(1)

Id-Direttiva 2008/48/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (3) tistabbilixxi regoli fil-livell tal-Unjoni dwar il-ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumatur.

(2)

Fl-2014, il-Kummissjoni ppreżentat rapport dwar l-implimentazzjoni tad-Direttiva 2008/48/KE. Fl-2020, il-Kummissjoni ppreżentat it-tieni rapport dwar l-implimentazzjoni ta’ dik id-Direttiva u Dokument ta’ Ħidma tal-Persunal tal-Kummissjoni bir-riżultati ta’ programm dwar l-idoneità u l-prestazzjoni tar-regolamentazzjoni tad-Direttiva li kienet tinkludi konsultazzjoni wiesgħa mal-partijiet ikkonċernati rilevanti.

(3)

Dawk ir-rapporti u l-konsultazzjonijiet żvelaw li d-Direttiva 2008/48/KE kienet parzjalment effettiva fl-iżgurar ta’ standards għoljin ta’ protezzjoni tal-konsumatur u fit-trawwim tal-iżvilupp ta’ suq uniku għall-kreditu, u li dawn l-objettivi għadhom rilevanti. Ir-raġunijiet għaliex id-Direttiva kienet biss parzjalment effettiva jirriżultaw kemm mid-Direttiva nnifisha, bħal pereżempju kliem mhux preċiż ta’ artikoli partikolari, kif ukoll minn fatturi esterni, bħall-iżviluppi marbuta mad-diġitalizzazzjoni, l-applikazzjoni prattika u l-infurzar fl-Istati Membri kif ukoll mill-fatt li ċerti aspetti tas-suq tal-kreditu għall-konsumatur mhux koperti minn dik id-Direttiva.

(4)

Id-diġitalizzazzjoni kkontribwiet għal żviluppi tas-suq li ma kinux previsti fiż-żmien meta ġiet adottata d-Direttiva 2008/48/KE. Fil-fatt, l-iżviluppi teknoloġiċi rapidi rreġistrati mill-adozzjoni ta’ dik id-Direttiva ‘l hawn ġabu bidliet sinifikanti fis-suq tal-kreditu għall-konsumatur, kemm min-naħa tal-forniment kif ukoll min-naħa tad-domanda, bħall-ħolqien ta’ prodotti ġodda u l-evoluzzjoni tal-imġiba u l-preferenzi tal-konsumatur.

(5)

Il-formulazzjoni mhux preċiża ta’ ċerti dispożizzjonijiet tad-Direttiva 2008/48/KE, li jippermettu lill-Istati Membri jadottaw dispożizzjonijiet diverġenti li jmorru lil hinn minn dawk previsti f’dik id-Direttiva, irriżultaw f’qafas regolatorju frammentat fl-Unjoni kollha f’għadd ta’ aspetti tal-ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumaturi.

(6)

Is-sitwazzjoni de facto u de jure li tirriżulta minn dawk id-differenzi nazzjonali f’xi każijiet twassal għal distorsjonijiet tal-kompetizzjoni fost il-kredituri fl-Unjoni u toħloq ostakli għas-suq intern. Is-sitwazzjoni tillimita l-kapaċità tal-konsumaturi li jibbenefikaw minn offerta li qed tiżdied gradwalment ta’ kreditu transfruntier, li hija mistennija li tkompli tikber bħala riżultat tad-diġitalizzazzjoni. Dawk id-distorsjonijiet u restrizzjonijiet jista’ mbagħad ikollhom konsegwenzi f’termini ta’ domanda mnaqqsa għal oġġetti u servizzi. Is-sitwazzjoni twassal ukoll għal livell inadegwat u inkonsistenti ta’ protezzjoni għall-konsumaturi fl-Unjoni kollha.

(7)

F’dawn l-aħħar snin, il-kreditu offrut lill-konsumaturi evolva u ddiversifika b’mod konsiderevoli. Tfaċċaw prodotti ta’ kreditu ġodda, b’mod partikolari fl-ambjent online, u l-użu tagħhom qed ikompli jiżviluppa. Dan wassal għal inċertezza legali fir-rigward tal-applikazzjoni tad-Direttiva 2008/48/KE għal prodotti ġodda bħal dawn.

(8)

Din id-Direttiva tikkomplementa r-regoli stabbiliti fid-Direttiva 2002/65/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (4). Sabiex tiġi żgurata ċ-ċertezza legali, jenħtieġ li jiġi ċċarat li f’każ ta’ kunflitt bejn id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva u dawk f’dik id-Direttiva, jenħtieġ li japplikaw id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva bħala lex specialis.

(9)

F’konformità mal-Artikolu 26 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), is-suq intern jikkonsisti f’żona li fiha jiġu żgurati l-moviment liberu ta’ oġġetti, persuni u servizzi. Jenħtieġ li l-iżvilupp ta’ qafas legali aktar trasparenti u effiċjenti għall-kreditu għall-konsumatur iżid il-fiduċja u l-protezzjoni tal-konsumaturi, u jiffaċilita l-iżvilupp ta’ attivitajiet transfruntiera.

(10)

Sabiex ikun hemm titjib tal-funzjonament tas-suq intern għall-krediti għall-konsumaturi, jeħtieġ li jiġi previst qafas tal-Unjoni armonizzat f’għadd ta’ oqsma ċentrali. Fid-dawl tas-suq tal-kreditu għall-konsumaturi li qed jiżviluppa, b’mod partikolari fl-ambjent online, u taż-żieda fil-mobbiltà taċ-ċittadini tal-Unjoni, leġiżlazzjoni tal-Unjoni li tħares ‘il quddiem u li kapaċi tadatta ruħha għal forom futuri ta’ kreditu u li tagħti lill-Istati Membri l-livell xieraq ta’ flessibbiltà fl-implimentazzjoni tagħhom ser tgħin biex jiġu stabbiliti kundizzjonijiet ekwivalenti ta’ kompetizzjoni għan-negozji.

(11)

L-Artikolu 169(1) u l-Artikolu 169(2)(a) TFUE jipprevedi li l-Unjoni għandha tikkontribwixxi biex jinkiseb livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur permezz ta’ miżuri adottati skont l-Artikolu 114 TFUE. L-Artikolu 38 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea (il-”Karta”) jipprevedi li l-politiki tal-Unjoni għandhom jiżguraw livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

(12)

Huwa importanti li l-konsumaturi jibbenefikaw minn livell għoli ta’ protezzjoni. Għalhekk, jenħtieġ li jkun possibbli li l-moviment liberu tal-offerti ta’ kreditu jsir bl-aħjar kundizzjonijiet kemm għal dawk li joffru l-kreditu kif ukoll għal dawk li jkollhom bżonnu, b’attenzjoni dovuta għal sitwazzjonijiet speċifiċi fl-Istati Membri.

(13)

Armonizzazzjoni sħiħa hija meħtieġa sabiex jiġi żgurat li l-konsumaturi kollha fl-Unjoni jgawdu livell għoli u ekwivalenti ta’ protezzjoni tal-interessi tagħhom u biex jinħoloq suq intern li jiffunzjona tajjeb. Għalhekk, jenħtieġ li l-Istati Membri ma jitħallewx iżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet nazzjonali li jiddevjaw minn dawk stabbiliti f’din id-Direttiva, sakemm ma jkunx previst mod ieħor f’din id-Direttiva. Madankollu, tali restrizzjoni jenħtieġ li tapplika biss fejn hemm dispożizzjonijiet armonizzati f’din id-Direttiva. Fejn tali dispożizzjonijiet armonizzati ma jeżistux, jenħtieġ li l-Istati Membri jibqgħu liberi li jżommu jew jintroduċu leġiżlazzjoni nazzjonali. Bl-istess mod, jenħtieġ li l-Istati Membri jkollhom il-possibilità li jżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet nazzjonali dwar l-obbligazzjoni in solidum tal-fornitur ta’ oġġetti jew il-fornitur ta’ servizzi u l-kreditur. Jenħtieġ li l-Istati Membri jkollhom ukoll il-possibbiltà li jżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet nazzjonali dwar il-kanċellazzjoni ta’ kuntratt għall-bejgħ ta’ oġġetti jew il-provvista ta’ servizzi fejn il-konsumatur jeżerċita d-dritt tiegħu ta’ rtirar mill-ftehim ta’ kreditu. F’dak ir-rigward, l-Istati Membri, fil-każ ta’ ftehim ta’ kreditu bla skadenza fissa, jenħtieġ li jitħallew jistipulaw perjodu minimu li għandu jgħaddi bejn il-mument meta l-kreditur jitlob ir-rimborż u l-jum li fih il-kreditu għandu jiġi rimborżat.

(14)

Id-definizzjonijiet stabbiliti f’din id-Direttiva jiddeterminaw il-kamp ta’ applikazzjoni tal-armonizzazzjoni. L-obbligu tal-Istati Membri li jittrasponu din id-Direttiva, għaldaqstant, jenħtieġ li jkun limitat għall-kamp ta’ applikazzjoni tagħha kif iddeterminat b’dawk id-definizzjonijiet. Madankollu, jenħtieġ li din id-Direttiva tkun mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni mill-Istati Membri, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni, mad-dispożizzjonijiet tad-Direttiva għal oqsma mhux koperti mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha. B’hekk Stat Membru jista’ jżomm jew jintroduċi leġiżlazzjoni nazzjonali li tikkorrispondi għal din id-Direttiva jew għal uħud mid-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva dwar il-ftehimiet ta’ kreditu li jaqgħu barra mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha, pereżempju dwar ftehimiet ta’ kreditu li mal-konklużjoni tagħhom il-konsumatur jintalab jiddepożita oġġett bħala garanzija fil-kustodja tal-kreditur u fejn ir-responsabbiltà tal-konsumatur tkun strettament limitata għal dak l-oġġett iddepożitat, jew fuq ftehimiet ta’ kreditu li jinvolvu ammont totali ta’ kreditu ta’ aktar minn EUR 100 000. Barra minn hekk, l-Istati Membri jistgħu japplikaw din id-Direttiva wkoll għal kreditu konness, li ma jaqax taħt id-definizzjoni ta’ ftehim ta’ kreditu konness stabbilit f’din id-Direttiva. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva dwar il-ftehimiet ta’ kreditu konnessi jistgħu jiġu applikati għal ftehimiet ta’ kreditu li jservu biss parzjalment biex jiffinanzjaw kuntratt għall-forniment ta’ oġġetti jew il-provvista ta’ servizz.

(15)

Għadd ta’ Stati Membri applikaw id-Direttiva 2008/48/KE għal oqsma mhux koperti mill-kamp ta’ applikazzjoni tagħha sabiex itejbu l-livell ta’ protezzjoni tal-konsumatur, filwaqt li Stati Membri oħra għandhom regoli nazzjonali differenti li jirregolaw dawk l-oqsma li jirriżultaw mill-ispeċifiċitajiet tas-suq, u b’hekk iżommu ċerti diverġenzi bejn id-dritt nazzjonali ta’ Stati Membri differenti fir-rigward ta’ dawk it-tipi ta’ krediti. Fil-fatt, diversi ftehimiet ta’ kreditu li ma jaqgħux fil-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2008/48/KE jistgħu jkunu ta’ detriment għall-konsumaturi, inkluż ftehimiet ta’ kreditu ta’ terminu qasir bi prezz għoli li l-ammont tagħhom ikun tipikament aktar baxx mil-limitu minimu ta’ EUR 200 stabbilit minn dik id-Direttiva. F’dak il-kuntest, u bil-għan li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur u biex jiġi ffaċilitat is-suq tal-kreditu għall-konsumatur transfruntier, din id-Direttiva jenħtieġ li jkopri xi ftehimiet li kienu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2008/48/KE, bħal ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumatur li jinvolvu ammont totali ta’ kreditu ta’ inqas minn EUR 200. Bl-istess mod, prodotti oħra li jistgħu jkunu ta’ detriment, minħabba l-kostijiet għoljin li jinvolvu jew it-tariffi għoljin fil-każ ta’ ħlasijiet maqbuża, jenħtieġ li jkunu koperti minn din id-Direttiva, biex tiġi żgurata trasparenza akbar u protezzjoni aħjar tal-konsumatur, li jirriżultaw f’fiduċja akbar mill-konsumatur. Għal dan il-għan, il-ftehimiet ta’ kiri jew ta’ lokazzjoni bl-opzjoni ta’ xiri, il-ftehimiet ta’ kreditu fil-forma ta’ faċilità ta’ overdraft u fejn il-kreditu għandu jitħallas lura fi żmien xahar, il-ftehimiet ta’ kreditu fejn il-kreditu jingħata mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra, u l-ftehimiet ta’ kreditu li skont it-termini tagħhom il-kreditu għandu jitħallas lura fi żmien tliet xhur u jitħallsu biss imposti insinifikanti jenħtieġ li ma jiġux esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva. Madankollu, għal xi wħud minn dawk il-ftehimiet ta’ kreditu li ġew esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni tad-Direttiva 2008/48/KE u li jenħtieġ li jkunu koperti taħt din id-Direttiva, jiġifieri ftehimiet ta’ kreditu li jinvolvu ammont totali ta’ kreditu ta’ inqas minn EUR 200, kreditu mogħti mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra u b’imposti limitati biss pagabbli mill-konsumatur għal ħlasijiet tard u kreditu li għandu jitħallas lura fi żmien tliet xhur b’imposti insinifikanti biss, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jeskludu l-applikazzjoni ta’ għadd definit u limitat ta’ dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva relatati mar-reklamar, l-informazzjoni prekuntrattwali u l-informazzjoni kuntrattwali, sabiex jiġi evitat piż bla bżonn għall-kredituri, b’kont meħud tal-ispeċifiċitajiet tas-suq u l-karatteristiċi partikolari ta’ dawk il-ftehimiet ta’ kreditu, bħat-tul ta’ żmien iqsar tagħhom, filwaqt li jiġi żgurat livell ogħla ta’ protezzjoni tal-konsumatur.

(16)

L-iskemi “Ixtri issa, ħallas aktar tard” fejn il-kreditur jagħti kreditu lil konsumatur għall-iskop esklussiv li jixtri oġġetti jew servizzi pprovduti minn fornitur, li huma għodod finanzjarji diġitali ġodda li jippermettu lill-konsumaturi jixtru u jħallsuhom maż-żmien, jingħataw spiss mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra, u għalhekk jenħtieġ li jiġu inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva.

