22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/1

1.1

Il-KESE jemmen li l-foresti u l-injam rinnovabbli li jipproduċu jaqdu rwol sinifikanti fil-kontroll tal-bidla fil-klima għax:

1.2

Il-KESE jinnota li fl-Ewropa l-injam jintuża l-aktar fil-kostruzzjoni, bħala sors ta’ enerġija, u għall-produzzjoni tal-għamara u l-karti. B’riżultat tal-impatt pożittiv tal-katina tal-ipproċessar tal-injam, il-prodotti tal-injam għandhom valur miżjud kbir f’termini ta’ impjieg, ta’ qligħ għall-proprjetarji tal-foresti u ta’ attività ekonomika, b’mod partikolari fiż-żoni rurali.

1.3

Il-KESE jenfasizza l-fatt li l-foresti Ewropej ilhom jaħżnu l-karbonju (bħala carbon sinks) għal għexieren ta’ snin. Barra minn hekk, ir-rata annwali li biha jikbru hija aktar għolja mir-rata ta’ qtugħ u dan qed inaqqas l-ammont ta’ CO2 fl-atmosfera. Jeħtieġ li nenfasizzaw l-importanza tal-foresti naturali bħala mħażen tal-karbonju u riżervi tal-bijodiversità. Il-monitoraġġ tal-ġestjoni sostenibbli tal-foresti fil-pajjiżi Ewropej isir skont il-kriterji u l-indikaturi tal-MCPFE (1) li jiġu żviluppati regolarment.

1.4

Il-KESE jipproponi li l-UE tieħu dawn il-miżuri:

1.5

Il-KESE jisħaq li fid-dawl tal-effetti negattivi li jista’ jkollha l-bidla fil-klima, l-Istati Membri għandhom jiżviluppaw pjanijiet ta’ kontinġenza għall-prevenzjoni tal-ħsara lill-foresti minn fenomeni estremi (bħal maltempati, perijodi ta’ nixfa, nirien fil-foresti, ħsara li jikkawżaw l-insetti) u sabiex fejn issir ħsara, ikunu jistgħu jirrimedjawha. Barra minn hekk, għandhom jipprovdu aktar informazzjoni dwar l-importanza tal-ġestjoni tal-foresti.

1.6

Il-KESE jitlob lill-Istati Membri tal-UE jiżviluppaw il-produzzjoni tal-bijoenerġija bl-għajnuna tat-tariffi obbligatorji għall-użu tal-enerġija rinnovabbli (feed-in tariffs).

1.7

Il-KESE jenfasizza li barra mir-rwol li jaqdu l-foresti sabiex tiġi kkontrollata l-bidla fil-klima, il-foresti għandhom rwoli ekoloġiċi, soċjali u ekonomiċi oħra li għandhom jiġu mħarsa. Għaldaqstant, barra mill-produzzjoni tal-injam, il-foresterija tinvolvi ż-żamma tal-bijodiversità, il-ġestjoni tal-ilma ta’ taħt l-art u l-ġestjoni tal-pajsaġġ. Tinvolvi wkoll l-użu tal-foresti għal skopijiet ta’ rekreazzjoni u turiżmu, bħala sors ta’ protezzjoni mill-istorbju tat-traffiku, għall-prevenzjoni tal-valangi u l-erożjoni u bħala sors ta’ frott tal-foresti, faqqiegħ u annimali tal-kaċċa. Dawn id-diversi rwoli ta’ utilità pubblika tal-foresti ma jirriflettu ruħhom la fil-kalkoli tal-profitt u lanqas fil-prezz tal-injam.

2.1

F’Diċembru 2008, il-Parlament Ewropew laqa’ l-pakkett tal-enerġija u l-klima tal-UE. Id-deċiżjonijiet leġiżlattivi li jolqtu lill-foresti u l-foresterija huma dawn li ġejjin:

2.2

Il-foresti jkopru 31 % tal-art tal-Ewropa u jassorbu madwar 10 % tal-emissjonijiet annwali tas-CO2 fl-Ewropa (3). L-ammont ta’ karbonju li jitlaq fl-atmosfera mill-foresti ġestiti b’mod sostenibbli huwa inqas (carbon sink) jew daqs (carbon neutral) l-ammont ta’ karbonju li jassorbu l-foresti mill-atmosfera.

3.1

Fl-UE-27, il-foresti jammontaw għal 156 ettaru ta’ art. Iżda minħabba ċerti kundizzjonijiet naturali, mhux il-foresti kollha jistgħu jintużaw għall-injam jew għal użu kummerċjali ieħor. Medja ta’ madwar 80–90 % ta’ din l-art hija aċċessibbli, iżda fl-Ewropa tal-Lvant dan l-ammont jonqos għal madwar 40–50 %. Matul dawn l-aħħar 15-il sena, fl-UE-27, it-territorju tal-foresti kiber b’madwar 10 miljun ettaru b’riżultat tal-afforestazzjoni, ir-riforestazzjoni ta’ art li qabel kienet agrikola u r-riforestazzjoni naturali. Fid-daqs, dan it-takkbir huwa ekwivalenti għat-territorju totali tal-Ungerija.

3.2

Fl-UE–27 madwar 60 % tal-foresti huma proprjetà privata, primarjament tal-familji, 40 % huma proprjetà pubblika, pereżempju tal-istat, muniċipalitajiet, komunitajiet reliġjużi u entitajiet oħra. Fl-Ewropa jeżistu aktar minn 15-il miljun proprjetarju privat tal-foresti. Dan in-numru qiegħed jikber b’riżultat tar-ristrutturar li qed isir fis-sjieda tal-foresti fl-Ewropa tal-Lvant u arranġamenti oħra marbuta mal-qsim tal-wirt.

3.3

Il-bniedem ilu sekli sħaħ jisfrutta l-foresti Ewropej u jibdel l-istruttura tagħhom. B’hekk il-biċċa l-kbira tal-foresti Ewropej huma “seminaturali”, jiġifieri foresti li ġew ittrasformati mill-bniedem fir-rigward tal-ispeċijiet veġetali li jgħixu fihom. 85 % tal-foresti tal-Ewropa huma foresti seminaturali. Il-foresterija ssir ukoll f’tip ieħor ta’ foresta – il-foresti tal-pjantaġġuni. Il-biċċa l-kbira tal-pjantaġġuni jinsabu fil-Lbiċ tal-Ewropa u jirrapreżentaw madwar 8 % tal-foresti tal-Ewropa. Il-biċċa l-kbira tal-foresti naturali (5), jiġifieri dawk il-foresti li mhumiex maħduma mill-bniedem (foresti li ma jintlaqtux mill-attivitajiet tas-settur tal-foresterija) jinsabu fil-Lvant tal-Ewropa, fil-pajjiżi Baltiċi u dawk Nordiċi, u jammontaw għal madwar 5 % tal-foresti.

3.4

Il-foresti naturali u ż-żoni protetti ta’ foresti oħra huma l-aktar kategorija ta’ foresti importanti għall-ħarsien tal-bijodiversità. Il-foresti naturali huma ekosistemi stabbli li jiġġieldu kontra l-effetti tal-bidla fil-klima. Madwar 8 % tal-foresti fl-Ewropa huma mħarsa għal skopijiet ta’ bijodiversità, u madwar 10 % huma mħarsa għall-konservazzjoni tal-pajsaġġ. Dan iġib total ta’ 18 % (jew 34 miljun ettaru). In-numru ta’ żoni protetti bil-liġi jew regolamenti oħra żdied matul dawn l-aħħar snin. L-iktar foresti rari u prezzjużi u li għandhom jiġu mħarsa diġà huma protetti fl-Ewropa. Ħafna drabi, il-foresti protetti jinsabu f’żoni għoljin jew remoti ’l bogħod minn fejn jgħixu n-nies, u huma wħud mill-aktar żoni prezzjużi għax mhumiex mimsusa mill-bniedem u fihom diversità ta’ speċijiet kbira. 10 % tal-foresti huma mħarsa bil-għan li jipproteġu l-ilma, ir-riżorsi tal-ilma ta’ taħt l-art u l-ħamrija, u għall-prevenzjoni tal-valangi jew tal-erożjoni. Il-promozzjoni tal-bijodiversità fil-kuntest tal-ġestjoni tal-foresti kummerċjali qed issir ukoll billi s-siġar dekomposti u l-ambjent naturali tal-mikroorganiżmi jitħallew fil-foresta sabiex b’hekk jitħarsu l-ispeċijiet rari.

3.5

Fl-Ewropa r-rata ta’ tkabbir tal-foresti tisboq ir-rata ta’ qtugħ tas-siġar b’marġni konsiderevoli. Fl-UE–27, fl-2005, l-istokk ta’ injam ħaj żdied b’687 miljun metru kubiku f’termini netti (fil-foresti fejn il-kundizzjonijiet naturali jippermettu l-kultivazzjoni tas-siġar). B’mod korrispondenti, il-qtugħ tas-siġar ammonta għal 442 miljun metru kubiku. Dan ifisser li r-rata tal-użu jew il-proporzjon tal-qtugħ mat-tkabbir, kienet ta’ madwar 60 % (b’rata li tvarja bejn 30 % u 80 %). Ir-rata ta’ użu tal-foresti hija ta’ aktar minn 50 % fl-Istati Membri tat-Tramuntana u fl-Ewropa Ċentrali, iżda hija inqas minn 50 % fl-Ewropa tan-Nofsinhar u tal-Lbiċ. Hija żdiedet matul dawn l-aħħar 10 snin, iżda għadha ma laħqitx l-istess livell li kienet tinsab fih fl-1990. Sa ċertu punt, il-qtugħ tas-siġar żdied minħabba l-maltempati kbar tal-bidu tas-seklu l-ġdid; minħabba fihom f’xi postijiet l-injam inqata’ f’perijodu qasir ta’ żmien u laħaq l-ammont ta’ qtugħ li normalment jilħaq f’perijodu itwal ta’ snin. Fl-2006 l-ammont ta’ injam tond, ta’ biċċiet tal-injam u ta’ skart tal-injam importat fl-Ewropa (UE–27) laħaq it-83 miljun metru kubiku (mingħajr ma nqisu l-karti u ċ-ċelluloża) filwaqt li l-esportazzjoni ta’ injam bħal dan barra mill-Ewropa laħqet il-54 miljun metru kubiku (6).

3.6

Kważi 40 % (jew madwar 250 miljun metru kubiku) tat-tkabbir tal-foresti kummerċjali eżistenti għadu ma ntużax minħabba li r-rata tal-qtugħ tas-siġar hija inqas mir-rata tat-tkabbir. Barra minn hekk, l-istokk tal-foresti fl-UE–27 kiber kontinwament matul dawn l-aħħar 50 sena. Il-volum totali ta’ injam ħaj jammonta għal madwar 30 biljun metru kubiku, l-ekwivalenti ta’ 9.8 biljun tunnellata ta’ karbonju. Parti mill-karbonju li jaħżnu s-siġar jinħażen fil-ħamrija iżda għad m’hemmx riċerka fl-Ewropa dwar kemm fil-fatt jinħażen karbonju fil-ħamrija. Fir-rigward tal-ħżin tal-karbonju teżisti differenza importanti bejn il-foresti kummerċjali u l-foresti naturali: fejn jidħol il-ħarsien tal-klima, il-foresti naturali, fil-kundizzjoni aħħarija tagħhom, huma bjar puri tal-karbonju (carbon sinks), fejn l-ammont ta’ karbonju li jaħżnu fihom (permezz tat-tkabbir tal-bijomassa) u l-ammont ta’ karbonju li jemettu (permezz tad-dekompożizzjoni tal-bijomassa) huma bbilanċjati, filwaqt li l-foresti kummerċjali, permezz tal-qtugħ tal-injam, dejjem joħolqu kapaċità tal-ħżin tal-karbonju ġdida jew addizzjonali. Il-KESE jenfasizza bil-qawwa li mhuwiex qiegħed isostni li, għar-raġunijiet imsemmija hawn fuq, il-foresti kummerċjali għandhom valur akbar mill-foresti naturali.

3.7

Huwa importanti li neżaminaw il-potenzjal tal-foresti tal-Ewropea għall-ħsad u użu ieħor sabiex nifhmu u nevalwaw il-qbid tal-karbonju, il-produzzjoni tal-bijoenerġija fil-foresti u ċ-ċiklu tal-karbonju relatat mal-prodotti tal-injam. Għad m’hemmx stampa koerenti tal-potenzjal tal-qtugħ tas-siġar fl-UE–27 kollha. Bosta pajjiżi ħolqu programmi nazzjonali għall-ġestjoni tal-foresti li minbarra l-qtugħ iqisu wkoll il-ħarsien tal-foresti, il-bijodiversità u bżonnijiet multifunzjonali oħra.

4.1

Il-foresti jassorbu s-CO2 mill-atmosfera permezz tal-proċess ta’ assimilazzjoni u jibdluh f’bijomassa, primarjament fil-forma ta’ injam. Fl-istess waqt huma jemettu l-ossiġnu, li tant huwa importanti għall-annimali u l-bnedmin. Il-bidla fil-klima – b’mod speċjali ż-żieda fl-ammont ta’ gassijiet b’effett ta’ serra fl-atmosfera, iż-żieda fit-temperatura, iżda wkoll l-ammont ta’ ożonu f’wiċċ id-dinja, id-depożitu ta’ nitroġenu u l-aċidifikazzjoni tal-ħamrija jirrappreżentaw, immedjatament jew wara xi żmien, theddida għas-saħħa, l-iżvilupp u l-istruttura tal-foresti.

4.2

Il-bidla fil-klima tolqot lill-foresti b’żewġ modi. Jekk, pereżempju, il-klima tisħon u tixxotta gradwalment, is-siġar ikollhom jadattaw għall-bidla. Il-proċess ta’ aġġustament huwa proċess gradwali, u l-progress tiegħu u l-miżuri li jinfluwenzawh jistgħu jiġu ppjanati. Il-kundizzjonijiet meteoroloġiċi estremi huma l-iktar theddida serja għall-iżvilupp tal-foresti. L-informazzjoni li teżisti sa mill-1850 turi żieda ċara fil-livell ta’ ħsara kkawżata mit-tempesti matul dawn l-aħħar snin fl-Ewropa. Barra minn hekk, matul dawn l-aħħar snin bosta nirien ħakmu l-foresti fil-pajjiżi Mediterranji. Huwa impossibbli li wieħed ibassar il-fenonmeni ta’ temp estrem, iżda huwa possibbli li wieħed jippjana bil-quddiem għal sitwazzjonijiet bħal dawn.

4.3

Jekk il-foresti kummerċjali eżistenti ma jadattawx għal bidla gradwali fil-klima, uħud mir-riżultati jistgħu jkunu li tiddgħajjef il-vitalità tas-siġar, tonqos il-produttività tal-foresti, imutu ċerti siġar, tonqos il-kapaċità tas-siġar li jikkompetu u konsegwentement jiżdiedu l-mard u l-parassiti, kif ukoll li sseħħ bidla fid-distribuzzjoni tal-ispeċijiet tas-siġar tal-foresti. Fir-reġjuni tat-Tramuntana, jeżisti wkoll ir-riskju li s-siġar ma jirnexxilhomx jadattaw għax ir-rata ta’ żvilupp tagħhom qed tinbidel minħabba l-fatt li l-istaġuni li fihom jikbru qegħdin jitwalu u lli mhux qed jadattaw biżżejjed għall-istaġjun tal-mistrieħ jew tax-xitwa. Fil-każ ta’ kundizzjonijiet estremi bħal perijodi ta’ nixfa, nirien fil-foresti, tempesti jew ammonti kbar ta’ silġ, is-siġar jistgħu jmutu f’ħafna żoni. Ir-riforestazzjoni f’ċerti każijiet ma tkunx tista’ ssir u s-siġar mejta jistgħu joħolqu massa kbira ta’ parassiti li jolqtu wkoll lill-foresti b’saħħithom fil-viċinat.

4.4

Il-bidla fil-klima tolqot lill-veġetazzjoni b’diversi modi. L-effetti prinċipali f’bosta żoni veġetali u pajjiżi (fiż-żoni tat-tramuntana, fiż-żoni ta’ klima moderata, fiż-żoni ta’ veġetazzjoni Mediterranja, fiż-żoni alpini u polari) jistgħu jkunu dawn:

5.1

Ġestjoni tajba tal-foresti hija l-mod prinċipali ta’ kif tista’ tittejjeb il-kapaċità tal-foresti li jadattaw għall-bidla fil-klima. Il-ġestjoni tal-foresti tinkludi miżuri preventivi bħalma huma l-identifikazzjoni u t-tneħħija f’waqtha ta’ siġar li qed imutu u tal-materjal li jista’ jikkaġuna nirien fil-foresti. Jeħtieġ li jiżdied l-għarfien dwar l-importanza tal-ġestjoni tal-foresti fl-adattament għall-bidla fil-klima fost il-pubbliku, il-proprjetarji tal-foresti u dawk li huma responsabbli għall-ġestjoni tal-foresti. Il-ġestjoni tal-biċċa l-kbira tal-foresti tal-UE sseħħ fuq bażi kontinwa u b’hekk ġeneralment ikollhom produttività u vijabilità għolja. Iridu jittieħdu miżuri potenzjali ta’ adattament minn issa u fuq bażi kontinwa, għax is-settur tal-foresti jitlob pjan fuq perijodu fit-tul minħabba li ċ-ċikli tal-ħajja fil-foresta huma ta’ bejn 15 u 150 sena.

5.2

Fir-rigward tar-riġenerazzjoni tal-foresti, għandhom jitħawlu l-ispeċi ta’ siġar li huma l-iktar adattati għal lokalità speċifika. L-ispeċi indiġeni ta’ lokalità għandhom jingħataw preferenza għax l-istruttura ġenetika tagħhom tippermettilhom li jadattaw għall-bidla lokali fil-klima aħjar. Foresti mħallta għandhom jingħataw preferenza wkoll, billi l-preżenza ta’ tipi differenti ta’ siġar bi proprjetajiet differenti tnaqqas ir-riskji għall-foresti.

5.3

Fil-foresti koniferi ta’ speċi waħda li tħawlu barra miż-żona naturali tagħhom, għandhom isiru sforzi sabiex il-kompożizzjoni tal-foresta tinbidel biex issir tixbaħ lid-distribuzzjoni oriġinali tal-ispeċijiet tas-siġar. Ir-reżistenza ta’ foresti mħawla u ta’ speċi waħda għat-tempesti u l-ħsara li jagħmlu l-insetti ħafna drabi tkun aktar baxxa minn dik ta’ foresti mħallta.

5.4

Għandhom jitfasslu pjanijiet ta’ kontinġeza għall-ġestjoni tal-foresti, alternattivi ta’ finanzjament li jkopru d-danni u mudelli operattivi biex l-industrija tkun ippreparata għall-effetti ħżiena ta’ temp estrem u mhux mistenni kkawżat mill-bidla fil-klima u l-ħsara li jagħmel lill-foresti. Għandhom jiġu identifikati ż-żoni li jinsabu f’riskju partikolari ta’ kundizzjonijiet meteoroloġiċi estremi. Għandhom jitfasslu wkoll mudelli operattivi li permezz tagħhom inkunu nistgħu niffaċċjaw żieda kbira fil-qtugħ tal-injam u niżguraw it-tħaddim bla xkiel tas-swieq tal-injam.

5.5

Il-bidla fil-klima u l-kummerċ internazzjonali tal-materjal tal-pjanti jżidu l-firxa ta’ speċijiet eżotiċi u pesti tal-pjanti. Id-Direttiva tal-UE dwar il-protezzjoni tal-pjanti tinkludi dispożizzjonijiet dwar il-kontroll tal-pesti li jagħmlu ħsara lill-pjanti, il-prevenzjoni tat-tixrid tal-parassiti u r-rekwiżiti relatati mal-kummerċ internazzjonali tal-injam u x-xtieli. Kemm għall-prevenzjoni tat-tixrid tal-iktar parassiti tal-injam perikolużi (pereżempju n-nematodu fl-injam tal-arżnu) kif ukoll għas-saħħa tal-foresti, hemm bżonn li fiż-żona tal-UE jitwaqqfu regoli dwar il-protezzjoni tal-pjanti li jkunu stretti biżżejjed u li jsir monitoraġġ effikaċi. Hemm bżonn ta’ strateġiji u programmi nazzjonali li jikkontrollaw l-ispeċijiet eżotiċi u invażivi.

5.6

Il-ġestjoni tal-foresti u l-bijodiverstià m’għandhomx għalfejn imorru kontra xulxin. Il-ġestjoni tal-foresti kummerċjali seminaturali għandha tqis il-bijodiversità billi l-injam dekompost u l-mikrobijotopi jitħallew fiż-żoni kummerċjali tal-foresti sabiex jippreservaw l-organiżmi ħajjin. Diversi Stati Membri tal-UE jagħtu appoġġ finanzjarju lill-proprjetarji li jieħdu r-responsabbiltà li jipproteġu l-foresti tagħhom volontarjament, bħala miżura biex jippromovu l-bijodiverstià. L-iskemi taċ-ċertifikazzjoni tal-foresti jitolbu li l-ġestjoni tal-foresti tqis il-kriterji tal-bijodiversità.

5.7

Fil-preżent, il-foresti kummerċjali tal-Ewropa fihom ammonti kbar ta’ injam immermer, kemm wieqaf kif ukoll imwaqqa’. Dan jaħżen fih il-karbonju u jservi wkoll ta’ ambjent naturali importanti għal ċerti organiżmi. L-ammont medju ta’ injam immermer huwa ta’ 10 m3/ha. Ammonti kbar ta’ injam immermer jistgħu jxerrdu l-pesti tal-injam jew nirien kbar fil-foresti. Madanakollu dan it-tip ta’ injam xorta għandu ħafna vantaġġi għall-bijodiversità, għalhekk huwa importanti li ma jitneħħiex minn fejn kien qed jikber sabiex, pereżempju, jinħaraq bħala karburant.

5.8

Il-foresti naturali u ż-żoni mħarsa huma essenzjali għall-preservazzjoni tal-bijodiversità. Fiċ-ċiklu naturali tagħhom, il-foresti jgħaddu minn fażijiet fejn jassorbu l-karbonju għal fażijiet fejn jaħżnuh. Għalhekk meta l-ġestjoni attiva tal-foresti tieqaf sabiex isiru żoni protetti, iż-żoni fejn jikbru siġar ġodda jonqsu. Dawn, min-naħa tagħhom, jistgħu jżidu l-ammont ta’ karbonju li jinħażen fil-foresti u jservu ta’ sors għall-prodotti tal-injam li jieħdu post forom ta’ enerġija u materjali oħra.

5.9

Fil-ġlieda kontra l-bidla fil-klima, il-ħarsien integrat (l-injam dekompost u l-bijotopi żgħar) li jsir fil-kuntest tal-ġestjoni kummerċjali tal-foresti jaqdi rwol aktar effettiv miż-żoni ta’ foresti protetti.

6.1

Il-katina tat-tkabbir u l-ipproċessar tal-foresti tolqot lill-bidla fil-klima b’erba’ modi differenti:

6.2

Il-foresti Ewropej ilhom jassorbu l-karbonju għal għexieren ta’ snin u, billi r-rata annwali li biha jikbru hija aktar għolja mir-rata ta’ qtugħ, qed inaqqsu l-ammont ta’ CO2 fl-atmosfera. Madanakollu, dan huwa proċess li ma jistax ikompli għal dejjem fil-foresti kummerċjali, għax hekk kif is-siġar jilħqu l-quċċata tal-iżvilupp tagħhom jieqfu jaħżnu l-karbonju. Għalhekk il-ġestjoni tal-foresti kummerċjali għandha tkompli għaddejja fuq bażi kontinwa.

6.3

L-użu tal-prodotti tal-injam maħsud (7) jaqdu rwol importanti fil-ġlieda kontra l-bidla fil-klima. L-injam tal-foresti jassorbi l-karbonju mill-atmosfera li mbagħad jiġi trasferit u iżolat fil-prodotti tal-injam bħall-karti, l-għamara, it-twavel u l-bini tal-injam. B’hekk il-karbonju jkun qed jitneħħa mill-atmosfera għal sekli sħaħ, pereżempju permezz ta’ dar tal-injam. Fl-aħħar taċ-ċiklu tagħhom, il-prodotti tal-injam jistgħu jiġu rriċiklati u jinħarqu għall-enerġija. Ir-rappurtaġġ tal-karbonju fuq prodotti tal-injam għadu proċess volontarju fil-kalkoli tal-gassijiet b’effett ta’ serra tal-Protokoll ta’ Kyoto u mhux komplet, parzjalment minħabba l-fatt li l-kummerċ internazzjonali jitqies ukoll.

6.4

Permezz tal-bażijiet ta’ data nazzjonali u internazzjonali li jeżistu, nistgħu nikkalkulaw l-ammont ta’ karbonju li jistgħu jassorbu l-prodotti tal-injam. Qed jiġu żviluppati xi regoli dwar dawn il-kalkoli, bil-għan li jinutżaw biex jiġi kkalkulat ukoll il-bilanċ tal-karbonju fil-foresti. Ikun xieraq li fil-kuntest tal-Konferenza ta’ Kopenħagen dwar il-Klima fl-2009, l-UE tipproponi li fil-perijodu post-Kyoto, jiġifieri mill-2012 ’il quddiem, ir-rappurtaġġ tal-ammont ta’ karbonju fil-prodotti tal-injam għandu jkun parti obbligatorja mill-kalkoli tal-bilanċ tal-karbonju.

6.5

Jekk fil-kalkoli tal-bilanċ tal-karbonju nibdew ninkludu l-ammont ta’ karbonju li jista’ jinħażen fil-prodotti tal-injam, dan jista’ jservi ta’ inċentiv għall-industrija tal-foresti biex tiġġestixxi l-foresti b’mod ekoloġiku u effiċjenti. Il-kapaċità tal-foresti li jiffaċċjaw l-impatt negattiv tal-bidla fil-klima tiddependi ħafna mill-ġestjoni kontinwa tal-foresti.

7.1

Is-settur tal-kostruzzjoni jaqdi rwol importanti ħafna fil-ġlieda kontra l-bidla fil-klima b’mod partikolari għax 40-50 % tal-enerġija primarja globali tintuża għat-tisħin u t-tkessiħ tal-bini (8). Huwa stmat li l-produzzjoni ta’ materjal għall-kostruzzjoni, l-industrija tal-kostruzzjoni u l-użu tal-bini jiġġeneraw kważi 40 % tal-emissjonijiet tas-CO2.

Fl-2005, l-UE-27 ikkunsmaw b’kollox 1 170,2 Mtoe. 28 % ġejjin mill-industrija, 30.9 % mis-settur tat-trasport u 41.1 % mid-djar. It-tisħin u t-tkessiħ tal-bini jikkawża 8 % tal-emissjonijiet ta’ CO2. Proporzjon konsiderevoli tal-emissjonijiet tas-CO2 jista’ jiġi evitat permezz ta’ kostruzzjoni professjonali u tekniki ġodda kif ukoll billi jiżdied l-użu tal-injam fil-kostruzzjoni.

7.2

Bħala materjal tal-kostruzzjoni, l-injam ma jużax ħafna enerġija, huwa rinnovabbli u ma joħloqx emissjonijiet tal-karbonju matul iċ-ċiklu ta’ ħajja tiegħu. L-ebda materjal komuni fil-kostruzzjoni ieħor ma jirrikjedi l-livell baxx ta’ enerġija li tirrikjedi l-produzzjoni tal-injam. Metru kubiku ta’ injam, bħala sostitut għal materjal tal-bini ieħor, inaqqas l-emissjonijiet tas-CO2 fl-atmosfera b’medja ta’ 1.1 tunnellata.

7.3

Fuq livell globali, il-kostruzzjoni tal-bini tal-injam u l-użu tal-injam fil-kostruzzjoni huma limitati għax ma jeżistux standards, regoli u kriterji ta’ ċertifikazzjoni komuni. Is-settur tal-kostruzzjoni jeħtieġ analiżi taċ-ċiklu tal-ħajja u tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’efett ta’ serra li joħolqu l-prodotti, ibbażati fuq kalkoli xjentifiċi, sabiex ikunu jistgħu jitqabblu materjali differenti fuq bażi imparzjali. Fil-politika tal-provvista tal-injam tagħhom, il-gvernijiet tal-Istati Membri għandhom jinkludu l-materjal tal-injam għall-“kostruzzjoni ekoloġika” u japplikaw rekwiżiti taċ-ċertifikazzjoni tal-foresti li jkunu kompatibbli mal-kunċett internazzjonali tas-sostenibbiltà fuq bażi iktar wiesgħa.

8.1

Il-bijomassa tal-foresti hija l-aktar riżorsa ta’ bijonererġija rinnovabbli, importanti u aċċessibbli fl-Ewropa. Din l-enerġija tintuża għal tliet affarijiet:

Il-produzzjoni tas-sħana u l-elettriku mill-bijomassa tal-foresti fl-Ewropa żdiedet matul dawn l-aħħar snin. Tintuża fid-djar individwali kif ukoll f’ impjanti ta’ kull daqs għall-produzzjoni tas-sħana jew tas-sħana u tal-elettriku għall-iskejjel, l-operaturi pubbliċi, l-isptarijiet u l-komunitajiet fl-irħula jew fil-bliet. Madanakollu t-teknoloġiji tal-produzzjoni tal-bijokarburanti mill-bijomassa tal-foresti u l-materja prima tal-injam għadhom fil-fażi ta’ prova tagħhom u hemm bżonn li jsir iktar investiment. Il-piroliżi tal-bijomassa għall-produzzjoni tal-faħam użat biex itejjeb il-kwalità tal-ħamrija hija opportunità ġdida għat-titjib tal-valur enerġetiku tal-injam u l-kapaċità tal-ħamrija li tassorbi l-karbonju.

8.2

Fl-2006, il-produzzjoni tal-enerġija minn sorsi rinnovabbli fl-UE-25 laħqet il-110 miljun tunnellata, jiġifieri madwar 14 % tal-enerġija totali (Eurostat 2008). Il-biċċa l-kbira tal-enerġija rinnovabbli ġiet prodotta mill-bijomassa (65 %), prinċipalment l-enerġija mill-foresti (60 %). Is-sehem tal-enerġija mill-foresti fl-użu totali tal-enerġija jvarja minn Stat Membru għal ieħor fl-UE-27.

