25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/1

1.1

Il-KESE ddeċieda li jiftaħ mill-ġdid id-dibattitu dwar il-ħtieġa u l-opportunità għal riflessjoni fil-fond dwar ir-rwol u s-sistema legali ta' forma ta' azzjoni kollettiva armonizzata fuq il-livell Komunitarju, partikolarment fl-oqsma tal-liġi dwar il-konsum u l-kompetizzjoni, ta' l-inqas bħala pass inizjali.

1.2

Il-KESE dejjem kien favur li tiġi definita, fuq livell Komunitarju, azzjoni kollettiva li jkollha l-għan li tikseb kumpens effettiv għad-danni fil-każ ta' ksur ta' drittijiet kollettivi jew imxerrda. Azzjoni bħal din tikkumplementa b'mod siewi l-ħarsien li diġà joffru r-rimedji kemm legali kif ukoll alternattivi, fosthom il-mandat ta' inibizzjoni kif definita mid-Direttiva 98/27/KE tad-19 ta' Mejju 1998.

1.3

Fil-fatt, il-KESE ddefenda bosta drabi l-ħtieġa għal intervent Komunitarju f'dan il-qasam peress li jikkunsidra li azzjoni bħal din:

1.4

Dawn l-aħħar snin bosta Stati Membri adottaw sistemi ġudizzjarji differenti minn xulxin għar-rappreżentazzjoni ta' l-interessi kollettivi tal-konsumaturi filwaqt li oħrajn għadhom m'għamlux hekk; dan joħloq inugwaljanzi fl-aċċess għall-ġustizzja u jxekkel it-twettiq tas-suq intern. Il-KESE jikkundanna din is-sitwazzjoni aktar u aktar minħabba li s-sodisfazzjon u l-fiduċja taċ-ċittadini huma fost l-għanijiet iddikkjarati għat-twettiq tas-suq intern fis-seklu 21. Il-KESE għandu joqgħod attent għall-impatt tal-miżuri kollha maħsuba fir-rigward tal-kompetittività ta' l-intrapriżi Ewropej u r-riperkussjonijiet li l-ispejjeż sproporzjonati jista' jkollhom fl-aħħar mill-aħħar fuq il-ħaddiema u l-konsumaturi.

1.5

Għalhekk, il-KESE jipproponi li jikkontribwixxi għal din ir-riflessjoni b'suġġerimenti konkreti dwar is-sistema legali ta' azzjoni kollettiva bħal din, filwaqt li jqis is-sistemi nazzjonali fis-seħħ fil-pajjiżi Ewropej, iżda wkoll l-esperjenzi ta' pajjiżi oħra li żviluppaw azzjonijiet bħal dawn. Il-Kumitat jikkunsidra b'mod partikulari l-prinċipji msemmija fir-Rakkomandazzjoni C(2007)74 tal-Kunsill tal-Ministri ta' l-OECD tat-12 ta' Lulju 2007 dwar is-soluzzjoni u l-kumpens tat-tilwim dwar il-konsum.

1.6

Fid-definizzjoni tal-parametri proposti għal inizjattiva leġislattiva fuq il-livell Komunitarju, il-KESE qies it-tradizzjoni legali komuni ta' l-istituzzjonijiet ġudizzjali Ewropej u l-prinċipji fundamentali komuni tal-proċedura ċivili ta' l-Istati Membri; b'hekk irrifjuta l-aspetti tal-“class actions” bħalma nsibu fl-Istati Uniti, billi dawn huma inkompatibbli mat-tradizzjonijiet u l-prinċipji hawn fuq imsemmija. Il-KESE jikkunsidra bħala partikularment dannuż kull żvilupp ta' prattiki li jattribwixxu lil investituri terzi jew lil avukati ispirati mill-class actions Amerikani partijiet sostanzjali mill-ammonti li jinkisbu bħala kumpens jew bħala danni punittivi waqt proċeduri introdotti f'isem l-interess tal-konsumatur.

1.7

Fid-dawl ta' l-għanijiet u l-finijiet ta' strument bħal dan, il-KESE stħarreġ l-alternattivi ewlenin possibbli f'dak li għandu x'jaqsam mas-sistema legali (vantaġġi u żvantaġġi ta' skema opt-in, opt-out jew imħallta), ir-rwol tal-qorti, il-kumpens għad-danni, ir-rikorsi u l-finanzjament tal-miżuri.

1.8

Il-bażi legali ta' din l-inizjattiva kif ukoll l-istrument legali li għandu jintuża huma kwistjonijiet importanti li ġew analizzati wkoll u li jagħtu lok għal proposti.

1.9

Il-KESE jfakkar ukoll li din ir-riflessjoni dwar it-twaqqif ta' mekkaniżmu ta' azzjonijiet kollettivi ma tmurx affattu kontra l-eżistenza u l-iżvilupp ta' metodi ta' soluzzjoni alternattiva tat-tilwim (ADR), anzi pjuttost bil-maqlub. Il-KESE kien fost l-ewwel li fisser il-ħtieġa għall-ħolqien ta' strumenti effiċjenti li jippermettu lill-konsumatur jiddefendi d-drittijiet tiegħu, kemm individwali kif ukoll kollettivi, bla ma jidħol il-qorti. F'dan ir-rigward, il-KESE jħeġġeġ konformità aħjar tas-sistemi ta' medjazzjoni fis-setturi li jikkostitwixxu d-dinja tal-konsum u b'mod partikulari fejn il-kummerċ transkonfinali huwa l-iktar żviluppat jew li għandu l-iktar potenzjal għall-iżvilupp.

1.10

Teżisti medda sħiħa ta' rimedji kollettivi għall-konsumaturi li jkunu qed isofru minn danni; din tvarja minn azzjonijiet individwali, volontarji u kunsenswali għal rikorsi kollettivi u legali. Kull wieħed minn dawn il-livelli ta' soluzzjoni ta' tilwim għandu jaħdem bl-aħjar mod possibbli u jiffaċilita l-kumpens għad-danni fl-iktar livell aċċessibbli għall-vittmi.

1.11

Il-KESE jilqa' bi pjaċir l-intenzjoni murija mill-Kummissjoni li tkompli twettaq studji dwar dan is-suġġett. Madankollu, jinsisti fuq il-ħtieġa li, fl-istess ħin, ikun hemm rieda politika ġenwina li twassal għal inizjattivi leġislattivi xierqa.

1.12

Huwa u jinterpreta r-rieda tar-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili organizzata, il-KESE qed jindirizza wkoll lill-Parlament Ewropew, lill-Kunsill u lill-Istati Membri sabiex din ir-riflessjoni ssir b'kunsiderazzjoni ta' l-interessi tal-partijiet differenti u b'rispett għall-prinċipji tal-proporzjonalità u tas-sussidjarjetà u sabiex tiġi segwita minn deċiżjonijiet politiċi indispensabbli għat-tnedija kemm jista' jkun malajr ta' inizjattiva fis-sens imsemmi aktar 'il fuq.

2.1

L-għan ta' din l-opinjoni fuq inizjattiva proprja huwa l-promozzjoni ta' riflessjoni wiesgħa dwar ir-rwol u s-sistema legali ta' forma ta' azzjoni kollettiva (1) fuq il-livell Komunitarju, b'mod partikolari fil-qasam tal-liġi dwar il-konsum u l-kompetizzjoni, għall-inqas bħala l-ewwel fażi (2). L-għan aħħari tagħha huwa li tħeġġeġ is-soċjetà ċivili u l-istituzzjonijiet kompetenti ta' l-Unjoni Ewropea sabiex jistħarrġu l-ħtieġa u l-impatt ta' inizjattiva bħal din, jirriflettu dwar id-definizzjoni tan-natura legali tagħha u t-termini u l-kundizzjonijiet ta' l-implimentazzjoni tagħha, fil-qafas ta' spazju legali Ewropew.

2.2

Għal dan il-għan, il-metodoloġija użata hija msejsa fuq analiżi preliminari tal-ħtiġijiet fil-qafas tas-suq uniku u tal-konformità ta' l-inizjattiva mal-liġi Komunitarja. Imbagħad, tiġi studjata l-ħila tagħha li ssolvi kunflitti transkonfinali b'mod effettiv u rapidu, partikolarment f'dak li għandu x'jaqsam ma' l-interessi ekonomiċi tal-konsumaturi.

3.1

Il-“massifikazzjoni” tat-tranżazzjonijiet kummerċjali, li rriżultat mill-iżvilupp tal-produzzjoni tal-massa mit-tieni nofs tas-seklu li għadda, ġabet bidliet kbar ħafna fil-mod kif isiru l-kuntratti u l-ftehimiet għall-bejgħ u l-għoti ta' servizzi.

Bil-wasla tas-soċjetà ta' l-informazzjoni u l-possibbiltajiet maħluqa mill-bejgħ mill-bogħod u l-kummerċ elettroniku, hemm vantaġġi ġodda għall-konsumaturi iżda dawn jistgħu jiffaċċjaw forom ġodda ta' pressjoni u jiltaqgħu ma' riskji ġodda meta jiġu biex jiffirmaw kuntratt.

3.2

Meta jiġu żviluppati offerti pubbliċi, kuntratti ta' adeżjoni (standard form), forom aggressivi ta' riklamar u marketing, informazzjoni prekuntrattwali mhux xierqa, prattiki kummerċjali inġusti ġeneralizzati u prattiki antikompetittivi, dawn jafu joħolqu diskriminazzjoni kontra gruppi kbar ta' konsumaturi li, fil-biċċa l-kbira, m'humiex identifikati u jista' jkun diffiċli li jiġu identifikati.

3.3

L-interessi individwali omoġenji, l-interessi kollettivi ta' gruppi jew l-interessi mxerrda ta' kulħadd, mhux dejjem isibu, fis-sistemi legali tradizzjonali bbażati fuq il-liġi proċedurali, li joriġinaw mid-dritt Ruman, forom adegwati ta' azzjoni ġudizzjarja li jkunu faċli, rapidi, effettivi u mhux għaljin. (3)

3.4

Tista' tgħid kullimkien fid-dinja, u b'mod partikolari fl-Istati Membri ta' l-UE, is-sistemi legali jipproponu forom ta' ħarsien ġudizzjarju ta' l-interessi kollettivi jew imxerrda.

3.4.1

Madankollu dawn is-sistemi jvarjaw sew minn waħda għall-oħra u fihom differenzi kbar fil-ħarsien ta' dawn l-interessi. Dawn id-differenzi joħolqu distorsjonijiet fit-tħaddim tas-suq intern.

3.5

Fil-fatt, minħabba n-nuqqas ta' armonizzazzjoni fuq il-livell Komunitarju, is-sistemi legali nazzjonali żviluppaw, dan l-aħħar, skond tendenzi differenti ħafna. Dawn id-differenzi ma jiġux spjegati daqstant permezz ta' prinċipji fundamentali diverġenti, iżda aktar permezz ta' tradizzjonijiet differenti ta' liġi proċedurali. It-tabelli annessi juru l-aktar diverġenzi importanti fuq il-livell nazzjonali (4).

3.6

L-inkovenjenzi ta' din is-sitwazzjoni kienu, sa minn kmieni ħafna, ikkritikati l-aktar mill-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw l-interessi tal-konsumaturi, iżda wkoll minn bosta ġuristi u professuri tal-liġi Komunitarja f'termini ta' inugwaljanza taċ-ċittadini Ewropej fl-aċċess għal-liġi u l-ġustizzja (5).

3.7

Fi ħdan l-istituzzjonijiet Komunitarji, kien madankollu fl-1985, wara seminar organizzat f'Gent fl-1982 taħt l-awspiċji tal-Kummissjoni, illi ġie ppubblikat il-memorandum dwar l-aċċess tal-konsumaturi għall-ġustizzja (6). F'dan id-dokument, il-Kummissjoni stħarrġet, fost l-oħrajn u għall-ewwel darba, dwar is-sistemi tad-difiża legali ta' l-interessi kollettivi.

3.8

Madankollu, wieħed kellu jistenna l-Komunikazzjoni kumplementari tas-7 ta' Mejju 1987, sabiex il-Kummissjoni, wara riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tat-13 ta' Marzu 1987 (7), tħabbar tassew l-intenzjoni tagħha li tistudja direttiva qafas li tintroduċi d-dritt ġeneralizzat ta' l-assoċjazzjonijiet li jiddefendu l-interessi kollettivi tagħhom fil-qrati u tistieden lill-Kunsill jagħraf ir-rwol prominenti ta' l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, sew bħala intermedjarji sew bħala aġenti diretti fil-qasam ta' l-aċċess tal-konsumaturi għall-ġustizzja.

3.9

Fir-riżoluzzjoni tiegħu tal-25 ta' Ġunju 1987, esklussivament iddedikata lill-aċċess tal-konsumaturi għall-ġustizzja, il-Kunsill saħaq ukoll dwar ir-rwol importanti li huma msejħa jaqdu l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, filwaqt li stieden lill-Kummissjoni teżamina jekk inizjattiva fuq livell Komunitarju tistax tkun xierqa f'dan il-qasam. (8)

3.10

Fl-aħħarnett, fl-1989, fil-qafas tat-tħejjija għall-Prijoritajiet fil-ġejjieni għat-tnedija mill-ġdid tal-politika tal-ħarsien tal-konsumaturi, il-Kummissjoni kienet tal-fehma, fil-programm trijennali tagħha (9) (1990-1992), li l-aċċess għall-ġustizzja u għall-ħlas tad-danni ma kienx adattat biżżejjed f'għadd kbir ta' Stati Membri, u dan minħabba l-ispiża involuta, il-kumplessità u d-dewmien meħtieġ u wkoll minħabba problemi marbuta mat-tranżazzjonijiet transkonfinali. Ħabbret li kienet se twettaq studji dwar il-miżuri li kellhom jittieħdu u li l-possibbiltajiet ta' azzjonijiet kollettivi għall-ħlas tad-danni kkawżati lill-konsumaturi kienu se jingħataw attenzjoni partikolari (10).

3.11

Madankollu, kien biss fl-1993 li l-Kummissjoni nediet mill-ġdid dibattitu pubbliku dwar din il-kwistjoni bil-pubblikazzjoni tal-Green Paper importanti dwar l-aċċess tal-konsumaturi għall-ġustizzja u s-soluzzjoni ta' tilwimiet fil-qasam tal-konsum fis-suq uniku (11).

Fil-fatt, kien f'din l-okkażjoni li għall-ewwel darba ġiet eżaminata fil-fond, u minn perspettiva Komunitarja, il-kwistjoni tat-twaqqif ta' sistema uniformi ta' mandati ta' inibizzjoni, fejn ħafna ħasbu li din kienet ser isservi ta' bażi għal azzjoni kollettiva xierqa għad-difiża ta' l-interessi tal-konsumatur (12).

3.12

Min-naħa tiegħu, il-Parlament Ewropew ikkonkluda, fir-riżoluzzjoni tiegħu tat-22 ta' April 1994 (13), li jkun siewi li wieħed jipproċedi għal ċerta armonizzazzjoni tar-regoli ta' proċedura ta' l-Istati Membri u jaħseb għall-possibbiltà li titwaqqaf, għall-każi li ma jaqbżux ċertu ammont, proċedura Komunitarja li tippermetti soluzzjoni rapida għat-tilwimiet transkonfinali. Il-Parlament indika wkoll li tkun ħaġa xierqa li jiġu armonizzati, sa ċertu punt, il-kundizzjonijiet applikabbli għat-tnedija ta' mandati ta' inibizzjoni kontra prattiki kummerċjali illegali.

3.13

Fl-istess ħin, il-KESE, fl-opinjoni tiegħu adottata b'unanimità waqt is-sessjoni plenarja ta' l-1 ta' Lulju 1994 (14), irrefera, fost l-oħrajn, għall-prinċipju ta' “l-għarfien ġenerali tas-saħħa legali li biha l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi jistgħu jiftħu kawża sabiex jirrappreżentaw l-interessi kollettivi u diffużi, quddiem kwalunkwe korp ġudizzjarju jew mhux ġudizzjarju ta' kull Stat Membru, indipendentement min-nazzjonalità tal-partijiet interessati, ta' l-assoċjazzjonijiet infushom jew tal-post fejn ikun qam il-kunflitt” [traduzzjoni mhux uffiċjali]. Huwa stieden espressament lill-Kummissjoni tistabbilixxi proċedura uniformi fil-qasam ta' l-azzjonijiet kollettivi u ta' azzjonijiet f'rappreżentazzjoni konġunta, mhux biss sabiex jispiċċaw il-prattiki illegali imma wkoll għall-azzjonijiet għall-ħlas ta' danni (15).

3.14

Min-naħa tagħha, il-Kummissarju Emma Bonino, hija u tħabbar il-prijoritajiet tagħha, saħqet fuq l-implimentazzjoni ta' proċedura Komunitarja li tippermetti soluzzjoni rapida tat-tilwimiet transkonfinali u l-armonizzazzjoni tal-kundizzjonijiet applikabbli biex jinbdew azzjonijiet ta' mandat ta' inibizzjoni kontra prattiki kummerċjali illegali, flimkien ma' l-għarfien reċiproku tal-leġittimità ta' l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi li jitilgħu l-qorti (16).

3.15

Wara dan, proposta għal direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar azzjonijiet ta' inibizzjoni fil-qasam tal-ħarsien ta' l-interessi tal-konsumaturi (17) ġiet ippubblikata fil-25 ta' Jannar 1996.

B'din id-direttiva, il-Kummissjoni tat segwitu għar-rakkomandazzjoni tar-rapport Sutherland, u b'hekk wieġbet għas-suġġeriment, approvat bil-kbir, li jidher fil-Green Paper (18)  (19).

3.16

Din id-direttiva bla ebda dubju rrivoluzzjonat il-liġi Komunitarja billi, għall-ewwel darba u b'mod ġenerali, il-Komunità lleġislat f'qasam marbut mal-liġi proċedurali ċivili (20).

Madankollu, ma ntlaqax is-suġġeriment maħsub biex jiġi estiż l-ambitu tar-rimedju għad-danni.

3.17

Fl-istess waqt, il-Kummissjoni fasslet Pjan ta' azzjoni dwar l-aċċess tal-konsumaturi għall-ġustizzja u s-soluzzjoni tat-tilwim dwar il-konsum fis-suq intern, ippreżentat fl-14 ta' Frar 1996, li fih, wara li ddeskriviet il-problema tas-soluzzjoni tat-tilwim dwar il-konsum u studjat is-soluzzjonijiet differenti misjuba fuq il-livell nazzjonali fl-Istati Membri, ħabbret ċerti inizjattivi li pproponiet għat-tnedija. Fost dawn l-inizjattivi, insibu t-tnedija ta' riflessjoni dwar il-possibbiltà li l-konsumaturi li jkunu qed isofru ħsara kkawżata mill-istess entità kummerċjali jqabbdu lill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi biex jiġbru l-ilmenti tagħhom ex ante, sabiex ikunu jistgħu jgħaqqdu każi individwali omoġenji bil-għan li jippreżentawhom flimkien fl-istess ħin quddiem l-istess qorti (21).

3.18

F'dan ir-rigward, il-Parlament Ewropew, fir-riżoluzzjoni tiegħu ta' l-14 ta' Novembru 1996, qies li l-aċċess għall-ġustizzja huwa fl-istess ħin dritt fundamentali tal-bniedem u kundizzjoni indispensabbli ta' garanzija fir-rigward taċ-ċertezza tad-dritt, ikunx nazzjonali jew Komunitarju. Għaraf ukoll l-importanza tal-proċeduri ekstraġudizzjarji tas-soluzzjoni tat-tilwimiet marbuta mal-konsum iżda ġibed l-attenzjoni għall-ħtieġa li tkun garantita lill-konsumatur il-possibbiltà li, wara li jkunu ġew eżawriti l-proċeduri kollha ta' konċiljazzjoni ekstraġudizzjarji, jirrikorri għall-proċeduri ġudizzjarji ordinarji fir-rispett tal-prinċipju ta' l-effettività u taċ-ċertezza legali. Bħala konsegwenza, stieden lill-Kummissjoni tfassal proposti oħra bil-għan li jittejjeb l-aċċess taċ-ċittadini mhux residenti għall-proċeduri ġudizzjarji nazzjonali u ħeġġeġ lill-Istati Membri jiffavorixxu l-intervent ta' l-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi bħala mandatarji għan-nom ta' persuni li għandhom is-setgħa li jressqu l-ilmenti fil-qrati u biex jirrikonoxxu s-setgħa legali attiva ta' dawn l-assoċjazzjonijiet biex jieħdu azzjoni ta' interess kollettiv quddiem ċerta mġiba kummerċjali illeċita (22).

3.19

Minn dan il-perijodu 'l quddiem, jidher li l-kwistjoni tħalliet torqod fi ħdan il-Kummissjoni Ewropea (23).

Fil-KESE, min-naħa l-oħra, din il-kwistjoni tqajmet diversi drabi sabiex tintwera l-ħtieġa ta' strument ta' proċedura ċivili fuq livell Komunitarju li jippermetti d-difiża ta' l-interessi mxerrda, kollettivi jew individwali omoġenji (24).

3.20

Il-Kummissjoni reġgħet qabdet il-kwistjoni dan l-aħħar fil-Green Paper dwar il-ksur tar-regoli Komunitarji ta' l-antitrust (25), fi kliem li ta' min wieħed ifakkru:

Għal raġunijiet prattiċi, huwa improbabbli ħafna, jew tista' tgħid impossibbli, li l-konsumaturi u x-xerrejja li jkollhom jedd ta' azzjoni għal ħlas ta' danni ta' ammonti żgħar jibdew azzjoni għall-ksur tar-regoli ta' l-antitrust. Għalhekk ta' min wieħed jeżamina jekk l-azzjonijiet kollettivi jippermettux li l-interessi tagħhom ikunu mħarsa aħjar. Lil hinn mill-ħarsien speċifiku tal-konsumaturi, l-azzjonijiet kollettivi jservu ta' mezz biex b'azzjoni waħda jinġabru għadd ta' lmenti li jinvolvu ammonti żgħar, u b'hekk jiġu ffrankati l-ħin u l-flus.

3.21

Fl-opinjoni tiegħu tas-26 ta' Ottubru 2006, il-KESE tenna l-appoġġ tiegħu għal din l-inizjattiva tal-Kummissjoni u kkonferma l-ħtieġa għall-azzjonijiet kollettivi maħsuba biex jiksbu rimedju b'tali mod li jwieġbu b'mod eżemplari għal ċerti għanijiet essenzjali: 1) ir-rimedju effettiv għad-danni: dan jiffaċilita t-talba għall-ħlas tad-danni mressqa mill-organizzazzjonijiet f'isem il-konsumaturi milquta u jagħmel effettiv l-aċċess għall-ġustizzja; 2) il-prevenzjoni u d-dissważjoni ta' mġiba antikompetittiva minħabba l-impatt soċjali wiesa' ta' dan it-tip ta' azzjonijiet (26).

3.22

Intant, il-Kummissjoni qabbdet liċ-Ċentru għall-Istudji dwar il-Liġi tal-Konsum ta' l-Università Kattolika ta' Leuven tħejji studju importanti, li ġie ppublikat dan l-aħħar, dwar il-metodi ta' soluzzjoni alternattiva tat-tilwim (ADR). Parti importanti ta' dan l-istudju li fih 400 paġna huwa ddedikat għad-deskrizzjoni ta' 28 sistema nazzjonali ta' mezzi legali kollettivi ta' difiża tal-konsumaturi, dawk ta' 25 Stat Membru u dawk ta' l-Istati Uniti ta' l-Amerika, il-Kanada u l-Awstralja (27).

3.23

Il-Kummissarju l-ġdid inkarigat mill-konsumaturi, Meglena Kuneva, ħabbret f'bosta dikjarazzjonijiet li din it-tema hija waħda mill-prijoritajiet tal-mandat tagħha. Din it-tema tidher diġà fil-komunikazzjoni reċenti dwar “L-istrateġija Ewropea tal-Politika tal-konsumatur 2007-2013” (28). Il-kwistjoni tqajmet mill-ġdid kemm mill-Kummissarju Neelie Kroes kif ukoll mill-Kummissarju Meglena Kuneva waqt konferenza li saret dan l-aħħar f'Lisbona fuq l-inizjattiva tal-Presidenza Portugiża (29).

3.24

Il-Kunsill tal-Ministri ta' l-OECD ukoll għadu kif adotta Rakkomandazzjoni dwar is-soluzzjoni u l-kumpens tat-tilwim dwar il-konsum [C(2007) 74 tat-12 ta' Lulju 2007]. Huwa jagħraf li l-biċċa l-kbira tas-sistemi implimentati fl-Istati Uniti għas-soluzzjoni u l-kumpens tat-tilwim twaqqfu sabiex jiġu indirizzati każijiet fuq livell nazzjonali u m'humiex dejjem adattati sabiex jipprovdu kumpens għal konsumaturi li jkunu ġejjin minn Stat Membru ieħor.

4.1

Il-kunsiderazzjoni ta' l-interessi tal-konsumaturi fi ħdan l-Istati Membri u fuq il-livell ta' l-Unjoni Ewropea tgħaddi għal-livell ġuridiku mhux biss permezz ta' l-għarfien tad-drittijiet materjali iżda wkoll ta' proċeduri xierqa sabiex jiġu difiżi dawn id-drittijiet.

Ta' min ukoll jagħraf li ż-żieda fil-kummerċ transkonfinali kellha bħala konsegwenza l-iżvilupp ta' tilwimiet dwar il-konsum fuq livell Ewropew.

F'bosta każi, ġara li s-soluzzjoni individwali tat-tilwimiet ma kenitx biżżejjed. L-ispiża u d-dewmien involuti jikkontribwixxxu bil-kbir għall-ineffettività tad-drittijiet tal-konsumaturi, b'mod partikolari meta numru kbir ħafna (bosta eluf, meta mhux miljuni) ta' konsumaturi jsofru minn ħsara kkawżata mill-istess prattika u meta d-danni individwali jkunu ta' ammonti relattivament baxxi. L-iżvilupp progressiv tas-“soċjetà Ewropea” jġib miegħu wkoll problemi marbutin mad-determinazzjoni tal-liġi applikabbli u jkun xieraq li ċ-ċittadini Ewropej ikunu jistgħu jiddefendu d-drittijiet tagħhom b'mod uniformi. Attwalment, imġibiet abbużivi li jseħħu fl-istess ċirkostanzi u li jikkawżaw l-istess danni f'bosta Stati Membri jistgħu jagħtu lok għal kumpens biss fil-ftit Stati Membri li għandhom sistema ta' azzjoni kollettiva.

4.2

Barra minn hekk, il-Kostituzzjonijiet ta' l-Istati Membri kollha u l-Konvenzjoni Ewropea għall-Ħarsien(?) tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali jsostnu d-dritt għal proċess ġust fil-qorti. Dan id-dritt jinkludi partikolarment id-dritt ta' aċċess effikaċi u effettiv għall-qorti.

4.3

Bħalissa, is-sistemi legali jagħmluha diffiċli biex iċ-ċittadini jikkontestaw konkretament u effettivament ċerti prattiki li huma ta' ħsara għalihom u jressqu l-każ tagħhom quddiem il-qorti.

Sa minn għexieren ta' snin ilu, bosta Stati Membri pprovdew żewġ tweġibiet għal din il-problema.

Għarfu l-ewwelnett, fl-interess kollettiv tal-konsumaturi, id-dritt li dawn jitħarsu permezz ta' azzjonijiet li jittieħdu quddiem korpi amministrattivi jew qrati u tribunali. Tweġiba oħra xierqa nstabet ukoll ma' l-għarfien ta' proċedura li tgħaqqad l-azzjonijiet individwali. Dawn l-azzjonijiet huma msejsa essenzjalment fuq ekonomija proċedurali fejn l-azzjonijiet jinġabru flimkien u jiġu sintetizzati fi proċedura waħda.

4.4

Il-ħolqien ta' azzjoni kollettiva Ewropea tkun tista' tippermetti aċċess għall-ġustizzja għall-konsumaturi kollha tkun xi tkun in-nazzjonalità, il-qagħda finanzjarja u l-ammont tad-dannu individwali tagħhom. Toffri wkoll vantaġġi lill-entitajiet kummerċjali billi dawn ikunu jistgħu jagħmlu ekonomija fil-proċedura involuta. L-ispiża involuta fi proċess bħal dan tkun inqas milli kieku jittieħdu eluf ta' azzjonijiet individwali. Din il-proċedura jkollha wkoll il-vantaġġ li toffri ċertezza legali billi tiġbor f'deċiżjoni waħda s-soluzzjoni ta' numri kbar ta' lmenti li jixxiebhu (30). Fl-aħħarnett, tevita l-kontradizzjonijiet bejn il-qrati ta' l-Istati Ewropej li jkollhom jiddeċiedu dwar kawżi simili.

Għalhekk, din is-sistema komuni għall-pajjiżi Ewropej kollha tippermetti ħarsien aħjar tal-konsumaturi u fl-istess ħin issaħħaħ il-fiduċja ta' l-entitajiet kummerċjali u bħala konsegwenza jissaħħu t-tranżazzjonijiet u l-kummerċ fi ħdan l-Unjoni Ewropea.

4.5

Din l-azzjoni, bħalma hija definita hawn fuq, ikollha effett pożittiv fil-qasam tal-liġi privata internazzjonali, meta wieħed jikkunsidra d-diffikultajiet ta' interpretazzjoni u ta' applikazzjoni ta' l-istandards kuntrattwali u ekstrakuntrattwali għas-soluzzjoni tat-tilwimiet (Ruma I u Ruma II). Permezz tagħha, ikunu wkoll jistgħu jiġu definiti b'mod preċiż ir-regoli tal-kompetenza legali, tar-rikonoxximent u ta' l-eżekuzzjoni tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji fil-qasam ċivili u kummerċjali (Regolament (KE) Nru 44/2001). (31)

4.6

B'hekk, il-liġi dwar il-konsum tissaħħaħ permezz ta' iktar implimentazzjonijiet ta' azzjonijiet li jippermettu kumpens ġust lill-konsumaturi u ħarsien ġenwin tal-“parti d-dgħajfa”, skond prinċipju fundamentali tal-liġi Komunitarja. Dan japplika b'mod partikulari għad-Direttiva reċenti dwar il-prattiki kummerċjali inġusti. Dawn il-prattiki ħafna drabi jintużaw simultanjament f'bosta Stati Membri, u jikkawżaw ħsara lil ħafna konsumaturi bla ma jagħtuhom l-ebda opportunità għal rikors kollettiv. L-azzjoni kollettiva hija proċedura komplementari indispensabbli għall-implimentazzjoni effettiva ta' din id-direttiva.

Għaldaqstant, id-direttivi kollha li jeżistu attwalment fil-qasam tal-ħarsien tal-konsumaturi kif trasposti mill-Istati Membri, ikunu jistgħu jsiru aktar effettivi bl-għarfien ta' azzjoni kollettiva fl-oqsma koperti minn dawn id-direttivi.

Ikun xieraq li dawn id-dispożizzjonijiet jkunu jistgħu jiġu applikati għall-benefiċċju ta' l-SMEs li jinsabu f'qagħda simili.

4.7

Bla dubju, l-implimentazzjoni ta' proċedura legali kollettiva fuq il-livell Komunitarju, bħala l-aħħar rikors għall-isforzi ta' soluzzjoni tat-tilwim, ma jġibu magħhom l-ebda ħsara għas-sistemi ta' soluzzjoni ekstraġudizzjarji ta' tilwim dwar il-konsum. Il-KESE ta lil dawn is-sistemi l-appoġġ kollu tiegħu. Il-potenzjal tagħhom irid ikun studjat aktar fil-fond u żviluppat.

5.1

Sabiex ikun jista' jiġi identifikat tajjeb is-suġġett tal-proposta, għandu jkun hemm qbil dwar it-tip ta' azzjoni legali li qed tiġi kkunsidrata.

Kif turi s-sinteżi tas-sistemi adottati fl-Istati Membri, l-isem u l-kontenut tat-tipi differenti ta' azzjoni jvarjaw ħafna. Ta' min wieħed jagħmel ukoll distinzjoni bejn l-azzjonijiet rappreżentattivi, l-azzjonijiet fl-interess kollettiv u l-azzjonijiet kollettivi.

5.2

L-azzjonijiet rappreżentattivi huma miftuħin biss għall-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi jew l-entitajiet amministrattivi (tat-tip Ombudsman) sabiex tintemm l-imġiba li tmur kontra d-drittijiet tal-konsumaturi kif ukoll, għal ċerti pajjiżi, it-tneħħija ta' klawżoli abbużivi jew illegali fil-kuntratti tal-konsum.

5.3

L-azzjonijiet fl-interess pubbliku jiftħu l-possibbiltà għall-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi li jaġixxu quddiem korp ġudizzjarju jew mhux ġudizzjarju meta l-interess pubbliku, ġenerali, tal-konsumaturi ssirlu l-ħsara mill-ksur jew ta' dispożizzjoni preċiża tal-liġi sostantiva jew ta' norma ġenerali ta' mġiba. L-interess kollettiv m'huwiex is-somma ta' l-interessi individwali tal-konsumaturi u joqrob lejn l-interess ġenerali.

5.4

L-azzjoni kollettiva hija azzjoni fil-qorti li tippermetti lil għadd kbir ta' persuni li jingħarfulhom drittijiethom u jiksbu rimedju. Teknikament, din hija għaldaqstant applikazzjoni proċedurali kollettiva tad-drittijiet individwali.

5.5

L-azzjoni kollettiva m'hijiex riżervata biss għall-qasam tal-ħarsien tal-konsumaturi u l-kompetizzjoni.

Madankollu, fil-każ ta' din l-opinjoni, tikkonċerna biss l-oqsma materjali kif rikonoxxut fil-liġi Komunitarja.