(17)

Ċerti ħlasijiet differiti, fejn fornitur ta’ oġġetti jew fornitur ta’ servizzi jagħti lill-konsumatur żmien biex iħallas għal oġġett jew servizz mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra ħlief għal imposti limitati għal ħlasijiet tard skont id-dritt nazzjonali, jenħtieġ li jiġu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, dment li ma jkun hemm l-ebda parti terza, bħal fl-iskemi “ixtri issa, ħallas aktar tard”, li joffru kreditu għall-oġġett jew is-servizz u li l-ħlas għandu jitwettaq fl-intier tiegħu f’perjodu ta’ żmien limitat ta’ 50 jum mill-konsenja tal-oġġett jew il-provvista tas-servizz. Fil-fatt, tali ħlasijiet differiti huma prattiki kummerċjali użati b’mod komuni biex il-konsumaturi jkunu jistgħu jħallsu biss wara li jirċievu l-oġġetti jew is-servizzi, li huma ta’ benefiċċju għall-konsumaturi, pereżempju fil-każ ta’ ħlas differit ta’ kontijiet mediċi fejn l-isptarijiet jagħtu żmien lill-konsumaturi biex iħallsu għall-ispejjeż mediċi. Jenħtieġ li dik l-esklużjoni tkun ristretta għal ċerti fornituri online kbar ta’ prodotti jew ta’ servizzi li jkollhom aċċess għal bażi kbira ta’ konsumaturi, fejn parti terza la tkun qed toffri u lanqas tixtri kreditu u fejn il-ħlas irid jitwettaq fl-intier tiegħu fi żmien 14-il jum mill-konsenja tal-oġġetti jew il-provvista tas-servizzi, mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra u b’imposti limitati biss pagabbli mill-konsumatur għal ħlasijiet tard imposti f’konformità mad-dritt nazzjonali. Fornituri online kbar bħal dawn, meta jitqiesu l-kapaċitajiet finanzjarji tagħhom u l-kapaċità tagħhom li jixprunaw lill-konsumaturi lejn xiri impulsiv u potenzjalment konsum żejjed, inkella jkunu jistgħu joffru ħlas differit b’mod estensiv ħafna mingħajr ebda salvagwardja għall-konsumaturi u jdgħajfu l-kompetizzjoni ġusta ma’ fornituri oħra ta’ oġġetti jew fornituri oħra ta’ servizzi. Restrizzjoni bħal din dejjem tippermetti lill-konsumaturi jagħmlu ħlasijiet b’mod konvenjenti fi żmien ġimagħtejn, filwaqt li tiżgura li, jekk fornituri online kbar ta’ oġġetti jew ta’ servizzi jkunu jridu jipprovdu kreditu fuq skala kbira b’perjodu ta’ żmien itwal, ikunu soġġetti għal din id-Direttiva.

(18)

Kif deskritt fil-premessa 17 tar-Regolament (UE) 2015/751 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (5), il-karti ta’ debitu differit huma kards ta’ kreditu disponibbli b’mod komuni fis-suq fejn l-ammont totali ta’ tranżazzjonijiet jiġi ddebitat mill-kont tad-detentur tal-kard f’data speċifika miftiehma minn qabel, normalment darba fix-xahar, mingħajr imgħax li jrid jitħallas. Jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jeżentaw minn din id-Direttiva ċerti ftehimiet ta’ kreditu fil-forma ta’ kards ta’ debitu differit, peress li tali ftehimiet ta’ kreditu jistgħu jgħinu lill-unitajiet domestiċi jaġġustaw aħjar il-baġit tagħhom għal introjtu ta’ kull xahar, meta l-kreditu jeħtieġ li jitħallas lura fi żmien 40 jum, ikun mingħajr imgħax u mingħajr ebda imposta oħra u b’imposti limitati biss marbuta mal-provvista tas-servizz ta’ ħlas, u jiġi pprovdut minn istituzzjoni ta’ kreditu jew istituzzjoni ta’ pagament. Jenħtieġ li dik l-eżenzjoni tkun mingħajr preġudizzju għall-applikazzjoni tad-dispożizzjonijiet rilevanti dwar il-faċilitajiet overdraft jew l-overrunning, li għandhom japplikaw f’każ li l-ħlas lura jaqbeż il-bilanċ pożittiv fil-kont kurrenti.

(19)

Ftehimiet ta’ kiri u lokazzjoni fejn obbligu jew opzjoni għall-konsumatur li jixtri l-oġġett tal-ftehim mhuwiex stabbilit la fil-ftehim innifsu u lanqas fi kwalunkwe ftehim separat, bħal ftehimiet ta’ kera biss, jenħtieġ li ma jiġux inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva minħabba li dawn ma jinvolvu l-ebda trasferiment possibbli tal-proprjetà fi tmiem il-kuntratt.

(20)

Barra minn hekk, jenħtieġ li l-ftehimiet kollha ta’ kreditu sa EUR 100 000 jiġu inklużi fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva. Jenħtieġ li l-limitu massimu tal-ftehimiet ta’ kreditu stabbilit f’din id-Direttiva jkun ogħla minn dak stabbilit fid-Direttiva 2008/48/KE sabiex jitqies l-indiċjar għall-effetti tal-inflazzjoni mill-2008 u fis-snin li ġejjin.

(21)

Fil-każ ta’ ftehimiet ta’ kreditu li jipprevedu arranġamenti bejn il-kreditur u l-konsumatur fir-rigward ta’ ħlas differit jew ta’ metodi ta’ ħlas lura, fejn il-konsumatur ikun diġà inadempjenti jew x’aktarx li jonqos fil-ftehim ta’ kreditu inizjali, meta tali arranġamenti x’aktarx jevitaw il-possibbiltà ta’ proċedimenti legali relatati mal-inadempjenza u t-termini tagħhom ma jkunux inqas favorevoli minn dawk stabbiliti fil-ftehim ta’ kreditu inizjali, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jiddeċiedu li japplikaw biss għadd limitat ta’ dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva, fost l-oħrajn li jeżentaw lill-kredituri mill-obbligu li jwettqu valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja. Dan ma jwaqqafx lill-konsumaturi f’diffikultà li jħallsu milli jiksbu ftehim ta’ kreditu ġdid li jgħinhom iħallsu lura l-kreditu inizjali tagħhom b’mod aktar faċli. Il-konsumaturi jitqiesu li x’aktarx ikunu inadempjenti pereżempju f’sitwazzjonijiet meta jkunu tilfu l-impjieg tagħhom.

(22)

Mill-2008 ‘il hawn, il-finanzjament kollettiv żviluppa bħala forma ta’ finanzjament disponibbli għall-konsumaturi, tipikament għal spejjeż jew investimenti żgħar. Fornitur ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv jopera pjattaforma diġitali miftuħa għall-pubbliku sabiex tlaqqa’ jew tiffaċilita t-tlaqqigħ ta’ selliefa prospettivi, kemm jekk jaġixxu fl-eżerċizzju tal-kummerċ, in-negozju jew il-professjoni tagħhom jew le, ma’ konsumaturi li jkunu qegħdin ifittxu finanzjament. Tali finanzjament jista’ jieħu l-forma ta’ kreditu għall-konsumatur. Meta fornituri ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv jipprovdu kreditu direttament lill-konsumaturi, jenħtieġ li d-dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva li jikkonċernaw lill-kredituri japplikaw għalihom. Meta fornituri ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv jiffaċilitaw l-għoti ta’ kreditu bejn kredituri li jaġixxu fl-eżerċizzju tal-kummerċ, in-negozju jew il-professjoni tagħhom, u l-konsumaturi, jenħtieġ li l-obbligi għall-kredituri skont din id-Direttiva japplikaw għal dawk il-kredituri. F’tali sitwazzjoni, fornituri ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv jaġixxu bħala intermedjarji tal-kreditu, għalhekk jenħtieġ li l-obbligi għall-intermedjarji tal-kreditu skont din id-Direttiva japplikaw għalihom.

(23)

Fil-każ ta’ tipi speċifiċi ta’ ftehimiet ta’ kreditu li għalihom huma applikabbli biss xi dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-Istati Membri jibqgħu liberi li jirregolaw, fid-dritt nazzjonali tagħhom, tali tipi ta’ ftehimiet ta’ kreditu fir-rigward ta’ aspetti oħra mhux armonizzati minn din id-Direttiva.

(24)

Il-ftehimiet għall-provvista fuq bażi kontinwa ta’ servizzi jew għall-forniment ta’ oġġetti tal-istess tip, fejn il-konsumatur iħallas għalihom għat-tul ta’ żmien tal-forniment tagħhom permezz ta’ pagamenti rateali, jistgħu jvarjaw b’mod konsiderevoli, f’termini ta’ interessi tal-partijiet kuntrattwali involuti u l-modalitajiet u prestazzjoni tat-tranżazzjonijiet, minn ftehimiet ta’ kreditu koperti minn din id-Direttiva. Għalhekk, jenħtieġ li tali ftehimiet ma jitqisux bħala ftehimiet ta’ kreditu għall-finijiet ta’ din id-Direttiva. Ftehimiet bħal dawn jinkludu, pereżempju, kuntratt ta’ assigurazzjoni fejn l-assigurazzjoni titħallas permezz ta’ pagament rateali mensili.

(25)

Il-ftehimiet ta’ kreditu li jkopru l-għoti ta’ kreditu garantit bi proprjetà immobbli u l-ftehimiet ta’ kreditu li l-għan tagħhom huwa li jiffinanzjaw l-akkwist jew iż-żamma ta’ drittijiet ta’ proprjetà fl-art jew f’kostruzzjoni eżistenti jew ipproġettata inkluż binjiet użati għall-kummerċ, negozju jew professjoni, jenħtieġ li jkunu esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva peress li tali ftehimiet huma rregolati mid-Direttiva 2014/17/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (6). Madankollu, krediti li l-għan tagħhom huwa r-rinnovazzjoni ta’ proprjetà immobbli residenzjali li jinvolvu ammont totali ta’ aktar minn EUR 100 000, u li mhumiex iggarantiti la b’ipoteka, jew b’garanzija komparabbli oħra normalment użata fi Stat Membru fuq proprjetà immobbli u lanqas bi dritt relatat ma’ proprjetà immobbli, jenħtieġ li ma jiġux esklużi mill-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva.

(26)

Din id-Direttiva jenħtieġ li tapplika irrispettivament minn jekk il-kreditur ikunx persuna ġuridika jew persuna fiżika. Madankollu, jenħtieġ li din id-Direttiva ma taffettwax id-dritt tal-Istati Membri li jillimitaw il-forniment ta’ kreditu għall-konsumaturi lill-persuni ġuridiċi biss jew lil ċerti persuni ġuridiċi.

(27)

Ċerti dispożizzjonijiet ta’ din id-Direttiva jenħtieġ li japplikaw għal intermedjarji tal-kreditu, li huma persuni fiżiċi u ġuridiċi li, fl-eżerċizzju tal-kummerċ, in-negozju jew il-professjoni tagħhom, għal remunerazzjoni, jippreżentaw jew joffru ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumaturi, jassistu lill-konsumaturi billi jagħmlu ħidma preparatorja rigward ftehimiet ta’ kreditu jew jikkonkludu ftehimiet ta’ kreditu mal-konsumaturi f’isem il-kreditur.

(28)

Jenħtieġ li l-informazzjoni lill-konsumaturi, bħal spjegazzjonijiet adegwati, informazzjoni prekuntrattwali, informazzjoni ġenerali u informazzjoni dwar konsultazzjoni ta’ bażijiet ta’ data, tingħata mingħajr ħlas. Jenħtieġ li tingħata attenzjoni speċjali lill-ħtiġijiet ta’ persuni b’diżabbiltajiet.

(29)

Din id-Direttiva tirrispetta d-drittijiet fundamentali u tosserva l-prinċipji rikonoxxuti b’mod partikolari mill-Karta. B’mod partikolari, din id-Direttiva tirrispetta bis-sħiħ id-drittijiet għall-protezzjoni tad-data personali, għall-proprjetà, għan-nondiskriminazzjoni, għall-protezzjoni tal-ħajja tal-familja u dik professjonali, u għall-protezzjoni tal-konsumatur skont il-Karta.

(30)

Jenħtieġ li din id-Direttiva tkun mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) 2016/679 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (7) li japplika għal kwalunkwe pproċessar ta’ data personali mwettaq minn kredituri u intermedjarji tal-kreditu li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva, u b’mod partikolari mingħajr preġudizzju għall-prinċipji relatati mal-ipproċessar tad-data personali stabbiliti fl-Artikolu 5 ta’ dak ir-Regolament, inkluż il-minimizzazzjoni tad-data, il-preċiżjoni u l-limitazzjoni tal-iskop.

(31)

Jenħtieġ li l-konsumaturi legalment residenti fl-Unjoni ma jiġux iddiskriminati minħabba n-nazzjonalità jew il-post tar-residenza tagħhom, jew għal xi raġuni oħra kif imsemmi fl-Artikolu 21 tal-Karta meta jitolbu, jikkonkludu jew ikollhom ftehim ta’ kreditu fl-Unjoni. Dan huwa mingħajr preġudizzju għall-possibbiltà li jiġu offruti kundizzjonijiet differenti ta’ aċċess għal kreditu meta dawk il-kundizzjonijiet differenti huma ġustifikati direttament minn kriterji oġġettivi. Barra minn hekk, dan ma għandux jinftiehem bħala li joħloq obbligu għall-kredituri jew għall-intermedjarji tal-kreditu li jipprovdu servizzi f’oqsma li fihom ma jwettqux negozju.

(32)

Jenħtieġ li l-konsumaturi jkunu protetti minn prattiki inġusti jew qarrieqa, b’mod partikolari fir-rigward tal-informazzjoni mogħtija mill-kreditur jew mill-intermedjarju tal-kreditu, f’konformità mad-Direttiva 2005/29/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (8). Dik id-Direttiva tkompli tapplika għall-ftehimiet ta’ kreditu u taħdem bħala “xibka ta’ sikurezza” li tiżgura li jkun jista’ jinżamm livell komuni għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur kontra prattiki kummerċjali inġusti fis-setturi kollha, inkluż billi tikkomplementa liġijiet oħrajn tal-Unjoni.

