin u inqas stretti fi żminijiet ħżiena. Fid-dawl tad-diffikultà li jitbassru l-fluttwazzjonijiet fiċ-ċiklu ekonomiku, din tista’ tkun proposta riskjuża. Fl-istess ħin, l-eżempju ta’ Spanja juri li sistema msejsa fuq rekwiżiti kapitali varjabbli tista’ taħdem tajjeb. Għalhekk, il-KESE huwa tal-fehma li din il-miżura għandha tiġi eżaminata mil-lat taż-żmien magħżul qabel ma tiġi implimentata.

1.3.2

Fil-fehma tal-KESE, hemm bżonn assolut ta’ rekwiżiti kapitali aktar stretti u trasparenza ikbar fir-rigward tal-operazzjonijiet li ma jidhrux fuq il-karta tal-bilanċ. L-awtoritajiet Spanjoli kellhom regoli stretti ħafna dwar l-operazzjonijiet li ma jidhrux fuq il-karta tal-bilanċ u l-banek Spanjoli kienu l-inqas li ntlaqtu mill-kriżi.

1.3.3

L-espressjonijiet “operazzjonijiet li ma jidhrux fuq il-karta tal-bilanċ” u “special purpose vehicles” xi kultant intużaw ħażin. L-assi riskjużi tneħħew mill-karti tal-bilanċ tal-banek biex jiġu evitati r-rekwiżiti kapitali u xi kultant biex jiġu evitati t-taxxi. Fid-dawl ta’ dan kollu, il-KESE huwa tal-fehma li hemm bżonn ta’ regoli aktar stretti.

1.3.4

Fil-fehma tal-KESE, waħda mill-ħtiġijiet ewlenin fis-segwitu tar-rapport għandha tkun li l-element ta’ riskju tal-assi tal-banek ikun aktar trasparenti. Il-KESE jaqbel mar-rapport li jgħid li l-banek u l-istabbilimenti finanzjarji għandhom dejjem iżommu parti mir-riskju meta l-assi riskjużi jerġgħu jinbiegħu. Ir-riskji marbuta mal-prodotti finanzjarji għandhom ikunu ċari. It-trasparenza tal-prodotti finanzjarji hija meħtieġa bil-għan li tiġi rkuprata l-fiduċja fis-swieq finanzjarji. Hawnhekk, il-KESE jixtieq jerġa’ jiġbed l-attenzjoni għall-każ ta’ Spanja. Strumenti ġodda fis-settur finanzjarju m’għandhomx jintużaw qabel ma jsirilhom kontroll minn awtorità monetarja. L-introduzzjoni ta’ kontrolli bħal dawn għandha tiġi diskussa. Irid jiġi deċiż jekk dawn il-kontrolli għandhomx isiru fil-livell nazzjonali jew hijiex meħtieġa sistema ta’ kontroll waħda. Minħabba n-natura transkonfinali tal-attività finanzjarja, l-għażla aktar ixxaqleb favur sistema komuni.

1.3.5

L-hekk imsejħa “sistema bankarja parallela” hija magħmula minn tipi differenti ta’ self mhux regolat. Dawn it-tipi ġodda ta’ attività finanzjarja żviluppaw lil hinn mill-ambitu tar-regolazzjoni, mingħajr saħansitra l-ebda eżiġenża ta’ riżervi. Il-KESE jaqbel li anke dawn għandhom jiġu regolati. Ir-rapport jitlob ukoll regoli komuni għall-fondi tal-investiment, għal definizzjonijiet tat-tipi differenti ta’ assi u għal kontrolli aktar stretti. Anke hawnhekk faċli li wieħed jaqbel.

1.3.6

Huwa essenzjali li jkun hemm rekwiżiti aktar stretti dwar il-ġestjoni tal-banek u l-verifiki (auditing). Fil-fehma tal-KESE, is-soluzzjonijiet proposti fir-rapport tal-Grupp de Larosière ma jiffokawx biżżejjed fuq ir-rwol tal-verifikaturi. Permezz ta’ verifika effettiva kien ikun possibbli li t-tixrid tal-assi riskjużi jitrażżan. Il-ġestjoni tal-istabbilimenti finanzjarji trid tkun tista’ tiddependi mill-verifiki fl-evalwazzjoni tal-assi riskjużi. Ir-rwol tal-verifikaturi u l-metodi tal-kontabilità għandhom jiġu inklużi fir-reviżjoni ta’ Basel II.