5.6

Għalhekk huwa propost li għal din l-opinjoni jintuża t-terminu “azzjoni kollettiva” (32).

6.1

Il-bażi legali għall-politika tal-ħarsien tal-konsumaturi tidher fit-Titolu XIV tat-Trattat tal-KE bl-isem “Protezzjoni tal-konsumatur”.

L-Artikolu 153 huwa bla dubju element importanti għar-riflessjoni.

6.2

Fil-fatt, bħalissa, anki jekk il-liġi dwar il-konsum żviluppat essenzjalment madwar l-Artikolu 95 tat-Trattat, li huwa meqjus bħala referenza, il-politika tal-ħarsien tal-konsumatur kif inhi meqjusa hawnhekk tikkostitwixxi b'mod ċar miżura maħsuba biex tippromovi l-interessi ekonomiċi tal-konsumaturi.

6.3

Mingħajr l-iċken dubju, l-azzjoni kollettiva ser tassigura livell għoli ta' ħarsien u ser tippermetti lill-assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi jorganizzaw lilhom infushom sabiex iħarsu l-interessi tal-konsumaturi, jiġifieri li jassigurawlhom kumpens ġust f'każ ta' ksur ta' drittijiet li tirrikonoxxilhom il-liġi Komunitarja, inkluża l-liġi dwar il-kompetizzjoni.

6.4

Azzjoni kollettiva fuq il-livell Komunitarju ser tikkontribwixxi wkoll għat-titjib tat-tħaddim tas-suq intern favur il-konsumaturi, b'konformità mar-reviżjoni tas-suq intern. Il-konsumaturi se jkollhom aktar fiduċja fl-iżvilupp tal-kummerċ transkonfinali (33).

6.5

Wieħed jista' wkoll isostni li billi dan huwa strument purament legali, l-Artikoli 65 u 67 jistgħu eventwalment jinżammu bħala bażi legali xierqa. Fil-fatt kien fuq din il-bażi legali li, sa mill-1996, il-Kummissjoni pproponiet u l-Kunsill u l-Parlament Ewropew adottaw sensiela sħiħa ta' strumenti legali fil-qasam tal-liġi proċedurali ċivili fuq il-livell Komunitarju (34).

Din is-soluzzjoni tista' tiġi kkunsidrata billi din l-azzjoni kollettiva tista' tintuża kemm għall-kunflitti transkonfinali kif ukoll għat-tilwimiet nazzjonali u f'aktar oqsma minn dak tal-liġi dwar il-konsum.

6.6

Fl-ipoteżi kollha, l-azzjoni kollettiva jkollha tirrispetta l-prinċipji tas-sussidjarjetà u l-proporzjonalità, bla ma tmur lil hinn minn dak li huwa neċessarju biex tassigura l-għanijiet tat-Trattat, bil-fehma li l-għanijiet ma jistgħux jitwettqu biżżejjed mill-Istati Membri u għalhekk jitwettqu aħjar fuq il-livell Komunitarju.

6.7

L-azzjoni kollettiva jkollha wkoll issegwi l-prinċipji u l-mekkaniżmi enfasizzati fir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill tal-Ministri ta' l-OECD (C(2007) 74 tat-12 ta' Lulju 2007), li tressqu bħala prinċipji komuni minkejja d-diversità tal-kulturi legali li jeżistu fl-Istati Membri.

7.1.1.1

L-azzjoni rappreżentattiva hi miftuħa biss għal ċerti entitajiet li jkollhom awtorizzazzjoni speċjali (assoċjazzjonijiet tal-konsumaturi, Ombudsman). Il-konsumaturi ġeneralment ma jistgħux jiksbu rimedju għad-danni individwali tagħhom.

7.1.1.2

L-għan ewlieni ta' dawn il-proċeduri huwa t-tmiem ta' mġiba li tmur kontra d-drittijiet tal-konsumaturi kif ukoll, għal ċerti pajjiżi, it-tneħħija ta' klawżoli abbużivi jew illeċiti fil-kuntratti tal-konsum, fejn il-qorti ma tistax tipprevedi rimedju.

7.1.1.3

Xi pajjiżi daħħlu xi bidliet f'dawn il-mekkaniżmi sabiex jippermettu kumpens għall-konsumaturi. Madankollu, dan il-kumpens ma jgħaddix lill-konsumaturi individwali iżda jinżamm mill-entitajiet rappreżentattivi jew jingħadda lill-Istat għal użu soċjali.

7.1.1.4

Għalhekk dan il-mekkaniżmu ma jikkorrispondix fil-prattika għal azzjoni kollettiva proprja li fiha l-konsumaturi kollha jkunu kkumpensati fi proċedura legali waħda.

7.1.2.1

It-tnedija ta' azzjoni kollettiva Ewropea ma twassalx għall-introduzzjoni fl-Ewropa ta' “class action” bħal ta' l-Istati Uniti. Is-sistema legali Amerikana hija differenti ħafna mis-sistemi legali ta' l-Istati Membri. Il-punti dgħajfa tal-“class actions”, li huma kkkritikati li jwasslu għall-abużi, huma partikulari għal dik is-sistema legali u ma jistgħux jidħlu fl-Ewropa.

7.1.2.2

Fl-Istati Uniti, id-deċiżjonijiet tal-ġustizzja jingħataw minn ġuriji popolari u mħallfin eletti. Din il-kompożizzjoni partikolari, li hija differenti minn dik tal-biċċa l-kbira ta' l-Istati Membri (li għandhom imħallfin professjonali), twassal ta' spiss ħafna għal sitwazzjonijiet fejn ġurisdizzjonijiet ta' l-Istati jawtorizzaw azzjonijiet fantasjużi u jagħtu deċiżjonijiet favorevoli wisq għar-rikorrenti, u dan iwassal lill-konsumaturi biex jippreżentaw it-talbiet tagħhom quddiem ċerti qrati minflok oħrajn meqjusa anqas favorevoli (“forum shopping”).

7.1.2.3

Min-naħa l-oħra, l-azzjoni kollettiva Ewropea tkun ilqugħ kontra l-forum shopping minħabba li, kieku, f'kull Stat Membru jinħoloq u jitwaqqaf tip uniku ta' proċedura li twassal biex, tkun liema tkun il-ġurisdizzjoni jew l-Istat magħżul mir-rikorrenti, il-proċediment ta' l-azzjoni u l-miżuri deċiżi mill-ġudikant ikunu ta' l-istess natura.

7.1.2.4

Il-ħlas ta' danni bħala kumpens jista' jkun akkumpanjat minn ħlas ta' danni punittivi. Dawn ir-rimedji huma stabbiliti mill-ġuriji u mill-ġudikanti eletti, u sikwit jilħqu ammonti astronomiċi. Id-danni punittivi ma jeżistux fil-biċċa l-kbira ta' l-Istati Membri Ewropej.

7.1.2.5

L-avukati jitħallsu skond sistema ġeneralizzata ta' “contingency fees”. Din is-sistema hija speċi ta' patt ta' quota litis (jew “champerty”) fejn l-avukati, li jistgħu jkunu rikorrenti huma stess, jassoċjaw ruħhom ma' l-eżitu tal-kawża. Din is-sistema hija projbita fil-biċċa l-kbira ta' l-Istati Membri ta' l-Unjoni Ewropea, jew mil-liġi jew mill-kodiċi ta' etika professjonali ta' l-avukati.

7.2.1.1

Is-sistema ta' l-opt-in tipprevedi turija ta' rieda mill-persuna biex tkun parti mill-proċedura. Għaldaqstant, il-persuni konċernati għandhom jippreżentaw ruħhom biex jingħaqdu espressament fl-azzjoni qabel ma tingħata d-deċiżjoni.

B'mod parallel għal dan il-mekkaniżmu ta' opt-in, żviluppaw ukoll mekkaniżmi magħrufa bħala “test cases”, ibbażati fuq deċiżjoni ta' stqarrija inizjali. Dawn il-proċeduri jixbhu l-azzjonijiet kollettivi bbażati fuq l-opt-in billi, hawn ukoll, il-persuni konċernati jridu jippreżentaw ruħhom biex jieħdu sehem fil-proċedura u jressqu rikorsi individwali. Madankollu, il-partikolarità ta' dan il-mekkaniżmu qiegħed fil-fatt li l-ġudikant jagħżel wieħed minn dawn ir-rikorsi individwali u jiddeċiedi fuq dak biss. Id-deċiżjoni mogħtija fil-proċedura tat-test case tkun tiswa għar-rikorsi individwali l-oħra kollha mressqin il-qorti.

7.2.1.2.1

Kull membru tal-grupp konċernat irid jippreżenta ruħu biex jieħu sehem fil-proċedura u dan ġeneralment isir billi jinkiteb f'reġistru. Għalhekk ikun hemm turija ta' rieda ċara li permezz tagħha l-proċedura tkun qiegħda f'konformità mal-prinċipju tal-libertà għal azzjoni ġudizzjarja. Ir-rikorrent jaġixxi f'isem persuni oħrajn biss wara li dawn ikunu tawh il-kunsens formali tagħhom.

7.2.1.2.2

Fil-metodu ta' l-opt-in, il-firxa prevedibbli tal-kumpensi tista' tiġi ddeterminata minn qabel. Dan huwa importanti kemm għall-akkużati li jkunu konċernati direttament mit-talba għal kumpens, b'mod ġenerali, kif ukoll għall-possibbiltà li dawn jinkitbu f'poloz ta' assigurazzjoni li jkopru parti mid-danni potenzjali. Għaldaqstant, ser jinżammu fondi suffiċjenti f'riserva sabiex jitħallsu t-talbiet leġittimi għall-kumpens.

7.2.1.2.3

Fil-proċedura tat-test case, każ individwali wieħed jiġi ppreżentat lill-ġudikant sabiex jivvaluta l-problema; dan ifisser ħin mirbuħ u effiċjenza akbar għall-ġudikant billi jiġġudika r-responsabbiltà ta' l-entità kummerċjali fuq il-bażi ta' dan il-każ biss.

7.2.1.3.1

Dawn il-mekkaniżmi jiswew ħafna flus u l-ġestjoni tagħhom mhijiex ħaġa faċli: il-persuni konċernati jridu jippreżentaw ruħhom biex jieħdu sehem fil-proċedura u jikkostitwixxu kawża individwali. Il-ġestjoni tal-kawżi individwali ssir kumplessa meta l-għadd tal-persuni konċernati jkun wieħed kbir.

7.2.1.3.2

Dan iwassal għal dewmien twil ħafna fil-proċedura peress li l-qorti jkollha torganizza u tittratta dawn il-kawżi individwali kollha. Min-naħa l-oħra, fil-każ ta' tilwim tal-massa li jiġġenera l-biċċa l-kbira ta' l-azzjonijiet kollettivi, id-danni kkawżati lill-individwi jkunu relattivament omoġenji u spiss ma jkollhomx bżonn jiġu eżaminati individwalment.

7.2.1.3.3

Fil-mekkaniżmu tat-test case, il-ġudikant ma jiffissax dejjem l-ammont ta' kumpens dovut u xi drabi jirreferi l-kawżi għal proċeduri individwali. Dan jinvolvi problemi ta' ġestjoni u dewmien fil-proċedura.

7.2.1.3.4

Barra minn hekk, studju ta' l-azzjonijiet kollettivi b'opt-in jew b'test case li saru f'pajjiżi li għandhom dan il-mekkaniżmu juri li parti sostanzjali mill-konsumaturi ma jressqux rikors quddiem il-qorti minħabba nuqqas ta' informazzjoni effettiva dwar l-eżistenza ta' din il-proċedura. Fil-biċċa l-kbira, il-persuni konċernati jirrifjutaw ukoll li jitilgħu l-qorti minħabba raġunijiet ta' ostakli materjali, finanzjarji u psikoloġiċi li tiġġenera l-azzjoni legali (żmien, flus u kumplessità estrema).

7.2.1.3.5

Għalhekk teżisti diskrepanza kbira bejn min fil-fatt jaġixxi u dawk potenzjalment konċernati. Minħabba f'hekk, il-kumpens miksub mill-konsumaturi m'huwiex totali. Il-benefiċċju illegali li jista' jinkiseb mill-entità kummerċjali waqt il-prattika jista' jinżamm minnha b'mod sostanzjali. L-għan dissważiv tal-proċedura ma jintlaħaqx.

7.2.1.3.6

Dawn il-mekkaniżmi jippreżentaw ukoll problema fir-rigward ta' l-effett relattiv tal-kwistjoni ġġudikata. Id-deċiżjoni miksuba fil-qafas tal-proċedura ta' l-azzjoni kollettiva tiswa biss għall-persuni li jkunu daħlu għall-azzjoni. Għaldaqstant, il-konsumaturi li ma jkunux ippreżentaw ruħhom ikunu totalment liberi li jidħlu għal azzjonijiet individwali li jistgħu mbagħad iwasslu għal deċiżjonijiet li jkunu kontradittorji ma' dik miksuba fil-qafas ta' l-azzjoni kollettiva.

7.2.2.1

L-azzjoni kollettiva tradizzjonali hija msejsa fuq sistema ta' opt-out li tintegra b'mod awtomatiku l-persuni kollha vittmi ta' aġir, minbarra dawk li espressament urew ir-rieda li jeskludu lilhom infushom.

Ċerti Stati Ewropej tnebbħu minn dan il-mekkaniżmu biex elaboraw proċedura sui generis ta' l-azzjoni kollettiva.

7.2.2.2.1

Studju tas-sistemi nazzjonali li jużaw l-opt-out juri li din il-proċedura tista' tiġi ġestita b'mod aktar sempliċi u hija aktar effettiva mill-mekkaniżmi l-oħra adottati minn ċerti Stati Membri.

7.2.2.2.2

Tiggarantixxi aċċess reali tal-persuni konċernati għall-ġustizzja kif ukoll rimedju ġust u effettiv għat-totalità tal-konsumaturi li jkunu qegħdin isofru minn danni.

7.2.2.2.3

Tevita d-diffikultajiet ta' ġestjoni għar-rikorrent u għall-qorti (fil-fatt il-membri tal-grupp jippreżentaw ruħhom malli tispiċċa l-proċedura u mhux qabel).

7.2.2.2.4

Għandha wkoll effett dissważiv ġenwin fuq il-parti responsabbli billi din tiġi mġiegħla tagħti kumpens lill-persuni kollha li tkun saritilhom ħsara minn ċerta prattika u wkoll skond il-każ trodd lura l-benefiċċju illegali li setgħet kisbet minn din il-prattika.

7.2.2.2.5

Ta' min iqis ukoll il-vantaġġi li għandha din it-tip ta' azzjoni għall-entità kummerċjali. L-azzjoni kollettiva tippermetti ekonomija tar-riżorsi umani u finanzjarji u effettività akbar fid-difiża ta' l-entità kummerċjali. Minflok ma jkollha tiffaċċja simultanjament għadd kbir ta' tilwimiet simili quddiem għadd kbir ta' ġurisdizzjonijiet differenti, hija tħejji d-difiża tagħha quddiem korp ġudizzjarju wieħed.

7.2.2.3.1

Jista' jitqies li dan il-mekkaniżmu mhuwiex f'konformità mal-prinċipji kostituzzjonali ta' ċerti pajjiżi u mal-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, partikolarment il-prinċipju tal-libertà ta' l-azzjoni legali peress li l-persuni jkunu awtomatikament parti mill-grupp mingħajr ma jkunu wrew il-kunsens ċar tagħhom għall-azzjoni. Jekk ma jeskludux lilhom infushom, jafu jkunu marbuta mis-sentenza mogħtija.

Madankollu huwa perfettament possibbli li tiġi ppreservata din il-libertà individwali, kemm fl-għoti ta' informazzjoni personalizzata lill-persuni, u permezz ta' dan wieħed jista' jqis li l-persuni li ma jeskludux lilhom infushom ikunu taw awtorizzazzjoni taċita lill-azzjoni, kemm fl-għoti tad-dritt lill-membri tal-grupp li jeskludu lilhom infushom mill-proċedura f'kull ħin u anki wara li tkun ingħatat is-sentenza u li, jekk din ma tkunx favorevoli għalihom, ikunu jistgħu jibdew azzjonijiet individwali.

7.2.2.3.2

Id-drittijiet tad-difiża bħall-prinċipju tal-kontradittorju u l-prinċipju ta' l-ugwaljanza tal-mezzi (“equality of arms”) ikunu wkoll effettwati: l-entità kummerċjali għandha tkun tista' tagħmel argumenti individwali ta' difiża kontra wieħed mill-vittmi membru ta' grupp. Dan il-prinċipju huwa marbut ma' dak tas-“smigħ xieraq” ta' l-Artikolu 6 tal-Konvenzjoni Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem. Fil-fatt, fis-sistema ta' l-opt-out, jista' jkun li l-persuni konċernati ma jkunux kollha msejħin b'isimhom u ma jkunux magħrufin mill-entità kummerċjali. F'dak il-każ, jista' jkun impossibbli għaliha li tagħmel argumenti individwali ta' difiża.

Madankollu, fil-qafas ta' azzjoni kollettiva, ikun hemm bilfors omogenjità tas-sitwazzjonijiet individwali fejn il-ġudikant huwa l-garanti. It-tilwimiet dwar konsum jew kompetizzjoni joħorġu prinċipalment mill-kuntratti u, b'hekk, is-sitwazzjonijiet tal-persuni konċernati jkunu kważi identiċi. Il-causa petendi hija waħda u l-istess. Għalhekk hija diffiċli li wieħed jara kif l-entità kummerċjali tista' tinvoka mezz ta' difiża partikolari kontra konsumatur.

Il-ġudikant jista' jkollu, matul il-proċedura kollha, il-possibbiltà li jiċħad rikors li fih jara eteroġenjità kbira ta' sitwazzjonijiet ta' fatt jew ta' liġi.

Fl-aħħarnett, fl-istadju ta' l-indennizz, il-ġudikant għandu l-possibbiltà joħloq sotto-gruppi sabiex jadatta partikolarment l-ammont tar-rimedji għas-sitwazzjonijiet individwali u għalhekk għat-tnaqqis potenzjali tar-responsabbiltà.

7.2.3.1

Is-sistema magħżula dan l-aħħar mid-Danimarka u n-Norveġja tagħti lok għal sistema kemm ta' opt-in u kemm ta' opt-out. Il-ġudikant jista' jiddeċiedi li jagħżel sistema ta' opt-out jekk it-tilwimiet jinvolvu ammonti żgħar, jekk ir-rikorsi jkunu simili u jekk ikun diffiċli li ssir proċedura fuq il-bażi ta' opt-in. Hemm bosta tilwimiet fil-qasam tal-konsum fejn il-konsumaturi ma għandhomx rikorsi individwali effiċjenti minħabba li n-numru ta' persuni konċernati huwa kbir u l-ammonti involuti huma żgħar. Il-proċedura bbażata fuq sistema ta' opt-out tippermetti li jiġu kkunsidrati l-persuni konċernati kollha u li tingħata sanzjoni skond il-livell tal-benefiċċju illegali li jaf ikun inkiseb. Fil-każ ta' tilwimiet fejn id-danni individwali jkunu għoljin, tingħażel is-sistema bbażata fuq l-opt-in u din timplika li kull konsumatur irid jippreżenta ruħu sabiex ikun parti mill-proċedura.

7.3.1

F'dan it-tip partikolari ta' proċedura li tinvolvi bosta rikorrenti, il-kwistjoni tas-setgħat devoluti lill-ġudikant hija ta' importanza kbira.

7.3.2

Fil-biċċa l-kbira tal-mekkaniżmi ta' l-opt-out, l-ewwel fażi tal-proċedura tikkonsisti fl-istħarriġ mill-ġudikant dwar l-ammissibbiltà ta' l-azzjoni. Fil-każ tat-test cases, l-istħarriġ tal-każ individwali jsir bl-istess għan.

7.3.2.1

Is-siwi ta' dan l-istadju ta' ammissibbiltà huwa li jippermetti li titwaqqaf minnufih kull talba li ma tkunx ġustifikata jew fantasjuża u li tista' twassal għal każ fejn tintmess b'mod illeġittimu l-fama tal-parti avversa? (cf.7.3.4), u li jiġu evitati proċeduri abbużivi jew mhux adattati.

7.3.2.2

Il-ġudikant huwa dak li jiggarantixxi li dan l-istadju ta' l-ammissibbiltà jimxi tajjeb. Konkretament, huwa l-kompitu tiegħu li jivverifika li huma osservati l-kundizzjonijiet iffissati mil-liġi biex tinbeda l-azzjoni kollettiva.

7.3.2.3

B'mod partikolari l-ġudikant irid jivverifika dawn li ġejjin:

7.3.3

Iktar tard, huwa daqstant importanti li l-ġudikant ikun jista' jivvalida l-proposta eventwali tat-tranżazzjoni jew li jirrifjutaha jekk iqis li m'hijiex fl-interess tal-membri tal-grupp. F'dan għandu jkollu setgħa superjuri għal dik ta' l-approvazzjoni tat-tranżazzjonijiet li s-soltu tagħtih il-liġi fil-biċċa l-kbira tas-sistemi ġudizzjarji ta' l-Istati Membri.

7.3.4

Il-partikolarità ta' din il-proċedura twassal ukoll għall-provvediment ta' modalitajiet adattati għall-produzzjoni tal-provi. Il-ġudikant għandu jkollu l-possibbiltà li juża s-setgħat ta' inġunzjoni fir-rigward tal-parti avversa jew ta' partijiet terzi sabiex jikseb il-produzzjoni ta' dokumenti jew inkella li jordna miżuri ta' struzzjoni sabiex jiġu stabbiliti provi ġodda. Il-leġislazzjoni li tistabbilixxi l-azzjoni kollettiva għandha tipprovdi espressament li l-ġudikant ma jistax jirrifjuta li jaġixxi skond dak li huwa msemmi hawn fuq, ġaladarba r-rikorrenti jkunu għamlu t-talba.

7.3.5

Sabiex il-ġudikanti jkunu jistgħu jassumu dawn is-setgħat bl-aħjar mod possibbli, jidher neċessarju li jiġi stipulat li biss ċerti tribunali, imsejħa b'isimhom, għandhom ikunu kompetenti biex jittrattaw l-azzjonijiet kollettivi. Għalhekk l-istrutturi ġudizzjarji ta' l-Istati Membri għandhom jiġu adattati u l-ġudikanti ta' dawn il-ġurisdizzjonijiet għandhom jingħataw taħriġ apposta.

7.4.1

L-azzjoni kollettiva trid tippermetti li jintalab rimedju għad-dannu materjali (finanzjarju), id-dannu fiżiku, kif ukoll dak tal-pretium doloris u danni morali oħra. Billi l-għan ta' l-azzjoni huwa sew ir-rimedju lill-konsumaturi sew id-dissważjoni, jidher meħtieġ illi jiġi pprovdut kumpens għall-forom kollha ta' danni. Għandu jkun ukoll possibbli li t-tribunali jkollhom għad-dispożizzjoni tagħhom metodi ta' evalwazzjoni sempliċi, li ma jiswewx ħafna flus u li jkunu trasparenti mingħajr ma jiġi abbandunat il-prinċipju tar-rimedju.

7.4.2

Ir-rikorrenti f'azzjoni kollettiva jridu wkoll ikunu jistgħu jiksbu diversi modi ta' rimedju mill-ġudikant. Flimkien mat-terminazzjoni ta' l-aġir jew tan-nullità ta' l-att li xorta jibqgħu possibbli, ir-rimedju għall-ħlas ta' danni għandu jkun jista' jieħu forma diretta jew indiretta. Barra minn hekk, dan għandu jkun akkumpanjat minn miżuri oħra ta' rimedju bħall-pubbliċità, notifikazzjoni pubblika, eċċ.

7.4.3

Ir-rimedju dirett u individwali m'għandux ikun l-uniku wieħed previst billi f'ċerti każi ikun diffiċli, kważi impossibbli, li dan isir kemm minħabba li l-membri ta' grupp ma jkunux jistgħu jiġu identifikati fil-qafas ta' mekkaniżmu opt-out, kemm minħabba li jkunu numerużi, kif ukoll għaliex l-ammont tad-danni individwali tagħhom ikun baxx wisq. L-importanti huwa li jkun hemm dejjem ir-rimedju tal-persuni anki b'mod indirett u li jintlaħaq l-effett dissważiv.

7.4.3.1

Iridu jinħasbu mekkaniżmi xierqa fil-każ li l-ġudikant ikun jista' jikkalkula l-ammont ta' kull rimedju indvidwali għall-membri identifikati jew identifikabbli ta' grupp (f'każi ta' opt-in, test case jew ukoll opt-out meta l-entità kummerċjali tkun provdiet il-lista tal-klijenti konċernati, per eżempju), iżda wkoll fil-każ fejn din id-distribuzzjoni individwali tkun oneruża wisq fir-rigward ta' l-ammont żgħir tad-danni individwali.

7.4.3.2

Bl-istess mod, jekk is-somom tal-flus ma jkunux tqassmu kollha, għandha tingħata l-prijorità lill-miżura ta' rimedju indiretta li tkopri s-somma li tkun baqgħet bħala bilanċ. Fid-deċiżjoni tiegħu, il-ġudikant għandu jispjega fid-dettall l-azzjoni finanzjata mill-bilanċ u jistabbilixxi modalitajiet ta' kontroll għat-twettiq tagħha li jista' jiġi ddelegat lil partijiet terzi.

7.4.3.3

Fl-ipoteżi fejn anke din il-miżura ta' rimedju dirett tkun impossibbli, it-totalità tal-bilanċ iffissat mill-ġudikant trid tingħata lil fond għall-għajnuna għall-azzjonijiet kollettivi sabiex ikunu jistgħu jiġu ffinanzjati proċeduri ġodda.

7.4.3.4

Jekk il-ġudikant ma jkunx jista' jikkalkula l-ammont ta' kull rimedju individwali, fil-każ fejn ma jkunx possibbli li jiġu identifikati l-membri kollha tal-grupp (mekkaniżmu ta' opt-out biss), għandu jkun jista' jiffissa tabella ta' evalwazzjoni tal-kategoriji differenti ta' danni. It-tqassim ta' dawn l-ammonti jista' jiġi ddelegat lir-reġistru tat-tribunal, iżda wkoll lill-avukat tar-rappreżentant tal-grupp, lil parti terza (assiguratur, accountant, eċċ) bil-vantaġġ li t-tribunal ikun jista' jevita dan l-istadju kumpless u twil ta' l-analiżi tar-rikorsi individwali.

7.4.3.5

F'dan it-tieni każ, il-ġudikant għandu jkun jista' jipprevedi kumpens individwali għall-membri tal-grupp li jkunu ppreżentaw ruħhom wara li jkunu ġew infurmati bis-sentenza u l-bilanċ għandu jitħallas lil azzjonijiet li jirrimedjaw indirettament il-ħsara mġarrba mill-grupp.

7.4.3.6

Jekk ma tkun possibbli l-ebda miżura indiretta, il-bilanċ għandu jingħata lill-fond ta' għajnuna.

7.5.1

L-azzjoni kollettiva trid tagħraf li ż-żewġ partijiet għandhom id-dritt li jappellaw.

7.5.2

Fid-dawl ta' l-importanza li tirrappreżenta, minn naħa, il-ħtieġa ta' kumpens rapidu għall-vittmi u, min-naħa l-oħra, iċ-ċertezza li jkunu ġew apprezzati d-drittijiet taż-żewġ partijiet, hemm bżonn li d-dritt li kull waħda miż-żewġ partijiet tagħmel appell għad-deċiżjoni ikun irrikonċiljat ma' dawn il-ħtiġijiet.

7.5.3

Għalhekk jidher importanti li l-għarfien ta' dan id-dritt jobbliga lill-Istati Membri jimplimentaw proċedura rapida ta' l-appell sabiex jiġi evitat mekkaniżmu purament dilatorju.

7.5.4

Barra minn hekk, iċ-ċertezza li l-kumpensi li l-parti responsabbli tiġi kkundannata li tħallas ikunu disponibbli fil-kontabilità tagħha tipprovdi wkoll garanzija għall-membri tal-grupp fil-każ ta' appell.

7.6.1

Is-sistema ta' l-azzjoni kollettiva trid tiffinanzja lilha nnifisha maż-żmien.

7.6.2

Billi l-introduzzjoni ta' sistema ġeneralizzata ta' contingency fees bħalma nsibu fl-Istati Uniti m'hijiex xi ħaġa ta' min jixtieqha, jew saħansitra hija ħaġa impossibbli, għax tmur kontra t-tradizzjoni legali Ewropea, huwa indispensabbli li jiġi previst mod ta' finanzjament li jippermetti lir-rikorrenti li ma jkollhomx il-mezzi finanzjarji meħtieġa biex jidħlu għal azzjoni kollettiva, li jirċievu flus minn qabel biex ikopru l-ispejjeż ġudizzjarji (spejjeż ta' l-avukat, spejjeż ta' l-esperti fil-qafas tal-miżuri ta' struzzjoni awtorizzati mill-ġudikant, eċċ.)

7.6.3

Mod kif din is-sistema tista' tkun iffinanzjata huwa li jiġi stabbilit “fond ta' għajnuna għal rikors kollettiv” li jinbena mill-ammont ta' “benefiċċji illegali” miksubin mill-intrapriżi kkundanati, skond ma jkun stipula l-ġudikant fil-proċedura, sakemm dawn ma jkunux intalbu mill-persuni li jkunu qed isofru direttament minn danni u li jkunu ġew identifikati (35).

7.6.4

Barra minn hekk, il-fond ta' għajnuna jista' jkollu l-għan li jiċċentralizza l-informazzjoni kollha marbuta ma' l-azzjonijiet kollettivi li jkunu għaddejjin u jista' jkollu l-inkariga li jxerred l-informazzjoni dwar il-passi li għandhom jittieħdu sabiex wieħed jippreżenta ruħu, jeskludi ruħu mill-grupp jew jikseb kumpens.

—

skema ta' avviżi għan-notifika tal-persuni konċernati,

—

spejjeż tal-qorti u għajnuna legali,

—

kooperazzjoni bejn l-awtoritajiet ġudizzjarji u amministrattivi ta' l-Istat Membri,

—

skadenzi marbuta mal-preżentazzjoni ta' l-atti ġudizzjarji u perijodi preskritti,

—

l-użu ta' l-Internet (e-ġustizzja).

8.1

L-implimentazzjoni ta' din l-azzjoni kollettiva fuq il-livell Komunitarju tista' ssir jew permezz ta' direttiva, jew permezz ta' regolament; ma jidhrilniex li sempliċi rakkomandazzjoni hija adattata biex toħloq il-kundizzjonijiet ta' effiċjenza u uniformità meħtieġa għall-adozzjoni armonizzata ta' inizjattiva bħal din fis-27 Stat Membru.

8.2

Meta wieħed jikkunsidra li l-kontenut ikun estiż għal suġġetti oħra u ma jkunx jgħodd biss għad-drittijiet tal-konsumaturi, u li l-bażi legali magħżula hija dik ta' l-Artikoli 65 u 67 tat-Trattat, l-adozzjoni ta' Regolament tista' tiġi kkunsidrata, bħal fil-każi, per eżempju, tar-Regolamenti dwar: il-proċeduri ta' insolvenza, l-Ordni Ewropew ta' Infurzar, Proċedura għal ordni ta' ħlas Ewropea, il-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar u s-sekwestru ta' kontijiet bankarji.

8.3

Iżda jekk, ta' l-inqas f'fażi inizjali, jiġi deċiż li din l-inizjattiva tkun applikata biss għad-drittijiet tal-konsumatur, l-aħjar mod għall-implimentazzjoni ta' din l-azzjoni kollettiva fuq il-livell Komunitarju jidher li huwa Direttiva, li tkun is-segwitu tad-Direttiva dwar l-inġunzjonijiet.

8.4

Fil-fatt, għad hemm differenzi kbar bejn l-Istati Membri f'dak li għandu x'jaqsam mar-regoli ta' proċedura u għalhekk jeħtieġ li, b'mod ġenerali, il-prinċipji fundamentali ta' l-azzjoni kollettiva jiġu stabbiliti, bl-għarfien li l-Istati Membri jimplimentaw id-Direttiva filwaqt li jirrispettaw il-prinċipji proċedurali tagħhom tas-soltu.

Fil-fatt m'huwiex żgur, per eżempju, jekk l-armonizzazzjoni hijiex possibbli, jekk it-tribunali maħtura biex jiddeċiedu dwar din l-azzjoni jkunu jiddependu mir-regoli ta' l-organizzazzjoni ġudizzjarja ta' kull Stat.

Il-modi ta' azzjoni għandhom jiġu adattati għall-partikolaritajiet ta' l-Istati Membri. Għalhekk, dan ir-Regolament ma jkunx adattat.

8.5

Jidher evidenti wkoll li d-Direttiva f'dan il-każ għandha tkun direttiva ta' armonizzazzjoni totali sabiex jiġi evitat li l-Istati Membri jagħmlu s-sistema tagħhom aktar stretta għad-detriment ta' l-intrapriżi li jkollhom is-sede f'dan l-Istat.

—

it-terminazzjoni jew l-interdizzjoni ta' kull att li jikkostitwixxi ksur ta' l-interessi tal-konsumaturi mħarsa minn għadd ta' direttivi msemmija fl-Appendiċi;

—

il-miżuri meħtieġa għall-korrezzjoni ta' l-effetti ta' dan il-ksur, inkluż bil-pubblikazzjoni tad-deċiżjoni; u

—

il-kundanna tal-parti telliefa għal piena pekunjarja obbligatorja f'każ ta' nuqqas ta' eżekuzzjoni tad-deċiżjoni in kwistjoni fiż-żmien stipulat.