(33)

Jenħtieġ li jiġu stabbiliti dispożizzjonijiet speċifiċi dwar ir-reklamar ta’ ftehimiet ta’ kreditu u ċerti elementi ta’ informazzjoni standard li għandhom jingħataw lill-konsumaturi sabiex ikunu jistgħu, b’mod partikolari, iqabblu offerti differenti. Jenħtieġ li tali informazzjoni standard tingħata b’mod ċar, konċiż u prominenti permezz ta’ eżempju rappreżentattiv. Jenħtieġ li l-ammont totali tal-kreditu u t-tul ta’ żmien tal-ħlas lura magħżul mill-kreditur għall-eżempju rappreżentattiv tiegħu jikkorrispondu kemm jista’ jkun mal-karatteristiċi tal-ftehim ta’ kreditu li l-kreditur jirreklama. Jenħtieġ li l-informazzjoni standard tintwera fil-bidu u b’mod li jispikka, b’mod ċar u f’format attraenti. Jenħtieġ li din l-informazzjoni tkun tista’ tinqara faċilment u tiġi adattata biex jitqiesu r-restrizzjonijiet tekniċi ta’ ċerti mezzi bħal skrins tal-mobiles. Fuq kanali diġitali, parti mill-informazzjoni standard fl-eżempju rappreżentattiv tista’ tiġi pprovduta permezz ta’ kklikkjar, skrolljar jew swiping. Madankollu, qabel ma jaċċessaw offerti ta’ kreditu, jenħtieġ li l-konsumaturi jiġu ppreżentati bl-informazzjoni standard kollha li għandha tiġi inkluża fir-reklamar li jikkonċerna ftehimiet ta’ kreditu anke fil-każ ta’ kklikkjar, skrolljar jew swiping. Jenħtieġ ukoll li l-informazzjoni standard tkun demarkata b’mod ċar minn kwalunkwe informazzjoni addizzjonali marbuta mal-ftehim ta’ kreditu. Il-kundizzjonijiet promozzjonali temporanji, bħal rata introduttorja b’rata ta’ self aktar baxxa għax-xhur inizjali tal-ftehim ta’ kreditu jenħtieġ li jiġu identifikati b’mod ċar bħala tali. Jenħtieġ li l-konsumaturi jkunu jistgħu jaraw l-informazzjoni essenzjali kollha mad-daqqa t’għajn, anke meta jarawha fuq l-iskrin ta’ mobile.

In-numru tat-telefon u l-email tal-kreditur u, fejn applikabbli, tal-intermedjarju tal-kreditu jenħtieġ li jiġu kkomunikati wkoll lill-konsumatur biex dan ikun jista’ jikkuntattja lill-kreditur jew lill-intermedjarju tal-kreditu malajr u b’mod effiċjenti. Jenħtieġ li jiġi pprovdut limitu massimu fejn ma jkunx possibbli li jiġi indikat l-ammont totali ta’ kreditu bħala s-somom totali disponibbli, b’mod partikolari fejn ftehim ta’ kreditu jagħti lill-konsumatur il-libertà ta’ ġbid b’limitazzjoni rigward l-ammont. Il-limitu massimu jenħtieġ li jindika l-ogħla limitu ta’ kreditu li jista’ jsir disponibbli lill-konsumatur. F’każijiet speċifiċi u ġustifikati, sabiex jittejjeb il-fehim tal-konsumatur tal-informazzjoni mogħtija fir-reklamar ta’ ftehimiet ta’ kreditu fejn il-mezz użat ma jippermettix li dik l-informazzjoni tintwera b’mod viżiv, bħal fil-każ tar-reklamar fuq ir-radju, l-ammont ta’ informazzjoni mogħtija jenħtieġ li jitnaqqas. Barra minn hekk, l-Istati Membri jenħtieġ li jibqgħu liberi li jirregolaw ir-rekwiżiti ta’ informazzjoni fil-leġiżlazzjoni nazzjonali tagħhom fir-rigward ta’ reklamar ta’ ftehimiet ta’ kreditu li ma jkunx jinkludi informazzjoni dwar il-kost tal-kreditu. Sabiex jitnaqqsu l-każijiet ta’ bejgħ inadatt ta’ kreditu lil konsumaturi li ma jistgħux jaffordjawh u biex jiġi promoss is-self sostenibbli, jenħtieġ li r-reklamar ta’ ftehimiet ta’ kreditu jkun fih, fil-każijiet kollha, twissija ċara u prominenti biex il-konsumaturi jsiru konxji li s-self jiswa l-flus. Sabiex jiġi żgurat livell ogħla ta’ protezzjoni tal-konsumatur, ċerti reklami, bħal dawk li jħeġġu lill-konsumaturi jitolbu kreditu billi jissuġġerixxu li l-kreditu jtejjeb is-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom jew jispeċifikaw li l-kreditu rreġistrat f’bażijiet tad-data għandhom ftit influwenza jew xejn fuq il-valutazzjoni ta’ applikazzjoni ta’ kreditu, jenħtieġ li jiġu pprojbiti. Jenħtieġ li l-Istati Membri jitħallew ukoll jipprojbixxu r-reklami li huma jqisu bħala riskjużi għall-konsumaturi, bħal dawk li jenfasizzaw il-faċilità jew il-ħeffa li biha jista’ jinkiseb il-kreditu.

(34)

Mezz durabbli, inkluż verżjonijiet diġitali tad-dokumenti stampati u interoperabbli, portabbli u li jinqraw minn magna, jenħtieġ li jippermetti li l-informazzjoni tiġi indirizzata personalment lill-konsumatur, jenħtieġ li jippermetti lill-konsumatur jaħżen l-informazzjoni b’mod li jkun aċċessibbli għal referenza futura u għal perjodu ta’ żmien adegwat għall-finijiet tal-informazzjoni, jenħtieġ li jippermetti r-riproduzzjoni mhux mibdula tal-informazzjoni maħżuna u jenħtieġ li jiżgura l-leġġibbiltà tal-informazzjoni sabiex l-informazzjoni tkun tista’ tinqara u ssir referenza għaliha. Jenħtieġ li l-konsumaturi jkollhom il-possibbiltà li jagħżlu t-tip ta’ mezz durabbli li fuqu jirċievu l-informazzjoni fl-istadju prekuntrattwali u ladarba jiġi konkluż il-kuntratt, u li fuqu għandhom jinnotifikaw l-irtirar tagħhom. Madankollu, jenħtieġ li l-konsumaturi ma jkunux jistgħu jinnotifikaw l-irtirar tagħhom u li jitolbu lill-kredituri jew, fejn applikabbli, lill-intermedjarji tal-kreditu, li jipprovdu informazzjoni dwar tipi ta’ mezzi durabbli li ma jintużawx b’mod komuni.

(35)

Ir-reklamar għandu t-tendenza li jiffoka fuq prodott partikolari wieħed jew aktar, filwaqt li jenħtieġ li l-konsumaturi jkunu jistgħu jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom bl-għarfien sħiħ tal-firxa ta’ prodotti offruti. F’dak ir-rigward, l-informazzjoni ġenerali għandha rwol importanti fl-edukazzjoni tal-konsumatur fir-rigward tal-firxa wiesgħa ta’ prodotti u servizzi disponibbli u l-karatteristiċi prinċipali tagħhom. Għaldaqstant, il-konsumaturi jenħtieġ li jkunu jistgħu jkollhom fi kwalunkwe ħin aċċess għall-informazzjoni ġenerali dwar il-prodotti ta’ kreditu disponibbli. Dan jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għall-obbligu li l-konsumaturi jingħataw informazzjoni prekuntrattwali personalizzata.

(36)

Sabiex il-konsumaturi jkunu jistgħu jieħdu d-deċiżjonijiet tagħhom b’għarfien sħiħ tal-fatti, jenħtieġ li jirċievu informazzjoni prekuntrattwali adegwata, għall-kunsiderazzjoni bir-reqqa fil-kumdità u l-konvenjenza tagħhom, fi żmien adegwat qabel il-konklużjoni u mhux fl-istess ħin tal-ftehim ta’ kreditu, inkluż informazzjoni dwar il-kundizzjonijiet u l-kost tal-kreditu u dwar l-obbligi tagħhom, kif ukoll spjegazzjonijiet adegwati tagħhom. Dan biex jiġi żgurat li l-konsumaturi jkollhom biżżejjed żmien biex jaqraw u jifhmu l-informazzjoni prekuntrattwali, iqabblu l-offerti u jieħdu deċiżjoni infurmata. Jenħtieġ li dawn ir-regoli jkunu mingħajr preġudizzju għad-Direttiva tal-Kunsill 93/13/KEE (9).

(37)

L-informazzjoni prekuntrattwali jenħtieġ li tiġi pprovduta permezz tal-formola tal-Informazzjoni Standard Ewropea dwar il-Kreditu għall-Konsumatur, li tinsab fl-Anness I għal din id-Direttiva. Sabiex il-konsumaturi jkunu megħjuna jifhmu u jqabblu l-offerti differenti, jenħtieġ li l-elementi ewlenin tal-kreditu jiġu pprovduti b’mod prominenti fuq l-ewwel paġna ta’ dik il-formola, li permezz tagħha l-konsumaturi jenħtieġ li jaraw l-informazzjoni essenzjali kollha mad-daqqa t’għajn anke fuq l-iskrin ta’ mobile. F’każ li l-elementi kollha ewlenin ma jkunux jistgħu jintwerew b’mod prominenti fuq paġna waħda, jenħtieġ li dawn jintwerew fl-ewwel parti tal-formola tal-Informazzjoni Standard Ewropea dwar il-Kreditu għall-Konsumatur fuq mhux aktar minn żewġ paġni. Jenħtieġ li l-informazzjoni pprovduta f’ dik il-formola tkun ċara, tinqara faċilment u tkun adattata għar-restrizzjonijiet tekniċi ta’ ċerti mezzi bħall-iskrins tal-mobiles. Jenħtieġ li din tintwera b’mod adegwat u xieraq fuq il-mezzi differenti, biex jiġi żgurat li kull konsumatur ikun jista’ jaċċessa l-informazzjoni fuq bażi ugwali u f’konformità mad-Direttiva (UE) 2019/882 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (10).

(38)

Biex jiġi żgurat li l-offerti jkunu trasparenti u komparabbli bl-aħjar mod possibbli, jenħtieġ li l-informazzjoni prekuntrattwali tinkludi, b’mod partikolari, ir-rata perċentwali annwali ta’ imposta applikabbli għall-kreditu, stabbilita bl-istess mod fl-Unjoni kollha. Billi f’dan l-istadju r-rata perċentwali annwali ta’ imposta tista’ tiġi indikata biss b’eżempju, tali eżempju jenħtieġ li jkun rappreżentattiv. Għalhekk, dan jenħtieġ li jikkorrispondi, pereżempju, għall-medja tat-tul ta’ żmien u l-ammont totali ta’ kreditu mogħti għat-tip ta’ ftehim ta’ kreditu taħt konsiderazzjoni u, jekk applikabbli, għall-oġġetti mixtrija. Meta jkun qed jiġi ddeterminat l-eżempju rappreżentattiv, jenħtieġ li l-frekwenza ta’ ċerti tipi ta’ ftehim ta’ kreditu f’suq partikolari tiġi kkunsidrata wkoll. Fir-rigward tar-rata tas-self, il-frekwenza tal-pagamenti rateali u l-kapitalizzazzjoni tal-imgħax, jenħtieġ li l-kredituri jużaw il-metodu ta’ kalkolu tas-soltu tagħhom għall-kreditu għall-konsumatur ikkonċernat. Fil-każ li l-informazzjoni prekuntrattwali tingħata inqas minn jum qabel ma l-konsumatur jintrabat bi kwalunkwe ftehim jew offerta ta’ kreditu, jenħtieġ li l-kreditur u, fejn applikabbli, l-intermedjarju tal-kreditu jfakkru lill-konsumatur, bejn jum u sebat ijiem wara l-konklużjoni tal-kuntratt jew, fejn applikabbli, l-għoti tal-offerta vinkolanti ta’ kreditu mill-konsumatur, dwar il-possibbiltà li jirtiraw mill-ftehim ta’ kreditu.

(39)

Jenħtieġ li l-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur jinkludi l-kostijiet kollha, inkluż interessi, kummissjonijiet, taxxi, tariffi għall-intermedjarji tal-kreditu u kwalunkwe tariffa oħra li l-konsumatur għandu jħallas b’rabta mal-ftehim ta’ kreditu, minbarra l-kostijiet notarili. L-għarfien reali tal-kreditur dwar il-kostijiet jenħtieġ li jkun valutat b’mod oġġettiv, filwaqt li jitqiesu r-rekwiżiti tal-professjonalità stabbiliti f’din id-Direttiva.

(40)

Jenħtieġ li l-ftehimiet tal-kreditu li fihom rata tas-self hija perjodikament riveduta f’konformità mal-bidliet li jseħħu f’rata ta’ referenza msemmija fil-ftehim ta’ kreditu ma jkunux ikkunsidrati bħala ftehimiet ta’ kreditu b’rata fissa tas-self.

(41)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jibqgħu liberi li jżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet nazzjonali li jipprojbixxu lill-kreditur milli jirrikjedi li l-konsumatur, fir-rigward tal-ftehim ta’ kreditu, jiftaħ kont bankarju jew jikkonkludi ftehim fir-rigward ta’ servizz anċillari ieħor jew iħallas l-ispejjeż jew it-tariffi għal tali kontijiet bankarji jew servizzi anċillari oħrajn. F’dawk l-Istati Membri fejn tali offerti kkombinati huma permessi, jenħtieġ li l-konsumaturi jkunu informati qabel il-konklużjoni tal-ftehim ta’ kreditu dwar kwalunkwe servizz anċillari, li qabel kollox huwa obbligatorju għall-kisba tal-kreditu jew dwar it-termini u l-kundizzjonijiet offruti. Il-kostijiet pagabbli għal dawk is-servizzi anċillari, b’mod partikolari primjums tal-assigurazzjoni, jenħtieġ li jkunu inklużi fil-kost totali tal-kreditu. Alternattivament, jekk l-ammont ta’ tali kostijiet ma jistax jiġi ddeterminat minn qabel, jenħtieġ li l-konsumaturi jingħataw informazzjoni adegwata dwar l-eżistenza ta’ kostijiet fl-istadju prekuntrattwali. Jenħtieġ li jkun preżunt li l-kredituri għandhom għarfien dwar il-kostijiet tas-servizzi anċillari li joffru lill-konsumatur huma stess jew f’isem parti terza, sakemm il-prezz tagħhom ma jkunx jiddependi fuq il-karatteristiċi speċifiċi jew is-sitwazzjoni tal-konsumaturi.

(42)

Għal tipi speċifiċi ta’ ftehim ta’ kreditu, madankollu, huwa xieraq, sabiex fl-istess ħin jiġi żgurat livell adegwat ta’ protezzjoni tal-konsumatur mingħajr ma jitpoġġa piż eċċessiv fuq kredituri jew, fejn applikabbli, intermedjarji tal-kreditu, li jiġu ristretti r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali filwaqt li titqies in-natura speċifika ta’ tipi bħal dawn ta’ ftehimiet ta’ kreditu.