8.3

Il-bijokarburanti tal-injam tal-foresti jinkludu ħatab, pritkuni, trab tal-faħam ippressat, zkuk u għeruq tal-injam, faħam, gass tal-injam u siġar li jikber malajr bħaż-żafżafa. Il-prodotti sekondarji tal-industrija tal-foresti bħall-iskart ta’ sustanzi industrijali u l-iskart tal-injam (bħas-sustanza sewda mill-injam tas-siġar, il-qoxra tas-siġra, is-serratura u l-iskart proċessat u l-injam riċiklat) għandhom potenzjal kbir fil-qasam tal-enerġija u jistgħu jintużaw fil-produzzjoni tas-sħana u l-elettriku, b’mod partikolari fl-indsutrija integrata tal-foresti. L-użu tal-prodotti sekondarji u l-fdalijiet tal-injam għall-produzzjoni tal-enerġija jistgħu jammontaw għal bejn 30 % u 50 % tal-użu tal-injam tond.

8.4

Fl-Ewropa għad hemm lok għal żvilupp konsiderevoli tal-użu tal-bijoenerġija tal-foresti. Skont stimi preliminari, l-ammont ta’ bijomassa li l-Ewropa għandha l-potenzjal li tuża fis-sena huwa ta’ bejn 100 u 200 miljun metru kubiku, bil-kundizzjoni li l-użu tal-foresti ma jheddidx lill-ambjent, il-bijodiversità u ż-żoni protetti. Attwalment l-ammont ta’ bijomassa tal-foresti li tintuża waħedha jew abbinata maz-zkuk maħsuda, hija stmata għal madwar 10 % – 15 % tal-potenzjal ta’ ħsad eżistenti.

8.5

Żieda fl-użu tal-bijomassa tal-foresti toħloq opportunitajiet ġodda kemm għall-proprjetarji tal-foresti, għax tkabbirilhom is-suq tal-injam u żżid il-kompetittività bejn il-prezzijiet, kif ukoll għall-industrija tas-serratura għax tespandi s-suq għall-prodotti sekondarji tal-industrija. Domanda tajba għall-bijomassa tal-foresti tista’ ġġib magħha bidla fis-suq tal-injam tond għax iżżid il-kompetizzjoni għall-materja prima tal-injam bejn is-settur tal-bijoenerġija u l-industriji tal-injam li ġej miz-zokk tas-siġar (stemwood). Sistemi ta’ appoġġ bħat-tariffi obbligatorji għall-użu tal-enerġija rinnovabbli jistgħu jservu ta’ strument importanti biex jiġu żviluppati strateġiji tal-bijoenerġija differenti fil-livelli lokali u reġjonali. L-appoġġ għall-iżvilupp reġjonali tal-UE għandu jkun raġuni prinċipali għalfejn għandu jiżdied l-użu tal-bijoenerġija.

8.6

Is-swieq tal-karburanti tal-injam u l-injam użat għan-nar huma swieq lokali. Żieda fl-użu tal-injam għall-produzzjoni tal-enerġija fl-UE tista’ tagħti spinta lill-kummerċ u l-impjiegi fis-suq tal-makkinarju u t-tagħmir. Il-produzzjoni tal-pritkuni, it-trab tal-faħam ippressat u l-karburanti tal-injam ipproċessat oħra tirrikjedi makkinarju u tagħmir speċjali. Il-produzzjoni tal-enerġija teħtieġ numru kbir ta’ boilers u tagħmir irfinat ieħor li għandhom potenzjal ta’ tkabbir kbir. Iż-żieda fl-użu tal-enerġija li ġejja mill-injam tista’ ġġib magħha opportunitajiet kbar ta’ esportazzjoni tat-teknoloġija fis-swieq barra mill-UE.

8.7

Bħalissa, fil-kuntest tad-Direttiva Qafas tal-UE dwar l-enerġija rinnovabbli, qed jitfasslu l-istandards għal produzzjoni sostenibbli tal-bijomassa. L-istandards huma importanti sabiex niżguraw akkwist u produzzjoni tal-bijoenerġija sostenibbli mill-foresti u proċeduri komuni. Dawn l-istandards għandhom jiġu abbinati mal-kriterji Ewropej tal-MCPFE sabiex ma jsirx xogħol żejjed jew xogħol li diġà sar.

9.1

Wieħed mill-aktar mezzi effettivi ta’ kif neliminaw il-karbonju mill-atmosfera huwa billi niżirgħu foresti ġodda. Bħala parti mill-politika tal-iżvilupp tagħha, l-UE għandha tappoġġja proġetti bħal dawn fil-pajjiżi li għadhom qed jiżviluppaw għax il-bidla fil-klima x’aktarx ser iżżid id-differenzi ekonomiċi bejn il-pajjiżi industrijali u dawk li għadhom qed jiżviluppaw. Proġetti bħaż-żrigħ ta’ foresti ġodda għandhom jiġu akkumpanjati minn strateġiji ta’ adattament li jibnu l-kapaċità, li jappoġġjaw l-użu multifunzjonali tal-foresti u l-gvernanza tajba fil-pajjiżi li għadhom qed jiżviluppaw. Fir-rigward ta’ dawn il-pajjiżi, l-UE għandha tieħu l-passi neċessarji sabiex tiġġieled il-qtugħ illegali tas-siġar, tippromovi industrija tal-foresti sostenibbli u tgħin lill-pajjiżi fit-tfassil ta’ programmi nazzjonali għall-ġestjoni tal-foresti flimkien ma’ setturi oħra.

9.2

Il-kalkoli tal-bilanċ tal-karbonju tal-Protokoll ta’ Kyoto li jirriflettu t-tibdil li sar fl-użu tal-art ma jinkludux dispożizzjonijiet għall-pajjiżi li għadhom qed jiżviluppaw li jqisu t-tnaqqis fl-emissjonijiet tas-CO2 li jirriżulta mill-prevenzjoni tal-qtugħ tal-foresti. Il-qerda tal-foresti żżid l-emissjonijiet tas-CO2 u l-UE għandha tappoġġja l-iżvilupp u l-adozzjoni tal-istrument REDD sabiex ikun jista’ jintuża fil-kalkoli tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra li ġejjin mill-użu tal-art fil-perijodu ta’ wara Kyoto, jiġifieri mill-2012 ’il quddiem. Għalhekk hemm bżonn li l-prezz ikun jirrifletti l-ammont ta’ karbonju akkumulat, sabiex l-Istati Membri jkunu jistgħu jużaw l-iskema ta’ skambju tal-emissjonijiet biex jinfluwenzaw il-politika ta’ prevenzjoni tal-qerda tal-foresti tropikali.

9.3

L-UE żviluppat il-proċedura FLEGT (9) bil-għan li fis-swieq tal-UE ma jitpoġġewx injam u prodotti illegali tal-injam. L-iskema ta’ liċenzji FLEGT, permezz tas-sistema ta’ sħubija speċifika għal kull pajjiż li waqqfet, tippromovi u tappoġġja l-ġestjoni sostenibbli tal-foresti fil-pajjiżi li qed jiżviluppw u tħeġġeġ lill-Istati Membri u lil dawn il-pajjiżi sabiex jaħdmu flimkien mill-qrib. L-UE għandha tappoġġja l-iżvilupp globali tas-sistema FLEGT. Il-ġlieda kontra l-qtugħ illegali tas-siġar tnaqqas il-qerda tal-foresti tropikali u l-emissjonijiet tas-CO2 li tikkawża din il-qerda. L-għan tal-iskemi taċ-ċertifikazzjoni tal-foresti li joperaw fuq bażi volontarja bħall-PEFC (10) u l-FSC (11) huwa li jnaqqsu l-qtugħ illegali tas-siġar ukoll.

9.4

Bl-għajnuna ta’ ftehimiet u organizzazzjonijiet internazzjonali bħall-UNECE Timber Committee, il-Kummissjoni tal-Foresti Ewropej tal-Organizzazzjoni għall-Alimentazzjoni u l-Agrikoltura (FAO), l-EUROSTAT u l-MCPFE, qed tinġabar data dwar ir-riżorsi tal-foresti Ewropej, l-ammont ta’ karbonju li jassorbu, iċ-ċiklu tal-karbonju, id-diversità tal-foresti, il-prodotti tagħhom u l-impatt protettiv tagħhom. Madanakollu neħtieġu aktar għarfien u aktar riċerka. Aħna u niżviluppaw is-sistemi Komunitarji ta’ monitoarġġ bħall-proġett il-ġdid FutMonm, jeħtieġ li nużaw is-sistemi ta’ monitoraġġ nazzjonali, pan-Ewropej u globali li jeżistu u li għadhom qed jevolvlu. Il-proprjetarji tal-art għandhom jingħataw garanzija sħiħa li d-data tagħhom ser tiġi mħarsa waqt l-ipproċessar u l-pubblikazzjoni. L-UE għandha tuża l-programmi qafas ta’ riċerka tagħha sabiex tappoġġja aktar riċerka f’dawn l-oqsma u sabiex tiffaċilita t-trasferiment tad-data permezz ta’ programmi ta’ riċerka u żvilupp, kemm għar-riċerka bażika kif ukoll għal dik applikata.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/9

1.1

Din l-opinjoni esploratorja, li tfasslet bi tweġiba għat-talba tal-Presidenza Ċeka lill-KESE, tiffoka fuq ir-relazzjonijiet bejn min iħaddem u l-istituzzjonijiet edukattivi, tressaq rakkomandazzjonijiet għall-intrapriżi, l-assoċjazzjonijiet tal-intrapriżi, il-firxa wiesgħa ta’ istituzzjonijiet edukattivi u l-UE; u teżamina wkoll għadd ta’ approċċi għat-tnedija ta’ djalogu soċjali u djalogu ċivili mal-istituzzjonijiet u l-korpi kollha kkonċernati.

1.2

L-opinjoni tqis il-punti li ġejjin:

1.3

L-opinjoni tenfasizza diversi prijoritajiet:

Approċċ ġenerali għall-promozzjoni ta’ kooperazzjoni bejn l-atturi kollha kkonċernati f’kuntest ta’ kompetizzjoni

1.4

Il-KESE jipproponi li jinbena qafas ġdid għal sħubija bejn l-istituzzjonijiet edukattivi u l-intrapriżi fil-livell Ewropew sabiex isir l-aħjar użu tal-benefiċċji tad-dimensjoni Ewropea u biex jinkiseb progress soċjali. Il-KESE jirrakkomanda t-tnedija ta’ proċess Ewropew li jista’ jissejjaħ “il-proċess ta’ Praga” b’referenza għall-konferenza dwar “Is-sħubija bejn l-istituzzjonijiet edukattivi u min iħaddem” li ser tinżamm fis-6 u s-7 ta’ April fi Praga fuq l-inizjattiva tal-Presidenza Ċeka. Dan il-proċess jista’ jieħu l-għamla ta’ qafas ta’ referenza Ewropew wiesa’ biżżejjed biex jippermetti lill-operaturi lokali jimplimentaw miżuri innovattivi fil-livell lokali u nazzjonali:

1.5

Il-KESE jissuġġerixxi li dan il-proċess jiġi ffinanzjat minn issa sal-2013 mill-Fondi Strutturali Ewropej u l-programmi eżistenti (Leonardo, Grundtvig, Erasmus għall-istudenti, l-apprendisti u l-intraprendituri, eċċ.) billi jiġu adattati jekk ikun hemm bżonn. B’mod partikolari, il-Fond Soċjali Ewropew (FSE) jista’ jintuża għat-taħriġ bażiku. Programm speċifiku komplementari jista’ jiġi propost wara l-2013.

2.1

Fl-Ewropa, l-iżvilupp u l-kwalità tal-ħajja jiddependu ħafna mill-istandards kulturali u xjentifiċi li min-naħa tagħhom jiddependu mill-kwalità tas-sistemi edukattivi. Jeħtieġ li nenfasizzaw il-fatt li fl-Ewropa s-sħubija bejn l-intrapriżi u l-edukazzjoni qed tiffaċċja sfidi kbar marbuta mal-aspetti li ġejjin:

Is-sħubija għandha wkoll tqis:

2.2

Tradizzjonalment l-Ewropa tiddependi mill-previżjonijiet tal-ħiliet fuq perijodu fit-tul. Madankollu, f’ekonomija globali li qed tinbidel b’ritmu mgħaġġel, jeħtieġ li l-istituzzjonijiet edukattivi u l-intrapriżi jaħdmu flimkien aktar mill-qrib bil-għan li jiġu ssodisfati l-ħtiġijiet immedjati u tal-futur qrib tal-ekonomija u b’mod partikolari tal-SMEs.

2.3

Għal ħafna snin, l-oqsma tal-edukazzjoni teknika, sekondarja u terzjarja kellhom esperjenzi pożittivi ħafna fil-qasam tas-sħubijiet, għax permezz tagħhom rawmu relazzjonijiet vantaġġużi mal-ambjent ekonomiku permezz ta’ diversi ftehimiet – formali jew informali – li jorbtu l-istituzzjonijiet edukattivi mal-intrapriżi u viċeversa. Barra l-prattiki t-tajba li sa ċertu punt jinsabu kullimkien, hemm determinazzjoni qawwija sabiex jinħolqu sħubijiet dejjiema li jirrispettaw ir-responsabbiltajiet ta’ kulħadd – b’mod partikolari r-responsabbiltajiet tal-istituzzjonijiet edukattivi li joħorġu l-kwalifiki b’mod kompletament awtonomu – bil-għan li joħolqu sinerġija u jgħaqqdu l-forzi u t-talenti biex b’hekk flimkien jindirizzaw il-ħtiġijiet ekonomiċi u soċjali.

L-intrapriżi u l-istituzzjonijiet edukattivi għandhom għanijiet differenti iżda t-tnejn jistgħu jiksbu l-objettivi tagħom b’suċċess billi jiżviluppaw skambji ta’ informazzjoni, sħubijiet u proġetti komuni. Għal snin sħaħ, jew pjuttost għal sekli sħaħ, f’ħafna Stati Membri ġew implimentati sistemi ta’ edukazzjoni u taħriġ li jalternaw fejn it-tagħlim isir fl-iskejjel u fil-kumpaniji (is-sistema doppja tat-taħriġ vokazzjonali (Duales Berfusausbildungssystem) fil-Ġermanja, “apprentissage” fi Franza u “apprenticeships” fir-Renju Unit, eċċ.). Dan it-tip ta’ tagħlim ta xhieda tal-valur miżjud importanti tas-sħubijiet permanenti, strutturati u integrati.

2.4

Idealment, l-intrapriżi jġibu magħhom għarfien dwar il-ħtiġijiet attwali u futuri tas-swieq u għalhekk jadattaw it-tagħlim u t-taħriġ b’mod effettiv. L-intrapriżi huma sors ta’ għarfien, ħiliet professjonali u mezzi teknoloġiċi.

2.5

Bl-istess mod, l-istituzzjonijiet edukattivi jakkumulaw riżorsi siewja ħafna f’dak li għandu x’jaqsam mal-għarfien tekniku u xjentifiku miksub, u li jista’ jintuża fil-prattika, pereżempju fit-tħejjija għad-dinja tax-xogħol u l-iżvilupp ta’ metodi ta’ taħriġ u linji ta’ studju ġodda.

3.1

Minkejja l-għadd ta’ esperjenzi pożittivi, l-inizjattivi ta’ sħubijiet bejn l-istituzzjonijiet edukattivi u min iħaddem għadhom limitati, sikwit ristretti għall-edukazzjoni teknika u vokazzjonali. Fid-dawl tal-kriżi ekonomika, jeħtieġ li l-potenzjal ta’ dawn is-sħubijiet jingħata nifs ġdid: sabiex l-irkupru ekonomiku jkun ta’ suċċess, jeħtieġ li t-taħriġ ikun adattat għall-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol u li l-intrapriżi jużaw il-ħiliet u r-riżorsi umani b’mod effettiv.

3.2

Ovvjament, il-qafas ta’ dawn is-sħubijiet Ewropej ġodda għandu jkollu ħafna forom differenti. Għandu jinvolvi d-diversi atturi kkonċernati b’mod differenti:

3.3

L-istituzzjonijiet edukattivi u l-intrapriżi għandhom responsabbiltà komuni li joffru korsijiet u opportunitajiet ta’ taħriġ, partikolarment permezz tal-organizzazzjonijiet rappreżentattivi tagħhom.

3.4

L-intrapriżi għandhom bżonn jiksbu ħiliet varjati ħafna b’dimensjonijiet differenti; dawn il-ħiliet jiddeterminaw jew jaffettwaw l-organizzazzjoni, il-funzjonament u l-attività ekonomika tal-intrapriżi f’dak li għandu x’jaqsam mal-iżviluppi teknoloġiċi, l-internazzjonalizzazzjoni u t-teknoloġiji ġodda. Minn naħa, l-intrapriżi jridu jsibu l-ħiliet korrispondenti mis-suq tax-xogħol u mill-oħra jħarrġu lill-impjegati, id-diriġenti u l-futuri diriġenti tagħhom għall-eżiġenzi tax-xogħol. Min-naħa tagħhom, l-impjegati qed jiffaċċjaw il-ħtieġa korrispondenti li jtejbu l-potenzjal tagħhom li jiġu impjegati u li l-kwalifiki li kisbu jiġu ġġustifikati permezz ta’ diplomi li huma rrikonoxxuti internament mill-intrapriża kif ukoll esternament mis-suq tax-xogħol.

3.5

L-evoluzzjoni tal-edukazzjoni fl-Ewropa hija ddominata ferm minn żewġ fenomeni: l-effett tal-massa u d-diversifikazzjoni tat-tagħlim. L-espansjoni rapida matul dawn l-aħħar snin tan-numru ta’ studenti u studenti universitarji b’mod simultanju wasslet għal diversifikazzjoni sinifikanti fil-popolazzjoni tal-istudenti (l-istruttura tal-età, l-isfond edukattiv, l-oriġini soċjali, eċċ.) li ħolqot il-ħtieġa ta’ metodi ta’ ħidma adattati u attenzjoni partikolari.

3.6

Minkejja d-diffikultajiet attwali, hemm potenzjal kbir għall-kooperazzjoni f’dan il-kuntest u jeħtieġ li jissaħħu tliet aspetti relatati ma’ din il-kwistjoni:

4.2.1

Il-ħolqien ta’ Żona Ewropea tal-Edukazzjoni Għolja, li tnidiet bl-isem ta’ “Proċess ta’ Bolonja” fl-1999 mill-Ministri tal-Edukazzjoni u mir-rappreżentanti universitarji ta’ 29 pajjiż, wassal għal riforma ewlenija li involviet uffiċjalment 46 pajjiż membru tal-Kunsill tal-Ewropa.

4.2.2

L-objettiv ta’ dan il-Proċess huwa li titwaqqaf Żona Ewropea ta’ Taħriġ, prinċipalment permezz tal-armonizzazzjoni fl-Ewropa taċ-ċikli universitarji: Bakkalawrjat/Masters/Dottorat, fuq kollox sabiex il-korsijiet universitarji jkunu komparabbli u għaldaqstant jiġu żgurati l-moviment ħieles tal-istudenti u l-mobilità tal-persuni. Dawn il-miżuri kollha jippromovu t-trasparenza, ineħħu l-ostakli u jtejbu l-kooperazzjoni bejn l-universitajiet u l-intrapriżi.

4.2.3

Iżda jeħtieġ niġbdu l-attenzjoni għall-fatti li ġejjin:

4.3.1

L-għan ta’ dan il-proċess tal-Unjoni Ewropea, li tnieda fl-2002, huwa li s-sistemi ta’ edukazzjoni u taħriġ vokazzjonali (ETV) jsiru referenza ta’ kwalità. Il-miżuri li jixbhu l-proċess ta’ Bolonja iżda li huma adattati għall-qasam tal-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali ġew imħeġġa bis-sħiħ.

4.3.2

Il-programm Leonardo jiffaċilita l-mobilità għal persuni li jixtiequ jiksbu esperjenza professjonali fl-Ewropa kif ukoll l-iskambji tal-prattiki t-tajba bejn dawk responsabbli għat-taħriġ filwaqt li l-għan tal-programm Grundtvig huwa li jtejjeb il-kwalità u jsaħħaħ id-dimensjoni Ewropea tal-edukazzjoni għall-adulti, u li joffri liċ-ċittadini Ewropej aktar opportunitajiet sabiex jitħarrġu aħjar tul ħajjithom. Madankollu, dawn il-programmi ma ġewx promossi b’mod wiesa’ u għaldqstant ma laħqux udjenza kbira biżżejjed tant li l-objettivi jkunu jistgħu jiġu żviluppati. Għalkemm m’għandna l-ebda dubju dwar il-modalitajiet ta’ dawn il-programmi, jeħtieġ li fil-futur jissaħħu l-mezzi li permezz tagħhom jistgħu jieħdu azzjoni.

4.3.3

Id-Dikjarazzjoni tal-Kunsill ta’ Bordeaux (26/11/2008) hija marbuta mal-proċess ta’ Kopenħagen dwar kooperazzjoni Ewropea aktar mill-qrib fil-qasam tal-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali. Barra minn hekk, din tikkonferma l-ħtieġa li jiġu mobilizzati l-finanzi pubbliki u privati xierqa, permezz tal-użu ta’ strumenti bħall-FSE, il-FEŻR u s-self mill-BEI.

Fir-rigward tan-nuqqas ta’ ħiliet u l-ħtieġa li jiġu żviluppati attivitajiet li jantiċipaw il-bżonnijiet, il-Communiqué ta’ Bordeaux jirrakkomanda li t-taħriġ vokazzjonali jiġi żviluppat fuq skala wiesgħa kemm jista’ jkun u jinvolvi l-Istati Membri, il-Kummissjoni u l-imsieħba soċjali.

5.1

Skont l-aħħar rapport dwar il-progress tal-programm “Edukazzjoni u Taħriġ 2010” (3) l-Unjoni Ewropea ma tistax tinjora la l-fatt li għadha lura fil-qasam tal-edukazzjoni u lanqas id-diffikultà tagħha biex tipprovdi lill-intrapriżi persuni li għandhom taħriġ bażiku u ħiliet speċjalizzati biżżejjed biex jilqgħu l-isfidi teknoloġiċi u l-globalizzazzjoni tal-lum il-ġurnata. Għaldaqstant, il-mobilità intra-Ewropea hija neċessità, bħalma hu t-tagħlim tal-lingwi barranin fil-kuntest tal-istrateġija Ewropea għall-multilingwiżmu. Għaldaqstant, l-interess ta’ approċċ konġunt fir-rigward tas-suġġett tar-relazzjonijiet bejn l-intrapriżi u l-istituzzjonijiet edukattivi huwa neċessità kemm biex nindirizzaw il-kwistjoni iżda wkoll, u fuq kollox, biex il-politiki nazzjonali dwar l-edukazzjoni ma jibqgħux separati u biex sa fl-aħħar inkunu nistgħu niżviluppaw il-potenzjal tal-integrazzjoni Ewropea mil-lat ta’ potenzjal uman.

5.2

L-iskejjel u l-universitajiet għandhom jingħataw aktar għajnuna sabiex jipprovdu taħriġ kontinwu u mhux biss taħriġ bażiku. Pereżempju, ħlief għal xi Stati Membri, l-istituzzjonijiet edukattivi mhumiex eliġibbli biex jirċievu għajnuna finanzjarja fil-qafas tal-programmi strutturali għall-iżvilupp tar-riżorsi umani. Madankollu, l-esperjenza tal-pajjiżi fejn dan huwa possibbli turi li din l-inizjattiva tista’ tagħti kontribut pożittiv sinifikanti għall-iżvilupp ta’ relazzjonijiet aktar b’saħħithom mal-intrapriżi, kif ukoll għall-iżvilupp tal-kwalità ġenerali tal-edukazzjoni u t-taħriġ.

5.3

Il-problema prinċipali tal-programmi Ewropej hija n-nuqqas ta’ ambizzjoni minħabba baġit strett. Għaldaqstant, minflok ma sempliċiment nirrakkomandaw programm Ewropew ieħor li jilħaq udjenza żgħira u li jaffettwa biss sezzjoni żgħira ħafna u elitista tal-pubbliku, jaqbel li jiġi adottat approċċ sistemiku bbażat fuq mekkaniżmi aktar sempliċi (u mhux burokratiċi kif sikwit ikunu l-programmi Ewropej) iżda wkoll aktar ambizzjużi flimkien ma’:

5.4

L-integrazzjoni Ewropea hija għodda importanti li tippermetti l-iskambju tal-esperjenzi u twessa’ l-potenzjal sabiex l-istituzzjonijiet edukattivi tagħna jingħataw qafas usa’ u aktar għani filwaqt li toffri lill-intrapriżi suq intern li jipprovdilhom potenzjal ta’ żvilupp. Il-proċess ta’ Praga, li jirreferi għall-konferenza dwar “Is-sħubija bejn l-istituzzjonijiet edukattivi u min iħaddem” li ser tinżamm fis-6 u s-7 ta’ April fi Praga fuq l-inizjattiva tal-Presidenza Ċeka, jista’ jipprovdi spinta politika u pjan direzzjonali operattiv.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/14

1.1

Il-mobbiltà fl-Ewropa għandha tibqa’ prijorità politika għall-UE, partikolarment fi żmien meta l-Ewropa qed taffronta l-isfidi tal-globalizzazzjoni u tal-bidliet teknoloġiċi filwaqt li għaddejja minn żvilupp demografiku negattiv f’kuntest ta’ kriżi finanzjarja u ekonomika. L-approċċ li ġie adottat biex tissaħħaħ il-mobbiltà għandu jirrispetta l-kundizzjonijiet tal-Istati Membri differenti, iżda għandu jiġi kkoordinat b’mod effikaċi fuq livell Ewropew, jibbenefika minn sostenn nazzjonali u jkun trasparenti. Id-dispożizzjonijiet adottati għandhom jikkontribwixxu għall-ħolqien ta’ kunċett ġdid ta’ mobbiltà ekwa u bbilanċjata, kif ukoll għall-promozzjoni tal-iżvilupp tal-forom ġodda tagħha.

1.2

Il-KESE jappoġġja bi sħiħ il-pjan ta’ azzjoni tal-Kummissjoni Ewropea għall-mobbiltà fil-qasam tax-xogħol (2007–2010), u jikkunsidra li dan huwa strument li permezz tiegħu jistgħu jingħelbu l-ostakoli li għad hemm u jintlaħqu l-objettivi stabbiliti fl-istrateġija Ewropea għat-tkabbir u l-impjiegi.

1.3

Fl-istess ħin, il-Kumitat jinsab sodisfatt bl-intenzjoni tal-Kummissjoni Ewropea li fl-2009 tippubblika Green Paper dwar il-mobbiltà taż-żgħażagħ, u jistenna b’entużjamu r-riżultati u l-konklużjonijiet tad-dibattitu pubbliku.

1.4

Il-KESE jitlob li jiġi sfruttat totalment il-potenzjal tas-sistema EURES (European Employment Services) u li jiġu adottati miżuri oħra b’mod speċjali bil-ħsieb li jitjiebu l-kwalità, il-firxa u l-aċċessibbiltà tas-servizzi u tal-informazzjoni disponibbli, kif ukoll li titqajjem il-kuxjenza taċ-ċittadini Ewropej u speċjalment tal-intrapriżi Ewropej. Fl-istess ħin, jirrakkomanda lill-KE tanalizza r-raġunijiet li jispjegaw għala xi kategoriji ta’ ħaddiema, speċjalment il-ħaddiema bi ftit kwalifiki jew xejn, jirrappreżentaw biss proporzjon żgħir tat-total tal-utenti tal-“portal”.

1.5

Il-KESE jistieden lill-Istati Membri biex jikkunsidraw id-dimensjoni tal-mobbiltà fid-deċiżjonijiet politiċi kkonċernati kollha, u jinkludu, skont il-linji-gwida integrati għat-tkabbir u l-impjiegi  (1), l-objettivi stabbiliti fl-istrateġija nazzjonali tagħhom u fil-programm nazzjonali tar-riformi tagħhom. L-Istati Membri għandhom jagħmlu sforz biex jimplimentaw il-programmi ta’ politika attiva tas-suq tax-xogħol li tħeġġeġ il-mobbiltà.

1.6

B’mod ġenerali, il-KESE jaqbel mal-isforz li s-sigurtà soċjali tiġi kkoordinata bl-aktar mod effiċjenti possibli fil-livell Komunitarju, u jifraħ lill-Presidenza Franċiża għar-riżultati sodisfaċenti li nkisbu fin-negozjati tal-emendi tar-Regolament 883/2004 (2) li huma konformi mal-konklużjonijiet tad-diskussjoni dwar id-dispożizzjoni ta’ implimentazzjoni. Il-KESE jitlob mill-ġdid li d-dispożizzjoni ta’ implimentazzjoni ta’ dan l-istess Regolament tidħol fis-seħħ immedjatament, bil-ħsieb li t-titjib u s-semplifikazzjoni li tagħti lill-mobbiltà jidħlu fis-seħħ mill-iktar fis possibli.

1.7

Fir-rigward tal-applikazzjoni tar-Regolament 883/2004, il-Kumitat jirrakkomanda li waħda mill-opinjonijiet futuri tiegħu tiffoka b’mod partikolari dwar kif dan id-dokument ikun koerenti mar-Regolament 1612/68 KEE (3), mad-Direttiva 2004/38/KE u mad-deċiżjonijiet rilevanti tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja b’għan li jkun hemm aktar trasparenza, sigurtà legali u rispett tal-prinċipju tal-ugwaljanza mill-Istati Membri.

1.8

Għalkemm laqa’ b’mod favorevoli l-proposta tad-Direttiva dwar kemm id-drittijiet jistgħu jiġu inklużi fil-qafas tas-sistemi professjonali tal-pensjoni (4), li tikkostitwixxi kontribut ġdid mill-Kummissjoni Ewropea għaż-żjieda fil-mobbiltà transkonfinali fl-UE, il-KESE wera dubbji serji dwar il-kontenut tagħha. Il-Kumitat jaħseb li fil-fatt, il-kontenut tad-Direttiva mhux ser jikkontribwixxi biex jiġu eliminati l-ostakoli prinċipali għall-mobbiltà transkonfinali fir-rigward tat-trasferiment tad-drittijiet tal-pensjoni u tat-taxxa doppja. Barra minn hekk, il-proposta tinkludi wkoll dispożizzjonijiet oħra li jwasslu għal żjieda fin-nefqa għall-ġestjoni tas-sistemi tal-pensjoni u għalhekk jheddu l-iżvilupp futur tagħhom.