—

l-estensjoni ta' l-ambitu tad-Direttiva għad-direttivi futuri kollha li jkollhom x'jaqsmu mal-ħarsien ta' l-interessi tal-konsumaturi;

—

l-inklużjoni, fost l-entitajiet li l-leġittimità tagħhom trid tiġi rrikonoxxuta, ta' l-organizzazzjonijiet u l-federazzjonijiet rappreżentattivi tal-konsumaturi jew intrapriżi li jaħdmu fuq livell Ewropew, u mhux esklussivament nazzjonali.

—

l-opinjoni fuq inizjattiva proprja KESE 141/2005 — ĠU C 221, 8.9.2005, dwar il-politika tal-konsumaturi wara t-tkabbir ta' l-UE (punt 11.6)

—

l-opinjoni KESE 230/2006 — ĠU C 88 11.4.2006, dwar il-programm ta' azzjoni Komunitarju fil-qasam tas-saħħa u l-ħarsien tal-konsumaturi (2007/2013), (punt 3.2.2.2.1.)

—

l-opinjoni KESE 594/2006 — ĠU C 185, 8.8.2006, dwar qafas legali għall-politika tal-konsumaturi

—

Green Paper dwar “Access of consumers to justice and the settlement of consumer disputes in the Single Market” (COM(93) 576 finali),

—

Rakkomandazzjoni mill-Kummissjoni tat-12 ta' Mejju 1995 dwar “Payment periods in commercial transactions and the associated Commission Communication” — ĠU L 127, 10.6.1995 u ĠU C 144, 10.6.1995 rispettivament;

—

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni dwar “Action Plan on Consumer Access to Justice and the Settlement of Consumer Disputes in the Internal Market” — COM(96) 13 finali, 14.2.1996,

—

Komunikazzjoni mill-Kummissjoni lill-Kunsill u lill-Parlament Ewropew dwar “Towards greater efficiency in obtaining and enforcing judgments in the European Union” — COM(97) 609 finali — ĠU C 33, 31.1.1998,

—

Direttiva 98/27/KE tad-19 ta' Mejju 1998 dwar “Injunctions for the protection of consumers' interests” — ĠU L 166, 11.6.1998;

—

Council Regulation (EC) 1346/2000 on insolvency proceedings — OJ L160, 30.6.2000. The rapporteur of the EESC opinion on this subject was Mr G. Ravoet (CESE 79/2001 of 26 January 2000 — OJ C 75, 15.3.2000);

—

Council Regulation (EC) No 1347/2000 of 29 May 2000 on jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in matrimonial matters and in matters of parental responsibility for children of both spouses — idem. The rapporteur for the EESC opinion on the matter was Mr Braghin (CES 940/1999 of 20 October 1999-OJ C 368, 20.12.1999),

—

Council Regulation (EC) No 1348/2000 of 29 May 2000 on the service in the Member States of judicial and extrajudicial documents in civil or commercial matters — idem. The rapporteur for the EESC opinion on the matter was Mr Hernandez Bataller (CES 947/1999 of 21 October 1999 — OJ C 368, 20.12.1999);

—

Direttiva 2000/35/KE tad-29 ta' Ġunju 2000 dwar “Combating late payment in commercial transactions” — ĠU L 200, 8.8.2000,

—

Programm ta' miżuri għall-implimentazzjoni tal-prinċipju ta' l-għarfien reċiproku ta' deċiżjonijiet ċivili u kummerċjali — ĠU C 12, 15.5.2001;

—

Deċiżjoni tal-Kunsill tat-28 ta' Mejju 2001: “Establishing a European Judicial Network in Civil and Commercial Matters — ĠU L 174, 27.6.2001”. Ir-rapporteur ta' l-opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Retureau (CESE 227/2001 tat- 28 ta' Frar 2001 — ĠU C 139, 11.5.2001;

—

Regolament tal-Kunsill (KE) 1206/2001 tat-28 ta' Mejju 2001 dwar “Cooperation between the courts of the Member States in the taking of evidence in civil or commercial matters” — ĠU L 174, 27.6.2001. Ir-rapporteur ta' l-opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Hernandez Bataller (CESE 228/2001 tat-28 ta' Frar 2001) — ĠU C 139, 11.5.2001;

—

Regolament tal-Kunsill (KE) Nru. 44/2001 tat-22 ta' Diċembru 2000 dwar “Jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters”, (Brussell I). ĠU L 12, 16.1.2001. Ir-rapporteur għall-opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Malosse (CESE 233/2000, 1.3.2000 — ĠU C 117, 26.4.2000),

—

Green Paper dwar “Alternative Dispute Resolution in civil and commercial Law” — COM(2002) 196 finali, 19.4.2002

—

Regolament (KE) Nru. 805/2004 tal-21 ta' April 2004: “Regulation creating a European Enforcement Order for uncontested claims” — ĠU L 143, 30.4.2004. Ir-rapporteur ta' l-Opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Ravoet (CESE 1348/2002, 11.12.2002 — ĠU C 85, 8.4.2003),

—

Proposta għal Regolament “Establishing a European Small Claims Procedure” (COM(2005) 87 finali tal-15.3.2005). ta' l-opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Pegado Liz (CESE 243/2006 14.2.2006);

—

Green Paper dwar Titjib fl-Effiċjenza ta' l-Infurzar tas-Sentenzi fl-Unjoni Ewropea: Is-Sekwestru ta' Kontijiet Bankarji, COM(2006) 618 finali. ta' l-opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Pegado Liz (CESE 1237/2007 tas-26 ta' Settembru 2007);

—

Regolament (KE) 1896/2006/EC tat-12 ta' Diċembru 2006 (ĠU L 399, 30.12.2006) “li joħloq ordni Ewropew għal proċedura ta' pagament” (COM(2004) 173 finali, 19.3.2004). Ir-rapporteur ta' l-Opinjoni tal-KESE dwar dan is-suġġett kien is-Sur Pegado Liz (CESE 133/2005, 22.2.2005),

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/20

1.1

Il-KESE jilqa' pożittivament din l-istrateġija għall-2007-2013 u jemmen li din hi pass 'il quddiem fil-qasam ta' l-istrateġija Ewropea tal-Politika tal-Konsumatur. Il-KESE jagħraf li dan il-pjan li l-Kummissjoni ntrabtet li twettaq hu ambizzjuż, għalkemm xi drabi vag, u jawgura li l-objettivi jistgħu jintlaħqu fil-qafas ta' ħin stipulat.

1.1.1

Madankollu l-KESE jemmen li baġit li jammonta għal medja ta' EUR 22,7 miljun fis-sena għall-Programm tal-Protezzjoni tal-Konsumatur, sfortunatament hu ammont baxx wisq għall-implimentazzjoni ta' l-istrateġiji mniżżla fl-istrateġija. Hemm diskrepanza ċara bejn l-ambizzjoni mressqa fl-istrateġija u r-riżorsi allokati għall-implimentazzjoni ta' din l-istrateġija.

1.2

Il-KESE jinnota li għalkemm l-istrateġija hi waħda pożittiva u ambizzjuża, s'issa hi diżappuntanti fl-oqsma marbuta mal-politika tal-konsumatur u għaldaqstant dan ma jawgurax tajjeb għas-suċċess ta' din l-istrateġija. Sabiex jintlaħqu l-objettivi jenħtieġ li jitwaqqaf programm dinamiku għall-futur qarib.

1.3

Il-KESE jinnota wkoll li l-leġislazzjoni għandha rwol kruċjali fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumatur. Min-naħa l-oħra, il-leġislazzjoni attwali mhix flessibbli u suq ġust jista' jkun ta' importanza kbira għall-konsumaturi u l-fornituri. Il-leġislazzjoni hi inevitabbli meta s-suq ma jaħdimx tajjeb. Il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni sabiex fejn jenħtieġ, tiżgura li l-leġislazzjoni tiġi tassew implimentata u osservata. U m'għandha bl-ebda mod taffettwa ħażin il-protezzjoni attwali tal-konsumatur fl-Istati Membri. Wieħed mill-għodod identifikati f'dan ir-rigward hu l-monitoraġġ aħjar tas-suq li minħabba fih il-KESE titlob lill-Kummissjoni sabiex tiżgura li ssir ir-riċerka adegwata tas-swieq makro u mikro. Il-leġislazzjoni għandha tintrabat li jkollha infurzar u evalwazzjoni kontinwa. Barraminhekk hu essenzjali li l-leġislazzjoni tkun sempliċi u li tinftiehem, partikolarment minħabba li ħafna mill-atturi prinċipali tas-suq intern huma Intrapriżi Żgħar u ta' Daqs Medju (SMEs).

1.3.1

Hu rakkomandabbli li l-Programm tal-Poltika tal-Konsumatur mhux biss jiżgura l-infurzar u l-evalwazzjoni tal-protezzjoni tad-drittijiet tal-konsumatur iżda għandu wkoll jgħin biex jiffaċilita l-kooperazzjoni u l-koordinazzjoni bejn is-setturi tan-negozji u l-protezzjoni ta' l-organizzazzjonijiet tal-konsumatur fl-Istati Membri. Fl-aħħar mill-aħħar, lilhinn mill-leġislazzjoni, id-drittijiet tal-konsumatur jiġu mħarsa bl-aħjar mod meta dawn iż-żewġ setturi jaħdmu flimkien għal għan komuni.

1.4

L-edukazzjoni tal-konsumaturi u tal-bejjiegħa bl-imnut/tal-fornituri tas-servizzi hi fattur ewlieni fl-osservazzjoni u l-għarfien tal-leġislazzjoni iżda hi ukoll kruċjali għal konsum u produzzjoni responsabbli u sostenibbli.

1.5

Il-KESE jikkunsidra essenzjali li dawn l-isfidi jiġu indirizzati fil-perijodu 2007-2013.

2.1

L-istrateġija tenfasizza l-isfidi ewlenin għall-perijodu li ġej. Essenzjalment dawn l-isfidi huma marbuta mal-fatt li s-suq tal-bejgħ bl-imnut u s-servizzi qed jinbidel u jikber b'mod illi qed jagħti aktar respnsabbiltà lill-konsumatur. Madankollu din ir-responsabbiltà akbar tista' twassal għal aktar segregazzjonijiet fost il-konsumaturi li għandhom l-għarfien u l-mezzi u l-gruppi ta' konsumaturi vulnerabbli. Madankollu din ir-responsabbiltà mhux bilfors tfisser li l-benessri tal-konsumatur kotor; għalhekk hu importanti li l-kunfidenza tal-konsumatur ma tiġix kompromessa. Sfida oħra hi marbuta mal-ħila tan-negozji, partikolarment l-Intrapriżi Żgħar u ta' Daqs Medju (SMEs), li jadattaw għall-iżviluppi teknoloġiċi li jwasslu għal bidla fil-mudell ta' bejgħ tal-prodott/servizz tagħhom u jiddependu aktar mill-kummerċ elettroniku u s-servizzi personalizzati għall-konsumaturi.

2.2

L-objettivi mfassla fl-istrateġija li jrid jintlaħqu sa l-2013 huma hekk kif ġej:

Dawn l-objettivi huma kkonsidrati bħala l-fatturi ewlenin fit-tkabbir ekonomiku tas-suq intern.

2.3

Dawn l-objettivi ser jintlaħqu permezz ta' l-ispiża tal-politika tal-konsumatur ta' l-UE, li ser tiġi ttrattata permezz ta' l-indirizzar tal-qafas legali sabiex tiġi żgurata l-protezzjoni tal-konsumatur u l-applikazzjoni effettiva tal-leġislazzjoni permezz ta' l-infurzar, il-kooperazzjoni, l-informazzjoni, l-edukazzjoni u r-rimedju.

2.4

Għalhekk l-oqsma prijoritarji mfassla jkopru l-oqsma li ġejjin:

L-istrateġija tenfasizza numru ta' azzjonijiet f'kull qasam prijoritarju, li numru minnhom ġew trattati fis-sezzjoni “Kummenti speċifiċi”.

3.1

Il-KESE jilqa' l-Istrateġija tal-Konsumatur għall-2007-2013 u jappoġġja partikolarment il-kunċett, speċifikat b'mod ċar fl-istrateġija, li l-kunfidenza u l-protezzjoni tal-konsumatur huma element ewlieni għal suq intern b'saħħtu u prosperuż. Madankollu għandha tingħata attenzjoni għall-eżempji tajbin fi ħdan l-UE marbuta ma' l-awto-regolamentazzjoni, il-koregolamentazzjoni u l-ħolqien tal-kodiċi tal-kondotta.

3.1.1

Madankollu l-KESE ma jillimitax il-politika tal-konsumatur għall-implimentazzjoni tas-suq intern; anzi, kif mistqarr korrettament fil-komunikazzjoni tal-Kummissjoni [COM(2007) 724 finali], “Suq Uniku għall-Ewropa tas-Seklu 21”, hu s-suq intern li għandu jkun immirat lejn is-sodisfazzjon u s-servizz ta' l-interessi tal-konsumatur.

3.1.2

Il-KESE jikkunsidra li l-Kummissjoni għandha tmexxi l-politika tagħha fid-direzzjoni tas-swieq u t-tisħiħ tas-suq intern, politika tal-konsumaturi li taħdem favur is-swieq effiċjenti, tikkontribwixxi għat-tkabbir ekonomiku u għall-impjiegi u ttejjeb l-benessri tal-konsumaturi.

3.2

L-isfidi identifikati mill-Kummissjoni fil-qasam tas-suq intern huma sfidi reali li jrid jiġu indirizzati u li fil-fatt huma trattati fl-istrateġija. Madankollu, għalkemm dawn huma sfidi tas-suq, il-KESE jemmen li l-Kummissjoni qed tiffaċċja żewġ sfidi oħra: li l-politiki nazzjonali jkunu armonizzati tassew; u t-tqegħid tal-benessri tal-konsumatur bħala għan ewlieni tad-Direttorati Ġenerali differenti tal-Kummissjoni.

3.3

Il-KESE jikkunsidra li din il-komunikazzjoni l-ġdida mill-Kummissjoni dwar l-istrateġija għall-2007-2013 hija importanti ħafna u pass 'il quddiem mistenni u hi strutturata ħafna aħjar mill-istrateġija komuni preċedenti għas-saħħa pubblika u l-politika tal-konsumatur [COM(2005) 115 finali] li dwarha wkoll il-Kumitat fassal opinjoni (1).

3.4

Il-KESE hu mħasseb dwar l-inkonsistenzi li din il-proposta tista' toħloq ma' miżuri oħrajn li diġà ġew approvati fil-livell Komunitarju. Jenħtieġ li jkun hemm koerenza tbejn l-objettivi operazzjonali u d-deċiżjoni tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill li toħloq programm ta' azzjoni Komunitarju dwar il-Politika tal-Konsumatur (2007-2013) (2).

3.5

Għalkemm l-objettivi mfassla mill-Kummissjoni huma ambizzjużi żżejjed u xi kultant vagi u mhux daqstant preċiżi, il-Kumitat jawgura li jintlaħqu fil-qafas ta' żmien stipulat u b'mod illi jaqbel mal-bżonnijiet tas-suq intern u l-konsumaturi.

3.6

Filwaqt li l-Kummissjoni diġà nediet numru ta' inizjattivi għat-twettiq ta' l-objettivi tal-Politika, bħall-Green Paper dwar ir-reviżjoni ta' l-acquis tal-Konsumatur, il-Kumitat iħeġġeġ lill-Kummissjoni tniedi reviżjoni bil-għaqal tad-direttivi speċifiċi Il-komunikazzjonijiet mnedija reċentement dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar kuntratti li jsiru mill-bogħod [COM(2006) 514 finali] tal-21.09.2006, id-Direttiva dwar il-Garanziji u r-responsabbiltà diretta tal-produtturi [COM(2007) 210 finali] u dwar l-implimentazzjoni ta' l-emendi tad-Direttivi għad-Direttiva tat-Timeshare ta' l-2007, filfatt kienu diżappuntanti fil-fehma tal-KESE minħabba l-fatt li dawn il-proposti ma jsolvux kompletament il-kwistjonijiet li għadhom jeżistu f'dan il-qasam. Barraminhekk ma jirriflettux l-objettivi mfassla fl-Istrateġija tal-Politika tal-Konsumatur.

3.6.1

Il-KESE qed jistenna b'ħerqa kbira l-proposta tal-Kummissjoni għal Direttiva dwar id-drittijiet kuntrattwali tal-konsumatur kif imniżżla fil-Programm Leġislattiv u ta' Ħidma għall-2008 [COM(2007) 640 finali], u lest jagħti l-opinjoni tiegħu dwar is-suġġett ġaladarba tiġi adottata u partikolarment, f'dak li għandu x'jaqsam mat-twettiq tal-prinċipji imniżżla fil-proċess ta' simplifikazzjoni tal-Liġi Komunitarja.

3.7

L-armonizzazzjoni sħiħa tal-liġi tal-konsumatur hi approċċ li l-KESE lest li jappoġġja taħt ċerti kondizzjonijiet u għal skopijiet speċifiċi ħafna, meta l-implimentazzjoni tas-suq intern hi l-objettiv ewlieni. Madankollu dan l-approċċ ma għandux jittieħed bi skapitu tad-dgħufija tad-drittijiet eżistenti; iżda pjuttost bl-għan li jiġu kkonsolidati d-drittijiet tal-konsumatur fl-Istati Membri differenti sabiex jitħeġġu aktar akkwisti trans-konfinali li jwassalu għal sitwazzjoni ta' ġid reċiproku kemm għall-konsumatur kif ukoll għas-suq tal-bejgħ bl-imnut/tas-servizzi. L-approċċ ma għandux ikun intiż għall-protezzjoni tal-konsumaturi fil-livell ta' l-Istati Membri biss, iżda għandu jiggrantixxi dan ukoll fil-livell ta' l-UE fejn tassew qegħdin isiru l-isforzi għall-ksib ta' l-integrazzjoni tas-suq.

3.8

Il-KESE jilqa' l-azzjonijiet imniżżla fl-oqsma prijoritarji fl-Istrateġija tal-Konsumatur. Filfatt il-Kumitat qed jistenna bil-ħerqa l-implimentazzjoni ta' dawn l-azzjonijiet. Il-KESE jikkunsidra li r-riżorsi (kemm finanzjarji kif ukoll umani) tad-Direttorat Ġenerali għall-Affarijiet tal-Konsumatur huma fil-fatt limitati. Dan jagħmel il-ħidma tad-DĠ għat-twettiq ta' l-objettiv tiegħu aktar diffiċli. Barraminhekk, il-KESE jemmen li baġit li jammonta għal medja ta' EUR 22,7 miljun fis-sena għall-Programm tal-Protezzjoni tal-Konsumatur sfortunatament hu ammont baxx wisq għall-implimentazzjoni ta' l-azzjonijiet.

3.8.1

L-esperjenza tal-programm preċedenti uriet, li waħda mir-raġunijiet għalfejn ħafna mill-pjanijiet ma setgħux jiġu implimentati kienet in-nuqqas ta' persunal. Barraminhekk il-baġit allokat fuq bażi annwali, kien fil-fatt aktar mill-baġit allokat għall-perijodu attwali, li għandu objettivi inqas ambizzjużi.

4.1

Monitoraġġ aħjar tas-suq: Il-KESE jirrikonoxxi li għandu jkun hemm għarfien aħjar tas-suq u filfatt jappoġġja l-miżuri proposti fil-qafas ta' din il-prijorità. Madankollu l-KESE jħeġġeġ bis-saħħa lill-Kummissjoni sabiex issib metodi innovattivi ħalli tidentifika tassew l-esperjenza u l-perċezzjonijiet tal-konsumatur. B'żieda ma' dan il-Kummissjoni tista' forsi tieħu approċċ makro biex tidentifika l-esperjenzi tal-konsumatur fl-Istati Membru permezz ta' analiżi ta' xenarji reali u s-soluzzjoni aħħarija tagħhom. Barraminhekk il-Kumitat isostni li l-ġbir ta' informazzjoni dwar is-suq m'għandux ikun bi skapitu ta' ħidma addizzjonali peżanti li l-kumpaniji individwali, partikolarment l-Intrapriżi Żgħar u ta' Daqs Medju (SMEs), ikollhom iwettqu.

4.2

Regolamentazzjoni aħjar dwar il-protezzjoni tal-Konsumatur: l-inizjattivi li qed jittieħdu f'dan il-qasam prijoritarju għandhom iqisu bir-reqqa l-effetti li l-kummerċ elettroniku u d-dinja diġitali għandhom fuq id-drittijiet tal-konsumatur u per/bħala konsegwenza jitfasslu l-obligazzjonijiet u d-drittijiet fl-ambjent diġitali. Barraminhekk għandhom jiġu identifikati azzjonijiet sabiex ċerti setturi tal-konsumaturi ma jiġux esklużi milli jisfruttaw ċerti servizzi minħabba d-distakk diġitali, għaliex dan ma jagħmilx ħlief li joħloq kategorija oħra vulnerabbli ta' konsumaturi.

4.3

Infurzar u rimedju aħjar: L-infurzar hu meħtieġ sabiex jiżgura li l-objettivi ta' din il-Politika jiġu fil-fatt milħuqa; hi neċessarja aktar kooperazzjoni bejn l-Istati Membri u l-Kummissjoni. L-azzjonijiet għal rimedju kollettiv li qed jiġu proposti mill-Kummissjoni huma milqugħa u appoġġjati mill-KESE. Din il-forma ta' rimedju tiżgura li l-problemi tal-konsumatur li ma jistgħux jiġu trattati mill-individwu huma fil-fatt indirizzati.

4.4

Konsumaturi infurmati u edukati: il-KESE jemmen bis-saħħa/sħiħ li l-edukazzjoni u l-informazzjoni huma integrali għall-protezzjoni tal-konsumatur. In-Netwerk Ewropew għaċ-Ċentri tal-Konsumatur (ECC-Net) kien pass kbir 'il quddiem fl-għoti ta' informazzjoni lill-konsumaturi. Madankollu l-KESE jemmen li l-Kummissjoni għandha wkoll issib mezzi oħra aktar innovattivi u kreattivi biex tikkomunika effettivament mal-konsumaturi ġenerali u b'lingwaġġ li jappella għall-pubbliku.

4.5

Konsum responsabbli u sostenibbli: filwaqt li għandna naraw li jkollna konsumaturi infurmati tajjeb huwa importanti li wieħed jenfasizza li l-konsum għandu jsir b'mod responsabbli. Din l-istrateġija tispeċifika li mhux se jkun hemm lok għal bejjiegħa bl-imnut/fornituri tas-servizzi qarrieqa madankollu għandu jiġi mistqarr ukoll li n-negozji u l-kummerċjanti jistennew li l-konsumaturi jaġixxu b'mod responsabbli fil-modi/metodi ta' konsum tagħhom. Barraminhekk is-sostenibbiltà fil-konsum għandha tkun qasam importanti tas-suq intern u kemm il-fornituri tas-servizz/bejjiegħa bl-imnut u l-konsumaturi għandhom ikunu infurmati aktar dwar x'inhu effettivament il-konsum sostenibbli u dwar l-adozzjoni ta' din il-prattika.

4.6

Elementi ta' protezzjoni tal-konsumatur għandhom jiġu integrati fil-politiki u r-regolamenti kollha ta' l-UE, il-miżuri proposti mill-Kummissjoni, bħall-Uffiċjali ta' komunikazzjoni għall-Konsumatur fid-DĠ differenti, huma pożittivi u huma miżuri li għandhom jaraw li din il-prijorità tintlaħaq b'mod effettiv. Il-KESE jaqbel ma' dawk li huma tal-fehma li kull DĠ għandu jirrapporta annwalment dwar kif il-politika tal-konsumatur ġiet integrata fil-qasam speċifiku tagħhom. Il-KESE għalhekk jilqa' l-inklużjoni ta' l-Artikolu 153(2) fid-dispożizzjonijiet ġenerali (l-Artikolu 12 il-ġdid ta' l-abbozz ta' trattat ta' riforma).

4.7

Protezzjoni aħjar tal-konsumaturi fis-swieq internazzjonali: jenħtieġ li l-konsumaturi jiġu protetti wkoll fis-suq internazzjonali. Din il-protezzjoni m'għandix tkun marbuta biss mas-sigurtà tal-prodotti, li hu qasam li kull ma jmur qed isir dejjem aktar importanti għall-konsumaturi ta' l-UE, iżda għandha tkun marbuta wkoll mal-protezzjoni fir-rigward ta' servizzi/prodotti mibjugħa, partikolarment permezz tal-kummerċ elettroniku li jwasslu għal problemi għall-konsumatur.

4.8

Wieħed mill-objettivi ta' l-istrateġija ta l-Kummissjoni huwa li l-ħarsien tal-poltika ta' l-interessi ġenerali (SGI) jkun akkumpanjat mill-aħjar miżuri għall-konsumaturi. Il-Kumitat jistenna li l-Kummissjoni taqbel mal-fehma tal-KESE, li stqarr f'opinjonijiet differenti fuq l-SGI u s-servizz universali, skond il-Protokoll il-ġdid dwar is-Servizzi ta' Interess Ġenerali tat-Trattat ta' Lisbona.

4.9

Il-kooperazzjoni bejn l-organizzazzjonijiet ta' protezzjoni għall-industrija u l-konsumatur: barra mill-isfera tal-leġislazzjoni u l-infurzar, hi l-kooperazzjoni bejn dwan iż-żewġ setturi li tassew ser twassal għall-protezzjoni tal-konsumatur. Għandhom isiru sforzi biex tiġi ffaċilitata din il-kooperazzjoni; Eżempji ta' prattika tajba mill-Istati Membri li adottaw approċċ bħal dan u li għandhom ukoll kodiċi ta' kondotta xi jsegwu għandhom jintużaw fl-UE kollha.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/24

1.1

Għal raġunijiet strateġiċi, politiċi u ekonomiċi, il-KESE jappoġġja b'mod espliċitu l-idea ta' aċċess Ewropew indipendenti għall-ispazju. Għalhekk jappoġġja l-politiki mniżżla fid-dokumenti tal-Kunsill Spazjali Konġunt, il-Kummissjoni u l-Aġenzija Spazjali Ewropea (1) f'Mejju u April 2007.

1.2

Il-politika spazjali Ewropea għandha timmira lejn objettivi paċifiċi, inkluż iż-żamma ta' sigurtà kollettiva.

1.3

Il-KESE huwa tal-fehma li l-attivitajiet spazjali Ewropej, kemm jekk imwettqa fil-livell nazzjonali, f'qafas ta' l-UE jew ta' l-ASE, għandhom jiġġeneraw benefiċċji ovvji f'oqsma differenti, bħar-riċerka xjentifika, il-proviżjoni tant mixtieqa ta' infrastruttura u data, u firxa wiesgħa ta' applikazzjonijiet ekonomiċi bħala riżultat ta' l-integrazzjoni ta' sistemi spazjali u terrestri.

1.4

Il-kunċett ta' l-ASE s'issa rnexxa. L-involviment tagħha fl-attivitajiet tal-Kummissjoni għandha tillibera — anzi żgur li ser tillibera — potenzjal miżjud. Dan għandu jiġi supplimentat bi proċeduri ta' kooperazzjoni, tqassim tal-kompetenzi u kalkoli ta' qsim ta' l-ispejjeż bejn il-Kummissjoni u l-ASE.

1.5

L-iżviluppi li saru fil-bqija tad-dinja — l-Istati Uniti, ir-Russja, il-Ġappun, iċ-Ċina u l-Indja — jobbligaw lill-UE taqdi rwol akbar bħala kompetitur u bħala imsieħba fl-ispazju. Dan jitlob it-tfassil ta' programmi konkreti fi żmien limitat ħafna, u l-introduzzjoni ta' proċessi għat-teħid ta' deċiżjonijiet li jistgħu jlaħħqu mal-proċess minn operaturi simili fil-bqija tad-dinja..

1.6

Fl-istess waqt, proċess għat-teħid ta' deċiżjonijiet koordinat li jimxi b'ritmu aktar mgħaġġel, għandu jipprovdi opportunitajiet aħjar biex jiġu definiti u, eventwalment, organizzati għadd ta' missjonijiet skond il-bżonnijiet ta' l-utenti.

1.7

GALILEO u GMES huma l-aħjar eżempji Ewropej f'dal-qasam. Il-programmi GALILEO għandhom jiġu implimentati mill-aktar fis.

1.8

L-inklużjoni ta' “l-ispazju” fis-7 Programm Qafas u l-politiki Komunitarji għandha twassal għal approċċ integrali tad-Direttorati Ġenerali kollha kkonċernati. Dan it-twessigħ tal-bażi għal proċess ta' ħsieb strateġiku fi ħdan il-Kummissjoni, għandu jisfa ta' ġid għall-approċċi integrali fil-livell nazzjonali, li ta' spiss ma jeżistux. Sforz ikkordinat f'dan il-qasam huwa mixtieq ħafna.

1.9

L-Istati Membri kollha, inklużi dawk żgħar u l-Istati Membri l-ġodda, għandhom jibbenefikaw mill-politika spazjali Ewrpea billi jinħolqu opportunitajiet adegwati għall-kompetenzi xjentifiċi, kif ukoll għall-kapaċitajiet industrijali bi kwalifiki għolja fl-Ewropa, kemm fis-setturi upstream u anke downstream.

1.10

Fil-politika industrijali li tħaddan l-ASE (2), imsejsa fuq il-prinċipju ta' “redditu ġust”, kull pajjiż jirċievi lura l-investiment tiegħu permezz ta' abbonamenti u konċessjonijiet. Għaldaqstant, ir-relazzjonijiet bejn il-gvernijiet, l-ASE, l-intrapriżi privati u l-istituti tar-riċerka huma msejsa fuq strutturi b'għeruq fondi ħafna.

1.11

S'issa, il-prinċipju ta' “redditu ġust” irnexxa fir-rigward ta' l-iżvilupp tal-kapaċitajiet spazjali Ewropej, iżda ż-żieda fil-maturità tas-suq spazjali ser titlob aktar flessibilità, għaliex bħala regola ġenerali, ir-relazzjonijiet fissi ma jwasslux għal tiġdid industrijali. Minħabba d-domanda tas-suq, il-bżonnijiet ta' l-utenti u l-iżvilupp tas-servizz, b'mod partikolari l-intrapriżi żgħar u ta' daqs medju, huma mistennija li jissodifaw il-ħtiġijiet u l-opzjonijiet il-ġodda fil-politika spazjali Ewropea b'mod adattat.

1.12

Min-naħa l-oħra, it-tibdil għal għarrieda ta' proċeduri u relazzjonijiet stabbiliti jista' jkun kontroproduttiv, u jeħtieġ inqisu wkoll d-differenzi kbar li jeżistu bejn il-kontrubuzzjonijiet lill-ASE.

1.13

Għalhekk il-KESE huwa favur analiżi aperta u trasparenti u djalogu dwar il-prestazzjoni mixtieqa ta' l-Ewropa matul l-għaxar snin li ġejjin: liema objettivi u strumenti istituzzjonali assoċjati — dwar l-ASE, Il-Kummissjoni u l-Istati Membri — huma meħtieġa biex jaqdu missjoni Ewropea li tkun ikkoordinata b'mod konġunt. Fost affarijiet oħra, id-djalogu għandu jinkludi l-mod kif l-ASE hija ffinanzjata, il-kontrubut dinamiku tal-kumpaniji ta' daqs medju u ż-żamma ta' l-ogħla livell ta' kompetizzjoni.

1.14

F'dan ir-rigward, ir-responsabbiltà tal-Kummissjoni fil-qasam ta' l-applikazzjonijiet u l-promozzjoni tal-bżonnijiet ta' l-utenti hija fundamentali. Il-KESE huwa fiduċjuż li l-Kummissjoni se tiggarantixxi diskussjonijiet miftuħa u l-involviment tas-settur privat, u b'mod partikulari l-SMEs.

1.15

Il-KESE jaqbel mal-KESE fir-rigward tas-sinifikat ta' l-ispazju għad-difiża u s-sigurtà. Għall-ġejjieni, għandha tingħata spinta lill-ippjanar ta' sistemi li jlaqqgħu l-pajjiżi Ewropej.

1.16

Peress li d-distinzjoni bejn l-applikazzjonijiet ċivili u militari hija pjuttost imċajpra, għandu jsir użu sħiħ mill-hekk imsejħa effetti ta' użu doppju.

1.17

Fl-aħħarnett, il-komunikazzjoni hija fundamentali. Il-KESE huwa tal-fehma li l-benefiċċji ta' l-ispazju għall-ħajja ta' kuljum għandhom jiġu kkomunikati aħjar.

1.18

Komunikazzjoni dwar il-politika spazjali Ewropea li tkun immirata aħjar għandha tippromovi inċentivi pożittivi fost iż-żgħażagħ fir-rigward ta' dan is-settur, u b'mod ġenerali, għandha tagħmilha aktar attraenti għaż-żgħażagħ li jirċievu edukazzjoni xjentifika u/jew teknika.

2.1

Matul dawn l-aħħar għaxar snin, l-istituzzjonijiet Ewropej u t-task forces nazzjonali kienu qed jieħdu sehem b'mod aktar attiv fid-dibattitu dwar żviluppi ġodda fir-rigward tal-futur tal-politika spazjali Ewropea.

2.2

F'April 2007, il-Kummissjoni, b'ħidma mill-qrib ma' l-ASE (3), ippubblikat Komunikazzjoni dwar il-politika spazjali (4), flimkien ma' evalwazzjoni ta' l-impatt u programm estensiv ta' azzjonijiet previsti mill-ASE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri.

2.3

Fit-22 ta' Mejju 2007, il-Kunsill “Spazju” (5) adotta Riżoluzzjoni dwar il-Politika Spazjali Ewropea, ibbażata fuq il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni.