(43)

Jenħtieġ li l-konsumaturi jingħataw informazzjoni komprensiva qabel jikkonkludu l-ftehim ta’ kreditu, irrispettivament minn jekk intermedjarju tal-kreditu jkunx involut jew le fil-kummerċjalizzazzjoni tal-kreditu. Għalhekk, b’mod ġenerali, jenħtieġ li r-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali japplikaw ukoll għall-intermedjarji tal-kreditu. Madankollu, fejn fornituri ta’ oġġetti jew fornituri ta’ servizzi jaġixxu bħala intermedjarji tal-kreditu f’kapaċità anċillari, mhuwiex xieraq li jiġi impost fuqhom l-obbligu legali li jagħtu l-informazzjoni prekuntrattwali f’konformità ma’ din id-Direttiva. Il-fornituri ta’ oġġetti jew il-fornituri ta’ servizzi jistgħu, pereżempju, jitqiesu li jkunu qegħdin jaġixxu bħala intermedjarji tal-kreditu f’kapaċità anċillari jekk l-attività tagħhom bħala intermedjarji tal-kreditu ma tkunx l-għan prinċipali tal-kummerċ, in-negozju jew il-professjoni tagħhom. F’dawk il-każijiet, xorta jinkiseb livell suffiċjenti ta’ protezzjoni tal-konsumatur peress li l-kreditur jenħtieġ li jkun responsabbli biex jiżgura li l-konsumatur jirċievi l-informazzjoni prekuntrattwali sħiħa, jew mingħand l-intermedjarju tal-kreditu, meta jaqblu hekk il-kreditur u l-intermedjarju tal-kreditu, jew b’xi mod xieraq ieħor.

(44)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jkollhom il-possibbiltà li jirregolaw in-natura potenzjalment vinkolanti tal-informazzjoni li għandha tingħata mill-kreditur, jew fejn applikabbli, mill-intermedjarju tal-kreditu lill-konsumatur qabel il-konklużjoni ta’ ftehim ta’ kreditu u l-perjodu ta’ żmien li matulu l-kreditur ikun marbut bih.

(45)

Minkejja l-informazzjoni prekuntrattwali li għandha tingħata, il-konsumatur xorta waħda jista’ jeħtieġ għajnuna addizzjonali biex jiddeċiedi liema ftehim ta’ kreditu, mill-firxa ta’ prodotti proposti, ikun l-aktar adattat għall-ħtiġijiet u s-sitwazzjoni finanzjarja tiegħu. Għaldaqstant, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li qabel il-konklużjoni ta’ ftehim ta’ kreditu, il-kredituri u, fejn applikabbli, l-intermedjarji tal-kreditu jipprovdu din l-assistenza b’rabta mal-prodotti ta’ kreditu li joffru lill-konsumatur, billi jipprovdu spjegazzjonijiet adegwati dwar l-informazzjoni rilevanti mingħajr ħlas, inkluż b’mod partikolari l-karatteristiċi essenzjali tal-prodotti proposti lill-konsumatur b’mod personalizzat sabiex il-konsumatur ikun jista’ jifhem l-effetti li dawn jistgħu jkollhom fuq is-sitwazzjoni ekonomika tiegħu inkluż konsegwenzi legali u finanzjarji li jistgħu jirriżultaw minn prestazzjoni mhux tajba tal-obbligi kuntrattwali. Il-kredituri u, meta applikabbli, l-intermedjarji tal-kreditu jenħtieġ li jadattaw il-mod li bih jingħataw dawn l-ispjegazzjonijiet għaċ-ċirkostanzi li fihom jiġi offrut il-kreditu u l-bżonn tal-konsumatur għal assistenza, filwaqt li jitqiesu l-għarfien u l-esperjenza tal-konsumatur dwar il-kreditu u n-natura tal-prodotti ta’ kreditu individwali. Jenħtieġ li dawn l-ispjegazzjonijiet fihom infushom ma jikkostitwixxux rakkomandazzjoni personali. Jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jirrikjedu li l-kredituri u, fejn applikabbli, l-intermedjarji tal-kreditu, jiddokumentaw f’liema forma u meta tali spjegazzjonijiet ġew ipprovduti lill-konsumatur.

(46)

Kif enfasizzat fil-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament li jistabbilixxi regoli armonizzati dwar l-Intelliġenza Artifiċjali (l-Att dwar l-Intelliġenza Artifiċjali) ippubblikata fil-21 ta’ April 2021, is-sistemi tal-Intelliġenza Artifiċjali (IA) jistgħu jintużaw faċilment f’diversi setturi tal-ekonomija u tas-soċjetà, inkluż dawk transfruntiera, u jistgħu jiċċirkolaw madwar l-Unjoni. F’dan il-kuntest, il-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu, meta jippersonalizzaw il-prezz tal-offerti tagħhom għal konsumaturi speċifiċi jew kategoriji speċifiċi ta’ konsumaturi abbażi tat-teħid tad-deċiżjonijiet awtomatizzat, jenħtieġ li jinfurmaw b’mod ċar lill-konsumaturi li l-prezz ippreżentat lilhom huwa personalizzat abbażi ta’ pproċessar awtomatizzat ta’ data personali inkluż data inferita, sabiex ikunu jistgħu jqisu r-riskji potenzjali fid-deċiżjoni tax-xiri tagħhom. Skont l-Artikolu 14(2), il-punt (f), tar-Regolament (UE) 2016/679, il-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu huma meħtieġa wkoll jinfurmaw lill-konsumaturi li jirċievu l-offerta dwar is-sorsi tad-data użati għall-personalizzazzjoni tal-offerta.

(47)

Huwa importanti li jiġu prevenuti prattiċi bħal dawn bħal pereżempju l-irbit ta’ ċerti prodotti li jista’ jħajjar lill-konsumatur biex jidħol f’kuntratti ta’ kreditu li mhumiex fl-aħjar interess tiegħu, madankollu, mingħajr ma jillimitaw ir-raggruppament tal-prodotti li jistgħu jkunu ta’ benefiċċju għall-konsumaturi. Madankollu, jenħtieġ li l-Istati Membri jkomplu jissorveljaw mill-qrib is-swieq tas-servizzi finanzjarji għall-konsumatur biex jiżguraw li l-prattiċi ta’ raggruppament ma joħolqux distorsjoni fl-għażla għall-konsumatur jew fil-kompetizzjoni. Bħala regola ġenerali, jenħtieġ li l-bejgħ abbinat ma jkunx permess sakemm is-servizz jew prodott finanzjarju offrut flimkien mal-ftehim ta’ kreditu ma jkunx jista’ jiġi offrut separatament peress li jkun jagħmel parti integrata bis-sħiħ tal-kreditu, pereżempju fil-każ ta’ faċilità ta’ overdraft. Filwaqt li, jitqiesu l-kunsiderazzjonijiet tal-proporzjonalità, jenħtieġ li kreditur ikun jista’ jirrikjedi li l-konsumatur ikollu polza tal-assigurazzjoni rilevanti sabiex jiggarantixxi l-ħlas lura tal-kreditu jew jassigura l-valur tal-garanzija, jenħtieġ li l-konsumatur ikollu l-opportunità li jagħżel il-fornitur tal-assigurazzjoni tiegħu stess. Dan jenħtieġ li ma jippreġudikax il-kundizzjonijiet ta’ kreditu stabbiliti mill-kreditur, dment li l-polza tal-assigurazzjoni ta’ dak il-fornitur ikollha livell ekwivalenti ta’ garanzija bħall-polza tal-assigurazzjoni proposta jew offruta mill-kreditur. Barra minn hekk, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jistandardizzaw, kompletament jew parzjalment, il-kopertura provduta mill-kuntratti tal-assigurazzjoni sabiex jiffaċilitaw it-tqabbil bejn offerti differenti għall-konsumaturi li jkunu jixtiequ jagħmlu dan it-tqabbil. Sabiex il-konsumatur ikollu żmien addizzjonali biex iqabbel l-offerti tal-assigurazzjoni qabel ma jixtri polza tal-assigurazzjoni, jenħtieġ li l-Istati Membri jirrikjedu li l-konsumatur jingħata mill-inqas tlett ijiem biex iqabbel l-offerti tal-assigurazzjoni relatati ma’ ftehim ta’ kreditu, mingħajr ma tinbidel l-offerta, u l-konsumatur ikun infurmat bil-bidla. Il-konsumaturi jenħtieġ li jkunu jistgħu jikkonkludu polza tal-assigurazzjoni qabel l-iskadenza ta’ dak il-perjodu ta’ tliet ijiem jekk jitolbu dan b’mod espliċitu.

(48)

Minħabba l-istorja medika tagħhom, ħafna superstiti tal-kanċer f’remissjoni fit-tul spiss jesperjenzaw trattament inġust fl-aċċess għas-servizzi finanzjarji. Dawn spiss jiffaċċjaw premiums għoljin b’mod projbittiv, għalkemm ikunu ilhom imfejqa għal ħafna snin, anke għexieren ta’ snin. Sabiex il-konsumaturi li jkunu salvaw mill-kanċer jingħataw aċċess ugwali għall-assigurazzjoni relatata ma’ ftehimiet ta’ kreditu, jenħtieġ li l-Istati Membri jirrikjedu li l-poloz tal-assigurazzjoni ma jkunux ibbażati fuq data personali li tikkonċerna d-dijanjożi tal-konsumaturi ta’ mard onkoloġiku wara perjodu ta’ żmien rilevanti wara t-tmiem tat-trattament mediku ta’ dawk il-konsumaturi. Jenħtieġ li tali perjodu ta’ żmien iddeterminat mill-Istati Membri ma jaqbiżx il-15-il sena li jibdew mit-tmiem tat-trattament mediku tal-konsumatur.

(49)

Jenħtieġ li l-ftehimiet ta’ kreditu u s-servizzi anċillari jiġu ppreżentati b’mod ċar u trasparenti. Jenħtieġ li ma jkunx possibbli li wieħed jinferixxi l-ftehim tal-konsumatur biex jikkonkludi ftehim ta’ kreditu jew li jixtri servizzi anċillari. Jenħtieġ li kwalunkwe ftehim bħal dan mill-konsumatur jkun att affermattiv ċar li jistabbilixxi indikazzjoni mogħtija liberament, speċifika, infurmata u mhux ambigwa tal-approvazzjoni tal-konsumatur. F’dan il-kuntest, jenħtieġ li s-silenzju, l-inattività jew l-għażla prestabbilita bħal kaxxi mmarkati minn qabel ma jitqisux li jikkostitwixxu li l-konsumatur jaqbel.

(50)

L-għoti ta’ konsulenza fil-forma ta’ rakkomandazzjoni personalizzata, jiġifieri servizzi ta’ konsulenza, huwa attività li tista’ tkun abbinata ma’ aspetti oħra tal-għoti jew l-intermedjazzjoni tal-kreditu. Għaldaqstant, sabiex ikunu f’pożizzjoni li jifhmu n-natura tas-servizzi pprovduti lilhom, jenħtieġ li l-konsumaturi jiġu mgħarrfa dwar x’jikkostitwixxi tali servizzi ta’ konsulenza u dwar jekk ikunux qed jiġu pprovduti, jew jistgħux jiġu pprovduti jew le. Minħabba l-importanza li l-konsumaturi jagħtu lill-użu tat-termini “konsulenza” u “konsulenti”, jenħtieġ li l-Istati Membri jitħallew jipprojbixxu l-użu ta’ dawk it-termini, jew ta’ termini simili, meta jkunu qed jiġu pprovduti tali servizzi ta’ konsulenza lill-konsumaturi mill-kredituri jew mill-intermedjarji tal-kreditu. Huwa xieraq li jiġi żgurat li l-Istati Membri jimponu salvagwardji meta l-konsulenza tiġi deskritta bħala indipendenti sabiex jiġi żgurat li l-firxa ta’ prodotti kkunsidrati u l-arranġamenti dwar ir-remunerazzjoni jkunu proporzjonati mal-aspettattivi tal-konsumaturi ta’ tali konsulenza. Meta jipprovdu servizzi ta’ konsulenza, jenħtieġ li l-kredituri jew l-intermedjarji tal-kreditu jagħtu indikazzjoni dwar jekk ir-rakkomandazzjoni hijiex ser tkun ibbażata biss fuq il-firxa ta’ prodotti tiegħu stess jew fuq firxa wiesgħa ta’ prodotti mis-suq kollu, sabiex il-konsumatur ikun jista’ jifhem il-bażi li fuqha ssir ir-rakkomandazzjoni. Barra minn hekk, jenħtieġ li l-kreditur u l-intermedjarju tal-kreditu jagħti indikazzjoni tat-tariffa pagabbli mill-konsumatur għas-servizzi ta’ konsulenza jew tal-metodu użat għall-kalkolu tagħha, meta l-ammont ma jkunx jista’ jiġi stabbilit fil-mument tal-iżvelar. Jenħtieġ li dejjem jingħata parir fl-aħjar interess tal-konsumatur, billi l-konsulenti jinfurmaw lilhom infushom dwar il-ħtiġijiet u ċ-ċirkostanzi tal-konsumatur u jirrakkomandaw ftehimiet ta’ kreditu adatti għall-ħtiġijiet, is-sitwazzjoni finanzjarja u ċ-ċirkostanzi personali tal-konsumatur, filwaqt jqisu ukoll l-objettiv li jiġu minimizzati l-inadempjenzi u l-arretrati. Barra minn hekk, jenħtieġ li jitqies għadd kbir biżżejjed ta’ ftehimiet ta’ kreditu fil-firxa ta’ prodotti tal-konsulent meta jkun qed jingħata parir.

(51)

L-għoti ta’ kreditu li ma jkunx intalab mill-konsumatur jista’ f’xi każijiet ikun assoċjat ma’ prattiki li huma ta’ ħsara għall-konsumatur. F’dak ir-rigward, l-għoti mhux mitlub ta’ kreditu, inkluż karti ta’ kreditu approvati minn qabel mhux mitluba mibgħuta lill-konsumaturi, l-introduzzjoni unilaterali ta’ faċilità ġdida ta’ overdraft jew overrunning jew iż-żieda unilaterali fil-limitu tal-overdraft, l-overrunning jew tal-karti ta’ kreditu tal-konsumatur, jenħtieġ li jkunu pprojbiti. L-għoti mhux mitlub ta’ kreditu fil-forma ta’ kuntratti barra mill-post tan-negozju kif definit fl-Artikolu 2, il-punt 8 tad-Direttiva 2011/83/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (11) jenħtieġ li jkun ipprojbit ukoll. Jenħtieġ li l-projbizzjoni tal-għoti mhux mitlub ta’ kreditu ma tipprevjenix lill-kredituri u lill-intermedjarji tal-kreditu milli jirreklamaw jew joffru kreditu matul relazzjoni kummerċjali f’konformità mad-dritt tal-Unjoni dwar il-protezzjoni tal-konsumatur u ma’ miżuri nazzjonali f’konformità mad-dritt tal-Unjoni, inkluż ir-reklamar u l-offerta ta’ kreditu fil-punt tal-bejgħ biex jiġi ffinanzjat ix-xiri ta’ prodott jew servizz.