1.3.7

Ir-rapport jagħmel rakkomandazzjonijiet siewja dwar l-iskemi ta’ bonus. Dawn l-iskemi għandhom jinfirxu fuq għadd ta’ snin u jissejsu fuq riżultati konkreti u mhux jiġu garantiti minn qabel. Il-KESE jemmen li hemm bżonn ta’ tranżizzjoni minn perspettiva fuq perijodu qasir għal perspettiva fuq perijodu twil ta’ żmien, b’mod li l-bonusijiet ma jissejsux fuq l-ispekulazzjoni. Fid-dawl ta’ dan kollu, il-KESE jappoġġja l-idea li jkun hemm taxxa fuq it-tranżazzjonijiet finanzjarji, u l-qligħ minn din it-taxxa jista’ jiġi allokat għall-għajnuna għall-iżvilupp. Barra minn hekk, ħtieġa oħra hija li l-iskemi ma jissejsux fuq żviluppi ġenerali iżda fuq jekk il-banek ikkonċernati jirnexxilhomx jagħtu prestazzjoni tajba meta mqabbla max-xejra ġenerali. Barra minn hekk, ikun tajjeb li jiġi stabbilit limitu massimu għall-bonusijiet bil-għan li jiġu evitati l-eċċessi u t-teħid ta’ riskji mhux maħsuba tajjeb. L-hekk imsejħa “strateġija ta’ ħruġ” (exit strategy) għall-kriżi finanzjarja għandha tagħmel mod li s-somom kbar li jitħallsu lill-istituzzjonijiet finanzjarji mill-fondi pubbliċi jiġu rimborżati minflok ma jkunu destinati għall-ħolqien ta’ profitti kbar u bonusijiet.

1.4.1

Il-Grupp de Larosière jiġbed l-attenzjoni għall-ħtieġa ta’ korp Ewropew għas-superviżjoni tas-sistema finanzjarja f’livell globali, li jkun kapaċi joħroġ twissijiet dwar riskji finanzjarji. Qed jiġi propost li din ir-responsabbiltà tingħata lill-BĊE jew lis-SEBĊ u li l-kompitu jiġi fdat lil kunsill speċjali. Huwa tajjeb li dan il-kunsill ikollu rabta amministrattiva mal-BĊE, iżda hija s-SEBĊ li għandha tingħata r-responsabbiltà formali għas-superviżjoni. Is-superviżjoni għandha tinvolvi s-sistemi finanzjarji tal-Istati Membri kollha b’mod assolut, u l-ħatra tal-korp maniġerjali tal-kunsill/bord ġdid għandha tiġi fdata lis-SEBĊ.

1.4.2

Ir-rapport jirrakkomanda li tinħoloq sistema ġdida ta’ superviżjoni mikroprudenzjali f’żewġ fażijiet; din is-sistema għandha tinvolvi awtoritajiet differenti għas-superviżjoni tal-banek, il-fondi tal-investiment u s-swieq tat-titoli. It-tieni fażi għandha tikkonsisti fl-iffissar ta’ regoli bażiċi komuni għas-superviżjoni u t-tneħħija tad-differenzi fl-implimentazzjoni fil-livell nazzjonali. F’din il-fażi, għandhom ukoll jiġu armonizzati s-sistemi tas-sanzjonijiet. Fil-fehma tal-KESE, ma hemm l-ebda raġuni għaliex din il-ħidma għandha ddum bla bżonn, u għalhekk jilqa’ l-fatt li fil-komunikazzjoni tagħha l-Kummissjoni issa qed tirrakkomanda li jsiru l-preparamenti meħtieġa mill-aktar fis għall-ħolqien ta’ sistema tas-superviżjoni mikroprudenzjali.

1.4.3

Fil-fehma tal-KESE, il-ġestjoni tal-kulleġġi magħmula mill-awtoritajiet ta’ superviżjoni nazzjonali responsabbli għas-superviżjoni tal-banek b’attività transkonfinali tista’ tkun diffiċli jekk ma tkunx akkumpanjata wkoll mill-armonizzazzjoni meħtieġa. Jekk dan ma jsirx, fil-prattika, id-differenzi fir-regoli li jorbtu lill-awtoritajiet ta’ superviżjoni nazzjonali iġiegħlu t-tliet awtoritajiet jieħdu f’idejhom parti mis-superviżjoni.

1.4.4

Il-korpi tat-tmexxija ta’ dawn l-awtoritajiet ġodda m’għandhomx ikunu magħmulin biss minn bankiera. L-organizzazzjoniet tat-trejdjunjins, il-konsumaturi, is-servizzi bankarji kif ukoll il-KESE, fil-kwalità tiegħu ta’ rappreżentant tas-soċjetà ċivili, għandhom isibu posthom fost dawn il-korpi.