2.4

Din iż-żieda fl-interess, kif jidher mid-dokumenti msemmija hawn fuq, hija stimulata minn varjetà kbira ta' żviluppi globali u miri strateġiċi Ewropej:

2.5

Fl-2003 u l-2004, il-Kummissjoni Ewropea ppreżentat Green u White Paper dwar il-politika spazjali. Fiż-żewġ dokumenti, joħorġu l-indikazzjonijiet ta' politika spazjali futura. Fihom hemm bosta elementi — li xi kultant huma ta' importanza kbira — li ġew indirizzati fil-Komunikazzjoni msemmija hawn fuq.

2.6

Fir-Riżoluzzjoni tat-22 ta' Mejju, il-Kunsill ikkonferma li s-settur spazjali “huwa assi strateġiku li jikkontribwixxi għall-indipendenza, is-sigurtà u l-prosperità ta' l-Ewropa u r-rwol tagħha fid-dinja”. Waħda mill-kwistjonijiet prinċipali f'dan ir-rigward hija l-intensifikazzjoni tal-kooperazzjoni Ewropea għall-forniment ta' servizzi bbażati fuq l-ispazju għall-benefiċċju taċ-ċittadini. Il-Kunsill rabat il-politika spazjali ma' l-istrateġija ta' Lisbona u enfasizza r-rilevanza tagħha għall-Politika Barranija u ta' Sigurtà Komuni.

2.7

Ir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tenfasizza l-objettiv tal-ħolqien taż-Żona Ewropea tar-Riċerka u tafferma mill-ġdid il-kooperazzjoni bejn l-ASE u l-Kummissjoni li tinkuraġġixxi l-effiċjenza, aktar fondi għall-programmi Ewropej, u aktar koeżjoni bejn it-teknoloġija u l-applikazzjonijiet. L-iżvilupp tar-relazzjonijiet bejn l-ASE u l-Kummissjoni huwa msejjes fuq l-esperjenzi tagħhom. Madankollu, il-kwistjoni ta' ko-finanzjament ta' l-infrastruttura bażika ezistenti (Kourou, Darmstadt) għadha ma ġietx riżolta.

2.8

Kwistjoni ċentrali hija l-kooperazzjoni u t-tqassim tax-xogħol bejn l-ASE u l-Kummissjoni. L-ASE hija fuq quddiem nett fil-qasam ta' l-esplorazzjoni u t-teknoloġija, filwaqt li l-Kummissjoni hija responsabbli għall-applikazzjonijiet li huma marbuta mal-politiki tagħha stess bħat-trasport, l-ambjent, is-sigurtà u r-relazzjonijiet ma' pajjiżi terzi, u hija inkarigata milli tidentifika l-bżonnijiet ta' l-utenti non-governattivi fir-rigward ta' servizzi aktar adegwati.

2.9

Il-kost-effiċjenza fil-programmi pubbliċi għandha tikkontribwixxi għall-kompetittività ta' l-intrapriżi privati industrijali u kummerċjali. F'dan ir-rigward l-SMES u l-l-industrija tal-fornituri huma partikolarment importanti. Fl-istess waqt il-Kunsill jirrikonoxxi li l-politika industrijali ta' l-ASE, b'mod partikulari l-prinċipju tagħha ta' “redditu ġust”, isservi ta' strument biex tistimola l-investiment u ssaħħaħ il-kompetittività Ewropea.

2.10

Indubbjament, ir-Riżoluzzjoni ta' Mejju li għadda tintroduċi fażi ġdida li ntlaqgħet b'entużjażmu kbir mill-partijiet interessati prinċipali (6).

3.1

Id-dinja ta' l-ispazju qiegħda tinbidel b'rata mgħaġġla. F'dawn l-aħħar għaxar snin, il-KESE laqa' b'sodisfazzjon kbir il-Green u l-White Papers tal-Kummissjoni dwar il-politika spazjali (7). Għal darba oħra, il-KESE jappoġġja bis-sħiħ l-inizjattivi l-ġodda tal-Kunsill, il-Kummissjoni u l-ASE li ġew ippreżentati Mejju li għadda. Tajjeb nixħtu dawl fuq l-aspett simboliku tal-fażi l-ġdida tal-politika spazjali li qiegħda sseħħ fit-tbexbix tas-seklu 21. Qegħdin fil-bidu ta' era ġdida.

3.2

L-iżviluppi dinjija fis-settur spazjali għandhom impatt strateġiku u teknoloġiku li kull ma jmur qiegħed dejjem jikber.

3.2.1

Indubbjament, il-politika spazjali qed tagħti kontribut aktar sinifikanti, forsi anke indispensabbli, għat-twettiq ta' l-objettivi terrestri; fi kliem ieħor, l-applikazzjonijiet spazjali huma ta' importanza kruċjali għall-ksib ta' l-objettivi ekonomiċi u soċjali għal-Ewropa li qed tintegra.

3.2.2

Mil-lat tax-xjenza u r-riċerka, jidher biċ-ċar li sar progress fil-qasam ta' l-astronomija u l-istudju tal-pjaneti. L-ASE qed tibbenifika minn netwerks eżistenti u żżid magħhom programmi mmirati u valutazzjonijiet minn nies ta' l-istess grad (peer reviews). Kuntrarjament għad-dinja xjentifika, is-settur militari għadu jopera fuq livell nazzjonali.

3.2.3

Mil-lat strateġiku, l-Ewropa għandha tħares l-indipendenza tagħha vis-à-vis l-Istati Uniti u r-Russja u, dejjem iktar, iċ-Ċina u l-Indja, u nazzjonijiet oħra li jesploraw l-ispazju, li fl-istess waqt jaqdu r-rwol ta' kompetituri u msieħba fil-qasam spazjali. B'mod aktar ġenerali, il-pożizzjoni ta' l-Ewropa fid-dinja għandha tkun il-punt tat-tluq għal kull politika spazjali.

3.3

Ir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill “Spazju” tat-22 ta' Mejju 2007, u d-dokumenti li jakkumpanjawha bħall-Komunikazzjoni tal Kummissjoni ta' l-2007, il-valutazzjoni ta' l-impatt tagħha, l-istqarrija tad-Direttur Ġenerali ta' l-ASE, u l-elementi preliminari ta' programm komuni Ewropew li jinvolvi l-ASE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri, huma pass kbir 'il quddiem, meta wieħed iqis li:

3.4

Il-Ftehim Qafas ta' l-2003 (8) bejn l-ASE u l-Unjoni Ewropea bena l-bażi ta' ppjanar u azzjonijiet komuni bejn l-UE u l-ASE. Bħalissa l-Kunsill qiegħed jiddefinixxi approċċ globali intiż li jikkoordina aħjar u jsaħħaħ l-effiċjenza ta' proġetti individwali, kemm jekk huma nazzjonali, intergovernattivi jew Ewropej.

3.5

Fil-fehma tal-KESE, fost l-elementi importanti li ħarġu minn dan il-ftehim, insibu l-kunsens li kull ma jmur qed jikber u l-viżjoni komuni bejn l-Istati Membri; il-konferma tal-kooperazzjoni bejn il-Kummissjoni u l-ASE u d-diviżjoni tar-responsabbiltà bejn dawn iż-żewġ korpi bħala bażi għaż-żieda tal-fondi Komunitarji; bilanċ aħjar bejn ir-Riċerka u l-Iżvilupp u l-applikazzjonijiet, u, l-aktar importanti, l-intenzjoni espliċita li l-bżonnijiet ta' l-utenti jitpoġġew fuq quddiem nett; l-isħubiji bejn is-settur pubbliku u dak privat; u l-prijorità li tingħata lill-“prodotti eżemplari” bħal GALILEO u GMES (9) fil-qafas tal-politika spazjali Ewropea.

3.6

Jenħtieġ ninnutaw madankollu li l-inizjattivi previsti jagħmlu parti minn proċess twil li ċertament għadu ma daħalx fil-fażi aħħarija tiegħu. Għad iridu jitħejjew proġetti konkreti u l-flussi ta' finanzjament relatati.

3.7

Fl-2005, il-baġit totali ta' l-attivitajiet spazjali ta' l-ASE, l-EUMETSTAT u l-Istati Membri ammonta għal EUR 4,8 biljun (eskluża l-Kummissjoni Ewropea) (10). Il-Kummissjoni Ewropea ser tiddedika somma garantita ta' 'l fuq minn EUR 1,4 biljun (2007-2013) għall-applikazzjonijiet u l-attivitajiet spazjali permezz tas-seba' Programm Qafas tagħha. Il-baġits dinjija għall-attivitajiet spazjali jammontaw għal EUR 50 biljun. Il-baġit ta' l-Istati Uniti jammonta għal madwar EUR 40 biljun, li minnhom aktar minn 50 % huma għal skopijiet militari. Barraminhekk, l-infiq ta' l-Istati Uniti huwa msejjes fuq approċċ totalment iċċentrat fuq il-pajjiż innifsu, u dan għandu effett fuq il-kooperazzjoni bejn l-istituzzjonijiet u l-intrapriżi varji (11). L-Istati Uniti hija fuq kollox suq magħluq li huwa kbir biżżejjed biex isostni l-industrija spazjali nazzjonali mingħajr il-bżonn li tikkompeti fis-suq kummerċjali internazzjonali.

3.8

L-attivitajiet spazjali Ewropej huma taħlita ta' programmi Ewropej (intergovernattivi jew komunitarji) u nazzjonali. L-ASE ma tillimitax ruħha biss għall-koordinazzjoni tal-proġetti,, u s'issa tat xheda ta' effikaċja straordinarja; hija aġenzija għar-riċerka u l-iżvilupp (R&D) li tiżviluppa infrastrutturi kbar fil-livell Ewropew li jirnexxu. L-operaturi Ewropej maġġuri ta' l-ASE fis-settur spazjali jinkludu lill- Arianespace, l-EUMETSTAT u l-Eutelstat. Minbarra dawn il-programmi, xi Stati Membri għandhom il-programmi tagħhom stess ibbażati fuq it-tradizzjonijiet u l-objettivi politiċi u teknoloġiċi tagħhom u, għaldaqstant, fuq kapaċitajiet, netwerks u applikazzjonijiet nazzjonali. Il-mudell Ewropew huwa sistema kkumplikata li tiġbor fiha programmi komuni u nazzjonali.

3.9

Huwa probabbli li l-Istati Membri l-ġodda jissieħbu ma' l-ASE, u b'hekk in-numru tal-pajjiżi msieħba jikber minn 17 għal 22 (12). Il-kompetenzi xjentifiċi attwali u t-tisħiħ potenzjali tal-clusters ekonomiċi għandhom jiggarantixxu għadd ta' benefiċċji.

3.10

Huwa possibbli li l-programmi nazzjonali u l-ħidma ta' l-ASE jikkoinċidu f'xi partijiet. Il-proġetti tad-difiża għadhom kompetenza prevalentement nazzjonali. Dan jista' joħloq ċerti ineffiċjenzi minħabba li d-distinzjoni bejn it-teknoloġija għal skopijiet militari u ċivili hija pjuttost imċajpra. L-approċċ globali l-ġdid jista' jikkontribwixxi għall-promozzjoni tal-konverġenza.

3.11

Il-baġits huma marbuta ma' l-infrastruttura u l-ġbir tad-data. Aktar ma r-relazzjonijiet ma' l-intrapriżi u l-forzi tas-suq ikunu organizzati tajjeb, aktar ikunu importanti l-effetti multiplikaturi prodotti permezz ta' l-applikazzjonijiet u s-servizzi. F'dan il-kuntest, l-EUMETSAT (l-operatur tas-satelliti meteoroloġiċi) huwa eżempju tajjeb li jista' jservi ta' mudell utli għas-setturi l-oħra.

3.12

Għal raġunijiet ta' limitazzjonijiet baġitarji, ikun għaqli li l-Ewropa tiffoka fuq il-prijoritajiet u li tkun totalment miftuħa għall-kooperazzjoni internazzjonali. Il-kooperazzjoni internazzjonali tipprovdi valur miżjud sostanzjali li xi kultant jinvolvi effetti multiplikaturi straordinarji. Madankollu, biex tkun tista' taġixxi pari passu mal-pajjiżi terzi, jenħtieġ li l-Ewropa turi li għandha l-kapaċità li, minbarra l-prijoritajiet, tissodisfa wkoll ammont suffiċjenti ta' eżiġenzi bażiċi. Tajjeb li dawn l-eżiġenzi jiġu adottati bi qbil komuni, u li, per konsegwenza, isiru investimenti adegwati.

3.13

F'opinjoni reċenti (13), il-KESE jappoġġja bis-sħiħ lill-GALILEO, proġett Ewropew ta' navigazzjoni globali. GALILEO għandu jiggarantixxi data aktar preċiża fir-rigward ta' pożizzjonar u miżurazzjoni tal-ħin fid-dinja kollha għall-applikazzjonijiet ċivili f'firxa wiesgħa ta' oqsma. Is-sistema tipparaguna tajjeb mal-GPS Amerikan attwali, iżda se ttejjibha wkoll.

3.13.1

Bis-saħħa ta' GALILEO l-Ewropa se tkun tista' żżomm il-pożizzjoni tagħha bħala protagonista indipendenti fis-settur ta' l-ispazju.

3.13.2

Din ma kenitx impriża interessanti għas-settur ta' l-upstream. Il-KESE japprova d-deċiżjoni tal-Kunsill li jiffinanzja lill-GALILEO u d-definizzjoni tal-programmi. Dawn il-programmi għandhom jiġu implimentati mingħajr dewmien sabiex jinħolqu kondizzjonijiet favorevoli għas-settur tad-downstream (14).

3.13.3

Apparti mill-ostakli għall-ħolqien ta' sħubija vijabbli bejn is-settur pubbliku u privat, li ġeneralment hija affari kkumplikata, hemm għadd ta' kwistjonijiet pendenti li jenħtieġ li jiġu risolti mill-aktar fis biex tiġi żgurata parteċipazzjoni effettiva min-naħa ta' l-imsieħba privati.

3.14

Minbarra s-servizzi eżistenti, l-inizjattiva GMES se tipprovdi sensiela koerenti ta' servizzi — msejsa fuq l-osservazzjoni tad-dinja — li kulma jmur qed isiru dejjem aktar indispensabbli. L-inizjattiva GMES għandha “ttejjeb il-kapaċità tas-sorveljanza u l-valutazzjoni ta' l-Ewropa fil-politika ta' l-ambjent u tikkontribwixxi fl-indirizzar tal-ħtiġijiet ta' sigurtà” (15). L-iżviluppi rapidi li qed iseħħu fid-dinja attwalment juru sa liema punt tinħass il-ħtieġa għal strumenti ġodda biex jiġu indirizzati sfidi ġodda fil-qasam ta' l-ambjent, tal-bidla fil-klima, tas-saħħa u s-sigurtà individwali u kollettiva.

3.14.1

Dawn l-isfidi jikkonċernaw medda wiesgħa ta'setturi, mid-disastri u l-kriżijiet naturali għall-impatti tal-bidla fil-klima bħall-emissjonijiet ta' gassijiet u t-tniġġis ta' l-arja, għall-protezzjoni ċivili u l-kontroll tal-fruntieri.

3.14.2

L-applikazzjonijiet relevanti f'dan il-qasam huma orjentati lejn l-utenti — li huma ġejjin minn komunitajiet differenti ħafna, per eżempju d-dinja tal-politika, is-servizzi pubbliċi, l-intrapriżi u ċ-ċittadini. Dal-fatt jenfasizza l-bżonn ta' koordinazzjoni aktar effettiva bejn l-ASE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri, u x-xewqa li jiġu identifikati l-eżiġenzi varji mill-Kummissjoni Ewropea.

3.14.3

Is-servizzi tal-GMES se jikkontribwixxu għall-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' politiki varji ta' l-UE. Meta nikkunsidraw il-valur miżjud tal-GMES, il-baġit (2009) għandu jipprevedi fondi operazzjonali għas-servizzi u l-applikazzjonijiet spazjali bl-għan li jsostnu l-politiki ta' l-UE.

3.14.4

Saħansitra fil-każ ta' l-infrastruttura tal-GMES, hija r-responsabblità tal-gvernijiet li jiġbru data b'mod affidabbli u sostenibbli. Għaldaqstant, għandhom jinħolqu l-kondizzjonijiet adattati għall-parteċipazzjoni ta' l-intrapriżi privati.

3.15

GALILEO, GMES u l-programmi l-oħra kollha juri li l-politika spazjali qiegħda ssir operazzjonali u qiegħda toffri appoġġ għall-prestazzjonijiet u l-applikazzjonijiet teknoloġiċi li qed jiġu żviluppati kontinwament, liema ser jippermettu li jiġu użati metodi ġodda ta' analiżi, previżjonijiet u soluzzjonijiet ta' kwistjonijiet li jaffettwaw lis-soċjetà.

3.16

Importanti li l-Istati Membri kollha, inklużi l-iżgħar fosthom u l-Istati Membri l-ġodda, jibbenefikaw mill-politika spazjali Ewropea. Li jkun hemm impenn min-naħa ta' l-Istati Membri kollha huwa fl-interess komuni ta' l-UE bħala talija.

3.17

L-Istati Membri l-ġodda żgur li se jipprofittaw mill-applikazzjonijiet differenti. Barraminhekk, għandhom jinħolqu opportunitajiet għalihom ħalli jkunu jistgħu jipprovdu l-kompetenzi xjentifiċi attwali u l-kapaċitajiet industrijali ta' livell għoli tagħhom bl-għan li jsaħħu l-potenzjalità tagħhom.

4.1

Il-Kunsill “Spazju” ltaqa' għall-ewwel darba f'Novembru 2004 biex jiddiskuti u jippromovi l-konverġenza Ewropea u l-programmi fuq skala Ewropea. Il-KESE jispera u huwa fiduċjuż li ttmexxija li pprovda l-Kunsill Mejju li għadda joħloq il-kuntest mixtieq għal politika spazjali li tkun konformi ma' l-ambizzjonijiet ta' l-Ewropa.

4.2

Dispożizzjonijiet istituzzjonali aktar effettivi huma indispensabbli għall-progress. F'dan il-kuntest, il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon l-involviment akbar tal-Kunsill u l-Kummissjoni fil-kwistjonijiet spazjali u d-definizzjoni ċara tal-kooperazzjoni u d-diviżjoni tar-responsabblità previsti bejn l-ASE u l-Kummissjoni.

4.3

Il-Kunsill “Spazju” jirrappreżenta l-pjattaforma ideali fejn jiġu diskussi l-approċċi intergovernattivi u komunitarji, li jenħtieġ li jkunu kollegati b'mod effikaċi.

4.4

L-inklużjoni tal-kunċett ta' “spazju” fil-politiki Komunitarji u fis-Seba' Programm Qafas permezz ta' kapitolu speċifiku ddedikat għall-politika spazjali għandha tidher biċ-ċar permezz ta' l-impenn previst min-naħa tad-Direttorati Ġenerali kkonċernati. Fl-istess ħin, dan l-impenn integrat ser iwessa' l-bażi għal riflessjoni strateġika. F'dan ir-rigward, il-kompetenzi speċifiċi ta' l-UE fil-qasam ta' l-ispazju — definiti fit-Trattat il-ġdid — ser ikunu ċertament utli.

4.5

L-ordni legali, ta' spiss traskurat, jitlob attenzjoni speċifika. F'kuntest “monostatali” bħal fil-każ ta' l-Istati Uniti, l-ordni legali eżistenti jirrappreżenta qafas naturali għall-isvolġiment ta' attivitajiet konkreti u r-regolamentazzjoni li takkumpanja dawn l-attivitajiet. Għall-kuntrarju, fil-kuntest ikkumplikat Ewropew — l-ASE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri sovrani — ma jeżisti l-ebda ordni legali strurtturat kif imiss, liema fatt huwa kontroproduttiv. Meta wieħed iqis l-estensjoni ta' l-attivitajiet spazjali fl-UE, il-preżenza ta' qafas istituzzjonali/legali koerenti u loġiku ser issir indispensabbli aktar minn qatt qabel.

4.6

Ir-responsabbiltà tal-Kummissjoni fil-qasam ta' l-applikazzjonijiet u l-involviment tad-Direttorati Ġienerali differenti ser ikollhom impatt pożittiv fuq id-diskussjonijiet u l-kooperazzjoni mas-settur privat. Ser iwasslu wkoll għal prospettivi ġodda fir-rigward ta' proġetti orjentati lejn l-utenti.

4.7

Aspett partikulari li għandu jissemma huwa d-dispożizzjoni fit-Trattat il-ġdid dwar ir-rabta bejn ir-Rappreżentant Għoli għall-Affarijiet Barranin fil-Kunsill u l-viċi-presidenza tal-Kummissjoni, karigi li se jkunu mwettqa minn persuna waħda.

4.8

Wieħed mill-motivi prinċipali li jiġġutifikaw il-politika spazjali Ewropea huwa li r-riflessjoni strateġika min-naħa tal-Kummissjoni ser ikollha wkoll effetti pożittivi fuq l-approċċi integrali fil-livell nazzjonali, li ta' spiss ikun neqsin għal kollox. Barraminhekk, il-parteċipazzjoni tad-Direttorati Ġenerali tal-Kummissjoni ser tippromovi l-ħolqien ta' netwerks b'utenti (potenzjali) fl-amministrazzjoni nazzjonali.

4.9

Għall-istess raġuni, il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon kbir it-twaqqif ta' uffiċċju inkarigat mill-GMES fi ħdan id-DĠ għall-Intrapriża, li huwa inkarigat mill-koordinazzjoni.

4.10

Il-parteċipazzjoni tal-Kummissjoni tagħti post mistħoqq lill-politika spazjali fost il-politiki Komunitarji l-oħra. Dan għandu jikkontribwixxi għal aċċettazzjoni aħjar miċ-ċittadini tal-benefiċċji ta' l-ispazju.

4.11

S'issa, id-“dinja ta' l-ispazju” kienet waħda iżolata ferm u ma kenitx ikkomunikata kif imiss. Ikun għaqli li komunikazzjoni effettiva mill-Kummissjoni u l-Kunsill tenfasizza l-effetti ta' politika ta' dan it-tip fuq is-soċjetà. Komunikazzjoni li tkun immirata tajjeb għandha tqanqal interess ġenwin fl-ispazju fost iż-żgħażagħ, u b'mod aktar ġenerali, tħajjarhom jitgħallmu suġġetti xjentifiċi u/jew tekniċi.

4.12

Il-KESE jenfasizza l-importanza kbira ta' valutazzjoni sistematika u kollha kemm hi trasparenti u li din tkun implimentata korrettament. Jenħtieġ li r-relazzjoni kumplessa li teżisti bejn iċ-ċentri ta' riċerka, l-awtoritajiet pubbliċi fl-UE u fl-Istati Membri, u l-intrapriżi privati, u l-kumplessità tal-modilatajiet finanzjarji u organizzativi jkunu ssorveljati. Fil-preżenza ta' interazzjoni dinamika, monitoraġġ esegwit b'mod effikaċi għandu jwassal għal trasparenza, u possibilment semplifikazzjoni u fehmiet u proġetti ġodda, kif ukoll l-iffinanzjar tagħhom.

5.1

L-approċċi u l-programmi strateġiċi ta' l-Istati Membri, ir-relazzjonijiet speċifiċi bejn l-awtoritajiet nazzjonali u l-intrapriżi privati, il-kooperazzjoni intergovernattiva fl-UE u lilhinn minnha u l-ASE, aġenzija intergovernattiva ta' natura teknoloġika, jiġġustifikaw il-prinċipju ta' “redditu ġust”: kull pajjiż jitroddlu lura l-investiment li jkun għamel fl-attivitajiet ta' l-ASE taħt forma ta' kuntratti għall-industrija tiegħu permezz ta' sistema kkumplikata ta' abbonamenti u konċessjonijiet. Meta nqisu ċ-ċirkustanzi preżenti, il-politika industrijali ta' l-ASE rnexxiet.

5.2

Għaldaqstant, ir-relazzjonijiet bejn il-gvernijiet, l-ASE, l-intrapriżi privati u l-istituti tar-riċerka huma bbażati fuq struttura b'għeruq fondi ħafna, anke għax is-settur spazjali huwa suq limitat u speċjalizzat ħafna.

5.3

Għandhom jiġu kkunsidratti żviluppi deċiżivi, fosthom:

5.4

Il-Kunsill jitlob li l-prinċipju tar-“redditu ġust” jkun ippreservat fil-każ ta' l-ASE. F'dan il-kuntest, l-interessi ta' l-ASE u ta' l-Istati Membri ma jixxibhux fl-aspetti kollha. Ta' min jgħid li dan il-prinċipju ta' “redditu ġust” diġà evolva, fis-sens li l-approċċ sar aktar flessibbli minn qabel, u li qiegħed jiġi aġġornat progressivament. Fil-fehma tal-KESE, dan il-prinċipju għandu, l-ewwel u qabel kollox, isir biżżejjed flessibbli li jippermetti li l-intrapriżi ta' daqs medju bi kwalifiki għoljin li (għadhom) attivi fil-livell nazzjonali jkunu involuti b'mod adegwat.

5.5

Fil-kaz tal-parteċipazzjoni u ta' l-iffinanzjar min-naħa tal-Kummissjoni, japplikaw ir-regoli ta' l-UE, ie il-politika tal-kompetizzjoni u r-regoli dwar l-akkwist pubbliku, Il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon ukoll il-fatt li l-Kummissjoni qed tiżviluppa strumenti u regoli dwar finanzjament adegwati għall-miżuri Komunitarji fis-settur spazjali, li jqisu bir-reqqa n-natura speċifika ta' dan is-settur; b'hekk l-Istati Membri jkun jista' jkollhom struttura bbilanċjata fis-settur spazjali.

5.6

Aspett li jistħoqqlu attenzjoni partikulari huwa r-rwol ta' l-SMEs fl-iżvilupp tas-servizzi. Għandha ssir distinzjoni bejn l-intrapriżi l-kbar, li ta' spiss joperaw fil-livell internazzjonali, u għadd kbir ta' intrapriżi ta' daqs medju speċjalizzati, li l-aktar li joperaw huwa fil-livell nazzjonali, u li qed ifittxu opportunitajiet fis-settur spazjali Ewropew. Il-konsorzji ta' l-SMEs fil-qasam spazjali għandhom bżonn ta' appoġġ.

5.6.1

Ir-rwol ta' l-intrapriżi ta' daqs medju speċjalizzati qiegħed madankollu jikber (16). Din it-tendenza probabbli li se tiżdied f'dan is-settur minħabba l-enfasi fuq id-domanda tas-suq u l-eżiġenzi ta' l-utenti u l-involviment dinamiku ta' l-intrapriżi ż-żgħar fl-iżvilupp tas-servizzi. L-ippjanar operattiv u l-proġetti mwettqa b'kooperazzjoni ma' l-intrapriżi ta' daqs medju ser isiru prattiki aktar normali.

5.6.2

S'issa, il-politika spazjali kienet fil-biċċa l-kbira tagħha separata mis-setturi ekonomiċi l-oħra. It-tranżizzjoni fir-rigward tal-prijoritajiet, l-approċċ orizzontali u l-kooperazzjoni bejn l-ASE u l-Kummissjoni se jikkontribwixxu biex jikkoordinaw it-teknoloġija, l-investimenti pubbliċi u l-intrapriżi privati. L-esperjenza ta' l-Eumestat fl-iżvilupp tas-servizzi operazzjonali tista' tkun ta' għajnuna prattika għall-GMES.

5.6.3

Fir-rigward tas-satelliti, l-ippjanar azjendali, il-marketing u l-kummerċjalizzazzjoni jistgħu joħolqu prattiki siewja. In-netwerks iffurmati minn intrapriżi ta' daqs medju ser jissaħħew.

5.7

Is-sistemi spazjali u dawk terrestri għandhom jiġu integrati, kif previst għall-GMES. In-netwerks ta' sensors intelliġenti jistgħu jiġu żviluppati aktar.

5.8

L-involviment ta' l-industrija jitlob definizzjoni preċiża tad-domanda ta' l-UE. L-enfasi akbar fuq is-servizzi u l-eżiġenzi ta' l-utenti, lilhinn mill-ħtiġijiet fil-qasam tar-riċerka, tal-ġbir tad-data u ta' l-infrastruttura, timplika l-bżonn ta' sintonija kostanti bejn ix-xjenza u l-applikazzjoni fl-Ewropa kollha (17).

5.9

Madankollu, kif ġie indikat qabel, l-applikazzjonijiet għandhom bżonn ikunu appoġġjati mill-iżvilupp teknoloġiku. L-ESTP (18), pjattaforma li tlaqqa' rappreżentanti mid-dinja tax-xjenza u l-industrija, hija pjattaforma li tipprometti ħafna għall-identifikazzjoni tat-teknoloġiji mixtieqa. Huwa mistenni li se tfassal l-aġenda strateġika tar-riċerka għall-perijodu fit-tul. L-ESTP tista' wkoll tipprovdi rabtiet ma' setturi u oqsma oħra.

5.10

S'issa, il-prinċipju ta' “redditu ġust” irnexxa fir-rigward ta' l-iżvilupp tal-kapaċitajiet spazjali Ewropej, iżda ż-żieda fil-maturità tas-suq spazjali ser titlob aktar flessibilità, għaliex bħala regola ġenerali, ir-relazzjonijiet fissi ma jwasslux għal tiġdid industrijali. Minħabba d-domanda tas-suq, il-bżonnijiet ta' l-utenti u l-iżvilupp tas-servizz, b'mod partikolari l-intrapriżi żgħar u ta' daqs medju, huma mistennija li jissodifaw il-ħtiġijiet u l-opzjonijiet il-ġodda fil-politika spazjali Ewropea b'mod adattat.

5.10.1

F'dan il-kuntest, jenħtieġ nikkunsidraw ukoll id-disparitajiet kbar li jeżistu fir-rigward ta' kontributi nazzjonali lill-ASE, u b'mod partikulari fil-każ ta' l-Istati Membri l-ġodda u l-pajjiżi ż-żgħar, kif ukoll pajjiżi li m'humiex imsieħba fl-UE (membri ta' l-ASE).

5.11

Għalhekk il-KESE huwa favur analiżi fil-miftuħ u trasparenti u djalogu fuq il-prestazzjoni mixtieqa ta' l-Ewropa għall-għaxar snin li ġejjin biex il-pożizzjoni tagħha fid-dinja tiġi ppreservata u mtejba: liema objettivi u strumenti istituzzjonali assoċjati — fir-rigward ta' l-ASE, il-Kummissjoni u l-Istati Membri — huma meħtieġa biex inġibu 'l quddiem missjoni Ewropea li tkun ikkoordinata b'mod konġunt', inkluż kontribut dinamiku min-naħa ta' l-intrapriżi ta' daqs medju u l-garanzija ta' l-ogħla livell ta' kompetizzjoni.

5.12

L-analiżi u d-djalogu għandhom jinkludu wkoll il-mod kif l-ASE hija ffinanzjata, b'mod partikulari l-effett tal-kontribuzzjonijiet fakultattivi, u kif jistgħu jkunu previsti proċeduri u l-integrazzjoni progressiva tas-servizzi spazjali fis-suq intern ta' l-UE. Fl-oqsma fejn se jiġu invioluti d-Direttorati Ġenerali varji tal-Kummissjoni, għandhom jiġu stabbiliti regoli speċjali dwar finanzjament u kalkoli speċjali għall-qsim ta' l-ispejjeż..

5.13

Politika industrijali u settorjali moderna, bħal dik imħejjija mill-Kummissjoni f'diversi setturi, tista' tkun ta' għajnuna wkoll, sakemm jiġu kkunsidrati l-karatteristiċi speċifiċi ta' l-ispazju. Fost dawn il-karatteristiċi nsibu l-bżonn ta' teknoloġija u infrastruttura li tkun iffinanzjata minn fondi pubbliċi, l-iżvilupp ta' prototipi, in-nuqqas ta' suq ġenwin f'segmenti varji, u l-eżistenza ta' politika industrijali attiva fis-settur spazjali mmexxija u ffinanzjata mill-gvern ta' l-Istati Uniti u pajjiżi oħra.

5.14

Biex immiddu l-ewwel pass fir-rigward ta' l-industrija, jenħtieġ li l-fehmiet ta' min ifassal il-politiki dwar l-ambizzjoniiet industrijali ta' l-Ewropa jiġu kkonkretizzati mill-aktar fis.

6.1

Ir-Riżoluzzjoni tal-Kunsill tenfasizza l-importanza ta' l-ispazju għad-difiża u s-sigurtà. Il-kunċett ta' strateġija komuni dwar il-kapaċitajiet militari ta' l-Ewropa qed tkun diskussa dejjem aktar.

6.2

Huwa xieraq li dan id-dibattitu jseħħ, għax dan ifisser pass 'il quddiem fil-qasam tal-politika barranija u ta' sigurtà komuni. Il-KESE jilqa' b'sodisfazzjon l-idea — li ġiet aċċettata progressivament — li s-sigurtà m'għandhiex tibqa' politika waħdanija, iżda taħlita ta' politiki mfassla mill-istituzzjonijiet Ewropej u applikati fi ħdanhom (19).

6.3

Irridu niftakru wkoll li d-distinzjoni bejn l-applikazzjonijiet ċivili u militari qed jiċċajpru. Għalhekk ikun tajjeb li jiġu enfasizzati l-opportunitajiet reċiproki possibbli għad-diversi eżiġenzi taż-żewġ setturi. Is-sistemi militari jistgħu jibbenefikaw minn missjonijiet ċivili Ewropej minħabba l-effett ta' l-hekk imsejjaħ “użu doppju” ta' l-applikazzjonijiet ċivili u militari.