(52)

Huwa possibbli għall-Istati Membri li joffru lill-konsumaturi l-possibbiltà li jfittxu rimedji proporzjonati u effettivi kontra kredituri jew intermedjarji tal-kreditu fil-każ ta’ nuqqas ta’ konformità ma’ din id-Direttiva f’konformità mad-dritt nazzjonali. Dawk ir-rimedji jistgħu jinvolvu indennizz u tnaqqis fil-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur jew it-terminazzjoni tal-ftehim ta’ kreditu.

(53)

L-Istati Membri jenħtieġ li jieħdu l-miżuri xierqa biex jippromwovu prattiki responsabbli matul il-fażijiet kollha tar-relazzjoni ta’ kreditu filwaqt li jitqiesu l-karatteristiċi speċifiċi tas-suq ta’ kreditu tagħhom. Jenħtieġ li jkun possibbli għal dawk il-miżuri li jinkludu, pereżempju, l-għoti ta’ informazzjoni lill-konsumaturi, kif ukoll edukazzjoni dwar is-suġġett li tinkludi twissijiet rigward ir-riskji relatati man-nuqqas ta’ ħlas jew ta’ dejn eċċessiv. F’suq tal-kreditu li qed jespandi, b’mod partikolari, huwa importanti li l-kredituri ma jkunux involuti f’għoti ta’ self irresponsabbli jew jagħtu kreditu mingħajr valutazzjoni minn qabel tal-affidabbiltà kreditizja. L-Istati Membri jenħtieġ li jwettqu s-superviżjoni meħtieġa biex jevitaw imġiba bħal din tal-kredituri u jenħtieġ li jiddeterminaw il-mezzi meħtieġa biex jissanzjonaw tali mġiba. Mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet dwar ir-riskju ta’ kreditu tad-Direttiva 2013/36/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (12), il-kredituri jenħtieġ li jġorru r-responsabbiltà li jivverifikaw individwalment l-affidabbiltà kreditizja tal-konsumatur. Għal dan il-għan, jenħtieġ li l-kredituri jitħallew jużaw informazzjoni mogħtija mill-konsumatur mhux biss matul it-tħejjija tal-ftehim ta’ kreditu inkwistjoni, iżda anke matul relazzjoni kummerċjali fuq perjodu ta’ żmien twil. Il-konsumaturi jenħtieġ li jaġixxu wkoll bi prudenza u jirrispettaw l-obbligi kuntrattwali tagħhom.

(54)

Huwa essenzjali li jiġu valutati u verifikati l-kapaċità u l-propensità tal-konsumatur li jħallas lura l-kreditu qabel ma jiġi konkluż ftehim ta’ kreditu. Dik il-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja jenħtieġ li tkun proporzjonata u ssir fl-interess tal-konsumatur, biex jiġu evitati prattiki ta’ self irresponsabbli u dejn eċċessiv, u jenħtieġ li tqis il-fatturi kollha meħtieġa u rilevanti li jistgħu jinfluwenzaw il-kapaċità tal-konsumatur li jħallas lura l-kreditu. L-iskeda ta’ ħlas lura jenħtieġ li tkun imfassla skont il-ħtiġijiet speċifiċi u l-kapaċità ta’ ħlas lura tal-konsumatur. F’każijiet fejn l-applikazzjoni għal kreditu tiġi ppreżentata b’mod konġunt minn aktar minn konsumatur wieħed, il-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja tista’ titwettaq abbażi tal-kapaċità ta’ ħlas lura konġunt. Valutazzjoni pożittiva jenħtieġ li tkun mingħajr preġudizzju għal-libertà kuntrattwali tal-kreditur fir-rigward tal-għoti ta’ kreditu. L-Istati Membri jenħtieġ li jkunu jistgħu joħorġu gwida addizzjonali dwar kriterji u metodi addizzjonali għall-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja ta’ konsumatur, pereżempju billi jistabbilixxu limiti fuq il-proporzjonijiet bejn is-self u l-valur jew bejn is-self u l-introjtu.

(55)

Il-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja jenħtieġ li tkun ibbażata fuq informazzjoni dwar is-sitwazzjoni finanzjarja u ekonomika. Tali informazzjoni jenħtieġ li tkun meħtieġa u proporzjonata għan-natura, it-tul ta’ żmien, il-valur u r-riskji tal-kreditu għall-konsumatur, f’konformità mal-prinċipju tal-minimizzazzjoni tad-data stabbilit fir-Regolament (UE) 2016/679, u jenħtieġ li tkun rilevanti, kompluta u preċiża. Jenħtieġ li dik l-informazzjoni tinkludi mill-inqas l-introjtu u l-ispejjeż tal-konsumatur, inkluż l-għoti ta’ kunsiderazzjoni xierqa għall-obbligi attwali tal-konsumatur, inter alia l-ispejjeż tal-għajxien tal-konsumatur u tal-unità domestika tal-konsumatur, kif ukoll ir-responsabbiltajiet finanzjarji tal-konsumatur. Jenħtieġ li dik l-informazzjoni ma a tinkludix kategoriji speċjali ta’ data personali msemmija fl-Artikolu 9(1) tar-Regolament (UE) 2016/679, bħal data dwar is-saħħa inkluż data dwar il-kanċer, u lanqas informazzjoni miksuba minn networks soċjali. Il-Linji Gwida tal-Awtorità Bankarja Ewropea tad-29 ta’ Mejju 2020 dwar l-oriġini u l-monitoraġġ ta’ self jipprovdu linji gwida dwar liema kategoriji ta’ data jistgħu jintużaw għall-ipproċessar ta’ data personali għall-finijiet tal-affidabbiltà kreditizja, li jinkludu evidenza tal-introjtu jew ta’ sorsi oħra ta’ ħlas lura, u informazzjoni dwar assi u obbligazzjonijiet finanzjarji jew dwar impenji finanzjarji oħra. Il-konsumaturi jenħtieġ li jagħtu informazzjoni dwar is-sitwazzjoni finanzjarja u ekonomika tagħhom sabiex jiffaċilitaw il-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja. Jenħtieġ li l-kreditu jsir disponibbli biss għall-konsumatur meta r-riżultat tal-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja jindika li l-obbligi li jirriżultaw mill-ftehim ta’ kreditu x’aktarx li jiġu ssodisfati kif meħtieġ skont dak il-ftehim. Meta jivvaluta l-kapaċità tal-konsumatur li jissodisfa l-obbligi tiegħu skont il-ftehim ta’ kreditu, jenħtieġ li l-kreditur iqis il-fatturi rilevanti u ċ-ċirkostanzi speċifiċi, pereżempju, iżda mhux biss, fil-każ ta’ kreditu mogħti f’konformità ma’ din id-Direttiva biex jiffinanzja studji jew biex ikopri spejjeż eċċezzjonali ta’ kura tas-saħħa, l-eżistenza ta’ evidenza suffiċjenti li tali kreditu ser iġib lill-konsumatur dħul futur, jew l-eżistenza ta’ kollateral jew forom oħra ta’ garanziji li l-konsumatur jista’ jipprovdi biex jiggarantixxi l-kreditu.

(56)

Il-proposta tal-Kummissjoni għal Regolament li jistabbilixxi regoli armonizzati dwar l-intelliġenza artifiċjali (l-Att dwar l-Intelliġenza Artifiċjali), tistabbilixxi li s-sistemi tal-IA użati għall-evalwazzjoni tal-kreditu jew l-affidabbiltà kreditizja ta’ persuni fiżiċi jenħtieġ li jiġu kklassifikati bħala sistemi tal-IA b’riskju għoli, peress li jiddeterminaw l-aċċess ta’ dawk il-persuni għar-riżorsi finanzjarji jew għas-servizzi essenzjali bħas-servizzi tal-akkomodazzjoni, tal-elettriku u tat-telekomunikazzjoni. Fid-dawl ta’ dawk l-interessi kbar, kull meta l-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja tinvolvi pproċessar awtomatizzat, il-konsumatur jenħtieġ li jkollu d-dritt li jikseb intervent uman min-naħa tal-kreditur. Mingħajr preġudizzju għar-Regolament (UE) 2016/679, il-konsumatur jenħtieġ li jkollu d-dritt li jikseb spjegazzjoni sinifikattiva u komprensibbli tal-valutazzjoni li tkun saret u tal-funzjonament tal-ipproċessar awtomatizzat użat, inkluż il-varjabbli ewlenin, il-loġika u r-riskji involuti, kif ukoll id-dritt li jesprimi l-fehma tal-konsumatur u li jitlob rieżami tal-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja u rieżami tad-deċiżjoni dwar jekk għandux jingħata kreditu. Il-konsumatur jenħtieġ li jkollu d-dritt li jiġi infurmat dwar dawk id-drittijiet wara li jkun irċieva kif xieraq informazzjoni dwar il-proċedura li għandu jsegwi. Jenħtieġ li l-possibbiltà li jintalab rieżami tal-valutazzjoni inizjali u tad-deċiżjoni ma twassalx neċessarjament għall-għoti ta’ kreditu lill-konsumatur.

(57)

Sabiex jivvaluta l-istatus ta’ kreditu ta’ konsumatur, jenħtieġ li l-kreditur jikkonsulta wkoll bażijiet ta’ data dwar il-kreditu. Iċ-ċirkostanzi legali u fattwali jistgħu jirrikjedu li tali konsultazzjonijiet ivarjaw fl-ambitu tagħhom. Biex tiġi evitata kwalunkwe distorsjoni tal-kompetizzjoni fost il-kredituri jenħtieġ li dawk li huma ssorveljati u jikkonformaw bis-sħiħ mar-Regolament (UE) 2016/679 ikollhom aċċess għal bażijiet ta’ data dwar il-kreditu, privati jew pubbliċi, li jikkonċernaw konsumaturi fi Stat Membru fejn ma jkunux stabbiliti b’kundizzjonijiet nondiskriminatorji meta mqabbla ma’ kredituri stabbiliti f’dak l-Istat Membru. L-Istati Membri jenħtieġ li jiffaċilitaw l-aċċess transfruntier għal bażijiet ta’ data privati jew pubbliċi, f’konformità mar-Regolament (UE) 2016/679. Sabiex tissaħħaħ ir-reċiproċità, il-bażijiet ta’ data tal-kreditu għandhom bħala minimu jżommu informazzjoni dwar l-arretrati tal-konsumaturi fil-ħlas lura tal-kreditu, dwar it-tip ta’ kreditu u dwar l-identità tal-kreditur, f’konformità mad-dritt tal-Unjoni u dik nazzjonali. Il-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu jenħtieġ li ma jipproċessawx kategoriji speċjali ta’ data, bħal data dwar is-saħħa, imsemmija fl-Artikolu 9(1) tar-Regolament (UE) 2016/679, u lanqas informazzjoni miksuba minn networks soċjali, peress li jenħtieġ li la dawk il-kategoriji ta’ data u lanqas tali informazzjoni ma jintużaw għall-fini tal-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja tal-konsumatur. Il-fornituri ta’ bażijiet ta’ data dwar il-kreditu jenħtieġ li jkollhom fis-seħħ proċessi biex jiżguraw li l-informazzjoni li tinsab fil-bażijiet ta’ data tagħhom tkun aġġornata u preċiża. Fejn l-applikazzjoni għall-kreditu tiġi miċħuda abbażi ta’ konsultazzjoni ta’ bażi ta’ data jenħtieġ li l-kredituri jinformaw lill-konsumaturi mingħajr dewmien żejjed u mingħajr ħlas bir-riżultat ta’ tali konsultazzjoni u bid-dettalji tal-bażi ta’ data kkonsultata kif ukoll bil-kategoriji ta’ data meqjusa. Barra minn hekk, biex tiġi żgurata s-sensibilizzazzjoni tal-konsumaturi, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-konsumaturi jkunu infurmati dwar ir-reġistrazzjoni ta’ kwalunkwe arretrati ta’ ħlas lura tal-kreditu f’bażi ta’ data fil-ħin u fi żmien 30 jum mir-reġistrazzjoni, pereżempju billi jibagħtulhom twissija permezz ta’ email li titlobhom jaċċessaw il-bażi ta’ data biex jaraw l-informazzjoni tagħhom stess dwar l-arretrati fil-ħlas lura tal-kreditu.

(58)

Jenħtieġ li din id-Direttiva ma tirregolax kwistjonijiet tad-dritt kuntrattwali marbutin mal-validità ta’ ftehimiet ta’ kreditu. Għalhekk, f’dak il-qasam, jenħtieġ li l-Istati Membri jżommu jew jintroduċu dispożizzjonijiet nazzjonali li jkunu f’konformità mad-dritt tal-Unjoni. Jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jirregolaw ir-reġim legali li jirregola l-offerta għall-konklużjoni tal-ftehim ta’ kreditu, b’mod partikolari meta l-offerta għandha tingħata u l-perjodu li matulu tali offerta tkun torbot lill-kreditur. Jekk tali offerta ssir fl-istess ħin li tingħata l-informazzjoni prekuntrattwali prevista f’din id-Direttiva, jenħtieġ li din l-offerta tingħata, bħal kwalunkwe informazzjoni addizzjonali li l-kreditur ikun jixtieq jagħti lill-konsumatur, f’dokument separat. Dak id-dokument separat jista’ jiġi anness mal-formola tal-Informazzjoni Standard Ewropea dwar il-Kreditu għall-Konsumatur.

(59)

Il-ftehim ta’ kreditu jenħtieġ li jkun fih l-informazzjoni kollha meħtieġa b’mod ċar u konċiż biex il-konsumatur ikun jaf id-drittijiet u l-obbligi tiegħu skont dak il-ftehim.