1.9

B’konformità mar-riżultati tar-rapport ta’ Lulju 2008 dwar il-vantaġġi tal-Europass, il-Kumitat jirrakkomanda lill-KE biex tanalizza r-raġunijiet li jispjegaw il-perċentaġġ żgħir ta’ utenti bi ftit kwalifiki. Il-Kumitat jistieden ukoll għal sfruttament sħiħ tal-potenzjal tal-istrumenti kollha tal-Europass, u speċjaliment tal-Mobbiltà tal-Europass, permezz ta’ koordinazzjoni Ewropea aktar b’saħħitha, sostenn nazzjonali, parteċipazzjoni tal-partijiet kollha involuti, u trasparenza akbar. Fir-rigward tal-Qafas Ewropew tal-Kwalifiki (QEK), il-Kumitat iqis li huwa importanti li jinħolqu rabtiet mas-Sistema Ewropea għall-Akkumulazzjoni u Trasferiment ta’ Krediti (ECTS) fil-qasam tal-edukazzjoni superjuri, it-taħriġ vokazzjonali u t-taħriġ in ġenerali. Sabiex il-QEK iwassal għal valur miżjud, għandu jibqa’ sempliċi, affidabbli u jgħin b’mod effiċjenti lill-intrapriżi biex isibu l-ħaddiema barranin li jkunu jeħtieġu.

1.10

Il-KESE nnota b’interess it-tieni rapport tal-Kummissjoni Ewropea tat-18 ta’ Novembru 2008 dwar l-applikazzjoni tal-perjodi tranżitorji għall-Istati Membri l-ġodda, u jistieden lill-Istati Membri li għadhom japplikaw sistema tranżitorja għall-moviment ħieles tal-persuni biex jirrispettaw il-konklużjonijiet ta’ dan ir-rapport kif ukoll il-proċeduri li jirriżultaw mit-trattati. Din hija kundizzjoni indispensabbli biex tiġi applikata l-idea ta’ “mobbiltà ekwa” (“fair mobility”), biex jiġi eliminat id-dumping soċjali u x-xogħol mhux iddikjarat.

1.11

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon, minn naħa, id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li jinħoloq kumitat ta’ esperti għall-ħaddiema stazzjonati, bir-responsabbiltà li janalizza l-kwistjonijiet tekniċi marbuta mal-applikazzjoni tad-Direttiva, u min-naħa l-oħra, l-istedina li saret lill-imsieħba soċjali Ewropej biex ifasslu analiżi komuni tal-effett tad-deċiżjonijiet tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja.

1.12

Il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għad-dewmien fl-applikazzjoni tad-Direttiva 2005/36/KE dwar ir-Rikonoxximent ta’ Kwalifiki Professjonali fl-Istati Membri (id-data għad-dħul fis-seħħ kienet is-27 ta’ Ottubru 2007).

1.13

Il-KESE jikkunsidra li l-proposti leġiżlattivi attwali tal-Kummissjoni Ewropea bil-ħsieb li jiġu ffaċilitati l-migrazzjonijiet ekonomiċi taċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi huma sforz ieħor mill-Kummissjoni biex tippromovi l-mobbiltà u l-migrazzjoni ekonomika fl-Ewropa. Id-drittijiet u d-dmirijiet previsti għaċ-ċittadini ta’ pajjiżi terzi fil-proposta għal Direttiva, ibbażati fuq it-trattament ugwali, jirrappreżentaw bażi tajba għad-dispożizzjonijiet leġiżlattivi relatati mal-immigrazzjoni u għandhom jiġu estiżi għall-kategoriji kollha ta’ ħaddiema migranti. Il-KESE jikkunsidra l-miżuri interim li jillimitaw temporanjament il-moviment liberu tal-ħaddiema mill-Istati Membri ġodda bħala deroga li għandha titneħħa minnufih (5).

1.14

Il-KESE jirrispetta bis-sħiħ l-awtonomija tal-imsieħba soċjali Ewropej u jipprevedi li dawn għandhom jikkontribwixxu b’mod attiv għat-tisħiħ tal-mobbiltà bil-għan li titjieb is-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol u tiżdied il-kompetittività fl-UE.

1.15

Il-Kumitat jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni sabiex jaħdmu flimkien ħalli jħejju, jimplimentaw, isegwu u jevalwaw programmi ta’ integrazzjoni soċjali mill-ġdid li, mingħajr l-ebda diskriminazzjoni, huma indirizzati għaċ-ċittadini – u għall-familji tagħhom – li qed jirritornaw fl-Istat fejn kienu jgħixu qabel, wara li jkunu ħadmu għal xi żmien f’pajjiż ieħor tal-Unjoni.

2.1

Il-Kummissjoni Ewropea ddikjarat l-2006 bħala s-“Sena Ewropea għall-mobbiltà tal-ħaddiema”. Din l-inizjattiva kellha l-għan li tagħmel liċ-ċittadini Ewropej aktar konxji tal-opportunitajiet tal-impjiegi fi ħdan l-UE kif ukoll tad-drittijiet u d-doveri tagħhom.

2.2

Il-mobbiltà taċ-ċittadini, bħala dritt għall-moviment ħieles, għandha l-għeruq fil-liġi primarja tal-Komunità Ewropea; barra minn hekk, hija wieħed mill-iktar objettivi importanti tal-Istrateġija ta’ Liżbona u waħda mir-rakkomandazzjonijiet tal-linji ta’ gwida integrati għat-tkabbir u għax-xogħol  (6).

2.3

Din l-inizjattiva għalhekk tkompli tibni u tiżviluppa numru ta’ miżuri preċedenti tal-UE, speċjalment il-Pjan ta’ Azzjoni għall-Ħiliet u l-Mobbiltà  (7) adottat mill-Kummissjoni fl-2002, u l-Pjan ta’ Azzjoni Ewropew għall-Mobilità tal-Impjiegi il-ġdid (2007–2010)  (8) li jirrifletti r-realtà l-ġdida u l-isfidi li qed tiffaċċja attwalment l-Ewropa.

2.4

Matul l-ewwel nofs tal-2009, il-Presidenza tal-UE hija f’idejn ir-Repubblika Ċeka, li bħala għan prinċipali tħaddan “L-Ewropa mingħajr ostakoli”. Għalhekk il-Presidenza Ċeka stiednet lill-KESE jfassal erba’ opinjonijiet esploratorji bil-ħsieb li jiġu definiti l-ostakoli li għad hemm fl-oqsma differenti tas-suq intern tal-UE. U wieħed mill-oqsma li qed jiġi analizzat huwa dak tal-mobbiltà tal-ħaddiema fl-Ewropa.

2.5

Il-Presidenza Ċeka ser kompli bl-isforzi tagħha biex iżżid il-mobbiltà tal-ħaddiema fl-Ewropa. Fil-qafas tal-prijoritajiet tagħha, hija għandha tieħu ħsieb, b’mod speċjali, li twettaq dak kollu possibli għall-moviment ħieles tal-ħaddiema fi ħdan l-UE, tippromovi u żżid il-mobbiltà professjonali u ġeografika tal-ħaddiema fil-kuntest ta’ suq uniku, kif ukoll tlesti l-ħidma li bdiet dwar il-modernizzazzjoni tar-regolamenti għall-koordinazzjoni tas-sistemi tas-sigurtà soċjali għall-ħaddiema migranti.

2.6

Il-Presidenza Ċeka tisħaq li l-perjodi tranżitorji li attwalment qed jiġu applikati għall-moviment ħieles tal-ħaddiema jwasslu għal impatti negattivi. Hija tqis li t-twettiq sħiħ tal-potenzjalitajiet tal-ħaddiema u l-flessibbiltà tass-suq Ewropew tax-xogħol jiffurmaw elementi essenzjali tal-Istrateġija ta’ Liżbona.

3.1

Mir-rapport tal-Kummissjoni dwar l-Impjiegi fl-Ewropa (2008) jirriżulta li l-prestazzjoni ekonomika soda, li bdiet fl-Unjoni Ewropea fl-2006 ġġenerat numru ta’ riżultati promettenti fl-2007: tkabbir tal-PGD ta’ 3.1 % u l-ħolqien ta’ 3.5 miljun impjieg ġdid. L-impjieg żdied fil-pajjiżi kollha membri tal-UE, minbarra fl-Ungerija, u r-rata medja tax-xogħol fl-UE kienet ta’ 65.4 % għall-2007. Ir-rata tal-qgħad stabbilizzat taħt l-10 %, ħlief fl-Islovakkja. Iż-żewġ proċessi ta’ tkabbir tal-UE fl-2004 u fl-2007 kellhom effett pożittiv fuq l-ekonomija Ewropea u ma fixklux is-swieq tax-xogħol tal-UE-15. L-istatistiċi jndikaw ukoll sinerġija bejn il-prestazzjoni tas-suq tax-xogħol, il-produttività u l-kwalità tal-impjiegi.

3.2

Fl-2008, l-UE ntlaqtet b’mod ħażin ħafna minn kriżi finanzjarja globali. Kemm il-familji kif ukoll l-intrapriżi għaddejin minn taħt pressjoni qawwija, l-istess bħas-swieq tax-xogħol. Il-previżjonijiet ekonomiċi jindikaw li dalwaqt ikun hemm tkabbir b’rata żero u r-riskju ta’ dipressjoni ekonomika għall-UE fl-2009. Iż-żona euro u xi Stati Membri diġà għaddejjin minn reċessjoni. F’Diċembru, il-Kunsill tal-UE aċċetta Pjan Ewropew għall-Irkupru Ekonomiku  (9), ippreżentat mill-Kummissjoni Ewropea, fejn jiġu proposti għaxar miżuri f’erba’ oqsma prijoritarji, li jinkludu inizjattiva Ewropea importanti li tippromovi il-qasam tax-xogħol.

3.3

L-isfida permanenti għall-Ewropa u l-UE hija t-tendenza demografika negattiva attwali u t-tixjiħ tal-ħaddiema, fatturi li fil-futur ser ikollhom effetti fundamentali fuq il-kompetittività Ewropea. Biex tinstab soluzzjoni għal din is-sitwazzjoni, hemm bżonn li jiġi adottat approċċ kumpless, u fis-sitwazzjoni ekonomika attwali, u fl-istess ħin estremament sensittiv. Kull Stat Membru għandu jadotta taħlita ta’ politiki nazzjonali sabiex jissaħħu s-swieq inklużivi tax-xogħol. Għandha tingħata attenzjoni partikolari lill-kategoriji vulnerabbi fis-suq tax-xogħol, jiġifieri il-ħaddiema anzjani, iż-żgħażagħ, l-immigranti u l-persuni b’diżabbiltà. F’dan ir-rigward, il-komunikazzjonijiet tal-KE juru li l-UE għad fadlilha progress xi twettaq fl-implimentazzjoni tal-leġiżlazzjoni esistenti dwar l-applikazzjoni tal-prinċipju tan-nuqqas ta’ diskriminazzjoni (10).

3.4

Għal din ir-raġuni, it-tqajjim mill-ġdid tas-swieq Ewropej tax-xogħol u l-għajnuna għall-mobbiltà tal-ħaddiema fl-Ewropa ser jibqgħu jirrappreżentaw, għall-futur, wieħed mill-elementi prinċipali tal-istrateġija Ewropea għall-impjieg. Minkejja l-inizjattivi u l-azzjonijiet kollha tal-Kummissjoni Ewropea u tal-Istati Membri, il-mobbiltà fl-UE għadha dejjem tard fir-rigward tal-objettivi stabbiliti fl-2000 f’Liżbona li skonthom l-Ewropa għandha ssir l-ekonomija bbażata fuq l-aktar għarfien kompetittiv fid-dinja.

3.5

Il-pjan ta’ azzjoni l-ġdid tal-Kummissjoni Ewropea għall-mobbiltà għall-2007–2010 għandu l-għan li janalizza s-sitwazzjoni fid-dawl tal-isfidi marbuta mal-globalizzazzjoni, il-bidla demografika u l-iżvilupp tat-teknoloġiji ġodda; ser jindirizza wkoll l-ostakoli eżistenti għall-mobbiltà fl-Ewropa, jidentifika t-tendenzi ġodda fil-mudelli ta’ mobbiltà u jiddefinixxi l-azzjonijiet meħtieġa.

3.6

Fil-pjan tagħha, il-Kummissjoni Ewropea ser tikkonċentra b’mod speċjali fuq:

3.7

Il-fondazzjoni Ewropea għat-Titjib tal-Kondizzjonijiet tal-Ħajja u tax-Xogħol, EUROFOUND, waħda mill-aġenziji tal-Kummissjoni Ewropea li jaġdmu fuq bażi tripartitiku, saret pjattaforma unika għall-analiżi u r-riċerka fil-qasam tal-appoġġ għall-mobbiltà fl-Ewropa, kif ukoll sabiex tidentifika l-ostakoli eżistenti u l-isfidi ġodda marbuta mal-bidliet fis-suq tax-xogħol.

3.8

S’issa, il-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew għadu ma fassalx opinjoni komprensiva dwar il-mobbiltà u l-ostakoli għaliha fl-Ewropa. Madankollu, fil-qafas tal-attivitajiet tiegħu bħala korp konsultattiv tal-Kummissjoni Ewropea, il-KESE rreaġixxa b’deċiżjoni għall-messaġġi l-inizjattivi kollha tal-Kummissjoni li għandhom rabta maċ-ċirkolazzjoni tal-ħaddiema fl-Ewropa billi ħejja sensiela ta’ opinjonijiet importanti (13).

3.9

Anke l-imsieħba soċjali għandhom rwol essenzjali x’jaqdu. Huma jagħtu importanza fundamentali għall-mobbiltà fl-Ewropa u għat-tneħħija tal-ostakoli li qed jaħdmu kontriha u għalhekk inkludew dan kollu fil-Programm ta’ Ħidma Komuni għall-2003–2005 tagħhom. Inizjattivi oħra marbutin li żviluppaw u xi testi li fasslu flimkien ikkontribwixxew biex jiġu identifikati ċerti ostakoli għall-mobbiltà fl-UE.

—

iċ-ċittadini Ewropej għadhom iqisu d-dritt tagħhom tal-moviment ħieles tal-persuni u l-ħaddiema bħala l-vantaġġ u l-benefiċċju prinċipali tal-UE (53 % tal-persuni li ġew interrogati);

—

minkejja l-appoġġ qawwi li l-istituzzjonijiet u ċ-ċittadini tal-UE jagħtu lill-idea tal-mobbiltà fl-Ewropa, f’xi Stati Membri għad hemm preokkupazzjonijiet fir-rigward tal-konsegwenzi li jistgħu jinqalgħu minħabba l-migrazzjoni ekonomika mill-Istati Membri l-ġodda;

—

hemm biss madwar 2 % tal-ħaddiema Ewropej (l-UE tal-25) li twieldu fi Stat Membru differenti minn dak fejn attwalment għandhom l-impjieg;

—

kważi 4 % tal-popolazzjoni Ewropea ġa kienet residenti f’xi Stat Membru ieħor, filwaqt li 3 % tal-persuni għexu f’xi mument jew ieħor barra l-UE.

—

ħiliet lingwistiċi limitati,

—

kompetenzi u għarfien li huma żviluppati ftit jew mhux żviluppati biżżejjed,

—

nuqqas ta’ għarfien tat-taħriġ u tal-kwalifiki professjonali li jkunu nkisbu fi Stati Membri oħra,

—

ostakoli legali u amministrattivi,

—

diffikultajiet li jiltaqgħu magħhom il-koppji biex it-tnejn li huma jsibu impjieg sostenibbli,

—

informazzjoni frammentata dwar l-offerti tal-impjiegi jew in-nuqqas ta’ trasparenza rigward il-possibbiltajiet tat-taħriġ u tax-xogħol,

—

infrastrutturi tat-trasport li ma jkunux adegwati,

—

nuqqas ta’ offerti fis-suq ta’ akkomodazzjoni, u l-prezzijiet li jintalbu fl-istess suq

—

reċentement, in-nuqqas ta’ kunfidenza u l-ksenofobija.

5.4.1

L-ewwel nett, jaqbel li jiġi żgurat li jkun hemm fehim aħjar dwar l-ostakoli għall-mobbiltà ġeografika u professjonali u għall-miżuri ta’ appoġġ maħsuba. F’dawn l-aħħar snin, saru xi sforzi fl-Ewropa biex jiġu identifikati u indirizzati l-ostakoli għall-mobbiltà tal-ħaddiema. Madankollu, ikun ferm utli li jkollna informazzjoni dettaljata minn studji li jkunu saru kemm fuq livell Ewropew u fuq livell tal-Istati Membri, dwar l-ambitu, il-karattru u l-karatteristiċi ewlenin tal-ostakoli għall-mobbiltà kif ukoll l-impatt ekonomiku tagħhom.

5.4.2

It-tieni nett, huwa fundamentali li tiġi applikata l-filosofija tal-flessigurtà fis-swieq tax-xogħol fl-Ewropa. L-esperjenza turi li l-pajjiżi li japplikaw tajjeb din il-filosofija jibbenefikaw minn adattament akbar għat-tibdil fuq livell globali. F’dan il-kuntest, il-mobbiltà għandha tinftiehem f’sens li hija tikkostitwixxi wieħed mill-elementi flessibbli li jwasslu għal titjib fl-impjiegi, l-adattament tal-ħaddiema u l-kompetittività tal-intrapriżi f’kuntest internazzjonali. L-organizzazzjoni tax-xogħol għandha tirreaġixxi aħjar għall-ħtiġijiet tal-intrapriżi u tal-ħaddiema, u tista’ wkoll tikkontribwixxi għall-ħolqien ta’ forom ġodda ta’ mobbiltà.

5.4.3

It-tielet nett, huwa indispensabbli li s-sistemi tal-edukazzjoni jiġu adattati skont il-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol. Għandu jissaħħaħ l-approċċ b’rabta ma’ sistema effiċjenti ta’ tagħlim matul il-ħajja kollha tal-ħaddiema. Illum il-ġurnata, is-swieq tax-xogħol jimxu dejjem aktar skont il-bidliet mgħaġġla u d-domanda għall-kwalifiki ġodda. Iktar u iktar nies ser ikollhom jadattaw għal żvilupp fl-impjieg u l-karriera tagħhom, billi jiksbu kwalifiki ġodda u differenti. B’hekk, l-individwi ser ikollhom jiżviluppaw u jtejbu l-kompetenzi tagħhom bil-għan li jibqgħu jiġu kkunsidrati adatti għax-xogħol u biex jadattaw ruħhom għall-iżviluppi tas-suq tax-xogħol. F’dan ir-rigward, għandha tingħata prijorità lil numru ta’ inizjattivi; għandu jiġi kkunsidrat b’mod speċjali:

5.4.4

Ir-raba’ ħaġa, hemm bżonn li jiġu żviluppati aktar is-sistemi ta’ sigurtà soċjali biex jappoġġjaw u jiffaċilitaw it-tranżizzjoni tal-ħaddiema bejn sitwazzjonijiet differenti fis-suq tax-xogħol fl-UE u li ma jwaqqfux lin-nies milli jitilqu lejn Stati Membri oħra biex hemm isibu impjieg aħjar. F’dan il-każ, il-KESE jirreferi għall-opinjoni tiegħu dwar il-prinċipju tal-flessigurtà, speċjalment għax dan ifisser li l-individwi jista’ jkollhom aktar ċans li jsibu impjieg bil-għan li huma jkunu jistgħu jadattaw ruħhom aħjar għall-iżviluppi tas-suq tax-xogħol u li jaħtfu l-offerti tax-xogħol li jkunu tal-aħjar kwalità. Fi ftit kliem, dan ifisser li jinħolqu impjiegi ġodda, tingħata l-għajnuna lill-ħaddiema hekk kif jinbidlu l-impjiegi matul il-karriera tagħhom u jitjiebu l-opportunitajiet tagħhom fis-suq tax-xogħol. L-esperjenza turi li attwalment, l-iktar għan importanti mhuwiex li nieħdu approċċ passiv bħaż-żjieda fil-benefiċċji, iżda li nissemplifikaw ir-reklutaġġ tal-impjegati billi nnaqqsu l-burokrazija, ninvestu fil-ħiliet u napplikaw politiki attivi fis-suċ tax-xogħol.

5.4.5

Il-ħames ħaġa, huwa meħtieġ li jinsab rimedju għall-ostakoli leġiżlattivi, amministrattivi u fiskali li jillimitaw il-mobbiltà ġeografika u professjonali billi:

5.4.6

Is-sitt ħaġa, iċ-ċittadini Ewropej għandhom jibbenefikaw minn aċċess iktar faċli għal informazzjoni ta’ kwalità dwar il-possibbiltajiet tax-xogħol u tal-edukazzjoni. Għalkemm l-informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet tal-ħajja u tax-xogħol hija disponibbli fi kwantitajiet kbar, rari tingħata prijorità lill-informazzjoni marbuta mal-possibbiltajiet tax-xogħol u l-edukazzjoni; ħafna drabi din l-informazzjoni ma teżistix jew diffiċli jkun hemm aċċess għaliha. Is-sistema ta’ informazzjoni Ewropea li tinkludi l-possibbiltajiet tax-xogħol u tat-taħriġ hija essenzjali biex iċ-ċittadini u l-intrapriżi jkunu jistgħu jagħmlu għażla tajba meta jiġu biex jiżviluppaw il-kapaċitajiet, biex jisfruttaw l-opportunitajiet, u b’hekk isaħħu l-mobbiltà professjonali. F’dan ir-rigward, is-sit tal-Internet EURES jista’ jaqdi rwol importanti. Madankollu, dan is-sit attwalment qed jikkonsultawh ftit nies u ftit li xejn qed iqajjem kuxjenza mhux biss fiċ-ċittadini iżda wkoll fost l-intrapriżi. F’dan il-kuntenst, jaqbel li tingħata preferenza lit-titjib tal-informazzjoni dwar xi temi speċifiċi bħall-emendi jew l-adattament li jsiru lis-servizzi soċjali (skont jekk humiex statutorji jew komplementari) f’każ ta’ mobbiltà professjonali u ġeografika. Pereżempju, fir-rigward tas-sistemi tal-pensjonijiet tal-ħaddiema, ikun utli li jkun hemm aċċess għal xi informazzjoni dwar id-drittijiet li jkunu nkisbu, is-sistema fiskali applikata, jekk jistgħux jiġu trasferiti kif ukoll l-ispejjeż u l-benefiċċji tad-diveri approċċi (18).

5.4.7

Fl-aħħar nett, biex il-mobbiltà tiġi ffaċilitata, għandhom jiġu żviluppati aktar inizjattivi biex jittejbu l-kundizzjonijiet ta’ aċċess għall-akkomodazzjoni kif ukoll l-infrastruttura tat-trasport. Huwa fundamentali li n-nies ikunu jistgħu jsibu akkomodazzjoni aċċessibbli u adegwata fil-postijiet fejn ikun hemm opportunitajiet tax-xogħol. Fl-istess ħin, sabiex il-ħaddiema jkunu aktar mobbli, huwa indispensabbli li jittieħdu miżuri li jiggarantixxu infrastruttura ta’ trasport effiċjenti u flessibbli. L-Istati Membri, flimkien mal-intrapiżi, għandhom jagħtu attenzjoni lill-infiq marbuta mar-rilokazzjoni, jinħolqu u jiġu mifruxa sistemi li jappoġġjaw lil dawk il-persuni li qed ifittxu x-xogħol u li lesti jiċċaqilqu minn pajjiż għal ieħor.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/24

—

appoġġ għax-xjuħija attiva;

—

il-ħolqien ta’ inċentivi kemm għall-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien kif ukoll għall-kumpaniji li jimpjegawhom, fil-politiki tal-gvernijiet tal-Istati Membri li jħeġġu l-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien jibqgħu fis-suq tax-xogħol;

—

it-titjib tal-kondizzjonijiet tax-xogħol u l-għajxien (b’mod partikolari fil-każ tax-xogħol manwali);

—

l-użu ta’ skemi istituzzjonali fis-suq tax-xogħol bl-għan li jkun aktar flessibbli fir-rigward tal-impjegar tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien.

—

is-sistemi fiskali u tal-pensjoni tal-Istati Membri;

—

il-kondizzjonijiet għall-impjegar tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien mill-perspettiva tal-intrapriżi u l-impjegati;

—

programmi ta’ tagħlim għal tul il-ħajja (inkluż it-taħriġ vokazzjonali kontinwu) għal dawk ‘il fuq minn 50 sena u anke għal dawk ‘il fuq minn 45 sena.

—

iż-żamma ta’ livelli ta’ motivazzjoni u kreattività fost il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

kif il-ħaddiema jistgħu jiġu megħjuna jidraw ir-ritmu tax-xogħol ħalli ma jispiċċawx jitilfu kull ħeġġa wara ċertu żmien;

—

il-ħolqien ta’ relazzjonijiet fil-post tax-xogħol bejn ħaddiema minn gruppi differenti ta’ età.

—

il-messaġġ li twassal lill-UE d-data statistika dwar il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

Il-ħtieġa u l-ġustifikazzjoni ta’ approċċ pożittiv fir-rigward tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

l-impatt tal-iskemi għall-irtirar bikri fuq ir-rata tax-xogħol fost il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

ir-raġunijiet għall-waqa’ fir-rata tal-impjiegi fost il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien qabel is-sena 2000;

—

l-istrateġiji użati u ppjanati biex tiżdied ir-rata tax-xogħol fost il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien u biex togħla l-età tal-pensjoni, inkluża l-possibbilità li tiddaħħal fis-sistema tal-flessigurtà;

—

il-parteċipazzjoni tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien fit-tagħlim u fl-iżvilupp tal-ħiliet;

—

il-konċiljazzjoni tal-ħajja tax-xogħol, tal-familja u l-ħajja personali tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien u l-promozzjoni tas-solidarjetà bejn il-ġenerazzjonijiet;

—

il-kwalità tal-ħajja professjonali, il-produttività u l-impjiegi tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmieni fil-kuntest tal-globalizzazzjoni u l-isfidi demografiċi.

—

Sistema I – appoġġ lix-xjuħija attiva.

—

Sistema II – inċentivi finanzjarji applikati fil-każ ta’ ħaddiema mdaħħla fiż-żmien li jitilqu s-suq tax-xogħol.

—

Sistema III – mekkaniżmi ġenerali maħsuba biex jagħmlu s-suq tax-xogħol aktar flessibbli b’rabta mal-impjegar tal-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien.

—

jispiċċaw bla xogħol minħabba r-ristrutturazzjoni jew il-kompetittività dgħajfa tal-intrapriża tagħhom u tibdil fis-swieq globali tax-xogħol u s-servizzi;

—

ikollhom problemi tas-saħħa jew ikollhom bżonn jieħdu ħsieb persuni oħra;

—

ma jkollhomx il-kwalifiki jew il-ħiliet adatti fl-użu tat-teknoloġija moderna, inklużi ħiliet fl-ICT;

—

jemmnu profondament li m’għandhomx il-kapaċità li “jadattaw” ruħhom, u b’mod partikolari, il-motivazzjoni u l-kapaċità għat-tagħlim.

—

Il-parteċipazzjoni u l-inklużjoni, jiġifieri l-parteċipazzjoni ta’ ħaddiema mdaħħla fiż-żmien fil-programmi kollha tat-taħriġ ipprovduti minn min iħaddimhom u s-sehem li jagħtu biex jipprovdu taħriġ prattiku fil-post tax-xogħol. Barra minn hekk, il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien b’ħiliet partikolari jistgħu jibqgħu mal-organizzazzjoni anke wara li jilħqu l-età li fiha normalment jirtiraw.

—

Il-korsijiet maħsuba biex jaġġornaw il-ħaddiema fil-qasam tat-teknoloġija fil-post tax-xogħol huma mmirati lejn ħaddiema mdaħħla fiż-żmien li ma ħadux sehem f’taħriġ fil-proċessi tal-manifattura għal tul taż-żmien u li għaldaqstant, iħossuhom maqtugħin mill-proċess. Il-qafas komuni tal-azzjoni tal-imsieħba soċjali għar-rikonoxximent tal-ħiliet u l-kwalifiki, it-taħriġ tul il-ħajja, u l-edukazzjoni tal-adulti jipprovdi mekkaniżmi adattati għall-ħolqien ta’ dan it-tip ta’ taħriġ (7).

—

Korsijiet speċjalizzati tal-kompjuter u l-internet għall-ħaddiema ‘l fuq minn 50 sena, bl-għan li l-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien, il-pensjonanti u l-organizzazzjonjiet tagħhom jipparteċipaw aktar fl-użu tal-ICT. Huwa importanti li l-korsijiet jitfasslu b’tali mod li jikkunsidraw il-ħtiġijiet ta’ persuni mdaħħla fiż-żmien (eż. l-użu ta’ fonts kbar, tal-portal “Senior Web”, eċċ.).

—

Seminars li jipprovdu informazzjoni li tiffoka fuq il-kwistjonijiet li jinteressaw lil persuni mdaħħla fiż-żmien;

—

Fieri fil-qasam tal-impjiegi u l-karrieri, “gruppi ta’ diskussjoni għall-persuni ‘l fuq minn 50 sena” jew “job centres” bl-iskop li jattiraw lill-persuni mdaħħla fiż-żmien;

—

Reklamar f’postijiet li ta’ spiss iżuru l-persuni mdaħħla fiż-żmien, jew fil-mezzi tax-xandir li huma midħla tagħhom. Irridu noqogħdu attenti li nevitaw lingwaġġ li jista’ jkun offensiv: “ix-xjuħ” jew “xjuħ pensjonanti”. Minflok, meta nirreferu għall-persuni mdaħħla fiż-żmien, għandna nużaw kliem bħal “maturità”, “esperjenza” jew “solidità”;

—

Il-ħolqien ta’ gruppi ta’ ħidma fi ħdan il-kumpaniji stess magħmula minn ħaddiema mdaħħla fiż-żmien bl-iskop li jħejju strateġiji biex iħajru ħaddiema mdaħħla fiż-żmien bl-esperjenza. Jistgħu jsiru wkoll festini fil-bini tal-kumpanija kkonċernata li jkunu jistgħu jattendu għalihom pensjonanti/persuni li fil-passat kienu impjegati mill-kumpanija; dawn l-impjegati jistgħu jiġu inkuraġġuti jmorru lura x-xogħol permezz ta’ ittri personali jew telefonati, eċċ.

—

żieda fil-livell ġenerali tal-ħiliet tal-ħaddiema u attitudni aktar pożittiva għall-innovazzjoni;

—

il-preżenza ta’ ħaddiema mdaħħla fiż-żmien b’salarju attraenti fi ħdan kumpanija tfisser li l-ħaddiema aktar żgħażagħ jinnutaw il-potenzjal akbar li toffrilhom il-karriera professjonali tagħhom;

—

titjib fil-kwalità u l-organizzazzjoni tal-prodotti u s-servizzi;

—

li jiġi żgurat li jinżamm livell adatt ta’ ħiliet u potenzjal ta’ żvilupp professjonali, kif ukoll il-possibilità li l-ħaddiema fi ħdan kumpanija jingħataw proġetti ġodda.