6.4

Attwalment, l-approprjazzjoni, il-gvernanza u l-baġits fil-qasam tas-sigurtà huma strettament fil-livell nazzjonali. Is-sinerġiji bejn il-pajjiżi differenti huma rari, għalkemm ċerti azzjonijiet fis-settur tad-difiża huma kkoordinati f'qafas Ewropew. Hemm firxa ta' opzjonijiet għall-ġejjieni, li tibda minn grad “minimu” ta' kooperazzjoni Ewropea sa mudell Ewropew li jkun totalment komuni.

6.5

Il-KESE huwa tal-fehma li għal raġunijiet ta' sigurtà, teknoloġija u bbaġitjar, għandha tingħata spinta biex jiġu ppjanati sistemi futuri li jlaqqgħu l-pajjiżi Ewropej.

6.6

Il-loġika nazzjonali fir-rigward tas-sigurtà għandha għeruq fondi ħafna. Iżda jekk nibdew bil-premessa ta' viżjoni komuni dwar il-ġejjieni, li tinkludi wkoll l-aktar żviluppi globali importanti, ikun possibbli li jinbdew proġetti konkreti u jsir progess bis-saħħa ta' l-esperjenzi miksuba.

6.7

Biex jiġu evitati duplikazzjonijiet inutli, l-ippjanar ikun jista' jinkludi l-ispeċjalizzazzjoni u t-tqassim tax-xogħol (20). Jistgħu wkoll jitfasslu programmi ta' riċerka biex jikkontribwixxu għall-iżvilupp ta' kapaċitajiet tekniċi.

6.8

F'dan il-kuntest l-AED (21) li hija parti interessata — tista' tingħata l-opportunità tiżviluppa kompetenzi speċifiċi bħad-definizzjoni tal-kapaċitajiet, tipproponi programmi ta' żvilupp u tikkoordina l-aġenziji nazzjonali fil-qasam militari u spazjali u l-ASE.

6.9

It-Trattat il-ġdid jipprovdi wkoll il-possibiltà li l-inizjattivi tal-Kummissjoni u l-Kunsill jitwessgħu biex jippromovu r-riċerka fil-qasam tas-sigurtà, għalkemm kwalunkwe sovvrapożizzjoni jew duplikazzjoni għandha tiġi evitata.

6.10

Deċiżjonijiet ta' dan it-tip jirrikjedu preparazzjoni u, sussegwentement, impenn min-naħa tal-Kunsill “Spazju” u l-Kunsill Ġenerali. It-titjib istituzzjonali previst fit-Trattat il-ġdid jiffavorixxi dan l-approċċ.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/31

1.1

Il-kontrolli ta' traspożizzjoni tal-Kummissjoni urew diverġenzi sinifikanti bejn il-liġijiet nazzjonali li ttrasponew d-Direttiva 1999/44/KE. Uħud minn dawn jistgħu jkunu minħabba lakuni regulatorji fid-Direttiva, oħrajn jistgħu jitqiesu bħala traspożizzjoni żbaljata tad-Direttiva. Fil-preżent m'huwiex ċar sa liema punt dawk id-diverġenzi jaffettwaw il-funzjonament tajjeb tas-Suq Intern u l-fiduċja tal-konsumatur. Il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tistudja, kemm jista' jkun malajr, l-implikazzjonijiet fuq is-suq Intern u l-fiduċja tal-konsumatur (1).

1.2

B'konsegwenza għal dak li jidher hawn fuq, il-KESE jħeġġeġ lill-Kummissjoni sabiex tieħu azzjoni ta' infurzar kontra dawk l-Istati Membri, li s'issa naqsu milli jimplimentaw korrettament id-Direttiva 1999/44/KE.

1.3

Il-Green Paper dwar l-Acquis tal-Konsumatur tixhed numru ta' kwistjonijiet trasversali. Matul ir-reviżjoni tagħha, l-Kummissjoni identifikat xi problemi marbutin ma' l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar il-Bejgħ lill-Konsumatur, speċjalment f'dak li għandu x'jaqsam mal-kwistjoni tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL).

1.4

Il-KESE jemmen li d-Direttiva dwar il-Bejgħ lill-Konsumatur tonqos ukoll milli tittratta r-regolament tal-garanziji tal-manifatturi u l-bejjiegħa, per eżempju, ir-rekwiżiti ta' konformità skond l-Artikolu 2 tad-Direttiva.

1.5

Ma hemm l-ebda raġuni konvinċenti biex tammenda d-Direttiva 1999/44/KE waħedha biex tiġi introdotta r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL). Il-Green Paper dwar ir-Reviżjoni ta' l-Acquis tal-Konsumatur (2) nehdiet konsultazzjoni pubblika dwar din il-kwistjoni u oħrajn, li ġew identifikati mill-Kummissjoni Ewropea matul ir-reviżjoni tal-leġislazzjoni għall-protezzjoni tal-konsumatur fl-UE (jiġifieri it-tmien Direttivi tal-Konsumatur (3)). Għalhekk il-KESE jirrakkomanda li l-Kummissjoni tikkonsidra x-xewqa għall-introduzzjoni tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) f'segwitu leġislattiv possibbli għall-Green Paper (eż. direttiva “orizzontali”) iffavorit minn korpi bħall-Unjoni ta' Gruppi Indipendenti ta' Bejjiegħa ta' l-Ewropa (UGAL) (4) u l-Organizzazzjoni Ewropea tal-Konsumaturi (BEUC). Madankollu, l-KESE jenfasizza li r-riżultati ta' din l-inizjattiva m'għandhomx jiftgħu piż żejjed fuq is-settur tan-negozju kif mitlub mill-Eurocommerce.

1.6

Il-KESE jemmen li hi meħtieġa stima ta' impatt qabel ma' l-Kummissjoni tintroduċi direttiva orizzontali.

1.6.1.

Dan hu l-każ ta' l-għan tad-Direttiva. Il-KESE jaqbel li d-Direttiva se tapplikka għat-tipi addizzjonali ta' kuntratti li skonthom il-merkanziji huma fornuti lill-konsumaturi (e.ż. il-kiri tal-karozzi) u kuntratti li skonthom servizzi ta' kontenut diġitali huma pprovduti lill-konsumaturi (e.ż. mużika online). Dan hu l-każ ukoll fil-każ ta'merkanzija użata mibjugħa waqt irkanti pubbliċi fejn il-konsumatur hu preżenti għall-bejgħ. Aspetti oħra bħad-definizzjoni tal-kunsinna, il-passaġġ tar-riskju, il-kunċett u l-estensjoni tal-ħinijiet limitu ta' konformità tal-merkanzija, il-kopertura tad-difetti rikorrenti, ir-reġim tal-piż tal-prova u anke ċerti rimedji għandhom jiġu kkonsidrati bħala parti minn strument orizzontali fil-qafas ta' approċċ imħallat għar-reviżjoni ta' l-Acquis tal-Konsumatur, u d-diskussjoni tad-dettalji dwar dawn is-suġġetti għandha sseħħ meta proposta dwar strument bħal dan tiġi miftuħa għall-konsultazzjoni u d-diskussjoni pubblika.

1.7

Suġġetti interessati u l-Istati Membri għandhom opinjonijiet diverġenti dwar l-effetti tar-Responsabilità diretta tal-Produtturi(DPL) fuq il-livell ta' protezzjoni tal-konsumatur u s-Suq Intern. Il-Maġġoranza ta' l-Istati Membri u numru ta' gruppi interessati jqisu li r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) potenzjalment iżżid il-protezzjoni tal-konsumatur. Uħud jikkonsidraw li l-produttur jinsab f'pożizzjoni aħjar mill-bejjiegħ sabiex jġibu l-merkanziji konformi mal-kuntratt. Oħrajn jemmnu li r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) ma żżidx il-protezzjoni tal-konsumatur iżda toħloq inċertezza legali u piżijiet sinifikanti għan-negozji. Il-KESE jemmen li tenħtieġ aktar informazzjoni dwar dawn il-punti (5).

2.1

Fl-24 ta' April 2007, il-Kummissjoni Ewropea adottat il-Komunikazzjoni dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva 1999/44/KE (id-Direttiva dwar “Bejgħ lill-Konsumatur”) dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta' prodotti tal-konsum u garanziji assoċjati inkluż l-analiżi tal-każ għall-introduzzjoni tar-responsabilità diretta tal-produtturi skond l-Artikolu 12 tad-Direttiva.

2.2

Fit-8 ta' Frar 2007, il-Kummissjoni Ewropea adottat il-Green Paper dwar ir-Reviżjoni ta' l-Acquis tal-Konsumatur. Id-Direttiva 1999/44/KE hija waħda minn tmien Direttivi tal-Konsumatur mniżżla fl-Anness 2 tal-Green Paper.

2.2.1

Anness I tal-Green Paper iqiegħed ukoll numru ta' mistoqsijiet dwar regoli speċifiċi applikabbli għall-Bejgħ lill-Konsumatur. Din l-opinjoni hi maħsuba biex toffri gwida lill-Kummissjoni b'reazzjoni għall-Komunikazzjoni COM(2007) 210 finali “dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta' prodotti tal-konsum u l-garanziji assoċjati magħhom inkluża l-analiżi tal-każ għall-introduzzjoni tar-responsabilità diretta tal-produtturi”. Il-KESE ta l-opinjoni tiegħu dwar il-Green Paper (6) waqt il-Plenarja tiegħu tal-11 u t-12 ta' Lulju 2007 u dak iż-żmien iddeċieda li ma jagħti l-ebda opinjoni dwar materji speċifiċi, jiġifieri dwar il-mistoqsijiet imqajma mill-Kummissjoni dwar id-direttiva dwar il-bejgħ lill-konsumatur, li ser tiġi kopruta fil-proposta tal-Kummissjoni għal direttiva ta' qafas dwar id-drittijiet kontrattwali tal-konsumatur.

2.2.2

Fil-Green Paper tagħha l-Kummissjoni ressqet numru ta' kwistjonijiet trasversali għal konsultazzjoni pubblika. Dawn jinkludu kwistjonijiet marbuta ma' differenzi u nuqqasijiet regolatorji li l-Kummissjoni identifikat matul ir-reviżjoni ta' l-acquis tal-konsumatur, inkluż dawk li joħorġu mid-Direttiva 1999/44.

2.3

L-Istati Membri kollha ttrasponew din id-Direttiva (7). L-għan tal-Komunikazzjoni hija biex teżamina kif l-Istati Membri implentaw id-Direttiva. F'termini tas-simplifikazzjoni ta' l-ambjent regolatorju, il-Komunikazzjoni tifforma parti mill-proċess ta' reviżjoni ta' l-acquis tal-konsumatur, li hu konsistenti ma' l-objettivi ta' regolamentazzjoni aħjar mixtieqa mill-Kummissjoni, il-Parlament Ewropew u l-KESE.

2.4

Id-Direttiva għandha l-għan li tarmonizza dawk il-partijiet tal-liġi tal-kuntratt tal-bejgħ lill-konsumatur li għandhom x'jaqsmu mal-garanziji legali (mandati), u fl-livell anqas, mal-garanziji kummerċjali.

2.5

L-Istati Membri kollha kellhom jimplimentaw id-Direttiva fil-liġi nazzjonali tagħhom sa' l-1 ta' Jannar 2002 u kellhom permess jadottaw dispożizzjonijiet aktar stretti favur il-konsumatur.

2.6

Il-Kummissjoni tiġbed l-attenzjoni għan-nuqqasijiet ta' xi Stati Membri fl-implimentazzjoni tad-Direttiva.

3.1

Din il-Komunikazzjoni għandha x'taqsam ma' l-implimentazzjoni fl-Istati Membri tad-Direttiva 1999/44/KE tal-Parlament Ewropew u l-Kunsill tal-25 ta' Mejju 1999 dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta' prodotti tal-konsum u l-garanziji assoċjati magħhom (id-Direttiva dwar “Bejgħ lill-konsumatur”) u teżamina l-każ għall-introduzzjoni fil-livell Komunitarju tar-responsabilità diretta tal-produtturi, skond l-Artikolu 12 tad-Direttiva nnifisha.

3.2

Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni tenfasizza d-diffikultajiet esperjenzati minn xi Stati Membri fl-implimentazzjoni tad-Direttiva. B'mod partikolari l-problemi jqumu mid-definizzjonijiet diverġenti ta' “konsumatur” u “bejjiegħ” fejn hemm definizzjonijiet differenti f'atti Komunitarji oħrajn.

3.3

Bl-istess mod id-definizzjoni ta' “prodotti tal-konsumatur” fl-Artikolu 1 (2)(b) tad-Direttiva tiddetermina l-għan tagħha. L-Istati Membri ttrasponew id-definizzjoni b'modi differenti. F'xi Stati Membri l-liġijiet relevanti japplikaw ukoll għall-bejgħ lill-konsumatur ta' proprjetà.

3.4

Xi Stati Membri jeskludu oġġetti użati mibjugħa waqt irkanti pubbliċi fejn il-konsumatur għandu l-opportunità li jkun preżenti għall-bejgħ. Uħud użaw din l-opzjoni. Oħrajn għażlu li jillimitaw ir-responsabilità tal-bejjiegħa għal dawn il-prodotti.

3.5

Kull Stat Membru daħħal liġijiet nazzjonali li ttrasponew l-ħtiġijiet tad-Direttiva. L-Artikolu 12 jipprovdi li l-Kummissjoni tissottometti lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill, (f'perijodu speċifiku) rapport dwar l-applikazzjoni ta' din id-Direttiva fl-Istati Membri, li b'mod partikolari jeżamina fost affarijiet oħra, il-każ għall-introduzzjoni tar-responsabilità diretta tal-produtturi u, jekk ikun l-każ, jakkumpannjah bi proposti. Din il-Komunikazzjoni tħoll dak l-obbligu.

3.6

L-I Parti ta' din il-Komunikazzjoni tirraporta dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva dwar il-Bejgħ lill-Konsumatur fl-Istati Membri u it-II Parti teżamina l-każ għall-introduzzjoni tar-responsabilità diretta tal-produtturi lejn il-konsumaturi fil-leġislazzjoni ta' l-UE.

3.7

It-traspożizzjoni tad-Direttiva qajmet numru ta' problemi. Uħud minn dawn jistgħu jkunu minħabba lakuni regulatorji fid-Direttiva, iżda oħrajn jistgħu diġà jitqiesu bħala traspożizzjoni żbaljata tad-Direttiva. Il-kontrolli tal-Kummissjoni urew diverġenzi sinifikanti bejn il-liġijiet nazzjonali bħala riżultat ta' l-użu tal-klawżola minima u l-għażliet regulatorji differenti pprovduti mid-Direttiva. Madankollu, attwalment m'huwiex ċar sa liema punt dawk id-diverġenzi jaffettwaw il-funzjonament tajjeb tas-Suq Intern u l-fiduċja tal-konsumatur

3.7.1

Il-Green Paper resqet għall-konsultazzjoni pubblika r numru ta' kwistjonijiet trasversali marbutin mad-differenzi u n-nuqqasijiet regolatorji li l-Kummissjoni identifikat matul ir-reviżjoni tagħha ta' l-acquis, inluż dawk marbuta ma' l-implimentazzjoni tad-Direttiva. Għal dawn ir-raġunijiet, il-Kummissjoni ddeċidiet li f'dan l-istadju ma tissottometti l-ebda proposta, fir-rigward tad-Direttiva.

3.7.2

Il-Kummissjoni kkonkludiet li, f'dak li għandu x'jaqsam mar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL), li m'għandix biżżejjed evidenza biex tiddetermina jekk in-nuqqas ta' regoli ta' l-UE għandux effett ħażin fuq il-fiduċja tal-konsumatur fis-suq intern. Il-kwistjoni qed tingħata aktar kunsiderazzjoni fil-kuntest tal-Green Paper.

3.8

Fl-opinjoni tiegħu fuq il-Green Paper dwar ir-Reviżjoni ta' l-Acquis tal-Konsumatur (8), il-KESE ikkonkluda li hu dubjuż jekk l-approċċ issuġġerit jistax iwassal għal-livell għoli u uniformi ta' protezzjoni għall-konsumatur madwar l-UE. Tenħtieġ leġitimizzazzjoni demokratika ġenwina ta' l-acquis rivedut tal-konsumatur flimkien ma' bażi legali u konċettwali ċara. Il-KESE jiġbed l-attenzjoni għar-regolamentazzjoni fqira ta' l-ambjent diġitali. Kwalunkwè proposta għal regoli armonizzati f'dan il-qasam trid tkun appoġġjata minn stima ta' l-impatt tajba, u tfittex is-simplifikazzjoni u l-kjarifikazzjoni tar-regoli eżistenti. Miżuri aħjar ta' l-infurzar u t-tisħiħ jew l-introduzzjoni ta' proċessi ċari u sempliċi għall-kisba ta' rimedju għandhom jiġu enfasizzati bħala prijorità. L-armonizzazzjoni tal-leġislazzjoni tal-konsumatur madwar l-UE trid iżżomm, l-adozzjoni ta' l-aħjar u l-ogħla livell ta' protezzjoni tal-konsumatur li jista' jinstab fl-Istati Membri, bħala prinċipju gwida.

4.1

Il-kontrolli ta' traspożizzjoni tal-Kummissjoni urew diverġenzi sinifikanti bejn il-liġijiet nazzjonali li ttrasponew d-Direttiva 1999/44/KE. Uħud minn dawn jistgħu jkunu minħabba lakuni regulatorji fid-Direttiva, oħrajn jistgħu jitqiesu bħala traspożizzjoni żbaljata tad-Direttiva. Fil-preżent m'huwiex ċar sa liema punt dawk id-diverġenzi affettwaw il-funzjonament tajjeb tas-Suq Intern u l-fiduċja tal-konsumatur. Il-KESE jirrakkomanda li, kemm jista' jkun malajr, il-Kummissjoni tistudja, l-implikazzjonijiet kemm għas-suq Intern u l-fiduċja tal-konsumatur, bħala kwistjoni urġenti u għandha tieħu azzjoni ta' infurzar kontra dawk l-Istati Membri li naqsu (9)..

5.1

Xi Stati Membri introduċew forom differenti ta' Responsabilità Diretta tal-Produtturi. Dawn ivarjaw konsiderevolment dwar il-kondizzjonijiet u l-modalitajiet. Id-Direttiva ta' l-1999 titlob lill-Kummissjoni sabiex teżamina l-każ ta' l-introduzzjoni tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi u, jekk hu l-każ, tissottometti proposta. Mis-17-il Stat Membru li wieġbu l-kwestjonarju tal-Kummissjoni, 7 introduċew xi forma ta' Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) għalkemm il-kondizzjonijiet sabiex jsiru talbiet diretti kontra l-produtturi jvarjaw konsiderevolment. Hemm ukoll oġġezzjonijiet qawwija minn xi Stati Membri u minn xi suġġetti interessati, li uħud minnhom issuġġerew li għadu kmieni wisq biex jiġu evalwati l-effetti tiegħu dwar il-bżonn ta' emenda iżolata għad-Direttiva 1999/44/KE (10)..

5.2

Suġġetti interessati u l-Istati Membri għandhom opinjonijiet diverġenti dwar l-impatt tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) fuq il-livell ta' protezzjoni tal-konsumatur u s-Suq Intern. Il-maġġoranza ta' l-Istati Membri u numru ta' suġġetti intressati jikkonsidra li r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) potenzjalment iżżid il-protezzjoni tal-konsumatur. Madankollu hemm nuqqas ta' qbil bejn l-Istati Membri dwar r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL), xi wħud jikkunsidraw li l-produttur jinsab f'pożizzjoni aħjar mill-bejjiegħ sabiex iġib il-prodotti konformi mal-kuntratt. Oħrajn jemmnu li r-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) ma żżidx il-protezzjoni tal-konsumatur iżda minflok twassal għal inċertezza legali. Il-KESE jemmen li tenħtieġ aktar informazzjoni dwar dawn il-punti.

5.3

Numru ta' suġġetti interessati u xi Stati Membri jikkonsidraw li r-responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) tista' tikkawża piż finanzjarju sinifikanti għan-negozji għaliex il-produtturi jkollhom jiżviluppaw sistemi biex jilqgħu l-ilmenti u jagħmlu provviżjoni finanzjarja għall-espożizzjoni għal din ir-responsabilità. Madankollu ma teżistix unanimità, Stati Membri u suġġetti interessati oħra ma jaqblux.

5.4

L-eżistenza ta' diversi reġimi ta' Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) hija problema potenzjali għas-suq Intern. F'dan l-istadju, il-Kummissjoni ma rnexxiliex tislet konklużjonijiet finali. Ma hemmx biżżejjed evidenza biex tiddetermina jekk in-nuqqas ta' regoli ta' l-UE dwar ir-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) għandhomx effett negattiv fuq il-fiduċja tal-konsumatur fis-suq Intern.

5.5

Il-każ biex ir-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) issir obbligatorju fl-Istati Membri għadha l-bogħod milli tinqata'. Ir-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL) tintroduċi katina estiża ta' responsabilità meta mqabbla ma' talba kontra l-bejjiegħ. Kollox jiddependi fuq il-prodott jew servizz ikkonċernat. Xiri transkonfinali għal prodotti kbar bħal ma huma l-karozzi jinvolvu direttament lill-manifattur. Madankollu, grazzi għall-Leġislazzjoni tal-Komunità Ewropea bejjiegħ jew distributur tal-karozzi jrid jirrispetta l-garanzija tal-manifattur irrispettivament minn fejn tinxtara l-vettura. Akkwisti transkonfinali ta' inbejjed u spirti, li kull ma jmur qed isir parti aktar importanti mis-Suq Intern, huma diffiċli biex jiġu nfurzati kemm kontra l-bejjiegħ jew il-“manifattur” sakemm ix-xerrej mhux qed jagħmel żjajjar spissi lejn Stat Membru ieħor minn fejn inxtraw il-prodotti. B'mod ġenerali l-introduzzjoni tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi (DPL), fuq il-prodotti għall-konsum, tista' żżid il-protezzjoni tal-konsumaturi u l-fiduċja tal-konsumaturi fis-Suq Uniku.

5.6

Il-kwistjoni tar-Responsabilità Diretta tal-Produtturi tirrikjedi studju aktar fil-fond flimkien ma' Studju ta' l-Impatt dettaljat.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/35

1.1

Ir-Rapport dwar il-Politika dwar il-Kompetizzjoni jenfasizza l-bidliet li saru fl-organizzazzjoni interna u l-metodi ta' ħidma tal-Kummissjoni f'dan il-qasam u jipprovdi evidenza tal-mod li bih il-Kummissjoni tassigura gvernanza ekonomika Ewropea konsistenti b'konformità ma' l-objettivi ta' Lisbona.

2.1.1

Fil-fehma tal-Kummissjoni, il-multi huma ferm importanti bħala deterrent għall-kumpaniji kontra l-ksur tal-liġi.

Ġie adottat limitu ġdid għall-Immunità mill-Multi u t-Tnaqqis tal-Multi f'każijiet ta' Kartelli. Skond linji ta' gwida ġodda, l-ammont tal-multa huwa bbażat fuq perċentwali tal-bejgħ annwali ta' l-impriża tal-prodott rilevanti (sa 30 %) skond in-numru ta' snin tal-parteċipazzjoni ta' l-impriża. Il-multa tista' tiżdied sa 100 % għal dawk li jwettqu l-offiżi ripetutament.

2.1.2

Sabiex ikun hemm sistema ta' kontroll iktar effettiva, ġiet adottata Green Paper dwar azzjonijiet ta' danni għall-ksur tar-regoli ta' l-antitrust ta' l-UE kif jinsabu fl-Artikoli 81 u 82 tat-Trattat tal-KE. Il-Green Paper qanqlet diskussjoni intensa madwar l-Ewropa, li rriżulta f'iktar minn 150 sottomissjoni mill-gvernijiet, mill-awtoritajiet tal-kompetizzjoni, mill-industrija, mill-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi, mingħand l-avukati u mill-akkademiċi fl-Istati Membri individwali.

Fl-opinjoni tiegħu dwar il-Green Paper (3), wara ħafna dibattitu, il-KESE wkoll laqa' l-inizjattiva tal-Kummissjoni.

2.1.3

Fir-rigward ta' l-azzjoni li ttieħdet fuq il-kartelli, il-Kummissjoni ħarġet seba' deċiżjonijiet finali, b'multi mogħtija lil 41 kumpanija b'total ta' EUR 1 846 miljun (meta mqabbla ma' 33 kumpanija li ngħataw multa globali ta' EUR 683 miljun fl-2005).

2.2.1

Permezz ta' konsultazzjoni pubblika, il-Kummissjoni impenjat ruħha sabiex tiġi pprovduta gwida aħjar fuq kwistjonijiet ġurisdizzjonali  (5) fil-kontroll ta' l-amalgamazzjonijiet (6).

Avviż li għall-ewwel kien mistenni li jiġi adottat fl-2007, ser jissostitwixxi l-Avviżi eżistenti dwar il-kwistjoni.

2.2.2

F'termini ta' l-applikazzjoni tar-regoli, in-numru ta' amalgamazzjonijiet innotifikati lill-Kummissjoni fl-2006 laħaq it-356. Bħala total il-Kummissjoni adottat 352 deċiżjoni finali matul is-sena, li 207 minnhom ittieħdu skond il-proċedura simplifikata.

2.3.1

Il-Kummissjoni ssimplifikat l-approvazzjoni ta' l-għajnuna reġjonali billi adottat Regolament għall-eżenzjoni ta' kategorija  (7); għajnuna għar-Riċerka, l-Iżvilupp u l-Innovazzjoni (R,D&I) (8) permezz ta' l-adozzjoni ta' qafas ġdid; għajnuna għall-investiment fl-SMEs  (9) billi jittejjeb l-aċċess għall-finanzi għall-SMEs; u għajnuna għall-ħarsien ambjentali.

Fl-aħħarnett, il-Kummissjoni adottat Regolament de minimis  (10) ġdid. Taħt ir-Regolament il-ġdid, għajnuna sa EUR 200 000 (11) mogħtija fuq tliet snin fiskali ma tkunx meqjusa bħala għajnuna mill-Istat.

2.3.2

F'termini ta' l-implimentazzjoni tar-regoli, fl-2006, il-Kummissjoni analizzat 921 każ ta' għajnuna mill-Istat, li jirrappreżentaw żieda ta' 36 % fuq l-2005. Il-Kummissjoni adottat 710 deċiżjonijiet finali, fil-biċċa l-kbira tal-każijiet — 91 % — bl-approvazzjoni ta' l-għajnuna, mingħajr investigazzjoni formali, fejn ikkonkludiet li l-miżuri kienu kompatibbli mar-regoli dwar il-kompetizzjoni ħielsa.

2.3.3

Barra minn hekk, filwaqt li l-Kummissjoni temmen li l-għajnuna għat-taħriġ tista' tikkontribwixxi għall-interess komuni, hija evalwat b'mod rigoruż l-għajnuna għas-Salvataġġ u għar-Ristrutturar (R&R) lill-kumpaniji f'diffikultà, u kkunsidrat bħala leġittimi biss dawk li jkunu ssodisfaw kundizzjonijiet stretti (12).

3.1.1

Ir-rapport finali dwar l-inkjesta settorjali, li ġie adottat mill-Kummissjoni fl-10 ta' Jannar 2007 (13) enfasizza ż-żjidiet sinifikanti fil-prezzijiet bl-ingrossa tal-gass u ta' l-elettriku u l-għażla relattivament limitata għall-klijenti minħabba l-ostakoli għad-dħul.

3.1.2

Il-Kummissjoni wettqet numru ta' investigazzjonijiet ta' l-antitrust dwar ħżin tal-kapaċità tan-netwerk u tal-ħażna, riservazzjonijiet tal-kapaċità fit-tul, qsim tas-suq u kuntratti fit-tul bejn bejjiegħa bl-ingrossa/bejjiegħa bl-imnut u klijenti aħħarin.

3.1.3

Fil-qasam ta' l-amalgamazzjonijiet fis-settur ta' l-enerġija, il-Kummissjoni kkunsidrat u ħarġet numru kbir ta' deċiżjonijiet. L-aktar każijiet kumplessi mill-perspettiva tal-kompetizzjoni kienu DONG/Elsam/Energi E2  (14) u Gaz de France/Suez  (15) .

3.1.4

Il-ħidma fuq il-kontroll ta' l-għajnuna mill-Istat uriet li l-kuntratti bejn l-operaturi tan-netwerk pubbliku u l-ġeneraturi fl-Ungerija u l-Polonja wasslu għall-esklużjoni ta' partijiet tas-swieq bl-ingrossa fl-Italja ċerti kumpaniji industrijali jibbenefikaw minn tariffi ta' l-elettriku favorevoli taħt il-prezz tas-suq. Kienet importanti wkoll id-deċiżjoni għall-għajnuna mill-Istat fil-qasam ta' l-enerġija rinnovabbli mmirata li tassigura li l-finanzi pubbliċi jkopru biss każijiet eċċezzjonali u ma tiffavorixxix lill-kumpaniji jew l-attivitajiet li ma jilħqux l-istandards meħtieġa.

3.2.1

Fl-2005 il-Kummissjoni fetħet inkjesta fis-settur bankarju bl-imnut  (16), b'mod partikulari fir-rigward tal-kompetizzjoni transkonfinali. Ir-rapport finali ppubblikat fil-31 ta' Jannar 2007 u l-problemi potenzjali ta' kompetizzjoni identifikati jinkludu ostakoli għad-dħul, frammentazzjoni tas-suq u l-grad għoli ta' konċentrazzjoni fost min joħroġ u min jakkwista l-kards ta' ħlas.

3.2.2

Il-Kummissjoni ppubblikat ir-rapport interim tagħha dwar l-inkjesta estensiva tagħha fuq l-assigurazzjoni kummerċjali fl-24 ta' Jannar 2007.

3.2.3

Barraminhekk, il-Kummissjoni kklerjat numru kbir ta' konċentrazzjonijiet fil-qasam tas-servizzi finanzjarji bħall-każ Talanx Aktiengesellschaft  (17).

3.2.4

Il-Kummissjoni kellha wkoll tiżgura, permezz tal-kontroll ta' l-għajnuna mill-Istat tagħha, kundizzjonijiet ugwali fis-servizzi finanzjarji, speċjalment għall-parteċipanti l-ġodda u għall-banek barranin. Hija talbet ukoll għar-revoka ta' l-iskema ta' għajnuna fiskali eżistenti tal-Lussemburgu favur il-holdings eżenti.

3.3.1

Il-maġġoranza vasta ta' fornituri ta' servizzi ta' komunikazzjoni elettronika joperaw fi ħdan il-konfini tal-qafas regolatorju ta' l-UE għan-netwerks u għas-servizzi ta' komunikazzjoni elettronika. Il-Kummissjoni b'hekk irrakkomandat 18-il-suq ta' prodotti u servizzi speċifiku kemm fil-livell tal-bejgħ bl-ingrossa kif ukoll fil-livell tal-bejgħ bl-imnut għal regolamentazzjoni ex ante mir-regolaturi nazzjonali (18). Is-swieq ta' l-aċċess għall-broadband jipprovdu eżempju interessanti ta' l-applikazzjoni simultanja tar-regolamentazzjoni ex ante speċifika skond is-settur u l-liġi tal-kompetizzjoni ex post.

3.4.1

Il-Kummissjoni kompliet tiżgura li l-kompetizzjoni ma tkunx mgħawġa fis-settur tat-teknoloġija ta' l-informatika, ikkaratterizzat minn konverġenza diġitali, mill-importanza dejjem tikber ta' l-interoperabbiltà.

F'dan ir-rigward, il-każ tal- Microsoft , li qalgħet multa talli ma pprovdietx l-informazzjoni mitluba mill-Kummissjoni fil-ħin, huwa sinifikattiv ħafna. It-tweġiba kontra d-deċiżjoni tal-Kummissjoni, min-naħa tal-Microsoft, ġie rrifjutat mill-Qorti tal-Prim'Istanza (19) bis-sentenza tas-17 ta' Settembru 2007 (20).

3.4.2

Fil-qasam tal-kontroll ta' l-amalgamazzjonijiet, il-Kummissjoni kklerjat il-konċentrazzjonijiet bejn Nokia u n-negozju ta' tagħmir tan-netwerk tas-Siemens AG u bejn Alcatel u Lucent Technologies, fejn ikkonkludiet li l-istruttura tas-suq għall-provvista ta' tagħmir tan-netwerking ottiku u s-soluzzjonijiet ta' aċċess għall-broadband kienet se tibqa' kompetittiva anke wara t-tranżazzjoni proposta.

3.5.1

L-għan tal-politika tal-kompetizzjoni fis-settur tal-medja huwa li jiġu garantiti kundizzjonijiet ugwali, kemm bejn operaturi kummerċjali differenti kif ukoll bejn operaturi kummerċjali u operaturi ffinanzjati b'fondi pubbliċi.

3.5.2

Fil-qasam tax-xandir diġitali, il-Kummissjoni fetħet proċeduri ta' ksur biex tinvestiga jekk il-leġislazzjoni Taljana li tirregola l-bidla diġitali timponiex restrizzjonijiet fuq ix-xandara u tagħtix vantaġġi kompetittivi lil operaturi tax-xandir analogu eżistenti, kontra d-Direttiva tal-Kompetizzjoni.

3.5.3

Fir-rigward ta' l-aqwa kontenut, għajnuna mill-Istat għall-films u xogħolijiet awdjoviżivi oħra u l-amministrazzjoni tad-drittijiet, il-Kummissjoni għamlet interventi ripetutament sabiex tiżgura kompetizzjoni effettiva.

3.6.1

Problemi ta' kompetizzjoni jistgħu jeżistu, b'mod partikulari, f'forma ta' trasport stradali, livelli baxxi ta' interoperabbiltà fil-każ tat-trasport ferrovjarju, u nuqqas ta' aċċess trasparenti għal servizzi portwali kompetittivi.