(60)

Mingħajr preġudizzju għad-Direttiva 93/13/KEE, u għall-obbligi prekuntrattwali skont dik id-Direttiva, u sabiex jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur, il-konsumatur jenħtieġ li jiġi ppreżentat, fi żmien debitu u qabel kwalunkwe modifika fit-termini u l-kundizzjonijiet tal-ftehim ta’ kreditu, b’deskrizzjoni tal-bidliet proposti u, fejn applikabbli, tal-ħtieġa għall-kunsens tal-konsumatur jew spjegazzjoni tal-bidliet introdotti ex lege; bl-iskeda ta’ żmien għall-implimentazzjoni ta’ dawk il-bidliet; u bil-mezzi għall-ilment disponibbli għall-konsumatur kif ukoll il-perjodu ta’ żmien li l-konsumatur għandu biex iressaq ilment u l-isem u l-indirizz tal-awtorità kompetenti fejn jista’ jitressaq l-ilment. Il-modifika ta’ ftehim ta’ kreditu jenħtieġ li ma taffettwa l-ebda dritt tal-konsumatur, inkluż drittijiet ta’ informazzjoni skont din id-Direttiva. Dan jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għad-dritt tal-Unjoni jew għad-dispożizzjonijiet nazzjonali rigward l-ammissibbiltà, il-kundizzjonijiet u l-validità tal-modifiki tal-kuntratt.

(61)

Sabiex tiġi żgurata trasparenza sħiħa, il-konsumatur jenħtieġ li jingħata l-informazzjoni dwar ir-rata tas-self, kemm fi stadju prekuntrattwali kif ukoll meta il-ftehim ta’ kreditu jiġi konkluż. Matul ir-relazzjoni kuntrattwali, il-konsumatur jenħtieġ, barra minn hekk, li jiġi infurmat bil-bidliet fir-rata tas-self varjabbli u bil-bidliet fil-ħlasijiet ikkawżati minn dawk il-bidliet. Dan jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għad-dispożizzjonijiet tad-dritt nazzjonali li ma jkunx relatat mal-informazzjoni lill-konsumatur li jistabbilixxu l-kundizzjonijiet għall-bidliet, jew jippreskrivu l-konsegwenzi tagħhom, minbarra l-bidliet dwar ħlasijiet, fir-rati tas-self u f’kundizzjonijiet ekonomiċi oħra li jirregolaw il-kreditu, pereżempju regoli li jipprovdu li l-kreditur jista’ jbiddel ir-rata tas-self biss meta jkun hemm raġuni valida għal tali bidla jew li l-konsumatur jista’ jittermina l-ftehim ta’ kreditu fil-każ ta’ bidla fir-rata tas-self jew f’kundizzjonijiet ekonomiċi speċifiċi oħra li tikkonċerna l-kreditu.

(62)

Il-faċilitajiet ta’ overdraft u overrunning huma forom dejjem aktar komuni ta’ kreditu għall-konsumatur. Għalhekk, jenħtieġ li dawk il-prodotti finanzjarji jiġu rregolati sabiex jiżdied il-livell ta’ protezzjoni tal-konsumatur u jiġi evitat dejn eċċessiv. Hemm il-periklu li l-konsumaturi ma jkunux jistgħu jħallsu jekk il-kredituri jiddeċiedu li jitolbu rifużjonijiet immedjati. Għalhekk, jenħtieġ li din id-Direttiva tistabbilixxi d-drittijiet tal-konsumatur fir-rigward ta’ faċilitajiet ta’ overdraft u overrunning.

(63)

F’każ ta’ overrunning sinifikanti li jaqbeż perjodu ta’ xahar, jenħtieġ li l-kreditur jagħti mingħajr dewmien informazzjoni dwar l-overrunning lill-konsumatur, li tinkludi l-ammont involut, ir-rata tas-self u kwalunkwe penali, imposta jew imgħax applikabbli fuq l-arretrati. F’każ ta’ overrunning regolari, jenħtieġ li l-kreditur joffri servizzi ta’ konsulenza lill-konsumatur, fejn disponibbli, biex jgħin lill-konsumaturi jidentifikaw alternattivi inqas għaljin, u biex il-konsumaturi jiġu ggwidati lejn servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn.

(64)

Il-konsumaturi jenħtieġ li jkollhom dritt ta’ rtirar mingħajr penali u mingħajr ebda obbligu li jipprovdu ġustifikazzjoni. Madankollu, sabiex tiżdied iċ-ċertezza legali, jenħtieġ li fi kwalunkwe każ il-perjodu tal-irtirar jiskadi 12-il xahar u 14-il jum wara l-konklużjoni tal-ftehim ta’ kreditu jekk il-konsumatur ma jkunx irċieva t-termini u l-kundizzjonijiet kuntrattwali u l-informazzjoni f’konformità ma’ din id-Direttiva. Jenħtieġ li l-perjodu ta’ rtirar ma jiskadix jekk il-konsumatur ma jkunx ġie infurmat dwar id-dritt tiegħu ta’ rtirar.

(65)

Meta konsumatur jirtira minn ftehim ta’ kreditu li b’konnessjoni miegħu l-konsumatur ikun irċieva oġġetti, b’mod partikolari minn xiri b’pagamenti rateali jew minn ftehim ta’ kiri jew ta’ lokazzjoni li jipprevedi obbligu ta’ xiri, din id-Direttiva jenħtieġ li tkun mingħajr preġudizzju għal kwalunkwe regolamentazzjoni mill-Istati Membri ta’ kwistjonijiet dwar ir-ritorn tal-oġġetti jew kwalunkwe kwistjoni relatata.

(66)

F’xi każijiet, id-dritt nazzjonali diġà jipprovdi li l-fondi ma jistgħux isiru disponibbli għall-konsumaturi qabel skadenza speċifika. F’dawk il-każijiet, il-konsumaturi jistgħu jkunu jixtiequ jiżguraw li jirċievu l-oġġetti jew is-servizzi mixtrija kmieni. Għalhekk fil-każ ta’ ftehimiet ta’ kreditu konnessi, l-Istati Membri jenħtieġ li jkollhom il-possibbiltà li jipprovdu eċċezzjonalment li, jekk il-konsumaturi jkunu jixtiequ espliċitament konsenja kmieni tal-oġġetti jew is-servizzi mixtrija, l-iskadenza għall-eżerċizzju tad-dritt ta’ rtirar tista’ titnaqqas sabiex tkun l-istess bħall-iskadenza li qabilha l-fondi ma jistgħux isiru disponibbli.

(67)

Fil-każ ta’ ftehimiet ta’ kreditu konnessi, tkun teżisti relazzjoni ta’ interdipendenza bejn ix-xiri ta’ oġġetti jew servizzi u l-ftehim ta’ kreditu konkluż għal dak il-għan. Għaldaqstant, fejn il-konsumatur jeżerċita d-dritt ta’ rtirar fir-rigward tal-ftehim ta’ xiri, abbażi tad-dritt tal-Unjoni, jenħtieġ li l-konsumatur ma jibqax marbut aktar bil-ftehim ta’ kreditu konness. Dan jenħtieġ li ma jaffettwax id-dritt nazzjonali applikabbli għall-ftehimiet ta’ kreditu konnessi f’każijiet fejn ftehim ta’ xiri jkun ġie annullat jew fejn il-konsumatur ikun eżerċita d-dritt li jirtira abbażi tad-dritt nazzjonali. Jenħtieġ li lanqas ma jaffettwa d-drittijiet tal-konsumaturi mogħtija mid-dritt nazzjonali li permezz tiegħu ma jista’ jittieħed l-ebda impenn bejn konsumatur u fornitur tal-oġġetti jew fornitur tas-servizzi, u lanqas ma jsir ebda ħlas bejn dawk il-persuni, sakemm il-konsumatur ma jkunx iffirma l-ftehim ta’ kreditu sabiex jiffinanzja x-xiri ta’ oġġetti jew servizzi.

(68)

Il-partijiet kontraenti jenħtieġ li jkollhom id-dritt li jwettqu terminazzjoni standard ta’ ftehim ta’ kreditu bla skadenza fissa. Barra minn hekk, fejn ikun miftiehem fil-ftehim ta’ kreditu, il-kreditur jenħtieġ li jkollu d-dritt li jissospendi d-dritt tal-konsumatur li jiġbed kreditu minn ftehim ta’ kreditu bla skadenza fissa għal raġunijiet oġġettivament ġustifikati. Tali raġunijiet jistgħu jinkludu pereżempju is-suspett ta’ użu mhux awtorizzat jew frawdolenti tal-kreditu jew żieda sinifikanti tar-riskju li l-konsumatur ma jkunx jista’ jwettaq l-obbligu tiegħu li jħallas lura l-kreditu. Din id-Direttiva jenħtieġ li ma taffettwax id-dritt kuntrattwali nazzjonali li jirregola d-drittijiet tal-partijiet kontraenti li jitterminaw il-ftehim ta’ kreditu abbażi ta’ ksur tal-kuntratt.

(69)

Taħt ċerti kundizzjonijiet, il-konsumatur jenħtieġ li jitħalla jfittex rimedji kontra l-kreditur f’każ ta’ problemi relatati mal-ftehim ta’ xiri. Madankollu, l-Istati Membri jenħtieġ li jiddeterminaw sa liema punt u b’liema kundizzjonijiet il-konsumatur huwa meħtieġ li jfittex dawk ir-rimedji kontra l-fornitur ta’ oġġetti jew il-fornitur ta’ servizzi, b’mod partikolari billi jibda proċedimenti kontra l-fornitur ta’ oġġetti jew il-fornitur ta’ servizzi, qabel ma jkun f’pożizzjoni li jfittixhom kontra l-kreditur. Il-konsumaturi jenħtieġ li ma jiġux imċaħħda mid-drittijiet tagħhom skont id-dritt nazzjonali li jagħtu responsabbiltà in solidum lill-fornitur tal-oġġetti jew lill-fornitur tas-servizzi u lill-kreditur.

(70)

Il-konsumatur jenħtieġ li jkollu d-dritt li jeħles mill-obbligi tiegħu qabel id-data miftiehma fil-ftehim ta’ kreditu. Kif interpretat mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea fis-sentenza Lexitor (13), id-dritt tal-konsumatur għal tnaqqis fil-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur f’każ ta’ ħlas lura antiċipat tal-kreditu jinkludi l-kostijiet kollha imposti fuq il-konsumatur. It-tnaqqis fil-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur jenħtieġ li jkun proporzjonat għat-tul ta’ żmien li jifdal tal-ftehim ta’ kreditu u jenħtieġ li jinkludi wkoll kostijiet li mhumiex dipendenti fuq it-tul ta’ żmien ta’ dak il-ftehim ta’ kreditu, inkluż dawk li jkunu eżawriti kompletament fil-mument tal-għoti tal-kreditu. Madankollu, jenħtieġ li t-taxxi u t-tariffi applikati minn parti terza u mħallsa direttament lilha u li ma jiddependux fuq it-tul ta’ żmien tal-ftehim ta’kreditu ma jitqisux fil-kalkolu tat-tnaqqis, peress li dawk il-kostijiet mhumiex imposti mill-kreditur u għalhekk ma jistgħux jinbidlu unilateralment mill-kreditur. Madankollu, jenħtieġ li tariffi imposti minn kreditur għall-benefiċċju ta’ parti terza jiġu kkunsidrati meta jiġi kkalkulat it-tnaqqis. Fil-każ ta’ ħlas lura antiċipat, il-kreditur jenħtieġ li jkun intitolat għal kumpens ġust u oġġettivament ġustifikat għall-kostijiet direttament marbutin mal-ħlas lura antiċipat, filwaqt li jitqies ukoll it-tfaddil possibbli magħmul mill-kreditur bħala konsegwenza. Madankollu, sabiex jiġi ddeterminat il-metodu tal-kalkolu tal-kumpens, huwa importanti li jiġu ssodisfatti diversi prinċipji. Il-kalkolu tal-kumpens dovut lill-kreditur jenħtieġ li jkun trasparenti u komprensibbli għall-konsumaturi diġà fl-istadju prekuntrattwali u fi kwalunkwe każ matul it-twettiq tal-ftehim ta’ kreditu. Barra minn hekk, il-metodu ta’ kalkolu jenħtieġ li jkun faċli biex jiġi applikat mill-kredituri u jenħtieġ li jiġi ffaċilitat il-kontroll superviżorju tal-kumpens mill-awtoritajiet kompetenti. Għalhekk, u minħabba l-fatt li kreditu għall-konsumatur ma jkunx iffinanzjat minn mekkaniżmi ta’ finanzjament fit-tul, minħabba d-durata u l-volum tiegħu, il-livell massimu għall-kumpens jenħtieġ li jkun stipulat f’termini ta’ ammont b’rata fissa. Dan l-approċċ jirrifletti n-natura speċifika tal-krediti għall-konsumaturi u jenħtieġ li ma jippreġudikax l-approċċ fir-rigward ta’ prodotti oħrajn li jkunu ffinanzjati minn mekkaniżmi ta’ finanzjament fit-tul, bħal self ipotekarju b’rata fissa.

(71)

L-Istati Membri jenħtieġ li jkollhom id-dritt li jipprovdu li l-kumpens għall-ħlas lura antiċipat jista’ jintalab mill-kreditur biss bil-kundizzjoni li l-ammont li jkun tħallas lura fi żmien 12-il xahar jaqbeż limitu definit mill-Istati Membri. Meta jiġi ffissat dak il-limitu, li jenħtieġ li ma jkunx jaqbeż l-EUR 10 000, l-Istati Membri jenħtieġ li jikkunsidraw l-ammont medju ta’ krediti għall-konsumatur fis-suq tagħhom.

(72)

Sabiex jiġu promossi l-istabbiliment u l-funzjonament tas-suq intern u jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumaturi fl-Unjoni kollha, huwa meħtieġ li tiġi żgurata l-komparabbiltà tal-informazzjoni relatata mar-rati perċentwali annwali ta’ imposta fl-Unjoni kollha.

(73)

L-iffissar ta’ limiti massimi fuq ir-rati tas-self, fuq ir-rati perċentwali annwali ta’ imposta jew fuq il-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur huwa prattika komuni f’għadd ta’ Stati Membri. Tali sistema ta’ limiti massimi wriet li hija ta’ benefiċċju fil-protezzjoni tal-konsumaturi minn rati tas-self eċċessivament għoljin, rati perċentwali annwali ta’ imposta jew il-kost totali tal-kreditu għall-konsumatur. F’dak il-kuntest, jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jżommu r-reġim legali attwali tagħhom. Fi sforz biex tiżdied il-protezzjoni tal-konsumatur mingħajr ma jiġu imposti limiti bla bżonn fuq l-Istati Membri, jenħtieġ li jkun hemm miżuri adegwati, bħal limiti massimi jew rati tal-użura, biex jiġi prevenut b’mod effettiv l-abbuż u biex jiġi żgurat li l-konsumaturi ma jintalbux rati tas-self, rati perċentwali annwali ta’ imposta jew kost totali tal-kreditu eċċessivament għoljin.