—

sensibilizzazzjoni dwar il-problemi marbuta mal-età tal-ħaddiema;

—

l-eżistenza ta’ qafas politiku nazzjonali li jipprovdi appoġġ għall-ġestjoni tal-età,

—

ippjanar u implimentazzjoni bir-reqqa;

—

il-kooperazzjoni tal-partijiet ikkonċernati li jissensibilizzaw lill-awtoritajiet dwar il-problemi marbuta mal-età tal-ħaddiema;

—

il-valutazzjoni u stima tal-ispejjeż u l-benefiċċji.

—

Il-parteċipazzjoni tal-imsieħba soċjali fin-negozjati dwar ftehimiet kollettivi dwar ix-xogħol fil-livell tal-kumpaniji, settorjali u transsettorjali li jiġbor fih regolamenti għall-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien; dan il-ftehim jista’ jinkludi wkoll patti soċjali, dispożizzjonijiet speċifiċi fir-regolamenti tax-xogħol u ftehimiet bilaterali u multilaterali oħra;

—

Il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati kollha fl-abbozzar tar-regolamenti legali fil-livell nazzjonali (u Ewropew) li jinkuraġġixxu l-ħaddiema ‘l fuq minn 50 sena jibqgħu fis-suq tax-xogħol u l-provvedituri tal-impjiegi jżommuhom fil-kumpanija tagħhom jew jimpjegaw ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

It-tfassil u t-tħaddim ta’ sistemi u strutturi fuq il-bażi ta’ netwerks li jiffukaw fuq l-identifikazzjoni tas-sitwazzjoni u indikaturi wiesgħa għall-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

Il-ġestjoni tad-diversità ta’ kumpanija (jew grupp ta’ kumpaniji) maħsuba għal gruppi tal-età speċifiċi ta’ ħaddiema mdaħħla fiż-żmien, bħall-ġestjoni tad-diversità tal-età jew tal-ħiliet;

—

L-użu ta’ mudelli marbuta ma’ skemi li joffru konsulenza għall-ħaddiema ‘l fuq minn 50 sena u min iħaddimhom, li jiffukaw fuq l-iżvilupp ta’ sottosistemi biex jevalwaw il-ħtieġa ta’ ħiliet partikolari għall-ħaddiema f’kumpanija, settur, reġjun jew saħansitra pajjiż partikolari;

—

L-użu ta’ sistema ta’ konsulenza għall-impjegati fil-qasam, permezz ta’ programmi ta’ taħriġ, korsijiet u attivittajiet edukattivi u ta’ taħriġ addizzjonali, partikolarment dawk immirati lejn il-ħaddiema mdaħħla fiż-żmien;

—

L-iżvilupp ta’ sistemi ta’ konsulenza fil-qasam tan-negozju u l-ġestjoni li jiffukaw dwar il-mezzi għat-titjib tal-adattabilità, il-kompetittività u l-produttività tan-negozji tul il-perijodi ta’ tranżizzjoni permezz tal-ġestjoni tad-diversità tal-età u l-ġestjoni tar-riżorsi umani, permezz tat-teknoloġija tal-informazzjoni;

—

Il-ħolqien u l-iżvilupp ta’ strutturi u sistemi ta’ netwerking (settorjali, reġjonali, imħalltin, li jlaqqgħu rappreżentanti tal-partijiet interessati, eċċ.) u osservatorji fil-qasam tal-ħiliet u l-impjegar li jissorveljaw il-ħadiema mdaħħla fiż-żmien fis-suq tax-xogħol (iqisu l-ħiliet) u l-proċess ta’ ristrutturazzjoni. Dawn it-tipi ta’ osservatorji jistgħu jinkludu s-setturi, il-lokalitajiet u r-reġjuni (inklużi r-reġjuni transkonfinali).

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/32

1.1

Ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti llum qed isiru f’ambjent ġdid u qed jiffaċċjaw sfidi u stennijiet dejjem ikbar. L-elezzjoni tal-President OBAMA ħolqot stennijiet għoljin fid-dinja kollha u ottimiżmu mġedded dwar il-potenzjal tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi. F’ħafna oqsma, mir-reazzjoni komuni għall-kriżi finanzjarja u ekonomika attwali għall-kwistjonijiet tal-bidla fil-klima, il-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem jew ir-relazzjoni ekonomika bilaterali, hemm tama ġenwina li l-UE u l-Istati Uniti se jaħdmu flimkien u jipprovdu sens ta’ direzzjoni.

1.2

Is-soċjetà ċivili Ewropea u Amerikana u l-imsieħba soċjali għandhom rwol importanti ferm x’jaqdu biex jikkontribwixxu għal din il-kooperazzjoni mġedda permezz tan-natura rappreżentattiva tagħhom jew il-kompetenza tagħhom f’oqsma partikolari.

1.3

Il-KESE jħeġġeġ lill-persuni inkarigati mit-tfassil tal-politika tal-UE biex jaħtfu l-opportunità u, bi qbil mal-Istati Uniti u bil-kooperazzjoni tagħhom, jisħqu fuq ir-riformi meħtieġa fis-sistema tan-NU, il-WIPO (1), il-Qorti Kriminali Internazzjonali, il-G8, il-G20, id-WTO, il-Bank Dinji, l-FMI, u t-tisħiħ tal-ILO, sabiex dawn l-istituzzjonijiet isiru iktar effikaċi meta jiġu biex isolvu l-isfidi fit-tul marbutin mad-dinja globalizzata li ngħixu fiha u mal-kriżi finanzjarja globali attwali.

1.4

Fid-dawl tal-gravità tal-kriżi finanzjarja u ekonomika, il-kooperazzjoni trans-Atlantika fil-qasam tal-ekonomija għandha tiġi intensifikata. Bħala l-ewwel pass, l-UE u l-Istati Uniti għandhom jikkoordinaw l-azzjonijiet monetarji u fiskali tagħhom aħjar biex jistimolaw l-ekonomija globali permezz tal-G20. Għandhom jaħdmu id f’id sabiex iħejju approċċ ġdid għal regolazzjoni effettiva u effiċjenti tas-sistema finanzjarja globali, bil-għan li l-ekonomija qatt ma terġa’ tiġi mhedda mit-teħid ta’ riskju eċċessiv. Jeħtieġ li jiġu stabbiliti regoli ċari u vinkolanti għall-finanzi internazzjonali fi ħdan riforma radikali tal-korpi ekonomiċi internazzjonali, sabiex jingħata sinjal qawwi liċ-ċittadini u lill-intrapriżi.

1.5

L-għan tal-Qafas għall-Iżvilupp tal-Kooperazzjoni Ekonomika Trans-Atlantika – biex jinkisbu integrazzjoni u tkabbir trans-Atlantiku ekonomiku ikbar li minnu jibbenefikaw iċ-ċittadini tagħna u l-kompetittività tal-ekonomiji tagħna – jista’ jintlaħaq taħt is-superviżjoni tal-Kunsill Ekonomiku Trans-Atlantiku (KET).

1.6

Il-Qafas huwa bbażat fuq l-idea ta’ kooperazzjoni regolatorja. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Uniti għandhom ħafna affarijiet komuni fil-valuri li huma l-bażi tal-approċċi għar-regolazzjoni tal-ekonomiji tagħhom, iżda f’ċerti oqsma kien hemm ukoll nuqqas ta’ qbil. Kooperazzjoni regolatorja timplika li t-tnejn jaħdmu flimkien mill-bidu nett biex flimkien jidentifikaw il-problemi soċjali, ambjentali u ekonomiċi u s-soluzzjonijiet tagħhom. Fil-kuntest tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni u l-Istati Membri biex jippromovu l-mudell soċjali Ewropew, li huwa bbażat fuq sistemi avvanzati ta’ protezzjoni soċjali u ta’ djalogu ċivili u soċjali.

1.7

Il-Kunsill Ekonomiku Trans-Atlantiku għandu xogħol importanti x’jagħmel fil-futur qarib:

1.8

Biex jintlaħqu dawn l-għanijiet u oħrajn, huwa kruċjali li l-proċess tal-KET ikompli għaddej taħt l-Amministrazzjoni tal-President OBAMA kif ukoll taħt il-Kummissjoni u l-Parlament il-ġodda tal-UE. Il-KESE jistieden lill-President Obama jaġixxi malajr sabiex jaħtar Kopresident ġdid tal-KET għall-Istati Uniti biex ix-xogħol tant importanti li dan jagħmel ikun jista’ jibqa’ għaddej.

1.9

L-isfidi ekonomiċi attwali jistgħu jiġu biss aggravati mir-ritorn fuq skala globali lejn sistema protezzjonista, kif kien ġara fi żmien il-kriżi ekonomika tas-snin tletin. Il-KESE jħeġġeġ lill-UE u lill-Istati Uniti jaħdmu flimkien sabiex jirrispettaw l-impenji li ħadu l-mexxejja tas-Summit tal-G20 f’dan ir-rigward fil-15 ta’ Novembru 2008 u sabiex jagħmlu li jistgħu biex jilħqu konklużjoni bikrija u effettiva tar-Ronda ta’ Doha, kif ukoll biex jipprevienu l-ħolqien ta’ ostakoli ġodda għall-kummerċ u l-investiment.

Il-KESE jħeġġeġ ukoll lill-UE u lill-Istati Uniti jaħdmu flimkien sabiex jevitaw li ħaddieħor jirrikorri għal politiki li jistgħu jillimitaw l-aċċess għall-investiment jew għas-swieq tal-akkwist pubbliku, hekk kif b’xorti ħażina ħareġ minn diskussjonijiet reċenti fil-Kungress. Jappella wkoll lill-UE u lill-Istati Uniti sabiex jindirizzaw il-kwistjoni dwar il-mod kif il-kummerċ dinji jista’ jerġa’ jingħata l-ħajja sabiex jissaħħu n-negozjati kummerċjali globali billi jiġu inklużi kunsiderazzjonijiet għall-iżvilupp sostenibbli u standards soċjali.

1.10

Il-KESE jilqa’ t-tħassib tal-President OBAMA dwar il-bżonn li jittaffu l-effetti negattivi ta’ aġġustament fil-kummerċ fuq ċerti ħaddiema jew ċittadini partikolari.

1.11

Il-KESE jirrakkomanda bis-sħiħ li jitwaqqfu mekkaniżmi ta’ finanzjament għad-Djalogi Trans-Atlantiċi (it-TABD (2), it-TACD (3), it-TALD (4) u t-TAED (5), u li t-TALD u t-TAED jiġu inklużi fil-Grupp ta’ Konsulenti tal-KET.

1.12

Il-KESE jinkoraġġixxi lill-UE u l-Istati Uniti biex itejbu l-aċċessibbilità u t-trasparenza tal-proċess għal djalogu trans-Atlantiku u biex iżidu l-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili, anke dawk esterni għall-erba’ Djalogi.

1.13

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex fil-futur qarib torganizza laqgħa trans-Atlantika mal-partijiet interessati biex tiġi evalwata s-sitwazzjoni l-ġdida u biex ikun hemm skambju ta’ ideat u koordinazzjoni tal-azzjoni fir-rigward tal-inizjattivi l-ġodda. Il-KESE jfakkar lill-Kummissjoni f’suġġeriment li ressqet fil-Komunikazzjoni tal-2005 biex tiġi organizzata konferenza bejn tliet partijiet fil-qasam tar-relazzjonijet industrijali.

1.14

Min-naħa tiegħu, il-KESE jipproponi li jniedi kuntatti mal-imsieħba ekonomiċi u soċjali tal-Istati Uniti u li jsegwi mill-qrib it-twaqqif ta’ gruppi konsultattivi fl-Amministrazzjoni tal-Istati Uniti, sabiex jiġu identifikati l-kontropartijiet potenzjali fuq diversi kwistjonijiet. Il-KESE ser ifittex ukoll mezzi biex jippromovi b’mod iktar effikaċi l-iskambju tal-għarfien u l-esperjenza mal-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili tal-Istati Uniti. Biex jagħmel dan, il-KESE għandu jwaqqaf grupp ta’ kuntatt informali li jissorvelja l-attivitajiet tal-KESE fil-qasam tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi.

1.15

Il-KESE jħoss li jkun ta’ siwi kbir jekk l-UE u l-Istati Uniti jintensifikaw il-kollaborazzjoni tagħhom fil-kamp tax-xjenza u l-kultura (id-djalogu kulturali), sabiex din isservi bħala bażi għal fehim reċiproku importanti u kollaborazzjoni politika sinifikanti. L-UE u l-Istati Uniti għandhom jaħdmu flimkien biex jippromovu u jiffavorixxu l-kreattività mhux biss fil-qasam tax-xjenza, it-teknika u l-innovazzjoni iżda, b’mod partikolari, fil-kamp tal-espressjoni artistika, biex jinbnew sisien għat-tnedija mill-ġdid ta’ valuri ġodda u għall-iżvilupp u l-arrikkiment tan-nisa u l-irġiel.

2.1

Ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti llum qed isiru f’ambjent ġdid u qed jiffaċċjaw sfidi u stennijiet dejjem ikbar. L-elezzjoni tal-President OBAMA ħolqot stennijiet għoljin fid-dinja kollha u ottimiżmu mġedded dwar il-potenzjal tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi. F’ħafna oqsma, mir-reazzjoni komuni għall-kriżi finanzjarja u ekonomika attwali għall-kwistjonijiet tal-bidla fil-klima, il-promozzjoni tad-drittijiet tal-bniedem jew ir-relazzjoni ekonomika bilaterali, hemm tama ġenwina li l-UE u l-Istati Uniti se jaħdmu flimkien u jipprovdu sens ta’ direzzjoni. Fl-opinjoni tiegħu (6) tal-2007 il-KESE identifika sensiela ta’ kwistjonijiet, inkluż il-bżonn ta’ gvernanza globali mtejba li għandu jiġi inkluż fl-aġenda Trans-Atlantika. Ċerti avvenimenti reċenti jenfasizzaw l-importanza tal-kooperazzjoni f’dan il-qasam.

2.2

L-isfidi li l-UE, l-Istati Uniti u d-dinja b’mod ġenerali qegħdin jiffaċċjaw bħalissa huma serji u hemm bżonn ta’ approċċ komuni sabiex jiġi żgurat li l-ekonomija globali qatt ma terġa’ tkun soġġetta għall-ħsara mwettqa mill-kaptialiżmu finanzjarju sfrenat. L-ekonomija trans-Atlantika u globali tinsab f’waħda mill-agħar kriżijiet ta’ dawn l-aħħar għexieren ta’ snin, il-fenomenu tal-bidla fil-klima jeħtieġ azzjoni mill-partijiet ikkonċernati kollha biex isir progress, u hemm bżonn li jiġu indirizzati ħafna kwistjonijiet importanti fil-qasam tal-politika barranija jekk irridu nippromovu l-paċi, id-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem fid-dinja. Mingħajr kooperazzjoni ikbar bejn l-UE u l-Istati Uniti, l-isforzi tagħna biex dawn il-problemi jiġu solvuti ma jkunux biżżejjed.

2.3

Is-soċjetà ċivili u l-imsieħba soċjali Ewropej għandhom rwol importanti ferm x’jaqdu biex jikkontribwixxu għal din il-kooperazzjoni mġedda, permezz tan-natura rappreżentattiva tagħhom jew il-kompetenza tagħhom f’oqsma partikolari. Biex dan isir, huwa vitali li l-ħafna korpi politiċi li permezz tagħhom l-Unjoni Ewropea u l-Gvern tal-Istati Uniti jiddjalogaw bejniethom, jimpenjaw ruħhom favur djalogu mal-partijiet ikkonċernati kollha. Il-moviment ħieles taċ-ċittadini jirrapreżenta pass importanti ieħor fit-titjib tar-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti billi jħeġġeġ l-iskambju kummerċjali, kulturali u soċjali. L-estensjoni tal-ivvjaġġar mingħajr bżonn ta’ visa bejn l-Istati Membri tal-UE u l-Istati Uniti għandha tkompli tiżviluppa bħala waħda mill-prijoritajiet politiċi.

2.4

Sal-lum, ir-relazzjonijiet bilaterali bejn l-UE u l-Istati Uniti saru fil-qafas tad-Dikjarazzjoni Trans-Atlantika (7) ta’ Novembru tal-1990, segwita mill-Aġenda Trans-Atlantika l-Ġdida (8) (NTA) tal-1995 u mis-Sħubija Ekonomika Trans-Atlantika (9) (TEP) ta’ Mejju tal-1998. Żvilupp istituzzjonali ieħor kien l-iffirmar tal-Qafas għall-Iżvilupp tal-Integrazzjoni Ekonomika Trans-Atlantika (10) f’April 2007, li ħoloq il-Kunsill Ekonomiku Trans-Atlantiku (KET) (11).

2.5

S’issa, dawn l-forom kollha ta’ interazzjoni politika iktar iffukaw fuq il-politika barranija u kwistjonijiet ekonomiċi u kummerċjali milli fuq kwistjonijiet soċjali u ta’ sostenibbiltà. Barra minn hekk, bi ftit eċċezzjonijiet, il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati, li għandhom tradizzjoni u azzjoni b’saħħitha kemm fin-numru ta’ pajjiżi Ewropej kif ukoll fil-livell tal-UE, għadha ma saritx element b’saħħtu fir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti. Flimkien mat-tisħiħ u t-titjib ta’ dak li qiegħed jaħdem tajjeb, f’dan il-perijodu l-ġdid ta’ kooperazzjoni trans-Atlantika, il-KESE jistieden lill-UE u lill-Istati Uniti jindirzzaw l-oqsma fejn hemm bżonn ta’ titjib.

2.6

L-opinjoni mhix ser tkopri l-aspetti kollha tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi. Mhijiex ser tkopri l-Kanada u ser tiffoka fuq xi kwistjonijiet marbutin mar-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti bħall-multilateraliżmu, il-kummerċ, il-kooperazzjoni ekonomika trans-Atlantika, il-bidla globali fil-klima u l-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati. Ir-relazzjonijiet tal-UE mal-Kanada għandhom jiġu analizzati separatament f’opinjoni oħra tal-KESE.

3.1

F’dawn l-aħħar snin, ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti kienu kkaratterizzati minn approċċi differenti lejn l-istituzzjonijiet multilaterali. Hemm ħafna x’jagħti lil wieħed x’jifhem li l-Amministrazzjoni Amerikana l-ġdida ser issegwi politika ta’ kooperazzjoni msaħħa kemm mal-imsieħba alleati kif ukoll mal-organizzazzjonijiet internazzjonali. Il-KESE jinkoraġġixxi lil dawk li jfasslu l-politika tal-UE biex jaħtfu l-opportunità u, bi qbil mal-Istati Uniti u f’kooperazzjoni magħhom, jagħmlu pressjoni biex isiru r-riformi meħtieġa għat-tisħiħ tas-sistema tan-NU, li tinkludi l-ILO, il-Qorti Kriminali Internazzjonali, il-WIPO, il-G8, il-G20, id-WTO, il-Bank Dinji u l-FMI, biex dawn l-istituzzjonijiet isiru iktar effettivi sabiex jiġu solvuti l-isfidi fit-tul marbutin mad-dinja globalizzata li ngħixu fiha u mal-kriżi finanzjarja globali attwali. Il-KESE jaqbel mal-proposta li għamlet il-Kanċilliera Merkel f’Pariġi f’Jannar dwar l-introduzzjoni ta’ Kunsill għas-Sigurtà Ekonomika u Soċjali fis-sistema tan-NU. Dan għandu jkun fl-istess livell tal-Kunsill tas-Sigurtà.

3.2

Waħda mil-lezzjonijiet li tgħallimna mis-snin li għaddew hija li kull darba li l-UE u l-Istati Uniti ma jkunux jistgħu jaslu għal kunsens, il-problemi globali l-kbar ma jkunux jistgħu jiġu solvuti. Biex din is-sitwazzjoni titjieb taħt l-Amministrazzjoni l-ġdida, l-UE u l-Istati Uniti għandhom jaħdmu mill-qrib biex jiddefinixxu l-strateġiji komuni tagħhom dwar ħafna kwistjonijiet marbuta mas-sigurtà dinjija u d-drittijiet tal-bniedem.

3.3

Tmexxija trans-Atlantika mhijiex alternattiva iżda tikkomplementa r-relazzjonijiet multilaterali għall-UE kif ukoll għall-Istati Uniti. Huma jibqgħu l-iktar żewġ atturi importanti fuq il-palk dinji, u għalhekk hemm bżonn li jikkollaboraw jekk jixtiequ li kwistjoni timxi ’l quddiem fi kwalunkwe arena internazzjonali, kemm jekk tkun il-ġestjoni tal-liberalizzazzjoni kummerċjali jew rispett ikbar għal ċerti politiki tax-xogħol u tal-ħarsien ambjentali.

3.4

Sabiex l-UE u l-Istati Uniti jkunu jistgħu juru l-kapaċità ta’ tmexxija tagħhom fil-livell globali, huwa essenzjali li l-ftehimiet multilaterali jiġu applikati u implimentati bis-sħiħ. L-ewwel pass f’din id-direzzjoni għandu jkun ir-ratifika u l-implimentazzjoni min-naħa tal-UE, l-Istati Membri u l-Istati Uniti tal-Konvenzjonijiet kollha tal-ILO (12) u d-deċiżjonijiet tad-WTO.

4.1.1

Hekk kif id-dinja qiegħda tiffaċċja l-agħar kriżi finanzjarja u l-iktar sitwazzjoni ekonomika diffiċli ta’ dawn l-aħħar għexieren ta’ snin, il-kooperazzjoni ekonomika trans-Atlantika għandha tiġi intensifikata. Bħala punt ta’ tluq, dan ifisser li l-miżuri monetarji u fiskali meħudin fuq iż-żewġ naħat għandhom jittieħdu b’mod ikkoordinat sabiex ikunu effettivi fl-ekonomiji interkonnessi tagħna. Il-KESE jinsab inkwetat li s’issa dan ma kienx suffiċjenti. L-UE u l-Istati Uniti għandhom itejbu l-impenn tagħhom fir-rigward ta’ dawn il-kwistjonijiet, b’mod partikolari permezz tal-G20, bi qbil ma’ atturi ekonomiċi ewlenin oħra li jmexxu lill-ekonomiji tagħna ’l quddiem. Il-Pjan Amerikan għall-Irkupru u r-Riinvestiment, adottat fi Frar 2009, u l-Pjan Ewropew għall-Irkurpu Ekonomiku, adottat mill-Kunsill Ewropew f’Diċembru 2008, huma simili ħafna għalkemm il-pjan Ewropew ibati minn ċertu nuqqas ta’ unità fl-iskop tiegħu. Dawn għandhom jiġu żviluppati bil-għan li jikkomplementaw lil xulxin u li jiġu evitati l-miżuri protezzjonisti.

4.1.2

It-tieni pass lejn l-irkupru huwa l-iżvilupp ta’ approċċ komuni ġdid sabiex tiġi żgurata regolazzjoni effettiva u effikaċi tas-sistema globali finanzjarja ġdida bil-għan li l-ekonomija qatt ma terġa’ tkun mhedda minn teħid ta’ risku eċċessiv. Iż-żewġ naħat jimplimentaw miżuri regolatorji u hemm bżonn ta’ koordinazzjoni stretta sabiex jiġu evitati d-diverġenzi żejda. Għaldaqstant, il-KET u l-Qafas tal-2007 li jimplimenta issa huma ferm iżjed importanti minn qatt qabel.

4.2.1

L-għan tal-Qafas għall-Iżvilupp tal-Kooperazzjoni Ekonomika Trans-Atlantika huwa “integrazzjoni ekonomika trans-Atlantika fil-fond u tkabbir li jibbenefika liċ-ċittadini tagħna u lill-kompetittività tal-ekonomiji tagħna.” Dan għandu jinkiseb bis-superviżjoni tat-TEK, li għandu jiltaqa’ mill-inqas darba fis-sena u li għandu l-mandat li “jissorvelja l-isforzi stipulati fil-Qafas, bil-għan li jaċċelera l-progress,” kif ukoll li jistabbilixxi l-objettivi interim u jiffaċilita l-azzjoni konġunta. Mandat bħal dan jagħti lill-KET awtorità konsiderevoli biex ikun jista’ jmexxi l-integrazzjoni ekonomika trans-Atlantika, speċjalment fi żmien ta’ kriżi.

4.2.2

Il-Qafas huwa bbażat fuq l-idea ta’ kooperazzjoni regolatorja. L-Unjoni Ewropea u l-Istati Uniti għandhom ħafna affarijiet komuni fil-valuri li huma l-bażi tal-approċċi għar-regolazzjoni tal-ekonomiji tagħna. Naqblu dwar il-fatt li l-għan tar-regolazzjoni huwa li jiġu ggarantiti standards għoljin għall-ħarsien tal-ambjent, is-saħħa u s-sigurtà tal-bnedmin u l-annimali kif ukoll is-sigurtà ekonomika u legali. Nemmnu wkoll li r-regolazzjoni għandha tikseb dawn ir-riżultati bl-iktar mod effiċjenti, bl-inqas tfixkil għall-attività ekonomika possibbli u bl-aqwa għarfien espert. Huwa veru li hemm xi differenzi, kif urew xi każijiet tad-WTO. Uħud minn dawn huma r-riżultat ta’ attitudni differenti fost iċ-ċittadini. Madankollu, f’ħafna każijiet l-UE u l-Istati Uniti jadottaw approċċi differenti sempliċement minħabba nuqqas ta’ konsultazzjoni bejn ir-regolaturi u s-soċjetà ċivili. Kooperazzjoni regolatorja timplika ħidma konġunta mill-bidu nett, inkuż permezz ta’ kuntatt mas-soċjetà ċivili, sabiex jiġu identifikati, b’mod konġunt, il-problemi soċjali, ambjentali u ekonomiċi u s-soluzzjonijiet tagħhom.

4.2.3

Settur li jista’ jibbenefika minn kuntatt ikbar mas-soċjetà ċivili huwa dak tas-sigurtà tal-ikel. Ir-relazzjonijiet bejn l-UE u l-Istati Uniti ilhom ostakolati minn għadd ta’ differenzi f’dan is-settur, inklużi regolamenti dwar l-ormoni fil-laħam taċ-ċanga u t-trattamenti antimikrobiċi għat-tiġieġ. F’dawn il-każijiet, l-UE ma kenitx lesta taċċetta l-istandards tal-Istati Uniti. Qam nuqqas ta’ qbil ukoll dwar l-użu ta’ organiżmi ġenetikament immodifikati fl-ikel.

4.2.4

S’issa t-TEK iltaqa’ tliet darbiet, l-aħħar darba f’Washington DC fit-12 ta’ Diċembru 2008. Minkejja t-twaqqif reċenti tiegħu, it-TEK ippermetta li jsiru passi kbar ‘il quddiem f’oqsma ċentrali għall-komunità ekonomika:

4.2.5

B’ħarsa lejn il-ġejjieni, il-KET għandu xogħol importanti x’jagħmel u l-opportunità li jsaħħaħ il-funzjonament tiegħu.

4.2.6

Biex jintlaħqu dawn l-għanijiet u oħrajn, huwa kruċjali li l-proċess tal-KET jitkompla u jiġi żviluppat mill-Amministrazzjoni tal-Istati Uniti kif ukoll mill-Kummissjoni u l-Parlament il-ġodda tal-Unjoni Ewropea. Il-KESE jistieden lill-Amministrazzjoni taġixxi malajr sabiex taħtar Kopresident ġdid tal-KET għall-Istati Uniti biex ix-xogħol tant importanti li dan jagħmel ikun jista’ jibqa’ għaddej.

4.3.1

L-isfidi ekonomiċi attwali jistgħu jiġu aggravati ħafna mir-ritorn fuq skala globali lejn sistema protezzjonista, kif kien ġara fi żmien il-kriżi ekonomika tas-snin tletin. Il-KESE jħeġġeġ lill-UE u lill-Istati Uniti jaħdmu flimkien sabiex jirrispettaw l-impenji li ħadu l-mexxejja tas-Summit tal-G20 f’dan ir-rigward fil-15 ta’ Novembru 2008 u sabiex jagħmlu li jistgħu biex jilħqu konklużjoni bikrija u effettiva tar-Ronda ta’ Doha, kif ukoll biex jipprevienu l-ħolqien ta’ ostakoli ġodda għall-kummerċ u l-investiment. L-UE u l-Istati Uniti għandhom jaħdmu flimkien biex isaħħu l-impenji kummerċjali eżistenti bejn l-imsieħba kummerċjali ewlenin hekk kif it-tentazzjoni tal-protezzjoni tal-kumpaniji domestiċi qiegħda tikber. B’mod speċjali, għandhom jagħtu l-eżempju sabiex jiskoraġġixxu lil ħaddieħor milli jirrikorri għal politiki li jistgħu jillimitaw l-aċċess għall-investiment jew għas-swieq tal-akkwist pubbliku, bil-kontra ta’ dak li ħareġ mid-diskussjonijiet reċenti fil-Kungress Amerikan. Jappella wkoll lill-UE u lill-Istati Uniti sabiex jindirizzaw il-kwistjoni dwar il-mod kif il-kummerċ dinji jista’ jerġa’ jingħata l-ħajja sabiex jissaħħu n-negozjati kummerċjali globali billi jiġu inklużi kunsiderazzjonijiet għall-iżvilupp sostenibbli u standards soċjali.

4.3.2

Ikun xieraq li l-Amministrazzjoni l-ġdida tal-Istati Uniti tiċċara l-pożizzjoni tagħha f’dan il-qasam b’riżq l-imsieħba kummerċjali tagħha. F’din il-fażi bikrija din tidher li tixtieq tpoġġi enfasi ikbar fuq l-aspetti ambjentali u soċjali tal-kummerċ u tadotta approċċ iktar miftuħ fil-qasam tal-kummerċ.

4.3.3

Il-KESE jilqa’ bi pjaċir dan l-approċċ għall-kummerċ internazzjonali u jirrakkomanda li l-UE tappoġġja kull sforz għall-iżvilupp tal-ftehimiet kummerċjali li jtejjeb il-provvista ta’ gvernanza tajba jew id-domanda għaliha fil-livell nazzjonali u internazzjonali u li jindirizza d-drittijiet tal-ħaddiema u l-ħarsien tal-ambjent.