3.6.2

Fil-każ tat-trasport stradali, il-Kummissjoni żammet il-politika tagħha li tapprova l-għajnuna mill-Istat sabiex tiffavorixxi l-użu ta' teknoloġija aktar nadifa u għall-obbligi tas-servizz pubbliku.

3.6.3

Fir-rigward tat-trasport ferrovjarju, il-Kummissjoni ddeċidiet f'każ wieħed li l-iffinanzjar u s-sorveljanza ta' infrastruttura ferrovjarja ma kinux jikkostitwixxu għajnuna mill-Istat, imma kienu jaqgħu taħt il-kompetenza ta' l-amministrazzjoni pubblika (21).

3.6.4

Fil-qasam tat-trasport marittimu, il-Kummissjoni impenjat ruħha li toħroġ linji ta' gwida fuq l-applikazzjoni tal-liġi tal-kompetizzjoni sabiex tgħin biex tipprepara għat-tranżizzjoni għal reġim kompletament kompetittiv. Fir-rigward ta' l-għajnuna mill-Istat, il-Kummissjoni insistiet fuq it-tneħħija ta' kull klawżola tan-nazzjonalità li jeżentaw proprjetarji tal-vapuri mill-ħlasijiet tal-kontribuzzjonijiet soċjali tal-baħħara tagħhom.

3.6.5

Fl-aħħar, il-qasam tat-trasport bl-ajru, il-Kummissjoni adottat Regolament (KE) Nru 1459/2006 li jwaqqaf l-eżenzjoni, mill-projbizzjoni taħt l-Artikolu 81(1) KE, ta' konferenzi tat-tariffi tal-passiġġieri ta' l-IATA għar-rotot fi ħdan l-UE mill-1 ta' Jannar 2007 kif ukoll l-eżenzjoni għas-slots u l-konferenzi ta' skedar għar-rotot fi ħdan l-UE.

3.7.1

Wara bidliet sinifikanti fis-suq postali, il-Kummissjoni naqset is-servizzi li għalihom jingħataw drittijiet ta' monopolju lil Fornituri tas-Servizz Universali (USPs), minn naħa waħda, u l-preservazzjoni tal-kompetizzjoni f'żoni liberalizzati tas-suq postali, biex tiġi evitata l-monopolizzazzjoni mill-ġdid de facto minn USPs, min-naħa l-oħra.

3.7.2

Kienet importanti wkoll id-deċiżjoni tal-Kummissjoni li jingħata kumpens għas-Servizzi ta' Interess Ekonomiku Ġenerali (SGEI) kompatibbli mar-regoli ta' l-għajnuna mill-Istat biss fejn l-ammont tal-kumpens ma kienx jaqbeż l-ispejjeż ta' l-obbligu tas-servizz pubbliku u sakemm kundizzjonijiet oħra tal-Qafas ta' l-2005 kienu ukoll issodisfati.

Il-Kummissjoni eżaminat ukoll jekk l-operaturi postali kienux qegħdin igawdu vantaġġi oħra. F'dan il-kuntest, il-Kummissjoni rrakkomandat li Franza (22) għandha twaqqaf il-garanzija Statali bla limitu li jgawdi minnha l-Uffiċċju Postali Franċiż fil-kapaċità tiegħu bħala organu pubbliku sa l-aħħar ta' l-2008.

4.1

L-2006 kienet it-tieni sena sħiħa ta' implimentazzjoni tas-sistema ta' infurzar stabbilita mir-Regolament (KE) Nru 1/2003. Hija rat aktar tisħiħ tal-kooperazzjoni minn naħa bejn il-membri tal-ECN, jiġifieri l-NCAs ta' l-Istati Membri u l-Kummissjoni u min-naħa l-oħra bejn il-qrati nazzjonali u l-Kummissjoni.

4.2

Il-kooperazzjoni bejn il-membri ta' l-ECN f'każijiet individwali hija organizzata madwar żewġ obbligi prinċipali min-naħa ta' l-NCAs, jiġifieri li jinfurmaw lill-Kummissjoni meta jinfetħu każijiet ġodda u qabel tittieħed id-deċiżjoni finali. Il-Kummissjoni ġiet infurmata b'xi 150 każ ġdid ta' investigazzjoni mibdija mill-NCAs, u rrevediet jew tat parir dwar xi 125 każ li oriġina mill-NCAs.

4.3

Kooperazzjoni stretta fi ħdan l-ECN inkludiet laqgħa bejn id-Direttur Ġenerali tad-DĠ tal-Kompetizzjoni u l-NCAs fejn il-mudell tal-programm ta' klemenza ta' l-ECN ġie approvat. Il-Kummissjoni u l-NCAs iltaqgħu wkoll sabiex jiddiskutu kwistjonijiet relatati mal-politika ta' l-antitrust, inkjesti settorjali u setturi partikulari.

4.4.1

L-Artikolu 15(1) tar-Regolament (KE) Nru 1/2003 jippermetti lill-imħallfin nazzjonali li jitolbu lill-Kummissjoni għall-opinjoni tagħha jew għal informazzjoni fil-pussess tagħha. L-istess artikolu jeżiġi li l-Istati Membri jgħaddu lill-Kummissjoni kopja ta' kull sentenza bil-miktub maħruġa minn qrati nazzjonali.

4.4.2

Taħriġ kontinwu ta' l-imħallfin nazzjonali hija importanti ħafna sabiex jiżdied l-għarfien dwar il-liġi tal-kompetizzjoni ta' l-UE. Għal dan il-għan, il-Kummissjoni tikkofinanzja bosta proġetti ta' taħriġ kull sena fl-Istati Membri kollha.

5.1

Fit-tħejjija għall-adeżjoni tagħhom fl-UE, il-Kummissjoni assistiet fl-infurzar tar-regoli tal-kompetizzjoni fir-Rumanija u l-Bulgarija, kif qiegħda tagħmel bħalissa fil-Kroazja u t-Turkija.

5.2

Id-djalogu bilaterali dwar il-kompetizzjoni sar iktar intensiv bejn il-Kummissjoni u l-ħafna awtoritajiet tal-kompetizzjoni, kif saru wkoll il-kuntatti ma' l-Istati Uniti, il-Kanada u l-Ġappun. Id-DĠ tal-Kompetizzjoni assista wkoll liċ-Ċina u r-Russja fl-abozzar ta' liġi tal-kompetizzjoni.

5.3

Fl-aħħar, fil-qafas ta' kooperazzjoni multilaterali, id-DĠ tal-Kompetizzjoni qiegħed jaqdi rwol importanti fin-Netwerk tal-Kompetizzjoni Internazzjonali u jieħu sehem fil-ħidma tal-Kumitat tal-Kompetizzjoni ta' l-OECD.

6.1

Kull sena, il-Parlament Ewropew joħroġ rapport fuq inizjattiva tiegħu stess dwar ir-Rapport tal-Kompetizzjoni Annwali tal-Kummissjoni. Il-Kummissarju responsabbli għall-politika tal-Kompetizzjoni jżomm skambji ta' opinjonijiet regolari mal-Kunsill u l-Kumitati Parlamentari rilevanti.

6.2

Barra minn hekk, il-Kummissjoni tinforma lill-KESE u lill-KtR dwar inizjattivi ta' politika importanti u tipparteċipa f'dibattiti dwar l-adozzjoni tar-rapport annwali mill-KESE dwar ir-Rapport Annwali tal-Politika tal-Kompetizzjoni tal-Kummissjoni.

7.1.1

Il-politika tal-kompetizzjoni kulma jmur qiegħda taqdi rwol dejjem iktar importanti fil-politika ekonomika Ewropea. Kemm il-Kummissjoni (23) kif ukoll il-KESE (24) f'okkażjonijiet preċedenti enfasizzaw il-ħtieġa li jitnedew strumenti ġodda tal-politika ekonomika mmirati li jmexxu l-kompetizzjoni u l-politika industrijali lejn l-objettivi tal-koeżjoni ekonomika u soċjali msaħħa, anke fir-rigward ta' sistemi ta' kontroll għall-għajnuna mill-Istat u tipi ta' delokalizzazzjoni, l-impjieg u l-ħarsien ta' l-ambjent u l-promozzjoni ta' riċerka maġġuri, dettaljata u programmi ta' l-iżvilupp.

Bħalissa, il-politika tal-kompetizzjoni hija kkoordinata mill-qrib ma' politiki oħrajn, bħas-suq intern u l-politika tal-konsumatur, bil-għan li jinħolqu swieq li joperaw aħjar għall-benefiċċju tal-konsumaturi u l-kompetittività Ewropea.

7.1.2

Fuq il-bażi ta' aġġornament għas-seba' l-ikbar Stati Membri, fl-2007 l-Kummissjoni bassret tkabbir ekonomiku bir-rata ta' 2,8 % fl-UE u 2,5 % fiż-żona ta' l-euro (25). Minkejja li dan it-tbassir ġie rivedut mill-IMF bi tnaqqis ta' l-istima tat-tkabbir għaż-żona ta' l-euro minn 2,1 % għal 1,6 %, il-KESE jsostni li t-tkabbir Ewropew huwa mistenni jibqa' appoġġjat b'sisien soda u ambjent dinji li għadu favorevoli.

7.1.3

Il-KESE jikkunsidra li huwa importanti li l-UE tikseb tkabbir ekonomiku bbilanċjat u stabilità fil-prezzijiet, ekonomija soċjali tas-suq li tkun kompetittiva ferm li tippromovi t-taħriġ u timmira lejn l-okkupazzjoni sħiħa (full employment) u l-progress soċjali, u livell għoli ta' ħarsien u titjib fil-kwalità ta' l-ambjent.

7.1.4

F'suq fejn il-politika tal-kompetizzjoni ser tkompli tikber fl-importanza, l-indikaturi ekonomiċi, soċjali u ambjentali huma fatturi ewlenin fil-kejl tal-kompetittività, mhux biss għall-konsumaturi aħħara iżda b'mod partikulari għall-intrapriża.

7.1.5

Il-KESE jinsisti li l-kompetittività ta' l-intrapriżi u s-servizzi Ewropej għandhom ikunu mħarsa b'qafas regolatorju ċar ibbażat fuq l-applikazzjoni adattata tal-politiki tal-kompetizzjoni id f'id mal-politiki tal-kummerċ.

Bħalissa, l-UE hija l-iktar suq miftuħ għall-prodotti barranin; it-tneħħija ta' l-iktar protezzjoni fundamentali kontra d-dumping u s-sussidji tolqot lill-produtturi Ewropej kollha li joperaw b'konformità mar-regoli tal-kompetizzjoni u l-kummerċ legali u l-istandards ta' l-UE li m'għandhomx rikors għall-għajnuna mill-Istat.

F'dan ir-rigward, il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni sabiex, minn naħa, toqgħod iktar attenta meta tirrapporta lid-WTO dwar każijiet ta' distorsjoni fil-kompetizzjoni internazzjonali u min-naħa l-oħra, li timpenja ruħha li ddaħħal klawżola fil-ftehimiet kummerċjali bilaterali li torbot lill-imsieħba kummerċjali tagħha sabiex jikkonformaw mar-regoli tal-kompetizzjoni, inkluż il-kontroll effettiv ta' l-għajnuna mill-Istat.

7.2.1

Il-KESE japprezza l-istrateġija ta' modernizzazzjoni tal-Kummissjoni fir-rigward tal-pjan ta' azzjoni ta' l-għajnuna mill-Istat, li hija msejsa fuq: għajnuna identifikata mill-Istat, analiżi ekonomika, proċeduri effettivi u responsabilità komuni bejn il-Kummissjoni u l-Istati Membri. Jappoġġja wkoll il-pożizzjoni li ħadet il-Kummissjoni li tilqa' l-għajnuna mill-Istat għat-trasferiment teknoloġiku, l-innovazzjoni u l-qafas multi-settorjali għal proġetti kbar ta' investiment, u li tittratta għajnuna bħal din b'mod differenti.

7.2.2

Meta tinvestiga l-każijiet ta' l-għajnuna ta' l-Istat, il-Kummissjoni għandha taċċetta li t-trattament fiskali speċifiku adottat minn Stati Membri għas-soċjetajiet mutwali, bħall-kooperattivi u l-kumpaniji b'impatt soċjali importanti, huwa ġġustifikat.

7.3.1

Il-KESE jilqa' l-azzjoni li ttieħdet mill-Kummissjoni sabiex tikkontrolla it-trans-proprjetà ta' l-ishma u l-ġestjoni tal-prodotti finanzjarji. F'każijiet partikulari, ġara li l-istituzzjonijiet tal-kreditu kienu azzjonisti maġġuri (ftehimiet ta' l-azzjonisti) f'kumpaniji oħra, u dan fisser li s-self mill-banek intuża sabiex jiffinanzja x-xiri ta' ishma f'dawn il-banek stess.

7.4.1

Il-KESE jenfasizza li l-enerġija m'għandhiex titqies biss bħala suq iżda wkoll f'termini ta' l-iżvilupp, l-impjieg u l-ambjent. Bħalissa, l-UE qiegħda tiffaċċja kompetituri dinjija ġodda (26) u l-istrutturi tas-suq il-ġdid ħafna drabi jkollhom iqisu l-politika tal-poter.

7.4.2

Il-KESE jinsisti li fir-rigward tat-tema tas-separazzjoni tal-produzzjoni mid-distribuzzjoni (unbundling) fis-settur tal-gass, għandhom jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi tas-settur (27).

7.5.1

Il-KESE jirrakkomanda li ssir distinzjoni fil-qasam tal-medja bejn regoli ddisinjati speċifikament sabiex jiddefendu l-pluraliżmu ta' l-informazzjoni u r-regoli ġenerali ta' l-antitrust. Għandu jiġi enfasizzat ukoll li filwaqt li r-regoli operattivi tal-kompetizzjoni huma kundizzjoni bażika sabiex jiġi assigurat il-pluraliżmu, m'humiex biżżejjed fihom infushom.

7.5.2

Il-periklu ta' nuqqas ta' fehma tajba huwa li r-regoli tal-kompetizzjoni ser jonqsu u l-prinċipju tal-pluraliżmu jiddgħajjef.

7.6.1

Il-KESE jinsisti li t-tneħħija tar-raggruppamenti tan-netwerks tat-telekommunikazzjoni u l-ħolqien ta' aġenzija settorjali ta' l-UE għandhom jiġu evalwati sew fil-kuntest tas-setturi l-oħra billi l-investiment huwa settur kruċjali għall-kompetittività Ewropea u, partikularment fil-kuntest tal-veloċità tal-bidla teknoloġika, huma essenzjali għall-iżvilupp kompetittiv tas-settur.

7.7.1

Sabiex jiġi assigurat l-infurzar effettiv tar-regoli, hemm bżonn ta' taħriġ u edukazzjoni kontinwa ta' l-imħallfin nazzjonali u l-professjonisti legali kollha fil-liġi tal-kompetizzjoni ta' l-UE.

F'dan ir-rigward, il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni sabiex tadotta linji gwida, mill-iktar fis possibbli, dwar l-applikazzjoni ta' l-Artikolu 82 KE, partikularment fir-rigward ta' prattiki esklussivi.

7.7.2

Filwaqt li jilqa' l-ko-finanzjar tal-proġetti stabbiliti mill-Kummissjoni, il-KESE jinsisti li minbarra l-15-il proġett tat-taħriġ li tnedew fl-2006 għall-25 Stat Membru, ħafna iktar jista' u għandu jsir sabiex jiġu indirizzati l-isfidi li ġġib magħha l-politika tal-kompetizzjoni u sabiex jiġu indirizzati l-problemi li jinħolqu fir-relazzjonijiet bejn il-Kummissjoni, l-intrapriża, l-assoċjazzjonijiet u l-konsumaturi.

7.7.3

B'mod partikulari, ir-relazzjonijiet bejn il-KESE u l-Kummissjoni dan l-aħħar issaħħu wara l-firma, matul is-sessjoni plenarja tal-KESE tat-30 u l-31 ta' Mejju 2007 (28), ta' addendum għall-protokoll ta' kooperazzjoni ta' Novembru 2005. Il-ftehim jqiegħed lill-KESE fil-qalba tat-tmexxija għall-komunikazzjoni, bis-saħħa tal-pożizzjoni privileġġat bħala faċilitatur tad-djalogu mal-pubbliku.

7.7.4

Il-KESE jsejjaħ lill-Kummissjoni u lill-Parlament sabiex jiżviluppaw politika ta' kooperazzjoni interistituzzjonali bil-għan li l-leġislazzjoni ta' l-UE ssir iktar kompatibbli mal-liġijiet nazzjonali.

Il-KESE jappoġġja l-proċess ta' adozzjoni ta' trattat ġdid (l-hekk imsejjaħ Trattat ta' Lisbona) għas-simplifikazzjoni tal-qafas statutarju u l-indirizzar tal-ħtiġijiet ta' UE b'27 Stat Membru, li b'hekk tippermetti lill-UE tasal fi ftehim dwar politiki ġodda u tieħu d-deċiżjonijiet meħtieġa sabiex tegħleb l-isfidi ġodda li qiegħda tiffaċċja.

7.7.5

Il-KESE jenfasizza li l-politika tal-kompetizzjoni m'għandhiex tiġi assoċjata ma' objettivi separati iżda għandha tkompli tkun attività sħiħa tal-Kummissjoni Ewropea (29).

Sabiex ikun hemm iktar trasparenza fin-negozjati għaddejjin bħalissa, il-KESE żamm konferenza fis-sede tiegħu fis-27 u t-28 ta' Settembru li għadda. Bl-isem ta' KIG 2007: is-soċjetà ċivili organizzata taqsam fehmitha dwar il-ġejjieni ta' l-Ewropa, il-konferenza kellha parteċipazzjoni qawwija.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/40

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/40

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/41

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/41

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/42

1.1

Ir-riforma tat-Trattati, adottata mill-Kunsill Ewropew tas-17 u t-18 ta' Ottubru 2007, tirrappreżenta progress ġdid, fost oħrajn, fis-servizzi ta' interess ġenerali (SIĠ), bl-inklużjoni ta' klawsola għall-applikazzjoni ġenerali dwar is-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali (SIEĠ) (Artikolu 14), fid-dispożizzjonijiet dwar il-funzjonament ta' l-Unjoni, li għandha tiġi applikata għall-politiki kollha ta' l-Unjoni Ewropea (UE), inkluż is-suq intern u l-kompetizzjoni, kif ukoll Protokoll mehmuż maż-żewġ Trattati dwar is-servizzi kollha ta' interess ġenerali, inklużi s-servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali (SNEIĠ).

1.2

Is-SIĠ, is-SIEĠ u s-SNEIĠ kollha jgħinu sabiex jassiguraw il-benesseri taċ-ċittadini kollha u l-effikaċja tad-drittijiet fundamentali tagħhom. Il-provvista tas-servizzi ta' interess ġenerali hija għażla politika, u għaldaqstant, taqa' f'idejn il-leġislaturi.

1.3

M'huwiex biss obbligu msaħħaħ għall-UE u l-Istati Membri li jassiguraw li s-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali joperaw b'mod effettiv, li jfisser li l-evalwazzjoni ta' prestazzjoni ta' servizzi bħal dawn għandha tkun proċess kontinwu, iżda wkoll il-bżonn ta' l-istituzzjonijiet deċiżjonali li jiddefenixxu b'mod ċar il-kunċetti, l-objettivi u l-kompiti li jattribwixxu għal dawn it-tliet tipi ta' servizzi. Sakemm dan jitwettaq, il-valutazzjonijiet tal-prestazzjoni m'humiex ser iwasslu għas-sigurtà legali taċ-ċittadini li għandhom id-dritt jistennew mill-istituzzjonijiet nazzjonali u Ewropej.

1.4

L-iskop ta' l-evalwazzjoni ser ikun li jittejbu l-effikaċja u l-effiċjenza tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali u l-adattament tagħhom għall-bżonnijiet li jinbidlu taċ-ċittadini u l-intrapriżi, filwaqt li tipprovdi lill-awtoritajiet pubbliċi b'dak li jkollhom bżonn sabiex jagħmlu l-aħjar għażliet. B'żieda ma' dan, l-evalwazzjoni ser ikollha rwol ewlieni sabiex jinsab bilanċ armonjuż bejn is-swieq u l-interessi ġenerali, u bejn l-objettivi ekonomiċi, soċjali u ambjentali.

1.5

Fir-rigward ta' l-importanza tas-SIĠ fil-ġlieda kontra l-esklużjoni soċjali u fil-promozzjoni tal-ġustizzja u l-protezzjoni soċjali, li ġew stabbiliti bħala objettivi ta' l-UE bis-saħħa tat-Trattat, hija indispensabbli evalwazzjoni regolari mhux biss tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali li huma diġà koperti mir-regoli Komunitarji, iżda wkoll tas-servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali fil-livell ta' l-Istati Membri.

1.6

Fil-livell nazzjonali, reġjonali jew lokali ta' l-Istati Membri, l-evalwazzjoni tas-SIĠ (ekonomiċi u non-ekonomiċi) ser ikollha tkun indipendenti, tinvolvi partijiet multipli u tqis il-fehmiet differenti; permezz ta' bażi fuq medda sħiħa tal-kriterji, ser ikollha tkopri t-tliet pilastri ta' l-istrateġija ta' Lisbona, u titwettaq b'konsultazzjoni mal-partijiet kollha interessati.

1.7

Fil-livell Komunitarju, ser jenħtieġ li jiġu ddefiniti l-proċeduri għall-iskambju, il-ġbir, it-tqabbil u l-koordinazzjoni, u li jitqanqal il-proċess ta' l-evalwazzjoni indipendenti filwaqt li jiġi rrispettat il-prinċipju tas-sussidjarjetà billi tiġi ddefinita metodoloġija armonizzata għall-evalwazzjoni fil-livell Ewropew ibbażata fuq indikaturi komuni, permezz ta' djalogu mar-rappreżentanti tal-partijiet interessati.

1.8

Sabiex din l-evalwazzjoni tkun rilevanti u utli, għandu jitwaqqaf Kumitat ta' Tmexxija li jirrappreżenta iktar minn parti waħda u li jaħdem b'indipendenza sħiħa, b'rappreżentanti mill-Kummissjoni Ewropea, mill-Parlament Ewropew, mir-rappreżentazzjonijiet permanenti ta' l-Istati Membri lill-UE, mill-Kumitat tar-Reġjuni u mill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew.

2.1

It-Trattati jinkludu servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali fost il-valuri komuni ta' l-Unjoni Ewropea, b'mod partikulari fil-kuntest tal-kontribut tagħhom lejn il-koeżjoni soċjali u territorjali. It-Trattat ta' Riforma, li ġie adottat mill-Kunsill Ewropew fis-17 u t-18 ta' Ottubru 2007, jikkonferma dan permezz ta' dispożizzjoni li tippermetti lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill ta' l-Unjoni Ewropea sabiex, permezz ta' regolamenti, iwaqqfu prinċipji u kondizzjonijiet li jippermettu lis-SIEĠ li jwettqu l-missjonijiet tagħhom, mingħajr preġudizzju għall-kompetenza ta' l-Istati Membri sabiex jipprovdu, jikkummissjonaw u jiffinanzjaw servizzi bħal dawn, filwaqt li tiġi enfasizzata r-responsabilità konġunta ta' l-Istati Membri u l-Komunità.

2.2

B'hekk, huwa f'idejn l-Unjoni u l-Istati Membri, kull wieħed minnhom fil-kompetenzi rispettivi tagħhom u fl-iskop ta' l-applikazzjoni tat-Trattat ta' Riforma, li jieħdu ħsieb u jassiguraw li servizzi bħal dawn joperaw b'mod effettiv fuq il-bażi ta' prinċipji u kondizzjonijiet, b'mod partikulari dawk ekonomiċi u finanzjarji, li jippermettulhom li jwettqu l-missjonijiet tagħhom.

2.3

Għaldaqstant, meta jiġi applikat it-Trattat ta' Riforma, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill ta' l-Unjoni Ewropea, waqt li jaġixxu b'konformità mal-proċedura leġislattiva ordinarja, ser ikollhom jiddefinixxu prinċipji u kondizzjonijiet filwaqt li jikkonformaw mal-prinċipji tas-sussidjarjetà u l-proporzjonalità.

2.4

Il-Protokoll dwar is-SIĠ, mehmuż mat-Trattat ta' Riforma, jenfasizza r-rwol essenzjali u d-diskrezzjoni wiesgħa ta' l-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali fil-provvista, il-kummissjoni u l-organizzazzjoni tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali li jkunu qrib kemm jista' jkun tal-ħtiġijiet ta' l-utenti u l-assigurazzjoni ta' livell għoli f'termini ta' kwalità, sigurtà u affordability, it-trattament indaqs u l-promozzjoni ta' aċċess universali tad-drittijiet ta' l-utent.

2.5

Għall-ewwel darba f'test primarju leġislattiv tal-Komunità, dan il-Protokoll jieħu nota ta' servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali. Dan jenfasizza li l-provvista, il-kummissjoni u l-organizzazzjoni ta' servizzi bħal dawn huma kompetenzi ta' l-Istati Membri u li d-dispożizzjonijiet tat-Trattati ma jaffettwaw bl-ebda mod dawn il-kompetenzi, sabiex is-servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali, fil-prinċipju, jibqgħu esklużi mir-regoli relatati mas-suq intern, mal-kompetizzjoni u ma' l-għajnuna ta' l-Istat, peress li l-kompetenza nazzjonali tibqa' mdawra mill-prinċipji ġenerali tal-liġi Komunitarja fl-implimentazzjoni tagħha.

2.6

Fir-rigward tad-distinzjoni bejn is-servizzi ekonomiċi u non-ekonomiċi, it-Trattat ta' Riforma ma jipprovdi l-ebda definizzjoni. Dan ser ifisser it-tkomplija tad-dipendenza fuq id-deċiżjonijiet mill-Qorti Ewropea għall-Ġustizzja, li tirriżulta fil-persistenza ta' l-inċertezza legali ta' bħalissa. Iċ-ċittadini jistennew ħafna mill-Unjoni Ewropea. Hija għandha ttejjeb il-kwalità tal-ħajja, tassigura r-rispett għad-drittijiet fundamentali u tassigura li d-deċiżjonijiet tagħha ma jwasslux għal sitwazzjoni agħar fl-impatt tagħhom.

3.1

Fost affarijiet oħra, l-obbligu li jiġi assigurat li s-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali joperaw b'mod effettiv fl-Artikolu 14 tat-Trattat ta' Riforma jfisser, b'mod partikulari, li l-evalwazzjoni tal-prestazzjoni ta' servizzi bħal dawn għandha tkun proċess kontinwu.

3.2

Il-KESE huwa tal-fehma li sabiex SIEĠ jiġi kkunsidrat effettiv għandu:

3.3

Minkejja li t-Trattat ta' Riforma ma jsemmix l-evalwazzjoni espliċitament, l-evalwazzjoni trid issir il-mezz ta' viġilanza mitlub impliċitament mit-Trattat.

3.4

L-Istati Membri jew l-UE ser ikollhom bżonn jiddeffinixxu u jadattaw il-kompiti u l-objettivi tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali fil-kompetenza tagħhom b'mod trasparenti u non-diskriminatorju, filwaqt li jikkonformaw mal-prinċipju ta' proporzjonalità u jassiguraw li s-servizzi huma fl-interess ta' l-utenti kollha u jilħqu s-sodisfazzjon ġenerali tagħhom.

3.5

Sabiex jiġi kkonfermat li l-kompiti ta' interess ġenerali qegħdin jitwettqu b'mod korrett u effettiv u li l-objettivi — skond jekk dawn is-servizzi humiex SIEĠ jew servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali, jew skond in-natura vera tas-servizz — intlaħqu jew ser jintlaħqu, l-awtorità kompetenti għandha tniedi sistema għall-evalwazzjoni tal-prestazzjoni, l-effiċjenza u l-kwalità li tmur lilhinn mill-istħarriġ ta' l-opinjoni u s-sondaġġi.

3.6

Għaldaqstant, l-evalwazzjoni hija analiżi u monitoraġġ sistematiku ta' l-implimentazzjoni effettiva tal-missjoni partikulari ta' interess ġenerali fid-dawl tat-twettiq tagħha u l-kapaċità tagħha li jintlaħqu l-bżonnijiet tal-konsumaturi, l-intrapriżi, iċ-ċittadini u s-soċjetà, u fid-dawl ta' l-objettivi ta' l-UE, partikularment fir-rigward tal-koeżjoni ekonomika, soċjali u territorjali, l-ekonomija soċjali tas-suq, l-istrateġija ta' Lisbona u l-garanzija ta' l-eżerċizzju tad-drittijiet fundamentali.

3.7

Is-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali tipikament ikollhom isibu bilanċ fil-livelli varji:

3.8

Dawn il-bilanċi jistgħu jiċċaqalqu bħala riżultat tal-bidla ekonomika u teknoloġika, u l-bidla fil-bżonnijiet u l-istennijiet individwali u kollettivi u jirriflettu wkoll il-bżonn ta' konsistenza bejn sitwazzjonijiet diversi f'kull pajjiż, ċirkustanzi ġeografiċi speċifiċi u karatteristiċi settorjali.

3.9

L-evalwazzjoni tal-prestazzjoni hija attività separata mir-regolamentazzjoni, iżda hija wkoll waħda mill-aspetti tagħha. L-attività regolatorja tista' tibbenefika billi tibbaża lilha nnifisha fuq u tqanqal lill-evalwazzjoni. Fl-istess ħin, l-evalwazzjoni għandha tipprovdi l-għarfien f'sitwazzjonijiet li fihom is-servizzi ma jiffunzjonawx tajjeb, u fid-differenzi f'termini ta' kwalità u/jew ta' servizz bejn il-pajjiżi differenti, li b'hekk tenfasizza l-adattament għall-istennijiet li jinbidlu jiddependi mill-bżonnijiet u t-tħassib ta' l-utenti u l-konsumaturi fil-kuntest ekonomiku, teknoloġiku u soċjali.

4.1

Fil-kuntest ta' l-objettivi assenjati lis-servizzi ta' interess ġenerali u l-importanza tagħhom fl-implimentazzjoni ta' politiki Komunitarji differenti, l-evalwazzjoni regolari hija essenzjali mhux biss għas-servizzi ekonomiċi, li huma koperti mir-regoli Komunitarji, iżda wkoll għas-servizzi non-ekonomiċi. Dawn ta' l-aħħar jagħmlu parti mill-implimentazzjoni effettiva tad-drittijiet fundamentali, u l-operat tagħhom jintrifed mill-prinċipju tas-solidarjetà u r-rispett għad-dinjità tal-bniedem, b'referenza f'waqtha għall-valuri komuni li huma inerenti fil-mudell soċjali Ewropew.

4.2

Billi l-Protokoll mehmuż mat-Trattat ta' Riforma jikkonferma li s-servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali jaqgħu taħt ir-responsabilità esklussiva ta' l-Istati Membri, dawn is-servizzi ser ikollhom jiġu evalwati biss fil-livelli nazzjonali, reġjonali jew lokali.

4.3

Billi s-servizzi ta' interess ġenerali ta' natura non-ekonomika, l-istess bħas-SIEĠ, għandhom x'jaqsmu ma' medda ta' objettivi ta' l-UE (ir-rispett għad-drittijiet fundamentali, il-promozzjoni tal-benesseri taċ-ċittadini, il-ġustizzja soċjali, il-koeżjoni soċjali, eċċ.) u li l-Unjoni Ewropea hija parzjalment responsabbli għall-ksib ta' dawn l-objettivi, għandha almenu tassigura li l-Istati Membri jipproċedu b'evalwazzjonijiet regolari dwar it-tħaddim tas-servizzi non-ekonomiċi ta' interess ġenerali.

5.1

Matul il-Kunsilli Ewropej ta' Nizza (2000) u Laeken (2001) intlaħaq ftehim dwar il-bżonn ta' evalwazzjoni effettiva u dinamika fil-livell Komunitarju ta' l-effetti tal-kompetizzjoni u l-prestazzjoni tas-servizzi ta' interess ġenerali, filwaqt li jitqiesu l-ispeċifiċitajiet u l-kompetenzi nazzjonali, reġjonali u lokali.

5.2

Ġie kkunsidrat ukoll li din l-evalwazzjoni għandha titwettaq fi ħdan l-istrutturi eżistenti, b'mod partikulari permezz ta' rappurtaġġ orizzontali u settorjali u r-“rapport ta' Cardiff” tal-Kummissjoni dwar ir-riforma ekonomika, u għandha tkopri l-istruttura u l-prestazzjoni tas-suq, inklużi l-aspetti ta' l-impjieg, l-evalwazzjoni ekonomika u soċjali ta' l-obbligi tas-servizz pubbliku, u l-opinjonijiet taċ-ċittadini u l-konsumaturi dwar il-prestazzjoni tas-servizzi ta' interess ġenerali u l-impatt tal-liberalizzazzjoni fuqhom.

5.3

Mill-2001, evalwazzjoni orizzontali — limitata għall-industriji ta' netwerk (l-elettriku, il-gass, il-komunikazzjonijiet elettroniċi, is-servizzi postali, it-trasport bl-ajru u bil-ferrovija) twettqet annwalment (minbarra fl-2003) mill-Kummissjoni Ewropea, ibbażata fuq metodu definit f'komunikazzjoni tal-Kummissjoni (1); madankollu, mhux il-partijiet kollha interessati jaqblu fuq din l-evalwazzjoni, li skond xi wħud hija iktar evalwazzjoni tal-politiki Komunitarji fuq l-industriji ta' netwerk milli dwar il-prestazzjoni ta' industriji bħal dawn.