(74)

Sabiex tiġi żgurata t-trasparenza, jenħtieġ li l-Kummissjoni tagħmel dawn il-miżuri introdotti mill-Istati Membri disponibbli għall-pubbliku, f’forma konċiża u ċara.

(75)

Hemm differenzi sostanzjali fil-liġijiet tad-diversi Stati Membri fir-rigward tal-kondotta kummerċjali fl-għoti ta’ ftehimiet ta’ kreditu. Filwaqt li tiġi rikonoxxuta d-diversità fit-tipi ta’ atturi involuti fl-intermedjazzjoni tal-kreditu, ċerti standards fil-livell tal-Unjoni huma essenzjali sabiex ikun żgurat livell għoli ta’ professjonalità u servizz.

(76)

Il-qafas applikabbli tal-Unjoni jenħtieġ li jagħti lill-konsumaturi l-fiduċja li l-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu jqisu l-interessi tal-konsumatur, inkluż il-vulnerabbiltà u d-diffikultajiet possibbli tagħhom biex jifhmu l-prodott, abbażi tal-informazzjoni li jkollu l-kreditur u l-intermedjarju tal-kreditu fil-ħin rilevanti u0 abbażi ta’ suppożizzjonijiet raġonevoli dwar ir-riskji għas-sitwazzjoni tal-konsumatur tul it-terminu tal-0ftehim ta’ kreditu propost. Aspett ewlieni fl-iżgurar ta’ din il-fiduċja tal-konsumatur huwa r-rekwiżit li jkun żgurat livell għoli ta’ ġustizzja, onestà u professjonalità fl-industrija, li tinkludi wkoll imġiba responsabbli biex jiġu evitati prattiki li jkollhom impatt negattiv fuq il-konsumaturi, u ġestjoni adegwata tal-kunflitti ta’ interess inkluż dawk li jirriżultaw mir-remunerazzjoni, kif ukoll biex jingħata parir fl-aħjar interess tal-konsumatur.

(77)

Huwa xieraq li jkun żgurat li l-persunal rilevanti tal-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu jkollhom livell xieraq ta’ għarfien u kompetenza sabiex jintlaħaq livell għoli ta’ professjonalità. Għalhekk, jenħtieġ li l-kredituri u l-kredituri intermedjarji jkunu mitluba jagħtu prova tal-għarfien u l-kompetenza rilevanti fil-livell tal-kumpanija, abbażi tar-rekwiżiti minimi ta’ għarfien u kompetenza. L-Istati Membri jenħtieġ li jkunu liberi li jintroduċu jew iżommu tali rekwiżiti applikabbli għal persuni fiżiċi individwali, u li jadattaw ir-rekwiżiti minimi ta’ għarfien u kompetenza għat-tipi differenti ta’ kredituri u intermedjarji tal-kreditu, b’mod partikolari meta jaġixxu f’kapaċità anċillari. Għall-finijiet ta’ din id-Direttiva, jenħtieġ li l-persunal direttament involut fl-attivitajiet skont din id-Direttiva jinkludi kemm persunal li jkollu kuntatt mal-klijent kif ukoll persunal amministrattiv, inkluż il- bord tal-maniġment u, fejn adatt, membri tal-bord tal-kredituri u intermedjarji tal-kreditu, li jwettqu rwol importanti fil-proċess tal-ftehim ta’ kreditu. Il-persuni b’funzjonijiet ta’ sostenn li ma jkunux relatati mal-proċess tal-ftehim ta’ kreditu, inkluż il-persunal tar-riżorsi umani u l-persunal tat-teknoloġija tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni, jenħtieġ li ma jitqisux bħala persunal skont din id-Direttiva. L-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu miżuri biex jappoġġaw s-sensibilizzazzjoni dwar ir-rekwiżiti ta’ din id-Direttiva f’intrapriżi żgħar u ta’ daqs medju li huma kredituri jew intermedjarji tal-kreditu u jiffaċilitaw il-konformità tagħhom, bħal kampanji ta’ informazzjoni, gwidi għall-utenti u skemi ta’ taħriġ għall-impjegati.

(78)

Sabiex tiżdied il-ħila tal-konsumaturi li jieħdu deċiżjonijiet informati dwar is-self u dwar l-immaniġġar responsabbli tad-dejn, l-Istati Membri jenħtieġ li joħolqu u jippromwovu miżuri biex jappoġġaw l-edukazzjoni tal-konsumaturi rigward is-self responsabbli u l-immaniġġar tad-dejn, b’mod partikolari fir-rigward ta’ ftehimiet ta’ kreditu għall-konsumaturi, kif ukoll dwar l-immaniġġar ġenerali ta’ baġit. Obbligu bħal dan jista’ jitwettaq b’kunsiderazzjoni tal-qafas ta’ kompetenza finanzjarja żviluppat mill-Unjoni flimkien mal-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi. Huwa partikolarment importanti li tingħata gwida lill-konsumaturi li jkunu qed jieħdu, b’mod partikolari permezz ta’ għodod diġitali, kreditu għall-konsumatur għall-ewwel darba. F’dak ir-rigward, il-Kummissjoni jenħtieġ li tidentifika eżempji tal-aħjar prattika biex tiffaċilita l-iżvilupp ulterjuri ta’ miżuri biex titjieb is-sensibilizzazzjoni finanzjarja tal-konsumaturi. Il-Kummissjoni tista’ tippubblika dawn l-eżempji tal-aħjar prattiki f’koordinazzjoni ma’ rapporti simili mfassla b’rabta ma’ atti leġiżlattivi oħra tal-Unjoni. Meta joħolqu u jippromwovu dawk il-miżuri, l-Istati Membri jenħtieġ li jikkonsultaw il-partijiet kkonċernati rilevanti, inkluż l-organizzazzjonijiet tal-konsumaturi. Jenħtieġ li obbligu bħal dan ma jipprevjenix lill-Istati Membri milli jipprevedu edukazzjoni finanzjarja addizzjonali.

(79)

Minħabba l-konsegwenzi sinifikanti tal-proċedimenti ta’ infurzar għall-kredituri u l-konsumaturi u potenzjalment għall-istabbiltà finanzjarja, huwa neċessarju li l-kredituri jittrattaw b’mod proattiv ir-riskju ta’ kreditu emerġenti fi stadju bikri u li jistabbilixxu l-miżuri neċessarji biex jiġi żgurat li huma jeżerċitaw, fejn xieraq, tolleranza raġonevoli qabel ma jinbdew il-proċedimenti ta’ infurzar. Meta jiddeċiedi jekk ikunx xieraq li jeżerċita miżuri ta’ tolleranza, jew jekk ikunx ġustifikat li joffrihom b’mod ripetut, jenħtieġ li l-kreditur iqis, fost elementi oħra, iċ-ċirkostanzi individwali tal-konsumatur, bħall-interessi u d-drittijiet tal-konsumatur, il-kapaċità tiegħu li jħallas lura l-kreditu u l-ħtiġijiet raġonevoli tiegħu għall-ispejjeż tal-għajxien, u jenħtieġ li l-kreditur jillimita l-kostijiet għall-konsumatur f’każ ta’ inadempjenza. B’mod partikolari, meta l-konsumatur ma jweġibx għall-offerta tal-kreditur f’perjodu ta’ żmien raġonevoli, jenħtieġ li l-kreditur ma jkolluxjkunx meħtieġ joffri miżuri ta’ tolleranza b’mod ripetut. Jenħtieġ li l-Istati Membri ma jipprevjenux lill-partijiet fi ftehim ta’ kreditu milli jaqblu b’mod espliċitu li t-trasferiment lill-kreditur ta’ oġġetti koperti bi ftehim ta’ kreditu konness jew bid-dħul mill-bejgħ ta’ tali oġġetti jkun biżżejjed biex jitħallas lura l-kreditu.

(80)

Meta l-miżuri ta’ tolleranza jitqiesu xierqa, jenħtieġ li dawn jinkludu modifika tat-termini u l-kundizzjonijiet tal-ftehim ta’ kreditu inizjali u jistgħu jinkludu, fost oħrajn, rifinanzjament totali jew parzjali ta’ ftehim ta’ kreditu. Il-modifika ta’ dawk it-termini u l-kundizzjonijiet tista’ tinkludi, fost oħrajn: estensjoni tat-terminu tal-ftehim ta’ kreditu; bidliet fit-tip tal-ftehim ta’ kreditu; differiment tal-ħlas ta’ parti mill-pagamenti rateali jew tal-pagamenti rateali kollha għal perjodu; tnaqqis tar-rata tas-self; offerta ta’ moratorju fuq il-pagamenti; ħlasijiet lura parzjali; kambju tal-munita; u kanċellazzjoni parzjali u konsolidazzjoni tad-dejn. Meta l-miżuri ta’ tolleranza jitqiesu xierqa, jenħtieġ li l-kredituri ma jkunux meħtieġa jwettqu valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja meta jimmodifikaw it-termini u l-kundizzjonijiet tal-ftehim ta’ kreditu, sakemm l-ammont totali pagabbli mill-konsumatur ma jiżdiedx b’mod sinifikanti meta jiġu mmodifikati dawk it-termini u l-kundizzjonijiet. Filwaqt li l-obbligu li jiġu eżerċitati miżuri ta’ tolleranza jenħtieġ li jkun mingħajr preġudizzju għall-proċeduri skont regoli nazzjonali dwar il-proċedimenti ta’ infurzar, jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-miżuri ta’ tolleranza previsti f’din id-Direttiva jiġu applikati sew.

(81)

Il-konsumaturi li jiffaċċaw diffikultajiet biex jissodisfaw l-impenji finanzjarji tagħhom jistgħu jibbenefikaw minn għajnuna speċjalizzata għall-immaniġġar tad-djun tagħhom. Id-diffikultajiet finanzjarji jkopru varjetà wiesgħa ta’ sitwazzjonijiet, pereżempju fost ħafna oħrajn, il-ħlas tard lura tad-dejn b’aktar minn 90 jum. L-objettiv tas-servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn huwa li jgħinu lill-konsumaturi jiffaċċaw diffikultajiet finanzjarji u jiggwidawhom biex iħallsu lura, kemm jista’ jkun, id-djun pendenti tagħhom, filwaqt li jżommu livell ta’ ħajja deċenti u jippreservaw id-dinjità tagħhom. Dik l-assistenza personalizzata u indipendenti tista’ tinkludi konsulenza legali, immaniġġar tal-flus u tad-dejn kif ukoll assistenza soċjali u psikoloġika. L-assistenza jenħtieġ li tiġi pprovduta minn operaturi professjonisti li mhumiex kredituri, intermedjarji tal-kreditu, fornituri ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv, xerrejja tal-kreditu jew servizzjanti tal-kreditu, u li huma indipendenti minnhom. Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li s-servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn ipprovduti minn operaturi professjonali indipendenti jkunu disponibbli, direttament jew indirettament u b’imposti limitati biss, għall-konsumaturi. Jenħtieġ li fil-prinċipju dawk it-tariffi jkopru biss l-ispejjeż operattivi u ma jpoġġux piż bla bżonn fuq il-konsumaturi li jesperjenzaw jew li jistgħu jesperjenzaw diffikultajiet biex jissodisfaw l-impenji finanzjarji tagħhom. Fejn possibbli, il-konsumaturi li jiffaċċaw diffikultajiet biex iħallsu lura d-djun tagħhom jiġu riferuti għal servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn qabel ma jinbdew il-proċedimenti ta’ infurzar. Is-servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn jenħtieġ li jkunu faċilment aċċessibbli għall-konsumaturi, filwaqt li jqisu pereżempju l-post ta’ residenza tal-konsumaturi kif ukoll il-lingwa tagħhom. L-Istati Membri jibqgħu liberi li jżommu jew jintroduċu rekwiżiti speċifiċi għal servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn. Il-kredituri għandhom rwol x’jaqdu fil-prevenzjoni tad-dejn eċċessiv permezz tal-identifikazzjoni bikrija u l-appoġġ tal-konsumaturi li jkunu qed jesperjenzaw diffikultajiet finanzjarji. Għal dik ir-raġuni, jenħtieġ li l-kredituri jkollhom fis-seħħ proċessi u politiki għall-kxif ta’ tali konsumaturi biex ikunu żguri li jistgħu jirreferuhom b’mod effettiv għal servizzi ta’ konsulenza dwar id-dejn faċilment aċċessibbli.

(82)

Sabiex jiġu żgurati t-trasparenza u l-istabbiltà tas-suq, u sakemm ikun hemm aktar armonizzazzjoni, l-Istati Membri jenħtieġ li jiżguraw li jkunu stabbiliti miżuri xierqa għar-regolamentazzjoni jew is-superviżjoni tal-kredituri.

(83)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jiżguraw li l-kredituri u l-intermedjarji tal-kreditu, inkluż l-istituzzjonijiet mhux tal-kreditu, ikunu soġġetti għal proċess ta’ ammissjoni adegwat inkluż proċess ta’ awtorizzazzjoni jew iż-żieda tal-istituzzjoni mhux tal-kreditu f’reġistru, u arranġamenti ta’ superviżjoni minn awtorità kompetenti. Jenħtieġ li r-rekwiżit ta’proċess ta’ ammissjoni adegwat u tar-reġistrazzjoni ma japplikax għall-istituzzjonijiet ta’ kreditu kif definiti fl-Artikolu 4(1), il-punt (1) tar-Regolament (UE) Nru 575/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (14), li diġà huma soġġetti għal proċess ta’ awtorizzazzjoni skont id-Direttiva 2013/36/UE, u lanqas għall-istituzzjonijiet ta’ pagament kif definiti fl-Artikolu 4, il-punt (4) tad-Direttiva (UE) 2015/2366 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (15), għas-servizzi msemmija fl-Anness I, il-punt 4 tad-Direttiva (UE) 2015/2366, u lanqas għall-istituzzjonijiet tal-flus elettroniċi kif definiti fl-Artikolu 2, il-punt 1 tad-Direttiva 2009/110/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (16), għall-għoti ta’ kreditu msemmi fl-Artikolu 6(1), l-ewwel subparagrafu, il-punt (b), tad-Direttiva 2009/110/KE. Jenħtieġ li dan ikun mingħajr preġudizzju għall-proċessi ta’ ammissjoni u l-arranġamenti ta’ reġistrazzjoni jew superviżjoni nazzjonali imposti fuq l-istituzzjonijiet ta’ pagament u l-istituzzjonijiet tal-flus elettroniċi għall-fini tal-għoti ta’ kreditu lill-konsumaturi u imposti fuq l-istituzzjonijiet ta’ kreditu għall-fini ta’ attivitajiet tal-intermedjarji tal-kreditu f’konformità mad-dritt tal-Unjoni.