1.5.1

Fid-diskussjonijiet dwar is-suq finanzjarju qed tintuża l-espressjoni “stress test” – analiżi ta’ kif is-sistema bankarja ta’ pajjiż iġġib ruħha f’każ ta’ kriżi fis-suq finanzjarju. Fid-dawl tal-kriżi finanzjarja attwali, huwa faċli li wieħed jifhem kemm jistgħu jkunu importanti testijiet bħal dawn. Fl-istess ħin, dan iqajjem il-kwistjoni ta’ jekk ir-riżultati għandhomx ikunu pubbliċi. Kieku l-FMI kellu jagħmel test ta’ din ix-xorta u jippubblika r-riżultati li juru li s-sistema bankarja f’pajjiż partikolari ma tkunx kapaċi toħroġ minn kriżi, il-kriżi imbagħad isseħħ tassew.

2.1

Il-kriżi finanzjarja u ekonomika laħqet livelli li qatt ma rajna bħalhom fi żmien ta’ paċi. Il-kriżi ekonomika u finanzjarja tat-tletinijiet faqqgħet fi żmien meta l-ekonomiji dinjija ma kinux integrati kif inhuma llum. L-aktar li ntlaqtu kienu l-Istati Uniti u l-Ewropa. Attwalment qed niffaċċjaw kriżi globali.

2.2

Dik li bdiet bħala kriżi finanzjarja żviluppat fi kriżi ekonomika akkumpanjata minn reċessjoni f’bosta partijiet tad-dinja. Huwa probabbli li dan ser iwassal għal kriżi soċjali b’ħafna persuni qiegħda. L-iskala ta’ din il-kriżi tiddependi mit-tip ta’ politika adottata biex tinstab soluzzjoni għaliha. Fl-istess ħin, faqqgħet kriżi politika li kkawżat il-waqgħa ta’ ċerti gvernijiet.

2.3

Madankollu, din l-opinjoni ser tindirizza biss il-kriżi finanzjarja u x’jista’ jsir biex nevitaw kriżi bħal din fil-ġejjieni. Fil-kuntest tal-kriżi ġenerali, is-suġġett huwa limitat. Ma jittrattax il-kriżi ekonomika u lanqas ma jittratta l-miżuri biex tingħeleb il-kriżi finanzjarja attwali, bħal pereżempju l-għoti ta’ fondi pubbliċi lis-settur finanzjarju. Jittratta biss il-ġejjieni, u b’mod partikolari is-superviżjoni tas-settur finanzjarju.

2.4

Dan kien il-kompitu fdat lill-Grupp de Larosière, li r-rapport tiegħu ser jiġi diskuss f’din l-opinjoni tal-KESE. Il-Grupp wessa’ l-ambitu tiegħu. Dan kien meħtieġ biex toħroġ stampa ċara bil-għan li jitressqu proposti mfassla b’aktar reqqa.

2.5

Il-kriżi attwali bdiet fis-settur finanzjarju. Qabel ma l-Grupp de Larosière ippubblika r-rapport tiegħu, il-kriżi kienet tant gravi li, f’għadd ta’ każijiet, il-Kummissjoni Ewropea kienet diġà ressqet proposti biex tiġi emendata l-leġiżlazzjoni. Probabbilment, l-aktar waħda importanti hija dik dwar l-aġenziji tal-klassifikazzjoni tal-kreditu. Tressqet proposta għal direttiva dwar forom speċjali ta’ attività finanzjarja. F’komunikazzjoni maħruġa fis-27 ta’ Mejju ġiet diskussa parti mir-rapport de Larosière li tittratta dwar is-superviżjoni tas-settur finanzjarju. Skont l-Appendiċi 1 għad-dokument ta’ ħidma mehmuż mal-komunikazzjoni, hemm biss ħames differenzi bejn il-komunikazzjoni u r-rapport de Larosière. Dawn huma indirizzati fil-punti 6.2.4, 6.3.1 u 6.3.5 ta’ din l-opinjoni. Il-KESE beħsiebu jfassal opinjoni speċifika dwar il-proposti konkreti biex tiġi emendata l-leġiżlazzjoni. Minkejja l-fatt li f’din il-komunikazzjoni, il-Kummissjoni ma tindirizzax il-bqija tar-rapport de Larosière, il-KESE huwa tal-fehma li l-partijiet li tħallew barra huma daqstant importanti għall-ġejjieni tas-settur finanzjarju.

2.6

Ir-rapport de Larosière nkiteb minn bankiera għall-bankiera u dawk mitluba jikkunsidraw il-proposti mressqa huma esperti fil-qasam bankarju fi ħdan il-Kummissjoni u Ministri tal-Finanzi fl-Istati Membri. Il-KESE japprova l-31 rakkomandazzjoni fir-rapport, iżda l-ambitu tiegħu għandu jitwessa’. Dawk li fil-prattika kkawżaw il-kriżi finanzjarja ma jistgħux jerfgħu r-responsabbiltà li jsolvu l-problemi attwali waħidhom. Il-konsumaturi tas-servizzi finanzjarji huma individwi u kumpaniji li jiddepożitaw il-flus imfaddla u jissellfu biex jiffinanzjaw l-investimenti tagħhom. Il-kompitu tas-suq finanzjarju huwa li jaqdi lil dawn il-gruppi, fi kliem ieħor lis-soċjetà ċivili, bl-aqwa mod possibbli. Iżda, minkejja li napprovaw ir-rapport b’mod ġenerali, ser nagħmlu xi osservazzjonijiet dwaru u nipproponu xi żidiet.