5.4

Fl-2003, b'rabta mal-Green Paper dwar is-servizzi ta' interess ġenerali, il-Kummissjoni Ewropea nediet konsultazzjoni pubblika sabiex jiġi stabbilit kif għandha tiġi organizzata l-evalwazzjoni, liema kriterji għandhom jintużaw, kif iċ-ċittadini għandhom jitħeġġu jieħdu sehem, u kif il-kwalità tad-data tista' tittejjeb. Il-konklużjonijiet ewlenin ta' din il-konsultazzjoni kienu l-bżonn għal evalwazzjoni multi-dimensjonali u reviżjoni tal-mekkaniżmi ta' evalwazzjoni; madankollu, skond il-Kummissjoni, kien hemm nuqqas ta' qbil fuq min kellu jwettaq l-evalwazzjoni.

5.5

Il-White Paper dwar is-servizzi ta' interess ġenerali (2) enfasizzat il-proċess ta' evalwazzjoni li fil-futur ikollu jippreċiedi kwalunkwe aġġustament lill-qafas Komunitarju leġislattiv, partikularment fir-rigward tal-liberalizzazzjoni tas-servizzi.

5.6

Fil-White Paper tagħha l-Kummissjoni għarfet ir-responsabilità partikulari ta' l-istituzzjonijiet Komunitarji, bl-għajnuna tad-data pprovduta fil-livell nazzjonali, fl-evalwazzjoni tas-servizzi li huma soġġetti għal qafas regolatorju speċifiku għas-settur imwaqqaf mill-Komunità. Hija ma eskludietx il-possibbilità li evalwazzjoni fil-livell Komunitarju tiġi kkunsidrata f'oqsma oħra jekk jista' jiġi stabbilit f'każijiet speċifiċi li evalwazzjoni ta' dan it-tip tkun tista' toħloq valur miżjud.

5.7

Fl-aħħarnett, il-Kummissjoni ordnat rapport ta' analiżi ddettaljat dwar il-metodi ta' evalwazzjoni minn konsulent estern, li l-konklużjonijiet ewlenin tiegħu ser jinġabru fil-qosor f'komunikazzjoni ġdida skedata għall-2008.

5.8

Il-Kummissjoni tistqarr li din il-verifika esterna ser ikollha tanalizza l-ħtieġa għal evalwazzjoni tal-prestazzjoni tad-dispożizzjoni tas-SIEĠ fil-livell ta' l-UE mill-industriji ta' netwerk, tressaq rakkomandazzjonijiet dwar it-titjib ta' l-evalwazzjonijiet orizzontali, u tevalwa s-sinifikat tal-parteċipazzjoni tal-Kummissjoni bħala produttur ta' evalwazzjonijiet orizzontali.

5.9

Fil-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar is-SIĠ (3), il-Kummissjoni “tqisha importanti, għall-kwalità u għat-trasparenza tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, li twettaq b'mod regolari evalwazzjoni approfondita u tiżvela l-metodoloġija u r-riżultati tagħha, sabiex ikunu miftuħa għal skrutinju.”

6.1

Fil-komunikazzjoni tagħha COM(2002) 331, il-Kummissjoni impenjat ruħha sabiex tinvolvi lis-soċjetà ċivili fl-evalwazzjoni orizzontali tal-prestazzjoni tas-SIĠ, b'mod partikulari billi twaqqaf mekkaniżmu permanenti għall-monitoraġġ ta' l-opinjoni taċ-ċittadini u l-evoluzzjoni tagħhom u li tassigura li l-partijiet interessati, li jinkludu l-imsieħba soċjali, ser jiġu kkonsultati wkoll fuq bażi ad hoc dwar kwistjonijiet speċifiċi.

6.2

Il-mod li bih is-soċjetà qiegħda tevolvi hija riflessa fl-istennijiet dejjem jikbru tal-pubbliku — f'dan il-każ, l-utenti u l-konsumaturi — mhux biss li d-drittijiet tagħhom ser jiġu rikonoxxuti iżda wkoll li ċ-ċirkostanzi speċifiċi tagħhom ser jitqiesu. Hemm korrelazzjoni stretta bejn kif is-servizzi ta' interess ġenerali qegħdin jitwettqu u s-soċjetajiet li fihom qegħdin jiġi pprovduti.

6.3

Il-varjetà ta' strutturi u statuti (operaturi pubbliċi jew privati, sħubijiet pubbliċi/privati) li jintużaw mill-awtoritajiet pubbliċi nazzjonali, reġjonali u lokali sabiex jipprovdu servizzi ta' interess ġenerali tfisser li hemm bżonn ta' evalwazzjoni multi-dimensjonali.

6.4

B'żieda ma' dan, l-evalwazzjoni fil-livell ta' l-Istati Membri għandha tkun pluralista, bil-parteċipazzjoni tal-partijiet u l-persuni interessati kollha: l-awtoritajiet inkarigati mid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tas-servizzi ta' interess ġenerali, ir-regolaturi, l-operaturi/provvedituri responsabbli għat-twettiq tas-servizzi, ir-rappreżentanti tal-konsumaturi, it-trade unions u s-soċjetà ċivili, eċċ.

6.5

Apparti mill-parteċipazzjoni ta' bosta partijiet, din l-evalwazzjoni ser ikollha tkun indipendenti u tqis il-fehmiet differenti billi mhux il-partijijet interessati kollha jkollhom l-istess interessi, u saħansitra f'xi każijiet ikunu f'kunflitt, b'inkonsistenzi bejn l-informazzjoni u l-istimi pprovduti minnhom.

6.6

L-effikaċja ekonomika u soċjali tas-servizzi ta' interess ġenerali, l-attivitajiet u l-prestazzjoni tagħhom, ma tistax tiġi evalwata fuq il-bażi ta' kriterju uniku, f'dan il-każ ir-regoli tal-kompetizzjoni; għandha tintuża medda sħiħa ta' kriterji.

6.7

Kif enfasizzaw is-CIRIEC u s-CEEP f'rapport li tfassal fl-2000 (4) fuq talba tal-Kummissjoni Ewropea, l-evalwazzjoni għandha tifsira biss jekk titqies b'rabta ma' l-objettivi u l-kompiti speċifikati, li fid-definizzjoni tagħhom jinbtu minn tliet sorsi — il-konsumatur, iċ-ċittadin u s-soċjetà — u għandhom tliet komponenti — il-garanzija ta' l-eżerċizzju tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem, il-koeżjoni soċjali u territorjali u d-definizzjoni u t-twettiq tal-politika pubblika.

6.8

L-evalwazzjoni ser ikollha tkopri t-tliet pilastri ta' l-istrateġija ta' Lisbona (l-ekonomija, s-soċjetà u l-ambjent) u fl-istess ħin tinvolvi lis-suq intern, il-kompetizzjoni, il-ħarsien tal-konsumatur u l-politiki ta' l-impjieg kif ukoll il-politiki settorjali rilevanti.

6.9

Għaldaqstant, l-evalwazzjoni għandha tirreferi għal għadd ta' kriterji, b'referenza partikulari:

6.10

Għalhekk, dan il-proċess ser jinvolvi l-provvista ta' l-informazzjoni u l-evalwazzjoni ta' prattiki attwali u l-impatt ta' l-azzjonijiet fuq tipi differenti ta' utenti, li jagħmluha possibbli sabiex jingħeleb l-iżbilanċ strutturali fl-informazzjoni li huwa inerenti fir-relazzjonijiet bejn l-operaturi/provvedituri, ir-regolaturi u l-konsumaturi.

7.1

Is-sistema ta' evalwazzjoni għandha tkun ibbażata fuq rapporti perijodiċi mfassla fil-livelli nazzjonali jew lokali minn korpi ta' evalwazzjoni mwaqqfa mill-Istati Membri b'konformità mal-prinċipji msemmija hawn fuq.

7.2

Fil-livell Komunitarju, il-kompitu ser ikun li jitfissru l-proċeduri għall-iskambju, il-ġbir, it-tqabbil u l-koordinazzjoni. Għalhekk, it-tqanqil tal-proċess ta' l-evalwazzjoni indipendenti ser jaqa' f'idejn l-Unjoni Ewropea, filwaqt li jiġu rispettati l-prinċipju tas-sussidjarjetà u l-prinċipji li jidhru fil-Protokoll mehmuż mat-Trattat ta' Riforma, b'definizzjoni kemm ta' metodoloġija ta' evalwazzjoni armonizzata fil-livell Ewropew, ibbażata fuq indikaturi komuni, kif ukoll tal-mezzi għat-tħaddim tiegħu, permezz ta' djalogu mar-rappreżentanti tal-partijiet interessati.

7.3

Sabiex l-evalwazzjoni tkun utli u rilevanti, għandu jitwaqqaf Kumitat ta' Tmexxija li jirrappreżenta l-interessi varji tal-partijiet interessati kollha (l-awtoritajiet pubbliċi, l-imsieħba soċjali, l-operaturi, ir-regolaturi, l-utenti — individwali u intrapriżi, it-trade unions); fil-livell Komunitarju, din tista' tinkludi rappreżentanti mill-Kummissjoni Ewropea, mill-Parlament Ewropew, mir-rappreżentazzjonijiet permanenti ta' l-Istati Membri lill-UE, mill-Kumitat tar-Reġjuni u mill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew.

7.4

Dan il-Kumitat ta' Tmexxija ser ikun responsabbli:

7.5

Id-diskussjonijiet mal-partijiet interessati kollha jistgħu jieħdu l-forma ta' konferenza annwali dwar il-prestazzjoni tas-servizzi ta' interess ekonomiku ġenerali, ibbażata fuq l-istess linji tal-konferenzi eżistenti dwar l-industriji ta' netwerk li nżammu tul dawn l-aħħar snin fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew, jew jistgħu jinżammu b'konġunzjoni mas-summit soċjali tar-rebbiegħa.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/46

1.1

Issa li qed noqorbu lejn it-tnedija tal-librerija diġitali Ewropea (1) fl-2008, l-għan ta' l-opinjoni tal-Kumitat huwa li toffri appoġġ wiesa' lil dan il-pjan biex parti mill-patrimonju kulturali, xjentifiku u tekniku tagħna jkun aċċessibbli online. Għalhekk, hija sservi ta' appoġġ għall-ħidma ta' l-istituzzjonijiet Ewropej għat-twaqqif ta' portall għall-pubbliku, li jservi ta' strument għat-tixrid tat-tagħrif fl-era diġitali.

1.2

Il-Kumitat jirrikonoxxi l-impenji konġunti tal-Kummissjoni u l-Istati Membri u jilqa' b'sodisfazzjon il-koordinazzjoni ta' l-istituzzjonijiet kulturali mnedija mis-CENL (Conference of European National Libraries — Konferenza tal-Libreriji Nazzjonali Ewropej) bl-għan li toħloq fondazzjoni li tlaqqa' l-istituzzjonijiet kollha volontarji sabiex jingħata aċċess għall-patrimonju diġitalizzat tagħhom. Jappella lill-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili fil-livell Ewropew, nazzjonali u reġjonali biex jingħaqdu f'dan il-proġett Ewropew ta' importanza daqstant kbira sabiex jiġi żgurat li l-pubbliku jkun infurmat kif imiss.

1.3

L-involviment tas-soċjetà ċivili fl-iżvilupp tal-Librerija Diġitali Ewropea (LDE) ser ikun element deċiżiv għal erba' raġunijiet prinċipali, li jiġġustifikaw l-impenn tal-KESE:

1.4

Il-Kumitat huwa konxju tax-xogħol kollu li diġà sar mill-Kummissjoni bil-parteċipazzjoni tal-partijiet interessati fl-Istati Membri matul il-presidenzi suċċessivi. Jaqbel mar-rapport (2) tal-Parlament Ewropew li offra sinteżi tajba ħafna ta' dak li nkiseb u ta' l-istadji li jmiss. F'din l-opinjoni, il-Kumitat għażel li jenfasizza l-kontribut tas-soċjetà ċivili — li huwa essenzjali — billi jħeġġeġ lill-partijiet kollha jipparteċipaw fit-tnedija tal-Librerija Diġitali Ewropea u l-iżvilupp tagħha fil-ġejjieni. Din l-opinjoni qed tipproponi li l-enfasi jkun fuq l-aspettativi u l-ħtiġijiet ta' l-utenti sabiex l-għan ta' aċċess għal pubbliku wiesa' jintlaħaq.

1.4.1

Fir-rigward ta' l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-KESE jirrakkomanda:

1.4.2

Fir-rigward ta' l-Istati Membri u l-Kummissjoni, il-KESE jirrakkomanda:

1.4.3

Fir-rigward ta' l-operaturi ekonomiċi u l-istituzzjonijiet kulturali, il-KESE jixtieq iħeġġiġhom:

2.1.1

Fl-2010, l-aċċessibilità on-line fl-Ewropa tal-patrimonju kulturali mil-libreriji, l-arkivji u l-mużewijiet, ser tipprovdi lill-Ewropej, kif ukoll lill-popli tad-dinja kollha, aċċess għal sitt miljun dokument diġitalizzat sabiex jintużaw f'sitwazzjonijiet rikreattivi, edukattivi, jew professjonali u għal skopijiet ta' riċerka. Dan l-objettiv kwantitattiv ser jikkostitwixxi l-ewwel fażi fi proċess ta' diġitalizzazzjoni fuq skala kbira.

2.1.2

Dan il-proġett, li ngħata l-isem proviżorju ta' Librerija Diġitali Ewropea (LDE), huwa msejjaħ “librerija” għall-konvenjenza, iżda anke fil-komunikazzjoni tagħha (5), il-Kummissjoni iddefiniet qafas wiesa' għad-diġitalizzazzjoni u talbet li l-istituzzjonijiet kollha jieħdu sehem f'dan il-proġett. Il-proġett għalhekk iħaddan fih medda wiesgħa ta' suġġetti — kulturali, xjentifiċi u tekniċi — u jikkonċerna kull xorta ta' dokumenti miktuba, kotba, partituri, mapep, rikordings ta' ħsejjes varji, rikordings awdjioviżivi, rivisti, ritratti, eċċ.

2.1.3

Il-Kumitat jaqbel ma' l-Istati Membri fil-konklużjonijiet unanimi tak-Kunsill ta' Novembru 2006 li dan il-proġett ta' LDE jikkostitwixxi proġett ta' importanza ewlenija li huwa intiż li jippromovi l-parteċipazzjoni ta' kulħadd fis-soċjetà ta' l-informazzjoni u li jsaħħaħ l-għarfien taċ-ċittadini fir-rigward ta' l-identità Ewropea.

2.1.4

It-tieni objettiv tal-proġett huwa li l-LDE futura ssir punt ta' aċċess multilingwi għal kulħadd permezz ta' portall komuni, u ma jkunx biss sors ta' interess għall-komunitajiet xjentifiċi jew artistiċi. Għaldaqstant, il-KESE jitlob lill-Kummissjoni ttejjeb l-informazzjoni pubblika sabiex iċ-ċittadini jitħeġġu jieħdu sehem fit-twaqqif tal-librerija diġitali, b'mod partikulari billi tipprovdi dokumenti multilingwi. Għandu jitfassal pjan ta' komunikazzjoni għall-istituzzjonijiet Ewropej u l-Istati Membri kollha, u dan għandu jibda malli jitnieda l-proġett f'Novembru 2008.

2.1.5

Dan il-proġett kolossali ta' diġitalizzazzjoni ser jikkostitwixxi ġrajja importanti ħafna fl-istorja ta' l-umanità. Dan għalhekk jitlob li d-dibattitu jkopri l-għażla u l-organizzazzjoni tal-kontenut u ta' l-għarfien fil-livell Ewropew. Il-KESE huwa tal-fehma li dibattitu wiesa' fuq il-kondizzjonijiet ta' diġitalizzazzjoni fuq skala daqshekk kbira għandu jkopri ċerti aspetti finanzjarji, tekniċi u legali li huma meħtieġa biex jintlaħaq l-għan ta' socjetà bbażata fuq l-għarfien u li tkun miftuħa għal kulħadd:

2.2.1

S'issa, dan il-proġett ġie diskuss esklussivament mill-ispeċjalisti, liema aġir jirrifletti l-ħerqa kbira tal-partijiet interessati (l-istituzzjonijiet kulturali, l-awturi, l-edituri, il-libreriji, eċċ.) u l-parteċipazzjoni effettiva tagħhom fil-grupp ta' livell għoli mwaqqaf mill-Kummissjoni. Meta fl-2005, il-Kummissjoni nediet il-konsultazzjoni tagħha msemmija “i2010: Libreriji diġitali” (9), 7 % biss tar-risposti ġew minn individwi privati u 14 % biss mill-universitajiet. M'hemm xejn sorprendenti fir-rigward ta' parteċipazzjoni daqshekk fjakka min-naħa tal-pubbliku, speċjalment meta wieħed iqis li d-dibattitu kien imniedi għal għarrieda fl-aħħar ta' l-2004, wara li tħabbar proġett kbir ta' diġitalizzazzjoni minn Google, u meta wieħed iqis ukoll li l-kwestjonarju kien immirat lejn il-gruppi ta' interess ekonomiku li l-aktar kien jolqothom proġett ta' diġitalizzazzjoni ta' dan it-tip.

2.2.2

Il-ġurnata tal-lum, l-aċċess b'xejn għall-informazzjoni fuq l-internet hija ħaġa komuni — fatt li jaħbi madankollu fondi sostanzjali mir-reklamar — u jqajjem il-konfużjoni fost il-pubbliku fir-rigward tas-servizzi pprovduti mil-libreriji diġitali. Għalhekk is-soċjetà ċivili għandha responsabbiltà kbira, partikularment fir-rigward tal-ġenerazzjoni żagħżugħa, li tieħu sehem f'kampanja informattiva u edukattiva dwar il-valur tax-xogħlijiet intellettwali u artistiċi u dwar il-ħtieġa li dawn jingħataw ir-rispett li jistħoqqilhom.

2.2.3

Il-KESE jitlob lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jagħmlu ħilithom kollha biex jinvolvu lis-soċjetà ċivili fl-iżviluppi futuri tad-diġitalizzazzjoni tal-patrimonju kulturali. Il-parteċipazzjoni ta' l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili hija kruċjali għal erba' raġunijiet prinċipali: biex jiġu ddefiniti kriterji komuni għall-għażla tal-kontenut, jipprovdu appoġġ finanzjarju, li l-partijiet interessati kollha jiġu mħeġġa jkunu innovattivi u biex jippromovu l-integrazzjoni taċ-ċittadini kollha fis-soċjetà ta' l-informazzjoni.

2.2.4

Biex dan iseħħ, il-KESE jirrakkomanda li jinfetaħ forum pubbliku f'Marzu 2008, biex jikkoinċidi mat-tnedija tal-prototip, biex l-assoċjazzjonijiet u l-korpi edukattivi, kulturali, familjali u soċjo-professjonali li jirrappreżentaw l-utenti futuri jkunu jistgħu jwasslu leħinhom. L-interventi tas-soċjetà ċivili ser ikunu utli fil-fażijiet varji wara t-tnedija f'Novembru 2008 u fil-fażijiet ulterjuri ta' żvilupp.

2.2.5

Id-dibattitu għandu jikkompleta l-pjan ta' direzzjoni (roadmap) għall-2007 — 2010 inkluż fl-appendiċi għall-konklużjonijiet tal-Kunsill u jestendih biex jiġi żgurat li d-diġitalizzazzjoni tissokta u li jsir użu aħjar minnha. Il-KESE jilqa' b'interess l-istedina biex jikkuntattja l-Pjattaforma tas-Soċjetà Ċivili għad-Djalogu Interkulturali, li qiegħed joħloq netwerk taċ-ċittadini relatat mal-libreriji diġitali.

2.2.6

Wara l-2008, is-Sena Ewropea tad-Djalogu Interkulturali, id-dibattitu jista' jikber u jwassal għal konsultazzjoni ġdida fl-2009. Dan għandu jippermetti li s-soċjetà ċivili tagħti s-sehem tagħha fid-deċiżjonijiet li jridu jittieħdu dwar il-fażijiet fuq perijodu aktar fit-tul, filwaqt li tikkunsidra l-aġenda kulturali Ewropea fl-era tal-globalizzazzjoni (10).

2.3.1

Il-KESE japprova l-proposta magħmula fir-rapport tal-Parlament Ewropew (11), li jappella għat-twaqqif ta' kumitat ta' tmexxija tal-LDE li jkun magħmul mill-istituzzjonijiet kulturali involuti fil-LDEnet. Ser ikun inkarigat milli jiżgura li l-proġett jitkompla u mill-koordinazzjoni tal-pjanijiet nazzjonali ta' diġitalizzazzjoni. Għandu jinbeda djalogu fejjiedi bejn dan il-kumitat ta' tmexxija u l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentaw lill-utenti, b'mod partikulari l-KESE.

2.3.2

Il-KESE jirrikonoxxi r-rwol ewlieni ta' tmexxija li għandha s-CENL li jistrieħ fuq l-istandards internazzjonali ta' kodifikazzjoni (noti biblijografiċi) u l-progress li nkiseb fid-diġitalizzazzjoni tal-materjal miktub. Iħeġġeġ lill-istituzzjonijiet kulturali ta' l-Istati Membri, fil-livell reġjonali u nazzjonali kif ukoll Ewropew, biex jnvolvu ruħhom fil-koordinazzjoni tal-LDEnet għall-kollezzjonijiet fl-arkivji, il-mużewijiet nazzjonali u ċ-ċentri awdjoviżivi, b'mod partikulari fi ħdan il-fondazzjoni mwaqqfa f'Novembru 2007.

2.3.3

Dwar din il-kwistjoni tant importanti, il-KESE jappoġġja l-applikazzjoni tad-Direttiva 2001/29/KE, li tipproteġi d-drittijiet ta' l-awtur u drittijiet relatati fis-soċjetà ta' l-informazzjoni, partikularment fir-rigward tar-riproduzzjoni u t-tqassim tax-xogħlijiet. Madankollu, fl-era diġitali, din id-direttiva għandha ċerti elementi li huma neqsin, fir-rigward tat-trattament tax-xogħlijiet orfni, tal-proċeduri għall-konservazzjoni diġitali, l-istatus tax-xogħlijiet li oriġinaw fuq l-internet (digital born) u n-nuqqas ta' soluzzjonijiet għax-xogħlijiet li m'għadhomx jiġu stampati u ma reġgħux ġew ippubblikati.

2.3.4

Din id-direttiva tipprevedi għadd ta' eċċezzjonijiet, b'mod partikulari għal riproduzzjonijiet speċifiċi magħmula mil-libreriji aċċessibbli għall-pubbliku jew stabbilimenti edukattivi, mużewijiet jew arkivji u għal użu li jkun ta' benefiċċju għall-persuni b'diżabilità. Peress li dawn l-eċċezzjonijiet huma fakultattivi, l-użu tagħhom ivarja minn Stat Membru għal ieħor.

2.3.5

Minbarra din is-sitwazzjoni legali, il-Kumitat jirrikonoxxi li jeżistu kwistjonijiet oħra ta' natura teknoloġika li jirrendu lil dan il-proġett aktar kumpless. F'dan il-qasam, huwa jilqa' b'sodisfazzjon il-ħidma li l-Kummissjoni ilha twettaq għal diversi snin biex tirrisolvi l-aspetti tekniċi. Jappoġġja l-inizjattivi meħuda fil-qafas tas-seba' programm qafas tar-Riċerka u l-Iżvilupp u l-programm “eContentplus”, partikularment ir-riċerka dwar l-interoperabilità u ċ-ċentri ta' kompetenza għad-diġitalizzazzjoni. L-interoperabilità u l-multilingwiżmu, il-mekkaniżmi li permezz tagħhom il-kontenut tal-mużewijiet, il-libreriji u l-arkivji ser ikunu aċċessibbli fuq sit komuni, ser ikunu fost il-fatturi ewlenin li jwasslu biex il-LDE tirnexxi.

2.3.6

L-organizzazzjonijiet ċivili fil-livell nazzjonali u reġjonali u, b'mod partikulari l-kunsilli ekonomiċi u soċjali nazzjonali huma mitluba jappoġġjaw l-investiment meħtieġ għad-diġitalizzazzjoni f'kull Stat Membru sabiex tintlaħaq il-massa kritika ta' kontenut u tiġi ggarantita d-diversità. Il-Kumitat jirrakkomanda li l-Istati Membri biex jirrikorru għall-finanzjament bis-saħħa tal-Fondi Strutturali: il-każ tal-Litwanja jipprovdi xempju tajjeb ħafna.

3.1.1

Il-KESE jikkunsidra importanti li dan il-mument eċċezzjonali tad-diġitalizzazzjoni għandu jintuża bħala fattur qawwi ta' koeżjoni soċjali u territorjali (13) u b'mod partikulari jirrakkomanda li jitqiesu l-istennijiet tal-ġenerazzjonijiet differenti fil-provvista ta' kontenut diġitali u fil-metodi ta' aċċess sabiex jiġu ffaċilitati l-kuntatti u t-trasmissjonijiet. Huwa rari li hekk kif jaqbżu l-età ta' l-adoloxxenza, dawk li ma jaqrawx jinbidlu f'qarrejja. L-isfida għas-soċjetà ta' l-informazzjoni fir-rigward ta' l-aċċess ta' pubbliku wiesa' għall-biblijoteka diġitali tinvolvi li dawk li ma jaqrawx u l-qarrejja okkażjonali jinbidlu f'utenti.

3.1.2

Fid-dawl tal-kunċett ta' tagħlim matul il-ħajja kollha (14), id-diġitalizzazzjoni tax-xogħlijiet kulturali, u b'mod partikulari ta' l-informazzjoni xjentifika (15), tippreżenta potenzjal konsiderevoli għall-aċċess għall-għarfien. Dan l-objettiv jimplika, fost oħrajn, adattament għat-taħriġ inizjali u kontinwu ta' l-għalliema (16) għal din ir-realtà ġdida b'risposta għal dan il-kuntest ġdid ta' trasmissjoni ta' l-għarfien.

3.1.3

Il-konsegwenzi mistennija ta' dan il-mekkaniżmu jeħtieġu li jsiru riċerki dwar l-istennijiet u l-prattiċi ta' l-utenti. Fil-fażi attwali ngħatat prijorità lill-kontenut miktub (manuskritti, kotba, rivisti jew manwali) li għalihom ġew identifikati tliet użi prinċipali: ir-riċerka għal test sħiħ, il-konsultazzjoni online u l-qari offline (librerija virtwali personali). Għandhom jiġu ttestjati użi ġodda, bħall-istrumenti kollaborattivi, pjattaformi ta' l-annotazzjonijiet u l-arrikkiment ipertestwali tal-kontenut kif ukoll il-kontribut multimedjali (ħoss, vidjo, animazzjoni). Dawn il-funzjonijiet ġodda jservu ta' għodod utli, mhux biss għat-tixrid, iżda fuq kollox għall-iżvilupp tal-ħsibijiet.

3.1.4

Għad-dokumenti l-oħra mhux miktuba, il-portall Michael (inventarju multilingwali tal-patrimonju kulturali Ewropew) ilu jagħti aċċess sa mill-2007 għall-portall ta' kollezzjonijiet diġitali differenti ta' mużewijiet, libreriji u arkivji li qabel kienu mxerrda ma' l-Ewropa kollha. Numru ta' istituzzjonijiet lokali, reġjonali u nazzjonali għalhekk qiegħdu għad-dispożizzjoni d-deskrizzjonijiet tal-kollezzjonijiet. Din l-inizjattiva, li fil-bidu kienet tkopri lir-Renju Unit, lil Franza u lill-Italja, għandha tinkludi wkoll ħmistax-il Stat Membru ieħor, u b'hekk jiġu offruti servizzi ġodda għat-turiżmu kulturali. Dan il-portall, magħruf bħala “Michael Culture”, huwa ġġestit mill-fondazzjoni li min-Novembru 2007 tgħaqqad u tikkoordina l-istituzzjonijiet kulturali kollha li jipparteċipaw fil-proġett.

3.1.5

Il-KESE jirrakkomanda t-twaqqif ta' “osservatorju ta' l-użi” sabiex tiġi studjata l-firxa ta' possibilitajiet u prattiċi. Il-LDE hija interessanti minħabba r-rikkezza tal-kontenut kif ukoll it-tixrid ta' prattiki ġodda ta' skambji intelletwali u l-ftuħ ta' temi ta' riċerka. Il-Kumitat jixtieq jipparteċipa fix-xogħol tal-grupp ta' ħidma ta' l-utenti tan-netwerk tal-LDE.

3.2.1

B'konformità mad-dikjarazzjoni ministerjali li saret f'Riga f'Ġunju 2006 dwar it-teknoloġiji l-ġodda f'soċjetà inklussiva, għandha tingħata attenzjoni sabiex il-LDE ma żżidx id-differenzi bejn l-użu medju ta' l-internet u l-użu minn persuni anzjani, persuni b'diżabilità jew gruppi vulnerabbli. F'opinjonijiet esploratorji reċenti, il-Kumitat iddefinixxa l-miżuri maħluqin sabiex jassiguraw l-aċċessibilità elettronika inkluż l-involviment tal-Fond Soċjali Ewropew.

3.2.2

Id-diġitalizzazzjoni u l-aċċessibilità onlajn ta' dokumenti li ġejjin minn libreriji, arkivji u mużewijiet fl-Ewropa huma għodod ta' inklużjoni mingħajr paragun għall-persuni b'diżabilità. Madankollu, diżinn ikkumplikat, format mhux adattat jew miżuri inadegwati ta' protezzjoni jistgħu jimpedixxu dan l-aċċess.

3.2.3

Id-Direttiva 2001/29/KE tiddikjara espliċitament li jistgħu jkunu permessi eċċezzjonijiet għall-prinċipju tad-dritt ta' l-awtur għal persuni b'diżabilità (il-persuni neqsin mid-dawl jew dawk li ma jarawx sew, il-persuni b'diżabilitajiet fiżiċi jew mentali).

3.2.4

Sabiex jingħata aċċess għal dan il-patrimonju kulturali, huwa essenzjali li l-portall ta' l-internet tal-LDE futura u l-portalli nazzjonali assoċjati jinħolqu, mill-bidu, b'tali mod li jkunu aċċessibbli għall-persuni b'diżabilità permezz ta' teknoloġiji speċifiċi.

3.2.5

Minkejja li l-utenti infurmati ta' spiss ikunu jafu jegħlbu l-mekkaniżmi ta' protezzjoni teknoloġika kontra l-piraterija, madankollu dawn il-mekkaniżmi xorta jibqgħu ostakoli effettivi għall-utenti ordinarji. Għal dan il-għan, il-KESE jirrakkomanda li fil-ħolqien ta' miżuri ta' protezzjoni teknoloġika mill-bidu nett għandhom jiġu kkunsidrati l-kwistjonijiet ta' aċċessibilità u interoperabilità sabiex l-għodod ta' qari użati mill-persuni b'diżabilità, bħas-sintetizzaturi vokali, ikunu jistgħu jaqraw id-dokumenti diġitali.

3.3.1

Il-portall ser ikun disponibbli mill-ħarifa 2008 b'żewġ miljun xogħol, ritratt jew mappa, ħielsa mid-drittijiet ta' l-awtur, aċċessibbli online u jistgħu jintiżżlu b'xejn. Dan ifisser kontribut imprezzabbli, b'mod partikulari għad-dokumenti rari, prezzjużi jew li m'għadhomx jiġu stampati. Iżda l-aċċess ma jistax jiġi limitat għall-provvista ta' dokumenti storiċi bħal dawn li m'għandhom l-ebda rilevanza għall-ġuranta tal-lum.

3.3.2

Il-missjoni oriġinali tal-LDE kienet li tipproponi lill-utenti dokumenti kontemporanji jew reċenti li għadhom koperti bid-drittijiet ta' l-awtur fl-istess portall bħad-dokumenti ħielsa mid-drittijiet ta' l-awtur.

3.3.3

Il-Kumissjoni waqqfet Grupp ta' Esperti ta' Livell Għoli, magħmul minn rappreżentanti ta' edituri, libreriji nazzjonali, professjonisti tas-settur awdjoviżiv u arkivji sabiex ifittxu soluzzjonijiet għall-problema ta' l-aċċess għax-xogħlijiet reċenti. Sabiex inaqqsu l-“vojt iswed tas-sekli XX u XXI” (18) marbut mal-kwistjoni ta' xogħlijiet koperti mid-drittijiet ta' l-awtur, dan il-grupp, f'April 2007, ħejja proposti sabiex jitħaffef l-aċċess għax-xogħlijiet orfni, xogħlijiet li m'għadhomx jiġu stampati u sabiex tiġi promossa l-konservazzjoni diġitali.

3.3.4

Il-ksib ta' l-objettiv ta' diġitalizzazzjoni ta' massa aċċessibbli mill-pubbliku ġenerali jimplika l-ħolqien ta' mudell ekonomiku ġdid li jiggarantixxi distribuzzjoni ġusta bejn l-atturi, l-edituri u l-provvedituri tas-servizz. L-utenti ta' l-internet għandhom id-dritt li jistennew aċċess għal offerta ta' servizz pagabbli b'tariffi raġonevoli. Il-Kumitat jinkoraġġixxi lill-operaturi ekonomiċi fil-katina tal-pubblikazzjoni sabiex ifittxu li b'mod konkret jaslu għal soluzzjonijiet (19). L-edituri, l-awturi u l-ħwienet tal-kotba, fir-rispett tal-pożizzjonijiet tal-partijiet ikkonċernati, għandhom ir-responsabilità li lill-konsumaturi jagħmlulhom offerta attraenti, sabiex jitħeġġeġ dan is-suq ġdid u jiġu evitati r-riskji ta' piraterija u ffalsifikar.