5.1

Il-pajjiżi Ewropej ilhom żmien twil fil-quċċata tal-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima. Ilhom jistennew li l-Istati Uniti jingħaqdu magħhom b’inizjattivi ambizzjużi. L-Amministrazzjoni l-ġdida tal-Istati Uniti wiegħdet li ser tagħmel sforzi straordinarji biex tindirizza l-bidla fil-klima madwar id-dinja. Il-KESE jilqa’ bil-quddiem il-politiki msaħħa l-ġodda tal-Istati Uniti għat-tnaqqis tal-emissjonijiet tal-gassijiet b’effett ta’ serra. Minbarra l-pjan ta’ mekkaniżmu għal-limiti u l-iskambji tal-kwoti li jillimita l-emissjonijiet tad-dijossidu tal-karbonju (CO2) mill-industriji l-kbar, l-Amministrazzjoni ta’ OBAMA aktarx ser iżżid l-investiment fl-enerġiji rinnovabbli. L-azzjoni favur l-irkupru tat-tkabbir għandha – fuq skala globali – tintuża bħala opportunità biex jinħolqu impjiegi marbutin mal-ambjent u biex l-investiment u l-innovazzjoni jaqbdu din id-direzzjoni.

5.2

Il-KESE jilqa’ l-pjanijiet tal-Istati Uniti għall-investiment domestiku f’teknoloġiji effiċjenti u nodfa u l-użu ta’ politiki ta’ għajnuna u ta’ promozzjoni tal-esportazzjoni sabiex il-pajjiżi li qegħdin jiżviluppaw jaqbżu l-fażi ta’ żvilupp b’użu intensiv tal-karbonju; il-KESE jilqa’ wkoll it-talbiet għal impenn vinkolanti u infurzat għat-tnaqqis tal-emissjonijiet.

5.3

Il-KESE jinkoraġġixxi lill-Istati Uniti jattendu l-Konferenza tan-NU f’Kopenħagen f’Diċembru tal-2009 b’pożizzjoni ta’ negozjar soda u ċara, li tqarreb l-opinjonijiet tal-Istati Uniti u tal-UE, bi tħejjija għal qafas post-Kjoto internazzjonali ġdid dwar it-tnaqqis tal-emissjonijiet. L-UE qiegħda tistenna impenn sħiħ u appoġġ għan-negozjati tal-Konvenzjoni Qafas tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Bidla fil-Klima (UNFCCC).

5.4

Min-naħa tal-UE, biex jitfassal approċċ iktar koerenti għall-ksib tal-għanijiet tal-UE dwar il-klima, il-KESE jistieden lill-Istati Membri jaslu għal kunsens biex tingħeleb it-tensjoni bejn il-kompetittività ekonomika u sagrifiċċji ikbar għall-ambjent, u biex ma jitnaqqasx l-investiment f’inizjattivi ġodda għal riċerka dwar teknoloġiji ġodda li jirrispettaw l-ambjent minħabba l-kriżijiet ekonomiċi globali.

5.5

Il-KESE jappella kemm lill-Kummissjoni tal-UE kif ukoll lill-Amministrazzjoni l-ġdida tal-Istati Uniti biex jinvolvu lill-organizzazzjonijiet non-governattivi u n-netwerks ambjentali u lill-partijiet interessati fil-qasam tan-negozju u tat-trejdjunjins, bi tħejjija għall-Konferenza tan-NU li ser issir f’Kopenħagen f’Diċembru tal-2009, kif ukoll biex jerġgħu jistabbilixxu d-Djalogu Trans-Atlantiku dwar l-Ambjent (TAED) li jista’ jaqdi r-rwol ta’ koordinatur tal-partijiet interessati mis-settur tal-ambjent kif ukoll ta’ sieħeb f’dawn it-tħejjijiet.

6.1

Il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati fit-teħid tad-deċiżjonijiet politiċi għandha tradizzjoni differenti fl-UE u fl-Istati Uniti. L-Aġenda Trans-Atlantika l-Ġdida rabtet lill-UE u lill-Istati Uniti f’kooperazzjoni sistematika, fost l-oħrajn f’oqsma bħall-ħolqien ta’ kuntatti bejn il-persuni fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku. B’riżultat ta’ dan, tħejjew numru ta’ Djalogi fis-soċjetà ċivili bejn il-gruppi tal-ħaddiema, tal-konsumaturi u dawk ambjentali.

Id-Djalogi Trans-Atlantiċi stabbiliti fit-tieni nofs tas-snin disgħin ma kinux attivi bl-istess mod u ma kinux involuti b’mod ugwali fl-istrutturi tal-UE u l-Istati Uniti, speċjalment fis-Summits bejn l-UE u l-Istati Uniti, li ffukaw biss fuq id-Djalogu Trans-Atlantiku dwar in-Negozju (TABD). Barra minn hekk, il-Grupp ta’ Konsulenti għall-Kunsill Ekonomiku Trans-Atlantiku jinkludi biss it-TABD, id-Djalogu Trans-Atlantiku tal-Konsumaturi (TACD) u d-Djalogu Trans-Atlantiku tal-Leġiżlaturi (TLD). Iż-żewġ Djalogi l-oħra – id-Djalogu Trans-Atlantiku dwar ix-Xogħol (TALD) u d-Djalogu Trans-Atlantiku dwar l-Ambjent (TAED) – ġew esklużi mingħajr konsultazzjoni mal-partijiet interessati.

6.2

F’dan il-kuntest, fir-Riżoluzzjoni tiegħu tat-8 ta’ Mejju 2008 dwar il-Kunsill Ekonomiku Trans-Atlantiku, il-Parlament Ewropew sejjaħ għall-inklużjoni tal-Presidenti tat-TALD u tat-TAED fil-Grupp ta’ Konsulenti. Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ lil din l-istedina tal-Parlament Ewropew u jistieden lill-KET jirrevedi l-Arranġamenti ta’ Ħidma tiegħu, li ġew adottati mill-Kopresidenti tal-KET f’Berlin fit-28 ta’ Ġunju 2007.

6.3

L-Arranġamenti ta’ Ħidma l-ġodda għandhom ukoll jinkludu arranġamenti mtejba għat-trasparenza u l-koordinazzjoni mal-konsulenti, inkluża l-provvista ta’ aċċess għal dokumenti u notifiki ta’ laqgħat f’waqthom.

6.4

Il-KESE japprova s-sejħa l-ġdida li għamel il-Parlament Ewropew fl-Abbozz ta’ Rapport tiegħu dwar l-istat tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi wara l-elezzjonijiet fl-Istati Uniti, għal fehim aħjar tas-soċjetajiet ċivili involuti (13). Il-KESE għandu jaqdi rwol attiv f’dan il-proċess.

6.5

Id-diversi gruppi ta’ interess involuti fid-Djalogi kollha għandhom ċerta esperjenza fil-bini ta’ netwerks transnazzjonali. L-inizjattivi li ħadu l-Istati Uniti u l-UE fis-snin disgħin biex tiġi riflessa r-realtà l-ġdida tal-integrazzjoni Ewropea ħolqu wkoll opportunitajiet ġodda għall-organizzazzjonijiet trans-Atlantiċi tas-soċjetà ċivili (14).

6.6

L-erba’ Djalogi msemmija hawn fuq bdew l-attivitajiet tagħhom b’rati differenti ta’ suċċess u appoġġ mill-mexxejja politiċi tagħhom fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku. It-TACD qed jaħdem tajjeb u huwa attiv ferm fit-tħejjija tas-Summits bejn l-UE u l-Istati Uniti u fil-ħidma tal-KET.

6.7

Sfortunatament, it-TAED, minkejja bidu relattivament tajjeb, ġie sospiż wara sentejn. Hemm raġunijiet validi favur ir-rikostituzzjoni tiegħu sabiex jikkontribwixxi għall-KET u għas-Summits bejn l-UE u l-Istati Uniti. Il-KESE jirrakkomanda bis-sħiħ li jitwaqqfu mekkaniżmi ta’ finanzjament għad-Djalogi u biex it-TALD u t-TAED (dan tal-aħħar wara li jerġa’ jistabbilixxi ruħu) ikunu involuti fil-Grupp ta’ Konsulenti tal-KET.

6.8

Il-KESE jifhem li r-relazzjonijiet trans-Atlantiċi bilaterali mhumiex neċessarjament l-iktar mezz naturali għall-kooperazzjoni transnazzjonali għal xi organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Fil-każ tal-gruppi tat-trejdjunjins u tal-ambjent, il-forum trans-Atlantiku jikkompeti mhux biss mal-kwistjonijiet domestiċi iżda wkoll ma’ problemi globali, bħal pereżempju t-tibdil fil-klima jew id-dritt tar-rappreżentazzjoni trejdjunjinistika fil-pajjiżi li qegħdin jiżviluppaw. Madankollu, meta jiġu involuti iktar partijiet interessati fir-relazzjonijiet bilaterali bejn l-UE u l-Istati Uniti, il-proċess kollu kemm hu jakkwista iktar appoġġ popolari u leġittimità demokratika. Il-KESE jinkoraġġixxi lill-UE u l-Istati Uniti jtejbu l-aċċessibbiltà u t-trasparenza tal-proċess tad-djalogu trans-Atlantiku kif ukoll il-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati li jirrappreżentaw lis-soċjetà ċivili.

6.9

Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni Ewropea biex fil-futur qarib torganizza laqgħa mal-partijiet interessati kollha li huma involuti fir-relazzjonijiet trans-Atlantiċi sabiex jevalwaw is-sitwazzjoni l-ġdida, iniedu skambju ta’ ideat u jikkoordinaw l-inizjattivi l-ġodda li għandhom jittieħdu. Il-KESE joffri l-kontribut attiv tiegħu f’inizjattiva bħal din, fil-kuntest tal-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili.

6.10

Fil-Komunikazzjoni tagħha tat-18 ta’ Ġunju 2005 (COM(2005) 196), il-Kummissjoni għamlet xi suġġerimenti interessanti. Wieħed minnhom kien il-promozzjoni ta’ djalogu bejn ir-rappreżentanti tal-imsieħba soċjali mill-UE u l-Istati Uniti, inkluża konferenza bejn tliet partijiet fil-qasam tar-relazzjonijiet industrijali. Dawk is-suġġerimenti, li qatt ma ttieħdet azzjoni fuqhom, għandhom jerġgħu jiġu kkunsidrati – l-iskambji bejn l-imsieħba soċjali tal-UE u l-Istati Uniti jistgħu jkunu partikolarment utli fil-kuntest tal-proposti biex l-Istati Uniti jintroduċu l-Att dwar l-Għażla Libera tal-Impjegat.

6.11

Il-KESE ser iniedi kuntatti mal-imsieħba ekonomiċi u soċjali tal-Istati Uniti (in-negozji, it-trejdjunjins, il-bdiewa, il-konsumaturi, eċċ.) sabiex jikkonferma l-interess tagħhom fl-organizzazzjoni ta’ djalogu dwar kwistjoni speċifika jew tnejn, bħall-bidla fil-klima jew il-kummerċ u l-iżvilupp sostenibbli, jiġifieri suġġetti ta’ interess reċiproku fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku. L-għan ta’ djalogu bħal dan huwa li jiġu involuti l-partijiet interessati kollha fl-istess ħin, b’mod differenti mid-Djalogi eżistenti li jaħdmu fil-qasam speċifiku tagħhom jew f’dak tal-organizzazzjonijiet membri tagħhom. Il-KESE ser jistabbilixxi kuntatt mal-Kummissjoni Ewropea u l-Amministrazzjoni tal-Istati Uniti biex jikseb l-appoġġ tagħhom u jidentifika l-interess tagħhom.

6.12

Il-KESE ser isegwi mill-qrib il-ħolqien ta’ gruppi konsultattivi fl-Amministrazzjoni biex jidentifika l-kontropartijiet potenzjali fir-rigward ta’ diversi suġġetti. Il-KESE se jirrifletti wkoll kif għandha ssir promozzjoni aħjar tal-iskambju tal-għerf u tal-esperjenza mal-partijiet interessati tas-soċjetà ċivili fl-Istati Uniti dwar kwistjonijiet ta’ interess komuni. F’dan il-kuntest, ġie propost li s-Sezzjoni Speċjalizzata għar-Relazzjonijiet Esterni toħloq grupp ta’ kuntatt informali, fuq bażi interim, biex imexxi l-attivitajiet tal-KESE fil-qasam tar-relazzjonijiet trans-Atlantiċi. Jekk din l-esperjenza tkun ta’ suċċess, il-grupp ta’ kuntatt ikun jista’ jinħoloq fuq bażi permanenti u formali.

6.13

Fl-Abbozz ta’ Rapport tiegħu, il-Parlament Ewropew insista fuq il-bżonn li jissostitwixxi l-NTA tal-1995 bi Ftehim ta’ Sħubija Trans-Atlantika ġdid, li jipprovdi bażi iktar stabbli u iktar aġġornata għar-relazzjoni (15). Il-KESE jappoġġja din is-sejħa bis-sħiħ u jittama li fin-negozjati dwar dan l-istrument il-ġdid, il-komunitajiet rilevanti mis-soċjetà ċivili Amerikana u Ewropea jiġu inklużi sa mill-bidu nett tal-proċess. L-inklużjoni tas-soċjetà ċivili organizzata tista’ biss issaħħaħ u ttejjeb l-istrutturi istituzzjonali.

6.14

Djalogu mtejjeb jista’ jsaħħaħ l-azzjoni tas-soċjetà ċivili fuq iż-żewġ naħat tal-Atlantiku u b’hekk iħeġġeġ il-ħolqien ta’ netwerks effettivi u l-iskambju tal-ideat fi ħdan u bejn in-netwerks tas-soċjetà ċivili trans-Atlantiċi, inklużi d-Djalogi; dan għandu wkoll jipprovdi aċċess tajjeb għall-gvern u jrawwem ir-relazzjonijiet bejn dawn in-netwerks u d-Djalogi u l-gvern/l-amministrazzjoni.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/40

1.1

L-aċċess għal protezzjoni legali effettiva huwa dritt fundamentali stipulat fil-Karta Ewropea tad-Drittijiet Fundamentali. Għalhekk il-KESE jinsisti li jiġi appoġġjat l-aċċess taċ-ċittadini għal din il-protezzjoni, b’mod partikolari meta din il-protezzjoni tintuża sabiex jingħata kumpens għall-ksur tar-regoli dwar l-antitrust, li huwa ta’ ħsara mhux biss għall-kompetituri li jirrispettaw ir-regoli iżda wkoll għall-konsumaturi, l-SMEs u l-impjegati tal-kumpaniji involuti, billi jhedded l-impjiegi u s-saħħa tax-xiri tagħhom. Il-KESE jilqa’ l-White Paper tal-Kummissjoni u jappoġġjaha f’dan ir-rigward. Jenfasizza l-bżonn ta’ miżuri aktar effettivi li bis-saħħa tagħhom il-vittmi tal-ksur tar-regoli dwar l-antitrust ikunu jistgħu jirċievu kumpens sħiħ għad-danni mġarrba, b’konformità mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja Ewropea. Sistema bilanċjata li tqis l-interessi ta’ kulħadd hija essenzjali għas-soċjetà kollha kemm hi.

1.2

Il-prinċipju ewlieni tal-politika tal-kompetizzjoni għandu jibqa’ li l-Kummissjoni u l-awtoritajiet pubbliċi tal-kompetizzjoni tal-Istati Membri japplikaw b’mod rigoruż l-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat tal-KE fl-isfera pubblika. Il-Kumitat huwa konxju tad-diversi diffikultajiet u ostakli li jxekklu l-infurzar privat tad-drittijiet individwali u kollettivi tal-vittmi li jitolbu kumpens sħiħ, u jilqa’ b’sodisfazzjon l-isforzi tal-Kummissjoni biex tindirizza dawn il-problemi. Dawn l-azzjonijiet għad-danni huma meħtieġa għall-applikazzjoni effettiva tal-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat tal-KE li għandhom jikkompletaw, mingħajr ma jissostitwixxu jew jipperikolaw, l-infurzar pubbliku. Barra minn hekk, titjib tar-regoli dwar l-infurzar privat fil-ġejjieni ser ikollu effetti pożittivi sabiex jiskoraġġixxi l-ksur potenzjali.

1.3

Il-KESE jqis li hemm bżonn qafas legali sabiex tittejjeb is-sitwazzjoni legali bil-għan li jiġi assigurat li l-persuni kkonċernati jużaw id-dritt tagħhom għall-kumpens għad-danni kollha mġarrba b’riżultat ta’ ksur tar-regoli tal-kompetizzjoni tal-KE, hekk kif inhu stipulat fit-Trattat. Għaldaqstant, jeħtieġ li sew fil-livell Komunitarju sew f’dak tal-Istati Membri jiġu adottati l-miżuri neċessarji, kemm vinkolanti kif ukoll mhux vinkolanti, sabiex jittejbu l-proċeduri legali fl-Unjoni Ewropea u jintlaħaq livell sodisfaċenti minimu għall-ħarsien tad-drittijiet tal-vittmi. Is-soluzzjoni ta’ tilwim barra mill-qorti tista’ biss tikkumplementa l-proċeduri tal-qorti. Dawn jistgħu jservu bħala alternattiva interessanti li toffri proċedura anqas formali u anqas għalja, bil-kundizzjoni li ż-żewġ partijiet ikunu verament lesti jikkooperaw u li l-kumpens ġudizzjarju jkun disponibbli b’mod effettiv.

1.4

Fir-rigward tal-azzjonijiet kollettivi, il-KESE jemmen li għandhom jiġu stabbiliti mekkaniżmi adatti sabiex dawn l-azzjonijiet jittieħdu b’mod effettiv. Il-mekkaniżmi għandhom ikunu bbażati fuq mudell Ewropew u fuq miżuri msejsa fuq il-kultura u t-tradizzjonijiet legali Ewropej biex b’hekk jiġi ffaċilitat l-aċċess għall-ġustizzja tal-entitajiet akkreditati mil-liġi u tal-gruppi tal-vittmi. Il-miżuri ta’ segwitu għandhom joffru protezzjoni adatta kontra l-introduzzjoni ta’ fatturi li, kif ħareġ fid-dieher minn ġurisdizzjonijiet oħra, x’aktarx wieħed jabbuża minnhom. Il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni tikkoordina ma’ inizjattivi oħra sabiex jiġi faċilitat il-kumpens, b’mod partikolari l-inizjattiva li għaddejja bħalissa tad-DĠ SANCO.

1.5

Il-proposti tal-White Paper ikopru qafas legali kumpless li jaffettwa s-sistemi proċedurali nazzjonali u, fost affarijiet oħrajn, ir-regoli dwar il-locus standi, id-divulgazzjoni, il-ħtija u t-tqassim tal-ispejjeż.

1.6

L-aċċess għall-provi u d-divulgazzjoni inter partes għandhom ikunu bbażati fuq id-dimostrazzjoni tal-fatti u fuq kontroll ġuridiku strett tal-plawsibilità tat-talba u tal-proporzjonalità tat-talba għad-divulgazzjoni.

1.7

Il-Kumitat jitlob lill-Kummissjoni ssegwi l-White Paper u tipproponi l-miżuri adatti sabiex l-objettivi tal-White Paper ikunu jistgħu jintlaħqu filwaqt li jiġi rispettat il-prinċipju tas-sussidjarjetà, iżda mingħajr ma tixxekkel il-ħidma biex jingħelbu l-ostakli tal-aċċess għall-mekkaniżmi effettivi min-naħa tal-vittmi, sabiex ikunu jistgħu jieħdu azzjoni għad-danni kkawżati mill-ksur tar-regoli tal-kompetizzjoni.

—

il-locus standi: xerrejja indiretti u kumpens kollettiv;

—

l-aċċess għall-provi: divulgazzjoni inter partes;

—

l-effett vinkolanti ta’ deċiżjonijiet tal-Awtoritajiet Nazzjonali tal-Kompetizzjoni (ANK);

—

il-kriterju tal-ħtija;

—

id-danni;

—

it-trasferiment tal-ispejjeż żejda;

—

il-perijodi ta’ preskrizzjoni;

—

l-ispejjeż tal-azzjoni għad-danni;

—

l-interazzjoni bejn il-programmi ta’ klemenza u azzjonijiet għad-danni.

—

minn banda, għandha tikkodifika, fi strument leġiżlattiv Komunitarju, l-acquis communautaire dwar it-tip ta’ kumpens li l-vittmi tal-ksur tar-regoli dwar l-antitrust jistgħu jingħataw;

—

mill-banda l-oħra, għandu jitfassal qafas ta’ linji gwida mhux vinkolanti għall-kwantifikazzjoni tad-danni, li jista’ jinkludi metodi approssimattivi ta’ kalkolu jew regoli ssemplifikati għall-evalwazzjoni tat-telf.

—

il-perijodu ta’ preskrizzjoni m’għandux jibda, f’każ ta’ ksur kontinwu jew ripetut, qabel il-ġurnata li fiha jieqaf il-ksur jew qabel ma l-vittma tal-ksur ma tkun taf bil-ksur u bil-ħsara kkważata;

—

f’kull każ, perijodu ta’ preskrizzjoni ġdid ta’ mill-inqas sentejn għandu jibda ġaladarba d-deċiżjoni ta’ ksur li fuqha jkun ser jibbaża ruħu l-attur sussegwenti tkun saret finali.

3.6.1

Ir-responsabbiltà ewlenija għar-regolazzjoni tas-swieq u l-infurzar tar-regoli tal-kompetizzjoni dwar il-kompetizzjoni fl-UE, bħala kwistjoni ta’ interess pubbliku, għandha tibqa’ f’idejn l-awtoritajiet pubbliċi. Għaldaqstant, il-KESE jemmen li kwalunkwe azzjoni futura għandha tappoġġja l-infurzar pubbliku effettiv filwaqt li tiffaċilita l-proċess biex il-vittmi ta’ ksur tar-regoli dwar l-antitrust jingħataw kumpens għad-dannu li jkunu sofrew. L-infurzar pubbliku għandu rwol fundamentali fil-ġlieda kontra l-imġiba antikompetittiva, aktar u aktar minħabba l-fatt li l-Kummissjoni u l-Awtoritajiet Nazzjonali tal-Kompetizzjoni (ANK) għandhom setgħat uniċi fl-oqsma tal-investigazzjoni u tas-soluzzjoni tat-tilwim.

3.6.2

Filwaqt li l-infurzar pubbliku jiffoka fuq il-konformità u d-deterrenza, l-għan tal-azzjonijiet għad-danni huwa li jipprovdu kumpens sħiħ għad-danni li wieħed ikun sofra. Il-kumpens sħiħ għandu jinkludi t-telf effettiv, it-telf ta’ profitti u l-imgħaxijiet.

3.6.3

Fil-valutazzjoni tal-miżuri marbuta mal-kumpens sħiħ u effettiv, il-KESE jistenna li l-qafas ta’ gwida previst għall-kwantifikazzjoni tad-danni jinkludi linji gwida prammatiċi li jkunu jistgħu jintużaw fil-qrati tal-Istati Membri, kif jingħad fil-White Paper.

3.7.1

Filwaqt li jinħtieġ b’mod indispensabbli qafas aktar effettiv għall-kumpens ġudizzjarju għall-vittmi ta’ ksur tal-liġi dwar il-kompetizzjoni, il-KESE jappoġġja lill-Kummissjoni fl-azzjoni tagħha biex tħeġġeġ lill-Istati Membri jfasslu regoli ta’ proċedura li jseddqu l-ftehim. Bħala alternattiva għall-kumpens ġudizzjarju, is-soluzzjoni ta’ tilwim barra mill-qorti tista’ taqdi rwol kumplementari importanti billi tipprovdi kumpens lill-vittmi mingħajr ma jitnaqqas l-aċċess għar-rikors fil-qorti. Barra mill-qorti jistgħu jintlaħqu soluzzjonijiet ġusti aktar malajr u b’inqas spejjeż, filwaqt li l-konfrontazzjoni bejn il-partijiet tkun anqas qawwija u fl-istess ħin jitnaqqas ix-xogħol żejjed tal-qrati. Għaldaqstant, il-KESE jistieden lill-Kummissjoni tħeġġeġ l-użu tas-sistemi barra mill-qorti fl-UE u ttejjeb il-kwalità tagħhom. Madankollu, il-KESE jinnota li l-mekkaniżmi tas-soluzzjoni alternattiva tat-tilwim jistgħu jservu bħala alternattiva kredibbli biex jipprovdu kumpens lill-vittmi biss jekk ikun hemm mekkaniżmi għall-kumpens ġudizzjarju effettiv mill-qrati – anke permezz ta’ mekkaniżmi kollettivi. Fin-nuqqas ta’ strumenti effettivi għall-kumpens ġudizzjarju, ma jkunx hemm inċentivi biżżejjed għas-soluzzjoni ġusta u konvenjenti għall-partijiet kollha.

—

l-azzjonijiet rappreżentattivi, li jsiru minn entitajiet kwalifikati (bħall-għaqdiet tal-konsumaturi, ambjentali, ta’ min iħaddem jew tal-vittmi). Il-KESE diġà ressaq opinjoni (7) dwar il-leġittimità tal-biċċa l-kbira ta’ dawn l-azzjonijiet rappreżentattivi;

—

l-azzjonijiet kollettivi li fihom il-vittmi jiddeċiedu li jiġbru l-azzjonijiet individwali tagħhom għad-danni f’azzjoni waħda.

4.2.1

Il-kumpens sodisfaċenti tal-vittmi ta’ ksur tar-regoli dwar l-antitrust – kompetituri li jirrispettaw ir-regoli, konsumaturi, SMEs u impjegati ta’ kumpaniji involuti, li huma vittmi indiretti ta’ prattiki li jipperikolaw l-impjieg u s-saħħa tax-xiri tagħhom – huwa tħassib ewlieni għall-KESE. Huwa esprima l-fehma tiegħu dwar “id-definizzjoni tar-rwol u s-sistema tal-azzjonijiet kollettivi fil-qasam tal-liġi Komunitarja dwar il-konsum” f’opinjoni fuq inizjattiva proprja (8). B’konformità mal-opinjonijiet preċedenti, il-Kumitat jgħid li l-fatt li wieħed jammetti l-ħtieġa ta’ kumpens jimxi id f’id mal-proċeduri xierqa sabiex jiġu rikonoxxuti u appoġġjati dawn id-drittijiet. Il-ħolqien ta’ azzjoni kollettiva Ewropea huwa waħda mill-possibbiltajiet li qegħdin jiġu diskussi fid-dibattitu dwar kif tali kumpens jista’ jsir effettiv. Il-KESE jemmen li l-miżuri ta’ segwitu għandhom ikunu bilanċjati u jipprovdu garanziji effettivi sabiex jiġu evitati l-abbużi. Għandhom ikunu konformi ma’ proposti oħra dwar il-kumpens kollettiv, jiġifieri dawk li għaddejjin bħalissa fid-DĠ SANCO, u għandhom jiġu indirizzati b’mod koordinat u koerenti bil-għan li jiġi evitat l-irduppjar bla bżonn tal-istrumenti ġudizzjarji billi dan joħloq diffikultajiet kbar b’rabta mat-transpożizzjoni u l-applikazzjoni fl-Istati Membri.

4.2.2

Il-KESE jappoġġja l-kunsens ġenerali bejn il-politiċi u l-paritijiet interessati Ewropej li l-UE għandha tevita r-riskju tal-abbużi bħal dawk li saru fl-Istati Uniti. Il-miżuri ta’ segwitu għandhom jirriflettu t-tradizzjonijiet kulturali u legali Ewropej; l-uniku objettiv tagħhom għandu jkun il-kumpens u għandhom jistabbilixxu bilanċ ġust bejn il-partijiet, u b’hekk iwasslu għal sistema li tħares l-interessi tas-soċjetà kollha. Il-Kumitat jitlob li fl-UE jiġu evitati kemm il-ħlas ta’ kontinġenza (contingency fees) kif ukoll is-sistemi li jqajmu l-interess ekonomiku ta’ partijiet terzi.

4.3.1

Sabiex jassigura aċċess effettiv għall-provi, li huwa neċessarju biex ikun hemm protezzjoni legali effettiva, il-KESE jaqbel li madwar l-UE għandu jinżamm livell minimu ta’ divulgazzjoni inter partes għall-każi ta’ kumpens għad-danni kkawżati mill-ksur tar-regoli tal-KE dwar l-antitrust. L-estensjoni tas-setgħa tal-imħallfin nazzjonali biex ikunu jistgħu jordnaw id-divulgazzjoni ta’ kategoriji speċifiċi ta’ provi rilevanti tista’ tgħin biex jintlaħaq dan l-għan, sakemm id-divulgazzjoni ssir fil-limiti diġà stabbiliti mill-ġurisprudenza tal-QĠE u tkun rilevanti għall-azzjoni, neċessarja u proporzjonata.

4.3.2

Il-KESE jagħraf l-ostakli attwali li jridu jħabbtu wiċċhom magħhom il-vittmi biex jagħtu l-provi tal-każ tagħhom u jilqa’ l-isforzi tal-Kummissjoni biex jittejjeb l-aċċess għall-provi. Jenfasizza l-fatt li d-differenzi bejn is-sistemi proċedurali tal-Istati Membri m’għandhomx jintesew. L-obbligi ta’ divulgazzjoni għandhom ikunu suġġetti għal salvagwardji preċiżi u għandhom ikunu proporzjonati għall-kawża.

4.3.3

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni tissuġġetta l-obbligi ta’ divulgazzjoni għal salvagwardji preċiżi billi l-problema hija li tinżamm sistema li żżomm bilanċ bejn l-aċċess effettiv għall-provi u d-drittijiet għad-difiża. Il-Kumitat jinnota li s-sorveljanza stretta minn imħallef tista’ tkun ta’ għajnuna f’dan ir-rigward.

4.3.4

Kull meta jiġi nnutat ksur tal-Artikolu 81 jew 82 tat-Trattat fil-livell Komunitarju, il-vittmi tal-ksur jistgħu, b’konformità mal-Artikolu 16(1) tar-Regolament 1/2003, jibbażaw ruħhom fuq din id-deċiżjoni bħala prova vinkolanti fil-proċedimenti ċivili. Fid-dawl tal-prinċipju tal-ekwivalenza tar-regoli proċedurali, il-KESE jemmen li għandu jkun hemm regola simili għad-deċiżjonijiet kollha meħuda mill-Awtoritajiet Nazzjonali tal-Kompetizzjoni li jistabbilixxu li l-Artikolu 81 jew 82 ma ġiex rispettat.