3.1

Minkejja l-likwidità eċċessiva fis-settur finanzjarju, ma ttieħdet l-ebda miżura mill-banek ċentrali. L-enfasi kienet biss fuq il-livell tal-prezzijiet, li ma kienx il-kaġun taż-żieda fir-rati tal-imgħax. Id-disponibbiltà ta’ likwidità rħisa wasslet għal żieda fil-prezzijiet tat-titoli. Hekk kif ma hemmx l-inqas dubju li l-livell tal-likwidità kien għoli wisq meta faqqgħet il-kriżi, issa ma hemm l-ebda dubju li minħabba l-kriżi l-livell tal-likwidtà huwa baxx wisq. Madankollu, huwa diffiċli li wieħed jgħid liema huwa l-livell adegwat ta’ likwidità u tal-provvista’ ta’ flus f’ċirkustanzi normali. Il-KESE jixtieq ukoll jiġbed l-attenzjoni għad-dilemma marbuta mal-fatt li tintuża l-inflazzjoni fl-istess ħin li jintuża xi tip ta’ kejl tal-provvista tal-flus bħala indikaturi tal-politika monetarja. Provvista eċċessiva ta’ flus fl-idejn twassal lill-banek ċentrali biex jgħollu r-rati tal-imgħax. Jekk fl-istess ħin l-inflazzjoni tkun baxxa, dan għandu jwassal għal tnaqqis fir-rati tal-imgħax. Għaldaqstant, il-KESE huwa tal-fehma li jekk il-provvista tal-flus fl-idejn tintuża, anke f’ċirkustanzi kkumplikati, jeħtieġ li jiġu kkunsidrati l-konsegwenzi potenzjali fuq l-ekonomija reali.

3.2

Id-deċiżjonijiet politiċi favur is-sjieda ta’ proprjetà residenzjali mingħajr ma jingħata kas jekk ix-xerrej hux kapaċi jħallasha, l-ispejjeż baxxi marbuta mas-self u l-prodotti ġodda maħluqa mill-istabbilimenti finanzjarji bil-għan li titoli differenti jiġu kkombinati (bundles) wasslu biex is-self riskjuż (subprimes) jibqa’ mistur. Dawn it-titoli nxterdu fis-swieq finanzjarji dinjija peress li t-tfaddil privat fl-Istati Uniti tul il-perijodu 2005–2006 saħansitra niżel taħt iż-żero. Il-KESE kkummenta dwar dan f’Lulju 2008 (1): “Il-kriżi reċenti fl-Istati Uniti b’rabta mal-ipoteki subprime uriet kemm it-taħlita tal-volatilità tal-prezzijiet tal-proprjetà u l-prattiki ta’ valutazzjoni dgħajfa tar-riskju għall-klijenti rigward il-fatt li l-ħlasijiet bin-nifs li ma jitħallsux, li jkunu sproporzjonati meta mqabbla mal-valur reali tal-proprjetà nnifisha, jistgħu jiġġeneraw kriżi finanzjarja serja biżżejjed li tiddestabilizza s-sistema kollha. Għalhekk, kwalunkwe azzjoni Komunitarja għandha tissejjes fuq din l-esperjenza (…)”.

3.3

Fl-istess ħin, l-iżbilanċi fil-kummerċ dinji ħolqu eċċessi kbar (surpluses) f’ċerti pajjiżi – l-aktar fiċ-Ċina – li ntużaw biex jinxtraw bonds tat-Teżor tal-Istati Uniti. It-taħlitiet kumplessi ta’ titoli (fosthom is-subprimes) taw redditi għoljin u s-suq finanzjarju kollu kien qed ifittex redditi dejjem aktar għoljin. It-titoli supplimentari setgħu jservu ta’ bażi għal self ġdid, b’mod li l-volum tat-tranżazzjonijiet finanzjarji kiber, peress li kien imsejjes fuq titoli aktar riskjużi. L-idea kienet li wieħed mill-għanijiet tal-prodotti finanzjarji kumplessi ġodda kien li r-riskji jinfirxu. Iż-żieda fil-volum tat-tranżazzjonijiet fis-swieq finanzjarji ħolqot l-impressjoni li l-profitti kienu dejjem qed jogħlew.

3.4