3.3.5

Skond ir-rakkomandazzjonijiet tagħhom, għax-xogħlijiet protetti u bi qbil mat-titulari tad-drittijiet, l-utenti jista' jkollhom aċċess għal estratti qosra fuq il-portall jew li virtwalment iqalbu f'kotba permezz ta' siti speċjalizzati. Iżjed minn hekk, sabiex ikollu aċċess għad-dokument kollu protett mid-drittijiet, l-utent ta' l-internet jiġi ggwidat lejn operaturi privati, inkluż in-netwerk tradizzjonali tal-librerija, fejn jiġu proposti diversi għażliet bi prezzijiet raġonevoli, waqt li jiġi rikonoxxut il-bżonn li t-titulari tad-drittijiet jiġu kkumpensati. Il-Kumitat jinkoraġġixxi lit-titulari tad-drittijiet sabiex jaderixxu għal dawn il-formoli ġodda.

3.3.6

Sabiex jitħeġġeġ dan is-servizz pagabbli bi prezz raġonevoli, huwa importanti li l-Istati Membri jestendu t-tariffi ridotti tal-VAT fuq il-kotba u pubblikazzjonijiet oħrajn għall-pubblikazzjonijiet f'format elettroniku.

3.3.7

Bil-għan li jiġu promossi l-liċenzji aktar miftuħin li jarrikkixxu l-kontenuti kontemporanji disponibbli, opinjoni reċenti tal-Kumitat (20) tirrakkomanda li fil-livell Komunitarju għandha tingħata protezzjoni adegwata lill-awturi/artisti li jagħżlu liċenzja sempliċi. Waqt li jippermettu l-aċċess b'xejn għal xogħolhom, dan għandu jagħtihom ukoll il-garanzija dwar id-drittijiet morali tagħhom u jkunu protetti kontra l-użu kummerċjali abbużiv.

3.3.8

Il-Kumitat jirrakkomanda lill-Kummissjoni sabiex tieħu l-inizjattiva u toħloq liċenzji ġodda bl-intenzjoni li d-drittijiet tal-pubblikazzjoni diġitali jitneħħew minn dawk relatati eklussivament mal-pubblikazzjoni fuq il-karta.

3.3.9

Fl-2007, il-Kummissjoni wettqet studju komparattiv approfondit (21) tad-drittijiet nazzjonali fir-rigward tat-traspożizzjoni tad-direttiva dwar id-drittijiet ta' l-awtur u drittijiet relatati (22). Il-Kumitat ser jevalwa bl-akbar attenzjoni l-konklużjonijiet li saru f'dan ir-rapport bil-għan li tittejjeb l-armonizzazzjoni Ewropea.

3.4.1

Fil-bidu ta' dan il-21 seklu, quddiem din il-mewġa ta' informazzjoni fuq l-internet b'referenzi mhux speċifiċi u b'awtentifikazzjoni mhux ċerta, il-karta rebbieħa tal-proġett Ewropew ser tkun fl-għażla tal-kontenut sabiex jiġu garantiti l-objettività u l-pluralità, kif ukoll fl-organizzazzjoni u l-klassifikazzjoni ta' l-għarfien, u l-offerta ta' format standard sabiex tinżamm iċ-ċarezza f'din l-abbundanza ta' informazzjoni. Il-garanzija tar-reqqa, il-kwalità u r-rilevanza tar-risposti għall-mistoqsijiet ta' l-utenti u għar-riċerki tagħhom tiddependi mill-progress tal-magni ta' tiftix (search engines), flimkien ma' koordinazzjoni aħjar ta' l-għarfien diġitali fil-livell Ewropew.

3.4.2

Sabiex ikun hemm aċċess għall-kollezzjonijiet organizzati, il-KESE jenfasizza l-interess ta' l-ittestjar tal-prototip imniedi f'Marzu 2007 bħala tentattiv konġunt bejn l-istituzzjonijiet ta' Franza, ta' l-Ungerija u tal-Portugall. Din il-matriċi Ewropea, ivvalidata mill-esperti, tirrappreżenta l-bażi ta' struttura Ewropea ta' diġitalizzazzjoni, li tikkontribwixxi għall-istadju li jmiss tal-LDE. Barra minn hekk, dan il-prototip huwa sistema miftuħa għall-magni kollha ta' tiftix. Għandu jiffaċilita r-riċerki permezz ta' mudelli ta' kwestjonarji standard sabiex l-utenti ta' l-internet ikunu jistgħu jifformulaw u jiffokaw it-talba tagħhom.

3.5.1

Il-KESE enfasizza r-rwol oriġinali ta' librerija multilingwali (23) fuq il-livell globali bħala għodda fundamentali sabiex tiġi ppreservata u vvalorizzata d-diversità kulturali. Rikka b'patrimonju kulturali eċċezzjonali u bi produzzjoni importanti ta' kontenut, l-Ewropa għandha taqdi rwol prinċipali fid-diġitalizzazzjoni ta' l-għarfien fil-livell globali, b'konformità mal-Konvenzjoni ta' l-UNESCO dwar id-diversità kulturali. Bis-saħħa tat-tixrid tal-lingwi Ewropej fid-dinja, l-aċċessibilità ser tkun utli kemm għaċ-ċittadini Ewropej kif ukoll għal dawk li m'humiex qegħdin ifittxu aċċess għall-patrimonju globali u għas-sorsi tal-kultura proprja tagħhom fl-Ewropa.

3.5.2

Fil-fażi ta' żvilupp tal-LDE wara l-2010, il-Kumitat jirrakkomanda lil kull Stat Membru sabiex joffru għażla ta' xogħlijiet prinċipali mil-litteratura tagħhom f'lingwi differenti sabiex jikkontribwixxu għall-promozzjoni ta' identità kulturali Ewropea u jirrispondu għad-diversità.

4.1

Il-KESE jirrakkomanda l-appoġġ tar-rwol tal-libreriji pubbliċi bħala mezz ta' garanzija ta' aċċess lokali f'sistema globalizzata. Iċ-ċirkulazzjoni ta' assi kulturali akkwistat dimensjoni globali u multimodali, effiċjenti jekk il-pubbliku jiddisponi minn mezzi materjali li jippermettulu aċċess għal din l-offerta konsiderevoli. Il-libreriji pubbliċi huma faċilitajiet kulturali lokali li għadhom jiggarantixxu aċċess imparzjali lin-numru akbar. Fil-perspettiva ta' l-inklużjoni soċjali, il-libreriji jridu jżommu rwol fit-tqegħid għad-dispożizzjoni tal-kontenuti elettroniċi.

4.2

Fil-katina li twassal mill-awtur għall-qarrej via l-librerija, il-libreriji għas-self u l-libreriji multimedjali wrew x'jiswew fit-tixrid ta' għarfien organizzat u fl-aċċess pubbliku għall-produzzjonijiet kulturali. Dawn il-faċilitajiet lokali għandhom ikomplu jassiguraw dan ir-rwol għall-kontenuti elettroniċi. Għalhekk huwa xieraq li jiġu promossi kuntratti jew liċenzji speċifiċi li jħeġġu lil dawn l-istabbilimenti fil-kompitu tagħhom ta' tixrid, mingħajr ma jinħoloq żbilanċ (24).

4.3

Huwa importanti li d-diġitalizzazzjoni tal-qasam pubbliku ta' l-istituzzjonijiet kulturali nazzjonali sseħħ f'konsultazzjoni mal-libreriji lokali u ċ-ċentri ta' arkivji. L-utenti tal-libreriji għas-self jiffurmaw pubbliku ta' mhux speċjalisti, u li l-istennijiet tagħhom għandhom jittieħdu f'konsiderazzjoni fl-għażliet tal-kontenuti ħielsa mid-drittijiet, u għalhekk titqies id-diversità tal-pubbliku.

4.4.1

Il-libreriji għas-self jixtru materjali (kotba, CDs, partituri, materjal għal tagħlim ta' lingwa, eċċ.) u jqiegħduhom għad-dispożizzjoni ta' l-utenti tagħhom b'xejn, jew għal somma minima, għal żmien limitat, u b'hekk jassiguraw li l-flus ma joħolqux ostakolu sistematiku għall-aċċess ta' dawn il-materjali. Hemm bżonn ta' mudell ekonomiku ġdid għall-kontenut elettroniku li jkun kapaċi jissodisfa l-istennijiet ta' l-utenti tal-libreriji u tal-libreriji multimedjali u li jadatta ruħu għall-prattiki tagħhom. Barra minn hekk, il-libreriji għas-self huma klijenti prinċipali ta' xiri tal-kontenuti attwali, b'ħakma diretta fuq l-informazzjoni aġġornata u prodotti kulturali u tekniċi. Iridu jkunu involuti fid-definizzjoni ta' dan il-mudell ekonomiku ġdid.

4.4.2

Il-firxa ta' kontenut elettroniku, b'mod partikulari ta' dak diġitalizzat, m'għandux jimpedixxi lil-libreriji għas-self milli jżommu l-funzjoni edukattiva tagħhom. Għalhekk huwa importanti li l-mudelli ekonomiċi u tekniċi għaċ-ċirkulazzjoni tal-kontenut diġitalizzat iqisu r-rwol u l-kompiti tal-libreriji għas-self u jippermettulhom ikomplu dak ir-rwol, fil-kuntest ta' ċirkwiti magħluqa (intranet) u bħala parti mis-servizz ta' self riżervat għall-membri.

4.5.1

Permezz ta' dawn iċ-ċirkwiti magħluqa (intranet), il-libreriji għas-self għandhom ikunu kapaċi joffru lill-membri aċċess lokali għall-kontenut elettroniku bl-istess mod bħall-kontenut materjali: kompjuters, printers, softwares, konnessjoni b'veloċità għolja, informazzjoni u għajnuna. It-taħriġ inizjali u kontinwu lil-librara u l-organizzazzjoni tal-ħidma tagħhom minn issa għandhom iqisu l-kontenut elettroniku.

4.6.1

Mingħajr taħriġ u informazzjoni, il-pubbliku ġenerali sikwit għandu tendenza li jħares lejn il-kompjuter, li kull ma jmur qiegħed isir parti integrali mid-djar, bħala sors ta' rikreazzjoni multimedjali, mingħajr ma jkun konxju tar-riżorsi kulturali, edukattivi, pedagoġiċi u informattivi li huma disponibbli fuq l-internet. Bl-istess mod li l-libreriji għas-self jagħmlu użu mill-avvenimenti sabiex joffru, lill-etajiet kollha, għajnuna attiva b'kotba u qari, iridu jkunu responsabbli wkoll mill-informazzjoni u avvenimenti fuq kontenut elettroniku.

25.6.2008   

MT

Il-Ġurnal Uffiċjali ta’ l-Unjoni Ewropea

C 162/52

1.1

Il-KESE jilqa' t-talba tal-viċi-president tal-Kummissjoni u l-Kummissarju tat-trasport Jacques Barrot, li jfassal opinioni dwar it-tema It-taħlita enerġetika fit-trasport, b'appoġġ u b'konvinzjoni dwar il-ħtieġa li jiġi żviluppat djalogu kostanti bejn il-Kummissjoni u l-Kumitat, li jirrappreżenta s-soċjetà ċivili organizzata.

1.2

Il-KESE jaqbel mal-konklużjonijiet tal-Kunsill tar-Rebbiegħa li identifika l-prioritajiet li ġejjin:

1.3

Il-politiki tal-linji gwida tat-taħlita enerġetika l-aktar xierqa, intant, iridu jimxu ma' dawn il-prijoritajiet, kif wara kollox il-Kummissjoni diġà għamlet bil-komunikazzjoni Fuel Target 2001-2020.

1.4

Il-KESE, minkejja li jqis li għal ħafna snin, iż-żejt ser jibqa' l-karburant prinċipali għat-trasport, u li l-gass naturali, li ukoll m'huwiex riżorsa rinnovabbli, jista' jappoġġja u parzjalment jissostitwixxi d-dervanti taż-żejt, iqis li huwa indispensabbli li jiżdied b'mod deċiżiv l-iffinanzjar tar-riċerka dwar il-produzzjoni u l-użu ta' l-idroġenu u l-agro-karburanti tat-tieni ġenerazzjoni; għalhekk jilqa' l-inizjattiva tal-Kummissjoni li fid-9 ta' Ottubru 2007 iddeċidiet li tiffinanzja inizjattiva teknoloġika konġunta li tiswa' biljun euro, għall-perjodu 2007-2013 u jassoċja ruħu mat-talbiet li ġejjin mid-dinja ta' l-intraprenditorija u tar-riċerka attivi fis-settur ta' l-iżvilupp ta' l-użu ta' l-idroġenu, sabiex il-Kunsill u l-Parlament jħaffu l-proċess ta' l-approvazzjoni tal-proposta.

1.5

Il-preokkupazzjoni li dejjem qed tiżdied fost il-pubbliku dwar il-kambjamenti klimatiċi, ir-riskji li ġejjin mill-għoli tat-temperatura medja tal-pjaneta li, mingħajr interventi partikulari, tista' tasal għal żieda ta' bejn it-2 °C u s-6,3 °C, iwasslu sabiex jissaħħu l-mezzi kollha li huma adattati biex jirreżistu l-effetti negattivi li ġejjin mill-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra fl-atmosfera. Il-KESE japprezza l-ħidma ta' l-EAA u l-kontribut importanti li tagħti biex ixxerred l-informazzjoni dwar l-andament tal-ġlieda kontra t-tniġġis ta' l-arja.

1.6

Il-KESE jaqbel mal-konklużjonijiet tal-Kunsill għall-Ambjent tat-28 ta' Ġunju 2007 u jappoġġja l-proposta ta' reviżjoni min-naħa tal-Kummissjoni tas-Sitt Programm ta' Azzjoni Ambjentali bil-prijoritajiet identifikati:

1.7

Fis-setturi kollha tat-trasport qed jiġu studjati soluzzjonijiet li jwasslu sabiex jintlaħqu dawn l-objettivi u l-aġenziji prinċipali Ewropej qed jidderiġu l-isforzi tagħhom sabiex jinkisbu riżultati konkreti fi ftit snin. L-għażla li t-trasport bl-ajru, li qiegħed jikkontribwixxi dejjem aktar lejn il-produzzjoni tal-gassijiet b'effett ta' serra, jidħol fis-sistema ta' ċertifikati ta' l-emissjonijiet, ser tagħmilha possibbli li jitħaffef l-iżvilupp ta' karburanti ġodda. Diġà xi kumpaniji qegħdin jaraw huwiex possibbli li jużaw l-agro-karburanti, filwaqt li r-riżultati li nkisbu bl-idroġenu għadhom parzjali, u l-alternattiva ta' l-idroġenu għad fadlilha ħafna x'tiżviluppa. Il-muturi l-kbar tal-baħar jaqilbu aktar faċilment għall-użu ta' karburanti mħallta b'kontenut iktar baxx ta' karbonju, filwaqt li f'dak li jirrigwarda t-trasport tal-ferrovija, il-kombinazzjoni elettriku/żvilupp ta' sorsi rinnovabbli żgur li tista' ttejjeb il-prestazzjoni ambjentali tal-ferroviji attwali li hi eċċellenti.

1.8

L-aħjar karburant huwa dak iffrankat. Skond il-KESE, l-għażla li wieħed għandu jiġbed lejha b'mod ċar għall-aħjar taħlita enerġetika, għażla li dejjem aktar għandha tkun parti mill-politika komunitarja, trid tqis dawn il-fatturi kollha, bi prijorità ċara għas-saħħa u l-benesseri taċ-ċittadini Ewropej u tal-pjaneta. Politiki fiskali, inċentivi, rakkomandazzjonijiet u regolamenti għandhom dejjem iqisu din il-prijorità, favur għażla li hi aktar kompatibbli ma' l-ambjent u ekonomikament aktar sostenibbli. Hemm bżonn li biex inkunu nistgħu niffrankaw, niffavorixxu t-trasport pubbliku u l-mezzi tat-trasport alternattivi, u ssir l-għażla ta' politika ekonomika u soċjali li żżid il-mobbiltà tal-persuni u tnaqqas dik mhux meħtieġa ta' l-oġġetti.

1.9

Il-KESE huwa konvint li l-futur tat-trasport irid jibbaża fuq it-tnaqqis progressiv tal-karbonju mill-karburanti u l-mira ta' l-ebda emissjonijiet. Il-produzzjoni ta' l-H2 mill-enerġija rinnovabili, bħall-bijomassa, il-fotolisi (photolysis), l-enerġija solari termodinamika jew fotovoltajka (photovoltaic), l-enerġija mir-riħ jew dik idrika hija l-unika għażla li m'hijiex awto-illużjoni ekoloġika, peress li l-idroġenu bħala element ta' enerġija merfuha, jippermetti li jissinkronizza l-provvista ta' l-enerġija li hi perjodika fin-natura tagħha (lejl/jum, annwalità eċċ.) u d-domanda għall-enerġija li hija varjabbli u awtonoma.

1.10

L-iżvilupp tat-teknoloġiji tal-kombustjoni u tat-trazzjoni ippermetta id-diffużjoni mgħaġġla ta' karozzi li jimxu b'sistema ibrida. Biex jitrażżnu l-emissjonijiet, l-aħjar soluzzjoni tidher li hi t-trazzjoni kompletament elettrika, bl-iżvilupp tal-produzzjoni ta' l-elettriku minn sorsi rinnovabbli, jew l-użu ibridu ta' gass naturali u idroġenu, almenu sakemm ikun hemm disponibbiltà notevoli. Possibbiltà oħra intermedja hija l-użu ta' taħlita ta' idroġenu u metan, b'perċentwal baxx ta' idroġenu. Dan il-metodu jirrappreżenta bidu lejn l-użu ta' l-idroġenu għat-trasport.

1.11

L-użu ta' l-idroġenu bħala kanal ta' enerġija adattat għall-użu fit-trasport, minkejja l-limiti li hemm attawlment, huwa l-isfida tal-futur, u l-possibbiltà li fit-toroq jibdew jiċċirkulaw karozzi li parzjalment jew kompletament jużaw l-idroġenu tista' ssir realtà fi żminijiet relattivament qosra, sakemm ir-riċerka tkompli tiġi appoġġjata mill-awtoritajiet nazzjonali u Ewropej. Minn dan il-lat jidhru inkoraġġanti r-riżultati tal-proġett CUTE (Clean Urban Transport for Europe).

1.12

Il-KESE, kif diġà semma b'rabta mat-tema ta' l-effiċjenza enerġetika, iqis li jkun utli ħafna li jkun hemm portal ta' l-internet fejn ir-riċerki li jsiru fil-qasam akkademiku u l-esperimenti li jseħħu fil-livell nazzjonali, fir-reġjuni u fil-bliet, ikunu jistgħu jiġu mressqa quddiem pubbliku aktar wiesgħa u b'mod partikolari l-amministrazzjonijiet lokali. Il-KESE jqis li sabiex tinkiseb taħlita enerġetika ottimali, hemm bżonn ta' taħlita adegwata fit-trasport, billi tiżdied l-effiċjenza ta' l-idrokarburi u fil-prijoritajiet tat-trasport. Sakemm wieħed ikun jista' jiddependi fuq il-produzzjoni effiċjenti ta' l-idroġenu, wieħed ikollu joqgħod fuq l-użu ta' l-elettriku prodott minn sorsi rinnovabbli. “L-isfida fit-trasport, hi li fil-qasir żmien u fejn hu possibbli jsir użu dejjem aktar ta' l-elettriku.”

1.13

Il-KESE jenfasizza l-importanza tas-sensibilizzazzjoni u l-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili li, permezz ta' l-imġieba tagħha, tikkontribwixxi sabiex jintlaħqu l-objettivi tat-tnaqqis fil-konsum u l-appoġġ għar-riċerka u l-innovazzjoni lejn karburanti nodfa u sostenibbli. Dawn l-għażliet iridu jiġu inkorporati fil-politiki Ewropej u nazzjonali, b'enfasi fuq il-valur miżjud tal-kapaċità ta' kollaborazzjoni u koeżjoni bejn l-Istati Membri. Dan jirrikjedi d-difiża ta' valuri komuni u tal-mudell soċjali Ewropew li huwa attent biex iħares il-patrimonju ambjentali, is-saħħa u s-sigurtà taċ-ċittadini u ta' min jgħix u jaħdem fl-Unjoni u huwa ppreokkupat bil-kundizzjoni tal-ħajja ta' l-umanità kollha.

2.1

Il-viċi President tal-Kummissjoni u l-Kummissarju għat-trasport Jacques Barrot, talab lill-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew sabiex iħejji Opinjoni dwar It-taħlita enerġetika fit-trasport.

2.2

Il-Kumitat jaqsam il-preokkupazzjoni tal-Kummissarju tat-trasport dwar il-provvista tal-karburanti u l-ħtieġa li jiġu antiċipati l-analiżi u l-istudji dwar is-soluzzjonijiet possibbli fejn jidħol kemm l-iżvilupp tal-politika tat-trasport kif ukoll in-neċessità li jsiru l-provvedimenti għall-karburanti differenti.

2.3

L-isfidi kontestwali li l-Unjoni għandha quddiema sabiex l-objettivi tal-protokoll ta' Kyoto jintlaħqu kompletament, l-emerġenza marbuta mal-bidla fil-klima, it-tnaqqis tad-dipendenza fuq pajjiżi terzi għall-provvista enerġetika, li jiġu segwiti l-għażliet li saru bl-Aġenda ta' Lisbona, li jiġu segwiti l-objettivi previsti mill-white paper dwar it-trasport u l-iżvilupp ta' l-intermodalità, jitfgħu importanza kbira fuq din it-tema fl-istrateġija ta' l-Unjoni għall-enerġija.

2.4

Fl-2001 il-Kummissjoni indikat il-ħtieġa li tiġi affrontata t-tema tat-taħlita tal-karburanti, bil-komunikazzjoni Fuel Target 2001-2020, fejn indikat xi objettivi għall-karburanti li m'humiex żejt, filwaqt li qieset dan ix-xenarju possibili u kompatibbli:

2.5

Il-KESE appoġġja din il-komunikazzjoni u f'opinjoni fuq inizjattiva proprja (1) identifika fl-iżvilupp tal-gass naturali (2), ir-riċerka fuq l-agrokarburanti, u t-titjib fil-prestazzjoni enerġetika tal-karburanti fil-kummerċ, it-triq li wieħed għandu jaqbad biex isseħħ id-diversifikazzjoni tal-provvista u fl-istess waqt tnaqqas l-emissjonijiet tal-gass b'effett ta' serra.

3.1

Numru dejjem jikber ta' xjenzati jaqblu li l-klima qiegħda tiġi influwenzata b'mod dirett mill-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra. It-temperatura medja fis-seklu 20 żdiedet b'madwar 1 °C, u fuq il-bażi tal-mudelli klimatiċi attwali li jirriflettu t-tendenzi ta' l-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra, qegħda tiġi ipotizzata l-possibbiltà li t-temperatura medja globali tiżdied bejn 2 °C u 6,3 °C, b'effetti diżastrużi fuq it-temp, il-livell tal-baħar, il-produzzjoni agrikola u attivitajiet oħra ekonomiċi.

3.2

Il-Kunsill ta' l-Ambjent, li nżamm fil-Lussemburgu fit-28 ta' Ġunju 2007, ikkonferma l-validità tas-sitt Programm ta' Azzjoni Ambjentali u tar-reviżjoni ta' nofs iż-żmien proposta mill-Kummissjoni, filwaqt li enfasizza l-erba' prijoritajiet li hemm fiha: li tiġi affrontata l-bidla fil-klima, li jitwaqqaf it-telf fil-bijodiversità, li titnaqqas il-ħsara tat-tniġġis fuq is-saħħa, il-promozzjoni ta' l-użu sostenibbli tar-riżorsi naturali u l-ġestjoni sostenibbli taż-żibel.

3.3

Il-Kunsill ta' l-Ambjent ikkonferma l-istrateġija ta' integrazzjoni bejn il-politiki ambjentali u enerġetiċi u fakkar fil-ħtieġa li jinfetħu n-negozjati għal qbil globalili jwassal lil hinn mill-2012, dawn iridu jiġu konklużi sa' l-2009. Skond id-dikjarazzjoni tal-President tal-Kunsill Ewropew José Socrates, li għamel meta kien New York waqt laqgħa għolja fis-27 ta' Settembru li għadda, il-konferenza tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-bidliet klimatiċi li saret f'Bali (3), “Huwa l-forum xieraq biex jiġu diskussi l-azzjonijiet fil-futur. F'dan il-kuntest, is-summit ta' Bali ser ikun pass importanti fejn nistennew li l-komunità internazzjonali tniedi mixja ambizzjuża sabiex tiddiskuti ftehim globali dwar il-bidliet klimatiċi”. Il-preżenza ta' l-Istati Uniti, li neħħew ir-riżerva tagħhom dwar jekk jipparteċipawx biss f'nofs Ottubru, u l-vot tagħha favur ir-reżoluzzjoni finali irrinforzaw b'mod sinifikanti d-deċiżjonijiet li ser jittieħdu, fid-dawl tal-piż ta' l-ekonomija Amerikana u tar-responsabbiltà tagħha fl-emissjonijiet tal-gass b'effett ta' serra fl-atmosfera.

3.4

Il-Kunsill ta' l-Ambjent enfasizza l-importanza li l-ispejjeż ambjentali jiġu internalizzati, flimkien ma' dawk tal-konsum ta' l-enerġija, sabiex jintlaħqu politiki sostenibbli fit-tul. Hija daqstant ieħor importanti li fil-politika ambjentali jkun hemm użu akbar ta' strumenti tas-suq bħat-taxxi, levies jew iċ-ċertifikati ta' l-emissjonijiet, għall-benefiċċju ta' l-ambjent. L-eko-innovazzjoni għandha tiġi integrata malajr u fuq skala wiesgħa fl-istima ta' l-impatt tal-politiki kollha rilevanti Ewropej u l-użu ta' strumenti ekomomiċi, b'mod partikolari fir-rigward tal-konsum tal-karburanti u ta' l-enerġija għandu jinfirex u jsir aktar effettiv.

3.5

Fid-29 ta' Ġunju 2007, il-Kummissjoni ppreżentat il-Green Paper dwar l-emerġenza ambjentali. Waqt il-preżentazzjoni, il-Kummissarju ta' l-UE għall-ambjent, Stavros Dimas, ippropona azzjonijiet konkreti u immedjati, sabiex isir l-adattament għall-bidliet li qegħdin iseħħu: iż-żieda fit-temperatura, għarar u xita torrenzjali fit-tramuntana, nixfa u sħana qawwija fin-nofsinhar, ekosistemi f'periklu, mard ġdid — dawn huma xi wħud mill-problemi li huma deskritti fit-test.

3.6

“L-adattament jew it-tmiem: dan huwa id-destin ta' xi wħud mis-setturi fl-Ewropa” — stqarr Dimas — “l-agrikoltura, it-turiżmu, l-enerġija ser issirilhom ħsara kbira u hemm bżonn li tittieħed azzjoni issa sabiex jitnaqqsu l-ispejjeż ekonomiċi, soċjali u umani li ser inbagħtu fil-futur”.

3.7

Id-dokument jissuġġerixxi xi soluzzjonijiet konkreti: it-tnaqqis fil-ħela ta' l-ilma, il-bini ta' digi u lqugħ kontra r-riskju ta' l-għarar, is-sejbien ta' tekniċi ġodda sabiex jiġi mħares il-ħsad, il-protezzjoni tal-faxxi tal-popolazzjoni li l-aktar jintlaqtu mill-klima l-ġdida, it-teħid ta' miżuri sabiex tiġi salvata il-bijodiversità. Madankollu, it-tnaqqis ta' l-emissjonijiet tas-CO2 jibqa' l-objettiv prinċipali għall-pajjiżi kollha ta' l-UE.

4.1

Il-Kunsill Ewropew tar-Rebbiegħa 2007 eżamina t-temi ta' l-enerġija u l-klima u ppropona “politika klimatika u enerġetika integrata”, u ddefiniha bħala prijorità assoluta u enfasizza “l-objettiv strateġiku li jillimita ż-żieda fit-temperatura medja globali għal massimu ta' 2 °C meta mqabbla mal-livelli pre-industrijali”.

4.2

Il-politika enerġetika għall-Ewropa (PEE), tindika strateġija ċara bbażata fuq tliet punti:

4.3

Fejn tidħol il-politika tat-trasporti, “Il-Kunsill Ewropew jenfasizza l-ħtieġa ta' politika Ewropea tat-trasport effiċjenti, sigura u sostenibbli. F'dan il-kuntest, huwa importanti li jkun hemm tkomplija b'azzjonijiet biex tiżdied il-prestazzjoni ambjentali tas-sistema Ewropea tat-trasport. Il-Kunsill Ewropew jinnota l-ħidma kontinwa tal-Kummissjoni Ewropea fir-rigward tal-valutazzjoni ta' l-ispejjeż esterni tat-trasport u l-internalizzazzjoni tagħhom”. Il-Kunsill Ewropew tal-21 u t-22 ta' Ġunju nnota l-intenzjoni tal-Kummissjoni li sa Ġunju 2008 tippreżenta mudell li jivvaluta din l-internazzjonalizzazzjoni għall-modalitajiet kollha tat-trasport, u tiżviluppa pjan għal inizjattivi oħra li jkunu koerenti mad-direttiva “Eurovignett”, billi per eżempju twessa' l-kamp ta' applikazzjoni għar-realtà urbana, billi kull tip ta' vettura u infrastruttura jsiru taxxabbli.

5.1

Fejn jidħlu l-emissjonijiet, it-trasport bħalissa huwa responsabbli għal 32 % tal-konsum ta' l-enerġija totali fl-Ewropa u ta' 28 % ta' l-emissjonijiet kollha tas-CO2  (4). Is-settur huwa meqjus li huwa responsabbli tat-tkabbir fl-emissjonijiet ta' 90 % bejn l-1990 u l-2010 u jista' jkun wieħed mir-raġunijiet primarji l-għala ma jintlaħqux l-objettivi ta' Kyoto. Għat-trasport fit-toroq tal-passiġġieri hemm prevista żieda ta' 19 %, mentri t-trasport ta' l-merkanzija bit-triq għandu jiżdied b'aktar minn 50 % skond l-istimi tal-Kummissjoni.

5.2

Settur ieħor li ra tkabbir esaġerat kien dak tat-trasport bl-ajru, li rreġistra żieda fl-emissjonijiet ta' 86 % bejn l-1990 u l-2004 u li llum jagħmel 2+ % ta' l-emissjonijiet globali.

5.3

Ir-rapport TERM 2006 (Transport and Environment Reporting Mechanism)  (5) jqis li l-progress li sar fl-2006 fis-settur tat-trasport għadu m'huwiex soddisfacenti. Ir-rapport jeżamina r-reviżjoni ta' nofs iż-żmien tal-white paper dwar it-trasport ta' l-2001 li tista' ġġib benefiċċji jew effetti negattivi, skond kif tiġi interpretata fil-livell nazzjonali u reġjonali. Minn perspettiva ambjentali, skond l-EEA, ir-reviżjoni ta' nofs iż-żmien tbiddel l-enfasi mill-ġestjoni tat-talba tat-trasport għall-moderazzjoni ta' l-effetti negattivi attwali, jiġifieri, it-tkabbir tat-talba tat-trasport m'għadux identifikat b'mod espliċitu bħala wieħed mill-aktar temi ambjentali relevanti fil-qasam tas-settur tat-trasport. Kwistjonijiet ewlenin bħalma huma l-bidla fil-klima, il-ħoss, il-frammentazzjoni tal-pajsaġġ ikkawżat minn infrastruttura eċċessiva tat-trasport, għadhom jiddependu mill-bżonn li tiġi ġestita t-talba għat-trasport. Il-white paper tidher li falliet fir-rigward ta' dan l-objettiv.

5.4

Aspett ieħor importanti li r-rapport iqajjem huma s-sussidji għat-trasport li fl-Ewropa jammontaw għal ċifra ta' bejn EUR 270 u 290 biljun. Kważi nofshom huma ddestinati lejn it-trasport fit-triq, waħda mill-anqas modalitajiet eko-kompatibbli. It-trasport, minkejja li hu waħda mill-kawżi tal-problemi numerużi ambjentali bħall-bidla fil-klima, it-tniġġis ta' l-arja u l-istorbju, huwa inċentivat b'ħafna sussidji. It-trasport fit-triq jirċievi EUR 125 biljun fis-sena, l-aktar fil-forma ta' sussidji għall-infrastruttura, sakemm it-taxxi u n-nollijiet għat-trasport fit-triq ma jitqisux bħala kontribut sabiex tiġi ffinanzjata l-infrastruttura. It-trasport bl-ajru, li huwa l-modalità tat-trasport li għandu l-ikbar impatt speċifiku fuq il-klima, jirċievi sussidji importanti taħt il-forma ta' trattament fiskali preferenzjali, u b'mod partikolari l-eżenzjonijiet tal-VAT u t-taxxa fuq il-karburanti, għal total ta' bejn is-EUR 27 biljun u l-EUR 35 biljun fis-sena. Il-ferrovija tirċievi għajnuna ta' EUR 73 biljun fis-sena u hija l-akbar benefiċċjarju ta' sussidji oħra mdaħħla fil-baġit. Fejn jidħol it-trasport bil-baħar, ir-rapport isemmi sussidji bejn l-EUR 14-il miljun u t-EUR 30 miljun (rapport ta' l-EEA Size, structure and distribution of transport subsidies in Europe, mhux disponibili bil-Malti).

5.5

Fir-rapport annwali dwar l-emissjonijiet tal-gassijiet b'effett ta' serra fil-Komunità 1990/2005 u fir-rapport ta' l-2007 huwa indikat li:

L-emissjonijiet tas-CO2 mit-trasport fit-triq naqqsu b'0,8 % (6 miljun tunellata ta' ekwivalenti ta' CO2) bejn l-2004 u l-2005.

6.1