4.4.1

Rigward l-azzjonijiet kollettivi “parteċipattivi (opt-in) u mhux parteċipattivi (opt-out)”, il-KESE jirreferi għall-vantaġġi u l-iżvantaġġi ta’ dawn il-mekkaniżmi kif imfissra fl-opinjoni tiegħu tal-14 ta’ Frar 2008 (9). F’din l-opinjoni l-KESE enfasizza b’mod partikolari li, għalkemm jippreżentaw ċerti vantaġġi, l-azzjonijiet kollettivi “parteċipattivi” huma għaljin u diffiċli biex wieħed jamministrahom, barra minn hekk iwasslu għal dewmien proċedurali u mhumiex adatti għal għadd kbir ta’ konsumaturi għaliex dawn m’għandhomx l-informazzjoni xierqa dwar l-eżistenza ta’ dawn il-proċeduri. Il-KESE jinnota li xi Stati Membri introduċew mudelli differenti ta’ kumpens ġudizzjarju li jinkludu kemm sistemi parteċipattivi kif ukoll mhux parteċipattivi.

4.4.2

Dawn il-kummenti jgħoddu wkoll għall-“azzjonijiet rappreżentattivi”. Billi fil-White Paper mhux qed issir referenza għall-vittmi identifikati biss, iżda wkoll għall-vittmi li jistgħu jiġu identifikati, ma jidhirx li qegħdin jiġu esklużi azzjonijiet f’isem grupp ta’ persuni mhux identifikati. Filwaqt li l-identifikazzjoni tal-vittmi tista’ tikkontribwixxi sabiex jitressqu t-talbiet, jista’ jkun hemm ċirkustanzi li fihom l-estensjoni tal-każ għall-vittmi possibbli kollha tkun xierqa, pereżempju meta jintlaqtu għadd kbir ħafna ta’ vittmi. Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tiċċara din il-proposta.

4.4.3

Il-KESE jfakkar fir-rakkomandazzjonijiet tiegħu dwar ir-rwol importanti tal-imħallfin fl-opinjonijiet preċedenti tiegħu. L-imħallfin jistgħu jiġu megħjuna permezz ta’ taħriġ speċifiku sabiex ikunu jistgħu jivverifikaw aħjar il-kriterji tal-ammissibbiltà u l-valutazzjoni tal-provi u l-aċċess għalihom, billi skont id-definizzjoni tagħhom l-azzjonijiet kollettivi huma bbażati fuq l-improbabbiltà li l-istess ilment jitressaq b’mod individwali. Għalhekk, l-imħallef għandu jkollu rwol attiv u importanti meta wieħed jiġi biex jidentifika u jaċċetta t-talbiet leġittimi fi stadju bikri.

4.4.4

L-assoċjazzjonijiet tal-konsumatur u tal-kummerċ kwalifikati huma l-kandidati naturali biex jirrappreżentaw lill-vittmi f’azzjonijiet rappreżentattivi. Il-White Paper tal-Kummissjoni tippermetti b’mod ċar li l-assoċjazzjonijiet tal-kummerċ awtorizzati jressqu azzjonijiet rappreżentattivi f’isem il-membri tagħhom. Billi organizzazzjonijiet rikonoxxuti oħrajn li jissodisfaw ċerti standards kapaċi jkollhom raġunijiet leġittimi biex jintroduċu azzjoni kollettiva wkoll, wieħed għandu janalizza bir-reqqa jekk dan jistax iwassal għal sitwazzjonijiet fejn jitressqu diversi talbiet għad-danni kkawżati mill-istess ksur tar-regoli. Għandu jiġi rakkomandat li l-vittmi jiġu rappreżentati flimkien minn entità rappreżentattiva waħda sabiex l-azzjoni tkun effettiva.

4.5.1

Fil-prinċipju, il-KESE jaqbel mal-Kummissjoni li d-deċiżjonijiet finali f’kawżi ta’ danni b’segwitu għandhom jiġu valutati bħala preżunzjoni li ma tistax tiġi miċħuda tal-ksur. Jemmen li l-qrati nazzjonali jinsabu fl-aħjar pożizzjoni biex jivvalutaw ir-rabta kawżali bejn il-ksur u d-dannu mitlub u għandhom jibqgħu intitolati li jagħmlu dan b’mod esklużiv.

4.5.2

Il-KESE jinnota wkoll li l-valur tad-deċiżjonijiet finali tal-ANK jimplika li għandha tingħata l-attenzjoni xierqa għal-livell ta’ armonizzazzjoni tal-kontrolli u l-bilanċi, u tal-garanziji proċedurali fl-Istati Membri kollha.

4.6.1

F’xi Stati Membri, ir-relazzjoni kawżali bejn il-ħtija u d-dannu hija element kostitwenti tar-responsabbiltà għad-dannu, u l-attur huwa mitlub juri kemm id-dritt għall-kumpens tiegħu kif ukoll il-ħtija tal-konvenut. Il-KESE jirrakkomanda lill-Kummissjoni tqis dawn id-differenzi billi dawn huma ġejjin mill-iżvilupp storiku tas-sistemi legali nazzjonali. Huwa jħeġġeġ lill-Kummissjoni taċċerta ruħha li kwalunkwe sistema futura tiggarantixxi proċediment ġust li jinkludi kumpens malajr u effiċjenti għad-danni appoġġjati b’evidenza adegwata.

4.7.1

Il-programmi ta’ klemenza għandhom impatt qawwi immens fuq in-numru ta’ kartelli skoperti, u għandhom ukoll effett ta’ dissważjoni sostanzjali. Għaldaqstant, it-tħaddim tajjeb tagħhom huwa l-ewwel u qabel kollox fl-interess tal-vittmi. Ir-riskju li l-informazzjoni kunfidenzjali ssir pubblika jista’ jkollu effetti negattivi fuq l-identifikazzjoni tal-kartelli u, minħabba f’hekk, fuq il-possibbiltà li l-vittmi jitolbu kumpens għad-danni. Għal din ir-raġuni, il-KESE jilqa’ l-proposti li l-għan tagħhom huwa li jħarsu l-effiċjenza tal-programmi ta’ klemenza. Madankollu, l-applikazzjonijiet ta’ klemenza m’għandhomx jipproteġu, aktar milli huwa meħtieġ, lill-parteċipanti tal-kartelli mill-konsegwenzi tal-liġi ċivili relatati mal-imġiba illegali tagħhom a spejjeż tal-vittmi.

4.8.1

Il-White Paper tippreżenta approċċi differenti sabiex jitnaqqas ir-riskju finanzjarju tal-kawża għal dawk li jressqu azzjoni għad-danni. Il-KESE jaqbel mal-fehma li d-dritt għall-kumpens m’għandux jixxekkel minn spejjeż mhux raġonevoli tal-azzjonijiet legali. Il-KESE esprima l-fehma tiegħu dwar l-ispejjeż ta’ dawn l-azzjonijiet fl-opinjoni tiegħu dwar il-Green Paper (10).

4.8.2

Il-White Paper tistieden lill-Istati Membri jirrevedu r-regoli nazzjonali dwar it-tqassim tal-ispejjeż u jagħtu l-possibbiltà lill-qrati nazzjonali li – f’ċirkustanzi eċċezzjonali – jagħmlu deroga għall-“prinċipju ta’ jħallas min jitlef”, li bħalissa huwa applikat fil-biċċa l-kbira tas-sistemi legali nazzjonali. Il-KESE jistieden lill-Kummissjoni toqgħod attenta ħafna kif tiggarantixxi kemm l-aċċess ġust għall-qrati kif ukoll il-validità tat-talbiet għal kumpens f’dan ir-rigward ukoll.

4.8.3

Il-KESE jqis li l-Istati Membri għandhom jirriflettu dwar ir-regoli tagħhom dwar l-ispejjeż legali, u li l-Kummissjoni għandha teżamina r-regoli kollha dwar dan li jeżistu fl-Unjoni Ewropea. It-tendenza għandha tkun li jiġu awtorizzati t-talbiet meritevoli fil-każi li fihom, b’mod ieħor, l-ispejjeż ixekklu t-tressiq ta’ azzjoni. Dan għandu jsir mingħajr ħsara għar-regoli proċedurali li jippromovu t-tip ta’ qbil li bis-saħħa tiegħu jitnaqqsu l-ispejjeż.

4.8.4

Il-KESE jfakkar li mhuwiex rakkomandabbli li tiddaħħal sistema ta’ ħlas ta’ kontinġenza (contingency fee system) li tmur kontra t-tradizzjoni legali Ewropea. Kif diġà sostna l-KESE f’opinjoni preċedenti (11), is-sistema mhix permessa fil-parti l-kbira tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea – la mil-liġi u lanqas mill-kodiċi ta’ kondotta tal-avukati.

4.8.5

Fl-aħħar nett, il-KESE jaħseb li n-notifika u l-ġbir ta’ dawk li huma maħsuba konvenuti jista’ jsir b’mod effiċjenti u bi spiża raġonevoli permezz tar-reġistru elettroniku pubbliku Ewropew tal-azzjonijiet li jista’ jiġi kkonsultat mill-vittmi madwar l-Ewropa kollha kemm hi.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/47

2.1

Fir-rigward tal-istrumenti tal-politika tal-kompetizzjoni, ir-rapport jistipula għal kull strument, kif jagħmel kull sena, il-viżjoni li ggwidat ix-xogħol tal-Kummissjoni fis-sena li qiegħda taħt il-lenti:

2.2

Fil-livell settorjali, ir-rapport 2007 jkopri l-miżuri l-iktar importanti li ttieħdu fl-oqsma ewlenin tal-ekonomija bħal:

2.3

Jidher li hemm bosta inkonsistenzi jew nuqqas ta’ ċarezza f’ċerti sferi ta’ attività, bħall-komunikazzjonijiet elettroniċi, fejn huwa diffiċli li wieħed jifhem il-bżonn u l-għanijiet tal-pakkett regolatorju ġdid imsemmi fil-punt 48 (dwar il-komunikazzjonijiet elettroniċi), peress li jista’ jagħti l-każ li ma jkunx kompatibbli mal-punt 44 li jirriferi għall-kontribut attwali tal-pakkett għaż-żieda fil-kompetizzjoni.

2.4

Fil-qasam tat-teknoloġija tal-informatika xejn ma jingħad dwar l-għanijiet jew il-miżuri li għandhom jiġu adottati. Issir referenza għal każijiet miftuħa fis-snin preċedenti biss, u ma jissemmiex it-twaqqif ta’ regoli u politiki jew il-miżuri li l-Kummissjoni beħsiebha timplimenta.

2.5

Hawn ukoll, jeħtieġ li tissemma s-sitwazzjoni ġdida li nħolqot mill-Internet. Fl-Internet hemm konċentrazzjoni kbira ta’ attività kummerċjali iżda hija suġġetta għal regoli li għadhom fi stat embrijoniku, biex b’hekk hemm potenzjal kbira għal prattiki mhux kompetittivi, mingħajr ix-xkiel ta’ ħarsien reali tal-konsumatur. Għaldaqstant, il-kummerċ fuq l-Internet irid jiġi regolat b’mod urġenti.

2.6

Fis-settur tat-trasport ta’ min wieħed jenfasizza r-referenza ddettaljata u mixtieqa għall-miżuri meħuda fis-setturi differenti tat-trasport: fit-triq, ferrovjarju (kemm tal-merkanzija kif ukoll tal-passiġġieri), marittimu u tal-avjazzjoni.

2.7

Fir-rigward tas-servizzi postali, hemm nuqqas ta’ ċarezza fir-rigward tal-proċess tan-negozjar dwar il-proposta tal-Kummissjoni għall-ftuħ tas-servizzi postali tal-UE għal kollox għall-kompetizzjoni.

2.8

Id-deskrizzjoni tar-rapport dwar il-makkinarju tan-Netwerk Ewropew tal-Kompetizzjoni hija ċara u ddettaljata, kif inhu r-rendikont tiegħu dwar l-attivitajiet tal-awtoritajiet nazzjonali tal-kompetizzjoni (ECN). Ta’ min ninnotaw il-punt dwar it-titjib li qed jiġi osservat fil-kooperazzjoni bejn il-membri tal-ECN. Għandhom jintlaqgħu tajjeb ukoll l-isforzi tal-Kummissjoni matul is-sena li qed tiġi analizzata sabiex tkun involuta f’attivitajiet internazzjonali u kooperazzjoni interistituzzjonali.

2.9

Bħala parti mill-proċess ta’ tkabbir, komplew l-isforzi favur il-promozzjoni tal-infurzar tar-regoli tal-kompetizzjoni fil-pajjiżi kandidati u beda x-xogħol biex dawk il-pajjiżi jkollhom jagħtu evidenza kredibbli fejn juru li dawn ir-regoli ġew adottati.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/52

1.1

L-għan tal-Green Paper hu li tħeġġeġ dibattitu dwar kif l-għarfien fl-oqsma tar-riċerka, ix-xjenza u l-edukazzjoni jista’ jitferrex fuq l-internet bl-aħjar mod u li ssib risposti għal ċerti problemi marbuta mar-rwol tad-drittijiet tal-awtur fl-ekonomija tal-għarfien.

1.2

Bi “drittijiet tal-awtur” nifhmu d-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati oħra, kunċett li ġej mid-definizzjoni klassika ta’ “proprjetà letterarja u artistika” (1). Id-drittijiet tal-awtur huma mħarsa minn numru ta’ organizzazzjonijiet u strumenti internazzjonali, b’mod partikolari l-Konvenzjoni ta’ Berna, u huma amministrati mill-WIPO (2) u l-ftehim TRIPS dwar il-proprjetà intellettwali relatata mal-kummerċ fil-qafas tal-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO).

1.3

Din il-Green Paper hija maqsuma f’żewġ partijiet u tittratta l-kwistjoni tal-eċċezzjonijiet għad-drittijiet esklużivi tad-detenturi tad-drittijiet tal-awtur u drittijiet relatati. It-tieni parti tittratta l-kwistjonijiet marbuta mal-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet li huma l-aktar rilevanti għat-tixrid tal-għarfien u jekk dawn l-eċċezzjonijiet għandhomx jiġu adattati għall-era diġitali.

1.4

Il-ftehim TRIPS jipprovdi għal interpretazzjoni stretta tal-eċċezzjonijiet u l-limitazzjonijiet għad-drittijiet tal-awtur.

1.5

Fir-reviżjoni tas-Suq Uniku tagħha (3), il-Kummissjoni enfasizzat il-ħtieġa tal-promozzjoni tal-moviment liberu tal-għarfien u l-innovazzjoni. Il-Kumitat jappoġġja bis-sħiħ dan l-approċċ u jemmen li huwa indispensabbli għall-implimentazzjoni ulterjuri tal-Istrateġija ta’ Liżbona.

1.6

Jeżistu disa’ direttivi dwar id-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati (4). L-awturi ta’ applikazzjonijiet tas-software huma ttrattati bħall-awturi ta’ xogħlijiet lettararji u artistiċi, madanakollu kemm fil-liġi, kif ukoll fil-prattika, dawn id-drittijiet huma iktar limitati “mid-drittijiet tradizzjonali tal-awtur”.

2.1

Fil-fehma tal-Kummissjoni, l-għan tad-Direttiva dwar l-armonizzazzjoni ta’ ċerti aspetti tad-drittijiet tal-awtur u d-drittijiet relatati fis-soċjetà tal-informazzjoni huwa li tiżgura l-ogħla livell ta’ ħarsien għall-awturi. Hija għandha tkompli tapplika fl-era diġitali kkaratterizzata mid-diġitalizzazzjoni u t-trażmissjoni immedjata ta’ xogħlijiet lettararji u artistiċi, pubblikazzjonijiet tekniċi u xjentifiċi u xogħlijiet stabbiliti permezz tas-software. Madanakollu l-benefiċjarji ta’ dawn id-drittijiet jibqgħu jsostnu li jagħmlu biss qligħ żgħir mit-tqegħid tax-xogħlijiet tagħhom għall-użu fuq l-internet.

2.2

Fil-preżent, il-lista Komunitarja tal-eċċezzjonijiet fuq id-drittijiet tal-awtur tinkludi eċċezzjoni obbligatorja u għoxrin eċċezzjoni fakultattiva; l-Istati Membri għalhekk huma ħielsa li jagħżlu jekk jimplimentawx l-eċċezzjonijiet li mhumiex obbligatorji jew le. Il-Kumitat jemmen li dan ixekkel l-armonizzazzjoni tal-eċċezzjonijiet fakultattivi li jistgħu jkunu ġġustifikati f’ekonomija tal-għarfien li tuża mezzi teknoloġiċi li dejjem qed jiżviluppaw fl-era diġitali. Madanakollu, minħabba li din il-lista hija eżawrjenti, ma tippermettix li Stati Membri oħra jżidu eċċezzjonijiet oħra. Minbarra dan, permezz “tal-kundizzjoni trippla” li fasslu l-WTO u l-WIPO, ir-restrizzjonijiet huma soġġetti għal tliet kundizzjonijiet: dawn ma japplikawx ħlief f’ċertu każijiet partikolari (pereżempju utenti neqsin mid-dawl), m’għandhomx imorru kontra l-isfruttar normali tax-xogħol u m’għandhomx jippreġudikaw l-interessi leġittimi tad-detentur tad-drittijiet b’mod inġust.

2.3

Il-Kumitat iqis li dawn id-dispożizzjonijiet jikkontribwixxu għal forma ta’ armonizzazzjoni, madanakollu, is-sistema ta’ lista eżawrjenti fakultattiva u li, fejn ikun hemm bżonn, tippermetti restrizzjonijiet fuq l-ambitu tal-eċċezzjonijiet, twassal għal problemi ħafna aktar speċifiċi ta’ implimentazzjoni u ta’ monitoraġġ fil-każ tat-tixrid online tax-xogħlijiet (b’mod partikolari bis-satellita).

2.4

Il-lista tirrikjedi approċċ aktar kategoriku li jirrifletti l-għanijiet tas-soċjetà tal-għarfien u tal-ġlieda kontra kull forma ta’ diskriminazzjoni, minħabba li l-għan tal-armonizzazzjoni għadu ma ntlaħaqx u għad hemm wisq eċċezzjonijiet.

2.5

L-interessi ekonomiċi prinċipali involuti huma relatati mad-divertiment, ma’ ċertu forom ta’ kultura popolari jew logħob aktar milli mal-għarfien fil-veru sens tal-kelma; madanakollu ma jaqbilx li jkun hemm taqsim strett tal-kategoriji differenti ta’ kontenut, għajr ovvjament għal kontenut pornografiku jew li jista’ jkun ta’ ħsara għal pubbliku mhux adult.

2.6

Dawn l-eċċezzjonijiet għandhom japplikaw għad-diżabilitajiet kollha li jillimitaw l-aċċess sħiħ għall-internet u l-kontenut multimedjali fuq l-internet, għat-tagħlim ta’ kull livell inkluż it-tagħlim tul il-ħajja u l-universitajiet tat-tielet età, għal-libreriji u l-libreriji multimedjali pubbliċi u universitarji, għan-nies li jkollhom iqattgħu żmien twil l-isptar jew il-ħabsin li għaddejjin minn xi programm ta’ riabilitazzjoni u għar-riċerkaturi tas-settur pubbliku u privat, permezz ta’ arranġamenti speċifiċi ma’ libreriji u ċentri ta’ dokumentazzjoni speċjalizzati. Il-benefiċjarji tal-eċċezzjonijiet għandu jkollhom il-possibbiltà ta’ rimedju f’każ fejn l-aċċess huwa impossibbli jew diffiċli ħafna, madanakollu, kwalunkwe estensjoni fuq il-lista tal-eċċezzjonijiet trid tkun akkumpanjata minn modi ġodda ta’ kumpens minimu għall-anqas għad-detenturi oriġinali (5) tad-drittijiet kif inhu l-każ tar-remunerazzjoni għall-kopja privata.

2.7

Dan il-kumpens għandu jinġabar mill-korpi awtorizzati tal-ġbir li huma inkarigati mill-ġbir u d-distribuzzjoni tar-remunerazzjoni għal ħlas ibbażat fuq il-kriterji tad-distribuzzjoni li jistgħu jiġu mmodifikati skont it-tipi ta’ eċċezzjonijiet obbligatorji stabbiliti.

2.8

Għandhom jitnedew konsultazzjoni u negozjati bejn ir-rappreżentanti tad-diversi partijiet interessati involuti fil-produzzjoni u l-użu tax-xogħlijiet; madanakollu l-Kumitat huwa tal-fehma li jekk fl-ewwel stadju l-Kummissjoni tkun tista’ tfassal linji gwida, ikun tajjeb li mbagħad tistabbilixxi “liċenzji standard” minimi komunitarji, li jkunu jistgħu jiġu adottati fil-livell nazzjonali permezz ta’ negozjati bejn il-partijiet ikkonċernati.

2.9

Skont il-Kumitat, ir-rwol intermedjarju tal-libreriji pubbliċi u universitarji, taċ-ċentri ta’ dokumentazzjoni u riċerka, kif ukoll il-kontroll li jsir mill-korpi tal-ġbir jiżgura li jiġu rrispettati il-kriterji stabbiliti fil-Ftehim TRIPS, li huma forsi wisq stretti jew interpretati b’mod wisq restrittiv u li ma jindirizzawx il-ħtiġijiet tas-soċjetà tal-għarfien u ż-żieda kbira fl-użu tal-internet fl-oqsma kollha l-iktar f’dawk tal-edukazzjoni, it-taħriġ u l-iskambju ta’ informazzjoni bejn xjenzati u riċerkaturi.

2.10

Numru ta’ xogħlijiet edukattivi, xjentifiċi jew tekniċi diġà jistgħu jinstabu fuq l-internet b’liċenzji “light”, bħall-GPL (6) jew il-“creative commons” għal xogħlijiet lettararji u artistiċi. Dawn il-liċenzji u l-produzzjoni ta’ kontenut siewi għas-soċjetà tal-għarfien (7) għandhom jiġu mħeġġa permezz ta’ sejħiet għall-offerti jew b’appoġġ għall-istituzzjonijiet li jipproduċu kontenut xjentifiku u tekniku u software billi japplikaw din it-tip ta’ liċenzja (8).

3.1

Il-Green Paper tagħti importanza partikolari lill-eċċezzjonijiet fuq id-dritt tal-awtur li l-aktar jistgħu jippromwovu t-tixrid tal-għarfien, bħall-eċċezzjoni għal-libreriji jew arkivji, l-eċċezzjoni li tawtorizza t-tixrid ta’ xogħlijiet għal skopijiet ta’ tagħlim u riċerka, l-eċċezzjoni għall-benefiċċju ta’ persuni b’diżabilità u possibbilment għall-kontenut li joħolqu l-utenti.

3.2

Id-diġitalizzazzjoni tal-kotba f’libreriji u arkivji bil-għan li jiġu ppresevati d-dokumenti oriġinali u xi drabi uniċi, u t-tqegħid tagħhom online għall-utenti qed jiżdiedu sew, kif tixhed l-inizjattiva tal-librerija diġitali Komunitarja msejħa Europeana.

3.3

Il-livelli ta’ diġitalizzazzjoni u ta’ tqegħid għad-dispożiżżjoni tax-xogħlijiet ivarjaw ħafna minn Stat Membru għal ieħor, hekk kif ivarjaw ukoll il-kundizzjonijiet relatati, li fil-fehma tal-Kumitat xi kultant huma restrittivi wisq. Id-Direttiva ma tistipula l-ebda eċċezzjoni fuq id-dritt tar-riproduzzjoni għajr f’każ ta’ konsultazzjoni interna għal għanijiet speċifiċi ta’ riċerka u ta’ konservazzjoni limitata tax-xogħol għal skopijiet li mhumiex kummerċjali. Id-dispożizzjoni tal-kundizzjoni trippla hija stretta iżda tista’ ssir aktar flessibbli speċjalment jekk jiġi stabbilit kumpens għall-benefiċċju tal-awturi fil-forma ta’ somma globali.

3.4

Għandu jkun hemm eċċezzjoni speċjali għal xogħlijiet fraġli jew rari u l-listi ta’ xogħlijiet li jiġu mħeġġa jużaw it-tfal tal-iskejjel primarji u sekondarji, l-istudenti u li jintużaw għall-edukazzjoni u t-tagħlim tul il-ħajja. Dawn jistgħu jitqiesu bħala sorsi ta’ interess partikolari nazzjonali. Għandu jkun possibbli li l-format tal-IT jiġi limitat għall-formats li huma koperti minn standard internazzjonali rikonoxxut mill-ISO u li jkunu kompatibbli mal-maġġoranza tal-formats miftuħa (open formats) u proprjetarji (proprietary formats) li jeżistu (9).

3.5

In-numru ta’ kopji jrid jiġi stabbilit skont in-numru magħruf ta’ utenti awtorizzati u skont il-ħtiġijiet relatati mal-konservazzjoni (10).

3.6

Il-kwistjoni tal-aċċessibbiltà online tinvolvi numru ta’ problemi partikolari li jeħtieġu aktar garanziji ta’ nondisseminazzjoni min-naħa tal-utenti aħħarin. Uħud minnhom jistgħu jħallsu għal-liċenzja u għas-servizz (11).

3.7

Jeħtieġ li titqies il-possibbiltà ta’ emenda għad-Direttiva li tippermetti s-self ta’ xogħlijiet online għal skopijiet ta’ riċerka u edukazzjoni taħt kundizzjonijiet legali u tekniki ċari. Il-proċedura u l-obbligu li l-kundizzjonijiet tal-liċenzja speċjali u tas-self online jinftiehmu tajjeb, għandhom jedukaw lill-poplu, b’mod partikolari ż-żgħażagħ dwar kemm huwa importanti li nirrispettaw id-drittijiet tal-awtur. Il-Kumitat dejjem ippropona li għandu jinħoloq sens ta’ rispett għall-proprjetà intellettwali għax jagħmel parti fundamentali mill-etika tal-ekonomija tal-għarfien.

4.1

Ix-xogħlijiet orfni huma sors importanti tal-kreattività.

4.2

Il-Kumitat iqis li l-Green Paper tqajjem numru ta’ kwistjonijiet rilevanti u tipproponi soluzzjonijiet pożittivi u konkreti. Wara li tkun saret riċerka tajba, jistgħu jibdew jiġu ppubblikati listi ta’ xogħlijiet orfni regolarment. Jekk wara perjodu stabbilit ta’ żmien id-detentur tad-drittijiet ma jinstabx, ix-xogħol ma jsirx parti mid-dominju pubbliku iżda jkun kopert minn sistema ta’ protezzjoni xierqa tad-drittijiet tal-awtur, f’każ li fil-futur jinstab detentur leġittimu tad-drittijiet. L-għażla tas-sistema ta’ liċenzji użata tista’ timxi fuq il-mudell Daniż u Ungeriż, iżda l-Kumitat jemmen li huwa possibbli u jkun aħjar li titfassal liċenzja standard Ewropea.

4.3

Il-Kumitat jidhirlu li m’hemmx bżonn direttiva speċifika dwar ix-xogħlijiet orfni. Il-ġestjoni ta’ dawn ix-xogħlijiet ma tinvolvix eċċezzjonijiet ġodda għad-drittijiet tal-awtur iżda ġestjoni speċifika tal-liċenzji fil-qafas tas-sistema ġuridika tad-drittijiet tal-awtur. Il-Kumitat huwa tal-fehma li direttiva ġdida jew inkella l-ħolqien ta’ kapitlu ġdid fid-Direttiva attwali ma jkunux strument xieraq.

4.4

Il-Kummissjoni tkun tista’ tippubblika u taġġorna regolarment il-lista tal-istituzzjonijiet responsabbli għall-ġestjoni tax-xogħlijiet orfni. Din il-lista tista’ tkun soġġetta għal reviżjoni wara perjodu ta’ sperimentazzjoni ta’ ħames jew għaxar snin, sabiex fiha jkunu jistgħu jiġu inklużi r-rapport ippublikat u l-istatistiki.

5.1

Il-Kumitat jixtieq approċċ inqas restrittiv mill-approċċ attwali ta’ bosta pajjiżi tal-Ewropa fir-rigward id-diżabilità u d-diffikultajiet li ġġib magħha sabiex jiġi aċċessat ix-xogħol. Minbarra d-diffikultajiet li jesperjenzaw il-persuni b’diżabilità sabiex jaċċessaw ix-xogħlijiet, ħafna drabi lanqas ma jkollhom dħul finanzjarju kbir. Dan ostakolu ekonomiku u soċjalment inaċċettabbli li jolqot l-aċċess għall-informazzjoni, l-edukazzjoni u l-kultura.

5.2

L-involviment ta’ assoċjazzjonijiet ta’ persuni b’diżabilità għandu jgħin il-proċess ta’ riformulazzjoni tal-eċċezzjonijiet għal persuni b’diżabilitajiet differenti. L-assoċjazzjonijiet jistgħu ikunu involuti wkoll fil-ġestjoni ta’ terminali speċjali tal-kompjuters, u fejn hemm bżonn jipprovdu persunal imħarreġ biex jgħin lill-persuni b’diżabilità. Dawn l-għajnuniet jistgħu jiġu ffinanzjati mid-donazzjonijiet u l-għajnuna li jagħtihom il-gvern. L-assoċjazzjonijiet jistgħu, bħal-libreriji u l-mużewijiet akkreditati jew bil-kooperazzjoni tagħhom, jinnegozjaw il-kundizzjonijiet tal-użu tax-xogħol mal-aġenti tal-awturi li jiżguraw garanziji kontra l-ksur tad-drittijiet tal-awtur. Il-KESE jemmen li l-eċċezzjoni għandha tiġi estiża sabiex tinkludi l-bażijiet ta’ data għax inkella jista’ jixxekkel l-aċċess għal xogħlijiet ta’ referenza bħal enċiklopediji u dizzjunarji. Id-Direttiva dwar il-bażijiet ta’ data għandha tiġi riveduta għal raġunijiet edukattivi u dawk relatati mal-aċċess għat-tagħrif, kif ukoll fid-dawl tal-aċċessibbiltà għal persuni b’diżabilità.

5.3

L-assoċjazzjonijiet jistgħu jaqdu wkoll ir-rwol li jedukaw lil poplu dwar kemm huwa importanti li nirrispettaw il-liċenzji tal-utent. L-utenti jridu jkunu konvinti li r-rispett lejn id-drittijiet tal-awtur hija kundizzjoni essenzjali li tippermetti l-attività kreattiva. Madankollu, mhux sewwa li l-ispejjeż tal-liċenzji u tat-terminali speċjali jaqgħu kollha fuq il-persuni b’diżabilità. Għalhekk għandu jkun hemm eċċezzjoni għad-diżabilitajiet kollha li joħolqu problemi ta’ aċċess għax-xogħlijiet. F’każijiet bħal dawn, l-ispejjeż għandhom jiġu koperti mill-istituzzjonijiet pubbliċi li huma obbligati li jpoġġu x-xogħlijiet għad-dispożizzjoni tal-persuni b’diżabilità, inklużi l-bażijiet ta’ data u s-software. B’riżultat ta’ dan, il-leġiżlazzjoni għandha tiġi mmodifikata (12).