(84)

Jenħtieġ li l-Istati Membri jkunu jistgħu jeżentaw mir-rekwiżiti ta’ ammissjoni u reġistrazzjoni lill-fornituri ta’ oġġetti jew fornituri ta’ servizzi li jikkwalifikaw bħala intrapriżi mikro, żgħar u ta’ daqs medju kif definit fir-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 2003/361/KE (17) u li jaġixxu bħala intermedjarji tal-kreditu f’kapaċità anċillari jew li jagħtu kreditu fil-forma ta’ ħlas differit għax-xiri ta’ oġġetti u servizzi offruti minnhom, mingħajr ebda parti terza li toffri kreditu, jekk il-kreditu jiġi pprovdut mingħajr imgħax u imposti, ħlief għal imposti limitati għal ħlasijiet tard f’konformità mad-dritt nazzjonali. Dik l-eżenzjoni possibbli jenħtieġ li ma tintużax minn impriżi kbar biex jiġu evitati r-rekwiżiti ta’ ammissjoni u reġistrazzjoni stabbiliti f’din id-Direttiva.

(85)

Din id-Direttiva tirregola biss ċerti obbligi tal-intermedjarji tal-kreditu fir-rigward tal-konsumaturi. Jenħtieġ għalhekk li l-Istati Membri jibqgħu liberi li jżommu jew jintroduċu obbligi addizzjonali fuq l-intermedjarji tal-kreditu, inkluż il-kundizzjonijiet li permezz tagħhom intermedjarju tal-kreditu jista’ jirċievi tariffi mingħand konsumatur li jkun talab is-servizz ta’ dak l-intermedjarju tal-kreditu.

(86)

Jenħtieġ li ċ-ċessjoni tad-drittijiet tal-kreditur skont ftehim ta’ kreditu ma jkollhiex l-effett li tpoġġi lill-konsumatur f’qagħda inqas favorevoli. Il-konsumatur jenħtieġ ukoll jiġi mgħarraf sew meta l-ftehim ta’ kreditu jiġi ċedut lil parti terza. Madankollu, fejn il-kreditur oriġinali, bi ftehim maċ-ċessjonarju, ikompli jipprovdi l-kreditu fir-rigward tal-konsumatur, il-konsumatur ma jkollux interess partikolari li jiġi mgħarraf biċ-ċessjoni. Għalhekk, rekwiżit fil-livell tal-Unjoni li l-konsumatur jiġi mgħarraf biċ-ċessjoni f’każijiet bħal dawn, ikun eċċessiv.

(87)

L-Istati Membri jenħtieġ li jibqgħu liberi li jżommu jew jintroduċu regoli nazzjonali li jipprevedu forom kollettivi ta’ komunikazzjoni meta dan ikun meħtieġ għal finijiet marbutin mal-effettività ta’ tranżazzjonijiet kumplessi bħat-titolizzazzjonijiet jew il-likwidazzjoni ta’ assi li jseħħu fil-likwidazzjoni amministrattiva obbligatorja tal-banek.

(88)

Il-konsumaturi jenħtieġ li jkollhom aċċess għal proċeduri effettivi, fil-pront u adegwati ta’ soluzzjoni alternattiva għat-tilwim biex jiġi solvut tilwim li jirriżulta mid-drittijiet u l-obbligi relatati ma’ ftehimiet ta’ kreditu, bl-użu ta’ entitajiet eżistenti fejn xieraq. Tali aċċess huwa diġà żgurat bid-Direttiva 2013/11/UE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (18) f’dak li jirrigwarda t-tilwim kuntrattwali rilevanti. Madankollu, jenħtieġ li l-konsumaturi jkollhom ukoll aċċess għal proċeduri ta’ soluzzjoni alternattiva għat-tilwim fil-każ ta’ tilwim prekuntrattwali dwar id-drittijiet u l-obbligi stabbiliti b’din id-Direttiva, pereżempju, fir-rigward tar-rekwiżiti ta’ informazzjoni prekuntrattwali, is-servizzi ta’ konsulenza u l-valutazzjoni tal-affidabbiltà kreditizja kif ukoll fir-rigward tal-informazzjoni mogħtija mill-intermedjarji li jkunu remunerati mill-kredituri u għalhekk ma jkollhom l-ebda relazzjoni kuntrattwali diretta mal-konsumaturi. Tali proċeduri ta’ soluzzjoni alternattiva għat-tilwim u l-entitajiet li joffruhom jenħtieġ li jkunu konformi mar-rekwiżiti tal-kwalità stabbiliti bid-Direttiva 2013/11/UE.

(89)

L-Istati Membri jenħtieġ li jaħtru awtoritajiet kompetenti li jkollhom is-setgħa jiżguraw l-infurzar ta’ din id-Direttiva u jenħtieġ li jiżguraw li dawk l-awtoritajiet kompetenti jingħataw setgħat ta’ investigazzjoni u ta’ infurzar u riżorsi adegwati neċessarji għat-twettiq ta’ dmirijiethom. Jenħtieġ ukoll li l-Istati Membri jkunu jistgħu jagħtu setgħat ta’ intervent fuq il-prodott lill-awtoritajiet nazzjonali fejn il-prodotti ta’ kreditu huma ta’ detriment għall-konsumaturi u hemm bżonn li jiġu rtirati. Jenħtieġ li l-Istati Membri jikkunsidraw data dwar ir-rati ta’ inadempjenza ta’ kull xahar assoċjati ma’ tipi differenti ta’ prodotti ta’ kreditu għall-konsumatur rilevanti għall-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva. L-awtoritajiet kompetenti ta’ Stati Membri differenti jenħtieġ li jikkooperaw ma’ xulxin kull meta meħtieġ bil-għan li jwettqu d-dmirijiet tagħhom skont din id-Direttiva.

(90)

L-Istati Membri jenħtieġ li jistabbilixxu regoli dwar il-penali applikabbli għall-ksur tad-dispożizzjonijiet nazzjonali adottati skont din id-Direttiva u jenħtieġ li jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa sabiex jiżguraw li dawn ikunu implimentati. Filwaqt li l-għażla tal-penali tibqa’ fid-diskrezzjoni tal-Istati Membri, il-penali previsti jenħtieġ li jkunu effettivi, proporzjonati u dissważivi. L-Istati Membri jenħtieġ li jinnotifikaw lill-Kummissjoni b’dawk ir-regoli u b’dawk il-miżuri u jenħtieġ li jinnotifikawha, mingħajr dewmien, bi kwalunkwe emenda sussegwenti li taffettwahom.

(91)

Ir-regoli nazzjonali attwali dwar il-penali jvarjaw b’mod sinifikanti fl-Unjoni kollha. B’mod partikolari, mhux l-Istati Membri kollha jiżguraw li multi effettivi, proporzjonati u dissważivi jistgħu jiġu imposti fuq kummerċjanti li jkunu responsabbli għal każijiet ta’ ksur mifruxa jew każijiet ta’ ksur mifruxa b’dimensjoni tal-Unjoni. F’ċerti każijiet, dawk il-kummerċjanti jistgħu jkunu wkoll grupp ta’ kumpaniji. Biex ikun żgurat li l-awtoritajiet tal-Istati Membri jistgħu jimponu penali effettivi, proporzjonati u dissważivi fir-rigward tal-każijiet ta’ ksur mifruxa u tal-każijiet ta’ ksur mifruxa b’dimensjoni tal-Unjoni li jkunu soġġetti għal miżuri kkoordinati ta’ investigazzjoni u ta’ infurzar f’konformità mar-Regolament (UE) 2017/2394 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (19), jenħtieġ li jiġu introdotti multi bħala element ta’ penali għal tali ksur.

(92)

Biex jissaħħu t-trasparenza u l-fiduċja tal-konsumaturi, jenħtieġ li l-awtoritajiet kompetenti jitħallew jiddivulgaw lill-pubbliku kwalunkwe penali amministrattiva li tiġi imposta għal ksur tal-miżuri adottati skont din id-Direttiva, sakemm tali divulgazzjoni ma tippreġudikax serjament is-swieq finanzjarji jew tikkawża dannu sproporzjonat lill-partijiet involuti.

(93)

Il-funzjonament effiċjenti ta’ din id-Direttiva jeħtieġ li jiġi rieżaminat, flimkien mal-progress fl-istabbiliment ta’ suq intern b’livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur għal ftehimiet ta’ kreditu. Kull erba’ snin, jenħtieġ li l-Kummissjoni twettaq evalwazzjoni ta’ din id-Direttiva biex tivvaluta l-limitu massimu ta’ EUR 100 000 stabbilit f’din id-Direttiva u l-perċentwali użati għall-kalkolu tal-kumpens pagabbli fil-każ ta’ ħlas lura antiċipat, kif ukoll valutazzjoni ta’ jekk il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-Direttiva jibqax adatt fir-rigward ta’ ftehimiet ta’ kreditu li huma ggarantiti minn proprjetà immobbli mhux residenzjali. Dik l-evalwazzjoni jenħtieġ li tinkludi wkoll analiżi tal-evoluzzjoni tas-suq għall-krediti għall-konsumatur li jappoġġaw it-tranżizzjoni ekoloġika u valutazzjoni tal-ħtieġa għal aktar miżuri biex jittejjeb l-użu ta’ tali krediti, kif ukoll valutazzjoni tal-implimentazzjoni tal-penali imposti f’konformità ma’ din id-Direttiva u b’mod partikolari tal-effettività u l-effett deterrenti tagħhom. Meta tevalwa din id-Direttiva, jenħtieġ li l-Kummissjoni tanalizza x-xejriet ekonomiċi fl-Unjoni u s-sitwazzjoni fis-suq ikkonċernat, bħall-emerġenza ta’ forom ġodda ta’ servizzi finanzjarji, ix-xejriet diġitali, u l-volumi u x-xejriet tal-forniment transfruntier ta’ krediti. Jenħtieġ li tħares ukoll lejn l-effiċjenza ta’ din id-Direttiva, inkluż il-kostijiet u l-benefiċċji li tinvolvi għan-negozji u l-konsumaturi. Barra minn hekk, il-finanzjament kollettiv qed isir dejjem aktar forma ta’ finanzjament disponibbli għall-konsumaturi, tipikament għal spejjeż jew investimenti żgħar. Ir-Regolament (UE) 2020/1503 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (20) jeskludi mill-kamp ta’ applikazzjoni tiegħu servizzi ta’ finanzjament kollettiv, inkluż dawk li jiffaċilitaw l-għoti ta’ kreditu, li jiġu pprovduti lill-konsumaturi. Il-Kummissjoni jenħtieġ li tivvaluta l-ħtieġa għal aktar miżuri biex tipproteġi lill-konsumaturi li jkunu qed jippruvaw jieħdu kreditu jew li jinvestu permezz ta’ fornitur ta’ servizzi ta’ kreditu ta’ finanzjament kollettiv.

(94)

Billi l-objettiv ta’ din id-Direttiva, jiġifieri l-istabbiliment ta’ regoli komuni għal ċerti aspetti tal-liġijiet, ir-regolamenti u d-dispożizzjonijiet amministrattivi tal-Istati Membri li jirrigwardaw il-kreditu għall-konsumaturi, ma jistax jintlaħaq suffiċjentement mill-Istati Membri, meta jitqies l-iżvilupp tas-suq fid-dawl tad-diġitalizzazzjoni u l-għan li tiġi ffaċilitata l-forniment transfruntiera ta’ kreditu iżda pjuttost jista’ jintlaħaq aħjar fil-livell tal-Unjoni, l-Unjoni tista’ tadotta miżuri f’konformità mal-prinċipju ta’ sussidjarjetà kif stabbilit fl-Artikolu 5 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea. F’konformità mal-prinċipju tal-proporzjonalità, kif stabbilit f’dak l-Artikolu, din id-Direttiva ma tmurx lil hinn minn dak li hu meħtieġ biex jintlaħaq dak l-objettiv.

(95)

Sabiex jiġu emendati elementi mhux essenzjali ta’ din id-Direttiva, il-Kummissjoni jenħtieġ li tingħata s-setgħa li tadotta atti f’konformità mal-Artikolu 290 TFUE fir-rigward ta’ suppożizzjonijiet addizzjonali għall-kalkoli tal-rata perċentwali annwali ta’ imposta. Huwa partikolarment importanti li l-Kummissjoni twettaq konsultazzjonijiet xierqa matul ix-xogħol tagħha ta’ tħejjija, ukoll fil-livell ta’ esperti, u li dawk il-konsultazzjonijiet jiġu mwettqa f’konformità mal-prinċipji stipulati fil-Ftehim Interistituzzjonali tat-13 ta’ April 2016 dwar it-Tfassil Aħjar tal-Liġijiet (21). B’mod partikolari, biex tiġi żgurata parteċipazzjoni ugwali fit-tħejjija tal-atti delegati, il-Parlament Ewropew u l-Kunsill jirċievu d-dokumenti kollha fl-istess ħin bħall-esperti tal-Istati Membri, u l-esperti tagħhom ikollhom aċċess sistematiku għal-laqgħat tal-gruppi ta’ esperti tal-Kummissjoni li jittrattaw it-tħejjija ta’ atti delegati.

(96)

F’konformità mad-Dikjarazzjoni Politika Konġunta tat-28 ta’ Settembru 2011 tal-Istati Membri u tal-Kummissjoni dwar id-dokumenti ta’ spjegazzjoni (22), l-Istati Membri impenjaw ruħhom li jżidu man-notifika tal-miżuri ta’ traspożizzjoni tagħhom, f’każijiet ġustifikati, dokument wieħed jew aktar li jispjegaw ir-relazzjoni bejn il-komponenti ta’ direttiva u l-partijiet ekwivalenti tal-istrumenti nazzjonali ta’ traspożizzjoni. Fir-rigward ta’ din id-Direttiva, il-leġiżlatur iqis li t-trażmissjoni ta’ dawn id-dokumenti hija ġġustifikata.

(97)

Meta jitqies l-għadd ta’ emendi li jeħtieġ li jsiru fid-Direttiva 2008/48/KE minħabba l-evoluzzjoni fis-settur tal-kreditu għall-konsumatur u fl-interessi taċ-ċarezza tal-leġiżlazzjoni tal-Unjoni, dik id-Direttiva jenħtieġ li tiġi rrevokata u ssostitwita b’din id-Direttiva.

(98)

Il-Kontrollur Ewropew għall-Protezzjoni tad-Data ġie kkonsultat f’konformità mal-Artikolu 42(1) tar-Regolament (UE) 2018/1725 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (23) u ta l-opinjoni tiegħu fis-26 ta’ Awwissu 2021 (24),