5.4

Il-libreriji u l-mużewijiet ewlenin tal-Ewropa jistgħu jintalbu jippreżentaw il-kollezzjonijiet tagħhom f’format speċifiku adattat għall-bżonnijiet ta’ persuni b’diżabilità partikolari. L-ispejjeż involuti f’każijiet bħal dawn għandhom jiġu koperti mill-baġit għall-affarijiet kulturali fil-livell reġjonali jew nazzjonali. Politika bħal din tissodisfa l-obbligu li niżguraw ugwaljanza għaċ-ċittadini kollha u li niġġieldu kull forma ta’ diskriminazzjoni.

5.5

L-eċċezzjoni għal skopijiet ta’ tagħlim u riċerka kif stipulata fid-Direttiva hija restrittiva wisq. L-iskop tagħha għandu jitwessa’ mingħajr preġudizzju għat-test tal-WTO billi jinkorpora l-informazzjoni dwar is-sors u l-awtur fid-dokument flimkien ma’ dettalji dwar il-limiti fuq l-użu u l-projbizzjoni tar-riproduzzjoni illegali.

5.6

Sistema ta’ liċenzji obbligatorji tista’ tkopri s-self ta’ xogħlijiet online għal skopijiet ta’ tagħlim u riċerka, abbażi ta’ kuntratt stabbilit bejn il-korpi tas-self.

5.7

L-eċċezzjoni għandha tapplika kemm għal siltiet minn xi xogħol magħżul mill-għalliema kif ukoll għal xogħlijiet sħaħ. Dan il-kriterju għandu jkopri l-iskopijiet edukattivi. Dan għandu jsaħħaħ is-sigurtà ġuridika mingħajr ma jdgħajjef id-drittijiet tar-riproduzzjoni. Fil-qafas edukattiv trans-Ewropew, armonizzazzjoni msaħħa tevita sitwazzjonijiet fejn azzjoni li tkun legali f’pajjiż titqies bħala ksur tad-drittijiet tal-awtur f’pajjiż ieħor.

5.8

It-tagħlim mill-bogħod (distance learning) jitlob li fid-djar jintużaw il-kopji (għodda tat-taħriġ) b’mod partikolari mill-istudenti iżda wkoll ċittadini Ewropej li jgħixu f’pajjiżi terzi.

6.1

Din il-kwistjoni qed issir dejjem aktar attwali, b’mod partikolari fil-kuntest kollaborattiv tal-Web 2 (13). Id-drittijiet tal-awtur jew it-tip ta’ liċenzjar alternattiv propost mill-awtur oriġinali jistgħu jiġu trasformati jew żviluppati mingħajr ma dan jitqies bħala ksur tad-drittijiet tal-awtur.

6.2

Fil-każ ta’ inizjattivi bħall-enċiklopediji parteċipattivi, l-aktar approċċ sempliċi huwa li tintgħażel liċenzja xierqa bħall-creative commons jew il-liċenzja tal-wikipedia fejn l-awtur “oriġinali” jaġixxi ta’ moderatur qabel ma tiddaħħal informazzjoni addizzjonali jew isiru xi emendi filwaqt li fl-istess ħin iżomm id-diversità tal-ideat.

6.3

Dan l-eżempju konkret jurina kif l-internet mhux dejjem jikkonforma tajjeb mad-drittijiet tal-awtur.

6.4

Ir-remunerazzjoni tal-awturi li għandhom xogħol fuq l-internet ħafna drabi ma tiġix direttament mill-ħlas ta’ liċenzji, iżda x’aktarx minn qligħ indirett, pereżempju r-reklamar iktar milli l-abbonamenti. Minkejja li l-abbonamenti qed jiżdiedu, il-mudell kummerċjali tal-internet juża soluzzjonijiet innovattivi għad-disseminazzjoni li jinvolvi d-diġitalizzazzjoni u d-disseminazzjoni diġitali. F’dan il-kuntest ninsabu fil-fażi tranżizzjonali li nsibu mezzi ġodda ta’ ħlas (14) anki għaliex l-ispejjeż tal-produzzjoni u t-tixrid tax-xogħlijiet diġitali ma jistgħux jitqabblu mal-ispejjez ferm aktar għolja involuti fil-qasam tal-media tradizzjonali.

6.5

Għad irid jinstab bilanċ bejn il-metodi ġodda ta’ tixrid, it-teknoloġiji tar-riproduzzjoni, il-ħtiġijiet tas-soċjetà tal-għarfien u d-drittijiet tal-awtur. Dan il-bilanċ ma jistax jinkiseb billi jittieħdu għadd kbir ta’ miżuri ripressivi li huma mmirati primarjament lejn kategorija ta’ nies ta’ ċertu żmien, li ssib ruħa kriminalizzata minħabba nuqqasijiet fil-leġiżlazzjoni jew minħabba li għadhom ma nstabux forom ġodda ta’ remunerazzjoni għall-awturi. Fid-dawl tal-importanza u r-rapidità tal-avvanzi teknoloġiċi jeħtieġ li nespandu l-limiti attwali kemm jista’ jkun malajr.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/56

1.1

Il-KESE jilqa’ l-Komunikazzjoni u jinnota li l-kunċett propost sabiex tiġi implimentata ġestjoni strateġika transkonfinali tal-attivitajiet tar-riċerka u l-iżvilupp huwa importanti ħafna u urġenti, b’mod partikulari sabiex ikun jista’ jitħaffef il-progress imwettaq fl-oqsma essenzjali tar-riċerka u l-iżvilupp. Il-“pjan strateġiku Ewropew” jistabbilixxi sistema funzjonali fuq il-bażi tal-aħjar prattiki.

1.2

Dan jeħtieġ l-implimentazzjoni ta’ proċess immexxi mill-Istati Membri bil-għan li tissaħħaħ il-kooperazzjoni tagħhom fil-qasam tar-riċerka u l-iżvilupp, sabiex ikunu jistgħu jiffaċċjaw aħjar l-isfidi prinċipali tas-soċjetà fil-livell Ewropew jew globali, fejn ir-riċerka pubblika taqdi rwol prinċipali. F’dak is-sens, il-KESE jilqa’ u jappoġġja wkoll il-Konklużjonijiet tal-Kunsill “Kompetittività” tat-2 ta’ Diċembru 2008 (1) dwar dan is-suġġett u japprova d-dikjarazzjonijiet li saru fih.

1.3

Il-KESE huwa konvint mill-bżonn li jinħolqu oqfsa bażiċi strateġiċi skont il-prijoritajiet politiċi tal-UE. Sabiex jintuża l-approċċ propost jeħtieġ li qabel kollox ikun hemm rieda politika qawwija.

1.4

Il-KESE jindika li m’għandhiex tingħata importanza żejda lill-approċċ minn fuq għal isfel. Jemmen li huwa importanti li qabel kollox jintuża l-prinċipju minn isfel għal fuq, sabiex jinżammu l-interessi strateġiċi tal-parteċipanti u jingħataw il-possibilità li jaqsmu l-aħjar kapaċitajiet ta’ riċerka u żvilupp.

1.5

Il-Kumitat jenfasizza ukoll li koordinazzjoni bħal din mhux ser tkun faċli, partikularment minħabba l-interessi partikulari ta’ ċerti pajjiżi u n-nuqqas ta’ rieda politika fir-rigward tal-kondiviżjoni tal-għarfien u tal-kapaċitajiet ta’ riċerka u żvilupp.

1.6

Il-KESE jappoġġja totalment l-idea li jiżdiedu r-riżorsi finanzjarji u umani mill-aktar fis possibbli, minħabba l-kompetizzjoni mar-rivali ekonomiċi prinċipali. Madankollu, dan bl-ebda mod m’għandu jikkomprometti l-kooperazzjoni xjentifika li tinkludi b’mod partikulari dawn il-pajjiżi u l-korpi tagħhom ta’ riċerka (2).

1.7

Fl-istess ħin, il-Kumitat jirrimarka li l-implimentazzjoni tal-programmazzjoni konġunta għall-attivitajiet transkonfinali tar-riċerka u l-iżvilupp ser tkun diffiċli ħafna, minħabba li din ser tesiġi bidla fil-mentalità lejn aktar ftuħ u kooperazzjoni (3), u din it-tip ta’ bidla mhix faċli li tinkiseb.

1.8

Filwaqt li jirrikonoxxi u japprezza l-firxa wiesgħa tal-kooperazzjoni transkonfinali u l-proġetti konġunti eżistenti u r-riżultati eċċellenti tagħhom, il-Kumitat jirrakkomanda li għandha tittieħed l-esperjenza rilevanti minn dawn il-programmi sabiex tiġi sfruttata f’dan il-kunċett ġdid ta’ programmazzjoni strateġika. Għandha tittieħed lezzjoni adegwata mill-fallimenti meta jkunu qegħdin jitfasslu l-proċessi tal-programmazzjoni konġunti tar-riċerka.

1.9

Applikazzjoni aktar effikaċi u aktar mgħaġġla tal-għarfien xjentifiku miksub ser teħtieġ parteċipazzjoni adegwata mis-settur privat fil-proċess kollu. Barra minn hekk, il-Kumitat jiġbed l-attenzjoni għad-diffikultajiet marbuta mal-parteċipazzjoni tas-settur privat, b’mod partikulari fir-rigward tal-użu tar-riżultati, il-kwistjoni tal-proprjetà intelletwali, eċċ. (4)

1.10

Fil-fehma tal-Kumitat, huwa indispensabbli li, għal dawn l-attivitajiet Komunitarji importanti, jinħolqu u jiġu stabbiliti oqfsa ta’ ħidma ta’ kwalità li jħeġġu l-involviment ta’ Stati Membri differenti speċjalment il-kapaċitajiet tagħhom ta’ riċerka u żvilupp, sabiex jiġi appoġġjat l-approċċ neċessarju minn isfel għal fuq u fuq kollox jiġu mmobilizzati l-finanzi neċessarji. Huwa assolutament indispensabbli li jkun hemm mobilità suffiċjenti tal-fondi u qafas ta’ appoġġ, sabiex jiġu eliminati l-ostakli potenzjali.

1.11

Waqt it-tħejjija ta’ dawn l-oqsfa ta’ ħidma, mhux biss jeħtieġ li jitqiesu l-fatturi li jista’ jkollhom effetti sinerġetiċi ta’ appoġġ, iżda wkoll li jiġu analizzati fil-fond ir-riskji li jheddu l-kunċett ta’ programmazzjoni Ewropea konġunta.

1.12

F’dan ir-rigward, il-Kumitat diġà appoġġja u enfasizza l-urġenza li jinħolqu infrastrutturi Ewropej ta’ riċerka (5) li jsaħħu l-objettivi ġenerali tal-programmazzjoni konġunta u jżidu l-valur miżjud Ewropew. Għalhekk, il-KESE jistieden lill-Istati Membri sabiex b’mod kreattiv isegwu din l-inizjattiva tal-Kummissjoni, mill-aktar fis possibbli.

1.13

Il-Kumitat jilqa’ t-twaqqif tal-“Grupp ta’ Livell Għoli għall-Ipprogrammar Konġunt” biex jidentifika s-suġġetti li għandhom jintgħażlu għall-programmazzjoni konġunta, wara konsultazzjoni pubblika wiesgħa mal-komunitajiet xjentifiċi differenti reġjonali, nazzjonali u Ewropej, u fejn kien xieraq mas-settur privat. B’konsegwenza ta’ dawn l-attivitajiet, il-Kunsill, wara proposta min-naħa tal-Kummissjoni, għandu jkun jista’ jadotta inizjattivi ta’ programmazzjoni konġunta mhux aktar tard mill-2010.

2.1

Sabiex l-Ewropa twettaq dak li ddikjarat – żvilupp ibbilanċjat u sostenibbli – jeħtiġilha tinvesti aktar fir-riċerka, u fl-istess ħin jeħtieġ ukoll li tinvesti b’mod aktar effikaċi. L-Istrateġija ta’ Liżbona tindika li l-aktar għan urġenti huwa t-tranżizzjoni lejn soċjetà tal-għarfien ibbażata fuq ix-xjenzi, it-teknoloġiji u l-innovazzjoni u titlob għal żieda u titjib tal-investiment fir-riċerka.

2.2

Il-programmazzjoni konġunta hija inizjattiva ġdida li tirrapreżenta bidla fil-kooperazzjoni Ewropea fis-settur tar-riċerka. Din toffri proċess volontarju biex jingħata nifs ġdid lis-sħubija bejn l-Istati Membri, ibbażat fuq prinċipji ċari u gvernanza trasparenti ta’ livell għoli. Għandha l-għan li żżid l-effikaċja u l-impatt tal-fondi nazzjonali tar-riċerka pubblika fl-oqsma strateġiċi. Il-programmazzjoni konġunta għandha l-għan li tolqot, l-ewwel u qabel kollox, il-programmi ta’ riċerka pubblika, jiġifieri l-kooperazzjoni bejn oqsma pubbliċi differenti. Madankollu, l-industrijalisti u partijiet interessati oħrajn għandu jkollhom rwol fil-proċess konsultattiv u fl-implimentazzjoni ta’ ċerti inizjattivi ta’ programazzjoni konġunta.

2.3

Il-Komunikazzjoni twieġeb għat-talbiet mill-partijiet interessati għal approċċ volontarju minn isfel għal-fuq flimkien ma’ gwida strateġika fil-livell Ewropew u għat-tiċħid tagħhom ta’ metodu maħluq fuq mudell universali.

2.4

Din il-Komunikazzjoni hija waħda mill-ħames inizjattivi ta’ politika ppjanati mill-Kummissjoni biex isegwu l-Green Paper tal-2008 dwar “Iż-Żona Ewropea tar-Riċerka: Perspettivi Ġodda” (6). Tirreferi b’mod partikulari għad-dimensjoni “L-Ottimizzazzjoni tal-Programmi u l-Prijoritajiet ta’ Riċerka” u tirrappreżenta pass ’il quddiem fil-ħolqien tal-“ħames libertà” billi jitneħħew l-ostakli għall-moviment ħieles tal-għarfien.

2.5

Meta mqabbla mal-imsieħba ewlenin tagħha, l-Ewropa mhix qed tinvesti biżżejjed fir-riċerka, u f’dawn l-aħħar għaxar snin in-nefqa tas-settur pubbliku u dak privat fir-riċerka u l-iżvilupp baqgħet ġeneralment staġnata. L-Ewropa mhux biss trid iżżid in-nefqa tagħha b’mod mgħaġġel u sostanzjali, iżda trid ukoll tfittex modi ġodda u innovattivi kif tuża r-riżorsi skarsi tar-riċerka u l-iżvilupp b’mod aktar effiċjenti u effettiv. Barra minn hekk, l-Ewropa trid issaħħaħ il-kapaċità tagħha li tbiddel ir-riżultati tar-riċerki tagħha f’benefiċċji għas-soċjetà u għall-ekonomija.

2.6

F’dawn l-aħħar snin, l-Istati Membri u l-Komunità adottaw bosta inizjattivi biex jistimulaw l-effikaċja tar-riċerka pubblika. Il-partijiet interessati identifikaw in-nuqqas ta’ kooperazzjoni u koordinazzjoni bejn il-programmi pubbliċi nazzjonali tar-riċerka u l-iżvilupp bħala punt dgħajjef tar-riċerka u l-iżvilupp tal-UE. Madankollu, minkejja l-isforzi li saru fl-aħħar snin biex tingħeleb il-problema, ix-xena Ewropea tar-riċerka għadha maqsuma f’kategoriji distinti.

2.7

Illum, 85 % tal-attività pubblika tar-riċerka u l-iżvilupp hija pprogrammata, iffinanzjata, segwita u evalwata fil-livell nazzjonali, b’kollaborazzjoni jew koordinazzjoni bejn pajjiżi differenti limitata ħafna. Anqas minn 6 % tal-investiment totali fir-riċerka u l-iżvilupp u 15 % biss tar-riċerka u l-iżvilupp Ewropej bi skop ċivili ffinanzjat minn fondi pubbliċi (li 10 % ġejjin minn organizzazzjonijiet u programmi intergovernattivi, u 5 % mill-Programm Qafas) huma ffinanzjati fil-kuntest ta’ kooperazzjoni transkonfinali.

2.8

Il-kwistjoni mhix li l-programmazzjoni kollha tar-riċerka għandha titwettaq f’kooperazzjoni u lanqas li l-programmazzjoni purament nazzjonali għandha titwaqqaf. Il-problema pjuttost hija li s’issa, f’oqsma ta’ importanza strateġika għall-Ewropa kollha jew għall-parti kbira minnha, il-frammentazzjoni tal-programmi tar-riċerka pubblika tagħti riżultati anqas tajbin u lill-Ewropa qed tiswilha ħafna, barra l-fatt li ma tħallihiex tilħaq l-għanijiet soċjali stabbiliti.

2.9

Xi wħud mill-akbar suċċessi xjentifiċi tal-Ewropa huma l-frott ta’ raggruppament transkonfinali ta’ fondi ddedikati għar-riċerka u l-iżvilupp, u prinċipalment permezz tal-ħolqien ta’ strutturi konġunti ta’ riċerka (7). Dawn l-inizjattivi komuni madankollu setgħu jħallu impatt akbar kieku l-attenzjoni li ngħatat għal din il-problema kienet strateġikament immirata u akkumpanjata minn impenn politiku, trasparenza u anqas riġidità. Ma tantx tagħmel sens li jiżdiedu dawn l-inizjattivi jew id-daqs globali tas-7 Programm Qafas mingħajr programmazzjoni strateġika konġunta effikaċi.

2.10

Il-programmazzjoni konġunta tmur id f’id mal-bidla tal-istruttura tax-xena Ewropea tar-riċerka. Dan huwa proċess komprensiv u strateġiku fuq medda twila ta’ żmien, bil-għan li jsaħħaħ il-kapaċità tal-Ewropa li tiffaċċja l-isfidi ekonomiċi u soċjali prinċipali, bħal pereżempju l-problemi relatati tal-klima u l-enerġija. Il-programmazzjoni konġunta tikkonsisti fil-ksib ta’ effetti ta’ strutturar sabiex jiżdiedu l-effikaċja u l-impatt tal-fondi għar-riċerka pubblika. Il-programmazzjoni konġunta tfisser li l-Istati Membri jkunu lesti li jimxu fid-direzzjoni tad-definizzjoni u l-implimentazzjoni ta’ aġendi komuni ta’ riċerka b’attivitajiet multiannwali approvati b’mod konġunt u mekkaniżmi ta’ finanzjament.

2.11

Il-programmazzjoni konġunta teħtieġ li l-Istati Membri jiżviluppaw attitudni ġdida. L-ewwel nett, hemm bżonn ta’ impenji u azzjonijiet konkreti min-naħa tal-Istati Membri kif ukoll kunsiderazzjoni u organizzazzjoni mill-ġdid dwar kif jitħejjew u jiġu implimentati l-programmi ta’ riċerka, li jridu jiġu ffokati fuq għanijiet komuni. Din hija r-raġuni għaliex il-programmazzjoni konġunta għandha tkun proċess volontarju bbażat fuq il-prinċipju tal-ġeometrija varjabbli u tal-aċċess miftuħ.

2.12

A priori, il-programmazzjoni konġunta ma tinvolvix finanzjament Komunitarju, anke jekk is-7 Programm Qafas jista’, naturalment, jaġixxi ta’ xprun. L-idea hi li jkunu l-Istati Membri stess li jiddefinixxu strateġiji komuni u jgħaqqdu r-riżorsi nazzjonali. Fl-istess ħin, din ma teskludix il-possibbilità ta’ finanzjament Komunitarju komplementari skont il-valur miżjud, id-dimensjoni Ewropea u l-impatt ta’ strutturar possibbli tal-inizjattivi kkonċernati.

2.13

Il-Kummissjoni tipproponi metodoloġija prammatika sabiex il-programmazzjoni konġunta titħaddem f’għadd limitat ta’ oqsma miftiehma. Il-metodoloġija tal-programmazzjoni strateġika hija bbażata fuq l-esperjenza miksuba dwar il-Pjattaformi Teknoloġiċi Ewropej, iżda adattata għall-progammi ta’ riċerka pubblika. Din tinvolvi l-istadji suċċessivi li jikkorrispondu maċ-ċiklu ta’ ħajja tal-programmi ta’ riċerka, mit-tħejjija tal-programm għall-implimentazzjoni tiegħu, sal-monitoraġġ u l-evalwazzjoni.

2.14

Il-programmazzjoni konġunta tista’ ssir eħfef jekk jiddaħħlu fis-seħħ għadd ta’ kondizzjonijiet qafas:

3.1

Il-KESE jilqa’ l-Komunikazzjoni u jinnota li l-kunċett propost sabiex tiġi implimentata ġestjoni strateġika transkonfinali tal-attivitajiet tar-riċerka u l-iżvilupp huwa importanti ħafna u urġenti, b’mod partikulari sabiex ikun jista’ jitħaffef il-progress imwettaq fl-oqsma essenzjali tar-riċerka u l-iżvilupp. F’dak is-sens, il-KESE jilqa’ u jappoġġja wkoll il-Konklużjonijiet tal-Kunsill “Kompetittività” tat-2 ta’ Diċembru 2008 dwar dan is-suġġett u japprova d-dikjarazzjonijiet li saru fih.

3.2

Il-kunċett jippreżenta karatteristiċi pożittivi peress li jipprova juża l-fondi pubbliċi b’mod kemm jista’ jkun effikaċi permezz tal-koordinazzjoni strateġika tal-linji gwida fundamentali tar-riċerka, u jtejjeb il-kapaċitajiet ta’ riċerka u żvilupp permezz ta’ kooperazzjoni internazzjonali wiesgħa għall-proġetti ta’ riċerka li jsiru fil-kuntest ta’ programmazzjoni u soluzzjonijiet konġunti.

3.3

Il-Kumitat jilqa’ l-analiżi ta’ impatt li saret u li fuq din il-bażi ntgħażel, fost erba’ possibilitajiet, “il-pjan strateġiku Ewropew” li huwa bbażat fuq l-aħjar prattiki attwali u jiżviluppa sistema funzjonali fejn is-suġġetti tal-programmazzjoni konġunta jiġu identifikati mill-Istati Membri.

3.4

Barra minn hekk, il-Kumitat jilqa’ wkoll il-fatt li għall-proġett pilota ta’ koordinazzjoni ntgħażel il-qasam tat-teknoloġiji tal-enerġija, u jappoġġja totalment dan il-proġett u l-approċċ il-ġdid tiegħu fl-opinjoni tiegħu relatata mal-pjan SET (8).

3.5

Il-KESE huwa konvint mill-bżonn li jinħolqu oqfsa bażiċi strateġiċi skont il-prijoritajiet politiċi tal-UE.

3.6

Il-KESE jindika li m’għandhiex tingħata importanza żejda lill-approċċ minn fuq għal isfel. Min-naħa l-oħra jemmen li jekk dan ikun ibbażat fuq il-karatteristiċi attwali tan-netwerks xjentifiċi internazzjonali eżistenti, li jiġbru diversi gruppi ta’ riċerka u huma parzjalment appoġġjati minn aġenziji internazzjonali bħall-AIE, huwa importanti li qabel kollox jintuża l-prinċipju minn isfel għal fuq, sabiex jiġu involuti l-atturi differenti fil-proġetti kkonċernati b’tali mod li jinżammu l-interessi strateġiċi tagħhom u l-possibilitajiet li jiġu kondiviżi l-aħjar kapaċitajiet ta’ riċerka u żvilupp. Il-konferenzi xjentifiċi internazzjonali jistgħu jikkostitwixxu fora adegwati, li jistgħu jkunu responsabbli mit-tħejjija ta’ proposti xierqa.

3.7

Il-Kumitat jenfasizza li koordinazzjoni bħal din mhux ser tkun faċli, partikularment minħabba l-interessi partikulari ta’ ċerti pajjiżi u n-nuqqas ta’ rieda politika fir-rigward tal-kondiviżjoni tal-għarfien u tal-kapaċitajiet ta’ riċerka u żvilupp. Il-ftuħ u t-trasparenza ser ikunu indispensabbli għal implimentazzjoni prattika b’suċċess ta’ dan il-kunċett.

3.8

Filwaqt li jirrikonoxxi u japprezza l-firxa wiesgħa tal-kooperazzjoni transkonfinali u l-proġetti konġunti eżistenti u r-riżultati eċċellenti tagħhom, il-Kumitat jirrakkomanda li għandha tittieħed l-esperjenza rilevanti minn dawn il-programmi sabiex tiġi sfruttata f’dan il-kunċett ġdid ta’ programmazzjoni strateġika. Għandha tittieħed lezzjoni adegwata mill-fallimenti meta jkunu qegħdin jitfasslu l-proċessi tal-programmazzjoni konġunti tar-riċerka.

3.9

Il-KESE jappoġġja bis-sħiħ l-idea li dan il-kunċett jiġi implimentat minnufih waqt li jiżdiedu r-riżorsi finanzjarji u umani, sabiex il-Komunità tkun tista’ ttejjeb il-pożizzjoni u l-kompetittività ekonomika tagħha meta mqabbla mar-rivali prinċipali tagħha, l-Istati Uniti u l-pajjiżi Ażjatiċi. Madankollu, dan bl-ebda mod m’għandu jikkomprometti l-kooperazzjoni xjentifika li tinkludi b’mod partikulari dawn il-pajjiżi u l-korpi tagħhom ta’ riċerka (9).

3.10

Fl-istess ħin, il-Kumitat jirrimarka li l-implimentazzjoni tal-programmazzjoni konġunta għall-attivitajiet transkonfinali tar-riċerka u l-iżvilupp ser tkun diffiċli ħafna, minħabba li din ser tesiġi bidla fil-mentalità lejn aktar ftuħ u kooperazzjoni (10), u din it-tip ta’ bidla mhix faċli li tinkiseb.

3.11

Applikazzjoni aktar effikaċi u aktar mgħaġġla tal-għarfien xjentifiku miksub, li tikkostitwixxi l-għan finali tal-programmazzjoni strateġika konġunta u s-soluzzjonijiet speċifiċi ta’ riċerka, ser teħtieġ parteċipazzjoni adegwata mis-settur privat għall-proċess kollu. Il-Kumitat jinnota li l-kunċett ta’ programmazzjoni konġunta jippermetti parteċipazzjoni bħal din. Barra minn hekk, jindika li l-parteċipazzjoni tas-settur privat twassal għal diffikultajiet, b’mod partikulari fir-rigward tal-użu tar-riżultati, il-kwistjoni tal-proprjetà intelletwali, eċċ. (11)

3.12

Il-proċess ta’ innovazzjoni, jiġifieri l-applikazzjoni konkreta tal-għarfien xjentifiku miksub, ser jiddependi minn fatturi lokali varjati ħafna, bħal pereżempju l-infrastruttura eżistenti, l-aċċess għall-kapital, rati tat-taxxa u inċentivi fiskali relatati ma’ ċerti tipi ta’ investiment, jew l-esperjenza tal-industrija fir-rigward ta’ tipi simili ta’ investiment. Jistgħu jkunu involuti wkoll inċentivi diretti għall-investiment, bħalma huma l-perijodi stipulati ta’ ħelsien mit-taxxa (tax holidays). Dawn il-fatturi jistgħu jwasslu għal kontradizzjonijiet fil-proġetti.

—

Rakkomandazzjoni dwar il-ġestjoni tal-proprjetà intellettwali f’attivitajiet għat-trasferiment ta’ għarfien u Kodiċi ta’ Prattika għal universitajiet u organizzazzjonijiet ta’ riċerka pubbliċi oħrajn, COM(2008) 1329 tal-10.4.2008;

—

Komunikazzjoni dwar “Karrieri aħjar u aktar mobbiltà: Sħubija Ewropea għal riċerkaturi” COM(2008) 317 tat-23.5.2008.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/62

1.1

Il-Kumitat approva l-inizjattiva tal-Kummissjoni, konformi mal-azzjoni tagħha ta’ aġġornament kontinwu tal-miżuri maħsuba għat-titjib u l-aġġornament tal-qafas leġiżlattiv tal-Ftehim ta’ Basle. Barra minn hekk jaqbel b’mod ġenerali mad-dispożizzjonijiet implimentattivi kif proposti, ħlief għal xi osservazzjonijiet dwar aspetti waħdanin, li ma jibdlux il-qafas ġenerali.

1.2

L-istrumenti ta’ kapital ibridu, li jippreżentaw karatteristiċi mħallta ta’ kapital proprju (equity) u kapital ta’ debitu, huma fil-fatt suġġetti għal regoli nazzjonali li għandhom ikunu armonizzati biex jinkiseb livell ta’ parità fil-livell internazzjonali. Il-Kummissjoni ma tagħtix definizzjoni preċiża lil dawn l-istrumenti minħabba li huma jieħdu għamliet diversi u evoluttivi, iżda tiffissa prinċipji bażiċi għall-ammissibbiltà tagħhom: m’għandux ikollhom skadenza inizjali ta’ anqas minn 30 sena, u għandhom ikunu mħallsa kollha u mfassla b’mod li jassorbu t-telf kollu. Barra minn dan, m’għandhomx jiżviluppaw b’mod eċċessiv fir-rigward tal-kapital proprju; l-awtoritajiet nazzjonali huma ddelegati bis-setgħa li jintervjenu biex irażżnu żidiet fil-valur mhux normali.

1.3

Fir-rigward ta’ klijenti affiljati, iddaħħal il-kunċett tar-riskju li joriġina mid-diffikultajiet li jkollha azjenda li minnha tkun tiddependi finanzjarjament azjenda oħra, u l-obbligi dwar l-għoti ta’ informazzjoni ġew simplifikati, armonizzati u ristrutturati. Fir-rigward ta’ riskji kbar, l-innovazzjoni li kienet l-aktar prominenti hija dwar l-introduzzjoni ta’ limitu uniku ta’ 25 %, li jinkludi wkoll id-depożiti interbankarji. Il-KESE jsostni li din l-aħħar regola, aktarx imnebbħa mix-“xenarju katastrofiku” ta’ dan l-aħħar, għandha tiġi riveduta, minħabba l-funzjoni regolatorja importanti tal-likwidità ta’ dawn id-depożiti u tal-livell ta’ riskju relattivament iżgħar, fi żminijiet normali, fil-konfront ta’ tipi oħra ta’ skoperturi.

1.4

Il-proposta tintroduċi dispożizzjoni li timponi ż-żamma ta’ interess ekonomiku materjali ta’ mhux anqas minn 5 % fuq l-emittenti, l-intermedjarji u d-diriġenti li jkunu involuti direttament fin-negozjar, l-istrutturar u d-dokumentazzjoni tal-ftehim oriġinali li ħoloq l-obbligi. Jidher li l-ispirazzjoni wara din id-dispożizzjoni kienet l-esperjenza kerha fir-rigward tas-CDOs (obbligazzjonijiet ta’ debitu b’garanzija) Amerikani, għalkemm l-oriġini u l-karatteristiċi tagħhom huma differenti minn titulizzazzjonijiet normali. Il-KESE jistaqsi dwar l-impatt ta’ din id-dispożizzjoni l-ġdida fuq il-likwidità tas-swieq.

1.5

L-Istati Membri ngħataw il-fakultà li fil-kalkolu jeżentaw mill-iskoperturi r-riskji bejn il-gruppi meta l-kontropartijiet ikunu stabbiliti fl-istess Stat Membru. Il-Kumitat huwa aġġornat sew dwar il-motivi ta’ natura legali li jfixklu l-estensjoni tar-regoli għall-kontropartijiet residenti fi Stati Membri oħra, iżda jsostni li f’kundizzjonijiet normali, jekk il-kontropartijiet barranin ma jiġux inklużi issir ħsara fil-valutazzjoni globali tal-livell ta’ riskju tal-azjenda inkwistjoni. Soluzzjoni raġjonevoli tista’ tkun l-estensjoni tal-eżenzjoni tal-grupp kollu skont valutazzjonijiet li jsiru każ b’każ, għajr fejn tkun meħtieġa sospensjoni jekk ikun hemm sinjali ta’ problemi kritiċi.

1.6

B’referenza għar-regola msemmija fil-paragrafu ta’ qabel dan, iżda b’mod ġenerali, il-Kumitat jerġa’ jiddikjara għal darb’ oħra li huwa kontra l-konċessjoni tal-fakultà lill-Istati Membri li jagħżlu jekk jadottawx jew le dispożizzjonijiet bħal dawn. Jibqa’ mhux mittiefes il-prinċipju tal-armonizzazzjoni u l-parità tal-kundizzjonjiet tal-kompetizzjoni.

1.7

Fil-fehma tal-KESE, għandha tingħata attenzjoni speċjali lir-riskju kkawżat mill-iskopertura li tista’ tirriżulta mill-użu ta’ linji ta’ kreditu li jkunu għadhom ma ntużawx fuq il-karti ta’ kreditu: skopertura li tista’ ssir rilevanti f’daqqa waħda f’perjodi ta’ restrizzjonijiet fuq il-kreditu għall-konsum u fuq dak ipotekarju.

1.8

Dwar arranġamenti superviżorji, il-proposta għal direttiva tintroduċi sensiela ta’ regoli ġodda maħsuba biex tiżdied l-effiċjenza tal-kontrolli: l-ewwel nett, għandha titqies “il-fergħa rilevanti mil-lat ta’ riskji sistematiċi”, li għandu jkollha superviżjoni fil-pajjiż ospitanti meta jsir magħruf l-istat kritiku tagħha bi qbil minn qabel bejn l-awtoritajiet tal-pajjiżi interessati; il-KESE jaqbel dwar dan, iżda jenfasizza li hemm il-ħtieġa tal-adozzjoni ta’ miżuri fil-każijiet ta’ grajjiet għal għarrieda u mhux mistennija.

1.9

Il-KESE fl-aħħar nett jinnota b’sodisfazzjon it-twaqqif ta’ kulleġġi tal-awtoritajiet superviżorji stabbiliti mill-awtorità ta’ superviżjoni konsolidata u li minnhom jagħmlu parti l-awtoritajiet tal-pajjiżi li fihom ikollhom is-sede l-azjendi ta’ grupp partikulari. Inizjattiva bħal din ma tistax ħlief ittejjeb l-effikaċja tal-kontroll fuq il-gruppi u l-prontezza tal-adozzjoni ta’ miżuri adegwati meta tinqala’ l-ħtieġa.

2.1

Il-kriżi fis-swieq finanzjarji ġiegħlet lill-Kummissjoni tħaffef il-proċedura diġà mibdija ta’ tisħiħ u fejn meħtieġ ta’ tibdil fid-dispożizzjonijiet dwar l-istruttura tar-rekwiżiti kapitali tal-istituzzjonijiet finanzjarji, adottata fl-ambitu tal-ftehim ta’ Basle II permezz tad-Direttivi 2006/48/KE u 2006/49/KE. Wieħed għandu jinnota li d-diskussjonijiet dwar il-miżuri l-ġodda kienu diġà bdew meta feġġet il-kriżi; ir-riforma strutturali tas-suq għandha tiġi implimentata wara l-pubblikazzjoni ta’ White Paper maħsuba għal Ġunju 2009. Il-proposta tinkludi sensiela ta’ regoli maħsuba biex:

2.2

Il-proposta saret wara konsultazzjoni on-line mal-partijiet interessati; it-test tfassal wara li tqieset l-informazzjoni li waslet, iżda evidentement inżammu sodi l-prinċipji bażiċi li nebbħu l-konsultazzjoni:

2.3

Il-KESE japprezza l-ispirtu bażiku wara dawn il-proposti u jaqbel mal-linja ġenerali tal-proposti mfassla mill-Kummissjoni: il-ġrajjiet li qed nassistu għalihom, iżda fuq kollox ċerti fatti u avvenimenti gravi, dgħajfu l-fiduċja tal-pubbliku fis-sistema finanzjarja kollha kemm hi u joħolqu l-obbligu ta’ miżuri xierqa. Madankollu huwa meħtieġ li r-regoli ta’ prudenza ma jkunux daqshekk stretti li jippenalizzaw l-opertauri u l-klijenti tagħhom meta m’hemmx bżonn. Il-kriżi wriet li r-regoli ta’ prudenza li jiżguraw l-istabbiltà u s-solidità tas-swieq jaqdu wkoll rwol soċjali importanti ħafna.

4.1

Ir-regolamentazzjoni tal-iskoperturi l-kbar tmur lura għall-1992 u minn dak iż-żmien ’l hawn ma nbidlitx; il-ġrajjiet riċenti wrew il-ħtieġa ta’ regolamenti ġodda. Il-proposta tal-Kummissjoni tagħti importanza akbar lir-riskji li għandhom ċerti skoperturi u fl-istess waqt beħsiebha tnaqqas l-ispejjeż tal-ġbir tad-data, iżżid it-trasparenza u toħloq kundizzjonijiet aktar indaqs.

4.2

Il-kunċett ta’ klijenti relatati nbidel. S’issa l-akbar attenzjoni ngħatat lir-riskju li impriża seta’ jkollha diffikultijiet minħabba problemi finanzjarji ta’ impriża oħra; il-ġrajjiet urew li żewġ impriżi jew aktar setgħu jkunu f’riskju minħabba problemi tal-azjenda li jkunu jiddependu fuqha finanzjarjament.

4.3

Ġew simplifikati u armonizzati wkoll l-obbligi informattivi li kienu ta’ spiża kbira u ta’ tfixkil għas-settur. Il-bidla l-aktar evidenti tikkonsisti fis-senjalazzjoni konsolidata tal-akbar 20 skopertura meta dawn ikunu kkalkulati skont il-metodu tal-klassifikazzjoni interna. Il-limiti differenti applikabbli ġew unifikati għal limitu ta’ 25 %.

4.4

L-għadd kbir ta’ eżenzjonijiet fis-seħħ, spiss diffiċli biex jiġu interpretati, fil-parti l-kbira tagħhom tneħħew; minnhom baqgħu fis-seħħ dawk li ma jidhrux li jikkostitwixxu riskju kbir. Il-lista iżda għadha pjuttost twila, iżda b’mod ġenerali tidher li tissodisfa kriterji ta’ prudenza evalwati sew.

4.5

Il-KESE jaqbel b’mod ġenerali mar-regolamentazzjoni proposta; iżda qed iwassal ċerti osservazzjonijiet dwar xi aspetti importanti:

4.6

Jixirqilhom attenzjoni partikulari “l-iskoperturi li jirriżultaw minn faċilitajiet tal-kreditu mhux użati li fl-Anness II huma kklasifikati bħala oġġetti ta’ riskju baxx li ma jidhrux fuq il-karta tal-bilanċ” (Artikolu 113). L-għadd kumplessiv tal-limiti ta’ nfiq tal-karti ta’ kreditu huwa għoli, partikularment għal dawk it-tipi ta’ istituzzjonijiet; fil-perjodi ta’ kreditu strett il-marġni mhux utilizzata malajr tista’ tiġi limitata. Il-KESE huwa tal-fehma li l-espożizzjoni potenzjali ta’ kreditu mhux użat fuq il-karti għandha tiġi evalwata bir-reqqa u b’mod kawt.

6.1

Il-kriżi li ħakmet is-swieq finanzjarji dinjija wriet il-ħtieġa ta’ reviżjoni tal-istrutturi u l-metodi ta’ superviżjoni, biex isiru b’mod li jipprevjenu kriżijiet sistematiċi u jippermettu reazzjonijiet f’każi ta’ emerġenza.

6.2

Ir-regoli dwar l-iskambju ta’ informazzjoni u l-kooperazzjoni ġew riveduti: iddaħħal bl-Artikolu 42(a) il-kunċett ta’ “fergħa sistematikament rilevanti”, li jirrikonoxxi, f’każi partikulari l-prevalenza tal-interess tal-pajjiż ospitanti fuq il-prinċipju tal-Istat Membru tal-oriġini. Il-KESE jesprimi l-qbil sħiħ tiegħu ma’ dan l-approċċ ta’ importanza fundamentali.

6.3

Bażikament, ir-regoli l-ġodda jipprevedu li l-awtoritajiet tal-pajjiż ospitanti jistgħu jitolbu lil dawk tal-pajjiż tal-oriġini, jew lil dawk ta’ superviżjoni konsolidata meta jkun il-każ, li l-fergħa fit-territorju tagħhom tkun iddikjarata, b’mod sistematiku, “rilevanti” jekk għandha kwota tas-suq ta’ aktar minn 2 % jew jekk għandha preżenza sinifikattiva fis-suq nazzjonali. It-talba għandu jkollha tip ta’ “valutazjoni tal-impatt” bħala previżjoni ta’ possibiltà ta’ sospensjoni jew għeluq tal-operazzjonijiet fis-sistemi tal-ħlas, l-ikklerjar u r-regolamentazzjoni, kif ukoll tal-konsegwenzi ta’ miżuri bħal dawn fuq is-suq nazzjonali.

6.4

Hemm skadenza fissa li tirregola l-proċedura skont liema fergħa titiqies “rilevanti”. Jeħtieġ li jkunu stabbiliti regoli li jkunu utli f’każijiet ta’ emerġenza vera (Artikolu 130), b’mod li jippermettu l-adozzjoni ta’ miżuri urġenti. Il-kulleġġi tal-awtoritajiet ta’ superviżjoni ta’ istituzzjoni ġdida (Artikolu 131(a) – ara l-punt 6.5), u fuq kollox il-Kumitat Ewropew tal-Awtoritajiet Superviżorji għandhom jippermettu proċeduri simplfikati bil-garanziji meħtieġa.

6.5

Partikularment utli huwa t-twaqqif (Artikolu 131(a)) tal-kulleġġi tal-awtoritajiet ta’ superviżjoni, l-istituti tal-awtorità ta’ superviżjoni konsolidata u ta’ dawk li jagħmlu parti mill-awtoritajiet tal-Istati Membri kkonċernati. Xogħlhom essenzjalment hu li jiggarantixxu l-kontroll kontinwu u effikaċi tal-gruppi transnazzjonali (u, wieħed jittama, l-adozzjoni ta’ miżuri immedjati f’kundizzjonijiet ta’ emerġenza) permezz tal-iskambju ta’ informazzjoni u tad-definizzjoni komuni tal-metodoloġiji xierqa ta’ superviżjoni. Il-KESE huwa sodisfatt b’din id-deċiżjoni u b’mod ġenerali bir-regoli proposti ta’ kontroll, b’konformità mal-programmi ta’ aktar effiċjenza mħabbra qabel u bl-awgurju tal-Forum tas-Servizzi Finanzjarji.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/66

1.1

Il-Kumitat jilqa’ b’sodisfazzjon l-orjentazzjoni ġenerali tal-proposta tal-Kummissjoni, li qabel xejn għandha l-għan li testendi l-firxa ta’ tranżazzjonijiet koperti mir-Regolament dwar is-sistemi ta’ ħlas transkonfinali għad-debitu dirett. B’mod ġenerali, din l-inizjattiva torbot mal-politika tal-Kummissjoni li għandha l-għan li tiżgura li l-ħlas transkonfinali fiż-żona tal-euro jitqies u jiġi ttrattat bl-istess mod bħall-ħlas nazzjonali.

1.2

Parti mit-tħassib ġejja mill-fatt li l-ġestjoni tad-debiti diretti transkonfinali tqum aktar minn dik tat-tranżazzjonijiet korrispondenti fil-livell nazzjonali. Għalhekk il-KESE jitlob li, għal raġunijiet ta’ trasparenza, il-Kummissjoni tagħti d-dettalji, il-metodoloġija u s-sorsi tal-istudji li kkonsultat biex waslet għall-konklużjonijiet tagħha. Biex jittieħdu deċiżjonijiet bilanċjati jeħtieġ li jkunu magħrufa l-fatti.

1.3

Ta’ min wieħed jiftakar li jekk ir-Regolament jidħol fis-seħħ fl-1 ta’ Novembru 2009, hekk kif inhu propost, mhux ser ikun hemm wisq żmien biex jitfasslu pjanijiet ekonomiċi, li xorta waħda ma jistgħux isiru mingħajr ċertezza legali dwar it-“Tariffa Multilaterali ta’ Interskambju”.

1.4

Il-proposta fiha wkoll żewġ rekwiżiti għall-Istati Membri: l-ewwel rekwiżit huwa li joħolqu awtorità responsabbli għas-sistemi ta’ ħlas jekk din ma teżistix diġà; it-tieni, li jinħolqu strutturi tajbin għall-ġestjoni tal-ilmenti. Il-KESE jemmen li fil-biċċa l-kbira tal-pajjiżi dawn l-istrutturi ilhom jeżistu. F’dan il-każ, huwa jwissi li m’għandhomx jinħolqu strutturi ġodda li jirduppjaw jew jirkbu fuq il-funzjonijiet li jaqdu l-istrutturi li diġà jeżistu.

1.5

Talba oħra lill-Istati Membri tikkonċerna l-adozzjoni ta’ “penalitajiet effettivi, proporzjonati u dissważivi” għan-nuqqas ta’ konformità mad-dispożizzjonijiet tar-Regolament; il-KESE jaqbel ma dan, imma jiġbed l-attenzjoni għall-fatt li l-komunikazzjoni tal-istudju komparattiv tal-miżuri li ttieħdu fil-pajjiżi differenti tista’ tagħti idea tal-importanza li kull Stat Membru qiegħed jagħti lir-Regolament.

1.6

Ir-Regolament jgħodd biss għall-pajjiżi li huma parti mill-unjoni monetarja; pajjiżi li huma barra ż-żona tal-euro jistgħu jagħżlu li japplikawh għall-munita tagħhom. Il-fatt li l-ebda pajjiż ma għamel użu minn din il-possibbiltà għandu jqajjem tħassib dwar kemm hemm interess fl-utilità ta’ dawn l-inizjattivi min-naħa tal-pajjiżi differenti.

2.1

Ir-Regolament (KE) Nru. 2560/2001 dwar is-sistemi ta’ ħlas transkonfinali fil-Komunità ilu fis-seħħ mill-31 ta’ Diċembru 2001. Dan jistipula li l-ispiża ta’ ħlas tarnskonfinali f’kull Stat Membru hija l-istess bħal ħlas korrispondenti intern. Ir-Regolament japplika għat-trasferimenti ta’ kreditu, u ħlasijiet elettroniċi, kull tip ta’ ħlas bil-kard u ġbid ta’ kontanti minn magni awtomatiċi (ATM). Mill-1 ta’ Novembru 2009, il-proposta tal-Kummissjoni ser testendi l-ambitu tar-Regolament biex jinkludi d-debiti diretti u ser ittejjeb is-sistema ta’ kif jintlaqgħu l-ilmenti u tissemplifika s-sistemi ta’ rappurtar statistiku.

2.2

L-għan tal-Kummissjoni huwa li ttejjeb it-tħaddim ta’ suq intern f’dawk tas- sistemi ta’ ħlas bl-euro, sabiex tiżgura li t-tranżazzjonijiet domestiċi u internazzjonali jkunu soġġetti għall-istess regoli, b’iffrankar u benefiċċji kemm għall-konsumaturi kif ukoll għall-ekonomija b’mod ġenerali. Jeħtieġ li tingħata attenzjoni partikolari għall-ġestjoni tat-tilwim, sabiex jiġu indirizzati l-punti li jqajmu l-għaqdiet tal-konsumaturi. Ir-rappurtar statistiku huwa piż amministrattiv kbir u joħloq spejjeż kbar għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu.

2.3

Il-KESE jinsab sodisfatt bl-inizjattiva tal-Kummissjoni u jaqbel mal-idea ġenerali tagħha. Fl-istess ħin jixtieq jagħti s-sehem tiegħu għad-diskussjoni permezz ta’ xi kummenti u suġġerimenti.

3.1

Bi tweġiba għall-pressjoni li għamlet il-Kummissjoni matul is-snin, is-settur bankarju ħoloq infrastruttura għaż-Żona Unika ta’ Pagamenti bl-euro (SEPA), li issa qed taħdem tajjeb, kemm mil-lat tekniku kif ukoll ta’ organizzazzjoni u kemm billi ġġib l-imposti fuq ħlasijiet internazzjonali u fuq dawk nazzjonali fuq l-istess livell. Il-Kummissjoni tgħid li “dan ir-Regolament jista’ għalhekk jitqies bħala l-bidu tas-SEPA.”

3.2

Dak li nkiseb s’issa huwa ferm pożittiv; madankollu għad hemm tħassib bażiku dwar kemm jikkonforma mal-prinċipji ġenerali tas-suq uniku. L-ewwel nett, l-għan ewlieni tas-SEPA huwa li tissolva l-kwistjoni tal-pagamenti bl-euro; il-pajjiżi li mhumiex parti miż-żona tal-euro mhu ser jiksbu l-ebda benefiċċju ħlief fil-każ ta’ ħlas li jsir bil-munita unika. Wara t-tkabbir, nistgħu ngħidu li llum is-SEPA tkopri l-biċċa l-kbira tal-movimenti intra-Komunitarji: bħala parti minn suq intern b’rati differenti.

3.3

It-tieni nett, il-parità tal-kundizzjonijiet nazzjonali u internazzjonali tgħodd biss fi ħdan kull pajjiż individwali; id-differenzi bejn pajjiż u ieħor jibqgħu hemm u f’bosta każijiet huma konsiderevoli. Iżda d-differenzi bejn il-pajjiżi fiż-żona tal-euro b’mod ġenerali u dawk barra huma saħansitra ikbar. Ir-Regolament li qiegħed fis-seħħ bħalissa jistipula li din il-possibbiltà tista’ tiġi adottata b’mod volontarju mill-pajjiżi barra miż-żona tal-euro wkoll, iżda ftit huma dawk li ħadu din l-opportunità. Ir-riżultat globali huwa li għad fadlilna ħafna x’naqdfu biex naslu għal konverġenza raġonevoli tal-prezzijiet fl-UE.

3.4

Nistgħu nitkellmu dwar il-konverġenza tal-prezzijiet iżda dan ma jfissirx li l-għan huwa dak ta’ uniformità. Madankollu, kieku kull pajjiż kellu jagħmel eżami għaqli ta’ tqabbil tal-ispejjeż, ikun jista’ jittieħed pass ’il quddiem f’dik li hija trasparenza u bħala tweġiba għall-istennijiet tal-konsumaturi: jeżistu differenzi kbar fl-ispejjeż tal-infrastruttura, it-taxxi u l-imposti soċjali, l-ispejjeż ta’ organizzazzjoni u l-piż relattiv bejn ċifri nazzjonali u internazzjonali. Analiżi ta’ dan it-tip għandha mnejn tagħti indikazzjonijiet siewja dwar kemm hija għaqlija d-deċiżjoni li jiġu inklużi fir-Regolament l-istrumenti transkonfinali kollha ta’ ħlas elettroniku.

22.9.2009   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea

C 228/69

1.1

Il-Kumitat iqis li l-objettivi tal-proposta huma ta’ importanza fundamentali u jħeġġeġ lill-Kummissjoni li ssegwi sistema ta’ kejl komuni li tmur lil hinn mir-riċerka u s-suċċessi nazzjonali biex tikseb valur miżjud Ewropew, ħaġa li kulħadd jaqbel magħha.

1.2

Fl-opinjoni tal-KESE irridu naslu fil-punt fejn nilħqu pożizzjoni waħda fil-livell dinji, u fi ħdanha, il-leħen tal-UE ma jkunx sekondarju iżda wieħed li jippromovi livelli li huma mmirati lejn il-materjali, il-prodotti u l-proċessi żviluppati fl-Ewropa u li jikkorrispondu għall-interessi industrijali u kummerċjali tal-UE.

1.3

Fil-fehma tal-Kumitat, f’kuntest ekonomiku u soċjali li issa sar globalizzat, struttura ta’ metroloġija Ewropea li tilħaq livell ta’ eċċellenza jista’ jkollha biss effetti pożittivi fuq l-ekonomija tal-UE.

1.4

Il-KESE jqis li l-komunità tar-riċerkaturi Ewropej trid tieħu sehem dejjem aktar fl-iżvilupp ta’ sistemi moderni, biex il-metroloġija tkun tista’ tiġi applikata fl-oqsma l-ġodda tal-fiżika, il-kimika, il-bijoloġija, l-istudju tal-ambjent, l-impatt fuq l-ekoloġija, in-nanoteknoloġija, l-ikel, kif ukoll is-saħħa u s-sigurtà fil-postijiet tax-xogħol.

1.5

Skont il-Kumitat, biex jintlaħqu s-suċċessi mixtieqa jidher li hemm bżonn li b’mod determinat infittxu li jkun hemm integrazzjoni ikbar tal-industrija, il-kummerċ u s-settur pubbliku, fl-iżvilupp tar-riċerka tal-metroloġija fl-Ewropa skont kif jindikaw l-istandards il-ġodda tal-fora internazzjonali.

1.6

Fil-fehma tal-KESE huwa importanti ferm li d-dinja tar-riċerka dwar il-metroloġija ma tidhirx bħala dinja maqtugħa għaliha jew li tħares biss ‘il ġewwa.

1.7

Ir-regolamenti u l-livelli jiġu kkomunikati permezz ta’ sistemi ta’ kejl li huma bbażati fuq il-metroloġija applikata, li dwarha hemm qbil fil-livell internazzjonali. Għaldaqstant il-KESE jissuġġerixxi li mill-bidu nett il-korpi dwar l-Istandards Ewropej (CEN, CENELEC, ETSI), il-korpi nazzjonali, u l-korpi ta’ akkreditazzjoni jipparteċipaw fit-tfassil tal-iskemi l-ġodda.

1.8

Il-KESE jqis li hemm bżonn li jsir dak kollu li huwa possibbli biex naslu għal integrazzjoni mill-qrib fir-riċerka dwar il-metroloġija Ewropea bejn:

dan għaliex, skont il-Kumitat, huwa biss b’dan il-mod, li jeskludi kull forma ta’ għeluq, li nistgħu niksbu riżultati fil-livell Ewropew li jistgħu jiġu aċċettati fil-livell internazzjonali.

1.9

Il-Kumitat jagħraf il-mertu tal-proposti tal-Kummissjoni li huma maħsuba biex jappoġġjaw l-inizjattiva tal-EMRP (1) (Programm Ewropew ta’ Riċerka dwar il-Metroloġija), permezz ta’ livell għoli ta’ “komunitarizzazzjoni” f’termini ta’:

1.10

Skont il-Kumitat, is-sistema ta’ gvernanza trid tiġi definita aħjar. Jidher ċar li sistema inċerta ta’ gvernanza tista’ tinfluwenza l-iżvilupp tar-riċerka u r-riżultati mixtieqa.

1.11

Il-KESE jfakkar, f’dan ir-rigward, il-ħtieġa li l-atturi interessati li huma milquta direttament għandhom jipparteċipaw fir-riżultati metroloġiċi tar-riċerka, kemm fil-prijoritajiet, kif ukoll fit-tfassil u l-valutazzjoni tas-sejħiet – li għandhom jiġu ppublikati fuq CORDIS u l-Ġurnal Uffiċjali – għal proposti li jintegraw il-parteċipazzjoni tal-intrapriżi, l-universitajiet u ċ-ċentri tar-riċerka u tal-formazzjoni, kemm fil-monitoraġġ kif ukoll fil-kontroll tal-programmi u l-proġetti ffinanzjati.

1.12

Fil-fehma tal-KESE, tkun ħaġa xierqa li l-Kunsill Xjentifiku tar-Riċerka tal-EMRP jkollu l-opportunità li jikkontrolla, permezz ta’ opinjonijiet vinkolanti indirizzati lill-Kumitat tal-EMRP, it-tip ta’ riċerka li għandha tiġi ffinanzjata, il-programm annwali tax-xogħol, u l-għażla tal-grupp indipendenti għall-valutazzjoni tal-proposti, u li osservatur tal-Kummissjoni jsegwi l-panels ta’ valutazzjoni, kif jiġri fl-FP7.

1.13

Fil-fehma tal-KESE, għandu jiġi previst programm Komunitarju ġenwin u dejjiemi, ikkoordinat u mmexxi mill-Kummissjoni fil-proposti tat-tħejjija tal-Programm Qafas li jmiss għall-Programm Qafas dwar ir-Riċerka u l-Iżvilupp Teknoloġiku (RTŻ) 2014–2020. Dan għandu jkun ibbażat fuq proċess kontinwu ta’ parteċipazzjoni tal-partijiet interessati u jqis fuq kollox il-ħtiġijiet tad-dinja tal-industrija, l-universitajiet, ir-riċerka, l-istandardizzazzjoni, barra mill-aspetti internazzjonali tar-riċerka metroloġika, speċjalment fir-rapporti mal-korpi internazzjonali fosthom l-ISO, l-OECD u korpi oħra ta’ riferiment bħall-IUAP (2).

—

is-sigurtà,

—

it-tikketti tal-ikel,

—

is-sistemi tas-saħħa,

—

l-ambjent,

—

il-bijoteknoloġija,

—

in-nanoteknoloġija u l-materjali avvanzati,

—

l-enerġija,

—

it-trasport u t-telekomunikazzjoni kif ukoll is-sistemi ta’ sigurtà

3.1

Il-proposta bbażata fuq Artikolu 169 għandha l-ħsieb li twaqqaf programm Ewropew tar-riċerka metroloġika (EMRP) li jinvolvi u jiġbor flimkien 22 programm nazzjonali, bil-għan li titjieb l-effiċjenza u l-effettività tar-riċerka metroloġika pubblika.

3.2

Fost l-objettivi indikattivi hemm dak li jagħti kontribut lill-istabbiliment ta’ żona Ewropea tar-riċerka permezz ta’ koordinament akbar tal-programmi nazzjonali, biex xi wħud mill-isfidi komuni Ewropej jiġu ffaċċjati aħjar, bl-eliminazzjoni tal-ostakli bejn il-programmi nazzjonali.

3.3

Skont il-Kummissjoni, l-EMRP għandha l-għan li tintegra il-programmi nazzjonali ta’ 22 Stat billi tgħaqqadhom fi programm wieħed li:

3.4

Il-mudell ta’ gvernanza propost huwa bbażat fuq l-esperjenza li nkisbet, bl-ewwel inizjattiva fl-ambitu tal-artikolu 169 tat-Trattat, li tnediet fis-sitt programm ta’ qafas, jiġifieri l-inizjattiva EDCTP (9).

3.5

L-inizjattiva EMRP tipprevedi fond ta’ 400 miljun Euro, li 200 miljun minnhom huma l-kontribut tal-pajjiżi parteċipanti għall-perjodu 2009–2016, u 200 miljun oħra huma previsti bħala kontribut Komunitarju.

3.6

Il-koordinament tal-inizjattiva jinsab f’idejn l-Assoċjazzjoni Ewropea tal-Istituti Nazzjonali tal-Metroloġija (EURAMET), imwaqqfa fl-2007 skont il-leġiżlazzjoni Ġermaniża u magħrufa bħala assoċjazzjoni mingħajr profitt, is-segretarjat qiegħed f’Braunschweig, fis-Sassonja t’isfel u taħdem bħala organizzazzjoni metroloġika regjonali Ewropea u Agenzija Eżekuttiva tal-EMRP.

—

fl-eċċellenza tal-istruttura metroloġika,

—

fi proġetti ta’ riċerka, komuni, kompetittivi u miftuħa,

—

b’aktar parteċipazzjoni mill-komunità tar-riċerkaturi, permezz tal-iżvilupp tal-ħiliet,

—

f’kooperazzjoni tassew internazzjonali, li tagħti valur lis-sistema Ewropea,

—

b’leħen wieħed fuq livell dinji,

—

fuq kollox f’involviment ikbar tal-industrija (assoċjazzjonijiet tal-intraprendituri u tal-ħaddiema) tal-kummerċ u tas-settur pubbliku, fl-iżvilupp tar-riċerka metroloġika Ewropea.

—

il-valur miżjud Ewropew tal-proposta,

—

definizzjoni ċara u kompluta tal-programm konġunt tal-attivitajiet integrati,

—

struttura ta’ gvernanza.

5.1

Il-Kumitat jagħraf il-mertu tal-proposta tal-Kummissjoni li tappoġġja l-inizjattiva EMRP (12) b’mod li jkun hemm livell għoli ta’ “komunitarizzazzjoni” fl-ipprogrammar konġunt, l-allokazzjoni skont stima tar-riżorsi, il-loġika ta’ tagħlim reċiproku u r-regoli ta’ parteċipazzjoni tal-intrapriżi, l-universitajiet u l-istituti ta’ riċerka, kif ukoll fil-valutazzjoni tal-proposti li fihom għandu jipparteċipa osservatur tal-Kummissjoni kif jiġri fl-FP7.

5.2

Dwar il-gvernanza proposta għall-EMRP, fost l-oħrajn, il-KESE jinnota li: